|
2010
|
|
|
Egindako lan guztiaren eta garaitutako buruko minen ordain gisa edo opari lez, idazkortz? eder bat eskaini zioten Augustini, idazten bidea irekitzen jarrai
|
zezan
.
|
|
|
Honaino helduta, gainerako bidaia Augustinen biografian barrena, berak egin
|
dezala
eskatuko nioke irakurleari. Oraindik bide luze eta aberatsa du eta Ana Urkizaren liburua bidelagun on ona gertatuko zaio.
|
|
|
bere herriaren eta euskararen alde lan egitea. Eta euskara bultzatzeko eta maite zuen herriari buruzko ideiak agerrarazteko modurik egokiena, jendearengan eragina izan
|
zezaketen
bitartekoak erabiltzea zen, hau da, egunkarietan idaztea.
|
|
|
Operatiboburu izandakoak honako hau esan zuen nitaz (erdaraz, noski): . Gizon hauek nolakoak diren ikus
|
dezazuen
, kontutxo bat besterik ez dizuet esango. Jose Mª Auzmendi urtetan izan zen Administrazio Kontseiluko Idazkaria.
|
|
|
Kezkatzeko eta izutzeko moduko giroa, inolako zalantzarik gabe! Nola egin
|
diezaiokegu
aurre holako errealitateari?
|
|
|
ETAren biktima batzuk hartu dituzte ikurtzat eta, biktima hauek eragindako minak bultzaturik, gorrotoa eta mendekua dute, ene ustetan, helburu. Herri salaketak izan
|
lezakeen
alde ona, hemen aipatutakoek eta beste batzuek hankaz gora bota dute, perbertso bihurtu dute guztiz.
|
|
|
Jarraituko al dute holako eta antzeko salaketa latz eta larriak egiten? Denak balio ote
|
dezake
ETAren kontrako borrokan. Nork onartuko ditu holakoen salaketak?
|
|
|
Elkarrizketa luzea egin genuen (4 ordukoa?) nire ondoan zetozen bi g.z.ek eta hirurok. Burua altxata baina estalita, bidea ikus ez
|
nezan
. Zeru lurrak astindu genituen:
|
|
|
Hura parafernalia, ikusgarria?! Beldurra, izua gero eta barneratuagoa, alde batetik, eta, bestetik barne indar boteretsua, nolabait esan, Jaunaren betetasuna, Berak bakarrik ekar
|
dezakeen
betetasuna, sentituz.
|
|
|
–Emaizkidazu, Jauna, une bakoitzean hitz zuzen eta egokiak?. Nire prestakuntza ez zen izan, honetaz, zer galdetuko ote zidaten asmatzen saiatu eta ondoren nik zer erantzungo irudikatu e.a. Inola ere ez, alferrikako ahalegina iruditzen baitzitzaidan nondik jo
|
zezaketen
imajinatzen aritzea guztiz, misteriotsua, baitzen niretzat egoera hura eta egozten zitzaizkidan karguak!
|
|
|
G.z.a bestearen ondoan jarri zen, nire aurrean; abokatua, berriz, nire atzean, ikusteko aukerarik izan ez nuelarik. Formalitateak bete eta ea galdera bat egin
|
nezakeen
agertu nuen, alegia deklarazioak egin baino lehenagoko galdera, bestela deklaraziorik ez nuela egingo. Baietz esan zidan beranduago ailegaturiko g.z.ak.. Zeintzuk dira deklarazioak egiteak ala ez egiteak dituen abantailak eta desabantailak??
|
|
|
Berriz ere gorantza eraman ninduten eta oraingoan 2 polizia (g.z.?), hauek denak paisanoz jantzita ibiltzen baitziren egoitza hartan? zain nituen inkomunikazioa 2 egun gehiago luzatzeko papera sina
|
nezan
. Nire erreakzioa:
|
|
|
edo sentimendu eta erabaki batzuk oinarri hartzen zutela ikusiz. Aipa
|
ditzadan
, besteak beste, honako hauek:
|
|
|
Jainkoa ere(. Jainkoa, Aberria, Erregea? g.z.en goi leloa) tartean sartu nahi nuen sinestunak baldin baziren egindako tratu ezgizatiarra beren fedeak sala eta gaitzets
|
ziezaien
.)
|
|
|
¡ Sepulcros blanqueados!? Nola arraio hitz egin
|
dezaket
nik horrela tratatu nauen/ gaituen gizonarekin, nire defendatzailea ondoan ez badut? (Hiru aldiz egun ezberdinetan, norbaitek?
|
|
|
erantzun nion. Eta ondoren itaun bat egin ote
|
nezakeen
esan nion epaileari, nire deklarazioak egiteko eskubideari uko egiteko arrazoia azaldu nahi nuen eta. Baietz ihardetsi zidan, hura ere grabaturik geratuko zela.
|
|
|
Orduan epaileak: . Jakin
|
ezazu
legediak eta demokraziak babesten nautela nire eginbidean?. Eta neuk:
|
|
|
Eta neuk: . Ez dakit nolako demokraziaz ari zaren, baina seguru nago justiziak/ zuzentasunak ez zaituela babesten atxilotuei holako tratu inhumanoa eman
|
diezaieten
baimenduz?. –No tengo por qué discutir con Vd.?, epaileak;. Yo tampoco?, neure aldetik.
|
|
|
1/ esandakoa esateko izan nuen kemenagatik, nerbioek jokaldi txarra egin bazidaten ere (batzuetan berotik hotzera pasatzean gertatu izan zaidan bezala: egundoko dardarizoa, kanpotik ia sumatzerik ez dagoena), ESKERRAK eman nizkion behin eta berriz Jaunari, 2/ beste lagunentzat eskatu nuen Espirituaren argia eta kemena, eta 3/ aurrerantzean zer egin
|
nezakeen
hasi nintzen hausnartzen. Hurrengo minutuetan argi handia piztu zitzaidan barruan:
|
|
|
Idazteko eskatu dit, eta nik baietz erantzun. Zein eginkizun ederra egin
|
dezakedana
holako pertsonekin, batez ere kartzelan dauden horiekin! Berriro ere frogatu ahal izan dut pertsonekin tratatzeko, sortu?
|
|
|
Nork eseraraziko ditu akusatuen aulkietan guri torturak eta tratu txarrak eragin zizkiguten guardia zibil haiek eta guztiari bizkar eman eta baimendu zuen Del Olmo epailea?. Jarrai al
|
dezakegu
–kontzientzia etikoaren izenean ari naiz, noski, holako bidegabekeriak baimentzen eta ezkutatzen dituen sistema politiko juridikoaren barruan?
|
|
|
kontzientzia lasai eta trankilaz lo egitea eta bizi izatea. Lasai lasai eta ozenki esan
|
dezaket
: Inputatuok inoiz ez gara ETAkideak izan eta EGUNKARIA inoiz ez da ETAren zerbitzuan izan.
|
|
|
Hau ere bere burua defenditzera etorri da, drogatik irteteko terapia taldean ari delarik. Agian aurten kalera
|
dezakete
. Aukera ona dauka bere bizitza aldatu eta beste norabidean jartzeko:
|
|
|
senideen babesa eta bere neska lagunarena ere baitauzka. Jainkoak bedeinka
|
ditzala
bi lagun hauek!
|
|
|
Hemeretzigarren mendean, J. D. J. Sallaberriren 1870 urteko Chants populaires du Pays Basqueliburuan ikusten dugu, lehen aldiz. Hogeigarren mendeko Iparraldeko kantutegirik garrantzitsuenetan ere badator; euskal aldizkarietan ere aldaera bat baino gehiago ikus
|
ditzakegu
. Aztergai dugun kantua jatorriz Zuberoakoa izan arren, Lapurdira ere zabaldu zen, itxurak direnez.
|
|
|
–Ahaire zahar huntan? honetan ere beste herri kanta askotan dauden hainbat esaldi egin eta ideia ikus
|
ditzakegu
. Etxahunena berarena izan litekeen. Filipiñekuak?
|
|
|
6. Hemen meheago irun daiteke. Argitasun horiek n nahi dituenak jo
|
beza
aipatu dugun Haritschelharren tesi lanera.. Mundian den ederrena, kantuan ere berdin berdin dator.
|
|
|
KKK an bere denboran beita errota egileeta Hts bere denbora dizü errota egile. Esan
|
dezagun
er (r) otahitza hemen, gurpila, dela.
|
|
|
Ihizlariak elio hatsaman erbiazer da? Eliodelakoa ez lirodugu, hots,, ez
|
lezake
–. Ehiztariak ez lezake hartu edo ehizatu erbia tirorik tiratu gabe.
|
|
|
Eliodelakoa ez lirodugu, hots,, ez lezake?. Ehiztariak ez
|
lezake
hartu edo ehizatu erbia tirorik tiratu gabe. Gure ereduko elioikusten dugu KKKko ereduan eta espalizoaditza ere eredu berean.
|
|
|
Gurearekin erkatuz, ordea, badira hainbat ñabardura txiki. Aipa
|
dezagun
bakarren bat: Aita eta amaridena KKKan eta Hts enean, gurean etxekuer dugu.
|
|
|
. Beste batzuetan izan liteke zentsuratua, halaxe izan liteke. Ollanda gazte? edo. Ostiraletan duzu?. Sallaberriren liburuan agertzen diren eten puntuek izan
|
ditzakete
funtzio gehiago ere12.
|
|
|
Guk halaxe uste dugu. Jarri
|
dezagun
, azkenik, hamar ahapaldiak eskuidatzian agertzen diren bezalaxe, inongo aldaketarik gabe:
|
|
|
–Pikantki mintzo zira gizoner, maitia, Ez, sunja
|
bazeneza
düzün estatia.Ezpaldimbanü maite fidelitatia, Elitzeikezü kumbeni hola mintzatzia.
|
|
|
Bi ahapaldi berriek zer esan nahi ote dute? Egin
|
dezagun
ulertze saiakera bat. Badirudi mutilak neskatila gazte bati ume
|
|
|
Artzain munduko metaforabideari jarraiturik iruzkindu
|
dezagun
Gure olhan sartzeko desir handireki. Emakume gazteak artzainaren etxean (edo metaforikoko ardi txabolan) sartzeko gogo handia du.
|
|
|
Inoiz edo behin, ordea, artzain munduko sinboloak agertzen zaizkigu. Eman
|
dezagun
, kasurako, Aita Donostiak bildu eta argitara zuen. Urso xuri? (GH, 1928, VIII, 6) kantuko azken bi ahapaldiak:
|
|
|
Egin
|
dezagun
lehen lehenik ohar bat. Aurreko puntura ekarri ditugun lau ahapaldiak ez direla kantu osoan edozein ordenatan jartzen.
|
|
|
Erbirik lortuko bada, tiroa tiratu behar. Gure ahapaldiko ezliro delakoak, ez
|
lezake
–adierazten du* ironaditzaren forma jokatua da.
|
|
|
adierazten du* ironaditzaren forma jokatua da. Era berean ezpadirohorrek, ez
|
badezake
–izan behar luke, nahiz eta zentzuaren aldetik hobeki etorri KKK aldaerako ezpalezoadizkia.
|
|
|
Dakikezuenez, landare batzuek ez dute izozterik jasaten eta bizirauteko tenperatura minimo aski altuak dituzte. Esate baterako, landare hazidun primitiboenak diren zikadofitek jasan
|
dezaketen
tenperatura baxuena 10 13ºC koa da. Horregatik ez ditugu landatuko, ez luketelako lehen negua gaindituko.
|
|
|
Denak utzi ta etorri
|
nintzan
, Lur au ikusi nai nuan! Aritz tantayak, pago lerdenak, Nola ez izan goguan!
|
|
|
Amerikako panpetanEuskal Erriko lur maite artanJayo
|
nintzan
baserriyan, Itzal aundiko intxaur arbol batDago gure atariyan: Aren ondotik irten da noiznaiMaldako gaztañariyan.Edo, sagarrik onenak jatenLuberriko sagastiyan, Arbol tartian bizitu nintzanGazte denbora guziyan.
|
|
|
olan poztu dozu nire bihotza, Helios aita!, eta, Endimion1lez, zure maitea
|
nintzan
, Luna2dohatsua!
|
|
|
Zuhaiztitxu murmurkariarendoinuak hezi ninduaneta lora arteanikasi neban maitatzen.Jainkoen besoetan hazi
|
nintzan
handi.
|
|
|
Eta nola hipotesiak asko ahal diren konturatzeko beste bat ipiniko dut gero dedukzioak egiteko, beste historiaren filosofia egiteko. Har
|
dezagun
hipotesitzat denok garela diferente, hau da principium individuationis delakoa. Orduan ondorioztatu behar dugu kultura guztietan egin izan direla hierarkiak, eta hola.
|
|
|
eta horiek suposatuz direla historiaren eragileak nire historiaren filosofiak, oso simpleak, burutu ditut, larregi zabaldu gabe nire hizpìdea, eta ikasten dut ezen badagoela zertan lan egin horiek eta beste guztiak, kombatitzeko, nahiz eta privazio jatorrizko bat dugun, eta horregatik utopiarik ezinezkoa den, baina bai, bada posible aurreratzea, eta posible baldin bada orduan obligazioa ere bada. Eta atzera egitea ere posibilitate bat da (esan
|
dezadan
egia). Baina aurreratzea posibleago egiteko nik zientzia politikoaren barnean proposatu egiten dut beste zientzia bat egitea, eta da zientzia fikzioa, hipotesien bitartez ere etorkizuneko problema posibleak ikertuko lituzkeena.
|
|
|
Baina horregaitik, hain zuzen, Bielorrusia zein Ukraina, edo, gehiago oindino, Siberia eta Kazakistan bisitatzea hunkigarria izan zan niretzat, gizarte aldetik eta erlijino aldetik daben beharrizan gorriagaitik. Itxaropena, konfiantza eta adorearen beharrizenean sentidu
|
nintzan
. Txirotasun materiala han dago, baina gizazkoa sakonagoa da beharbada.
|
|
|
Bai ugari, norberarentzat interesgarriak. Baina zeozer aipatu
|
geinke
. Urte baten Gabon egunak Bagdag en ospatu nituen, inbasino ostean, dana gudalostez hartuta, bonben leherkuntzak entzuten zirala.
|
|
|
Alkarrizketetan gure herriaz galdetzean, batzuk izan dogun erlejinoari buruzko aldakuntzak harritzen zituan. Hori eta beste balio batzuen aldakuntza kultura eraldatzea dala azaltzen ahalegintzen
|
nintzan
, nahiz eta zaila izan zergaitik jazoten diran holako aldakuntzak guztiz argitzea. Sartaldeko ia herrialde guztietan gertatu izan dira antzeko aldakuntzak.
|
|
|
Luis Arostegi-k: Erantzun osorik ez dot uste inork daukanik, estrategia lakoa izango
|
litzaken
erantzunik ez dago. Baina bitartean, eguneroko ekintzak betetzen jarraitzen dogula, pentsa egin behar dogu sakon, bakean, garraztasun barik, pentsatu.
|
|
|
Esan
|
dezakegu
bertso zaletasunaren hazia familian bertan topatu zuela Arriolak; izan ere, osaba zuen Itziarko Jose Antonio Soraso Unanue. Zubeltzu, bertsolari ezaguna.
|
|
|
jaiak, kultur ekintzak, omenaldiak, herritar ezkonduen urrezko ezteiak, jubilatuen inguruko ospakizunak, herrian gertatutako aldaketa sozialak, familiari eta senideei eginiko bertso sortak... Esan
|
dezakegu
Jose Manuel Arriolak XX. mendearen bigarren parteko Arrasate herriaren historia apal bat idatzi digula, bihar etziko arrasatearrek euren herria nolakoa zen ikusi ahal izan dezaten. Lekuonak Nekez bada ereliburuan zioskunez:
|
|
|
jaiak, kultur ekintzak, omenaldiak, herritar ezkonduen urrezko ezteiak, jubilatuen inguruko ospakizunak, herrian gertatutako aldaketa sozialak, familiari eta senideei eginiko bertso sortak... Esan dezakegu Jose Manuel Arriolak XX. mendearen bigarren parteko Arrasate herriaren historia apal bat idatzi digula, bihar etziko arrasatearrek euren herria nolakoa zen ikusi ahal izan
|
dezaten
. Lekuonak Nekez bada ereliburuan zioskunez:
|
|
|
Hik baituk zinez merexinahiz eta altxatu hesi, Ezin duk egin ihesi, otoitz
|
iezaiok
Jesusi.
|
|
|
Buka ez
|
dezadan
jaso dut agintze.Aitortu behar ditut oraino hainbeste.Lagun, adiskide, ez usteegonen naukela triste.Desatena ez diat ere maite.Txarrenetatik izan litekeneure burua ez baitiat libre, besteei toberan aritzeko ere.
|
|
|
Izor daitezen ta egia adi, bide ene harrabots.Tobera, gaueta, turuta, zingarrots eta galarrotsNori kanta behar gau honetan pasa
|
dezaten
lots. Hiri alua! Barka gaixuei, egurra gaiztoei, txotx! Maltzur eta faltsuei kantua eta bi sos.
|
|
|
Lurdeko lorea ama paregabeak txuri du azalaGure toberaz leze barnetik otoizka bedeinka gaitzalaTa Ama Puyk12santifikatuta betiko utz
|
nazala
, denak barka diezazkidala, ni ez bainaiz Atila, ezta ere Pakito edo Argala13, bainan gorrotoa ez dut apala, gorrotoari gorroto baitagokiola.AT! Madrileko zapat ero ala zapat hila, Zaharkozi, Segolene, Xirak ala edozein urde zakila.Utz gaitzatela bakean!
|
|
|
Lurdeko lorea ama paregabeak txuri du azalaGure toberaz leze barnetik otoizka bedeinka gaitzalaTa Ama Puyk12santifikatuta betiko utz nazala, denak barka
|
diezazkidala
, ni ez bainaiz Atila, ezta ere Pakito edo Argala13, bainan gorrotoa ez dut apala, gorrotoari gorroto baitagokiola.AT! Madrileko zapat ero ala zapat hila, Zaharkozi, Segolene, Xirak ala edozein urde zakila.Utz gaitzatela bakean!
|
|
|
Lurdeko lorea ama paregabeak txuri du azalaGure toberaz leze barnetik otoizka bedeinka gaitzalaTa Ama Puyk12santifikatuta betiko utz nazala, denak barka diezazkidala, ni ez bainaiz Atila, ezta ere Pakito edo Argala13, bainan gorrotoa ez dut apala, gorrotoari gorroto baitagokiola.AT! Madrileko zapat ero ala zapat hila, Zaharkozi, Segolene, Xirak ala edozein urde zakila.Utz
|
gaitzatela
bakean! Euskal Herria ez dago isila! eta jarraituko geroan askatasunaren bila!
|
|
|
Gaizki esanei kanta! Neri ere tobera egin
|
diezadatela
! Bainan zuei Ferry, Robespier, Isabel eta Fernando, apaingela! Zuri frantximent, españolazo eta euskalu, bainu eta garbigela! Zuri banketxe, espetxe, dorretxe, putetxe, ikasgela! Zuei Jainko, Jehoba, Mahoma ta, eskela! eta ahantzi ditudan guziei otoitza eta kandela!
|
|
|
9. Ne deconnes pas. Ez
|
iezadazu
harpa jo.
|
|
|
Halaber, sentiberatasun berezi baten jabe egin da. Izatez alaia eta kanporakoia bada ere, barne barnean sarturik daraman bakartasun sentimendu batek bortizki kolpatzen du, eta horrela uler
|
ditzakegu
bere baitan izaten diren gorabeherak. Ironia, umorea, eta baztertuekiko kontzientzia bizia dira Xabier Soubeleten nortasunean nabarmen azaltzen diren beste ezaugarrietako batzuk. Giza antolamenduaren aldetik, elitismoa gorroto du eta kultura herrikoia maite.
|
|
|
Eta aipaturiko ezaugarriak arrunt nabariak badira Xabierren nortasunean, oraindik nabariagoak dira sortzen dituen obretan. Azter
|
ditzagun
orain, lapurtar polifazetiko honek jorratutako sorbideak:
|
|
|
Donibaneko itsasoak ere badu bere tokitxoa artistaren obran. Abstro figuratiboa dela erran
|
genezake
.
|
|
|
Zoritxarrez Legassek ez zen gauza euskaraz idazteko, eta Soubeletek, berriz, maisukiro erabiltzen du Axularren hizkuntza. Dena den, esan
|
dezadan
Soubeleten obra poetikoagoa dela Legasserena baino. Irakur dezagun orain, adibide gisa, Bizil eta oldar liburu ederretik ateratako olerki bat.
|
|
|
Dena den, esan dezadan Soubeleten obra poetikoagoa dela Legasserena baino. Irakur
|
dezagun
orain, adibide gisa, Bizil eta oldar liburu ederretik ateratako olerki bat.
|
|
|
Ahozko diskurtsoan, berriz, hiztunak gehienetan aurrez aurre izan ohi du entzulea eta honek ulertzen duen edo ez, galderaz edo keinuz azaltzen dio. Horrela, hiztunak minuturo alda
|
dezake
kontatzeko modua, esandakoa entzuleari hobeto egokituz. Esanahiaren negoziazio bat ematen da solaskideen artean, itaunduz eta5.
|
|
|
Zuzentasuna, berriz, hizkuntzaren zuzentasunari eta zehaztasun gramatikalari dagokie; edukia baino forma azpimarratzen da, izan ere beharrezkoa da-eta. Bestela, zuzen mintzatu ezik, euskara ulergaitzean eginez gero, mezua galdu egin liteke.Jar
|
dezagun
adibiderako gertaera historiko bat erromatarren artekoa: Bruto Zesar hil zuen.
|
|
|
Ikus
|
dezagun
diogun hau, adibiderako testua berreginez:
|
|
|
Jar
|
dezagun
arreta berezia oinarrizko zazpi printzipioetarik hirutan:
|
|
|
Guk iradokizun argiak igorri dizkiegu EHUko arduradunei idatziz; batetik, aurtengo saioetan burutua aztertzeko; bestetik, hurrengo urtean ere egingo balira kurtsook, beste era bateko programazio, batez ere, luzeagoa antola
|
dezagun
.
|
|
|
Ohartzen gara, gainera, irakurketa bera entzun egingo dutela, ez irakurri; eta entzun egiten dugunean, informazio handi bat hitzetatik euretatik baino nola esaten direnetik ateratzen dugu. Hainbesteraino non, idatziko testu ederra alperrik gal
|
lezakeen
irakurle monotonoak.
|
|
|
Alde horretatik, ikasleak apunteak hartzearen aldeko gara, telebistako ohiturei jarraiturik ikasle espektadoreak hez ez
|
ditzagun
.
|
|
|
Hala deritza laguntza eskatzeari hiztunak solaskideari, berba bat erdaraz esanik euskaraz eman
|
diezaion
|
|
|
Hirugarren saioan bertsolariak hiruna bertso abestu behar izan zituzten, Zubimendi jaunak puntua jarrita: . Asi
|
dezagun
berriz/ bertsotan saioa,/ nik oi, ak emanikan/ or yarraitzekoa?. Bertsolari Guduak liburuan, zein Yakintzaaldizkariaren13 zenbakian (1935 ilbeltz otsaila), saio honetako hainbat bertso irakur daitezke.
|
|
|
Gurasoak: Juan Antonio Abarrategui Elorduy eta Maria Manuela Torrontegui Aldecoa25 Beraz, esan
|
genezake
Abarrategik Donostian Lehenengo Bertsolari Txapelketa Nagusian abestu zuenean 61 urte zituela. Beste datu askorik ez daukagunez26, ezagutu zutenen testigantzetatik abiatuta hurbilduko gatzaizkio Abarrategi Besamotza ri.
|
|
|
Izan ere, gerra aurreko urteetan, Euzkadi() eta El Día() egunkarietan Soraluzetik Abarrategitar batek bidalitako kronikatxoak eta bertsoak agertzen dira38 Datu gehiago izan artean, aztertzeke itxiko dugu kontua. Edozelan be, esan
|
genezake
kutsu garbizaleagoa eta kultuagoa daukatela Soraluzetik bidalitako bertsoek eta, Prudentzio Abarrategiren bertso jarriek baino.
|
|
|
–Bertso batek honelako indarra izanik, zenbat eta zenbat egin
|
lezakete
bertsolariek, bide zuzenean jarrita, gure egiaren zabalkunderako! Hau izan zen une hartako oldozkuna.
|
|
|
Orduko egunkari eta aldizkarietako titular nagusiei erreparatzen badiegu, esan
|
genezake
Lehenengo Bertsolari Txapelketa Nagusia arrakastatsua izan zela oso. Hona hemen zelan zabaltzen zuen Argiaastekariak hurrengo domekako zenbakia:
|
|
|
Gora!? (Patxi Erauskin bertsolaria III, 19); Abarrategirenak lan honetan ikus
|
ditzake
irakurleak.
|
|
|
Kirikiño, zuk nitzat ba dozuLekurik izparringian, Luginatzaz gaur aurkituten naizZegozer esan gurian.Bermeon
|
nintzan
sarritan legezIxidor Deun egunian, Ainbeste lugin ikus nebazanEupeme Deun txadonian.
|
|
|
–Agur bero bat neure barrutik/ eguneroko EGUNA. / Zeure bitartez lortu geñeke[
|
geinke
]/ Euzkalerriko zoruna? (Eguna,).
|
|
|
Uriarte, Bartolo, Zarraga, kastrejana, Ormaetxe eta ni. Ni neu geratu
|
nintzan
txapeldun eta Uriarte bigarren? 58.
|
|
|
Bizitzaren joanean, Elkar, Donostia, 1986, 63 or. Balendinek zera ere gehitzen du: . Herrietako jaietatik aparte, hauteskunde garaian, ez
|
nintzan
gelditu ere egiten. Behin, egun berean, sei mitinetan parte hartu beharra izan neban.
|
|
|
Uriarteren beste bertso bat ere gogoratzen du Faustino Etxebarriak. Esan liteke saio horretan Uriartek pozarren ikusi zuela Dima herrian bertsolaritzaren katea ez zela eten, Faustino gazteak eroan
|
zezakeela
jarraipenaren lekukoa Arratian:
|
|
|
Bertsopaperetan, aldiz, bizkaiera natural eta bizia darabil Uriartek, ondo zekien-eta irakurlego berezia, herrikoiagoa, zena bertsopaperak erosten zituena; herri xehea, azken baten. Orrialdeotan ikus
|
ditzake
irakurleak aipatutako bertsopaper biak.
|
|
|
Ez utzi biharko, etzi egin
|
dezakezuna
.
|
|
|
Ikas zakua beti da arriskutsua. Zuk baino gehiago jakin
|
dezake
.
|
|
|
Alargun berriak ez du, alarguna? deitu
|
diezaioten
nahi, harik eta senarra gehiago bueltatuko ez den arte.
|
|
|
Baina soilik oparotasunean konpontzen ahal da zekenkeriaren arazo etiko politikoa, izanik oparatusuna bilatzen duen sozialismoa horren soluzioa. Sozialismo horrek ez badu ere zertan jabego pribatuaren inguruko legedia ezereztatu, eta permititu ere
|
dezake
jabego pribatua, merkatu ekonomia, ezten bezalako bat baitaitezke legearen barruan lan egiteko gogoa edukitzeko (etorkizun batean, joera birbanatzailearen bidean bagoaz, jakina, kontzeptu horiek aberastuak izan daitezke definizio zehatzagoekin, baina etorkizun dena ez dakigu zein izango den, beraz, gero gerokoa). Zeren dirudienez elkartasuna ez baita nahikoa, gaur egungo sozialismoetan ikasi ahal izan den moduan, gogorik pizteko lanaren alde, gizakia kultura metatzailean oso zekena baita, eta hori ezin da egun batetik bestera aldatu.
|
|
|
Soilik erranen dut gauzatxo bat zientzia politikoaz. Etorkizun dena indeterminatua zaigu, ezin dugu jakin (soilik dakigu zerbait etorkizunaz eskrituretan arakatuz, beraz, abadeak beharrezkoak dira faroa gal ez
|
dezagun
, eta ikas dezagun beti Jainkoaren beldur sano bat edukitzen, ez patologikoa), eta horregatik da zientzia politikoa zientzia praktikoa. Baina etorkizun denaz, zientzia politikoaren barruan, egon daiteke beste zientzia bat, eta eskubide guztiekin izan daiteke zientzia, eta nik zientzia horri deitzen diot zientzia fikzioa.
|
|
|
Soilik erranen dut gauzatxo bat zientzia politikoaz. Etorkizun dena indeterminatua zaigu, ezin dugu jakin (soilik dakigu zerbait etorkizunaz eskrituretan arakatuz, beraz, abadeak beharrezkoak dira faroa gal ez dezagun, eta ikas
|
dezagun
beti Jainkoaren beldur sano bat edukitzen, ez patologikoa), eta horregatik da zientzia politikoa zientzia praktikoa. Baina etorkizun denaz, zientzia politikoaren barruan, egon daiteke beste zientzia bat, eta eskubide guztiekin izan daiteke zientzia, eta nik zientzia horri deitzen diot zientzia fikzioa.
|
|
|
Baina orain, filosofia hori oinarri harturik, galdetzen diogu geure buruari ea zer demontre egin, eta erabaki, daitekeen. Eta zientzia praktikoaren lurraldean sartzen gara bete betean, zeren, a posteriori jakin
|
badezakegu
, hutsuneak ditugun arren, garbi baitago ezen a priori ez dakigula, ez dugulako historiaren ezagutza universalik horretarako. Eta praktikoak izan behar gara derrigorrean, eta etika da lehen zientzia praktikoa, eta etika soziala, edo politika, bigarren zientzia praktikoa.
|
|
|
Beraz, gogora ekar
|
dezagun
edozein hizkuntzak, bizirik iraun ahal izateko, ezinbestekoak dituela lurraldea eta gutxieneko hiztun kopurua. Faktore bi horiek baldintzatzen dute bere ibilbide historikoa.
|
|
|
–Inglesa ba zait ere/ orobat prantzesa,/ Yesusek erraiten du: / etsai maite
|
beza
;/ oroen gain baino/ bihotzak ba leza/ maitatu euskalduna;/ kontraz litzake bajeza? (Idazlan guztiak VI, 401 or.).
|
|
|
–Inglesa ba zait ere/ orobat prantzesa,/ Yesusek erraiten du: / etsai maite beza;/ oroen gain baino/ bihotzak ba leza/ maitatu euskalduna;/ kontraz
|
litzake
bajeza? (Idazlan guztiak VI, 401 or.).
|
|
|
Gero Joseba Zubimendi gai jartzaile eta saio zuzendariak era klasikoan bideratu zuen lehenengo ariketa, bertsoz: . Bakoitzak nai duena/
|
lezake
kantatu;/ doi, un azke zerate/ gaia aukeratu;/ bai, an beti bertsotan/ zuek gogoratu/ euskaldun zeratela/ ta ongi mintzatu?. Iparraldeko bertsolari biak apur bat berandu heldu ziren52, eta horrek aukera eman zien Poxpolin antzokira bildutako bertsozaleei berebiziko harrera beroa egiteko.
|
|
|
Ez daukagu datu askorik Matxinek eginiko saioari buruz; bertsoak ere bi baino ez. Badaude, hala ere, lekukotasun batzuk argi apur bat eman
|
diezaguketenak
. Lehenengo saioan, esan dugun bezala, aske ziren bertsolariak nahi zuten neurrian,
|
|
|
Matxini dagokionez, tamalez, bertso bi baino ez zaizkigu heldu, bitzuak hirugarren saiokoak, hain zuzen ere60 Saio horretan bertsolariak hiruna bertso abestu behar izan zituzten, Zubimendi jaunak puntua jarrita: . Asi
|
dezagun
berriz/ bertsotan saioa,/ nik oi, ak emanikan/ or yarraitzekoa?. Hona hemen Matxinen bertsoak:
|