|
2000
|
|
|
Hizkuntza bat ikasten ari garenean normala da hainbatetan arazotxoak aurkitzea: hitz bat nola
|
esaten
den ez jakitea, ondokoek ulertzen ez duten zerbait esatea, hitz egiten digunari ondo ez ulertzea, desanimatzea.... Eta hori bezain normala izaten da arazotxo horiei buelta ematea; hori, ordea, ez dugu denok modu berean egiten:
|
|
|
Hizkuntza bat ikasten ari garenean normala da hainbatetan arazotxoak aurkitzea: hitz bat nola esaten den ez jakitea, ondokoek ulertzen ez duten zerbait
|
esatea
, hitz egiten digunari ondo ez ulertzea, desanimatzea.... Eta hori bezain normala izaten da arazotxo horiei buelta ematea; hori, ordea, ez dugu denok modu berean egiten:
|
|
|
Euskara ikasteko ze estrategia erabiltzen zituen jakite aldera, edo euskaraz ari denean, hobetzeko zer egiten duen ezagutu asmoz, honako galdera hauek egin dizkiogu. 1 Hizketan ari zarela, zer egiten duzu
|
esan
nahi duzun hitza ezagutzen edo gogoratzen ez duzunean. Antzeko beste hitzen bat bilatzen saiatzen naiz.
|
|
|
Antzeko beste hitzen bat bilatzen saiatzen naiz. 2 Eta
|
esan
nahi duzun hori oso korapilotsua iruditzen zaizunean. Ideia hori bera era errazagoan azaltzen saiatzen naiz, ezagutzen ditudan egiturak erabiliz.
|
|
|
Ideia hori bera era errazagoan azaltzen saiatzen naiz, ezagutzen ditudan egiturak erabiliz. 3 Zer egiten duzu
|
esan
berri duzuna ulertu ez dutela konturatzen zarenean. Beste era batera errepikatu.
|
|
|
Beste era batera errepikatu. 4 Eta zurekin hizketan ari den pertsona bati ulertzen ez
|
diozunean
–Berriz esateko eskatzen diot.
|
|
|
4 Eta zurekin hizketan ari den pertsona bati ulertzen ez diozunean? Berriz
|
esateko
eskatzen diot. Logikoena dirudi, ez?
|
|
2001
|
|
|
Kontu latz eta gogorrak ditu
|
esateko
Navanethem Pillay andreak. Hego Afrikako Epaitegi Gorenean epai lanetan aritu zen lehen emakume beltza da, Mandelak berak propio izendatua.
|
|
|
Eta hori ari da epaitzen Pillay andrea. Hark
|
dioenez
, ez zen tutsien aurkako hutuen ustekabeko mendekua izan, bat batean sortua. Munduan hori horrela zabaldu bada ere, epaiketan besterik azaltzen da.
|
|
|
Rutaganda negozio gizon famatua interahamwe miliziaren buru ordea izan zen. Dena dela, Pillay andreak
|
dioenez
, gerra latz horren atzean ze interes ekonomiko zeuden aztertzea eta epaitzea ez da, oraingoz, Nazio Batuen epaitegi horren zeregina.
|
|
|
Epaitegiaren akatsik handienetakoa motelegia dela,
|
dio
Pillay epaileak. Eta horixe bera gertatzen dela beste zenbaitetan ere, Jugoslavia ohian gertatu zen sarraskia ikertzeko eratu den epaitegian, esate baterako.
|
|
|
Pillay andrea Ruandakoan eta Carla del Ponte epailea Jugoslavia ohian. Pillay epaileak
|
dioenez
, emakumeak adore biziagoz ari dira krimenak eta delituak salatzen, eta azken gudu berrietako gorabehera itsuak argitara ateratzen. Arrazoiak asko izan daitezke, baina gerra horietako biktimak gehienbat emakumeak dira, eta besteak beste, umeen egoeraz arduratu behar izaten dute.
|
|
|
Ordurako sona handia zuen eta jendeak mirespena handia zion lurralde osoan, batez ere kasta marjinatuen artean,, bandoleroen erregina?
|
esaten
zioten. Bandolero talde hura hain sendoa eta gogorra izanik, agintariek, arazoa konpontzeko, negoziatzea erabaki zuten.
|
|
|
Phoolan Devi Loreen Jainkosa (horixe
|
esan
nahi du izenak), bandoleroen erregina deitua, kasta marjinatu baten familian sortua, hamaika urterekin Puttillal higuingarriari saldua, hamaika aldiz bortxatu eta torturatua, behin baino gehiagotan kartzelaratua, pobreen alde gaiztakeria asko egina, han ari da orain Indian, diputatu parlamentuan, beste bide bat hartu eta marjinatuen alde gogor lanean.
|
|
|
Baina Txinatik kanpo animalia hori bizirik ikusteko aukera ez da 1937a arte iritsiko. Ezpeletarra izan zen panda hartza bizirik ikusi zuen lehen europarra eta animalia horren berri mundura zabaldu zuena, nolabait
|
esateko
.
|
|
|
Behin, langile batzuk Bidasoatik amorrain batzuk hartu omen zituzten Bertizko urmael ederrean botatzeko. Zigak urmaela ustutzeko
|
esan
zien langileei, eta itzultzeko amorrainak ibaira. Bidenabar esan, zezenketak ez zituela deus maite.
|
|
|
Zigak urmaela ustutzeko esan zien langileei, eta itzultzeko amorrainak ibaira. Bidenabar
|
esan
, zezenketak ez zituela deus maite. Beste behin, moja batzuk lore eske joan, eta ezetz, ez zutela han moztutako lorerik eramango inora, ez mojak ez beste inork, esan omen zien.
|
|
|
Bidenabar esan, zezenketak ez zituela deus maite. Beste behin, moja batzuk lore eske joan, eta ezetz, ez zutela han moztutako lorerik eramango inora, ez mojak ez beste inork,
|
esan
omen zien.
|
|
|
Bertizko jabetza Nafarroako Aldundiari eman arren, zati bat, jauregia eta lorategia, elizaren esku geratu ziren. Hala
|
zioen
Zigaren azken nahiak: ' Fundazio batentzat izanen da, bertan erretiroa izan dezaten hamabi apez adindu edo ezinduk'; Bertizarana eta Baztan bailaratakoek lehenbizi, eta, modurik baldin bada, Bidasoa eskualdea deitzen den horretako bertze horietakoek ere bai'.
|
|
|
Fundazioaren esku geratu zen liburutegia ere. Hala
|
dio
Andoni Esparzak erreportaje hau egiteko baliatu dugun Bertizko Jaurerria (Bidasoa Ikerketa Zentroaren Koadernoak, 3 zenbakia) liburuak: ' Ziga kultura handiko gizona zen, eta gaztelania eta euskaraz gain, bertze hizkuntza batzuk ere bazekizkien:
|
|
|
Bertizko Aizkolegiko txaleta, aldiz, betiko ixteko
|
esaten
du hilburukoak. Baldin eta Aldundiak ez badu astronomi zentro bat jarri nahi.
|
|
|
Baldin eta Aldundiak ez badu astronomi zentro bat jarri nahi. Herri xeheak
|
esaten
zuen Zigak txaletetik Iparraldeko hondartzetako emakumeak ikusten zituela katalejo indartsu batez. Izan ere, txaleta tontor batean dago, eta udan ikusmira ederraz goza daiteke handik:
|
|
|
Izan ere, txaleta tontor batean dago, eta udan ikusmira ederraz goza daiteke handik:
|
esandako
hondartzak, Pirinioak, Orhi mendia... Hori udan, neguan lainoarekin...
|
|
|
Beraz, beldurrik gabe
|
esan
liteke, Pedro Zigak oinarri sendoak jarri zituela Bertizko Jaurerria ez zapuzte aldera. Egun Euskal Herriko naturgunerik estimatuenetakoa da, zalantzarik gabe.
|
|
|
Pedro Ziga hiltzean Elisa bizi zen artean, eta etxe bat utzi zion. Nahi duen solairuan bizitzeko
|
esaten
dio Elisari testamentuan.
|
|
|
Elisa emakume adoretsua zen;
|
esaten
zuenez, bera izan omen zen Nafarroan gidatzeko baimena lortu zuen lehen emakumea. Zigatarrak Bertizen ekainaren bigarren hamabortzalditik azarora bitarte izaten ziren, abuztuko hogei bat egun salbu.
|
|
2002
|
|
|
Beste hainbeste gertatu zitzaion geroago, Valladolidera joan eta aitarekin hitz egin zuenean, gizonezko arropa haien azpian ez baitzuen alaba ezagutu. Frantzisko Loiola
|
esaten
zioten Valladoliden Katalinari eta Bilbora joan zenean, mutiko batzuek iseka egin zioten, eta hark harrika zauritu. Hilabete egin zuen espetxean Erausok.
|
|
|
Emakume horren lagun mina zen ordea Migel Erauso, Katalinaren neba! Hiru urte eta gero, Migelek andre hura gehiago ez ikusteko
|
esan
zion Frantziskori, eta ezpatak aterata konpondu nahi izan zuten afera. Jakina, Migelek ez zekien Frantzisko arreba zuela, Katalinak, ordea, bazekien Migelen arreba zela.
|
|
|
1624koa autobiografikoa ei da, beste biak biografikoak. Telletxea Idigoras historiagileak 1625koak fidagarriagoak direla
|
dio
. Izan ere, hiru idatziak ez datoz bat hainbat gertakaritan.
|
|
|
Liskarrak sarri izaten zituen Katalinak, jokozale amorratua zenez. 1624ko argitalpenak
|
dioenez
, Cuzcon Cid Berria izeneko karta jokalari bati eskua mahaira josi zion aiztoz, Cid Berriak Katalinaren txanpon pilatik batzuk kendu zizkiolako. Behin bakarrik, ordea.
|
|
|
Dena dela, protesta ekitaldiak burutzen genituen biltzarrak egiten zituzten hotelaren aurrean, zenbait lelo aldarrikatuz: ' globalizazio honek pobretasuna sortzen du, jendea lanik gabe uzten du, makroprodukzioek kalte izugarri
|
diote
ingurugiroari'. Eta egia da protesta horien ondorioz Merkataritzako Erakunde Mundiala hasia dela esaten globalizazioak lagundu egiten diola garapen ekonomikoari eta ingurugiroa babesten duela.
|
|
|
' globalizazio honek pobretasuna sortzen du, jendea lanik gabe uzten du, makroprodukzioek kalte izugarri diote ingurugiroari'. Eta egia da protesta horien ondorioz Merkataritzako Erakunde Mundiala hasia dela
|
esaten
globalizazioak lagundu egiten diola garapen ekonomikoari eta ingurugiroa babesten duela. Baina ez dute esaten, adibidez, hobekuntza hori europarrentzat dela eta ez enpresari indiarrentzat.
|
|
|
Eta egia da protesta horien ondorioz Merkataritzako Erakunde Mundiala hasia dela esaten globalizazioak lagundu egiten diola garapen ekonomikoari eta ingurugiroa babesten duela. Baina ez dute
|
esaten
, adibidez, hobekuntza hori europarrentzat dela eta ez enpresari indiarrentzat. Garapen ekonomikoak denentzat luke beste eredu bat martxan jarriz:
|
|
|
Hain zuzen ere, gerra garai honetan hori planteatzea utopia hutsa dela
|
esaten
zaionean, Vandana andreak batez ere gerran inolako errurik eta zerikusirik ez duen jendeak sofritzen duela erantzuten du. Atzo Iraken, gaur Afganistanen, eta bihar non?
|
|
|
" Nik ez dut alderdi politiko jakin batean jarduten, baina independentea izanik saiatzen naiz alderdi, talde eta mugimendu desberdinen arteko akordioak lortzeko bideak egiten',
|
dio
Vandana Shivak. ' Garrantzitsuena ez da alderdi politiko jakin batean sartzea, baizik eta lankidetza sustatzea politikan, sindikatuetan edo beste eremutan.
|
|
|
Artean ez ziren Joko Olinpikoak inoiz ere filmatu. Joseph Goebbels propaganda ministroari alderdia eta espiritu nazia munduaren aurrean goresteko gertaera handi hura aprobetxatzea otu zitzaion. Oso ongi lotu zituen Lenik kirolaren estetika eta gogoeta filosofikoa, gertaera olinpikoaren aintzarako. Behin eta berriz
|
esan
ohi da Lenik asko lagundu ziela nazien arraza garbitasunaren eta alemaniarren botere ikusgarriaren aldeko idealak finkatzen. Baina, haren mezuen anbiguotasun handia aitortuta ere, bidegabekoa da Lenik arioak ez zirenak mespretxatu egiten zituela uste izatea.
|
|
2004
|
|
|
Bi urte geroago aita berriro ezkondu zen. ' Ugazama oso goxoa zen, langilea eta adeitsua',
|
dio
Nerudak.
|
|
|
Matxismoa gaixotasuntzat dauka Ebadík, hemofiliaren pareko. Hemofilia amak pasatzen dio haurrari, nahiz amak berak nozitu ez, eta matxismoarekin antzeko zerbait gertatzen dela
|
dio
. Ebadík etxean ikasi omen zuen sexuen arteko berdintasuna:
|
|
|
Ayatola guztiak ere ez omen dira berdinak emakumeen eskubideei dagokienez: batzuek sutsu
|
diote
emakumea ezin dela etxetik irten gizonaren baimenik gabe, baina beste ayatola batzuek, ordea, zera omen diote, velayate fagí titulua ere lor dezaketela emakumeek, hots, buruzagi goren izan. Emakumeak epaile izateko debekua, berriz, 1991n kendu zuten, amore eman behar izan zuen aginteak.
|
|
2005
|
|
|
H. Prentsan irakurri ditugu bi idazleren iritzi hauek berriki: Europaren historia ezin dela ulertu kristautasunaren ondaretik aparte
|
zioen
David Lodgek, eta Yuri Andrujovich ek, berriz, Europaren nortasuna sistema humanistari lotuta dagoela. Kristautasuna eta humanismoa, beraz.
|
|
|
Horretan ere bai. Hori oso ondo
|
esaten
zuen Borgesek, historian zehar bi historia besterik ez direla kontatu izan: bata gurutziltzatu zuten pertsonaiarena eta bestea Mediterraneo itsasoan galduta ibili zen beste harena.
|
|
|
H. Euskal literaturara Europako tendentzia horiek beranduago iritsi direla
|
diozu
liburuan. XX. mendera etorrita, irakurtzen dugu Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutua rekin euskal literaturak XX. mendean lehen aldiz egiten duela Europako korronte horiekin bat.
|
|
|
Pentsa ezazu, Lizardi poeta handi bat da, maite dut Lizardi, bere txikian gurea da. Baina Koldo Mitxelenak
|
esaten
zuen' Ze harrigarria ezta, sasoi horretan ordurako Lehen Mundu Gerra pasata, abangoardia, korronte guztiak. eta gizon hau horrelako gauzak idazten'.
|
|
|
H. Liburuan bertan nahikoa garrantzi eman diozu literaturaren sistematizazioari eta instituzionalizatzeari. Adibidez,
|
esaten
duzu bertso-paperetan izan zela halako literatur sistema baten ernamuin antzeko bat, bazutelako irakurlego zabala. Beraz literaturaren historia egiterakoan ere testuaz aparte irakurlea ere kontuan izan behar da.
|
|
|
Liburuen gainetik, guk geuk erabaki dezakegun horren gainetik lanean ari diren indarrak izugarriak direlako. Globalizazioa
|
esaten
dugunean esan nahi du azkenean amerikanoen sistemaren barruan denok harrapatuta gaudela eta horrek nolabait ere uhin batean bezala gu denok arrastan eramaten gaituela. Euskal literatura txikia da, herri txiki bat da eta eskaintzak ere murritzak dira eta erakarmen handiagoa daukate zabor literaturak, zinetik eta telebistatik datorren literatura txar baina arrakastatsuak.
|
|
|
Liburuen gainetik, guk geuk erabaki dezakegun horren gainetik lanean ari diren indarrak izugarriak direlako. Globalizazioa esaten dugunean
|
esan
nahi du azkenean amerikanoen sistemaren barruan denok harrapatuta gaudela eta horrek nolabait ere uhin batean bezala gu denok arrastan eramaten gaituela. Euskal literatura txikia da, herri txiki bat da eta eskaintzak ere murritzak dira eta erakarmen handiagoa daukate zabor literaturak, zinetik eta telebistatik datorren literatura txar baina arrakastatsuak.
|
|
|
H. Aipatu dizudan inkesta horren arabera, jendearen gehiengo handi batek
|
dio
bere kabuz hautatzen dituela irakurtzen dituen liburuak.
|
|
|
I. A. Hori gezurra da. Bere kabuz erabakitzen dutela
|
esaten
duten horiek badakizu ze liburu erosten duten. The Da Vinci code.
|
|
|
daukate euren burua, eta hori Bon Hunterren asmazioa izan zen nolabait. Nolabait
|
diogu
, zeren Amerikako indioen artean bada uste duenik munduko arraza guztiak egunen batean bildu egingo direla, eta ostadar itxurako gerlari bihurtuta, Lurraren alde egingo dutela borroka. Hortik hartu zuen Hunterrek gerlariak, warrior?
|
|
|
Marrazkietan posturak, aurpegiak interesatzen zaizkio, ez militar jantziak. Gerra aipatzen dugula,
|
esan
bai Espainiako Gerra zibila eta nazien okupazioa (100 marrazki) ere irudikatu zituela. Marrazkiotan gerrari dion herra atzeman daiteke.
|
|
|
Gerra aipatzen dugula, esan bai Espainiako Gerra zibila eta nazien okupazioa (100 marrazki) ere irudikatu zituela. Marrazkiotan gerrari
|
dion
herra atzeman daiteke. Kanbon baserri giroarekin egingo du topo.
|
|
|
Tillac ek ezagutzen zuen Ramiro Arrue pintorea. Eta hala
|
dio
Arruez eskutitz batean: ' Marrazki huts izigarriak egiten ditu, barkatzen ez ditudanak.
|
|
|
Guztiok dugu zerbait berezia, eta neurri batean, guztiok gara bakar, are Iman Lizarazu, zeren arau guztien eta definizio guztien gainetik,
|
esan
daiteke bera are bakarrago dela. Euskal Herrian sortu eta hazi zen, ardogile zen sendi batean.
|
|
|
' Aspertu egin nintzen beti gauza bera egiteaz. Ez da besterik'
|
esan
zuen behin. 40 urteko emakume hau malabarista da, eta pailazoa.
|
|
|
Aipatu dugun erakusketan hainbat bisitarik mezuak utzi zizkioten, euren desadostasuna azalduz: ' Arteak zerbait
|
esan
behar duela uste dut nik. Ez dut inolako indarkerian sinesten' uste du Lizarazuk.
|
|
|
' Nik bizitzan ezagutza irentsi nahi dut. Bizitzak eskaintzen didana, hartu bakarrik ez, irentsi, berriro
|
diot
. Ezagutza, edertasuna. dena barrura.
|
|
2007
|
|
|
Gaur 500 urte hil zuten Nafarroako Bianan Zesar Borgia. Leringo kondearen soldaduek hil zuten, eta kronikek
|
diote
ausardia eta kemen handiz egin zuela borrokan, lantzek eta ezpatek gorputza txikituta utzi zioten arte.
|
|
|
Zesar Borgia gaiztotasun eta eskrupulu ezaren irudia izan da, baina, egia
|
esanda
, garai haietan ezin da esan herriak eta Eliza katolikoa gobernatzen zituztenak hobeagoak zirekin. Bera gerlari ausarta eta kementsua izan zen, soldaduak zuzentzen aparta, eta politiko gisa trebea eta azkarra.
|
|
|
Zesar Borgia gaiztotasun eta eskrupulu ezaren irudia izan da, baina, egia esanda, garai haietan ezin da
|
esan
herriak eta Eliza katolikoa gobernatzen zituztenak hobeagoak zirekin. Bera gerlari ausarta eta kementsua izan zen, soldaduak zuzentzen aparta, eta politiko gisa trebea eta azkarra.
|
|
|
Gaur 500 urte hil zuten Nafarroako Bianan Zesar Borgia. Leringo kondearen soldaduek hil zuten, eta kronikek
|
diote
ausardia eta kemen handiz egin zuela borrokan, lantzek eta ezpatek gorputza txikituta utzi zioten arte.
|
|
|
Zesar Borgia gaiztotasun eta eskrupulu ezaren irudia izan da, baina, egia
|
esanda
, garai haietan ezin da esan herriak eta Eliza katolikoa gobernatzen zituztenak hobeagoak zirekin. Bera gerlari ausarta eta kementsua izan zen, soldaduak zuzentzen aparta, eta politiko gisa trebea eta azkarra.
|
|
|
Zesar Borgia gaiztotasun eta eskrupulu ezaren irudia izan da, baina, egia esanda, garai haietan ezin da
|
esan
herriak eta Eliza katolikoa gobernatzen zituztenak hobeagoak zirekin. Bera gerlari ausarta eta kementsua izan zen, soldaduak zuzentzen aparta, eta politiko gisa trebea eta azkarra.
|
|
2009
|
|
|
Darwinek Malthus ek biztanleriaz egindako liburu famatua irakurria zuen ordurako. Hark
|
zioenez
, gizakien kopurua janariena baino azkarrago ari zen ugaltzen eta azkenean biztanleriak murriztu beharra izango zuen, goseak, gaitzen ondorioz ala gerrak eraginda. Ideia honi helduta, espezie berrien garapenerako bitartekoak eta prozesuak adierazteko teoriaren giltza aurkitu zuen.
|
|
|
Ospe handiko Owen anatomista, esaterako, guztiz aurka zegoen eta kritika gogor eta latza idatzi zuen. Zer
|
esanik
ez, bere lankide asko bat zetozen berarekin. Aldiz, Hooker, Asa Gray, Huxley eta Lyell, besteak beste, Darwinen alde agertu ziren berehala.
|
|
|
politika gaietan jarrera aktiboa izateko beharrera, emakume helduaren psikologiara eta belaunaldien arteko borrokara. Eleberri hau feminismoaren Bibliatzat eta literatur obra klasikotzat hartu izan da, baina idazleak berak
|
esan
izan du bere asmoa ez zela politikoa izan baizik eta literarioa: " Tradizio ingeleseko emakume idazleak jakin badaki, eta edozein modutara eskertu luke, badela zerbait emakume borrokarik egin gabe bere lanak argitaratu eta balioesteko bidea irekiko diona.
|
|
|
Baina, honen jakitun naizen eta eskertzen dudan aldetik, neure egin nahi dut Virginia Woolf-en uste hura: emakume idazleak libre izango dira idazten hasi eta emakume modura ari diren edo ez beren buruari galdetzen ez
|
diotenean
." Doris Lessing Amerikako Arte eta Letren akademiko eta Amerikako Estatu Batuetako Arte eta Letren Institutu nazionaleko kide zen. Honetaz gain, Royal Society of Literature ko ohorezko kide ere bazen.
|
|
2010
|
|
|
Bere hautuen artean testamendu biologikoa eta eutanasiaren alde inolako ezbairik gabe azaltzea izan da. Ez
|
dio
heriotzari ikararik: " Naturalena hauxe da.
|
|
|
Heziketak neska hauei biolentzia eta menderakuntza egoeretatik ihes egiten, beren buruaren jabe izaten eta etorkizun askeagoa eraikitzen lagunduko lieke. Bestela
|
esanda
, heziketak eskainiko die egungo gizarteak dituen alor guztietara iristeko giltza. Eta zalantzarik gabe, dio Rita Levi Montalcinik, heziketaren bidez lortuko litzateke emakumeen osasunarekin zerikusi zuzena duten arazo larriak gainditzea, hala nola, mingarrien artean mingarriena izan daitekeen ablazioak eragindakoak:
|
|
|
Bestela esanda, heziketak eskainiko die egungo gizarteak dituen alor guztietara iristeko giltza. Eta zalantzarik gabe,
|
dio
Rita Levi Montalcinik, heziketaren bidez lortuko litzateke emakumeen osasunarekin zerikusi zuzena duten arazo larriak gainditzea, hala nola, mingarrien artean mingarriena izan daitekeen ablazioak eragindakoak: " Kultur heziketak bakarrik etengo ditu munduan barrena hedatuta dagoen ohitura beldurgarri eta anker hauek".
|
|
|
Testuan irakurri dituzun bi adibide hauetan zein adiera hartu duen aztertuko dugu jarraian: Rita gaztea aitaren esanaren kontra... Norbaiten esanaren kontrako jarrera edukitzeak hark nahi duena ez egitea
|
esan
nahi du. Alegia, ez obeditzea.
|
|
|
Alegia, ez obeditzea. Hortaz, Rita
|
esan
txarrekoa dela esan dezakegu, esana betetzen ez dela ona, hain zuzen. Kasu honetan, gaztelaniazko desobediente hitzaren adiera hartzen du.
|
|
|
Alegia, ez obeditzea. Hortaz, Rita esan txarrekoa dela
|
esan
dezakegu, esana betetzen ez dela ona, hain zuzen. Kasu honetan, gaztelaniazko desobediente hitzaren adiera hartzen du.
|
|
|
Kasu honetan, gaztelaniazko desobediente hitzaren adiera hartzen du. Eta gaztelaniako obediente adjektiboa euskaraz esaneko edo
|
esan
oneko. Diktadoreak giza taldeak beren esanetara jartzeko eskuineko hemisferioaz baliatzen dira. Norbaiten esanetara jartzea egiturak norbait horren zerbitzura jartzea esan nahi, berak esandakoa betetzeko prest gaudela, hain zuzen.
|
|
|
Eta gaztelaniako obediente adjektiboa euskaraz esaneko edo esan oneko. Diktadoreak giza taldeak beren esanetara jartzeko eskuineko hemisferioaz baliatzen dira. Norbaiten esanetara jartzea egiturak norbait horren zerbitzura jartzea
|
esan
nahi, berak esandakoa betetzeko prest gaudela, hain zuzen. Aukera gehiago daude, hala ere, ideia hau adierazteko.
|
|
|
Eta gaztelaniako obediente adjektiboa euskaraz esaneko edo esan oneko. Diktadoreak giza taldeak beren esanetara jartzeko eskuineko hemisferioaz baliatzen dira. Norbaiten esanetara jartzea egiturak norbait horren zerbitzura jartzea esan nahi, berak
|
esandakoa
betetzeko prest gaudela, hain zuzen. Aukera gehiago daude, hala ere, ideia hau adierazteko.
|
|
|
SDNeko tribunatik Aristide Briandek Europako Batasun" federal" baten xedea oihuztatzen du: " Uste dut,
|
dio
, Europako populuen artean, lotura federal bat behar dela(...). Lotura horren finkatzera lehiatu nahi nuke.
|
|
|
1948tik 1990era Hegoafrikan apartheida izan zen erregimen sozio-politikoa, zuriek agindutako gobernuak ezarritakoa. Afrikaans hizkuntzan" arraza bereizketa"
|
esan
nahi du apartheid eta garai hartan, biztanle gehienak beltzak izan arren, gutxiengoa osatzen zuten zurien esku zegoen agintea eta giza eskubideen murrizketa larria pairatu behar izan zuten hegoafrikar beltzek.
|
|
|
Hara!
|
esan
zuen katemeak hara nire senar menderatua! Orain ulertu dut oihaneko izakirik ederrena ez dela bera, Lehoinabarra baizik.
|
|
|
Hara!
|
esan
zuen katemeak Orain badakit oihaneko izakirik ederrena ez dela Lehoinabarra, Lehoia baizik.
|
|
|
Hara!
|
esan
zuen katemeak Oraintxe ikusi dut oihaneko izakirik ederrena ez dela Lehoia, Elefantea baina.
|
|
|
Hara!
|
esan
zuen katemeak Orain badakit oihaneko izakirik ederrena ez dela Elefantea, Gizasemea baizik.
|
|
|
A bai e?
|
zioen
katemeak Orain badakit zein den oihaneko izakirik ederrena: Emakumea!
|
|
2011
|
|
|
Etxean hori guztia izan arren, umetako unerik gozoenak eta bizienak St. Ives herrian (Kornualles) izan zituela
|
dio
Woolfek. Familiaren opor-lekua izan zen 1882 urte bitarteko udetan.
|
|
|
Honek guztiak eraginda, Virginia erietxera eraman behar izan zuten, denbora laburrez baina. Quentin Bell-ek, iloba eta biografo zenak, Virginiaren biografietako batean
|
dio
bere bi anaiorde ziren George eta Geraldekin izandako harremana ote zen depresioen jatorri. Bi gazteok abusu lizunak egiten ei zizkieten Virginiari eta Vanessari.
|
|
|
Pazientzia handia izan duzu nirekin, eta erabat ona izan zara. Eta
|
esan
egin nahi dut, mundu guztiak badaki, norbaitek salbatzekotan zuk salba nindukezula. Den dena galdu dut, zure on izanaren ziurtasuna ez beste.
|
|
|
Baina gatozen kantura. Eneko semeak, berau ere abeslaria, honela
|
dio
: –Gure aitak zerbait berri ekarri badu, uste dut zortziko erritmoa euskal kantuan sartzea izan dela.
|
|
|
Beraz, elerako ahalmen horregatik ere sartuko zen politikan. Eta musikan ez bezala hor baditu, nola
|
esan
, etsaiak edo. Enbata aldizkariaren sortzaileetako bat izan zen, gero mugimendu politiko izan zena, euskal nazioaren batasuna eta autodeterminazio eskubidea aldarri dituena. Itsasuko Gutuna?
|
|
|
abertzaletasuna, batetik, eta gitarra batekin kantatuak zirela, bestetik. Hala
|
zioen
Xabier Letek Jakin aldizkarian: " Euskal kantaren lehen urratsetan Mixel Labeguerie dago".
|
|
|
" Euskal kantaren lehen urratsetan Mixel Labeguerie dago". Letek
|
zioen
lapurtarrak kantu herrikoiari estilo aldaketa ekarri ziola, gitarra soil eta ahots apal batez jotzen zituelako. Euskal irratiak ere biziki hasi ziren kantu hauek hedatzen.
|
|
|
Ez dok Amairu taldeko Jose Angel Irigaraik ere hauxe
|
dio
: –Berak erakutsi zigun tradizioari begira egotea eta irekia egotea bateragarriak zirela, ez zirela kontrajarriak.
|
|
|
–Hemen isiltasuna zen eta kantuagatik jendea bere abertzaletasuna erakusten hasi zen?
|
dio
Gorostidik, Debako apaiz zenak. Labeguerie bera Franco eta nazien aurkako espioitza lanetan ere aritu zen.
|
|
|
Orduan, HABEko euskaltegian ikastaro trinko horietako bat egiten hasi nintzen. Alemanok burugogorrak garela
|
esaten
denez, nire kabuz ere jarraitu nuen arratsaldetan tabernetan, kalean. nekien apur hori aplikatzen. Eta horrela pausoz pauso, pixkanaka pixkanaka hasi nintzen ikasten.
|
|
|
H. Beraz, gaztelera eskolara joan gabe ikasi zenuen baina, euskara euskaltegira joanaz. Hala ere,
|
esango
al zenuke euskara berez zailagoa dela ala baldintza edo testuinguru diferenteek eragindako ikas prozesu desberdinak diren neurrian nekezagoedo errazago ikasten direla?
|
|
|
L. M. Hizkuntza guztiak komunikatzeko tresna bat baino dezente gehiago dira. Ez nuke
|
esango
, ordea, hizkuntza bat erabat kultura bat denik, nahiz eta hizkuntza kultura baten osagai oso garrantzitsua den. Ni konturatu nintzen euskara ikasten hasi nintzenean, eta baita jada euskaldundu eta gero ere, euskara jakiteak hemengo kulturaren ate asko zabaldu zizkidala, segur aski gaztelaniaz arituta irekiko ez zirenak.
|
|
|
Hortaz, eta adibide bat jartzearren, zergatik ez dugu pentsatzen Unibertsitate mailan ba ote daukagun zerbitzuak eskaintzeko nolabaiteko institutu bat sortzeko aukera? Hau da beste jauzi kualitatibo bat emateko garaia iritsi dela
|
esaten
dudanean adierazi nahi dudana, adibide bat aipatzearren.
|
|
|
Segun nondik datorren, ze ezaugarri dituen, edo gu zein egoeratan harrapatzen gaituen, hotsak laztanak irudituko zaizkigu batzuetan eta bestetan zarata oldarkorrak. Hotsaren eta zarataren arteko aldea garbia da: desio ez dugun hots orori
|
esaten
diogu zarata. Beraz, aldea subjektiboa da.
|
|
|
Hori munduan, Europan beste inork ez dio irabazten horretan. Horrek ez du
|
esan
nahi, inondik ere, Espainia denik munduko bigarren herrialderik garatuena, eta Europako lehena. Hor badira beste ezaugarri batzuk aintzat hartu beharrekoak, hala nola, jendea kontzientziatua dagoen ala ez hotsa gutxitzeko, eta ea herritarrak benetan jabetzen diren hotsak dakartzan kalteez.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak eta beste ikerlari askok
|
diote
, aho batez esan ere, osasunerako erabat kaltegarria dela zarata. Ez soilik alderdi fisiologikoari erreparatuta, baita psikologikoari ere.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak eta beste ikerlari askok diote, aho batez
|
esan
ere, osasunerako erabat kaltegarria dela zarata. Ez soilik alderdi fisiologikoari erreparatuta, baita psikologikoari ere.
|
|
|
bihotz taupadak ez dabiltza normal, baso uzkurdura. Elkarri laguntzeko dugun berezko joera gutxitu egiten du zaratak, eta zaratarik ezak erraztu. Laborategietan animaliekin egindako ikerketek
|
diotenez
, 110 dezibeliotik gorako hots giroarekin minbizia lehenago sortu eta aiseago garatzen da. Adibidez, auto bozina edo anbulantzia baten sirena hotsa metro batera jarrita, edo dantzaleku baten hotsa, edo rock emanaldi batena, trumoiarena, edo moto baten ke hodiarena. Industria, aireportu, autoz jositako bide eta antzeko zarata guneetatik gertu ikasten dabiltzan atzendu egiten dira irakurtzen ikasterakoan, oldarkorragoak dira, nekatzen errazagoak, liskartsuagoak, bakartiagoak, eta besteekin ez dira hain aise erlazionatzen.
|