|
2000
|
|
|
Eta, nigarrarekin batean, jauregitik eta osaba Joanikotenganik ihes egiteko gogoa izeki zitzaidan, jaundu eta nagusitu. Eta jaso nituen begiak eta hodei hura ikusi nuen, gurdi bat zirudiena, haizearen zaldiek tiratua, eta neure
|
burua
haren gainean idurikatu nuen, Urbiaindik urrun ninderamala, gero eta urrunago; idurikatu nuen gero ezen Italian ezagutu nuen napolitarra etxe ondotik iragan zitekeela bere Donejakuerako bidean, eta harat joan nintekeela ni ere harekin, neure buruari galderarik egin gabe, gitarra musikaren hatsarekin bat eginik, eta behatu ere egin nuen bidean goiti, ea ba ote zetorren... Baina zer nenbilen ni, ezinezko amets hartan denbora alferrik galtzen?
|
|
|
Eta, orduan, gaztelau hark keinu bat egin zien bere lagunei eta guztiek, supituki eta deblauki, jauzi batean ezpata biluztu eta bizkaitarra inguratu zuten. Eta, nola Kaligulak desiratu baitzuen, enperadore zenean, erromatar guztien buruak bakar baterat bil zitezen, ai nola desiratu nuen nihaurk ere ezen zaldun haien buruek bakarra osa zezaten, Joxe Aberasturik ezpata ukaldi bakarrez trenka ahal izan zezan
|
buru
hura, eta garait zitzan, halatan, zaldun guztiak baterat...! Haatik, zer nenbilen ni orduan ere pentsu haien hausnarrean eta esperantza faltsuen peskizan, pentsatzeko denborarik ere ez nuenean, zeren ene laguna fin gaitza egiterat baitzihoan, erremediorik gabe!
|
|
|
Bazituen noski beste egiteko batzuk. Beti zerbait
|
buruan
hark. Beti zerbait makinatzen.
|
|
2001
|
|
|
Pertsona horri begirune eta ospe ekartzen dizkiozula. Zuk zeure
|
burua
haren babesean ezartzen duzula eta haren errukiaren eta onginahiaren zain gelditzen zarela.
|
|
|
‘Eta haitz
|
buru
hura? ’ galdetuko duzu berriro.
|
|
|
Errektoreak, oraingoan, banan bana errezibitu gintuen. Marmol umela zen
|
buru
hura jaso eta antzeko gauzak esan zizkigun hiruroi, gurekin gehiegizko pazientzia izan zutela, ez genituela ez arau erlijiosoak, ez politikoak, ez moralak errespetatzen.
|
|
|
Une honetan Iparraldean Hegoaldean bezain indartsu zen komunismo eta sozialismo ororen alderako arbuio erabatekoz jantzia. Aurreko hamarkadan Ipar Euskal Herrian (1933), batez ere, Piarres Lafitteren eskutik" Euskalherrizaleak" elkarteak eta lehen aldikoAintzinaaldizkariak ereindako hazitik datorrena; hainbat puntutan bere
|
burua
haren ikasletzat duen Xarriton jaunak historiaren irakaspenez hornitu eta Iparraldearen egoera historikora egokitua. Bestalde, Lafitte Frantziari lotuago ageri zen, bai mundu gerra baino lehen eta baita mundu gerra bitartean ere Petainen gobernu kolaborazionistak agindutako Frantzia eskualdekatzeko xedean itxaropena izan zueino.
|
|
|
Eta gaiztoago hasi ziren, gehienbat ibaitarrekin. Gartzineko Linok, gurean
|
buru
hark egiten baitzuen, gaueko lana gelditu genuela eman zuen ordena. Atseden hartzeko tenorea.
|
|
2002
|
|
|
Hementxe daukat Ginnyren erretratua, katuen erdian, eta katuak beren
|
buruak
haren kontra igurzten, pertsonekin egiten duten bezala.
|
|
|
Eta,
|
burua
haren ezkutalekutik ateratzen nuela, erantsi nuen:
|
|
|
[f] Bestearen eskuina eta ezkerra aurkitu bere
|
burua
haren tokian irudikatuz. Bestea aitzinetik ikusten delarik da zailenik gertatzen.
|
|
2003
|
|
|
Alferrik. Haren aurretik pasatzen naizenean ez bainau ikusten, edo, ikusten banau, irri etsi batekin agurtzen bainau, Txomin joan zenez geroztik
|
buruan
haren irudia besterik ez baleuka bezala. Hala ere, orain ez du semea ikusi gabeko orduak marraz marra zenbatu beharrik, ez platerik jarri beharrik, ezta ohea zabaldu beharrik ere, ilunabarrero hitzordua baitauka semearekin.
|
|
|
Gainera, ama alabak bi dituk, lauko multzoa osatzeko beste bi falta, ijiji ajaja... Eta gaurko egunean, bestalde, baliabide eraginkorragoak ditiagu jendea menperatzeko", eta, bere
|
buruari
hura esan ahala, patrikatik mila pezetako diru papera aterako du, mukiak kentzeko. " Hau baino bitarteko hoberik...!", esanen du, eta, segidan, beste puru bat erreko du.
|
|
|
Egarriak nengoen. Eta, trenaren albokada bat baliatuz, nahi gabe bezala, nire
|
burua
haren aurpegira hurbildu eta, demoniok ezpo!, musu izatera ere heldu ez zen laztana egin nion. Baina Teresak sua ukitu izan balu bezalaxe erretiratu zidan aurpegia.
|
|
|
Trena astiro zetorren. Geltokiko
|
buruak
hura jakitun jartzeko astia izan zuen, nonbait. Ezin argiago oroitzen dut burdinazko zubia zeharkatzean atera zuen burrunba.
|
|
|
Lerrotik lerrora segi hezakeen pasieran, baina ez duk Unairenganaino iritsi nahi izan. Tarte batez sentitu uste izan duk haren begiradaren pisua bizkar gainean, eta
|
burua
harengana jiratu ez jiratu egon haiz, ez ohartuarena eginez mahaiaren ondoan zutik jarri haizen arte. Bertatik atzeko aldean antzematen duk.
|
|
|
Bada, Císcar haren ipuina ezin utzi genuen bere hartan. Egon ere,
|
Buruk
hari buruz hitz egiteko deitu zidalakoan nengoen. Baina bai zera.
|
|
|
Zer erantzun nion gure
|
Buru
hari. Lehen ez nintzela ontzietako ofizialez fio, eta harrezkero askoz gutxiago fidatzen nintzela?
|
|
2004
|
|
|
Marrazo hauen pentsalariak eta ideologoak izaten dira, gezurra badirudi ere, arrain txikiaren etnozentrismoa aho betean kritikatzen dutenak. Anti etnozentrismo honen zilborra bere kulturaren eta zibilizazioaren ontasunez jantzita, arrain txikiak bere
|
burua
haren bazkatik libratzeko ezkutalekuen estrategiak proposatzen dizkiolarik, etnozentrismoa izango dugu hitz salataria. Bizi nahi eta ezin biziaren aitzinean, madarikazioak jotako hitza aditu du hizkuntza eta kultura menderatuaren ordezkariak.
|
|
|
Haren eskuak nire besagainean jarraitu zuen, estutu bero batean. Zuritzen hasitako
|
buru
hari erreparatu eta harritu egin nintzen, gizon ezezagun haren aldera zerbait sentitzen nuela ohartuta. Orduan ulertu nuen E.A.J.ri buruzko eztabaida.
|
|
|
" Burua ez, esan zuen Jonasek; nik ikusi nuen
|
buru
hura behintzat ez."
|
|
2005
|
|
|
Naroa urduritzen hasi da.
|
Burutik
hura deskonektatzea ere pasatu zaio, agian konektatuta egotea beharrezkoa ez delakoan, ez baitirudi Internet harekin harremanetan dagoenik. Dena dela, badaezpada ez da ausartu.
|
|
|
Seguruenik, Ametsen besoari tinko helduta neska gazte ezin ederragoa dakusatelako. Trenean jesartzea lortu dute, Madokak
|
burua
haren kontra estuturik daroala.
|
|
|
–Irribarre egin –eta besoa inguratu dio,
|
burua
harengana okertuta.
|
|
|
Burua dauka harek argi, bere edadean. Nik baino hobeto
|
burua
harek. Baina gaztegaztea zen don Juan konpetizioa izan zenean, gaztegaztea.
|
|
|
Lo zihoala, burua sorbalda gainean ipini zidan. Ni eserlekuan beherago jarri nintzen, erosoago egon zedin, eta neu ere lo geratu nintzen,
|
burua
harenaren gainean nuela. Esnatu ginenean, hizketan jarraitu zuen etengabe; 17 urte zituen, eta klinika laguntzaile izateko ikasten ari zen; gero, erizain titulua atera nahi zuen.
|
|
|
Orduan eskulturak interes guztia galtzen du... Agian harrika bota behar nuen zezen
|
buru
hura. Kalera jaurti, errekasto batera, edonora... baina harrika bota.
|
|
|
Hartara, obrako langileren bat handik pasa eta hartu egingo zuen. Akaso konturatu egingo zen zezen
|
buru
harekin bizikleta baten eserlekua eta heldulekua egin zitzakeela. Eta halaxe egingo zuen gainera.
|
|
2007
|
|
|
Flysch. Hitza ezaguna da, eta askori Zumaiako labarrak etortzen zaizkie
|
burura
hura entzundakoan. Baina, berez, ez da Zumaiako berezitasun bat, askoz ere orokorragoa da.
|
|
|
afektuak eta arrazoizko muga arrazionalek areagotu egiten dute haurrak gurasoen kontrolaren aurrean duensentiberatasuna (telebista ikusteko mugen aurrean ere bai). Horren ondorioz, haurrak telebistaren erabilerari buruzko ezagutza eraikiko du, eta, horri esker, bere
|
buruari
hura erabiltzeko arauak jarriko dizkio.
|
|
|
«Munduko arima, zatoz gu barrentzera!» otoiarekin368 Mundu Izpiritua, dena sortzen duen eta sortu zuena: gizakion, eta ororen, azken helburua, izpiritu handiek gidatuak?, harekin borrokan beti,
|
buruenean
harekin bateratzea da. Ororen hasiera eta amaia.
|
|
|
Lisa ondoan eseri zitzaion, eta
|
burua
haren sorbalda gainean bermatu zuen. Tabako kiratsa zerion.
|
|
|
–oihu egin zion Paulak, gorputzaren kontra estuagotuz. Justinok
|
burua
harengana jirarazi zion:
|
|
|
Oihuek eta algarek segitzen zuten eskailera buruan, baina inork ez zien arretarik jartzen. Paulak esku batekin estu estu biltzen zuen lagunaren
|
burua
haren bularraren kontra. Bestearekin, Justinorenari heldu zion.
|
|
|
Jo naute! ?
|
burua
haren aldera jiratu zuen?. Maite zaitut...
|
|
|
Mendi mazela batetik bestera zihoan, aska azpilduz. Carmenek eskua atxikitzen zidan eta
|
burua
haren sorbaldan neukan. Tram a bezain isil genbiltzan.
|
|
2008
|
|
|
Ziur zegoen, inoiz ezertaz ziur egon bazen, ez zuela maite; baina nahi baino gehiagotan akordatzen zen berarekin. Ez faltan sumatzen zuelako, ez; objektuek, lekuek, azken urteotako gauza guztiak partekatu izanak ezinbestean ekartzen zioten
|
burura
haren irudia.
|
|
|
Horren inguruan, Afganistango frontea indartu beharraz jardun izan da Barack Obama presidente hautatu berria. «Apustu hori irabaztea» du
|
buruan
hark. Hala nabarmendu izan du, Bushi bezala egunen batean damua ekar liezaioketen adierazpenetan.
|
|
|
Eta harenak lirateke, ordea, jaso nahi nituzkeen mezu bakarrak; Arantzak ez lidake emango matraka atxilotuen eta torturatuen kopuruekin, edo atentatuen berriekin. Afari egunetik ez nuen berriro ikusi eta, hasieran garrantzi handia eman ez banion ere, bestelako kontuak nituen buruan bidaia prestatzeko unean?, hemen nagoenetik behin eta berriro joan zait
|
burua
harengana. Umeak izan bagenitu, gaztigatzen diot neure buruari, ez ginateke gauden bezala egongo.
|
|
|
Zenbat aldiz ibili nintzen Inaziorekin motoan, neuk ere ez dakit! Gerritik heltzen nion eta
|
burua
haren bizkarrean jarrita, arnasa sentitzen nion, pau pau pau, eta niri ere bihotza pau pau pau jartzen zitzaidan, Inaziorengatik, noski, baina baita Tomasen beldurrez ere, beti saiatzen ginen inork ezagutuko ez gintuen bazterretan ibiltzen, baina pipirik gordeena ere ez dago sekula salbu, eta baten bat joan zen Tomasengana nire ibileren berri ematera. Tomasek algara batean hartu zituen esamesok, ezin zuen ulertu berak trapuzartzat zeukana inoren maindire izan zitekeenik.
|
|
2009
|
|
|
Horregatik Naturan ez Nia ikusten du, arrotza; hari arroztua da bera, ondorioz bestea bere buruari ere alienatua. Baina Naturan ez Nia ikusi ahal badu, nolabait bere
|
burua
harekin bat ikusten duelako da(, behiala?, hastapenean; bere oroipenen artean ez duen, eta mitoan bakarrik pentsa dezakeen hastapenean), eta jatorrizko batasun hura hautsia. Gaixotasuna, heriotza, izua, hots, zentzugabezia, tragedia, jatorrizko etenaren aurpegiak dira.
|
|
|
–La redención de España? antsiatuki antsiatu duten autore biotan, basko antiespainol bastart horri euskaldun jatorra kontrajartzen zaio (eurena), Baroja hein batean beti nerabeak honelaxe irudikatu duena, bere
|
burua
harekin identifikatuz(, cándido y guerrero, infantil y brutal?):
|
|
|
Langile bazter nahasleak, izan ere, krokodiloak bezalakoak agertzen zaizkit maiz, arrastaka dabiltzanak, ur zikinetan, eta aizu: behin
|
burua
haren ahoan sartzen baduzu, haginkada batez utziko zaitu bururik gabe, eta, argudio kultuago bat eransten zuela, gehitu zuen?. Ez baita kasualitatea piramideak faraoiek egin izana, behin edo behin esan izan dizut hori.
|
|
|
Etxerakoan, besteetan ez bezala, seme alaben aurretik irten zitzaion emaztea bidera; eta, besteetan ez bezala, halaber, zeinetan masailean musu bat ematera mugatzen baitzen, Regina Aldasorok senarra besarkatu,
|
burua
haren paparrean pausatu eta, era nabarmenean izan ez bazen ere, negarrez hasi zen, arrazoi batzuk ere bazituen hartarako:
|
|
|
Domingok oinazpiak urratu zituen eta Teofilo Mariak eskua erre, eta Adak biei ala biei begiratzen zien, liluratuta, begiak zabal zabalik; Teofilo Mariak eskua erre zuenean, gainera, bera ere hantxe zegoen, eta ez zen mareatu ez zorabiatu, Benjamin Mariarekin gertatu zitzaion bezala. Benjamin Mariarena, izan ere, bat batekoa izan zen, eta Adari
|
buruan
hura baizik ez zitzaion geratu, ausaz, segundo hamarren batean jasotako munstroaren irudia, shocka eragin ziona eta Adari defentsa psikologiko guztiak aurretik eraman zizkiona, ur kolpe bortitz batek urtegiko horma istantean eraman dezakeen bezala; irudiak, izan ere, izugarrikeriaren ezaugarri guztiak zituen Ada bezalako ume sentibera batentzat: haragi nora ezean sortua, iparrik eta helbururik gabekoa, itxura batean; haragi zapaldua, bere baitan gauaren haragia eta haragiaren gaua batzen zituena; haragi itsusia, ezin edertu zena eta berak. Adak?
|
|
|
Ezkontzan oparitu ziguten botilaren barruko itsasontziaren maketa bezala, behin barruan zabaldu ondoren, jada ez dago hura handik ateratzerik. Eta botila barruko itsasontziari begira, geure
|
buruari
hura han barruan nola demontre sartu ote duten galdetzen diogun bezala, horrela gertatzen da sekretuekin, traizioekin eta gure barruan urteen poderioz korapilatzen diren guztiekin. Egun batean zeure buruari galdetzen diozu nola demontre sartu ote diren horiek barruan, nola egin diren hain handi, nola hazi diren hainbeste.
|
|
|
Lotsati etikoa. Lotsaren muga zein denharen
|
buruak
haren barrenak agindu behar dio. Ez da zaila lotsa etikoaren mugagainditzen, eta behin hori gertatuz gero, are zailagoa da atzera egitera.
|
|
|
Langile bazter nahasleak, izan ere, krokodiloak bezalakoak agertzen zaizkit maiz, arrastaka dabiltzanak, ur zikinetan, eta aizu: behin
|
burua
haren ahoan sartzen baduzu, haginkada batez utziko zaitu bururik gabe –eta, argudio kultuago bat eransten zuela, gehitu zuen– Ez baita kasualitatea piramideak faraoiek egin izana, behin edo behin esan izan dizut hori. Piramideak, izan ere, zerura apuntatzen du, gezi batek bezala... zerua baita faraoien lekua, mendekoena lurra den bezala.
|
|
|
Etxerakoan, besteetan ez bezala, seme alaben aurretik irten zitzaion emaztea bidera; eta, besteetan ez bezala, halaber, zeinetan masailean musu bat ematera mugatzen baitzen, Regina Aldasorok senarra besarkatu,
|
burua
haren paparrean pausatu eta, era nabarmenean izan ez bazen ere, negarrez hasi zen... arrazoi batzuk ere bazituen hartarako: Jainkoaren aurkako desadostasuna izan zitekeen arrazoietako bat, zoritxar hura igorri ziolako; edo askotan sentitu izan zuèn lotsa, bere sabel hura munstro ezin itsusiagoaren aterpea izan zelako bederatzi hilabetez; edo bere urguilu zauritua... baita bere errudun ustea ere, Reginak beste seme alaben erosotasuna aukeratu zuelako, Ernestina etxeko munstroarekin uzten zuen bitartean; beste arrazoi bat izan zitekeen –zergatik ez? – inguruan hain bakanak ez zirèn zortzi, hamabi eta are seme alaba osasuntsu gehiago zituztèn familiekiko bekaitza eta inbidia, hain zitzaizkion ederrak Reginari ardi beltzik gabeko artaldeak, ardi zuriz eta ardi zuriagoz osatuak; edo senarrarekiko harremanetan urte erdi hartan bizi izandako porrota... eta, oro har, urte erdian pilatutako mota guztietako tentsioa, munstroak proiektatzen zuèn itzal beltzaren menera, Reginak itzalaren galbahetik pasarazi behar izaten baitzuen egiteko bakoitza, baita bere egitekorik xumeena ere –bazkaltzea, afaltzea edo zapatak janztea–, halako eran, non bazkaria ez baitzuen bazkari huts, baizik eta bazkaria gehi itzala; afaria, afaria gehi itzala, eta zapatak janztea, zapatak janztea gehi itzala; beste arrazoi bat ere egon zitekeen zerrendari erantsi beharrekoa, bai baitzirudien ezen, antzeko kasuetan –amari semea hiltzen zitzaionetan, alegia–, ohiturari eta baldintzapen sozialari lotutako arauak erakusten eta agintzen zuela amak negar egin behar zuela –negar apur bat gutxienez, gogotik ez bazen ere–, eta horregatik egiten zuen, beharbada, Reginak negar –horregatik ere bai, segur aski–, seme alabei –alabei, batik bat– jarraibide eta etsenplu ematen ziela, bidenabar.
|
|
|
Domingok oinazpiak urratu zituen eta Teofilo Mariak eskua erre, eta Adak biei ala biei begiratzen zien, liluratuta, begiak zabal zabalik; Teofilo Mariak eskua erre zuenean, gainera, bera ere hantxe zegoen, eta ez zen mareatu ez zorabiatu, Benjamin Mariarekin gertatu zitzaion bezala. Benjamin Mariarena, izan ere, bat batekoa izan zen, eta Adari
|
buruan
hura baizik ez zitzaion geratu, ausaz, segundo hamarren batean jasotako munstroaren irudia, shocka eragin ziona eta Adari defentsa psikologiko guztiak aurretik eraman zizkiona, ur kolpe bortitz batek urtegiko horma istantean eraman dezakeen bezala; irudiak, izan ere, izugarrikeriaren ezaugarri guztiak zituen Ada bezalako ume sentibera batentzat: haragi nora ezean sortua, iparrik eta helbururik gabekoa, itxura batean; haragi zapaldua, bere baitan gauaren haragia eta haragiaren gaua batzen zituena; haragi itsusia, ezin edertu zena eta berak –Adak– ezin edertu zuena; haragi argirik gabea, bere argigabetasunaz baizik elikatzen ez zena; ubelune bat, ubelune soil bat besterik ez zena, bizitzaren zirkulua uko batean hasi eta uko berean bukatuko balitz bezala, porrot erabatekoan.
|
|
|
–esan zuen hatsanka?. Dariok emaztearen ezpainetarantz makurtu zuen
|
burua
haren azken hitzak eta azken hatsa jasotzeko?. Hori ez...
|
|
|
Hainbeste aldiz antzeztu zuen bete beharreko papera ikus entzuleen aurrean, hainbeste aldiz egin zituen mugimendu eta begirada guztien probasaioak, hain errepikatuak aktore baten moduan erabili beharreko hitzak, hitz magikoak, konfiantza ematekoak, mehatxatzekoak, askatzekoak, ezen bakarrik zegoenean ere antzezte lanetan ari zela sentitzen baitzuen. Jarrera nekatu eta malenkoniatsu hura, esku eder eta zaindu hura, eraztun mardul batez hornitua, zilar koloreko
|
buru
hari eutsiz: hara jendeari atsegin zitzaiona eta sortua zuen pertsonaiari komeni zitzaiona.
|
|
|
–Nekatuta zaude, bai, esan zion Clarak
|
burua
haren sorbaldan etzanez?. Alaiago zeunden, hala ere, azken aste hauetan, lasaiago.
|
|
|
Yoghi zaharra Anandarengana gerturatu eta eskua jarri zion sorbaldan. Anandak
|
burua
haren bularrean pausatu eta negar zotinka hasi zen, eta halaxe jarraitu zuen denbora luzez. Lotara joan aurretik, esan zion yoghi zaharrak:
|
|
|
Ez naki nuen zer egiten ahal nuen gehiago. Nere
|
burua
haren belaunetarat bota, negarrez hemen behartan kuntuarraren edurra trenpatu, zernahitarat deliberatua nintzen. Nere lagunaren kexamenduak neretzat hartuak nintuen eta momentu hartan il ero bizitzeko afera nuen hemendik bertzeak ikusi gabe ateratzia.
|
|
|
Gehienak esposatu arte ez dakiginuen zer zen sexoa, eta hal hola ikasten ginuen senarrarekin. Hura gizon goxoa baldin bazen obe, bertzeala, ez genuen bertze erremediorik gure
|
burua
haren esku utzi bertzerik. Bai, amodioa gauza desberdina zen orduan, eta harriskoari bertzerik ez ginuen gehienek pentsatzen.
|
|
2010
|
|
|
Orduan beste buru bat agertu zitzaion aurrean. Gazteagoa zen
|
buru
hura eta beldurrik ez zion eragiten batere.
|
|
|
Orain Ganga ibaiari berari ere ez diot xarmarik ikusten. Lehen sakratua zen niretzat, hindu guztientzat bezala, eta sarritan garbitzen nuen neure
|
burua
haren uretan, fededunez inguraturik, baita egunsenti eta iluntzeko otoitzaldi jendetsuetan parte hartu ere. Orain, ostera, iruzur hutsa iruditzen zaizkit zeremonia horiek, eta ibaia lohikeriaz betetako estolda eskerga bat baino ez da niretzat.
|
|
|
Zuen artekoa okertzen, edo hotziltzen behintzat, hasia zunan ordurako, baina hala ere goxo egon zineten egun hartan, gustura: ondo gogoan dun nola egon hintzen,
|
burua
haren magalean jarrita, ez zain ahaztu haren samurtasuna hire ilea laztantzean. Oihu arrotz batzuk ekarri dizkin lainoak une horretan, eta, estreina ageri ez baziren ere, ahotsen jabeak inguruan jolasean zebiltzan neska mutiko batzuenak zirela ikusten utzi din.
|
|
|
Komunera sartu orduko, don Pedrok zartako bat eman zion bere buruari. Inbentarioaren datuek bere
|
buru
hartan jarraitzen zuten —bost olio zahagi, hamaika ardo zahagi, hamasei gaileta kaxa— bertan erantsita gelditu izan balira bezala, eta ezin zituen uxatu. Zartakoarekin ere ez zuen lortu.
|
|
|
Orduantxe bururatu zitzaidanan nire eskuin eskuko erdiko hatzaren berreziketa ez ezik, literaturarako zaletasuna aspaldian galduta zuten beste guztiak ere landu nitzakeela. Dimitriren istorioa idatz niezanakeela pentsatu ninan (geroago gogoratu nindunan Aulkira Iltzatuarenaz, nire
|
burua
haren egoeran ikustean). Nork jakin, agian aspaldian barne munduan giltzapetuta nituen istorioak sortzen hasiko nindunan berriro.
|
|
|
Negua, 16:00ak, zure
|
burua
haren sorbaldan,
|
|
2011
|
|
|
Gaztelaren sasi protagonismoa. Kalisto II.a Aita Santuak() gurutzada batera deitu zuen, eta, hala, enperadore izendatu ahal izan zuen bere
|
burua
haren ilobak, Gaztelako Alfontso VII.ak. Horretarako, Reimseko artzapezpiku Turpinek Proto Turpin izeneko kontakizun batean dioenez, Jakuek akuilaturik jo zuen Karlomagnok lurra konskistatzera eta musulmanez libre uztera.
|
|
|
Gizona don Erasmo maisua zen, zeinak buru gainean baitzeraman bere kapelua. Pelotoi
|
buruak
hura ikusi zuenean, buru gainetik kapelua ken zezala agindu zion, baina don Erasmok ezetz eta ezetz ihardetsi zion, zeren kapeluarekin hiltzea baitzen bere azken borondatea. Egoera hartan, keinu axolagabe bat egin zuen pelotoi buruak, aditzera eman balu bezala berdin zitzaiola.
|
|
2012
|
|
|
–Errugabeak direla uste duzu? . Jose baxuagoa zen Pablo baino, berarengana asko hurbildu zen hitz egiten hasi baino lehen, eta
|
burua
haren paparraren parean zeukan. Lepoko zainak puztuak zituen arren, Jose oraindik ez zen oihuka ari; entzundakoagatik harritua ematen zuen.
|
|
|
Senarrarekin telefonoz hitz egin bitartean, urruntzen ikusi duzu, eta sabeleko pospoloa sentitu duzu berriz pizten zeure
|
burua
haren koadro baten barruan imajinatzean.
|
|
|
Baina ez lanaren egikerak, ez begitartearen edertasun hilezkorrak, ezin izan ninduten hain bat batean eta hain barruraino asaldatu. Are gutxiago izan zitekeen nire irudimenak, bere lozorrotik astinduta,
|
buru
hura pertsona bizi batenarekin nahastu izana. Berehala konturatu nintzen marrazkiaren berezitasunek, vignette arenak, eta markoarenak, sortu bezain laster uxatu zutela ideia hori, istant bakar batez ere halakorik pentsatzea eragotzi zutela.
|
|
|
Eta haien eskuetan erortzen ez banintzen, nola lortuko nituen hornigaiak edo norantz joko nuen. Nire egoera une hartan izan zitekeen tamalgarriena zela iruditzen zitzaidan; ezin nuen neure
|
burua
hura baino egoera okerragoan ikusi, heriotza izan ezean; eta kontinenteko itsasbazterrera iritsiz gero, agian laguntzarik lor nezakeen, edo itsasertz ondotik aurrera egin, Afrikako itsasertzean egin nuen bezala, lurralde jendeztaturen batera iritsi arte, eta han laguntza aurkitu; eta, okerrenean ere, hil nintekeen, eta bat batean amaituko ziratekeen zoritxar guztiak. Adierazi beharra dago hori guztia nire adimen nahasiaren emaitza zela, izaera urduriarena, eta arazo amaigabeek bere onetik aterata eta itsasontzi hondoratuan aurkitutakoak etsita zegoen norbaitena, oso gertu egon bainintzen aspalditik gogo biziz nahi nuena lortzeko; alegia, norbaitekin hitz egin, nengoen lekuaz zerbait jakin, eta handik onik ateratzeko moduaz zerbait esango zidan norbait ondoan izan.
|
|
|
Erreginak, belaunikatu, eta maite erakutsiak egiten dizkio erregeari. Hark, erregina zutiarazi, eta bere
|
burua
haren sorbaldan atsedeten du. Lore sail baten gainean etzaten da.
|
|
|
Zenbat eta gehiago ematen zitzaion batari, hainbat eta arbuiatzenago zuen bestea; sekula ez zitzaion iruditzen Charles hain gogaikarri, behatzak hain karratuak zituenik, izpirituz hain soraio, moldez hain arrunt nola Rodolpherekin egon ondoren, biak elkarrekin aurkitzen zirenean. Halakoetan, emaztearena eta bertutetsuarena egin ahala, garretan pizten zen ile beltzak bekoki brontzeaturantz kiribil batean bihurkatzen zitzaizkion
|
buru
hartaz pentsatzean, aldi berean hain sendoa eta hain lerdena zen gorputz hartaz, azken finean, gizon hartaz, zeinak hainbesteko esperientzia baitzeukan arrazoian nola oldarra irritsean! Azazkalak zizelari baten arduraz limatzen bazituen, harentzako zen, eta baila larru-azal gainean nahiko cold cream sekula ez izatea, eta musuzapietan nahiko patxuli ez izatea ere.
|
|
|
Baina Charlesek ez zuen ezer disimulatzen. Nire emaztea deitzen zion, hika egiten zion, haren berri galdetzen zion edonori, haren bila zebilen edonon, eta sarritan eskortetara eramaten zuen, eta han, urrunetik ikusten zen, zuhaitz artean, gerritik besoa pasatzen ziola eta harengana erdi makurturik aurrera segitzen zuela,
|
buruaz
haren bruxaren brodadurak ximurtuz.
|
|
|
Ateen ondoan pasatzean, Emmaren soinekoa, barreneko aldean gizonaren galtzei atxikitzen zitzaien; bere hankak elkarren artera sartzen ziren; gizonak berarengana jaisten zituen begiradak, berak harengana jasotzen zituen bereak; lozorroa bezala zetorkion, gelditu egin zen. Berriro ekin zioten; eta, mugimendu arinago batez, Bizkondea, bera eramanez, berarekin desagertu zen lorioaren muturreraino, non, hatsanka, erortzeko zorian egon baitzen emakumea, eta, une batez,
|
burua
haren bular gainean pausatu zuen. Eta gero, betiere jiraka, baina polikiago, berriro bere lekura eraman zuen; hormaren kontra sostengatu zen eta eskua begien aurrean ipini zuen.
|
|
|
Aberatsa da eta erreumatismoak jota dago. Ez diot neure
|
buruari
haren lepotik txantxa bat bera ere egiterik onartu: Verak aita balu bezala errespetatzen du, eta senar duen aldetik engainatu egingo du...
|
|
|
Gehitxo litzateke beharbada Sarrionandiaren poema O marinheiro dramaren itzulpen libre eta laburtua dela esatea, baina ezin da ukatu antzezlan hartan oinarritutako birsorkuntza denik. Pessoaren antzezlaneko egoerak bere eginez eta bere
|
burua
haren lekuan jarriz(. Fernando Pessoa izan naiteke,/ pertsona hori Alberto Caeiro zen legez?), Sarrionandiak portugaldar idazlearen drama estatikoaren bere irakurketa proposatzen du, eta, sorburu testu zehatz batean oinarrituta, poema berri eta original bat sortzen. Hortaz, beste hainbat adibidetan ikusi dugun bezala, hemen ere sorburu testu berberaren bi interpretazio, bertsio edo birsorkuntza izango genituzke:
|
|
|
Bukatu zirenean, Van Thiegel lasai jantzi zen, bere kolkorako barrezka. Joera bereziak zituen bere
|
buru
hark. Igande goiz hartan, Force Publiqueko tiratzailerik onenarekin neurtu baino ordu batzuk lehenago, inoiz baino hobeto ari zitzaion lanean.
|
|
|
Eskola kaier bateko orriak belztuz, ordura artean inori ez bezala eman nion nire minen berri. Barrua husten nuen,
|
burua
haren magalean bermatuta, haren eskuak nire ileak ferekatzen, haren ezpainek, tarteka nire belarrian kontsolamenduzko hitz goxoak esaten, larunbat arratsalde lasai horietako batean bageunde bezala.
|
|
2013
|
|
|
–Ba al dakizu zer eman dion Arnaldok ezker abertzaleari? , galdetu zion Oierrek Martini bat batean,
|
burua
harengana jiratuz. Erabat ezustean harrapatua sentitu zen Martin:
|
|
|
«Autoa utzi, eta oinez egin zituzten berrehun metro inguru, mendian. Han, Browning pistola batekin, tiro bat jo zioten Jose Antonio Lasari buruan, eta bi tiro Jose Ignacio Zabalari,
|
buruan
hari ere. Berehala hil ziren.
|
|
|
KANDIDO ABELen gelan sartu da. Behin eta berriz datozkio
|
burura
harekin LUISi buruz hitz egindakoak: harekin hitz egin zuela esan zionekoa
|
|
|
" Goazen!",
|
buruarekin
hari segitzeko keinu egin zidan geltokian jautsi ginenean. Ez nekien zertara joanak ginen.
|
|
|
Hura da jabea. Ororen
|
buru
haren langilea zara. Zuzendaria baina halere langilea. Nola dakizu hori, zuk. Nire ofizioa baita, eta zure emaztea hiltzen bada, zu zara primua; ez da horrela. Bai, horrela da.
|
|
2014
|
|
|
Ez dut nire burua ikusten hogeita bi urterekin ezta sargento ere. Kartzelan, ez dut ikusten nire
|
burua
haren bertso lotuak eta libreak idazteko gai, halako umorez eta sentimenez. Bere obra osoa irakurrita, iruditzen zait kartzelan inoiz baino libreago izan zela bertsoak sortzeko.
|
|
|
Nadia belauniko jarri da
|
buru
haren aldamenean.
|
|
|
Putreek lur arraseko
|
buru
hari erreparatu, eta ordu batzuk paseak ziren txakurra bere nagusia hegazti anker haien kontra defendatzen hasi zenetik!
|
|
|
Bertan, zurezko kirten bat ikustea espero nuen, ulertzen? Nahita, aurrena ikusi nuenera itzuli nintzen, eta hantxe zegoen, beltz, lehor, abaildua; betazalak bilduta;
|
buru
hark lotan zirudien makilaren puntan, eta, ezpain lehor zartatuek hortzen lerrokada zuri estu bat erakusten zutelarik, irribarrez ari zen, etengabe irribarrez betiereko lozorro hartako amets amaigabe eta barregarriren batekin.
|
|
|
Urte bereko irailaren 12an gutun luze bat idatzi zion Teresari liburua aztertu zuela esanez; honela hasten du: . Bidali zitzaidan liburua aztertzea onartu nuenean, ez zen izan hainbeste neure
|
burua
hura epaitzeko gai ikusten nuelako, Gure Jaunaren laguntzaz, haren doktrinak on egingo zidala uste nuelako baizik?. Ondorengo lerroetan hau esaten dio:
|
|
|
Negua, 16:00ak, zure
|
burua
haren sorbaldan, uste onik gabe, barrerik gabe.
|
|
|
Gorputzetik irtenda baina bizirik dagoen buru bati eusten dio gizon batek. Emakumeari hizketan ari zaio
|
buru
hura: maite duela, ezin duela bera gabe bizi, lerdea eta odola darizkiola ahotik.
|
|
|
Ikerleen ustez, berrogoita zonbait urte Jesukristo sortu aitzin lantu obra bat, zonbait urte goiti beheiti izartzen ahal omen baita noizkoa ditakeen. Beharbada inperadore hori oraino bizi zelarik egina 44 urte Jesukristo sortu aitzin hil zen alabainan bainan segurtamen osorik ez denen
|
buru
harena den ala ez, aditu batzu ez ados izanez, beste batzuk segurrarentzat joiten badute ere. Dena den, aski toki egokian ezarria da irudi hori, sartzean berean eta zernahi jende egoiten da hari so eta so...
|
|
2015
|
|
|
Halere, haren izena bolo bolo zebilen. Zaila zen sinesten FIFAko
|
buruak
haren inguruan gertatzen zenaren berri ez izatea. Hori gutxi ez, eta eskandalu horri beste bat gehitu zitzaion.
|
|
|
Orain, ordea, lagunekin aspertu egiten nintzen; haien betiko solasgaiek ez zidaten ezer esaten, eta nire gogoa beti gizonarekin eta tximinoarekin topo egin nueneko gau hartan zegoen. Behin eta berriro etortzen zitzaizkidan
|
burura
haren herren ibilera dotore eta pausatua, eta aurrez aurre geratu ginenean doinu arrotz baina gozo harekin esan zizkidan hitzak. Afalondoan plazan lagunekin egiten nituen saioekin gogaituta, berriz ere zubi aldera joaten hasteko erabakia hartu nuen, eta, behar adina ausardia biltzen baldin banuen, berriz ere gizonaren eta tximinoaren atzetik abiatzea pentsatu nuen, gaueko ibilaldi haien sekretuaren jabe egiteko.
|
|
|
Bertan datzan jaka hartu du eta Gerardi bota dio aurpegira, janzteko agindu ez bereziki sotila emanez.
|
Burua
harengana jiratu duenean, besoa indioaren figuratxorantz luzatzen ikusi du. Eskularru beltzen artean tarte batez erabili ondoren, lurrera jaurti eta bota beltzaren azpian txiki txiki egin du.
|
|
|
Eta begira geratu zitzaizkion denak, komodara joan eta tiradera txikiak bata bestearen ondoren zabaltzen zituela, arin arin, baina ezer egokirik aurkitu ez eta bere xala erantzi eta harekin bildu zuen kaskezurra, erabat estali arte, eta ondoren Camengana itzuli eta ia erabat etzan zuen
|
burua
haren burkoan, esanez zer itxura ederra zeukan orain; zenbat gustatuko zitzaien iratxoei; txori habia bezalakoa zela; berak atzerrian ikusi bezalako mendi zoragarri bat zela, ibarrak eta loreak eta ezkila hotsa eta txoriak kantari eta antxumeak eta antilopeak... Hitz haiek erritmoan esan ahala, Camen gogoan ikusi zituen oihartzun egiten, eta Camek errepikatu zuen mendi baten antzekoa zela, txori habia, lorategia, eta antilope txikiak zeudela, begiak ixten eta irekitzen zitzaizkiola, eta Ramsay andreak esaten jarraitu zuen, gero eta monotonoago, erritmo gehiagoz eta zentzu gutxiagoz, begiak itxi behar zituela eta lo hartu eta amets egin mendiekin, eta ibar eta izar uxo eta loro eta antilope eta lorategiekin, eta ederra zen guztiarekin, esan zuen, emeki emeki burua jaso eta gero eta geldoago hitz eginez, azkenean bizkarra tentetu eta Cam lotan ikusi zuen arte.
|
|
|
|
Buruan
Hura dabilkio, eta aurreko urtean Islandiako gau argitsuetan harekin igarotako momentu gozo lizunak. Lehen balea ikusteko bezainbesteko gogoa du harekin elkartzeko, eta Trinitatea k iparralderantz aurreratzen duen milia bakoitzak are eta gehiago harrotuko du barruko su hori, sabelean txinpartaka desegin arte.
|
|
|
Komunean sartu eta, txixa eginean ari naizela, urteetan Jexuxi aditu dizkiodan kontuak telesaio kaskar horretakoak bezain ederrak ez ote diren galdetu diot neure buruari. Nekerik gabe etorri zaizkit
|
burura
hark esandakoak; hango erronka eta harako apustua; bateko gerra kontuak eta besteko erromeriak; senideen ibilerak eta gurasoen bizimodua. Ez dira ba kontatzeko modukoak izango!
|
|
|
Baina, orain, nobela tzar hari ez nion aterabiderik ikusten, eta denboraz larri ibiliko nintzen, nolanahi ere. Baneukan
|
buruan
haren ordezko bat, laburragoa, humanoagoa, eta akaso orijinalagoa ere bai. Ez zen nobela kanoniko bat, bestiario bat baizik.
|
|
|
Motorzaleak burua galdu zuen, lepoa garbi moztuta, Frantziako iraultzan bezala, baina nire lana askoz sakonagoa zen; jakin nahi nuke zertan pentsatu zuen
|
buru
hark asfalto gainean futboleko baloi batek bezala bote egitean.
|
|
|
Haiek handik kanpora egotzi ditu, berriro konkistatzailearen eskutik konkista dezaten. Eta harrezkero, beren
|
burua
Hura gabe ikusiz, neka neka eginda, etsi egiten dute laster batean eta indar guztiak galduz aritzen dira eta hobeki borrokatzen, beren garailea mende hartuz.
|
|
|
neke handien eta penitentziaren gainean zetorrela, bere Maisua hain gorrotatua ikustea baino besterik ez balitz ere, ezin eramanezko nekea baitzitzaion. Gero, Jaunaren heriotzan eraman zituenak eta bizi zen urteetan, bere
|
burua
Harengandik urrun sentitzean, ikaragarrizko oinaze bide izango zirenetan, ikusiko da ez zegoela beti kontenplazioko gozotasunez Jaunaren oinetan. Nik neuk uste dut, martiritzarik jasan ez bazuen, Jauna hiltzen ikustean jasan zuelako izan zela.
|
|
|
Lehia gaitezen lan honetan eta kuskutxo hau ehotzen, geure buru estimua eta geure borondatea, lurreko edozer gauzari itsatsia egotea kenduz, penitentziazko egintzak, otoitza, hildura, obedientzia eta zuek dakizuen guztia jarriz; joka dezagula horrela zer egin behar dugun dakigunak bezala eta egiten irakatsi diguten bezala! Hil, hil bedi har hau, bera kreatua izan zeneko helburua bete ondoren, egiaz hil egiten baita!, eta ikusiko duzue nola ikusten dugun Jainkoa eta nola ikusten dugun geure
|
burua
haren handitasunean sarturik, hartxo hau kusku honetan sarturik dagoen bezala. Kontuan izan Jainkoa ikusi esaten dudala, bat egitezko era honetan halaxe sentitzen dela esana baitut.
|