|
2000
|
|
|
Besteen aurrez aurre, berenortasun propioa eraikitzen hasten da orduan. Helburu horretarako, bere izaeraetnikoko zenbait praktika
|
erabiltzen
ditu, horrela praktika horiek taldearen nortasun ikur izaera eskuratzen dutelarik. Zentzu honetan, nortasun etnikoa hautapen etasailkapen modu bat da, zeinaren bitartez taldeak bere nortasunaren ezaugarriakdefinitzen baititu.
|
|
|
Talde nazionaleko kide izatearen pertzepzioan eragin handia du, eremu publiko, nazionalaren existentziak. Hauxe da, modako terminoa
|
erabiltzearren
,, irudikatutakokomunitateak, eraikitzeko abiapuntua.
|
|
|
Izan ere, Habermas ekjorratutako, eremu publikoa? kontzeptua5
|
erabiliz
, honela azaltzen du Calhoun ekauzia: alde batetik bizitzaren mundua edo lifeworld delakoa dugu, subjektuen artekoharremanak subjektuek berek eraikitakoak bailiren bizi direneko eremua alegia; bestetik sistema edo system, non pertsonen arteko harremanak beren borondatetik ateraikiak direla pertzibitzen baita.
|
|
|
Hedabideek eta beste instantziabatzuek (estatuak edo merkatuak, hala dagokienean) bitartekotzen duten harremanhonen bidez, nortasuna berregin egiten da. Helburu horretarako, komunitate osoarenedo zati baten kulturatik edo oroimen historikotik hartutako materialak
|
erabiltzen
dira, besteak beste.6
|
|
|
Argi dezagun, bidenabar, honako datu hau: artikulu batek eremu jakin batekin zerikusia duen alaez zehazteko, honako irizpidea
|
erabili
genuen: ukitzen zen gaiak eremu horrekin zerikusi espezifikoabazuen, edo eremu horretan izan lezakeen eragin zuzena artikuluan bertan aipatzen bazen, edo, iritzi artikuluen kasuan?
|
|
|
Edozein talde etnikorenkasuan lehen mailako osagai kulturaltzat jo ohi da hizkuntza. Batetik taldeari bereburua aintzat hartzea ahalbidetzen dion kultur sistemaren gunearen erdian kokatzendelako6 7 Bestetik, taldeak bere auto definizioa islatzeko
|
erabiltzen
duen ikurgarrantzitsuenetakoa delako, besteek taldea identifikatzeko erabiltzen duten osagainagusienetakoa izatearekin batera.
|
|
|
Edozein talde etnikorenkasuan lehen mailako osagai kulturaltzat jo ohi da hizkuntza. Batetik taldeari bereburua aintzat hartzea ahalbidetzen dion kultur sistemaren gunearen erdian kokatzendelako6 7 Bestetik, taldeak bere auto definizioa islatzeko erabiltzen duen ikurgarrantzitsuenetakoa delako, besteek taldea identifikatzeko
|
erabiltzen
duten osagainagusienetakoa izatearekin batera.
|
|
|
Baina nortasun etnikoen eraikuntzan eta birsorkuntzan duen garrantziaz gain, hizkuntza lehen mailako osagaia da eremu publikoaren definizioan, eta alde horretatikere kontuan hartzeko eragilea nortasun nazionalen eraikuntzan eta birsorkuntzan. MikeCormack ek ondo dioen legez, hizkuntzarik gabe ez litzateke existituko eremu publikorik8 Hartara, gizarte batean populazio osoak ezagutzen duen hizkuntza bat badago, hizkuntza hori estatuak era hegemonikoan
|
erabiltzen
duelarik, eta beste hizkuntza batbadago, populazioaren zati batek soilik (elebidunak) erabiltzen duena, gizarteko kideguztiek parte hartzen duten eremu publikoa aurkituko dugu, batetik, eta beste eremupubliko txikiago bat, non elebidunek soilik har dezaketen parte, bestetik. Beraz, euskalkasuan, hiru eremu publiko ezberdin bereiz ditzakegu gutxienez:
|
|
|
Baina nortasun etnikoen eraikuntzan eta birsorkuntzan duen garrantziaz gain, hizkuntza lehen mailako osagaia da eremu publikoaren definizioan, eta alde horretatikere kontuan hartzeko eragilea nortasun nazionalen eraikuntzan eta birsorkuntzan. MikeCormack ek ondo dioen legez, hizkuntzarik gabe ez litzateke existituko eremu publikorik8 Hartara, gizarte batean populazio osoak ezagutzen duen hizkuntza bat badago, hizkuntza hori estatuak era hegemonikoan erabiltzen duelarik, eta beste hizkuntza batbadago, populazioaren zati batek soilik (elebidunak)
|
erabiltzen
duena, gizarteko kideguztiek parte hartzen duten eremu publikoa aurkituko dugu, batetik, eta beste eremupubliko txikiago bat, non elebidunek soilik har dezaketen parte, bestetik. Beraz, euskalkasuan, hiru eremu publiko ezberdin bereiz ditzakegu gutxienez:
|
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO, ELPAIS DEL PAIS VASCO eta SUD OUEST. Azken hauen kasuan azterketarako
|
erabili
ditugun unitateak, ez dira artikulu guztiak izan, Euskal Herriarekin nolabaiteko lotura zutenak soilik baizik (batzuk, kanpokoedizio osoan argitaratu arren, Euskal Herriko berri ematen dutelako, eta beste batzuk, Euskal Herriarekinzerikusirik eduki ez arren, bertako edizioan sartzen direlako). Horrek esplikatzen du egunkari horiekazterketaren zati batzuetatik kanpo geratu behar izatea.
|
|
|
Esan dugun bezala, Hego Euskal Herrian jaso daitezkeen telebista seinaleak hartuditugu kontuan, eta audientziaren azterketa egiteko, 14 urtetik gorakoei buruzkoinformazioa
|
erabili
dugu.
|
|
|
Telebistaren audientzia aztertzerakoan, bi dira nagusitu diren metodoak: inkestenbidez burutzen dena (CIES, EGM...) eta audimetroa (Sofres AM)
|
erabiltzen
duena.Gure ikerketarako, eskuraerrazagoa izan delako eta Hego Euskal Herri osoa bereazterketa esparru modura hartzen duelako, CIESen audientzia ikerketaren emaitzakdira gehien erabili ditugunak11 Hala ere, telebistaren kontsumorako joera zelakoa denazaltzeko, labur labur, Sofres AMren emaitzak ere aipatuko ditugu, EAEko portaerakNafarrorako baliagarriak izan daitezkeelakoan.
|
|
|
Telebistaren audientzia aztertzerakoan, bi dira nagusitu diren metodoak: inkestenbidez burutzen dena (CIES, EGM...) eta audimetroa (Sofres AM) erabiltzen duena.Gure ikerketarako, eskuraerrazagoa izan delako eta Hego Euskal Herri osoa bereazterketa esparru modura hartzen duelako, CIESen audientzia ikerketaren emaitzakdira gehien
|
erabili
ditugunak11 Hala ere, telebistaren kontsumorako joera zelakoa denazaltzeko, labur labur, Sofres AMren emaitzak ere aipatuko ditugu, EAEko portaerakNafarrorako baliagarriak izan daitezkeelakoan.
|
|
|
Hori dela eta, ondoko lerroetan ETBren audientziarenosaeran sakonduko dugu. Horretarako, beti bezala CIES: 1
|
erabiliko
dugu eta, kasu honetan, Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleriaren barnean 14 urtetik gorakoen informazioa eskuratuko dugu soilik.
|
|
|
Gure herrian, telebista, irrati eta egunkari desberdinek eskuratzen duten audientzia zenbatekoa eta zelakoa den aztertzea da atal honen helburua.
|
Erabiliko
duguninformazioaz baliatuz, hedabideetatik bidaltzen diren edukiek beren xedera norainoiristen diren eta, maila horretan, arrakasta izan dezaketen jakitera hurbil gaitezke.
|
|
|
90eko hamarkadaren lehen erdiko gertakizun mediatiko garrantzitsuenetariko bat, dudarik gabe, La Semaine du Pays Basqueren sortzea izan zen, 1993ko irailean, familia kapitalekin eta gehienak bertokoak diren zenbait elkarteren partaidetzarekinRoland Machenaud ek sortu zuena. Astekari honen argitalpen elkarteak, Les Editionsde la Semainek, La Semaine des Landes eta La Semaine des Pyrenees ere sortu zituen.Astekari honek hamabost pertsona
|
darabiltza
eta tokian tokiko korrespondentzia sarenahiko sendo batez, jada etekinak ateratzen ari da. Azken hamarkada osoan ikusi ahalizan dugu estatuko lurralde osoan asteko prentsaren garapen fenomeno hau enpresaertainen itxurapean (10 eta 49 langile bitartekoak).
|
|
|
La Semaine du Pays Basquek Ipar Euskal Herrian prentsa errotatibarik ezduenez, hitzarmen tekniko bat egin du El Diario Vascorekin, astean behin azken honenDonostiako errotatibak
|
erabiltzeko
. Gainera, benetako urgazle luxuzkoa den Gipuzkoar egunkari honen zerbitzuak ere erabiltzen ditu.
|
|
|
La Semaine du Pays Basquek Ipar Euskal Herrian prentsa errotatibarik ezduenez, hitzarmen tekniko bat egin du El Diario Vascorekin, astean behin azken honenDonostiako errotatibak erabiltzeko. Gainera, benetako urgazle luxuzkoa den Gipuzkoar egunkari honen zerbitzuak ere
|
erabiltzen
ditu. Alabaina, La Semaine du PaysBasquek, EAEko herrialdeetako albisteak emateko, orrialde erdi edota oso bat bakarrikerabiltzen du,. Euskadi?
|
|
|
Dudarik gabe, Radio France Pays Basque da Sud Ouest Pays Basquerekinbatera, hedabide egiturarik garrantzitsuena, 25 langile eta parte hartzaile (kronikalariak, berriemaile iraunkorrak eta hauen artean EAEan kokaturiko bi kazetari, lerrokalan egiten dutenak)
|
erabiltzen
dituena. Yves Laplume, Radio France Pays Basquerenzuzendari zenak, eta ondoren, 1997arte Radio France Roussillonenak?
|
|
|
1990ean, Tours-en, egunero zazpi minutuko albistegia zuen bertako lehen estazioasortu zenetik27, France 5k, 1992tik aurrera bizkorki emendatu zuen bere deszentralizazio politika, estatuaren mugetan tokiko estazio ugari sortuz, bereziki Tourangelleinguruko telebista eredua
|
erabilita
. Mugetako tokiko albistegi batzuek badute, halaber, mugaz gaindiko eta euro eskualdeko bokazioa:
|
|
|
Anglet FMk, aldiz, RTL2ko musika saioan harpidetu behar izan du, aurrera segitu ahal izateko. Noski, euskalirratiez gain, beste irrati soziatibo batzuek ere denborari, diru faltari, lehiari, eta baitaberrerosketei ere aurre egin diete, irrati hauek adibidez; Baionako Radio BonneHumeur (%1, 7ko audientzia) 40 urte baino gehiagoko entzuleriari zuzendua eta, beraz, Nostalgieren estatu mailako sare musikalaren ordutegia
|
erabiltzen
duena; MaulekoRadio Mendililia, gero eta entzuleria handiagoa duena? %1, 3, edo Radio BonneNouvelle irrati erlijiosoa.
|
|
|
Honen sorreraren hasieran Ukaitza elkartea genuen. Xiberoko Botza dahiruretatik euskara gutxien
|
darabilena
(%70).
|
|
|
Lehen bienkasuan kontrol sistema horretatik kanpo daudelako eta, GARAri dagokionez, sortu berria izanik, aztertuaizateko beharrrezkoa zen denbora bete ez duelako. Hiruren kasuan, egunkarietan bertan emaniko datuaksartu ditugu taulan.Informazio orokorrekoak diren egunkariak bakarrik aipatu ditugu, nahiz eta hauetariko bestelakobatzuek salmenta handiak lortu gure artean, esaterako, MARCA izeneko kirol kazeta.OJDren datuak izan ezean, ARMENTIA et al ek Kazetaritzaren hasi masiak izeneko liburuan (UPV, 2000) emaniko datuak
|
erabili
ditugu GARAren kasuan eta baita ere DEIArenean ere. ELPERIODICO DE ALAVAri dagokionez, berek luzatutako datuak hartu ditugu.5Egunkari honek gainera, azpi edizioak ere baditu, esaterako, Bizkaian Ibarrezkerra edo Uribe kostahartzen dutenak.
|
|
|
Beraz, OJDren kontrolpean ez dauden kazeten kopuruak, enpresan bertan jasoak dira edo beste iturri bibliografikoetatik hartutakoak dira.Kopuru hauek kalkulatzerakoan egunkari desberdinen audientziak eta berauen arteko duplikazioakere hartu dira kontuan.9Atal honetan Hego Euskal Herria dugunez erreferentziatzat, eta Ipar Euskal Herrirako audientzia ikerketa propiorik ez dagoenez, CIESen datuetan oinarritzen gara. Ipar Euskal Herriari buruzkoinformazio gehiago, 2 atalean dator.10CIESen 1999ko lehen olatua hartu dugu kontuan, eta bertan eskaintzen den irakurlearenbatezbesteko profila eraiki dugu, Nafarroa eta Euskal Autonomia Erkidegoko datuak erabiliz.11Metodologia desberdina
|
erabiltzen
duten ikerketetan gertatzen den bezala, Sofres AMren etaCIESen datuak ez datoz erabat ados. Gure kasuan, gainera, denbora epe desberdinak hartzen dutelako, CIESek 14 urtetik gorakoak eta Sofres AMek 4tik gorakoak hartzen ditugulako kontuan; eta, Sofres AMridagokionez, Euskal Autonomia Erkidegoko emaitzak bakarrik izan ditugulako eskura.
|
|
|
Oraingoan honako galderahau egin dezakegu: baldintzatzen ote du
|
erabilitako
hizkuntzak irudi hori. Izan ere, hizkuntzak komunitatea osatzen du, hiztunen komunitatea hain zuzen.
|
|
|
Aitzitik, egitate handiagoetan (Euskal Autonomia Erkidegoan, Hegoaldean edota Euskal Herrian) eragina duten albisteak gehiago dira lurralde hauetan gertatu direnak baino. Adibidez, Gasteizko Jaurlaritzak berak hartutakoerabaki baten berri ematen duenean, berri ematea (prentsaurrekoa esaterako) herrialdebatean gertatzen da, baina eragina Euskal Autonomi Erkidego osora heda daiteke.Ezberdintasun hori neurketak egiteko
|
erabili
dugun metodologiaren ondorioa da: izanere, gertaerak leku jakin batean gertatzen dira gehienetan (eta horretarako erabili dugunneurketa unitatea herrialdea izan da, Iparraldea bere osotasunean herrialdetzat hartudugularik).
|
|
|
Adibidez, Gasteizko Jaurlaritzak berak hartutakoerabaki baten berri ematen duenean, berri ematea (prentsaurrekoa esaterako) herrialdebatean gertatzen da, baina eragina Euskal Autonomi Erkidego osora heda daiteke.Ezberdintasun hori neurketak egiteko erabili dugun metodologiaren ondorioa da: izanere, gertaerak leku jakin batean gertatzen dira gehienetan (eta horretarako
|
erabili
dugunneurketa unitatea herrialdea izan da, Iparraldea bere osotasunean herrialdetzat hartudugularik). Oso gauza gutxi gertatzen dira, esaterako, Euskal Herri osoan aldi berean (eguraldia, euskararen aldeko kanpaina bat, e.a.). Toki jakinetan gertatu baina eraginaEuskal Herri osoan duten jazoerak, ordea, askoz gehiago dira.
|
|
|
Baina Lizarra Garaziko itunetiksortu den politikagintza hori gehienbat egitasmoen mailan burutzen den neurrian, gauzapenen mailan burutzen direnak oraindik ere daukagun egituraketa juridiko politikoari lotuta daude, eta hori islatzen da, besteak beste, ekonomiari buruzkoalbisteetan. Gai honen inguruan agertzen diren albiste asko erakunde administratiboekhartutako erabakiekin edota datuak bildu eta emateko
|
erabiltzen
diren estatistika sistemekin dute zerikusia. Eta horiek gaurko egituraketa juridiko politikoa islatzendute.
|
|
|
a) Hedabideetan
|
erabilitako
hizkuntza, pertsonek elkar ulertzeko eremua definitzen baitu.
|
|
|
Beraz, nortasunak bezalaxe, erreferentzia eremuak biribil zentrokideen itxuranantola daitezke. Hortaz, egunkariek
|
darabiltzaten
erreferentzia eremuen analisiakerakutsiko digu zein eremu hartzen den garrantzitsu edo esanguratsutzat, eta zein ez.Artikulu edo albiste baten erreferentzia eremutzat, aipatzen den gertaerak edo gaiakeragina edo lotura duen eremua hartzen badugu, orduan egunkari bakoitzaren erreferentzia eremu nagusiak ikusiko ditugu. Horixe da 1 grafikoan ikus dezakeguna.
|
|
|
Datuz ondo ase ostean, saia gaitezen orain sintesi bat egiten, egunkariek
|
darabiltzaten
gai bakoitzaren inguruan nolako erreferentzia eremuak eraikitzen direnazpimarratuz.
|
|
|
hartua izan bada ere, 90eko hamarkadaz geroztik panorama aldatzen hasi da, besteak beste, kanal pribatuen etorrerarekin batera. Epe laburreko etekin ekonomikoa, merkatu zatirik handiena lortzea etaarrakastaren neurgailu bakar gisa audientzia edo ikus entzuleen kopurua
|
erabiltzea
, horiek izan dira aro berriaren ñabardurak. Eguneroko programazioan ere, telebista katepribatuen etorrerarekin batera, aldaketa sakonak izan dira, gaur arte iraun dutenakbestalde.
|
|
|
Telebisten emisioak egun osora zabaldu zirenetik, honetan ere kanal pribatueneragina handia izan zen?, bi joera nagusi somatu ditugu, baita ETBn ere: programatzaileen ikuspegitik eta audientziako ikus entzuleen kopuruaren eta soslaiaren arabera, ordu guztiak ez dira berdinak; eta, bestetik, programa genero batzuk sarriago errepikatzen dira eta maizago
|
erabiltzen
dituzte, desorduetan, betegarri gisa (fikzioa, erreportajeak eta, oro har, denbora jakin bati lotuta ez daudenak).
|
|
|
a) Homogeneotasuna jabetu da prime time aldiaz eta hori programen edukietan, generoetan eta, oro har, programatzaileek
|
erabiltzen
dituzten programazio tekniketan nabaritzen da.
|
|
|
Gaikuntzentitularitateak 10 urtetarako finkatu dira, aurrerantzean epe bereko tartetarako ere luzadaitezkeenak. Halaber, seinalearen garraioari edo multiplearen gestioari dagokiolarik, aukera eman zaie, orokorrean, gai diren enpresei beren sistemez baliatzeko edo besteren baten zerbitzuak
|
erabiltzeko
.
|
|
|
Esan gabe doa, baita, Autonomia Erkidego askok arloaren gaineko beren eskuduntza irrati sistema publikoak eratzeko
|
erabili
zutela, zeina arloko politika publikoarenardatza izan den benetan. Hala gertatu da Euskadiko Autonomia Erkidegoan72 Ez, ordea, Nafarroako Foru Erkidegoan, non telebistarenarekin batera irratiarena ere baztertu egin baitzen.
|
|
|
Legeak arlo honi dagokionean duen zehaztapen maila handia da, besteak beste, dekretu horrekekarpen finantzario horren zenbait alderdi eta xehetasun finkatu behar dituela baitio: kuoten kontabilizazio irizpideak, difusio eskubideen erosketan
|
erabili
beharreko partea...
|
|
|
Zerbitzu digitalen banatzaileei, berriz:
|
erabilitako
dekodetzaileek beste banatzaileei etxeetarakosarbidea uztea edo, gutxienez, ez galaraztea.
|
|
|
Fondo honek, milioi eta laurden liberatik beherako diru sarrerak dituzten irratiak laguntzen ditugaur egun, modu progresiboan ezarritako baremo baten arabera. Fondo hau, halaber, ekipamenduenerosketa finantzatzeko
|
erabil
daiteke. Hala eta guztiz ere, ez da nahikoa.
|
|
|
Egia esateko, simulcrypt delako sistema
|
erabiltzea
ere onartzen zuen aipaturiko lege horrek, hainzuzen ere CSDek erabiltzen zuena; baina horretarako, zerbitzua eskaintzeko asmoa zuten kudeatzaileenarteko adostasuna eta dekodetzaileen arteko erabateko bateragarritasuna eskatzen zuen. Bi hilabetetakoepean hitzarmenik lortu ezean, multicrypt delako sistema erabili litzateke nahitaez, azkeneangertatu zen bezala.
|
|
|
Egia esateko, simulcrypt delako sistema erabiltzea ere onartzen zuen aipaturiko lege horrek, hainzuzen ere
|
CSDek
erabiltzen zuena; baina horretarako, zerbitzua eskaintzeko asmoa zuten kudeatzaileenarteko adostasuna eta dekodetzaileen arteko erabateko bateragarritasuna eskatzen zuen. Bi hilabetetakoepean hitzarmenik lortu ezean, multicrypt delako sistema erabili litzateke nahitaez, azkeneangertatu zen bezala.
|
|
|
Egia esateko, simulcrypt delako sistema erabiltzea ere onartzen zuen aipaturiko lege horrek, hainzuzen ere CSDek erabiltzen zuena; baina horretarako, zerbitzua eskaintzeko asmoa zuten kudeatzaileenarteko adostasuna eta dekodetzaileen arteko erabateko bateragarritasuna eskatzen zuen. Bi hilabetetakoepean hitzarmenik lortu ezean, multicrypt delako sistema
|
erabili
litzateke nahitaez, azkeneangertatu zen bezala.
|
|
|
aipaturiko eztabaidaren baitan, Amsterdam goHitzarmenean, Europar Batasunarena egokitzen duen itunean alegia, protokoloberezi bat sartu zen, non, zerbitzu publikoaren defentsan, Estatu bakoitzariaukera ematen zaion horren finantzaketa ezarritako zerbitzu publikoko eskakizunak betetzeko moduan antolatzeko, betiere merkatuaren baldintzetan etakonkurrentzian eragin okerrik izan gabe. Honek, azken batean, finantzaketamistoa
|
erabili
ahal dutela esan nahi du, nahiz eta finantzaketa publikoa, zerbitzupublikoak finantzatzera joango dela ziurtatu den. Europako Batzordearen Ebazpenean, bide beretik, zerbitzu publikoaren garrantzia berretsi etagarai digitalean ere zerbitzu publikoek kalitatezko zerbitzuak eskaintzen jarraitzeko kapazitatea izan behar dutela zehazten da; halaber, publiko guztientzako zerbitzuak eskaintzean, legitimotzat jotzen du ebazpen horrek zerbitzupublikoek ere entzuleria zabal batera heltzeko ahaleginak egitea76.
|
|
|
Talde hauek Euskal Herrian duten presentzia, Estatu mailako komunikabideen bitartekoa da bereziki. Hori bai, enpresa hauek indarreandiren bestelako dinamika territorialak, lokalizaziokoak alegia, beren merkatu botereramakurtzen saiatzen dira eta, ondorioz, estrategia berezituak
|
erabiltzen
dituzte zenbaitetan Euskal Herrikoa bezalako merkatuak menpean hartzeko: inbertsio zuzenakazpiegituretan; Estaturako egindako produktuen edo programazioen euskal merkatuetarako egokitzapenak (edizionalizazioa, deskonexioak); eta baita, zenbaitetan, bertakoenpresen integrazioa beren taldeetan edota hauekiko aliantza estrategikoak ere.
|
|
|
Halaber, beharrezkoa izango zaie beti euskara agertzea. Euskarakgutxienez izan duen agerraldia zehazteko, EUSTAT Erakundeak urtero argitaratzen duen EuskalEstatistika Urtekariaren azken alean udalez udal jakinarazten diren datuak
|
erabiliko
dira, euskararengutxieneko erabilera portzentajea, bertan azaldutako multzo euskaradun jakin guztien portzentajeenbatuketaren araberakoa izanik. Halaber, aipatutako euskararen gutxieneko presentziaz gain, gazteeneizuzendutako irratsaioetan, euskararen presentziak EUSTATen datuetan ageri den adin talde horreneuskara ezagutzaren mailaren parekoa izan du gutxienez (138/ 1994 Dekretua, martxoaren 22koa).
|
|
|
Telebistan bezala, hizkuntz politikarako aginduari jarraituz, emakidadunei emisio denborarenerdian katalana
|
erabiltzea
eskatzen zaie, baita emango diren kantuen laurdena (hitza dutenena behintzat) katalanez izatea ere (269/ 1998 dekretua, urriaren 21ekoa). Neurri hauen parean Euskadi eta Nafarroakoakbarregarriak dira.
|
|
|
Hori bai, frekuentzia berean emitituko duten zerbitzuen artean koherentzia gordetzen saiatuz.Behin horiek emandakoan, baliabide irrati elektriko bera
|
erabiliko
duten zerbitzuen eragileek berengandikezberdina izango den sozietate berri bat izendatu behar dute, multiplearen eragiketaz eta banaketazarduratzeko. Akordiora helduko ez balira, emakida baliabide horren emakida prozesua berriro zabaldukolitzateke.
|
|
|
Satelite bidezko difusio sistemen eragiketa liberalizatuta dago; baina dekretuz zehaztutako baimen prozedura baten menpe dago. Baldintzapeko sarbidea
|
darabilten
zerbitzuen kasuan, dekodetzailearengaineko arau zehatzak ezarri dira, konkurrentziaren aurkako egoerarik emango ez dela ziurtatu nahidutenak.
|
|
|
Parlamentuak. Asanblada Nazionalaketa Senatuak, alegia? eta Gobernuak
|
erabiltzen
dute lehenik eta behin eskumen hori, eta horren emaitza dira aipatutako komunikazio askatasunaren legea eta horren xedapenak garatu, eguneratu, egokitu edota eraldatzera datozen beste hainbat lege, dekretueta erabaki3 4 Araudia betearazi eta horren zenbait alderdi zehaztea, berriz, berariazsortutako instituzio bati dagokio, erakunde arauemaile edo erregulatzaile bati, hain zuzen ere, Ikus entzune... Instituzio hori erakundeadministratibo berezia da eta botere politikoarekiko autonomo gisa postulatzen da (nahiz eta bera osatzen duten bederatzi pertsonak izendatzea Errepublikaren Presidenteari, Asanblada Nazionalaren Presidenteari eta Senatuaren Presidenteari dagokien, bakoitzak hiru?, autonomia izateko borondatea kolokan jarriz) 5.
|
|
|
Sistema publikoaren ondoan, eta ikus entzunezko komunikazioa askea denneurrian, ekimen pribatua eta soziala garatzeko moduak eta bideak ere zehazten dira.Horiek bereizteko, eta bakoitzaren egitura, ezaugarri eta betebehar ezberdinakzehazteko,
|
erabilitako
teknologia hartuko dugu aintzat.
|
|
|
Lurrazaleko irrati eta telebista analogikoak: hauek eremu edo baliabideirrati elektriko urria
|
erabiltzen
duten heinean, errekurtso hori esleitzeko prozedura zehatzen menpe kokatzen dira13 Telebisten kasuan CSAk aurrez finkatubehar ditu, frekuentziak esleitzeko deialdi baten bidez, aukeran egongo direnfrekuentzien kopurua, zehaztutako zerbitzu motaren eta horietako bakoitzarenhedapen geografikoaren arabera betiere14 Irratien kasuan, aldiz, CSAk ez ditufrekuentziak aurrez finkatu behar, bai, ordea, ez... Oinarri ekonomikoen alderdi honetatik, ez da finkatzen dohainekoak ala ordainekoak izan behar diren edo izan daitezkeen zerbitzu horiek.
|
|
|
Irratietan: egile edota artista frantziarrek egindako edota frantsesez edoFrantzian
|
erabiltzen
den beste hizkuntza erregional batean sortu edotainterpretatutako musika lanak, musikaren emisio denboraren %40raheldu behar dira gutxienez; horietatik erdia, gainera, egile edo interprete (talentu) berriena eta, halaber, produkzio berria izan behar dira, eta entzute handiko orduetan eman behar dira, musika modernoa osagai dutenprogramei dagokionean behintzat. Kuota bereziak daude, ordea, honakokasu hauetarako:
|
|
|
Espainiar Estatuko ikus entzunezko sistemaren araupetzeari dagokiolarik, hemenez da oinarrizko lege bat egon, Frantzian bezala, gerora egindako garapen legislatiboguztiaren abiapuntu edota bilgune izan dena. Aitzitik, lege multzo zabala dago, zerbitzu horien hedapen eremu eta emisioan
|
erabilitako
teknologia ezberdinen arabera, non, halaber, Estatu, Erkidego eta Udalen artean eskuduntzen banaketa ezberdinakegiten diren.
|
|
|
Horrela, Erkidegoezberdinek beren arteko hitzarmenak egin ditzakete, zeinen bidez baten programakbestean ere ikusterik izango den. Horretarako, ordea, elkarren ondo koak izan behardira Erkidegoak eta, edozelan ere, Estatuak finkatutako frekuentziak
|
erabili
beharkodituzte.36
|
|
|
Bertanhonako kanal multiple hauek aurreikusi ziren, bakoitza, gutxienez, kalitate estandarrekolauna programaziorentzako kapazitatearekin: ...k eta, hortaz, deskonexiorik egiteko aukerarik gabe; bat Estatu mailakohedapenekoa eta frekuentzia anitzekoa, deskonexio territorialak egiteko aukerarekin, beraz?, eta hedapen autonomikoko multiple bana Autonomia Erkidego bakoitzeko.Halaber, zehaztu gabeko hainbat frekuentziaren erreserba egin da, aurrerantzean zerbitzuen estaldura zabaldu eta deskonexio territorialak eta hedapen lokala sustatzeko
|
erabiliko
direnak.
|
|
|
a)
|
Erabiltzen
den euskara apurra, euskarari eta euskal kulturari buruz hitz egitekoerabiltzen da, batez ere.
|
|
|
Gure inguru hurbileko egunkariek erdaraz produzitzen dutena euskaraz produzitzen denaren parean jartzen baldin badugu, desproportzioa izugarria dela errazasko antzeman daiteke. Euskara indartzeko
|
erabiltzen
diren baliabideak erdarak indartzeko erabiltzen direnen azpitik daude, oso azpitik. Hedabideei berei esker, guregizartea gero eta erdaldunagoa izaten jarraitzeko bidean dago.
|
|
|
Gure inguru hurbileko egunkariek erdaraz produzitzen dutena euskaraz produzitzen denaren parean jartzen baldin badugu, desproportzioa izugarria dela errazasko antzeman daiteke. Euskara indartzeko erabiltzen diren baliabideak erdarak indartzeko
|
erabiltzen
direnen azpitik daude, oso azpitik. Hedabideei berei esker, guregizartea gero eta erdaldunagoa izaten jarraitzeko bidean dago.
|
|
|
Eskuineko nazionalisten egunkari honek gorabehera handiekin dihardu euskaraz.Euskara gutxi
|
darabil
Deiak: %c3 batez beste.
|
|
|
Euskara gutxi gutxi
|
erabiltzen
du bere orrialdeetan El Correo egunkariak, euskarak ez du eskuratzen albisteen %1 bera ere. Beraz, datuak oso balio estatistikotxikikoak dira.
|
|
|
Gaiei gagozkielarik, hemen ere, euskararekin egiten dugu topo: euskara euskarariburuz hitz egiteko
|
erabiltzen
da, gehienbat. Euskarari buruz jarduterakoan, euskarakbalio estatistiko aipagarria du orrialde nafarretan:
|
|
|
Gutxi
|
darabil
egunkari honek euskara bere orrialdeetan. Sud Ouestek atal bateanbiltzen ditu, batez ere, euskarazko artikuluak:
|
|
|
Bidez bide izenekoa. Bertan, euskal munduarekin zerikusia duten sei albiste biltzen ditu autoreak, ehunen bat lerroguztira (gogoan izan, Sud Ouestek oso neurri handiko orrialdeak
|
darabiltzala
, izaratankerakoak, hain zuzen ere).
|
|
|
Egunkariek euskara gutxi
|
darabilte
; euskarari anekdota rola besterik ez zaioaitortzen hedabideetan; euskararen erabilpenak apenas du balio estatistikorik hedabideetan.
|
|
|
Eleaniztasunaren bideaneuskara
|
darabil
:
|
|
|
Euskara moduanekdotikoan
|
darabilte
:
|
|
|
Batetik,
|
erabiltzen
den euskara apurra, euskarari eta euskal kulturari buruz erabiltzen da, batez ere; eta kasuren batzuetan horretarako bakar bakarrik. Ildohorretatik, egunkariek eskainitako euskarazko informazioen artean, ezin ahaztu bigarren maila batean gelditzen direla, oso atzeraturik gelditu ere, politikari, ekonomiarieta kirolari buruzko albisteak.
|
|
|
Batetik, erabiltzen den euskara apurra, euskarari eta euskal kulturari buruz
|
erabiltzen
da, batez ere; eta kasuren batzuetan horretarako bakar bakarrik. Ildohorretatik, egunkariek eskainitako euskarazko informazioen artean, ezin ahaztu bigarren maila batean gelditzen direla, oso atzeraturik gelditu ere, politikari, ekonomiarieta kirolari buruzko albisteak.
|
|
|
Egunkari nafarrek, bai Diario de Navarrak eta baita Diario de Noticiasek ere, bazterrean utzia dute euskara. El Correo bilbotarrarekin eta Periodico de Alava gasteiztarrarekin batera, egunkari nafarrak dira euskararik gutxien
|
erabiltzen
dutenetakoak, gure artean.
|
|
|
6 Euskal Herria osotzen duten lurraldeei buruzko informazioa ematean, terminologia, integratzaileagoa?
|
erabiltzea
proposatzen da. Gaur egun, ohikoada. Euskal Autonomia Erkidegoa?,. Nafar Foru Komunitatea?
|
|
|
7 Eguraldi datuak eskaintzean, lurralde bat baino gehiago besarkatzen edoukitzen duten tokiak
|
erabiltzea
proposatzen da. Besaiden, esate baterako, bategiten dute mendebaldeko hiru lurraldeek; Larrunen, adibidez, bat egiten duteIparraldeak eta Hegoaldeak; Aralarrek, bestalde, bat egiten ditu Gipuzkoa etaNafarroa.
|
|
|
praktikoaden filosofia. Guztioi baliagarri zaiguna, zenbaitzuetan akritikoki
|
erabiltzen
ditugunargumentuen atzean inplikatuta zer dagoen argitzeko. Eta horregatik, azken fineangizarte mailako interesa duelako, eta beste arrazoi batzuengatik, ez gara filosofoenarteko elkarrizketara mugatzen.
|
|
|
Sintesiabilatzea da filosofia praktikoaren zeregina, gure ustez. Horregatik,
|
erabiliko
dugunmetodologia, gai bakoitzari lotzen zaizkion hainbat matrize hartu eta diskurtso bateratuan bilduko dituena izango da. Izan ere, burujabetasuna bezalako adar anizkuneko gai batean, UEUko Filosofia Sailaren funtzioa burujabetasuna lantzen dutenperspektiba interesgarrienak jaso eta koherentziaz janztea dela uste dugu.
|
|
|
Izan ere, beharrezkoa da kontzeptualki argiketabat egotea: sarritan sinonimo moduan
|
erabili
ohi diren hainbat kontzeptu (hiritartasuna, herritartasuna, naziotasuna eta nazionalitatea besteak beste) ez dira beti elkarren baliokide. Eta bereizketa erreal horiek, Leizaola-k azalduko duen moduan, gatazka iturri gerta daitezke, DNI edo Carte d, identite ren ordez ENA sortzeko erabakia kasu.
|
|
|
Aurretik, XVII. mendean, estatu absolutistetan,, constitutiori? hitza lege supremo eta eternala izendatzeko
|
erabiltzen
omen zen. Iraultzekin batera, estatu nazio modernoei egokitutako eta burujabetasunaren ondorio den legeari deitu zitzaion ?konstituzioa?.Frantses ereduaren kasuan, termino honek izaera dinamikoagoa eduki du, zentzupolitikoagoa; Estatu Batuen kasuan eta baita ingelesenean ere, funtzionalagoa.
|
|
|
XIX. mendean zehar eman ziren Afrika eta Amerikaren deskolonizazio prozesuetan ere nazionalismoak betebehar zentrala jokatu zuen. Momentu historiko horienartean nolabaiteko kontrajarritasuna agerian egon arren, frantses iraultzan eta Kubako askatasun gudan
|
erabilitako
argudiaketa nazionalistek antzekotasun handiagoak dauzkate desberdintasunak baino. Zabalo-k honela azaldu du arazoa:
|
|
|
Zabalo-k honela azaldu du arazoa: . Europakometropoliek munduan zehar hedatzeko
|
erabili
zuten nazionalismoa: ehun urte geroago koloniek erabili zuten metropoliari aurre egiteko?
|
|
|
–Europakometropoliek munduan zehar hedatzeko erabili zuten nazionalismoa: ehun urte geroago koloniek
|
erabili
zuten metropoliari aurre egiteko? (Zabalo 2000: 73).
|
|
|
Liburu honetan citizen kontzeptua herritar hitzaz adierazi dugu, eta citizenship kontzeptuaherritartasun hitzaz. Hitz horiek hobetsi ditugu, askok
|
erabiltzen
dituzten hiritar/ hiritartasun hitzenordez, uste baitugu euskaraz azken hitz hauek markaturik daudela semantikoki, eta hirietan bizi direneidagozkiela soilik (zuzentzailearen oharra).
|
|
|
–Nahasi egiten dira, (nazionalismoa eta irrazionalismoa lotzean), esentzia eta bitarteak, ezen egia da lotura hori dagoena, baina hortik ez da ondorioztatu behar irrazionaltasuna
|
erabiltzen
duen mugimendua bera ere irrazionala denik. Beuillyk ongi bereizten ditu arlo biak eta, horrela, nazionalismoa helburu politikoak dituen mugimenduarrazionaltzat jotzen du, baina, bere helburuak betetzeko, irrazionaltasuna erabiltzenduela dio?.
|
|
|
Horien barne nazionalismoak eragindakoak, noski. Adibiderik klasikoena kolonialismoarena litzateke; baina ez da bakarra13 Errealitateko eredu ia ia neutro bat bilatzearren, Sahara-k Maroko-rekin daukan gatazkan ebidenteak dira referenduma baldintzatzeko Estatua
|
erabiltzen
ari denmigrazio politikaren ondorio maltzurrak.
|
|
|
gure herria, inperioen hondar hauen aldean, konstituzionalismoaren proiektu politikoa berme osoz aurrera eraman dezakeensubjektu politikoa delako. Argi geratzen ari baita, gatazka nazionalak bere baitanmantentzen dituzten estatuek nekez gaindi ditzaketela zuzenbidearen filosofiarenazpian erortzen diren teoria nagusiak eraikitzeko
|
erabiltzen
diren irizpideak. Egitura (beraz, konstrukto) politiko hauek ez baitaude citizenship delakoan oinarriturik.
|
|
|
Kapitalismoaren lehen globalizazioa merkataritza kapitalaren hedapenari dagokio.Honen abiapuntua XV. gizaldiko Italiar hirien garapenarekin eta diasporarekin lotzen dute aditu batzuek, eta Amerikako konkistaren hasierarekin beste batzuek.Merkataritza kapitalaren hedapenak
|
erabilitako
tresna extraekonomikoak gizateriaren historiaren garai lotsagarriena eta ikaragarriena eman dizkigu: Amerikako indigenen genozidio erraldoia; Afrikako kontinentean gauzatutako esklabuen trafikomasiboa; Asiako herrietan, herritarrak elikatzeko ezinbestekoak ziren ureztatzekoeraikuntzen deuseztapena; eta abar.
|
|
|
Oinarri ikaragarri hauetan, nekazaritzan eta meatzaritzan ezarritako mundukoekonomia dugu, zeinean kafea, kotoia, azukrea, kakaoa, urrea eta zilarra ustiatzeko, lan bortxatua eta produkzio esklabista
|
erabili
zituzten. Mundu mailako ustiakuntzahorretan oinarriturik, hiru gizalditan zehar, Espainiak, Frantziak, Portugalek, Britainia Handiak eta Herbehereek beren hizkuntza, kultura, erlijioa eta baloreakezarri zituzten mundu mailan.
|
|
|
Estatua Hizkuntza Nazioa hirukotea da. Estatua izan zen nazioaren eragilea; eta, horretarako, gehiengoaren edotalde dominatzailearen hizkuntza eta kultura
|
erabili
zituen, beste guztiei inposatzeko eta kontrolatutako eremua homogeneizatzeko. Nazio Estatuaren eraikuntzaren muina, besteen izaeraren existentziaren ukapena?
|
|
|
Hirugarren Munduari begira, bigarren globalizazioaren helburu nagusia lurralde horietan ekonomia monetario kapitalistaren ernamuina gauzatzea izan zen.Horretarako, hasieran lan bortxatua
|
erabiliz
; baina progresiboki moldakortasun prozesua ezagutu genuen, eta bukaeran garaiko frantsesek esandakoa gogorapenera dakarkigu: beltz batek, bere lan indarra libreki soldataren truke saltzen duenean, Estatuari zergak ordaintzen dizkionean eta kontsumitzaile amorratua bihurtzendenean, kolonialismoaren garaipena dugu, eta zuriaren egitasmo zibilizatzaileakirabazi du.
|
|
|
Hizkuntza eta kultura nazionalen alorrari dagokienez, planetako gizakien bioaniztasuna osatzen duenetik, horien bereganatze abiadurak bizkortu egiten ditu homogeneizazio prozesuak, erasoa areagotuz eta babesik ez dutenen biziraupena arriskuanjarriz. Horrela, nazio estatuek estatuaren indarra
|
erabili
dute beren kultura defendatzeko, eta estatu gabeko nazioak egoera jasanezin batean aurkitu dira. Halaber, mendebaldeko kulturaren zapalkuntzaren aurka, Hirugarren Munduko herrietanerreakzio bereziak gauzatu dira:
|
|
|
Informazio teknologien inguruan muntatu den industriak ez dirudi kutsakor edokaltegarri ingurugiroarentzat. Ez ditu urriak diren lehengaiak
|
erabiltzen
, eta informatizazioak gizartean duen eragina oso positibotzat jotzen da, normalean. Bestealdetik, sare telematikoen hedapena kontrolatzen dutelako irudia ematen dute estatuek8 Eta horrela ez denean, sareak, zaharkitutako eskema nazionalen?
|
|
|
Horrek galdera batzuk planteatzen dizkigu. Noraino kontrola dezake estatubatek berak
|
erabiltzen
duen teknologia. Eta estatu boteretsua ez bada?
|
|
|
Estatu boteretsuek beren nagusitasun teknologikoa
|
erabiltzen
dute beste herriakkontrolatzeko. Ideia erraza da:
|
|
|
Garatutako estatuak beren eskema nazionalak inposatzen saiatzen dira; adibidez, beren hizkuntza ofizialaren erabilpena bultzatuz. Ikerlan anitzek erakusten duteingelesa dela Internet en gehien
|
erabiltzen
den hizkuntza15 Eta honek oso lekugutxi uzten du beste hizkuntzentzat, eta askoz gutxiago hizkuntza minorizatuentzat.Herri txiki batzuek ahalegin handiak egin dituzte beren hizkuntzaz webguneak sortzeko. Baina askotan ez dute lortzen erabilpena nabarmenki handiagotzea.
|
|
|
Gainera, webgune arrotzak
|
erabiltzen
direnean, zurgatu egiten dira nahitaezberen ideologia, kultura, ikuspuntuak eta abar. Hezkuntzan Internet gero eta gehiago erabiltzen da, eta haurrak eta gazteak eragin guztietara irekita daude.
|
|
|
Gainera, webgune arrotzak erabiltzen direnean, zurgatu egiten dira nahitaezberen ideologia, kultura, ikuspuntuak eta abar. Hezkuntzan Internet gero eta gehiago
|
erabiltzen
da, eta haurrak eta gazteak eragin guztietara irekita daude. Internet enbidez ikasleak kultura arrotzetan murgiltzen dira, berena baztertuz.
|
|
|
jotzen dituzte estatugabekoek berenak babesteko egiten dituzten ahaleginak. Adibide argiena hizkuntzaminorizatuek Internet
|
erabiltzearren
egiten duten esfortzua da: etorkizuneko, herrixka orokorrean?
|
|
|
|
Erabilitako
baliabideen indarrak, kontrako ideien zentsurak, eta mezu bateratzailearen difusioak, akulturazio prozesua prestatzen dute. Internet ek asko erraztendu prozesu hori, Orwel en mamuak berpiztuz:
|
|
|
Lehena jadanik aipatu dugu; bigarrenak, berriz, edukiekin du zerikusia. Internet ek metropoliaren ideologia sistemazabaltzen du, eta kontrol astuna
|
erabiltzen
, komenigarriak ez diren edukiak saihesteko.
|
|
|
Ekonomia mailan, Internet en inperialismoa merkataritza elektronikoarenbidez gauzatzen da. Horrela, metropoliak politika ultraliberala aplikatzen du kanpoko merkataritza erlazioekiko, eta protekzionismo itxia barrukoarekiko, horretarako ziber polizia
|
erabili
behar badu ere.
|
|
|
Inperialismoak askotan koloniatik metropolirako emigrazioa dakar.
|
Erabiltzen
den eskulan gehiena, jatorrizko herrietan bertanmantentzen da, tele-lanak ahalbidetzen baitu hori.
|
|
|
Internet Asmoak geroeta garbiago daude. Garai bateko informaziorako superautobideak, zeinek oso azpiegitura garestia
|
erabiltzen
baitzuten (estatuek borondate onez ordainduta), informazioa garraiatzeko eta erabateko komunikazioa ezartzeko omen ziren. Baina superautobideak supermerkatu bihurtzen ari dira.
|
|
|
Trena hartzeko presa hauek, nora joan nahi duten erabakitzea galarazi diete.Internet en trena hartuko dugu nahitaez; baina hobe da zertakoa balio duen, nolafunzionatzen duen, bere errealitateak ete bere mitoak zeintzuk diren eta abar ezagutzea. Internet
|
erabiltzen
ikasi behar dugu (eta etekinak ateratzen), Internet ek guerabili beharrean17 Horretarako, behar beharrezkoa da erabilpen kritikoa bultzatzen duen hezkuntza bideratzea.
|