|
2017
|
|
|
CATak klinikoek eginak dira eta erakunde batzuek
|
beren
profesionalek eginiko CATetarako sarbidea eskaintzen dute. Horren adibide dira Donostiako Unibertsitate Ospitaleko MBE unitateak eginiko CATak (horietako 2 Osagaiz zenbaki honetan argitaratzen dira), webgune honetan eskuragarri daudenak:
|
|
|
Talde honen barruan egitura kimiko, ekintza mekanismo eta eragin farmakologiko ezberdina duten substantziak aurki ditzakegu landare hauen osagaien artean. Aurreko substantziek ez bezala, talde hau osatzen duten landareak ezagunak dira
|
beren
jatorrizko lurraldeetan. Ezagupen horiei esker, talde honetako drogen profil toxikologikoa ezaguna izaten da kasu batzuetan, profil farmakologikoa guztiz ezagutzen ez dugun arren.
|
|
2018
|
|
|
Gainera, gizakietan egindako aurkikuntzetako batek adierazi duenez, periferian erantzun inflamatorio eta immune bat ematen denean, TNF, aren aktibazio akutuak garuneko zitokina proinflamatorioen mailak kronikoki igotzen ditu. Horretaz gain,
|
beren
buruaz beste egindako pertsona talde baten garunetan burututako analisiek frogatu dute makrofago peribaskular eta haien aktibazioarekin eta zelula immuneen lekualdatzearekin lotutako faktore inflamatorioen gene espresioa handituta dagoela. Datu hauek periferiako ehunetan ematen diren erantzun inflamatorioek hantura garunera bidera dezaketela eta, ondorioz, depresioa ager daitekeela dioen ideia indartzen dute (8,19).
|
|
|
|
Beren
buruaz beste egin duten depresiodun gaixoen post mortem garunetan berezko erantzun immunearen osagai diren hantura zitokinen espresioaren igoera aurkitu da. Gainera, depresiodun pazienteen garunetako hainbat gunetan, hipokanpoa, PFC eta hipotalamoa adibidez, mikrogliaren aktibazioa deskribatu da.
|
|
|
Emaitza horietan oinarrituz, deprimituen triptofano mailen jaitsieraren erantzulea IDO aktibitatearen igoera izan zitekeela proposatu da (10). Bestetik,
|
beren
buruaz beste egin duten depresiodun pazienteen mikroglian azido kinolinikoaren kantitatea igota dagoela ikusi da (19).
|
|
|
Hainbat entsegu klinikotan lortutako emaitzek COX2 inhibitzaileek antidepresiboen efektu terapeutikoetan eragin sinergikoa dutela frogatu da. Celecoxib ez gain, beste antiinflamatorio batzuek ere eragin antidepresiboak izan dituzte
|
beren
eragin antiinflamatorioekin batera. Esate baterako, minoziklina antibiotikoak mikroglia aktibatuak ekoitzitako zitokina proinflamatorioak askatzea murrizten du.
|
|
|
Lehenik, anhedonia jokabidea behatu zen. Anhedonia plazera sentitzeko ezintasunari edo
|
berez
atsegingarri diren estimuluen aurrean interesik ez izateari deritzo. Depresio sintomatzat hartzen da, eta animalietan sakarosaren lehenestea (sucrosse preference test, SPT) behatuz aztertzen da.
|
|
|
Ostera, gaixoen ezagutza mailaren inguruan ez dago publikatuta lan askorik. Horregatik, interesgarria izango litzateke nutrizioaren, jarduera fisikoaren eta
|
beren
patologien inguruan duten ezagutza nolakoa den jakitea; bestetik, ezagutza hori beren egunerokotasunean praktikara eramaten duten edo ez jakitea garrantzitsua da, etorkizunean emaitza horien arabera interbentzio programa eraginkorragoak diseinatu ahal izateko.
|
|
|
Ostera, gaixoen ezagutza mailaren inguruan ez dago publikatuta lan askorik. Horregatik, interesgarria izango litzateke nutrizioaren, jarduera fisikoaren eta beren patologien inguruan duten ezagutza nolakoa den jakitea; bestetik, ezagutza hori
|
beren
egunerokotasunean praktikara eramaten duten edo ez jakitea garrantzitsua da, etorkizunean emaitza horien arabera interbentzio programa eraginkorragoak diseinatu ahal izateko.
|
|
|
Programa horren helburuak hauek izan ziren: patologiak jarduera fisikoaren bitartez hobetzea, jarduera fisikoa egiteko ohitura sustatzea, zer nolako jarduera fisiko mota egin behar zuten erakustea, eta, horrela, programa bukatzean
|
beren
kabuz jarduera fisiko egokia egiteko gai izatea. Patologiak hauek ziren:
|
|
|
Galderak hiru taldetan multzokatu ziren: lehenengo taldean, parte hartzaileak deskribatzeko erabili ziren galderak; bigarrenean, parte hartzaileek
|
beren
gaixotasunaren inguruan zuten ezagutzarekin zerikusia zuten galderak, eta, azkenik, parte hartzaileek beren egunerokotasunean zituzten bizi ohituren inguruko galderak.
|
|
|
Galderak hiru taldetan multzokatu ziren: lehenengo taldean, parte hartzaileak deskribatzeko erabili ziren galderak; bigarrenean, parte hartzaileek beren gaixotasunaren inguruan zuten ezagutzarekin zerikusia zuten galderak, eta, azkenik, parte hartzaileek
|
beren
egunerokotasunean zituzten bizi ohituren inguruko galderak.
|
|
|
2 taula. Parte hartzaileen ezagutza
|
beren
patologien inguruan, adina eta generoa kontuan izanik.
|
|
|
Nutrizio egokiaren, jarduera fisikoaren eta ohitura osasuntsuen onurak aurretik egiaztatuak daude, alabaina ikerketa gutxik aztertu dute pertsonek duten ezagutza eta nola eramaten duten praktikara
|
beren
egunerokotasunean. Hori dela, eta, patologia desberdinak dituzten 683 pertsonaren galdetegiak aztertu ziren.
|
|
|
Horretaz gain, American Heart Association ek (AHA) nabarmendu zuen subjektuen hezkuntzaren garrantzia haien osasuna eta bizi kalitatea hobetzeko (17). Hala ere, subjektuek arrisku faktoreen eta
|
beren
patologien inguruan duten ezagutzaren inguruko publikazioak urriak dira gaur egun.? –
|
|
|
Bestetik, elikaduraren inguruan zuten ezagutzaren inguruan gehiengoak(% 91) esan zuen ona edo nahikoa zutela; portzentaje baxuagoak(% 83), aldiz, esan zuen elikadura egokia zutela.
|
Beren
elikadurari buruzko iritzia galdetu zitzaienean, gazteen herenak adierazi zuen ez zuela elikadura onik; portzentaje hori, aldiz, asko gutxitzen zen nagusien kasuan,% 8,6koa izanik. Ezberdintasun handi horren arrazoi nagusiak bi izan daitezke:
|
|
|
Eta janari mota horrek, obesitateari dagokionez, paper garrantzitsua hartzen du (19). Bigarrena izan daiteke gazteek ezagutza edo informazio handiagoa izatea eta hobeto jakitea zer den elikadura ona, bai eta
|
beren
jatekoarekin kritikoagoak izatea ere.? –
|
|
|
Hala ere, taldearen herenak ez zuen bere burua pisatzen, eta portzentaje hori obesitatea pairatzen zutenen artean handitzen zen. Horren arrazoia inpaktu psikologikoarekin erlazionatuta egon daiteke, zeren pertsona horiek
|
beren
burua pisatzean eta beren pisua ikustean, agian momentu horretan duten arazoaz jabetu daitezke.? –
|
|
|
Hala ere, taldearen herenak ez zuen bere burua pisatzen, eta portzentaje hori obesitatea pairatzen zutenen artean handitzen zen. Horren arrazoia inpaktu psikologikoarekin erlazionatuta egon daiteke, zeren pertsona horiek beren burua pisatzean eta
|
beren
pisua ikustean, agian momentu horretan duten arazoaz jabetu daitezke.? –
|
|
|
Bestetik, obesitatea gizartean ongi baloratuta ez dagoela kontuan hartzen badugu, horrek ere sentimendu hori handi dezake (26). Obesitatea zutenen kasuan erdiek adierazi zuten
|
berek
eramaten zutela pisuaren kontrola, kasu horretan egokiena espezialista batek jarraipena egitea izango litzakeelarik.? –
|
|
|
Beraz, kontuan izanik patologiak dituzten pertsonek
|
beren
patologia ez dutela behar beste ezagutzen, haiekin harremanetan dauden espezialistek hori kontuan izan lukete eta ahal den neurrian denbora pixkatxo bat eskaini beren patologia gehiago ezagutu dezaten.
|
|
|
Beraz, kontuan izanik patologiak dituzten pertsonek beren patologia ez dutela behar beste ezagutzen, haiekin harremanetan dauden espezialistek hori kontuan izan lukete eta ahal den neurrian denbora pixkatxo bat eskaini
|
beren
patologia gehiago ezagutu dezaten.
|
|
|
Jarduera fisikoan oinarritutako programa batean parte hartzen duten gaixoek
|
beren
patologiaz, nutrizioaz eta bizi ohiturez duten ezagutzaren azterketa
|
|
|
Jarduera fisikoa erregulartasunez praktikatzea eta nutrizio egoki bat izatea beharrezko bi tresna garrantzitsu dira gaixotasun askoren tratamendu eta prebentziorako. Gaixotasun horiek pairatzen dituzten pertsonek haien inguruan beharrezko ezagutza izatea ezinbestekoa da
|
beren
bizi ohiturak era egokian aurrera eraman ditzaten. Lan honen helburua, jarduera fisikoko programa bateko parte hartzaileek nutrizioaren, jarduera fisikoaren eta beren patologien inguruan duten ezagutza deskribatzea eta ezagutza hori beren egunerokotasunean praktikara eramaten duten edo ez aztertzea izan da.
|
|
|
Gaixotasun horiek pairatzen dituzten pertsonek haien inguruan beharrezko ezagutza izatea ezinbestekoa da beren bizi ohiturak era egokian aurrera eraman ditzaten. Lan honen helburua, jarduera fisikoko programa bateko parte hartzaileek nutrizioaren, jarduera fisikoaren eta
|
beren
patologien inguruan duten ezagutza deskribatzea eta ezagutza hori beren egunerokotasunean praktikara eramaten duten edo ez aztertzea izan da. Horretarako, lau patologia zehatz hobetzera bideratutako jarduera fisikoko programa bateko 683 pertsonari egindako galdetegiak aztertu ziren.
|
|
|
Gaixotasun horiek pairatzen dituzten pertsonek haien inguruan beharrezko ezagutza izatea ezinbestekoa da beren bizi ohiturak era egokian aurrera eraman ditzaten. Lan honen helburua, jarduera fisikoko programa bateko parte hartzaileek nutrizioaren, jarduera fisikoaren eta beren patologien inguruan duten ezagutza deskribatzea eta ezagutza hori
|
beren
egunerokotasunean praktikara eramaten duten edo ez aztertzea izan da. Horretarako, lau patologia zehatz hobetzera bideratutako jarduera fisikoko programa bateko 683 pertsonari egindako galdetegiak aztertu ziren.
|
|
|
Batez besteko adina 58,3 ± 9,7 urte izan zen, eta% 76,2 emakumezkoak izan ziren. Galdetegiak parte hartzaileek
|
beren
gaixotasunaren inguruan zuten ezagutzarekin zerikusia zuten galderez eta beren egunerokotasunean zituzten bizi ohituren inguruko galderez osatuta zeuden. Nutrizioa ez zela garrantzitsua% 12k adierazi zuen.
|
|
|
Batez besteko adina 58,3 ± 9,7 urte izan zen, eta% 76,2 emakumezkoak izan ziren. Galdetegiak parte hartzaileek beren gaixotasunaren inguruan zuten ezagutzarekin zerikusia zuten galderez eta
|
beren
egunerokotasunean zituzten bizi ohituren inguruko galderez osatuta zeuden. Nutrizioa ez zela garrantzitsua% 12k adierazi zuen.
|
|
|
Obesitatea pairatzen zutenen% 36,4k ez zuen bere pisua kontrolatzen eta hipertentsio arteriala zutenen% 72,9k gatza erabiltzen zuen bazkarietan. Parte hartzaileek zuten ezagutzaren eta
|
beren
eguneroko bizi ohituren artean desadostasuna ikusi zen, bai nutrizioari dagokionez baita beren patologiekin erlazioa duten beste faktore batzuei dagokienez ere. Hori dela-eta, garrantzitsua da elikadura, ariketa fisikoa eta osasun hezkuntza heziketa helburutzat dituzten programak hobetzea, eta mota horretako programa gehiago eskaintzea, batez ere patologiak dituzten pertsonentzat.?
|
|
|
Obesitatea pairatzen zutenen% 36,4k ez zuen bere pisua kontrolatzen eta hipertentsio arteriala zutenen% 72,9k gatza erabiltzen zuen bazkarietan. Parte hartzaileek zuten ezagutzaren eta beren eguneroko bizi ohituren artean desadostasuna ikusi zen, bai nutrizioari dagokionez baita
|
beren
patologiekin erlazioa duten beste faktore batzuei dagokienez ere. Hori dela-eta, garrantzitsua da elikadura, ariketa fisikoa eta osasun hezkuntza heziketa helburutzat dituzten programak hobetzea, eta mota horretako programa gehiago eskaintzea, batez ere patologiak dituzten pertsonentzat.?
|
|
|
Umeen% 27,3k edoskitze esklusiboki naturala jaso zuen eta% 11,4k edoskitze artifiziala (esklusiboki edo naturala < 7 egun). Edoskitzearen iraupenari dagokionez, ama gehienek 1 hilabetez(% 35,6) edo 17 hilabetez(% 36,2) eman zieten bularra
|
beren
seme alabei.
|
|
|
Analisi anizkoitzean, doitzearen ondoren, faktore soziodemografikoek (klase soziala edo ikasketa maila) neurri batean
|
beren
eragin independentea galtzen zuten, baina horren azalpena aldagai biologikoen bitartez egin daiteke: gurasoen GMIa, paritatea, aitaren tabako kontsumoa, jatorria, elikadura mota eta umearen jaiotako gainpisua edo hazkunde azkarra lehen urtean.
|
|
|
Espainian gainpisua duten umeak zituzten familien% 60k
|
beren
seme alabek pisu egokia zutela kontsideratzen zuten. Pertzepzio hori okerragoa zen klase sozial baxuenetan, hau da, GP tasa altuenak zituzten familietan (11, 26).
|
|
|
|
Beren
tentsioa estutzea ahalbidetzen dute ebaketa ostean. Ez dago konparatzeko daturik eta hauetako xingola bat, «Remeex»deitua, 38 pazientetan ikertua izan zen.
|
|
|
Konoak eta biofeedback a erabilgarriak dira emakumeek ez dituztenean
|
beren
ZPMak zuzen identifikatzen.
|
|
|
Pazienteari tratamenduaren arriskuak eta onurak azaldu behar dizkiogu berarekin erabakiak elkarrekin hartu ahal izateko. Argi eta garbi azaldu behar diegu emakume batzuei ez direla guztiz sendatuko, baizik eta hobekuntza nabari dezaketela
|
beren
sintomatologian.
|
|
|
Gutxi gorabehera emakumezkoen% 50ek pairatzen du gernu inkontinentzia, eta horietatik soilik% 25 kontsultatzen du (3). Sarritan pazienteak ez daude
|
beren
gernu inkontinentzia eta txizaren inguruko sintomei buruz hitz egiteko prest, lotsagatik, tratamendurako aukeren ezagutza faltagatik edota kirurgiaren beldur direlako.
|
|
|
erditze kopuru handia arrisku faktorea da bai gernu inkontinentziarako eta bai prolapso genitalarentzako. Halere, inoiz erditu gabeko emakumezkoek ere
|
beren
bizi kalitatea erasaten duen gernu inkontinentzia adierazten dute, 55 eta 64 urteen bitarteko emakumezkoen% 32 erasanda izanik (8).
|
|
2019
|
|
|
Neurketa prozesuak
|
berez
zaratatsuak dira, datuak akatsekin grabatu daitezke eta datuen zat bat falta daiteke. Ikus dezagun adibide erreal bat:
|
|
|
Faltako balioena arazo metodologiko ezagun bat da, eta soluzio algoritmiko ugari eman izan dira: batzuetan, datuak osatu egiten dira ereduak kalkulatu baino lehen (datu kopuru erraldoien eskalan, adibidez, praktikoa izan daiteke falta diren balioak batezbestekoaz osatzea); besteetan, algoritmoek
|
berek
kontuan hartzen dituzte hutsune horiek. Edozein kasutan, funtsezkoa da informazio faltaren zergatia ulertzea.
|
|
|
Azkenik, datuak garbitu eta aurreprozesatzeko metodoa gorabehera, pausoak modu egokian dokumentatu dira eta, ahal den neurrian, erabilitako programaren script a edota kodea datuekin batera gorde dira. Datuak garbitzeko eta prestatzeko pausoak leialtasunez erreproduzitzeko eta pausoak
|
berez
ulertzeko gai izan genuke.
|
|
|
RCTek, RWDekin konparatuz, agertzeko epe luzea behar duten osasun gertaerak aztertzeko zailtasunak dituzte, batez ere, RCTak garestegi suertatzen direlako, gaixotasun arraroekin gertatzen den bezala; rakzioak eta gaixotasunen arteko bata bestearen eraginei buruzko datu baliagarriak eskaini ditzakete. medikuntza pertsonalizatua dela RCTak gero eta konplexuagoak eta,
|
berez
, aurrera ateratzeko zailagoak dira; RWDek eman ahal diote erantzuna teknologien eta farmakoen efektibitate eta segurtasunaren monitorizazioaren beharrari; RWDek, halaber, aldi berean ematen diren tratamenduen arteko inte
|
|
|
EKaren gainean gaur egun dagoen eztabaida, oro har, saikuntza kliniko eta azterketa konparatibo gehiago egin beharrari buruzkoa da. Nolanahi ere, funtsean zehaztapen aldizkakoak eta estatikoak soilik eskaintzen dituen ikerketa prozesu bat,
|
berez
, mugatua dago. Are gehiago, kontuan hartzen badugu esku hartzeak azkar aldatzen eta zailtzen direla, azterketak egiteko dirua eta denbora behar dela, eta ausazko saiakuntza kontrolatuen (ECA, gaztelaniaz) kanpo baliozkotasuna bermatzea erronka bat dela ere:
|
|
|
LncRNA funtzional edo RNA gene hauek klase modura definitzen dituzten hainbat ezaugarri komun partekatzen dituzte: alde batetik, kromatina mailan transkribatzen diren DNA geneen marka epigenetiko
|
berak
dituzte, H3K4me3 (3 histonako 4 lisinaren trimetilazioa) promotorean eta H3K36me3 (3 histonako 36 lisinaren trimetilazioa) genearen gorputzean zehar, RNAm aren antzera lncRNA gehienen transkripzioa RNA polimerasa II k egiten du, 5, muturrean txapela dute,% 40k 3?
|
|
|
Era berean, lncRNAen funtzio nagusia geneen adierazpena kontrolatzea denez (9), horretarako erabiltzen duten mekanismoaren arabera sailka daitezke, ciseta transmoduan jokatzen duten molekulak bereiziz. Cismotako lncRNAk transkripzio gunean bertan betetzen dute
|
beren
funtzioa, inguruko geneen adierazpena erregulatuz. Adibide modura, orain arte gehien ikertu den XIST lncRNA daukagu, bi X kromosometako baten inaktibaziorako ezinbestekoa dena.
|
|
|
Zehazki, XISTtranskriptoa X kromosoma inaktibotik transkribatzen da, kromosoma horri berari lotzean bere inaktibazio epigenetikoa martxan jarriz (13). Aldiz, transmotakoek geneen adierazpena genoma mailan erregulatzen dute,
|
beren
funtzioa ez baitute transkripzio gunean bertan burutzen. HOTAIRlncRNA erregulazio mota horren adibide garbia da, 12 kromosoman kokatutako HoxCklusterretik adierazten baita, 2 kromosoman aurkitzen den HoxDklusterra erregulatzeko (14).
|
|
|
Bestalde, lncRNA zitoplasmatikoek RNAm aren adierazpena erregulatu dezakete: (F) RNAm aren egonkortasuna erregulatuz, (G) RNAm aren itzulpena erregulatuz, (H) lncRNA batzuek peptido motzetara itzul daitezkeen ORF kodetuz eta (I) mikroRNAekin lehiatuz
|
beren
ituei lotzeko. (38) ko 1 iruditik eraldatua.
|
|
|
ospea lortzen joan da, batez ere dementzian erdietsitako ebidentzia zientifikoei esker (11). Izan ere, dementzian, ZAT barne barneko estrategia eraginkor eta banakotzat hartzen da, non pazienteek, prozesu ulergarri eta atsegingarri baten bitartez, afektu eta zentzumen mundua berraurkitzen duten,
|
beren
komunikazio trebetasuna eta emozio osasuna hobetuz (20). Azken urteotako ikerketen arabera Snoezelen gelek bat bateko efektu mesedegarri eta onuragarriak eragiten dituzte dementzia pairatzen duten pazienteetan, lan konpromisoa suspertuz (21), artegatasuna murriztuz (22), bihotz erritmoa gutxituz (23), minaren pertzepzioa kudeatuz (24), gizarte elkarrekintza bultzatuz (21), aurre egiteko gaitasuna sustatuz (21), elikagaiekiko normaltasuna berreskuratuz (11) eta gogo aldartea zoriontasunera bideratuz (22), besteak beste.
|
|
|
Hiru kasu horietan adineko pertsonei zuzendutako zentzumen anitzeko terapia erabiltzen dute, eta ordura arte behatu eta jaso dituzten emaitzak zeharo betegarriak izan dira, bai pazienteentzat baita zaintzaileentzat ere. Izan ere, azken horiek ere, erlaxazio saioetan parte har dezakete pazienteekin batera, egunerokotasunean jasaten duten estresa arintzeko eta oro har
|
beren
bizi kalitatea hobetzeko.
|
|
|
Alde batetik, terapia honek eragiten dituen ahulguneak eta mugak errebisio bibliografikoan zehar islatzen dira. Berariazko bilatzaileetan nekez aurkitutako Snoezelenen ikerketa eskasek eta ebidentzia enpirikoen gabeziak fidagarritasunik eza dakarte
|
berekin
, terapia honen inguruan ikasketa gehiago egin beharraren premia agerian utziz.? –
|
|
|
garapen enbrionariokoak, ehun helduetakoak eta minbizi zelula amak. Guztietan seinalizazio bide
|
berak
aktibatzen dira zelulen beharretara: Wnt, Notch, Hedgehog eta hazkuntza faktoreak.
|
|
|
1978 urtean medikuntzari buruzko aldizkarien zenbait zuzendari Vancouver hirian elkartu ziren asmo zehatz batekin,
|
beren
aldizkarietan artikuluak argitaratzeko oinarrizko baldintzak ezartzea, hain zuzen ere.
|
|
|
Esate baterako, 2010eko apirilean, Osasunaren Mundu Erakundeak (OMEk), Animalien Osasunerako Mundu Erakundeak eta Elikadura eta Nekazaritza Erakundeak dokumentu bat publikatu zuten, non
|
beren
indarrak elkartzen zituzten animalien, gizakien eta ingurugiroaren osasunaren inguruan (eta ondorioz elikaduraren segurtasunean) dauden arriskuei aurre egiteko estrategiak betearazteko. Mikroorganismoek mugarik ez dutenez, osasun publikoa ikuspegi orokorrarekin landu beharra zegoela ebatzi zen, prebentzio eta kontrol neurriak modu koordinatuan mundu, nazio, eskualde eta herri mailan inplementatzearen beharra baieztatu zelarik.
|
|
|
Zenbait adituren esanetan, osasun sistemako genero isuria profesionalen formazioan eta heziketan genero gaiei esku hartuz saihestuko litzateke (16, 20, 40). Horretarako, jarrera, aurreiritzi eta estereotipoak landu lirateke, eta ikasleei
|
beren
interpretazio propioen eta besteenen inguruan hausnartzeko aukera eman litzaieke, kasu kliniko eta rol jokoak landuz adibidez (16). Gainera, anatomia bezalako irakasgaietan tradizionalki erabilitako eredu eta liburuak aztertu eta birplanteatu lirateke.
|
|
|
Bi aspektu horiek generoari estuki loturiko osagaiak dituzte. Medikuen eta erizainen arteko botere harremanak emakumezkoen eta gizonezkoen hierarkizazioa sinbolikoki erreproduzitu dezakeela iradoki da (45), erizainek
|
beren
profesioagatiko errekonozimendu soziala jasotzea eragotziz. Erizaintzak azken urteetan autonomia handia irabazi badu ere, bere funtzioak ikusezina izaten jarraitzen du aditu batzuen esanetan (46).
|
|
|
–Emakumezkoak eta gizonezkoak ezberdinak dira haien biologian, gizarteak esleitutako roletan eta familia eta komunitateko posizioan. Horrek eragina izango du
|
beren
osasuna hobetzeko egiten duten esfortzuan, baita osasun sistemak beren beharrei erantzuteko duen moduan ere?.
|
|
|
–Emakumezkoak eta gizonezkoak ezberdinak dira haien biologian, gizarteak esleitutako roletan eta familia eta komunitateko posizioan. Horrek eragina izango du beren osasuna hobetzeko egiten duten esfortzuan, baita osasun sistemak
|
beren
beharrei erantzuteko duen moduan ere?.
|
|
|
bezalakoa. Azken hori baino biziagoa da, ez da hain ongi lokalizatua egoten eta jarduera etenda ez da desagertzen.Hesteetako iskemia daukan pazienteen gehiengoak
|
berez
egiten dio aurre hipobolemia egoera konpontzean.
|
|
|
Goragalea.Korrikalarien% 6 gertatzen da; gorakoak, berriz, korrikalarien% 2. Nahiz eta jarduera fisikoan gutxi aldatzen den urdaileko azidotasuna, gorakoak eragin ditzake urdailean azido biliarren areagotzeak (36). Sintomak, gehienetan,
|
beren
kabuz eta denbora gutxian hobetzen dira, eta oso gutxitan iristen dira asaldura elektrolitikoak eta deshidratazioa eragitera.? –
|
|
|
ariketa fisikoan zehar edo justu hori amaitu berritan agertzen den bronkoespasmoa. Ariketa fisikoa,
|
berez
, ez da asma sortzailea; baizik krisi abiarazlea, asma dutenetan. Gainera, batzuek diotenez, ariketa fisikoa gutxitzea asmarako arrisku faktore izan daiteke; ariketa fisikoa egiteak, berriz, asma agertzea ekidin dezake haurretan (56).?
|
|
|
Hirurek zituzten jatorri baso bagaleko konorte galeraren ezaugarriak.
|
Beren
onera etorri ziren bi, oinarrizko neurriekin eta zainetiko seroterapiaren ondoren. Hirugarrenak, ordea, hiru konorte galera izan zituen, nahiz eta tratamendua jaso.
|
|
|
Mezu erabakigarri horren berri ematea izan zuen azken egitekoa. Garaiz iritsi ezean, Atenasko hiria erre eta bertako haurrak hilko zituzten greziarrek
|
berek
. Etsaiei ezer utzi baino nahiago zuten halako neurri latzak hartzea.?
|
|
|
Edozein kirolarirentzat erronka garrantzitsua da halako distantzia burutzea. Baina baita antolatzaile, mediku, tekniko eta boluntarioentzat ere
|
beren
lanak ondo egitea.? –
|
|
|
Onkologikoa Fundazioan tratatutako bularreko minbizia gainditutako 80 emakume boluntario aztertu ziren. Parte hartzeko proposamena inklusio irizpideak betetzen zituzten emakume guztiei luzatu zitzaien
|
beren
osasun errebisioaren zitan. Inklusio irizpideak honakoak izan ziren:
|
|
|
Aitzitik, gabezia mailak tratamendua betetzea baldintzatzen duela ikusi da lan honetan, eta erlazio hori mantendu egiten da erregresio logistikoan jaioterria aintzat hartuta ere. Hau da, maila sozioekonomiko baxuagoa duten pazienteek probabilitate gutxiago izango dute tratamendua behar bezala betetzeko,
|
beraien
jaioterria dena delakoa izanda. Hainbat egilek deskribatu dute egoera irregularrean dauden etorkinek, etxerik gabekoek, droga kontsumitzaileek edota egoera ekonomiko txarrean dauden pertsonek probabilitate baxuagoa dutela tratamendu farmakologikoak betetzeko (24).
|
|
|
Astudillok 2005 urtean honela definitu zuen komunikazio terminoa: pertsonek
|
beren
buruari eta inguruari buruzko informazioa zeinu, soinu, sinbolo edo jarrera desberdinen bidez elkarrekin trukatzea ahalbidetzen duen prozesua (11).
|
|
|
Haurren garapen kognitiboaren inguruan Piagetek azaldu zuenaren arabera, 11 urtetik aurrera garatzen da pentsamendu abstraktua. Helduek
|
beren
sentimendu, frustrazio edota arazoak modu batera edo bestera hitzez adieraztea lortzen badute ere, 11 urtetik beherako haurrei asko kostatzen zaie sentimendu edo emozioak hitzez adieraztea (28). Horregatik, kasu askotan jokoaren bidez adierazten dute gertatzen zaiena edo sentitzen dutena (12, 27).
|
|
|
Jokoak
|
beren
agresibitatea kanporatzen eta egoera onartzen laguntzen die egoera terminalean dauden haurrei eta nerabeei (27). Horregatik, musika, marrazkiak, jostailuak?
|
|
|
E. Kübler Ross medikuak azaldu zuen haurrek eta nerabeek
|
beren
heriotza gertu dagoela sumatu egiten dutela. Ingurukoek gaiaren inguruan ez hitz egitea erabaki arren, gaixoak denbora gutxi geratzen zaiola nabaritzen duela zehaztu zuen (31).
|
|
|
Pediatriako gaixo terminalen kasuak badu berezitasunik. Izan ere, haurren eta nerabeen adina eta erabakitzeko gaitasuna kontuan izanik,
|
beren
zainketez arduratu eta kasu askotan berentzat erabakiak hartuko dituen heldu baten beharra dute (4).
|
|
|
Pediatriako gaixo terminalen kasuak badu berezitasunik. Izan ere, haurren eta nerabeen adina eta erabakitzeko gaitasuna kontuan izanik, beren zainketez arduratu eta kasu askotan
|
berentzat
erabakiak hartuko dituen heldu baten beharra dute (4).
|
|
|
Entzute aktiboa ezinbestekoa da gurasoekin komunikatzeko orduan. Askotan gomendioen ordez, norbaitek
|
beren
beldurrak entzuteko beharra izaten baitute (9).
|
|
|
Askotan ez zaie gertatzen ari denaren inguruko azalpenik eskaintzen, baina nabaritu ohi dute gauzak ez doazela ondo. Informazio faltaren aurrean, ondorio propioak atera ohi dituzte eta ohikoa izaten da, anai arrebaren gaixotasuna,
|
beraien
jarrera txarraren ondorio dela pentsatzea (9,10).
|
|
2020
|
|
|
Hala ere, melanomaren garapenak immunitate sistemaren defentsan aritzeko gaitasunaren porrota dakar. Porrot horretan tumore zelulen berezko faktoreek hartzen dute parte,
|
beren
eginkizuna betetzeko gaitasuna murrizten duen defentsa sistemaren alterazioak bezala.
|
|
|
Hezkuntza hori jaso arren, kimioterapiaren sintomatologia akutua ospitaletik kanpo dauden bitartean pairatzen dute pazienteek. Horrek zera dakar
|
berekin
: gerta litezkeen ondorio kaltegarriak saihesteko eta kontrolatzeko jarraibide orokorrak jasotzen dituztela, nahiz eta batzuetan ez diren egokitzen norberak garatzen dituen sintoma espezifikoetara (4).
|
|
|
gerta litezkeen ondorio kaltegarriak saihesteko eta kontrolatzeko jarraibide orokorrak jasotzen dituztela, nahiz eta batzuetan ez diren egokitzen norberak garatzen dituen sintoma espezifikoetara (4). Beraz, sintomak prebenitzen edota arintzen saiatzeko,
|
beren
buruaren zaintzan parte hartzeko erantzukizuna (5) eta gainbegiratzerik gabe erabaki garrantzitsuak hartzeko ardura (6) dute.
|
|
|
Eskerrak 2009 urteko ikerketako kide izan ziren Azkoitia eta Azpeitiako parte hartzaile guztiei,
|
beraien
esker eta gogo onak posible egin baitu gaur egungo ikerketa honen burutzea.
|
|
|
Aipatu beharra dago behaketa ikerketek,
|
beraien
izaera dela-eta, aleatorizazio gabeziarekin erlazionaturiko alborapenak (aukeraketa alborapena), nahaste faktore ugari eta orekatu gabeko taldeak (paziente kopuru zein oinarrizko ezaugarriei dagokienez) izateko arrisku handia dutela. Eranskineko 3 taulan ikusi daitekeen bezala, maiz MV PCI estrategia okerrago dauden pazienteetan egiten da eta, beraz, erregistroen emaitzak kontu handiz aztertu behar ditugu.
|
|
|
Eranskineko 3 taulan ikusi daitekeen bezala, maiz MV PCI estrategia okerrago dauden pazienteetan egiten da eta, beraz, erregistroen emaitzak kontu handiz aztertu behar ditugu. Hori kontuan izanik, Jaguszewskik (15) STIMIA eta HAG duten" Swis AMIS Plus" erregistroko pazienteak (n= 4,941)
|
beren
arriskuaren arabera estratifikatu dituzte, IRA PCI (n= 3,833) eta MV PCI (n= 1,108) estrategietan ospitale barneko hilkortasuna eta GZKKNak (gertakari zerebrobaskular eta kardiako kaltegarri nagusiak) aztertuz. MV PCI taldean ospitale barneko hilkortasuna altuagoa izan da (OR: 1,80; KT%95: 1,37; p<0, 001), baina pazienteak arriskuaren arabera estratifikatu ondoren, ez dirudi MV PCIk ospitale barneko hilkortasun altuagoa dakarrenik.
|
|
|
3 taula: 2009ko laginetik PGa garatu duten parte hartzaile kopurua
|
beren
arrisku faktoreekiko erlazioan.
|
|
|
Hurrengo urteetan, sarri egin zioten odol analisia bere egoera eta entzima pankreatikoen balioen bilakaera aztertzeko. Batzuetan, balioak oso handiak izan ziren motiborik gabe, eta beste batzuetan odoleko amilasa eta lipasa balioak
|
berez
normalizatu ziren arrazoi ezagunik gabe (2 irudia). Emakumeak bizimodu normala egiten segitu zuen, hipertiroidismoa kontrolatzeko ohiko egiaztapenak egin behar izan arren.
|
|
|
Zergatik? sinetsi egiten dugulako, pazienteari
|
berak
hautatutako hizkuntzan arreta ematea, euren eskubidea izateaz gain, kalitatezko zerbitzuaren adierazle dela. Dena den, oso inportantea da profesionalei informazioa ematea, baita argi azaltzea ere zer eskatzen zaien, eta adostutako eran jokatzea".
|
|
|
Karbedilol/ ibabradina dosi finkoetara atxikitzea baimendu da ordezte terapia gisa erritmo sinusala duten paziente helduetan, lehendik dosi
|
beretan
karbedilolarekin eta ibabradinarekin tratatu direnean, bai eta arteria koronarioetako gaixotasunen bat duten pazienteetan bularreko angina kroniko egonkorra eta, sistole disfuntzioa eta eiekzio frakzio murriztua(% 35; BG EFM) dituen bihotz gutxiegitasun kronikoa (NYHAren II. IV. klasea) tratatzeko ere.
|
|
|
Gaur egun, gehien erabiltzen diren estatinak lovastatina, fluvastatina, sinvastatina, atorvastatina eta rosuvastatina dira.
|
Beraien
artean eraginkorrenak, azken biak, HoHF gaixoetan ere LDL maila murrizteko gai dira, ziur aski gibeleko LDLC ekoizpena murrizten dutelako (34).
|
|
|
Azken horietan, fluorofenil talde batek lehenengo motakoen butiril taldea ordezkatzen du gehienetan. Estatinen izaera hidrofilikoak ere
|
beraien
hepato hautakortasuna zehazten du eta, hortaz, beraien jatorriaz gain duten hidrofilikotasunaren arabera ere sailkatu daitezke, hidrofilikoak (rosuvastatina eta pravastatina) edo hidrofoboak (atorvastatina, simvastatina, fluvastatina, lovastatina eta cerivastatina). Bi motatako estatinak selektiboki barneratzen dira hepatozitoetan; ehun periferikoetan, berriz, bi era ezberdinetan barneratzen dira.
|
|
|
Azken horietan, fluorofenil talde batek lehenengo motakoen butiril taldea ordezkatzen du gehienetan. Estatinen izaera hidrofilikoak ere beraien hepato hautakortasuna zehazten du eta, hortaz,
|
beraien
jatorriaz gain duten hidrofilikotasunaren arabera ere sailkatu daitezke, hidrofilikoak (rosuvastatina eta pravastatina) edo hidrofoboak (atorvastatina, simvastatina, fluvastatina, lovastatina eta cerivastatina). Bi motatako estatinak selektiboki barneratzen dira hepatozitoetan; ehun periferikoetan, berriz, bi era ezberdinetan barneratzen dira.
|
|
|
Giza jatorriko anti PCSK9 antigorputz monoklonalak, arrisku altuko gaixoetan bereziki, LDL Caren maila jaisteko eta CVDaren arriskua murrizteko gai direla frogatu da.
|
Beraien
erabilpena gomendatzen da estatinekin eta ezetimibekin tratatutako gaixoetan kolesterol maila behar beste murrizten ez denean. Gaur gaurkoz, bi antigorputz ezberdin erabiltzen dira:
|
|
|
Orain arte estatinak izan dira kolesterola murrizteko erabilitako tratamendu nagusia,
|
beraien
eraginkortasuna eta prezio txikia dela-eta. Beste farmako guztiak estatinekiko errefusa agertzen denean edo haiekin hobekuntzarik ez dagoenean bakarrik erabiltzen dira.
|
|
|
Gaixoek,
|
beren
elikadura zainduz, beren giharrak eta sistema immunitarioa ahalik eta hobekien mantentzen dute, beren egoera orokorra hobetuz. Horrek gaixoaren bizitza kalitatea hobetzea dakar.
|
|
|
Gaixoek, beren elikadura zainduz,
|
beren
giharrak eta sistema immunitarioa ahalik eta hobekien mantentzen dute, beren egoera orokorra hobetuz. Horrek gaixoaren bizitza kalitatea hobetzea dakar.
|
|
|
Gaixoek, beren elikadura zainduz, beren giharrak eta sistema immunitarioa ahalik eta hobekien mantentzen dute,
|
beren
egoera orokorra hobetuz. Horrek gaixoaren bizitza kalitatea hobetzea dakar.
|
|
|
Karbedilol/ ibabradina dosi finkoetara atxikitzea baimendu da ordezte terapia gisa erritmo sinusala duten paziente helduetan, lehendik dosi
|
beretan
karbedilolarekin eta ibabradinarekin tratatu direnean, bai eta arteria koronarioetako gaixotasunen bat duten pazienteetan bularreko angina kroniko egonkorra eta, sistole disfuntzioa eta eiekzio frakzio murriztua(% 35; BG EFM) dituen bihotz gutxiegitasun kronikoa (NYHAren II. IV. klasea) tratatzeko ere.
|
|
|
Gaixoek,
|
beren
elikadura zainduz, beren giharrak eta sistema immunitarioa ahalik eta hobekien mantentzen dute, beren egoera orokorra hobetuz. Horrek gaixoaren bizitza kalitatea hobetzea dakar.
|
|
|
Gaixoek, beren elikadura zainduz,
|
beren
giharrak eta sistema immunitarioa ahalik eta hobekien mantentzen dute, beren egoera orokorra hobetuz. Horrek gaixoaren bizitza kalitatea hobetzea dakar.
|
|
|
Gaixoek, beren elikadura zainduz, beren giharrak eta sistema immunitarioa ahalik eta hobekien mantentzen dute,
|
beren
egoera orokorra hobetuz. Horrek gaixoaren bizitza kalitatea hobetzea dakar.
|
|
|
Gaur egun, gehien erabiltzen diren estatinak lovastatina, fluvastatina, sinvastatina, atorvastatina eta rosuvastatina dira.
|
Beraien
artean eraginkorrenak, azken biak, HoHF gaixoetan ere LDL maila murrizteko gai dira, ziur aski gibeleko LDLC ekoizpena murrizten dutelako (34).
|
|
|
Azken horietan, fluorofenil talde batek lehenengo motakoen butiril taldea ordezkatzen du gehienetan. Estatinen izaera hidrofilikoak ere
|
beraien
hepato hautakortasuna zehazten du eta, hortaz, beraien jatorriaz gain duten hidrofilikotasunaren arabera ere sailkatu daitezke, hidrofilikoak (rosuvastatina eta pravastatina) edo hidrofoboak (atorvastatina, simvastatina, fluvastatina, lovastatina eta cerivastatina). Bi motatako estatinak selektiboki barneratzen dira hepatozitoetan; ehun periferikoetan, berriz, bi era ezberdinetan barneratzen dira.
|
|
|
Azken horietan, fluorofenil talde batek lehenengo motakoen butiril taldea ordezkatzen du gehienetan. Estatinen izaera hidrofilikoak ere beraien hepato hautakortasuna zehazten du eta, hortaz,
|
beraien
jatorriaz gain duten hidrofilikotasunaren arabera ere sailkatu daitezke, hidrofilikoak (rosuvastatina eta pravastatina) edo hidrofoboak (atorvastatina, simvastatina, fluvastatina, lovastatina eta cerivastatina). Bi motatako estatinak selektiboki barneratzen dira hepatozitoetan; ehun periferikoetan, berriz, bi era ezberdinetan barneratzen dira.
|
|
|
Giza jatorriko anti PCSK9 antigorputz monoklonalak, arrisku altuko gaixoetan bereziki, LDL Caren maila jaisteko eta CVDaren arriskua murrizteko gai direla frogatu da.
|
Beraien
erabilpena gomendatzen da estatinekin eta ezetimibekin tratatutako gaixoetan kolesterol maila behar beste murrizten ez denean. Gaur gaurkoz, bi antigorputz ezberdin erabiltzen dira:
|
|
|
Orain arte estatinak izan dira kolesterola murrizteko erabilitako tratamendu nagusia,
|
beraien
eraginkortasuna eta prezio txikia dela-eta. Beste farmako guztiak estatinekiko errefusa agertzen denean edo haiekin hobekuntzarik ez dagoenean bakarrik erabiltzen dira.
|