|
2000
|
|
|
Orain, ordea, bere estiloa txakurtuz, beraren apalestea adieraziz, haratustela izango balitz bezala tratatzen dute morboa irentsiarazteko, salmentak igotzeko, zer egin dezaketen edozein gizakirekin, komeni bazaie, erakutsiz. Are gehiago huts egiten duena idoloa izan bada, bere
|
burua
ezin dezakeelarik ondo defenditu. Ez dute kontuan hartu nahi Maradonak futbolean bakarrik erdietsi zuela arrakasta.
|
|
|
Eta historia hura halakoa izan zen eta hala akabatuko zen, bertzerik gabe, baldin handik astebeterat bururatu izan ez balitzait bururatu zitzaidana, komunionea egiten ari nintzela... zeren eta orduan ere, ene aitzinean akabatu zuten oreinaren bi begi etsi haiek etorri baitzitzaizkidan gogorat... Eta, komunione hartan bururatuak
|
burutik
ezin edekirik eta ezin bazterturik nenbilela, guztiok mahai inguruan bazkaltzen ari ginenean, hala erran nion don Frantziskori:
|
|
|
Eta, hala, biharamunean esperimentuaren bigarren partea egiterat prestatu ziren. Iparreko haize konstant bat zebilen, indartsu samarra baina ez zakarra eta, noiz eta Alessandrok eta osabak deliberatu baitzuten ezen haize hura egokia izan zitekeela esperimenturako, marinel bat zakuarekin mastarat igan, eta osaba, prometatu bezala, zirkulutik urrats baterat paratu zen, hari bizkar emanik, bere
|
buruaz
ezin segurago.
|
|
|
Eta, nola hura ez baitzetorren eta nola
|
burutik
ezin bazter bainezakeen zertan ari ote zitekeen, hala, neure jakin nahiak bentzuturik, goiti beheiti jantzi, kanporat jalgi, eta ni ere, enigmaren argitzeko, ezkutuka eta itzalgaizka ibili nintzen harat eta honat, Mattinen xerka.
|
|
|
Eta aita Bartolomek, apur bat urduri, erran zidan: " Nik eman nizun iritzia eta hobeki pentsatu zenuke, benturaz, zeren eta bihotzak hurbilerat ikusten baitu eta buruak urrunerat, eta erran nizun ezen Jesusen Konpainiak
|
buru
ezin burutsuagoak dituela..."
|
|
|
Eta hiru euskaldunok hartarat deliberaturik geunden, nahiz eta Joxe halabeharrez zetorren, Potosi
|
burutik
ezin kendu zuelako... eta hirurok ginen, halaber, beldur, zeren eta guztiek erran baitziguten ezen mila mehatxu eta bertze hainbat ondiko garaitu genituela, esperientzia hartarik eta jin joan haietarik bizirik aterako baginen.
|
|
|
Jauziaz ari naizela, ordea, badakizu, jaun André, ezen neure gogoak aise egiten duela jauzi leku batetik bertzerat, eta istant hartan ere egin zezakeela, Amsterdameko taberna hartarik Avignonerat, konparazione, nola azkenean egin baitzuen, zeren hark Mignon erran baitzuen eta neuri Avignon etorri baitzitzaidan
|
bururat
ezin xuxenago, umetan osaba Joanikotekin hitzekin jostetan aritzen ginenean bezala, nahiz eta badakidan ezen nekez ediren zitezkeela Mignonenak eta aita saindu zismatikoenak baino kezka eta ardura diferentagoak eta desberdinagoak, zuhaurk ere, ene argibiderik gabe, ederki uler dezakezun bezala.
|
|
|
Ibilbide benetan monumentosoa da". Eta beharbada arrazoia izango zuen, baina nik neure
|
burua
ezin barregarriago ikusi dut autobusaren bigarren pisu sabaigabean, eguzki galdatan gindoazela (agentziaren furgoneta askoz diskreto eta, batez ere, freskoagoa izan zitekeelakoan nago).
|
|
2001
|
|
|
Garrafoiak zulorikan baldin badu, nik mangera sartu eta bete egiten diat!". Juanak gau osoa pasa zuen gizonen irri zakarrak
|
burutik
ezin kendu.
|
|
2002
|
|
|
EBn ere antzeko adierazgarriak ditugu eta Japoniak, hainbat aldiz hemengo agintariek eredu ekonomiko egokiena bezala jarri diguten lurraldeak,
|
burua
ezin altxa aspaldidanik dabilkigu. Espainiako estatuko eta Hego Euskal Herriko adierazgarriak ere ez dira hobeagoak, nahiz EBkoak baino zertxobait hobexeagoak izan.
|
|
|
Lertxundik berak adierazi izan du behin eta birritan Otto Petteren idazketan nolako garrantzia izan duen Decameroneren sintaxiaren eta ahozko tradizioaren teknika narratiboen azterketak. Bukatzeko, aipagarria da Otto izenak euskal irakurlearentzat duen balio semantikoa, bere esanahi eta sonoritateak" osaba" eta" otso" hitzekin jolasten baitute, biak egokiak bere
|
buruarengandik
ezin ihes egin dezakeen pertsonaia honen errealitatea definitzeko.
|
|
|
Gure semeai gu bizirik egotea atsegin ba, yake, jasan dagiguzan enparauak, jasatekoak ez diran arren. Orra ni zu sendotu guraz, eta neure
|
burua
ezin.
|
|
|
Haize hozkirria hauspo. Eta banindoan kalean gora, haurraren irudia
|
burutik
ezin bazterturik, medikua izatea erabaki nuen egunaz oroitu nintzenean, bat batean.
|
|
2003
|
|
|
Badira ikerketa institutuak diaspora aztertzea helburu dutenak, baina ez dute askorik egiten. Armeniarrak genozidioa
|
burutik
ezin kenduta bizi dira eta huraxe aztertzera jotzen dute. Diaspora ez da aztergai behinena.
|
|
2004
|
|
|
Aurtengo txapelketarako izan banuen zalantza zerbait egin edo ez egin, gero apenas zalantzarik neukana kartzelara eramango ninduela. Horregatik ez nuen egin, baina
|
burutik
ezin dut kendu munduan edo Europan zabaltzen bada Euskal Herrian preso politiko modernoak badaudela, abesteagatik kartzelan dagoen norbait, indarra izan dezakeela. Tira, uste dut urrutiegi joaten ari naizela.
|
|
|
Hik badakik hori.
|
Buruak
ezin dik beti bihotza errenditu. Zertan saiatu maitasunaren legeen kontra?
|
|
|
Denadela, ez da hori eliminatibismoak duen arazorik larriena. Besteak beste, bere proiektuaazken
|
bururaino
ezin eraman hori da eliminatibismoaren arazo nagusia. Hainbat egoerarendeskribapenetan ezinezkoa da gogo egoeren hiztegia erabat ordezkatzea.
|
|
|
Notiziaren bat eman behar digu, ziur nago, errepikatu zuen behin eta berriz etxeko bazter guztietatik aste osoan. Kantari zebilen etxetik, semeak azkenik neska formal bat aurkitu eta familiaren aurrean aurkeztu behar zuela
|
burutik
ezin kenduta. Hiriguneko pisuan bizi zenetik ez zeukaten haren bizitza pribatuaren inguruko notiziarik.
|
|
|
Hala, bada, oroitu nuen nola behin edo bitan jarri zidan O. Jaunak eskua
|
buruan
ezin samurrago, haren begietara behe laino gris bat sartzen zela. Hura oroitu nuen, bai, baina nire irudimena haratago joan zen, eta imajinatu nuen, jarraian, zer gertatuko ote zen O.
|
|
2005
|
|
|
720 milioi dolar gosta zaie pedofilia, auzi, isun eta hautsi mautsi fresetan. Texasen, Turlukeko diozesak kiebra egin du eta bilana pausatu auzitegian, apez pedofiloen gatik izan izuneri
|
buru
ezin eginez. Beste bi diozesak geroago.
|
|
|
Kalean ere patxadaz begietsi du inguruko jendea; espaloi zabaletatik bizikletaz doazen exekutiboak; hogei bat zentimetroko zolen gainean orekari mirariz eutsirik dabiltzan neska modernoak, denak antzerakoak: gona estuak edo bakeroak, lastozko kapelak, jantzi deigarri eta koloretsuak, aurpegia pastel baten moduan margotuta, begiak batez ere, solariumetan azala beltzaranduta,
|
burua
ezin arinago eta hutsagoa izatearen itxuraz; etengabeko barre algaran doazen mutil nerabeak; jakina, zelan ez, komikietatik atereak diruditen marinel uniformedun neskak... Eta neska gehienak oso politak ez direla jabetzeko denbora ere izan du.
|
|
|
Infiltratuta bezala, ordea, Pikatxu ere ageri da. Guztia ikusita Ametsek
|
burutik
ezin kendu duen gauza bakarra: biek lo egiteko gela bakarra!
|
|
|
|
Burutik
ezin kendu, ordea, bi andre horiek.
|
|
|
Nork eta zeuk, Damian. Bere
|
buruarekin
ezin duenak konpondu behar inorena. Kaka zaharra, ezta, Damian?
|
|
|
Heuk harrapatua baina amak maneatua noski, ederra zagon benetan, noiztik arraio.
|
Burua
ezin jasorik jan zuen, atzamarrak zikinduz hexurrak zuritzen. Bigarrenez edan zuenean ezpainetako koipea gelditu zen godaletean.
|
|
2006
|
|
|
Kafea hartzen dagoela, ipuineko katuaren irudia
|
burutik
ezin kenduta dabil. Eta haren irribarrea.
|
|
|
Erabat indarberritu gabe nenbilelako, edo ardoaren lurrunak garuna laztandu zidalako,
|
buruari
ezin eutsita geratzen nintzen aldika.
|
|
|
Frontoian ikusita nago, Joxe Antonio, bost urte zituenean, horixe kantatzen... eta Manuk, berriz, Atzo ttun ttun, gaur ere ttun ttun kantatu zuen... Hitzek" Zazpi librako ollo txuria/ Gaur azeriak jan ttun gu" zioten, baina Manuk haiek
|
buruan
ezin sartu, eta" azeritxoak tripa beteta" kantatzeko esan eta hura bai, segituan hartu zuen buruan. Eta halaxe kantatu zuen.
|
|
|
Uste ez bagenuen ere, halakorik geure
|
buruari
ezin barkatuko geniolakoan bageunden ere, une batean, azkenean, amore ematen dugu. Gogoak uzten dio lehenengo aurrerako bide itsuari, eta gorputzak ondoren, berehala, oihartzun baten zehaztasun saihestezinarekin.
|
|
2007
|
|
|
Txarto pasau dot.
|
Buruari
ezin ondo eutsi, barrukoa gora eta behera, zutunik egoteko ahul. Haizea ez dabil jesarri ahal nazan lekuetan.
|
|
|
Eta, oro har, behaketaren laguntza hutsaren hurrena izanik. Isatsik ez duten bitartean, kometa
|
buruak
ezin baitira ikusi.
|
|
|
Dionik antzararen pasadizoa gogora ekarri izanak ez zion batere onik egin, hura
|
burutik
ezin kenduz egon baitzen luze, eldarnio gaiztoetan. Demetrio ikusten zuen aizto handia eskuan, mozkor mozkor eginda, antzarari lepoa moztu beharrez.
|
|
|
Bezperako egunkaria
|
burutik
ezin uxatuz zegoen. " Zer sentitzen da aitonaren hiltzailearen argazkiaren aurrean?", galdetzen zien kazetariak Igorren adineko neska mutil haiei.
|
|
|
Lainoaren bihotzetik zetorren turuta berdinegiek ikara sorrarazten larruan. Iduri zuen aspaldiko ontzi galduen dei
|
burutik
ezin kenduzkoa.
|
|
|
Europa ekialdeko erresuma eslaboetarik zetorren omen, han ainhitz aztiantza ikasirik, bai eskuetako marretan geroaren irakurtzen, bai ezbehar edo eritasun xume zonbaiten sendatzen, otoitz bitxiak murmurikatuz, hango mintzaira eta egin moldeak nahastuz. Gelditzen zen leku guzitan bisitak egiten ziozkaten goizetik arrats artino, berak konsultak deitzen zituenak, bere
|
burua
ezin besteko mediku batentzat zaukala.
|
|
2008
|
|
|
Bi motatako erretzaile pasiboak dira: helduak beren arriskuez jakitun izan, beren eskubideak jakin eta exijitu behar dituztenak eta haurrak bere
|
burua
ezin defenda dezaketenez, beren osasuna gurasoek eta zaindariek babestu behar dute.
|
|
|
Kiebran dauden enpresen
|
buruek
ezin izango dituzte etekin handiak lortu kaleratzen badituzte (kalte ordain horiek urrezko paraxutak dute izena AEBetan).
|
|
|
Baina, gaitz bakoitzak bere erremedioa duenez gero, Reginarenak ere bazuen berea, Reginak berak, medikutara joan ere gabe, ongi baino hobeto zekiena: euskara kolpetik ahaztu eta
|
burutik
ezin ezabatu zuenez gero, gaztelera ikasi zuen, gaztelera ikasiz bakarrik estal baitzezakeen baztertuen estigma ezabagaitz hura, Hizkuntzazko Bataioa, horrela, letra larriz idatzia, gazteleraren bidetik bakarrik beregana zezakeelakoan, edo gazteleraren ur argi handietan murgilduta, bestela esanda, huraxe baitzen, antza, mundu berri distiratsuan sartzeko bete behar zuèn ezinbesteko baldintza.
|
|
|
Eta arrazoiñekin ordenatu zuen hala. Zeren bere
|
burua
ezin goberna dezakeienak, nola eginen du bertzerena. Qui sibi nequam est, ciu alii bonus erit?
|
|
|
Bruce Banner zientzialaria munduan batera eta bestera dabil, bere alter ego berdeaz libratzeko antidotoaren bila. Armada atzetik du, eta bere
|
burutik
ezin du Betty Ross kendu. Zibilizaziora itzultzean, KGB Sobiet Batasuneko zerbitzu sekretietako zientzialari Emil Blonskik sortutako izaki beldurgarri bati egin dio aurre.
|
|
|
Abuztua hasi zenetik
|
burua
ezin altxatu dabil euroa. Atzo, hamabigarren egunez jarraian, atzera egin zuen AEBetako dolarrarekin alderatuta.
|
|
|
Arropa zabaletan preso sentitu naiz. Kamisetatik tiratu dut
|
burutik
ezin pasatuz. Lurrera bota dut.
|
|
|
" Instituzioek Finlandia edo Frantziakoen adibidea jarraitu lukete". Italia dute orain buruanAltsasun daude dagoeneko Arantxa, Eider, Josune, Sheyla eta Aritz. Mazedonia
|
burutik
ezin kendu dabiltza oraindik, baina lehenengo laurek badute jada helburu berria: Italiarako bidaia prestatzen ari dira, beste 11 lagun eta Blanki Torres eta Eneka Irizarrekin batera.
|
|
|
Baina, gaitz bakoitzak bere erremedioa duenez gero, Reginarenak ere bazuen berea, Reginak berak, medikutara joan ere gabe, ongi baino hobeto zekiena: euskara kolpetik ahaztu eta
|
burutik
ezin ezabatu zuenez gero, gaztelera ikasi zuen, gaztelera ikasiz bakarrik estal baitzezakeen baztertuen estigma ezabagaitz hura, Hizkuntzazko Bataioa –horrela, letra larriz idatzia– gazteleraren bidetik bakarrik beregana zezakeelakoan, edo gazteleraren ur argi handietan murgilduta, bestela esanda, huraxe baitzen, antza, mundu berri distiratsuan sartzeko bete behar zuèn ezinbesteko bald... Eta handik aurrera, jakina, barne prozesu haren ondorio gisa, Regina bere iragana madarikatzera iritsi zen –euskararen ur txiki iluna, azken batean, euskara mundu gris bat esateko gai baizik ez zèn heinean–, bere burua ere madarikatzen zuen bitartean, baita aitaren memoria ere, bide batez:
|
|
|
Arropa zabaletan preso sentitu naiz. Kamisetatik tiratu dut
|
burutik
ezin pasatuz. Lurrera bota dut.
|
|
2009
|
|
|
Zenbaitetan
|
buruak
ezin izaten du kontrolatu zenbait jaki jan ezina, eta hor hasten da arazoa; estutasuna sumatzen du pertsonak, eta jaki horrek obsesioa eragiten dio.
|
|
|
Testuinguru horretan oso erraza da pertsonak anonimo sentitzea, bere
|
burua
ezin kokatu izatea talde kohesionatu baten barruan, eta, ondorioz, ezin ase izatea osasun sozialak dituen premiak.
|
|
|
Hamar minutu beranduago sartu zuten Joseba kirofanoan. Medikuek hura ikusi zutenean zeharka mugitu zuten
|
burua
ezina adieraziz.
|
|
|
haiekin normaltasuna, badakizu, ez bainuke disgustuka hiltzerik nahi, ez aita, merezi ez duzun bezala maite baitzaitu, eta ez ama? ama batez ere, azken bolada honetan
|
burua
ezin altxaturik dabil-eta, zeuk ere ongitxo dakizu. Eta argi ibili, Ada:
|
|
|
lehenengo irakurraldian batez ere, halakoa baitzen bere buruaren mugimendua, orain ezkerretara, orain eskuinetara, lerro bat hasi orduko bukatutzat ematen zuela zirudiela, horrelaxe lerroz lerro, gutuna amaitu arte; hain gogobero zegoen, antza, non luma eta orri bat hartu, eta berehala idazten hasi baitzen: . Lagun maitea:?; handik aurrera, baina,
|
buruan
ezin lotu zituèn ideia asko zituelako, ausaz, pentsamendu bat etorri orduko beste bat zetorkiolako edo, aurrea hartzen ziona?, ez zuen letra bat bakarra ere idatzi: luma orrira hurbiltzeko keinua egiten zuen, erabakitasun handiz egin ere, baina egin orduko desegiten zuen, erretira hura buruaren mugimendu batez edo hasperen batez erremataturik; gero, gainera, ama etorri zitzaion, afaltzeko ordua zela?. Banoa, ama!??
|
|
|
–Eta orain, jaso fardel hau, lurrean zetzanaren norabidean jarri zuen une hartan bastoia?, eta guztiok lanera! , gero, bularra atera eta
|
burua
ezin zutago paratzen zuela, jarraitu zuen?: La question est finie!
|
|
|
Maria Bibianak, izan ere, mina zuen odola zeriòn zaurian; aldi berean, baina, zauriaren eta odolaren lotsa zen, zauri hura ez zen, zegoèn tokian zegoelako, ohiko zauri guztiak bezalakoa, azken batean?, bere
|
burua
ezin itsusiago ikusita; eta, batez ere, bere itsuskeria hura ezkutatzeko beharra zuen, haren geroko erreakzioak ez zuen besterik frogatu?, etxeko eta munduko begi guztietatik ezkutatu ere; Maria Bibiana, beraz, berari gertatutako ikaragarrikeriaren erasopean zegoen, egoerak gaindituta: hots, errudun sentitu behar zuen, egin ez den edo kontzienteki egin ez den bekatuaren onartze inkontzientea besterik ez baita, ausaz, jatorrizko bekatua?, zauri hura ez zekièn bekatuaren labanak eragina balitz bezala; gainerakoan, bospasei egunetan iraun zion odol-jarioak?
|
|
|
Nazario Orbek, hiltzeko eta heriotzari aurre egiteko prest zegoela adierazteko edo, begiak zabaldu, hatz mugimendu azkar batez bibotea leundu eta
|
burua
ezin zutikago jarri zuen; orduan, baina, orduantxe, hain zuzen ere?, itzal batek buru barrua zeharkatu ziolako, ausaz, gidoiak, gauzak zeudèn puntuan zeudela, semea besarkatzea eragozten zion, batetik, eta seme kikildua bakarrik uzteak, besterik gabe, halako ezinegon bat sorzen zion, bestetik?, betileak goratu eta beheratu zituen bizpahiru aldiz; Nazario Orbe, ordea, guztiz tronpatuta zegoen, be... gero eta sutuago zegoen?
|
|
|
horregatik, ahal zuenean, ekidin egiten zuen; egun batean. Gemma Adaren ondoan zegoen? ...mmak segundo hamarren batean luzatu zuen nota, aski izan zena Ada bere tokitik ateratzeko eta hurrengo hiruzpalau notetan deszentratuta aritzeko, ez berak uste bezainbat, halere, zuzendariak ez baitzuen saioa eten?, berriro bere buruaren jabe egin arte; egun hartan, baina, Gemma ez ezik, Ada ere urduri zegoen, oso urduri, bezperan Teofilo Mariarengandik esker gaiztoko erantzuna jaso eta kontu hura
|
burutik
ezin kendu zuelako; Ada, izan ere, egunetan aritu zen nebarentzat. Frantzian bi urteko egonaldia egin ondoren, exera itzulia, jertse gris urdin bat egiten, bezperan haren urtebetetzea zela-eta; Adak bazekien Teofilo Mariak atsegin zuela kolore hura?
|
|
|
Aste honetan egunero ikusi dut alaba haren etxera bertaratzen. Herriko banketxean egiten du lan eta handik irten ondoren egin dio bisita, baina Carmen ez da irten, eta galdera
|
burutik
ezin kenduta nabil. Eta gaizki balego?
|
|
|
Toki arrotzean eta etsaiez inguraturik nengoen. Patuak hala nahi izanik, egunak dituen oren guztietan komediantea izatera behartua nintzen,
|
burua
ezin barreiaturik istant bat ere. Hori guztia aski ez, desagertuak zitzaizkidan anarterainoko lagunak.
|
|
|
–Eta orain, jaso fardel hau –lurrean zetzanaren norabidean jarri zuen une hartan bastoia–, eta guztiok lanera! –gero, bularra atera eta
|
burua
ezin zutago paratzen zuela, jarraitu zuen–: La question est finie!
|
|
|
nire lagun detektibe bat, alegia, zure laguntxoaren berri eman didana eta zuen pausoak jarraituko dituena, batarenak zein bestearenak, komenientzien arabera; eta jakizu, azkenik, gurasoei ez diedala ezer esan, tabakoarena esan ez nien bezala: haiekin normaltasuna, badakizu, ez bainuke disgustuka hiltzerik nahi, ez aita, merezi ez duzun bezala maite baitzaitu, eta ez ama... ama batez ere, azken bolada honetan
|
burua
ezin altxaturik dabil-eta, zeuk ere ongitxo dakizu. Eta argi ibili, Ada:
|
|
|
Nazario Orbek, hiltzeko eta heriotzari aurre egiteko prest zegoela adierazteko edo, begiak zabaldu, hatz mugimendu azkar batez bibotea leundu eta
|
burua
ezin zutikago jarri zuen; orduan, baina –orduantxe, hain zuzen ere–, itzal batek buru barrua zeharkatu ziolako, ausaz –gidoiak, gauzak zeudèn puntuan zeudela, semea besarkatzea eragozten zion, batetik, eta seme kikildua bakarrik uzteak, besterik gabe, halako ezinegon bat sorzen zion, bestetik–, betileak goratu eta beheratu zituen bizpahiru aldiz; Nazario Orbe, ordea, guztiz t... gero eta sutuago zegoen... hain sutua, non, arestian ez bezala, zerbait egin behar zuela bururatu baitzitzaion, agerian egin ere, maskararik eta mozorrorik gabe, oduantxe ulertu balu bezala ezen hobe zuela segundo bateko bizitza eta loria, urte luzeetako heriotza baino, halako moldez, non aitak oihu egin baino lehen berak egin baitzuen:
|
|
|
Ada, aitaren aginduz balizko karrera distiratsu bati uko egin ziona, taldeko bakarlari nagusia zen, baina bazuen aurkari bat –Gemma Lertxundi–, Ada gainetik egotea ezin eraman zuena; Gemmak ez zion Adari inoiz ezer esaten, ez beste korukideekin gaizki esaka ibiltzen ere, baina igarri egiten zitzaion bazuela Adaren aurka zerbait, Adaren presentzia hutsak, besterik gabe, ezin urduriago jarriko balu bezala: ...do hamarren batean luzatu zuen nota, aski izan zena Ada bere tokitik ateratzeko eta hurrengo hiruzpalau notetan deszentratuta aritzeko –ez berak uste bezainbat, halere, zuzendariak ez baitzuen saioa eten–, berriro bere buruaren jabe egin arte; egun hartan, baina, Gemma ez ezik, Ada ere urduri zegoen, oso urduri, bezperan Teofilo Mariarengandik esker gaiztoko erantzuna jaso eta kontu hura
|
burutik
ezin kendu zuelako; Ada, izan ere, egunetan aritu zen nebarentzat –Frantzian bi urteko egonaldia egin ondoren, exera itzulia– jertse gris urdin bat egiten, bezperan haren urtebetetzea zela-eta; Adak bazekien Teofilo Mariak atsegin zuela kolore hura –hetchgrau deitzen zion anai arrebetan zaharrenak kolore hari, austrohungariar armadako soldaduen uniformearen ezaugarri––, e... " Teofilo Mariari:
|
|
|
ireki zuen gutuna; irakurri zuen behin, bi aldiz, hiru aldiz...; irakurtzen baino gehiago, gutuna irensten ari ote zen... lehenengo irakurraldian batez ere, halakoa baitzen bere buruaren mugimendua, orain ezkerretara, orain eskuinetara, lerro bat hasi orduko bukatutzat ematen zuela zirudiela, horrelaxe lerroz lerro, gutuna amaitu arte; hain gogobero zegoen, antza, non luma eta orri bat hartu, eta berehala idazten hasi baitzen: " Lagun maitea:"; handik aurrera, baina,
|
buruan
ezin lotu zituèn ideia asko zituelako, ausaz –pentsamendu bat etorri orduko beste bat zetorkiolako edo, aurrea hartzen ziona–, ez zuen letra bat bakarra ere idatzi: luma orrira hurbiltzeko keinua egiten zuen, erabakitasun handiz egin ere, baina egin orduko desegiten zuen, erretira hura buruaren mugimendu batez edo hasperen batez erremataturik; gero, gainera, ama etorri zitzaion, afaltzeko ordua zela –" Banoa, ama!" – eta afaltzeko ordua zela –" Bai, banoa!" –, azkenean amaren esanetara jarri arte; afaldu zuen, ahalegindu zen berriro ere karta idazten, baita berehala etsi ere; gero, joan zen ohera; egon zen ordu pare batez loa ezin bereganaturik, mugitu alde batera eta mugitu bestera; gelditu zen Morfeoren besoetan, esnatu zen goizeko zazpiak laurden gutxietan, jaiki zen, hasi zen idazten...; ezustean, ordea, hurbildu ez ezik, orrira ere itsatsi zitzaion luma, lehen ahaleginean itsatsi ere, halako eran, non lotutasunik gabe idatzi baitzuen:
|
|
|
Maria Bibianak, izan ere, mina zuen odola zeriòn zaurian; aldi berean, baina, zauriaren eta odolaren lotsa zen –zauri hura ez zen, zegoèn tokian zegoelako, ohiko zauri guztiak bezalakoa, azken batean–, bere
|
burua
ezin itsusiago ikusita; eta, batez ere, bere itsuskeria hura ezkutatzeko beharra zuen –haren geroko erreakzioak ez zuen besterik frogatu–, etxeko eta munduko begi guztietatik ezkutatu ere; Maria Bibiana, beraz, berari gertatutako ikaragarrikeriaren erasopean zegoen, egoerak gaindituta: hots, errudun sentitu behar zuen –egin ez den edo kontzienteki egin ez den bekatuaren onartze inkontzientea besterik ez baita, ausaz, jatorrizko bekatua–, zauri hura ez zekièn bekatuaren labanak eragina balitz bezala; gainerakoan, bospasei egunetan iraun zion odol-jarioak... baina neskak bere erabakia hartua zuen, eta etxekoak ez ziren arazoaz jabetu, hain aritu zen Maria Bibiana egun haietan isil gordean, batean galtzoiak aldatzen zituela, zikinak lixibaz garbitu eta bere armairuan zintzilikatu ondoren, bere jantzien artean disimulatuta, nola edo hala lehor zitezen, eta bestean gazak –etxeko sendagelan ugari zituzten– edo trapu zaharrak hantxe jartzen zituela, zauriari zeriòn odolaren xurgagarri, aho ezpainak noiznahi otoitz egiteko prest zituen bitartean:
|
|
|
Felixen jertsea jantzi zuen beste behin, joandakoaren presentzia bere erara gorpuzten saiatzeko esperantzaz. Heriotzaz pentsatzeari lotu zitzaion gero, senarraren gorpu itzaliaren zurruntasuna eta zurbiltasuna
|
burutik
ezin kenduta. Horretan ari zela, gogora etorri zitzaion duela egun batzuk Brunok Epikurori hartutako esaldi hura:
|
|
2010
|
|
|
Arantoki baserriko Roke, bele beltza. Veronika, Peru atzetik segitzen duen emakume maitemindua edota Peruk
|
burutik
ezin kendu duen emakumea. Pertsonaia bakoitzak bere istorioa du eta protagonistari lotzen zaio gasolindegiaren inguruan.
|
|
|
gustura eragingo nien nik orduan neure besoei mugimendutxo bat, ezerezaren besoetatik dama haren besoetarainokoa!; atez nahastuta edo, sartu ahala joan zen, egia esan, neska itxura eder hura, baina ez nuen, handik aurrera, bakerik izan?
|
burua
ezin loturik, toki askotara joaten baitzitzaidan, eta gauza asko izan nahi bainuen jada: izan nahi nuen sartu zèn neska ederraren amorantea, izan nahi nuen haren aita, izan nahi nuen haren ama, izan nahi nuen neska bera, gogorra gero, mundu honetara behin jaio eta emakume baten azalpean sartzeko esperientziarik ez izatea!?, izan nahi nuen Botticelliren aingeru bat, izan nahi nuen apaiz langile bat, izan nahi nuen Ernesto Cardenal, izan nahi nuen?
|
|
|
geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean, eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok?, zorrotz begiratu zigun, sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion?, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala, kondenazko epaia, alegia?: barre egiten duzue, bai, baina ez al dakizue infernua dela bekatu mortal baten ordaina?; ez zigun onik egin, gizonak bere epaia eman ahala eskuak askatu eta erori egin baitzitzaizkigun, esku bakoitzak bere bakardaderako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia
|
burutik
ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan bi denbora ote zeuden, bada, bata Helenarena eta bestea nirea, bakoitzak bere autonomia zuena, noiznahi har baitzezakeen bakoitzak bere bidea?; biok bat ginen, bai, baina bi ginen une hartan batez ere, gizonaren epaiak gure harremanak kolpetik zapuztu balitu bezala; batasunaren bitasun hura ote zen gure etorkizuneko desadostasun balizkoen ...
|
|
|
baita egun hartan ere. Partida hartan, baina, nola
|
burutik
ezin kendu bainuen aitonak idatzitako gutuna, berehala egin nuen huts mugimendu batean, dorrea koadro bat aurrerago eraman nuen?, baita hutsaren ondoko hutsa ere, handik gutxira. –Xake mate?
|
|
|
beldur irrazional bat zen, buruarekin neutralizatu nahi izaten nuena, beti lortu ez arren. Zer nenbilen ni, ordea, neure
|
burua
ezin logikoagotzat nuena, superstiziozko irudi haiekin, belabeltzak eta asturu gaitzeko hegaztiak tartean??
|
|
|
Moncloarekin hari zuzena zuen El País eko kazetari lagun bati deitu zion Madrilera, eta konpromiso horiek ez zirela existitzen erantzun zion honek. Josu Jon Imazi galdetu zion, eta EBBko
|
buruak
ezin izan zion ezer egiaztatu. Eta Pernando Barrena Batasuneko Mahai Nazionaleko kideari hots egin eta, zer zeukan esan zionean, Juan Joxe Petrikorena mahaikidearekin batera bere bulegora joan zitzaion Barrena:
|
|
|
eran. (ON) Baina nire
|
buruari
ezin diot iruzurrik egin. Beste
|
|
|
GERMAN isilik geratzen da, bere
|
burua
ezin justifikatuz.
|
|
|
Orduan, nongoa izan zitekeen pentsatzen hasi nintzen eta ez dakit zergatik, Euskal Herrikoa izan zitekeela pentsatu nuen. Egun hartan, lotara joan nintzenean, ideia
|
burutik
ezin kenduta ibili nintzen eta amets garratz bat izan nuen. Biharamunean, jada, banekien zer istorio kontatu behar nuen.
|
|
|
Txapelketara itzuliz, emaitza honek ez dio B Erregionalari lagundu, denboraldia hasi denetik
|
burua
ezin altxatuta baitabiltza, puntu bakarra lortuta. Txanponaren beste aldea da A Erregionala, ia partidu guztietan lortu dituzte 3 puntuak eta sailkapenaren jaun eta jabe dira orain jardunaldi askotatik.
|
|
|
Azken batean, beste irudi bat marraztu du azkenaldian, pragmatikoaren itxura eman nahian, egonkortasun politikoa eta hazkunde ekonomikoa lortu ahal izateko. Azken gobernuak lur jota utzi baitu
|
burua
ezin altxa etengabean dagoen herria.
|
|
|
nintzenarekin —ez nintzenarekin, alegia, huts bat bainintzen eta ez bainintzen ezer— pozik nengoen, atsegin leun baten uretan murgilduta, ez errege eta ez miserable, hutsaren baitan amiltzen garenean desagertzen baitira aldeak eta moldeak, marrak eta mugak; hala nengoen, bada, ezerezaren besoetan, bat batean atea zabaldu eta neska ezin lirainago bat jarri zitzaidanean aurrez aurre, kirol elastiko estu batekin, gimnasia egiteko asmotan edo: gustura eragingo nien nik orduan neure besoei mugimendutxo bat, ezerezaren besoetatik dama haren besoetarainokoa!; atez nahastuta edo, sartu ahala joan zen, egia esan, neska itxura eder hura, baina ez nuen, handik aurrera, bakerik izan...
|
burua
ezin loturik, toki askotara joaten baitzitzaidan, eta gauza asko izan nahi bainuen jada: izan nahi nuen sartu zèn neska ederraren amorantea, izan nahi nuen haren aita, izan nahi nuen haren ama, izan nahi nuen neska bera —gogorra gero, mundu honetara behin jaio eta emakume baten azalpean sartzeko esperientziarik ez izatea! —, izan nahi nuen Botticelliren aingeru bat, izan nahi nuen apaiz langile bat, izan nahi nuen Ernesto Cardenal, izan nahi nuen... mundu guztia izan nahi nuen, monseñor Escrivá de Balaguer izan ezik!
|
|
|
Ea harrapatzen dugun..." esan zidan bat batean, tximeletaren atzetik abiatzen zela, barre algaren artean, eta ni haren atzetik, harik eta gizon baten ezusteko presentziak —ez dakit zergatik, baina, oroitzen dudan bakoitzean, beti hartzen diot sakristau itxura... jakin dakidan arren hori esatea eta ezer ez esatea elkarren parekoak direla— geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean —eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok—, zorrotz begiratu zigun —sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion—, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala —kondenazko epaia, alegia—: barre egiten duzue, bai, baina ez al dakizue infernua dela bekatu mortal baten ordaina?; ez zigun onik egin, gizonak bere epaia eman ahala eskuak askatu eta erori egin baitzitzaizkigun, esku bakoitzak bere bakardaderako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia
|
burutik
ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan bi denbora ote zeuden, bada, bata Helenarena eta bestea nirea, bakoitzak bere autonomia zuena, noiznahi har baitzezakeen bakoitzak bere bidea?; biok bat ginen, bai, baina bi ginen une hartan batez ere, gizonaren epaiak gure harremanak kolpetik zapuztu balitu bezala; batasunaren bitasun hura ote zen gure etorkizuneko desadostasun balizkoen ...
|
|
|
Halakoetan —derradan, bide batez, bera munduratu ahala hil zitzaiola ama, eta horrek halako marka sakon bat utzi ziola lehengusuari ezinbestean, amaordeak sekula ezabatuko ez ziona—, xake partida bat jokatu eta honetaz eta hartaz hitz egiten genuen... baita egun hartan ere. Partida hartan, baina, nola
|
burutik
ezin kendu bainuen aitonak idatzitako gutuna, berehala egin nuen huts mugimendu batean —dorrea koadro bat aurrerago eraman nuen—, baita hutsaren ondoko hutsa ere, handik gutxira. ‘Xake mate’ esan zidan, halako batean, lehengusuak.
|
|
|
beldur irrazional bat zen, buruarekin neutralizatu nahi izaten nuena, beti lortu ez arren. Zer nenbilen ni, ordea, neure
|
burua
ezin logikoagotzat nuena, superstiziozko irudi haiekin, belabeltzak eta asturu gaitzeko hegaztiak tartean...?
|
|
|
Aurrera jarraitu nuen, harridura
|
burutik
ezin kenduz. Etxeratu orduko, hor noa gure Ermanoren topabidera:
|
|
|
Agian ahulduta neukan espiritua egunak eta asteak koadernoko zerrenda
|
burutik
ezin kenduz egon ondoren, lilurapean egon ondoren kobazuloko errainu geldi eta zurbilekin; salbu lo geratzen nintzenean, salbu ehun polizia narrazio haietako baten tramak askatzen ninduenean. Bere eskua nire besoan sentitzearekin batera joan egin zitzaidan indarra belaunetatik.
|
|
|
Kazetariak
|
burutik
ezin uxatu zebilen. Idazten hasi orduko agertu zitzaizkion, denak arrapaladan, galdezka.
|
|
|
Denbora asko igaro behar zenuen bakarrik, eta hori gaztea izanik. Gainera oso mundu lehiakorra da musika klasikoarena, eta beti ikusten nuen neure
|
burua
ezin ailegaturik, beti besteen azpitik. Gainera irakasleak ez baninduen behar bezala tratatzen, bada....
|
|
2011
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, jokalariek bolada txarra lehenbailehen eten nahi izatea. Halere,
|
burua
ezin dutela galdu esan du Joseba Llorentek.
|
|
|
Mitxelenak ez zigun ez bata, ez bertzea, ez hirugarrena argitu eta ausarta da oso hizkuntzalari handiak buruan zehatz mehatz zer zuen ondorioztatzea. Anakronismo presentistan erortzeko arriskua du ariketa horrek. gainera,
|
buru
ezin argiagok eginda ere, ez zait iruditzen 1970eko hamarkadako irizpen hori egungo beharren mugatzailetzat har dezakegunik. Izan ere, orain lau hamarkada nork iragar zezakeen berrogei urtetan euskarak zer bide eginen zuen?
|
|
|
Etxeraino hurbildu da
|
burutik
ezin kenduz ezen oinazeen aldea baizik ez diola erakutsi bizitzak. Sinetsi nahian helduko direla sasoi hobeak.
|
|
|
Lanei berrekin aurretik: Laneko buruak lanak egiteko prozedura azaldu behar die langileei, eta langileek azalpenak egokiro ulertu dituzten begiratu.Behar diren ekipamendu eta tresna guztiak badauden eta egoera onean diren begiratu behar da, eta instalazioa zer egoeratan dagoen ikuskatu.? Lanak egiten diren bitartean: Laneko buruak lanak zuzendu eta kontrolatu behar ditu, eta lan horien segurtasunari eragiten dioten edonolako neurriez arduratu.Lanen ezaugarriak edo hedadura handia dela-eta
|
buruak
ezin baditu berak bakarrik lanak zaindu, zainketa lanetan gaitutako langile bat edo gehiago izendatu behar ditu, eginkizun horretan lagundu diezaioten.. Lanak burututakoan: Laneko buruak lanak ondo egin diren begiratu behar du, eta lanak amaitu direla jakinarazi ustiaketa arduradunari.?
|
|
|
Lanei berrekin aurretik: Laneko buruak lanak egiteko prozedura azaldu behar die langileei, eta langileek azalpenak egokiro ulertu dituzten begiratuBehar diren ekipamendu eta tresna guztiak badauden eta egoera onean diren begiratu behar da, eta instalazioa zer egoeratan dagoen ikuskatu? Lanak egiten diren bitartean: Laneko buruak lanak zuzendu eta kontrolatu behar ditu, eta lan horien segurtasunari eragiten dioten edonolako neurriez arduratuLanen ezaugarriak edo hedadura handia dela-eta
|
buruak
ezin baditu berak bakarrik lanak zaindu, zainketa lanetan gaitutako langile bat edo gehiago izendatu behar ditu, eginkizun horretan lagundu diezaioten. Lanak burututakoan: Laneko buruak lanak ondo egin direla egiaztatuko du, eta lanak amaitu direla jakinaraziko dio ustiaketa arduradunariUstiaketa buruak behar diren neurriak hartu behar ditu, instalazioa ustiatze egoera aproposean uzteko
|
|
|
Espainia hegoaldean eman genuen 2004ko Aste Santua, Conilen (Cádiz, Andaluzia). Oraindik
|
burutik
ezin kenduta neukan Eubatik Durangorako bidean ikusitako zikoina, eta hara non Conilgo Santa Catalina plaza zabalera begira dagoen dorre tankerako etxe altu baten teilatuan (teilatu teilabakoa zen hura, hango gehienak bezala, eta itsasoa ikusten zen bertatik) zikoina bat jo nuen begiz, denon bistan zegoen zikoina dotore bat, zutunik bere habia gainean, iluntzean. Dezentez beherago euren bidaia luzetik iritsiak ziren enarak zebiltzan, hara eta hona, asaldatu antzean.
|
|
|
Ba norberarekiko gorrotoa, ezin eramana. Behar baldin bada gure
|
burua
ezin dugu eraman, gorrotatzen dugu eta orduan bestea gorrotatzen dugu.
|
|
|
Gauza batzuk idaztea eta esatea asko kostatzen zait euskaraz ez bada. Nire
|
buruari
ezin diot esan euskalduna bakarrik naizenik, gaztelania eta niretzat txinera bezain urrunak direnik. Hori ez da egia.
|
|
|
Gure bizi estilo ez iraunkorren ondorioz, beste lurralde edo belaunaldi horiek ezin dituzte beren baliabideak erabili, murrizten ari zaie garatzeko aukera. Horrexetan datza norbere
|
burua
ezin sostengatzearen dilema etikoa, etorkizuneko ezbai politiko moralik beharbada handiena.
|
|
|
Zertarako? Biotzak eskatu, ta
|
buruak
ezin eman. Ez al da au al danik eta ikaragarriena?
|
|
|
Bruce, erantzun zion produktoreak, ez zara ume bat, zuk zeuk esan zenion Norari eginbeharrak bete behar zituela, filmaren zuzendaria zara, eredu izan behar duzu, ezin zara mozkortu eta hurrengo egunekoa bertan behera utzi. Arrazoi duzu, onartu zuen Brucek, gaurko plana mantentzeko ahalegina eginen dugu baina, ekipoarengana abiatu aurretik,
|
burukoa
ezin bada sabeleko hutsunea bete nahiko nuke, ciambellone zati bat gosal dezakegu kafe etxe horretan?
|
|
|
Pink Floyd gorrotatzen irakatsi ziguten Jimi Hendrix The Doors Jim Morrison Patti Smith haiek, Patti Smith, her hand inside my cranium. Baina
|
burutik
ezin atzendua gertatzen zitzaigun Bob Dylanen koipatsu okaztagarri hura. Elizako zimitorioan, arkurik ez daukaten arkupeetan, zangoak loto jarreran antxumaturik jesartzen zen lurrean Bixarberde bere kitarrarekin bere ahosoinuarekin, Blowin’ in the wind egiten zuen deia.
|
|
2012
|
|
|
Euskararen kasuan, ostera, bai. Kezka hori guraso askoren
|
burutik
ezin kendu izaten dugu. Gainera, maila jakin batera iritsiz gero, ez euskaraz, ez gaztelaniaz, ez ingelesez, umeek gehiago dakite gurasoek baino eta, beraz, nahita ere ezin lagundu.
|
|
|
Athletic
|
burua
ezin altxatu zebilen, bai Ligan bai Europa Ligan, baina, Osasunaren aurrean, Ander Herreraren itzulerak zuri gorrien jokoa hobetu zuen. Gorritxoen aurka garaipena lortuta, Athleticek lasaiago igaroko du Ligako etenaldia.
|
|
|
Nor bere munduan murgilduta dago, bake ederrean. Iranzuren ezker eskuko hatz
|
buruek
ezin diote mahaia jotzeari utzi.
|
|
|
Lurrean etzanda, kuzkurtuta jarri nahi izan zuen, baina alferrik. Eraman zitzakeen belaunak kokotserantz, baina
|
burua
ezin zuen jaitsi. Mugitu orduko, oinazea sentitzen zuen lepoan.
|
|
|
Oroitza A.ren azalean egiaztatzeko antsia.
|
Burutik
ezin kendu, han utzi ditudanak. Harrezkero ikusi dudan guztiak osatzen duen argazki sinesgaitza, etengabe igarotzen diren kotxeen zarata, pasabide eta paisaia debekatuak eta arrisku mutuarazlea.
|
|
|
Mexikorantz abiatuz, une gainean grabitatuz, gezi zuriekin gelditzen naiz. Neska bertsatila
|
burutik
ezin dut kendu. Argiaren disfrakzioan galtzen naiz.
|