2017
|
|
Barren barrenean lotsatuta nengoen: ipuineko aingerua bezala,
|
jende
urrikaldu baten etxean sartu nintzen, itsu batek ordu batez ikus zezala lortu nuen, engainatzaile errukior eta gezurti lotsagabearen papera eginez, eta hau guztia neuk egin nuen, artelan baliotsu batzuk azpikeriaz eskuratu nahian etorri zen merkatari zikoitz honek. Hala ere, hori baino gehiago neraman:
|
|
Eta aspaldiko esaldi zaharra eta zehatza etorri zitzaidan burura (uste dut Goetherena dela): " Bildumagileak
|
jende
zoriontsua dira".
|
|
"
|
Jende
guztiak hitz egiten zuen bere ontasunari buruz eta lurralde hartako Printzeak haren berri izan zuenean, astean behin, herriaren kanpoaldean zuen jardinean ibiltzeko baimena eman zion. Jardina ederra zen eta umeak ezin ziren bertan sartu, beraz, ohore handia zen Bertharentzat."
|
|
Zarraparra zabalduz zihoan neurrian
|
jendearen
arreta piztu zen eta zainketa lanak ere areagotu egin behar izan ziren. Deplisi ezinezkoa gertatzen zitzaion, egunik beroenetan ere, itsasoan edo errekan bainuak hartzea:
|
|
Trena parean duzu.
|
Jendea
aurrera eta atzera. Maletak han eta hemen.
|
|
Hori izango zen herria seguruenik, horri buruz entzunda nuen, baina ez nuen inoiz ikusi, bizi osoan ez nintzelako menditik mugitu. Herria, gizakiak bizi zireneko, eraikinez beteriko lekua omen zen eta hala zirudien,
|
jende
mordoa baitzegoen leku guztietatik eta eraikin piloa ere bai. Han utzi gintuzten, lorez beteriko gela ilun batean.
|
|
Gainera ohitzen joan behar gaituk. Azken urte hauetan gero eta
|
jende
gehiago hiltzen ari duk.
|
|
Puskasek igandeetako arr pak jantzi zituen eta hileta hasi baino lehenago elizaren atarian zegoen. Eliza txikia zen eta
|
jendez
beteta zegoen jada. Bere lagunak non egongo begira jarri zen eta handik gutxira Tomas ikusi zuen atetik hurbil auzokoarekin hitz egiten.
|
|
Herritar askok mesfidati begiratzen zioten, ez baitzitzaien normala iruditzen kanpotar bat besterik gabe beraien herrian bizitzea.
|
Jendea
kexuka joan zen apaizarengana, beltzaran begi urdin ezezagun hark ez zuela herrira gauza onik ekarriko esanez, baina apaizak lasai egoteko esaten zien, pertsona ona zela eta ez zuela arazorik sortuko.
|
|
Apaizaren babespean zegoen eta zurgin ofizioa ikasi zuen Puskasekin. Egunak eta asteak pasatu ahala herriko
|
jendeak
kasu gutxiago egiten zion ijitoari eta hau etorri aurreko bizitza egiten jarraitu zuten jatorri ezezaguneko pertsona hura herrian ez balego bezala. Ijitoa bakardadean bizi zen, baina zoriontsua zen non lo egin bazeukalako.
|
|
Puskas bere pentsamenduetatik bueltatu zenean
|
jendea
eliza barrutik atarirantz irteten ari zen. Herriko lagunak agurtu eta Sabinoren alargunari doluminak ematera joan zen Puskas.
|
|
Gorputza berotzeko barrara hurbildu eta bi baso erdi eskatu zizkioten Maialeni. Tragoak eskuetan hartu eta herriko
|
jendeari
begira geratu ziren. Zenbat aldiz errepikatu zen eszena hura azken urteetan?
|
|
Egun asko ziren, baina dagoeneko herrian ohituta zeuden. Tabernan oraindik
|
jende
asko zegoen eta kanpoko hotza ez zen barrura sartzen, tabernako atea zabaltzen zenean izan ezik.
|
|
Tomasek hirugarren baso erdia zekarrela,
|
jende
asko tabernatik irteten hasi zen eta bat batean taberna ia hutsik geratu zen. Tomas eta Puskas kenduta beste hiru herritar bakarrik geratzen ziren.
|
|
Urteetan, gixon maskal hartan erreparatu ez zutenek, haren bila hasi zen ero moduan. Hortaz,
|
jendea
laster ka ikus zitekeen pabilioi, bulego eta aparkalekuetan barrena. Alde batetik bestera zebiltzan, inolako logikarik gabe.
|
|
|
Jende
guztiak ihes egin zionean, bakardade absolutuaren ontziaren sirena aditu zuen Ataulf Tarqquusek urrunean. Bulegoko kaoba zurezko mahai amaiezinean mizpira arbola bonsaiaren lur idortuan, malko bat isuri zitzaion.
|
|
Ataulf Tarqquus gehien kezkatzen zuena zera zen: goi mailako
|
jendea
soilik bizi zeneko urbanizaziotik egotziak izango zirela. Eta ez hori bakarrik:
|
|
Beldur naiz. Inguruetako judutarrak bertara eramango dituztela dio
|
jendeak
eta ez dakit zer pentsatu. Judutarrak baino hobeak sentitzen al dira horrela tratatzeko?
|
|
Ez dakit zer gertatzen ari den. Egunero
|
jende
multzo handiak sartzen dituzte leku batean dutxa bat emateko asmoz, eta ez dira inoiz itzultzen, hil egiten dituzte baina ez dakit nola, eta ez dut jakin nahi ere. Egunero, orduro, minutoro, segundoro gorpuak hilik ikusten ditut nire aurrean, begiratzen dudan alde guztietan.
|
|
Bihar Auschwitz-era noa. Jeneral izendatu naute eta
|
jendea
behar dute bertan.
|
|
Eta zu, Margot bezalako
|
jendea
hiltzera zoaz. Zu beraiek bezalakoa zara!
|
|
Bost bat ordu daramatzat Margot en bila. Bere argazkia erakusten diot
|
jendeari
, baina inork ez dakit nor den ez eta non dagoen ere.
|
|
Aste bat daramagu infernu honetan, ez dugu jatekorik, ez urik, ez ezer, baina Margotekin nago eta hori da garrantzitsuena. Momentu oro
|
jendea
hil egiten da gure inguruan, kiratsa ez da inoiz joaten eta erretzeko prest dauden gorputzez beteriko piloak ikus ditzaket bata bestearen gainean," dutxara" doazen ilara handiak ere bai. Bat batean txilibitu baten soinua entzuten da:
|
|
Margot eta biok jaiki egin gara, aurrean etzanda dagoen
|
jende
asko ez da mugitu ere
|
|
Berotasun haren alboan eserita kontatzen zizkidan hamaika histori, hainbat gertaera eta beste hainbeste kontu zahar. Berak zioenez, antzina gertatutako kontuak ziren, baserrietako
|
jendea
iluntzearekin batera oheratu eta eguneko lehen eguzki izpien argitasunpean lanean hasten zirenekoak.
|
|
Nire bizitzako azken urteotan etortzen zaizkit kontu zahar guztiak berriz burura, aitonaren hitz goxoak suaren inguruan dantzan ikusten ditudanean, mutiko gaztetxo bat nintzeneko garaietan moduan.
|
Jendeak
dio mundu hontan egoten jarraitzeko egunak bukatzear dituzunean agertzen direla zure bizitzako oroitzapenik politenak. Nik, behintzat, ziurtatu dezaket hitz horietan gezurrik ez dela ageri.
|
|
Eta amildegi baten aurrean bakarrik dagoela.
|
Jendeak
somatzen duelako amildegia eta arrisku baten aurrean egindako hitzak direla. Benetakotasun bat dagoela hor.
|
|
Bertsolari/ entzule konexio hori ikusiko dugu. Kirol ikuskizun ezberdinetan
|
jendea
animatzen ikusiko dugu, soinua kenduta. Bertsolaria pentsatsen ipini eta ondoren jendea nimatzen, kontrastea bilatu.
|
|
Kirol ikuskizun ezberdinetan jendea animatzen ikusiko dugu, soinua kenduta. Bertsolaria pentsatsen ipini eta ondoren
|
jendea
nimatzen, kontrastea bilatu.
|
|
Guk 28 urte eta maialenek 15 zeuzkan garaian edo guk 30 eta maialenek 15, maialen bazen bertsolari bat 15 urtekin sebastian lizaso eta nerekin etorri eta aurre egiten ziguna, baina
|
jendeak
onar zezan erabiltzen zuen esaldia zen: Neska hau, eh neska honek potroak dizkik.
|
|
Tabernako telebistan bertsolari txapelketako finala ari dira botatzen. Tabernan
|
jendea
adi adi dago bertsolarien jarduna ikusten.
|
|
Azken boladan, orain txapelketako bezperan gauden hontan, igual konturatu naiz, gehien molestatzen nauena kalean
|
jendeak
esatea eh Egaña, txapeldun! ya bigarren apellido hori, txapeldun hori, ya pisutsu xamar gertatzen da.
|
|
Zergatik? Ba bueno, ikusi dudalako bertsolari zenbaitengan, zenbait sobre entrenamentu sintoma ezta, asko entrenatu eta ya nazkatu norbere burua entzuteaz, gauza politak esaten ari baina ez iruditu, zerbait berria esaten ari denik, ta orduan norbera emozionatzen ez bada, bertsotan ari denean eta harritzen ez bada bere kapazidadearekin
|
jendea
harritzea ere zaila da. Ta horrekin jokatzea espero dut aurten.
|
|
Funtzio nahi bada hizkuntzari lotua, herriari lotua, nahiz eta herria esatea pixka bat anbiguoa den, baina bai, Euskal Herriari lotua. Herrialde guztietako
|
jendea
biltzen da, eta bertsolariak ere halatsu, herrialde ezberdinetatik biltzen gara, euskarazko jardun bat da, sortzailea da, baikorra da, badaukagu horretan, eta lur hori lantzen aritzeko kontzientzia, beraz ez da karrera indibidual bat, edo ez hori bakarrik. Eta hori da talde giro hori indartzen duena.
|
|
Orduan lehia nahiko intimoa ere bada, nahiko norbere buruarekin egiten den lehia bat ere bada. Eta hori azaldu nahian
|
jende
aurrean. Orduan interesgarria da lehia ulertzeko modu hori, zeren eta kooperatiboa ere bada aldi berean, autosuperazioa ere bada, eta lehia, lehia ere bada.
|
|
Bertsolaria mikrofonora inguratu eta bertsoa botatzen du. (Gaia hauxe zen: Bertsolaria zara, Zineko pantaila batean zaude, hor bestaldean zine aretoa
|
jendez
betea dago zuri begira.)
|
|
Bertsolaria zara Miren. Zine pantaila batean zaude eta beste aldean
|
jendea
butaketan eserita dago.
|
|
Ba funtzionatzen duela, eta kultur sorkuntza erreal bat dela. Eta
|
jendeari
eragiten diola, iristen dela, eta kultur bide bat dela.
|
|
|
Jendeak
bertsolaritzaz ikasi dezakeena zera dela: giza adimenak ezinezkoak zirela uste genuen gauzak egin ditzakeela, oso gauza konplikatuak, gauza asko aldi berean eta gainera modu inprobisatuan.
|
|
|
Jendeak
txaloka hartzen du bertsoa. De repente ixildu egiten da.
|
|
Bertsolariak bata bestearen atzean pentsatzen, mikrora inguratzen baina atzera bueltatzen.
|
Jendea
ixilik.
|
|
Taberna baten
|
jendea
ixilik telebistara begira. Telebistan bertsolari bat mikro aurrean bertsoa osatzen ari da.
|
|
Kirol ikuskizun batean
|
jendea
animatzen ikusiko dugu, soinua kenduta.
|
|
Bertso saioan
|
jendea
ixilean itxoiten.
|
|
Handik aurrerako segunduak askoz ere, oraindik ere lodiago egiten dira, oraindik eta tentsoago. Eta badago holako akordio moduko bat
|
jendearen
eta bertsolariaren artean, eta badago holako denbora epe inplizito bat, hasi beharra daukazu. Ezin duzu gehiago jasan zure burua isilik, eta jendeak ere eskatzen du.
|
|
Eta badago holako akordio moduko bat jendearen eta bertsolariaren artean, eta badago holako denbora epe inplizito bat, hasi beharra daukazu. Ezin duzu gehiago jasan zure burua isilik, eta
|
jendeak
ere eskatzen du. Eta askotan hasi behar duzu benetan ezer inongo heldu lekurik eduki gabe, hasi eta...
|
|
Saioko bertsolaria bertsoa botatzera doa.
|
Jende
guztia ixilik dago.
|
|
Ni benetan kontzentrazio maila handi bat lortzen dudanean, bertsora bakarrik nago, beste guztia itxita dago.
|
Jendeari
begira nago baina ez dut jenderik ikusten. Masa nahi baldin bada.
|
|
Ni benetan kontzentrazio maila handi bat lortzen dudanean, bertsora bakarrik nago, beste guztia itxita dago. Jendeari begira nago baina ez dut
|
jenderik
ikusten. Masa nahi baldin bada.
|
|
Masa nahi baldin bada. Baina ni ez naiz
|
jendea
ikusten ari, bertsoa ikusten ari naiz, eta bertsoa eraikitzen, eta kantatzen. Hori da kontzentrazio goreneko momentuan.
|
|
Askotan tabladuan baldin bazaude oso pertzibitzera, oso kontestua eta ingurua jasotzera, igual kontzentrazioa galdu dezakezu. Esango nuke, txapelketan adibidez, finaleko une gorenetan, igual dena, poro guztiak, eta belarriak, eta dena itxi egiten duzula, zure baitan murgiltzen zarela, kontzentrazio maila harrigarri bat ikusteko, ez duzula
|
jenderik
ikusten, zure bertsoan bakarrik zaudela, eta igual da ba hori, zentzumen guztiak blokeatu eta buru barrenean murgilduta lortzen den gauza.
|
|
Askotan tabladuan baldin bazaude oso pertzibitzera, oso kontestua eta ingurua jasotzera, igual kontzentrazioa galdu dezakezu. Esango nuke, txapelketan adibidez, finaleko une gorenetan, igual dena, poro guztiak, eta belarriak, eta dena itxi egiten duzula, zure baitan murgiltzen zarela, kontzentrazio maila harrigarri bat ikusteko, ez duzula
|
jenderik
ikusten, zure bertsoan bakarrik zaudela, eta igual da ba hori, zentzumen guztiak blokeatu eta buru barrenean murgilduta lortzen den gauza.
|
|
Bazkalosteko beroan
|
jendea
Xalbadorren heriotza kantari.
|
|
Nik uste dut izan daitekeela bateragune moduko bat,
|
jendeak
bat egiten du bertso saioetan, ideologia ezberdineko jendea biltzen da bertso saio berean, adin ezberdinetako jendea, jatorri ezberdinetako jendea, eta horrek holako lotura bat sentiarazten du. Bestalde presente eduki behar dugu bertsoa jolas dialektiko bat dela eta beti arrazoiekin eta argudioekin ari garela lanean, eta era guztietako argudioak entzun daitezkeela bertsotan, jendearen buruan zerbait mugitu nahi dutenak, edo galdera batzuk utzi nahi dituztenak.
|
|
Nik uste dut izan daitekeela bateragune moduko bat, jendeak bat egiten du bertso saioetan, ideologia ezberdineko
|
jendea
biltzen da bertso saio berean, adin ezberdinetako jendea, jatorri ezberdinetako jendea, eta horrek holako lotura bat sentiarazten du. Bestalde presente eduki behar dugu bertsoa jolas dialektiko bat dela eta beti arrazoiekin eta argudioekin ari garela lanean, eta era guztietako argudioak entzun daitezkeela bertsotan, jendearen buruan zerbait mugitu nahi dutenak, edo galdera batzuk utzi nahi dituztenak.
|
|
Nik uste dut izan daitekeela bateragune moduko bat, jendeak bat egiten du bertso saioetan, ideologia ezberdineko jendea biltzen da bertso saio berean, adin ezberdinetako
|
jendea
, jatorri ezberdinetako jendea, eta horrek holako lotura bat sentiarazten du. Bestalde presente eduki behar dugu bertsoa jolas dialektiko bat dela eta beti arrazoiekin eta argudioekin ari garela lanean, eta era guztietako argudioak entzun daitezkeela bertsotan, jendearen buruan zerbait mugitu nahi dutenak, edo galdera batzuk utzi nahi dituztenak.
|
|
Nik uste dut izan daitekeela bateragune moduko bat, jendeak bat egiten du bertso saioetan, ideologia ezberdineko jendea biltzen da bertso saio berean, adin ezberdinetako jendea, jatorri ezberdinetako
|
jendea
, eta horrek holako lotura bat sentiarazten du. Bestalde presente eduki behar dugu bertsoa jolas dialektiko bat dela eta beti arrazoiekin eta argudioekin ari garela lanean, eta era guztietako argudioak entzun daitezkeela bertsotan, jendearen buruan zerbait mugitu nahi dutenak, edo galdera batzuk utzi nahi dituztenak.
|
|
Nik uste dut izan daitekeela bateragune moduko bat, jendeak bat egiten du bertso saioetan, ideologia ezberdineko jendea biltzen da bertso saio berean, adin ezberdinetako jendea, jatorri ezberdinetako jendea, eta horrek holako lotura bat sentiarazten du. Bestalde presente eduki behar dugu bertsoa jolas dialektiko bat dela eta beti arrazoiekin eta argudioekin ari garela lanean, eta era guztietako argudioak entzun daitezkeela bertsotan,
|
jendearen buruan
zerbait mugitu nahi dutenak, edo galdera batzuk utzi nahi dituztenak. Eta ederra da ikustea era guztietako jendea bertso saioetan biltzen dela.
|
|
Bestalde presente eduki behar dugu bertsoa jolas dialektiko bat dela eta beti arrazoiekin eta argudioekin ari garela lanean, eta era guztietako argudioak entzun daitezkeela bertsotan, jendearen buruan zerbait mugitu nahi dutenak, edo galdera batzuk utzi nahi dituztenak. Eta ederra da ikustea era guztietako
|
jendea
bertso saioetan biltzen dela. Nik uste dut lotura horren motiboa hizkuntza dela berriz ere, eta bertsoak balio dezakeela gaur eguneko egoera sozio politiko latz honetan benetan bateratzeko gune bat izaten, eta ez bakarrik bateratzeko, baizik eta hizkuntzatik eraikitako gauza baikor bat, kreatibo bat, dibertigarri bat, pentsarazten duena, aliziente bat dena, aberasgarria dena, hori dena da bertsoa.
|
|
Gaur egungo RAPeroen arteko norgeiagoka eta bertsolarien artekoa ikusiko ditugu parez pare. Bata
|
jendez
betea, musikaz lagundua, jendea ohiuka, bestea ixilean, jendea lasai, bertsolariak a kapella.
|
|
Gaur egungo RAPeroen arteko norgeiagoka eta bertsolarien artekoa ikusiko ditugu parez pare. Bata jendez betea, musikaz lagundua,
|
jendea
ohiuka, bestea ixilean, jendea lasai, bertsolariak a kapella.
|
|
Gaur egungo RAPeroen arteko norgeiagoka eta bertsolarien artekoa ikusiko ditugu parez pare. Bata jendez betea, musikaz lagundua, jendea ohiuka, bestea ixilean,
|
jendea
lasai, bertsolariak a kapella.
|
|
Ni saiatzen naiz, bertsotara noanean
|
jendearengana
asko hurbiltzen, berdinetik berdinera tratatzen edozein, asko nekatzen delako baina asko ikasten delako ere, jarrera kontua dela uste dut ezta. Urbiara baldin ba zoaz pentsatuz joder, beste denak jai dute eta nik hemen pasa behar eguna, seguruaski ez duzu ondo pasako ez duzu bertsotan ondo egingo, bazkaria luzea gertatuko zaizu eta aldiz bazoaz Urbiara pentsatuz zer pribilegio daukadan, hemengo artzaiekin aurrez aurre hitzegin dezaket, egingo dizkiet galderak, jakingo ditut beraien kontuak, beraiek egingo dizkidate niri galderak erantzungo dizkiet:
|
|
Nik esan izan dut bertsolariak asko ematen duela, asko eman beharra dauka etengabe galdetzen ari zaio
|
jendea
bertsolariari, eskatzen bere iritzia, eta ari da bere sentipenak eta bere argudioak ematen ezta. Niri horrek pentsarazten dit bertsolariak asko elikatu behar duela.
|
|
Niri horrek pentsarazten dit bertsolariak asko elikatu behar duela. Asko jantzi,
|
jende
askorekin egon, asko entzun, nik badaukat urte batzutan hori egin izanaren kontzientzia, asko entzun. Bertsolaria herriz herri dabil, jende asko ezagutzen du, entzun egin behar du, jendeari, egin behar du nolabait esanda tenperatura hartzen egon etengabe, pertsona ezberdinei, jendeari, gizarteko geruza ezberdinei, eta nik uste dut irakurri ere bai, kultura arlotik jantzi egin behar duela, gero zerbait eman ahal izateko.
|
|
Asko jantzi, jende askorekin egon, asko entzun, nik badaukat urte batzutan hori egin izanaren kontzientzia, asko entzun. Bertsolaria herriz herri dabil,
|
jende
asko ezagutzen du, entzun egin behar du, jendeari, egin behar du nolabait esanda tenperatura hartzen egon etengabe, pertsona ezberdinei, jendeari, gizarteko geruza ezberdinei, eta nik uste dut irakurri ere bai, kultura arlotik jantzi egin behar duela, gero zerbait eman ahal izateko.
|
|
Asko jantzi, jende askorekin egon, asko entzun, nik badaukat urte batzutan hori egin izanaren kontzientzia, asko entzun. Bertsolaria herriz herri dabil, jende asko ezagutzen du, entzun egin behar du,
|
jendeari
, egin behar du nolabait esanda tenperatura hartzen egon etengabe, pertsona ezberdinei, jendeari, gizarteko geruza ezberdinei, eta nik uste dut irakurri ere bai, kultura arlotik jantzi egin behar duela, gero zerbait eman ahal izateko.
|
|
Asko jantzi, jende askorekin egon, asko entzun, nik badaukat urte batzutan hori egin izanaren kontzientzia, asko entzun. Bertsolaria herriz herri dabil, jende asko ezagutzen du, entzun egin behar du, jendeari, egin behar du nolabait esanda tenperatura hartzen egon etengabe, pertsona ezberdinei,
|
jendeari
, gizarteko geruza ezberdinei, eta nik uste dut irakurri ere bai, kultura arlotik jantzi egin behar duela, gero zerbait eman ahal izateko.
|
|
Baina bertsolariak alde hortatik, ez genekien baina performancegileak gara. Beti koinziditzen du sortzen dugun momentua eta
|
jendeak
gure sormena entzuten duena.
|
|
Hasieran nolabait hemen zegoen pentsamendua zan hau Euskal Herrian bakarrik gertatzen zala eta oso gauza berezia zala munduan, eta ez geneukala parekorik,. Eta gero egin genuen apropos irekidura bat, esan gendun ba guazen ba, beste
|
jende
bat dago, guazen ezagutzera, guazen esperientziak trukatzera.
|
|
Isiltasun horren tensioak agintzen du noiz hasi. Gehiago jasan ezin duenenan bertsolaria isilik eta kontextuak ere eskatzen duenenan bada garaia hasteko eta ezin dezu gehiago jasan zure burua isilik eta
|
jendeak
ere eskatzen du. Hasi eta hasi beharra daukazulako, nundik hasi ere ez dakizu, beharbada bai nora zuazen baina ez nondik hasi.
|
|
Hasi eta hasi beharra daukazulako, nundik hasi ere ez dakizu, beharbada bai nora zuazen baina ez nondik hasi. Dena, poro guztiak eta belarriak eta dena itxi egiten duzula zure baitan hurbiltzen zerala konzentrazio maila harrigarri bat lortzeko, ez dezu
|
jenderik
ikusten, zure bertsoan bakarrik zaudela eta igual, da hori sentsumen guztiak blokeatu eta buru barrenen mugilduta lortzen den gauza bat, ezta?
|
|
Nik uste erakargarritasuna baldin badu dela, ikusten delako zerbait benetakoa gertatzen ari dela hor.
|
Jendeak
somatzen duelako amildegian eta arrisku baten aurrean egindako hitzak direla eta gainera, uzten dugu gure burua amildegira hurbiltzen badakigulako amildegi hortan bi gauza gertatuko direla: sortu egingo dugula eta gainera amildegi horretan entzunleak ere emozioa ere sentitzen duela gurekin batera.
|
|
Kolpe bat izaten da, intuizio momentu bat izaten da. Eta bertsotan egiten duguna da sormen kolpe hori, intuizio hori,
|
jende
aurrean bilatu, sortzen ari zaren momenttua berean bilatu eta gero ya joan da, beste aukerarik ez dakauzu.
|
|
Hortik datorkio euskaldunari indartsuaren fama. Oso
|
jende
gutxik daki ordea, euskaldunek betidanik, izan dutela poesiarako joera. Hain zuzen ere, jende aurrean bertsoak improbisatu eta abesteko ohitura.
|
|
Oso jende gutxik daki ordea, euskaldunek betidanik, izan dutela poesiarako joera. Hain zuzen ere,
|
jende
aurrean bertsoak improbisatu eta abesteko ohitura.
|
|
Ni saiatzen naiz
|
jendearengan
asko hurbiltzen, berdinetik berdinera tratatzen edozein. Asko nekatzen delako baino asko ikasten delako baita ere.
|
|
Ordura arte, ikuilu eta baseritarako zan bertsolaritza. 60ko hamarkada hortan hasi huan kaleko langileei eta kaleko
|
jendeari
ere bere arazo sozialak eta politikoak esaten.
|
|
Errekonozitzea alegia baloratzea, baino ez bertsotan bakarrik, emakumea
|
jende
aurrean egiten duen edozer gauzari bere balorea ematea.
|
|
Guk 28 urte eta Maialenek 15 zeuzkan garaian edo guk 30 eta Maialenek 15, Maialen ya bazan berstolari bat 15 urtekin Sebastian Lizaso eta nerekin etorri eta beno, aurrea egiten ziguna. Baina
|
jendeak
onartz dezan erabiltzen zuen esaldia zan: eh!, neska honek potruak kizkik!
|
|
Azken boladan, orain txapelketaren bezperan gauden hontan, igual konturatu naiz, ba gehien molestatzen nauena kalean dela,
|
jendeak
esatea: eh egaña txapeldun!, bigarren apelido hori, txapeldun hori, ya pisutsu xamar gertatzen da.
|
|
Gaur ere lanean zenbat
|
jende
|
|
Nik uste aurtengo txapelketa oso oso simbolikoa izan dela, eta hor hartu du indar handia eta
|
jendearengan
ere, nik uste, hainbesteko emoziok sortu dituela horregaitik. Belaunaldi aldaketa bat eman da, bisualizatu da nahiz eta plazetan emana zen belaunaldi aldaketa hori.
|
|
Horrez gain, emakume batek lehengo aldiz txapela irabazi duela, horrek ere duen esanahiarekin. Pentsamentu hoiek denak nahasten zaikitz nere oroimenean, eta gero
|
jendearen
emozioa, ta jenderaren esker ona saio horren ondoren, jendea pasatu zuen eguna eta sentimendu horiek denak piztu ezanak esan nahi duena ere.
|
|
Horrez gain, emakume batek lehengo aldiz txapela irabazi duela, horrek ere duen esanahiarekin. Pentsamentu hoiek denak nahasten zaikitz nere oroimenean, eta gero jendearen emozioa, ta jenderaren esker ona saio horren ondoren,
|
jendea
pasatu zuen eguna eta sentimendu horiek denak piztu ezanak esan nahi duena ere.
|
|
Txapelketa egunean
|
jendea
BEC era iristen.
|
|
Baita ere bertsogintzak berak eskaintzen duenagatik.
|
Jendea
hurbiltzen da benetan bertsoak zerbait ematen diolako, zerbait sentitzen duelako, zerbait mugitzen zaiolako, interesatzen zaiolako bertso horiek eta bertsolari horiek entzutea. Eta nik uste dut horrek asko esan nahi duela bertsogintzaren alde.
|
|
Eta gero egin genuen apropos idekidura bat. Esanez, beste
|
jende
bat ere badago, goazen ezagutzera, goazen esperientziak trukatzera... berandu xamar jada, gure bertsolari ibilbidea finkatu eta gero baina bereziki bai, espainieraz egiten dezimagintza horretatik jaso ditut, bereziki Mexikotik, eta Mexikoko repentismo...
|
|
Maontevideoko plaza batean bertsolariak kantuan ari dira. Inguruan
|
jende
dexente dago pilatuta.
|
|
Nola markatzen duen taldearen nortasuna.
|
Jendea
batu egiten dute, ez dute bereizten, elkarrengana bilarazi baizik. Horixe da jendeak ahozko tradizioei buruz ondo ulertzen ez duen gauzetako bat.
|
|
Jendea batu egiten dute, ez dute bereizten, elkarrengana bilarazi baizik. Horixe da
|
jendeak
ahozko tradizioei buruz ondo ulertzen ez duen gauzetako bat. Izan ere, ahozko tradizioetan ikuslea artista bezain garrantzitsua da, elkarlanean aritzen dira.
|
|
Ama lur pelikulatik aukeratuktako irudiekin montaje txiki bat egingo dugu. Bertatik
|
jendea
interesatzen zaigu, jendea euren artean.
|
|
Ama lur pelikulatik aukeratuktako irudiekin montaje txiki bat egingo dugu. Bertatik jendea interesatzen zaigu,
|
jendea
euren artean.
|
|
Txalo hotsak entzuten hasten gara. Bertsolaria oholtzara zuzentzen da, txalo artean,
|
jendearen
animo artean.
|
|
Bertsolaria zara, Zineko pantaila batean zaude, hor bestaldean zine aretoa
|
jendez
betea dago zuri begira.
|
|
2005ean hemen izan nintzen finalaren aurreko txapelketako saioetan eta harrituta ikusi nuen hamahiru edo hamalau mila pertsonaren aurrean izandako finala. Eta harritu ninduen, horrez gain, telebistaz eta irratiz ere
|
jende
askok zuzenean jarraitu zuela jakiteak. Eta oraingoan internetez ere emango dutela jakin dut eta are harrigarriagoa da hori.
|
|
Milaka lagun horientzat saioan bertan, zuzenean, egon beharra sentitzeko bezain garrantzitsua da saioa.
|
Jendeak
kontzertuetarako izaten duen irrikaren parekoa sentitzen dute. Eta nire ikasleei erakuts diezaieket badagoela lotura bat ahozko tradizioaren jardun horren eta bertara joaten den jendetzaren artean.
|
|
San franciscoko gau klub batean bi raperok inprobisazioak egoiten ikusten ditugu. Ez dago
|
jende
asko bi abeslari hauen jarduna ikusten, baina daudenak oso gustora daude.
|
|
Baina bertsolariak alde horretatik, ez genekien baina performance gileak gara. Beti koinziditzen du sortzen dugun momentua eta
|
jendeak
gure sormena entzuten duen momentua.
|
|
Askotan uste dugu sorkuntza sofistikatua dela ba denbora asko etxean, hausnartzeko, behin eta berriz ikusi, behar dena ezta. Baina niri iruditzen zait sormenak askotan kolpeka funtzionatzen duela, baita idazten ari zarenean ere kolpe bat izaten da, intuizio momentu bat izaten da, eta bertsotan egiten duguna da sormen kolpe hori, intuizio hori,
|
jende
aurrean bilatu, sortzen ari zaren momentu berean bilatu, eta jada joan da, beste aukerarik ez daukazu. Bertsotan ere etor daitezke sormen kolpe onak, eta nik uste dut hor inprobisazioak badituela mugak, ezin duelako gero elaboratu eta hobetu, baina sinisten dut jendearen aurrean eta estuasun horretan eta zure burua tentsio goren horretara eraman eta aldi berean erlaxatzeko gai baldin bazara, sormen kolpe bikainak sor daitezkeela eta sortzen direla.
|