|
2000
|
|
|
beren
|
buruak
tximistorratzetan iltzatzen,
|
|
|
ekaitzaren mokoak
|
burua
makurrarazi dit askotan.
|
|
|
ez dut besorik nire
|
burua
jagoteko.
|
|
|
mozoloaren
|
burua
,
|
|
|
bere
|
burua
Ni Neu Naiz izenaz birbataiatu zuen
|
|
|
Horixe da
|
buruaren
erradiografian aurkitu didatena:
|
|
|
irentsi egiten dut neure
|
burua
,
|
|
|
Zelako planta! Zuhaitzaren itzalpean, etsi samartuta, atarramentu hartan nora ote nindoan galdetu nion neure
|
buruari
. Eraitsita nengoen egon ere.
|
|
|
Berehala ezagutu nituen umetako etxe eta karrikak, orduan ibili nituen bidexkak eta zidorrak... ni arineketan, balak bilduta sutara botatzen... " Hemen behar du, ba, harrizko untxia zuen iturriak" esaten nion neure
|
buruari
, eta, etxe kantoia pasa ondoren, hantxe agertu zen lau muturreko iturria, gainean harrizko untxia zuela;" etxe paretako horma konkako santu irudiak hemen behar du ba", eta hantxe zegoen aurreraxeago. Eta bonbak neskatxoa zapartatu zuen lekua...
|
|
|
Antxon, beti txapela
|
buruan
, aljeriar batekin berriketaldi luzean hasi da. Aljeriako gerraz, harkiez eta auskalo zer gehiago.
|
|
|
Espainiar gutxi dago modulu honetan; laurogeitik sei zazpi baino gehiago ez dira izango. Valentziar gazteak ez du bere
|
burua
espainiarren artekotzat. Iruditzen zait, nola dabiltzan ikusita, preso espainiar horiek badutela hemengo kartzeleroekin korporatibismo moduren bat, sentimendu komunen bat.
|
|
|
Ahoraino heltzen zitzaizkidan, eta sekulako itolarria izaten nuen. Aluzinazioetako batean garagardoa eskuan nuela ikusi nuen neure
|
burua
, aurrean neukan txakurrari neure bizitza pribatuaz hitz egiten... Eta bat batean ohartu nintzen, zerbait bitxia gertatzen zela han, zerbait ematen zidatela urarekin edateko.
|
|
|
Komisaldegiko egun haietan, tortura haiek gehiago ezin jasanda, harmaila batzuen ertzaren kontra bota nuen neure
|
burua
. Zauri itzela egin nuen bekoki gainean, odol jarioa hasi zitzaidan.
|
|
|
Sala hartan nengoela ikusi nuen Ballesteros komisarioa, zutabearen kontra jartzen eta, oniritzia emanez bezala, beste txakurrei keinuak egiten. Ondoren lotu ninduten bizkarra zutabearen kontra nuela, eta aurrez aurre abiadura hartuta etorriz, ostikada eman zidan barrabiletan taldeko
|
buru
egiten zuenak. Hiru aldiz errepikatu zuen ekintza!
|
|
|
Urte hartan ez dakit atzeratu egin ote zuten Francoren heriotzaren urtemuga edo zer gertatu zen, baina DGSn nengoen egun haietako batean ari ziren txakurrak haren oroitzapenetan, eta gogoan dut denak mozkor arraio eginda zeudela. Txakur haien artean
|
buru
egiten zuenetako bat ikusi nuen, ni ninderamanari esaten geroxeago ostera eraman nintzala hara, bere aurrera. Keinu adierazgarria egin zion buru egiten zuen hark, eta keinu hura geratu zitzaidan buruan.
|
|
|
Txakur haien artean buru egiten zuenetako bat ikusi nuen, ni ninderamanari esaten geroxeago ostera eraman nintzala hara, bere aurrera. Keinu adierazgarria egin zion
|
buru
egiten zuen hark, eta keinu hura geratu zitzaidan buruan. Eta, jakina, ostera noiz deituko eta piztia mozkor haiengana noiz eramango ote ninduten zain eman nuen gau osoa, erabat urduri eta egonezinean.
|
|
|
Txakur haien artean buru egiten zuenetako bat ikusi nuen, ni ninderamanari esaten geroxeago ostera eraman nintzala hara, bere aurrera. Keinu adierazgarria egin zion buru egiten zuen hark, eta keinu hura geratu zitzaidan
|
buruan
. Eta, jakina, ostera noiz deituko eta piztia mozkor haiengana noiz eramango ote ninduten zain eman nuen gau osoa, erabat urduri eta egonezinean.
|
|
|
Marfilezko plaketa batzuk aurkitu zituzten, launa zulorekin, eta haiekin egindako zapi zatiak; hortik atera zuten nola egindakoak ziren, zer marrazkirekin eta abar. Hura irakurriz hasi nintzen
|
burua
astintzen, tentatuta. Baina gose greban ez neukan indarrik ezeri ekiteko, ez launa zuloko xaplarik ez bestelakorik.
|
|
|
Antxon gaztea zenean, urruti baino urrutiago ikusten omen zuen 2000 urtea, eta milurte hasiera horretan non eta nola egongo ote zen galdetzen omen zion bere
|
buruari
, etorkizun asmaezinari begira galdetzen den moduan, ia fantasia denari begira aritzen garen bezala. Duela hemezortzi urte ere, atxilotu zutenean, artean urrun eta ia harrapaezin ikusiko zuen seguru asko 2000.aren muga hori; baina iritsi zaigu, eta hemen gaude, muga horren atarian, muga askoren atarian beharbada.
|
|
|
Carabanchelgo motinaren ondoren heldu ginenean, harrera aparta egin ziguten. Denok hormaren kontra ipini gintuzten, binaka, eskuak elkarri lotuta genituela artean,
|
burua
hormaren kontra eta oinak atzera... Pikoletoek ostikadak ematen zizkiguten, oinak atzeragotu genitzan.
|
|
|
Horixe izan zen nire sarrera Herreran. Txapela ere kendu egin zidaten, jakina; beti
|
buruan
nerabilen txapela ere bai. Madarikatua izan zen lehen gaua.
|
|
|
Parisen, Almuñecarren, lanean, jaietan, tropikoan ere berdin bero jasanezina egin arren, baita Jeremias indigenaren ondoan tarantulak jaten nituenean ere. Txapela beti
|
buruan
nerabilen nik, kendu gabe. Galtzontziloak bezain jantzi beharrezkoa zen, eta da gaur ere, nire buruan txapela.
|
|
|
Txapela beti buruan nerabilen nik, kendu gabe. Galtzontziloak bezain jantzi beharrezkoa zen, eta da gaur ere, nire
|
buruan
txapela. Ez da kapritxo edo folklore moduan darabildan zerbait, gaur egun zenbait jaitako jendartera azaltzeko batzuek jantzi ohi duten moduan.
|
|
|
Goiz hartan ordea, ohean aurkitu ninduten, jaikitzeko asmorik gabe. Jaiki eta leihoaren ondoan jar nendila agindu zidan; nik ezetz,
|
buruarekin
egin nion ezetz. Ustekabe handia izango zen hura kartzeleroarentzat.
|
|
|
Bisitarik ez, eskutitzik ez... hunkigarria izaten zen astebururo etortzen zen jendea leihoetatik ikustea. " Hor daude", esaten zenion zeure
|
buruari
edo alboko lagunari;" hor dauzkagu, ez gaude bakarrik, ez gauzkate ahaztuta". Bizi izan ez duenak ezin irudika lezake zein mailataraino zaizun lagungarri animo emaileen atxikimendua.
|
|
|
Surrealista zen, kontuan hartuta haur haien gurasoak buruz
|
buruko
tirabiran ari zirela gurekin.
|
|
|
Ziega haietatik igaro direnek ikusiko zituzten nire marrazkiak; gainetik pintatu arren, erliebean geratuak. Batek baino gehiagok galdetuko zion bere
|
buruari
: nola demontre eginak ote dira?
|
|
|
Kolektiboaren ahalmena erakutsi genion etsaiari. Eta guretzat, indarberritzea eta geure
|
buruarengan
konfiantza hartzea izan zen. Borroka hura galdu izan bagenu, edo batere borrokarik egin izan ez bagenu... ez dakit zer egoeratan egongo ginatekeen gaur egun.
|
|
|
Agerian daude jazarpenarekin eta sakabanaketarekin lortu dituzten emaitzak: itota eta gehiago jasan ezinik euren
|
buruaz
beste egin duten lagunak, esate baterako; ez dituzte menderatu, baina urkamendira bultzatu dituzte. Eta hor daude damutuak ere; nire ustez, damutuak baino ukatuak eta etsitakoak besterik ez direnak.
|
|
|
Lehenengo aldia, baita ere, postaz heldu zaion eskutitza entregatu baino lehen bere aurrean irekitzen diola kartzeleroak. Orain artean aurrez irekita eta Madrildik edo auskalo nondik itzulia eginda heldu baitzaizkio, denboraldi puska baten
|
buruan
.
|
|
|
Han ere modulu ezberdinetan egon ginen, baina bisitara bidean ikusi izan nuen inoiz edo behin, eta ez zait akordu hartatik bere irudia ezabatu. Orduan bezala darama, orain ere, txapela
|
buruan
. Nire ziegako atearen alde banatan makurtuta, hura kanpotik eta ni barrutik, leihatilatxotik elkarri begira, berriketari ekin dio:
|
|
|
Harmailetan behera goaz Antxon eta biok.
|
Burutik
txapela inoiz kendu gabe, ezin dut asmatu burusoila den edo ez. Karlos eta Koldorekin elkartu gara patioan.
|
|
|
– Geuk uste baino sakonagoa seguru asko, eta ez zimurretan edo
|
buru
soilduetan bakarrik, tamalez.
|
|
|
Ospitale modukoa zen mojek eskolak ematen zizkiguten etxe hura, eta zaharren egoitza ere mojen eskuetan zegoen.
|
Buruan
txapel handi bat erabiltzen zuten mojek, eta esango nuke ateetatik pasatzean alboka jarri zutela.
|
|
|
Zarata handiz aldarrikatu zuen Espainiako Gobernuak, 1999ko irailaren aurrenetan, ehun preso inguru hurbilduko zituela berehala. Halako letanietara ondotxo ohituak gaude presook, eta jukutria nolakoa zatekeen galdetu nion neure
|
buruari
berria entzun nuenean, Bonxeko kartzelan. Biharamunean egunkarietan irakurri nituen zerrendak:
|
|
|
egin dit norbaitek atetik, janari erretilua pasatzeko ateak daukan leihatilatxotik. Eskutitza idazten ari naizen lekutik antzeman dut Antxon, txapela
|
buruan
. Ez diot aurpegi osoa ikusten, baina txapelagatik ezagutu dut bera dela, eta begiratzeko moduagatik seguru asko.
|
|
|
Donostian hainbat ofizio eta lantokitan ibili nintzen. Gero eta hobeto nenbilela igartzen nion neure
|
buruari
, bai osasun aldetik eta bai gainerakoan. Nire gaixotasuna, etsipenak, hogeita bost edo hogeita hamar urtera arte biziko ote nintzen eta kontuak... ahazten joan zitzaizkidan poliki poliki.
|
|
|
jaunartzeko unean ostia atzamarretan zuela etorri zitzaidan, hura irentsaraztera. Bistan da, hura ez zen eztabaidan hasteko momentua; denen aurrean nik ezezkoa egin nion mutur aurrean jarri zidan ostiari,
|
burua
alde batera eta bestera jiratuz. Etsi egin behar izan zuen abadeak.
|
|
|
Dena dela, hazten ari zen mugimendua, handitzen, gainezka egitear.
|
Buru
zebiltzanak eurak ere ez ziren konturatzen zer zeukaten eskuartean, zelako indarra eta ahalmena zeuzkaten mugimenduarekin.
|
|
|
Auzoen arteko liskarrak antolatzen genituen, adibidez, Urdaneta kalekook San Bartolomekoen aurka; harrika aritzen ginen, trenbidean eta. Haietako aldi batean, harria jaurti eta
|
buruan
bete betean jo nuen San Bartolomeko mutiko bat, Gregorio Barcos. Egundoko zauria egin nion buruan, eta Jauregi botikara eraman nuen sendaketa egin ziezaioten.
|
|
|
Haietako aldi batean, harria jaurti eta buruan bete betean jo nuen San Bartolomeko mutiko bat, Gregorio Barcos. Egundoko zauria egin nion
|
buruan
, eta Jauregi botikara eraman nuen sendaketa egin ziezaioten. Gerora oso lagunak izango ginen Gregorio eta biok, koadrilakoak.
|
|
|
Ez dut neure
|
burua
entregatuko
|
|
|
Ez dut neure
|
burua
entregatuko
|
|
|
izendatuko dut neure
|
burua
|
|
|
|
buruan
eginen nizkizukeen
|
|
|
Baina, non duzu
|
burua
–
|
|
|
neure
|
burua
eskaparateetako kristaletan begiratuz.
|
|
|
Udaletxe aurrean, plaza nagusian, haize leunaren menpe zebilen paper batek bereganatu zuen nire arreta. Margaren gutunaz oroitu eta ideia zoro bat etorri zitzaidan
|
burura
: Lauaxetaren agerpena izango ote zen Margak Lizardiren omenezko monumentuaren ondoan akaso aurkituko nuela iragartzen zidan" arrastoa"?
|
|
|
Poz handi bat sentitu nuen, barne harmonia esanezin zoro bat. " Ez zakiat zergatik, baina hementxe egon beharra nian eta hementxe nagok", esan nion neure
|
buruari
," Leku eta tenore egokian. Hainbeste ibilaldi zoro hara eta hona, hainbeste ikasketa eta lan, hainbeste min eta neke, hainbeste izu eta negar, hainbeste amore emate eta umiliazio bizitza osoan zehar, honetarako?
|
|
|
Hamalau Orduko Martxa pare bat aldiz egina nintzenez, paraje haiek ezagunak nituen. Banekien, horrenbestez, Ulizar mendiaren tontorretik nahitaez pasatu beharrik ez genuela, baina, desbideratze handirik ere egin behar ez zenez, iruditu zitzaidan merezi zuela, eta ez zitzaiola gaizki irudituko pistola mediante bidaia
|
buru
eztabaidaezin genuenari. Neu txartelak uzten ibilia naizenez, mendi tontorretako buzoi barruak miatzeko ohitura dut.
|
|
|
– Ez zakiagu ziur hilketa bat izan den ere. Akaso bere
|
burua
hil dik gizon horrek. Edo akaso beste norbaitek hil dik, eta ez Goizederrek.
|
|
|
Edo akaso beste norbaitek hil dik, eta ez Goizederrek. Eta Goizederrek hil badu ere, litekeena duk bere
|
burua
defenditzeko hil izana, gizona Goizeder bortxatzen hasi delako. Guk ez zakiagu ezer.
|
|
|
Nire nagitasuna indartu egin zuen Fernando Pessoak José Saramagoren O ano da morte de Ricardo Reis nobelan esaten dituen hitz batzuk oroitzeak: " Hildako bat, definizioz, ultra atzerakoia da, ezin ditu ordenaren aldaketak eraman." Neuk ere ordenaren funtsezko aldaketa sakon bat bene benetan nahiko ote nukeen galdetu nion neure
|
buruari
eta ez nuen garbi eta zintzo erantzuten asmatu.
|
|
|
Baso sarri eta itxian zehar Ezkurrako mendatetik Goizuetarantz gindoazelarik, gero eta ilunago ikusten eta gero eta itogarriago sentitzen genuen zeru sabaia, geuregandik gero eta gertuago, gain gainean, ia ia
|
buruarekin
ukitzeko moduan. Ez zegoen meteorologian aditu handia izan beharrik aurki euriaren eskuek igurtziko gintuztela igartzeko.
|
|
|
Bere antzezlan irri eragingarri bateko pertsonaia baten hitzak gogorarazi niezazkiokeen Lauaxetari une hartan, maltzur eta bidegabeki –testuingurutik kanpo, modu teknikoan esateko–, eta galdetu ea zer neurritaraino zegoen egilea pertsonaia harekin ados: " Artatxori batek
|
buru
geiago dauko gonadun pilosopa batek baño." Eta, behin hari horretatik tiraka hasiz gero, ez zatekeen nekeza izango beste kontu batzuetara ere jotzea. Langileei buruzko bere ikuspegira, adibidez:
|
|
|
Hilerrietako hilkutxen barruan lurperatutako hilotzak ekarri nituen gogora, edozein biziren hezurren ikara eragingo lukeen lur buztintsuaren azpiko hezetasuna gozoro berenganatzen. Lauaxetaren poema bateko hitzak etorri zitzaizkidan
|
burura
–testuingurutik kanpo horiek ere, beste bat baitzen poemaren gai nagusia–, Antton Valverdek jarri zien musikaz lagunduta: " Antxe makur zaite, oi buru neurea,/ geure lur amaren besarte gozoan!".
|
|
|
Lauaxetaren poema bateko hitzak etorri zitzaizkidan burura –testuingurutik kanpo horiek ere, beste bat baitzen poemaren gai nagusia–, Antton Valverdek jarri zien musikaz lagunduta: " Antxe makur zaite, oi
|
buru
neurea,/ geure lur amaren besarte gozoan!". Horretarakoxe gogoa nuen, hain zuzen ere, bordako atetik euriari begira.
|
|
|
– Bai. Horixe esaten eutsaat neure
|
buruari
, baina ez dok samurra.
|
|
|
Baditek zerbait, ez zakiat zer, barru barruraino sartu izan zaizkidak beti, neure anaia batek idatziak balira bezala. Hire poema batzuk ere izan ditiat batzuetan
|
buruan
, Antton Valverdek hire lanekin osatu zuen diskokoak batik bat, baina Lizardi hunkidura iturri oparoagoa izan diat beti. Eta ez duk nire kasua soilik.
|
|
|
Ez zegoen neu baino askoz txukunago gizona: arropa zahar zarpailduak, bizkarra euritik babesteko zaku zahar ireki bat
|
burutik behera
botea, hortz batzuen falta agerian, egun batzuetako bizar zuri latza...
|
|
|
Isilik eta pentsakor egin nuen bidearen tarte bat. Azkenean animatu nintzen
|
buruan
bueltaka ibilitako ideiei forma ematen.
|
|
|
Goizuetara helduta, plaza nagusiko ostatuan bere
|
burua
txukuntzeko aukera izan zuen Lauaxetak. Ni, aldiz, zira bustia eranztearekin konformatu nintzen.
|
|
|
Ostatuan sartu ziren geroxeago lau guardia zibil, metrailetak eskuan zituztela. Uste baino lasaiago nengoen hala ere, neure
|
buruarekin
harritzeraino. Galdetu zigutenean, esan genien ez genuela ikusi neskak zein aldetara egin zuen ihes, ez genekiela txoferra neska bat zenik ere, ez genuelako ikusi ere egin.
|
|
|
– Ez jakiat, Julen, ez jakiat. Gernikan atxilotu ninduenekoa etorri jatak
|
burura
metraileta horreek ikusi dodazanean. Berpiztu nintzanetik ez nok ezer egiteko edo inori laguntzeko gauza izan.
|
|
|
Ez zitzaidan ordura artean
|
burutik
pasa ere egin aukera hori.
|
|
|
Tentagarria egin zitzaidan proposamena. " Ezin izango dik jende askok esan Lauaxetarekin batera auto stop egiten ibili denik", esan nion neure
|
buruari
. Banuen, gainera, azken egunak mendian eman eta gero, jende artean galtzeko gogorik, eta oroitzapen onekin lotzen nituen nik Hernaniko tabernak, haietara jotzen baikenuen ia beti lankideen arteko afariak egiten genituenean.
|
|
|
Atzera jiratu nuen
|
burua
:
|
|
|
Egoeraz baliatuta eta alkoholaren indarrak harrotuta, Lauaxetari buruz azken egunotan
|
buruan
bueltaka ibilitako ideia edo teoria batzuk mahairatu nituen.
|
|
|
Leihotik zehar sartutako eguzki printzek esnatu ninduten eguartean. Bakarrik nengoen gelan,
|
buruko
minez eta non nengoen aztarrenik gabe. Bezperako gorabeherak ekarri nituen gogora.
|
|
|
Kaia, itsasoa eta Santa Klara uhartea nituen begien aurrean, gorri handi eta zahar bat orduantxe kaian sartzen, kaio batzuk hegaka. " Hau Donostia duk", esan nion neure
|
buruari
. " Nola heldu naiz, ordea, hona?
|
|
|
Nik itsasertzeraino oinez heltzeko asmoa nian, Goizuetatik abiatuta ezin bazen Hernanitik bertatik, Mikelen etxean lasai lo egin eta gero. Eta ez nian
|
buruan
Donostiara etortzea, Hendaiara joatea baizik, Santa Anako muturrera, Abbadia gazteluaren ondoko lurren talaiatik ikusteko itsasoa. Leku aparta duk.
|
|
|
Ezta aztarrenik ere. Agian hik izan huke
|
burua
aurrerantzean.
|
|
|
– Barkatu, Estepan. Seko ahaztua nuen zerbait etorri zait
|
burura
bat batean eta...
|
|
|
Denbora hartu eta itzulinguruak egiteko esaten zidan Margak gutunean, inongo xederik ez izateko. Baina ba ote zegoen nork bere
|
burua
horrela abandonatzerik, inongo xederik gabeko itzulinguruak eginez bidaiatzerik, erabateko noraezean ibiltzerik. Ba ote zegoen, azken batean, inongo xederik gabe deus ere egiterik?
|
|
|
On Kixoteren erara abiatzea gustatuko litzaidakeela pentsatu nuen, jomuga zehatzik gabe, ongintza xede bakar, bidez bide, neure indar eta borondatez okerrak zuzentzeko eta behartsuei laguntzeko prest. " Sancho Panza bikain askoa etorri zaidak ondora, arranopola!", esan nion neure
|
buruari
burlaizez, ondoan zurrungaka nuen laguna gogoan. " Bilatu diagu honentzako asto egokia!"
|
|
|
Hitz haiei kasu egitera, Tolosatik gertu zegoen herri batera joan behar nuen. Neure
|
buruari
kontzienteki aitortu gabe, Lizartzara joateko ideia buruan bueltaka aspaldidanik nuela jabetu nintzen bat batean. Ausartuko al nintzen, ordea, hartu nahi ez nuen bide hari eraman nintzan uzten?
|
|
|
Hitz haiei kasu egitera, Tolosatik gertu zegoen herri batera joan behar nuen. Neure buruari kontzienteki aitortu gabe, Lizartzara joateko ideia
|
buruan
bueltaka aspaldidanik nuela jabetu nintzen bat batean. Ausartuko al nintzen, ordea, hartu nahi ez nuen bide hari eraman nintzan uzten?
|
|
|
Gosaria amaitu, ordaindu eta kalera irtetear ginela ikusi nuen Martxelo aurreko kalean. Erakusleihoko beiratik zehar ikusten genuen gizon hura nor zen adierazi nionean, niri aurrea harturik, irten eta harengana zuzendu zen berehala Lauaxeta, bostekoa eman eta bere
|
burua
aurkezteko prest, baina Martxelok ez zion jaramonik egin. Lauaxetak Martxeloren gorputza nola zeharkatzen zuen ikusi ahal izan nuen neure begiekin.
|
|
|
Hasierako uste ustela baztertuz, 1936an hasitako gerra hura galdu egin zutela ere ikasi behar izan zuen, jakina, hamabi edo hamahiru aste haietan, eta berpiztu berritan ikusi zuen ertzain autoa ez zela inondik ere bera hil ondoan bizirik geratutako burkideen garaipen heroiko baten ondorio. Gerra hura faxistek irabazi zutela ikasi behar izan zuen; Jose Antonio Agirre Euzko Jaurlaritzako lehendakaria erbesteko Euzko Jaurlaritzako lehendakaria baino ezin izan zela 1937ko abuztutik aurrera; etsaien
|
burua
, Francisco Franco caudilloa, ohean hil zela 1975ean, Euskal Herria eta euskara ahal izan zuen bezain zapalduta utzirik eta ondorengotzaren inguruko kontuak ahal izan zuen bezain estu loturik. Horrekin guztiarekin batera, garaiko abertzaleen zatiketaz jabetu zen, eta ETAri buruz ere asko eta interes biziz irakurri zuen.
|
|
|
Bere
|
burua
jendaurrean aurkezteko prest zegoela erabaki ondoren hasi zen horretaz jabetzen. Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzara jotzea izan zuen lehen urratsa.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzara jotzea izan zuen lehen urratsa. Euskararen eta Euzkadiren alde ahal zuena egiteko prest zegoen, eta zer egin zezakeen argitzen hasteko modurik egokiena bere
|
burua
Euskaltzaindiari eskaintzea izango zelakoan jo zuen hara.
|
|
|
Gizonak
|
burua
paperetara makurturik zuela jarraitzen zuen.
|
|
|
Berean jarraitzen zuten euskaltzainek, olerkaria aintzat hartu gabe. Egunkarietako argazkien bidez ondo ezagutzen zuenez, eta bazekienez gizon huraxe zela euskaltzainen
|
burua
, Jean Haritxelharren sorbalda ukitzera ausartu zen, baina Lauaxetaren eskuak Haritxelharren gorputza ukitu gabe zeharkatu zuen, aurreko paretatik proiektatutako irudi bat baino ez balitz bezala. Eta eskua bakarrik ez, Lauaxetaren gorputz osoa zen berak baino ezin ikusi zuen irudi huts bat, espiritu hutsal bat, gela hartan.
|
|
|
Sartzen ikusi ez zuen bezala, irteten ere ez zuen ikusi Lauaxeta harrera gelako idazkariak. Jada Lauaxeta kanpoan zela, haize boladatxo bat sentiturik,
|
burua
altxatu eta kanpoko atea ixten ari zela ikusi zuen. Ate inguruan inor ez zegoenez, bere paperetara bildu zen berriro berehala, kezkarik gabe.
|
|
|
Euskaltzaindiko kideekin ez ezik, beste idazle eta intelektual batzuekin ere egin zuen Lauaxetak bere
|
burua
aurkeztu eta harremanetan jartzeko ahalegina. Jon Kortazar idazle, irakasle eta kritikariarengana jo nahi izan zuen lehenik, huraxe zelako Lauaxetaz ugarien eta sakonen idatzitako pertsona.
|
|
|
Harrera gelako aulkietako batean eserita aurkitu nuen. " Lauaxetaren antza dik benetan", esan nion neure
|
buruari
: 30 urte inguruko gazte lerden bat, pipiolo itxura erabatekoa behetik hasita goraino.
|
|
|
Aurpegi mehe eta garbia, betaurreko biribilak, ile laburra atzeraka orraztua, arropak ere dotoreak oso, gorbata eta guzti, baina aspaldiko moldekoak... Bazkalorduan, lankideekin batera, delako Estepan Urkiaga haren kontura barre pixka bat egiteko moduan izango nintzela etorri zitzaidan
|
burura
.
|
|
|
Nazka nazka eginda nengoen teletipoen, telefotoen eta Interneten erraztasun beldurgarri eta tiraniko hartaz, eta nazka nazka eginda iritzi emaile eta intelektualen jardunaz ere, albisteen interpretazio eta iritzi emailetza automatiko eta sistematikoaz. Nazka nazka eginda nengoen hedabideek beren
|
buruak
munduaren laburpen orohartzaile gisa aurkezteko zuten handinahi ustelaz. Nazka nazka eginda nengoen pertsona informatua izateaz.
|
|
|
Nazka nazka eginda nengoen omenka bizitzeaz. Neure oinekin ibili, lurra zapaldu eta lur gainean oinatza utzi nahi nuen; neure begiekin ikusi, neure belarriekin entzun, neure eskuekin ukitu, neure sudurrarekin usaindu, neure mihiarekin dastatu; eta ondorioz, ahal izanez gero, horixe izango baitzen inondik ere zailena, ezinezkoa seguru askorik ordurako, neure
|
buruarekin
pentsatu eta neure bihotzarekin sentitu.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, lana eta etxea utzi eta mendira jotzeko ideia nuen aspaldidanik
|
buruan
bueltaka. Lau pareta artean egoteari utzi eta lurrari lotu, lurra lantzeko eta eguneroko lagun egiteko ez bazen ere –beranduegi bainuen nekazari egiteko–, lurra neure oinekin zapalduz ibiltzeko gutxienez.
|
|
|
Ez ezazu behatu, ez aztertu; baina, espiritu argitasunez, izan zaitez beti zeinuen arretarako prest. Utzi zeure
|
buruari
hunkitzen. Erakuts itzazu zure begiak, egin keinuak besteei sakoneneraino, ardura zaitez espazioaz eta begira ezazu bakoitza bere irudian.
|
|
|
Zer zen hura ordea! Neuk neure
|
buruari
azken egunetan emandako aginduak ematen ez zizkidan ba Margak!: oporrak hartu eta lanbidea arriskuan jartzeko, lasai porrot egiteko, denbora hartu eta itzulinguruak egiteko, zuhaitz eta ur guztiak entzuteko, bigarren mailako gauzen aurrean makurtzeko, neure kolorerantz mugitzeko, txaretatik, mendietatik, herrietatik pasatzeko...
|
|
|
Lauaxeta zen barren! Edo, tira, zehatzago esateko, bere
|
burua
Lauaxeta zela esanez aurkeztu zidan iruzurti absurdu hura! Oraingoan gorbata gabe zegoen, baina ez haatik zarpail, ezta hurrik eman ere.
|
|
|
– Ez da harritzekoa, ez –esan nuen, gizon hari Lauaxeta zela deblauki onartuz eta, horrenbesterekin, neure
|
burua
ere harrituta utziz–, zuek bion arteko solasa goizegi eten zuen heriotzak, artean ere elkarri esateko gauza asko zenituztela, artean ere etorkizunari itxaropen gazte miragarriz begiratzen zeniotela.
|
|
|
Gero ikusiko dugu. Uste dut ez dela kalterako izango neure
|
burua
estuturik ikustea. Horren premian nago beharbada.
|
|
|
Harritu egin ninduen bat bateko aldaketa hark.
|
Burua
jiratu nuen barra aldera, baina han ez zen inor, ez nuen diskoa nork aldatu zuen jakiterik izan.
|
|
|
Marga besarkatzera jo nuelarik, ordea, haren bularren artean ezkutatu nuen
|
burua
eta malkoak atera zitzaizkidan, aspaldiko partez, oso aspaldiko partez.
|
|
|
Barre egin zuen Margak, eta barre egin nuen nik ere. Barre egin genuen, baldar eta ozen egin genuen barre, eta gero, barrez artean ere, Coca Cola banaketako kamioi herdoilduaren atzeko plataformara igota, aterki hautsi baten eta josteko makina zahar baten ondoan,
|
buruz gora
etzan ginen eskutik helduta, larrugorritan.
|
|
|
Ikusezina, entzunezina eta ukiezina izango ote nintzen ba ni ezagutzen nindutenentzat, Lauaxeta Jean Haritxelhar, Jon Kortazar eta abarrentzat bezala? Hori pentsatzea ergelkeria absurdua zela esan nion neure
|
buruari
, baina hala ere ez nintzen aurrera jarraitzeko gauza izan. Lauaxetarengana itzuli nintzen eta mendira jo genuen.
|
|
|
Ez, trenak bezala, bidea arinago egin nahi nuelako, ezagunen bat ikusi eta hark, aitzitik, ni, ustez agerian izanagatik, ikusiko ez ninduen beldur nintzelako baizik. Neure
|
buruari
behin eta berriz esan arren hori gertatzea ezinezkoa zela, beldur irrazional hura uxatzea zen benetan ezinezko gertatzen zitzaidana.
|