|
2006
|
|
|
Heriotza onartua daukate, bai pertsonalki eta bai kulturalki. IHESdunak kezkatzen dituena ez da
|
beraien
heriotza, baizik eta beren semeak zeinekin geldituko diren, hiltzea ez da arazo. Eta hogeita hamar, berrogei urteko jendeaz ari natzaizu hizketan, ez hemen bezala laurogeikoaz.
|
|
|
B k begiratu zuen berriz milioi bat aldiz milioi bat modutara begiratutako hodei mutaezin hura, eta hasperen egin zuen, arrazonamendua burutzeko ezindurik; une batez damua sentitu zuen, berak ez zeukalako lagun bat hari esateko, aizan, aizak, hiltzen ari nauk, naun, topa dezagun azkenekoz, ez zuelako ezer berezirik egiteko beharrik sentitzen, ez zeukalako alaba bat, zeinari azken gutun luze eta hunkigarria idatzi (Alaba maitea, bihotz bihotzekoa: ...heldu da zu zeu zerk sortu zintuen zerorrek jakiteko eguna, nahiz eta letra hauek irakurtzen dituzunean neu jada urruti, oso urruti, izango naizen...), ez zeukalako bere azken egunei zentzua emango zien egitekoen zerrenda luze bat; inbidia eduki zien pertsona arruntei, horrelakoetan beren aferak konpondu eta dena ongi eginda utzi behar izatearekin, edo dena ongi eginda utzi dutelako ilusioarekin,
|
beren
heriotzaren hurbila, nolabait bada ere, ahaztera iristen diren horiei. Berak ez baitzuen harrei eman beharreko gorputz bat, gorputz hura, berea, besterik.
|
|
2007
|
|
|
Oinarrizko sei gaitasun aipatzen dituzte ikertzailek: mugagabe banatzea, ehunak bertatik bertara eta urrutira inbaditzea (metastasia), oxigenoa eta elikagaia erdiesteko odol hodi berriak sortzea,
|
beren
heriotza saihestea (zelula normal orok noiz hil behar duen adierazten dion programaz hornitua dago), hazkuntza faktore hormonalak ekoiztea eta hazkuntza galarazten dioten faktoreak saihestea.
|
|
|
Bide txarretatik ezin da inora joan, argi gabeko leizera soilik. Batzuendako hori egitea,
|
beren
heriotza izan daiteke. Egia ez dute ezagutu nahi, gezurra baizik.
|
|
2008
|
|
|
Lan hori Munduko Bankuak eta Osasunaren Mundu Erakundeak emandako informazioarekin egin zen. Haren egileek 1960tik 2002ra bitarteko banku krisien eta heriotza tasaren arteko erlazioa konparatu zuten, eta zenbait aldagai ikusi zituzten, hala nola egonkortasun ekonomikoa eta herrialdeek
|
beren
heriotza tasa erregistratzeko dituzten moduak. Ondorio hau atera zuten:
|
|
2011
|
|
|
Antolin eta Pablo Elesgarai izan ziran Rufino Arrospideren alde kargu egitera agertu ziran bakarrak. Baina lekukoen esanetan, Rufinok
|
berak
heriotz zigorrik euki ez izanak asko lagundu ei eban. Juan de los Ríos izeneko beste gizon bati be euren izenean berba egitera deitu eutsien, frankotarrak herrira sartu ziranean ondo etorria egitera urten ebanez eragina eukiko ebala ta, baina ez ei zan agertu.
|
|
2012
|
|
|
Esaterako, berpiztu direnek kontatzen duten esperientzietako bat da berpiztu aurreko une hartan jabetzen zirela hilda zeudela,
|
beren
heriotzaren jakitun zirela. Artikuluan, hori bera sentitu zuen paziente baten kasua deskribatu dute.
|
|
2013
|
|
|
James Rachels ek esana da (1986) bere heriotzaren inguruko erabakiak hartu nahi dituen gero eta pertsona gehiago dagoela. Orain hogeita bost urtetik gora eginiko aipamen horrek balio du egungo euskal gizarterako, gero eta gehiago baitira, beren biziaz hausnartzean,
|
beren
heriotzaz ere zeresan handia daukatela uste duten pertsonak; beren nahia da, horrenbestez, hiltzeko prozesu propioaren parte izatea. Modu horretan, norberaren heriotzaren ezaugarriak ageri dira, aurreko garaietako besteren heriotzari kontrajarrita.
|
|
2014
|
|
|
Suizidatzen denak hil egin nahi izaten duela: ez da beti egia izaten; suizidatzen diren gehienek jarrera anbibalentea dute
|
beren
heriotzari buruz. Krisia pasatu ostean, suizidio saioa egin duten asko pozik daude ez direlako suizidatu.
|
|
|
Excallibur en historia, Madrilgo Ebolaren birusak (Afrikatik kanpoko ebolaren lehen kasua) kutsatutako txakurraren txakurrak sare sozialak piztu ditu. Madrilgo Erkidegoak jakinarazi zuen kantxa sakrifikatuta zegoela “kutsatzeko arriskurik ez izateko”, eta, bitartean, animaliaren jabeak dei egiten zien herritarrei
|
beren
heriotza geldiarazteko, baina ez zuen arrakastarik izan. Kasu honetan, txakurrek ebolaren birusa har dezakete?
|
|
2015
|
|
|
Bizitzeko nahia hala ahuldurik, nekez iraun zezaketen luzaroan infernu hotz eta lokaztu hartan. Hobe hiltzea ezen ez honela sufritzea, sentitu bide zuten; ez ziren, ordea,
|
beren
heriotzaren jabe, gosez eta nekez hiltzen egon arren.
|
|
|
–Adiskide, senide eta ezagun guztiak galduta,
|
beren
heriotzaz hiltzea besterik ez zaie geratzen zahar askori, momentu batetik aurrera, lagundu dio andreak.
|
|
|
Zakurren eta gure arteko liskarra entzuten dutenean, tiroz josiko dute sasitza; ondoren harrizko hormaraino bidea urratzeko modua bilatuko dute. Hemen bi ehiza zakurren gorpuak aurkituko dituzte;
|
beraien ondoan
heriotzari ihes egindako eta heriotzara itzulitako gure bi mamuen gorpuak. Gure izerdiak eta animalien listuak bustitzen dute lurra.
|
|
2016
|
|
|
Haiek ez dira leku haren jabe. Haiek ez dira
|
beren
heriotzaren jabe. (Hildakoek okupa bihurtzen ez dute ikasi oraindik.)
|
|
|
Baita komunistentzako ere(...) Partiduko, fededunek?
|
berek
heriotza edo 18 urte Siberia' n merezi baldin badituzte, nor salba diteke, demokrazia. Siberi koi hortan? 91.
|
|
|
Haiek ez dira leku haren jabe. Haiek ez dira
|
beren
heriotzaren jabe. (Hildakoek okupa bihurtzen ez dute ikasi oraindik.)
|
|
|
Anita kaperatik irten zen pentsatuz, menturaz, ETAk justizia egin zuela Meliton Manzanas torturatzailea hilda, ez zela krimena izan. Gaur egunetik begiratuta, esanguratsua da ikustea nola zabaldu zen sentipen bera Francoren aurka zegoen gizataldearen zati handi batean, ideologia desberdinak izanda ere, nahiz eta beraiek
|
berez
heriotza zigorraren aurka egon. Pentsamenduaren eta sentipenaren arteko alde honek agian beste edozerk baino hobeto azal dezake ETAk garai hartan lortu zuen atxikimendua.
|
|
|
" Koldarrak askotan hiltzen dira
|
beren
heriotza baino lehen.
|
|
2017
|
|
|
190). Horrela, biktimei egozten die
|
beren
heriotzaren errua; ez du aintzat hartzen ez zirela sorgin izateaz akusatutako emakumeak izan, haluzinazio, horiei buruzko eztabaidez paper sorta izugarri idatzi zituztenak, Europako elitea baizik.
|
|
|
Hitzematen dut
|
beren
heriotzak ez direla zuritu gabe geratuko.
|
|
2018
|
|
|
Epai beharrik gabe sententziatzen zituelako hildakoak. Tiroketaren ardura osoa egozten zielako, eta beraz,
|
beren
heriotzaren errua.
|
|
|
gizartea sakonki eraldatzea, iraultzaren printzipioak gauzatzea. Bihotzez eskertzen diot Nikaraguako jendeari beraiek egin zuten borroka,
|
beraien
heriotzak, horiek ezagutzeko aukera izateagatik. Niretzat pribilegioa izan zen.
|
|
|
Hildakoei egotziko diezu
|
beren
heriotzaren errua?
|
|
2019
|
|
|
E. Kübler Ross medikuak azaldu zuen haurrek eta nerabeek
|
beren
heriotza gertu dagoela sumatu egiten dutela. Ingurukoek gaiaren inguruan ez hitz egitea erabaki arren, gaixoak denbora gutxi geratzen zaiola nabaritzen duela zehaztu zuen (31).
|
|
2020
|
|
|
Haien heriotza isilean eraman dugu urte askoan, erakunde ofizialek erabat bazterturik. Denbora horretan sinetsarazi nahi izan digute gure senideek merezi zutela horrela hiltzea, edota
|
beren
heriotzaren errudun izan zirela. Oinarrizko giza eskubideak errespetatu ez zaizkien pertsona askori bezala, egia eta justizia ukatu zaie.
|
|
|
Partikulena, elkarrekiko talkan. Biziaren eta bizitzaren abiadura ezustean harrapatzea,
|
beren
heriotzaranzko lasterkari, beren intimitatean segundo pare batez ehizatzea eta zenbait orratz burudunekin hitzak paperean iltzatzea. Hortxe duzu, nahasmendu aukerarik gabe, gaur bi segundoz egon zaren geltokia.
|
|
2022
|
|
|
Tabuaren izurriari aurre eginez,
|
beren
heriotza erabakitzeko eskubidea eman zaie Estatuko gaixo larri eta kronikoei. Bizitzeko eskubideak izatez eta logikaz dakar nork bere bizitzari azken muga jartzeko aukera.
|
|
|
Orain hau erantsi nahi dugu: espiritu iraultzaileari bizkarra emanez gero, herri gutxituek
|
beren
heriotza zigorra sinatuko dute.
|
|
|
Pentsa une batez albistegia lasai asko ikusten ari zarela, eta, tupustean, zure heriotzaren berri ematen dutela, fantasia bezala ez dago gaizki, zure hiletan jendeak zutaz zer esango duen imajinatzea bezala; baina ez esan ez denik era berean durduzagarria?. Bada halako zerbait gertatu zitzaion jende ez gutxiri orain ez asko, baina
|
beren
heriotzarekin baino, eutsi gogor, nirearekin. Antza nire izen abizen bereko pertsona baten heriotzaren berri eman zuten hedabideek, antza helikopteroarekin izandako istripu baten ondorioz.
|
|
2023
|
|
|
Gizena kofesatu egin nahi zen lagunarekin, eta erraten zion ezen Jainkoaren amodioa eta harenganako beldurra galduak zituen harakin batek idi bat edo bertze edozein kabala bezain aise sarraskituko zuela bera. Eta ikusirik beren ganberan hetsirik zeudela, eta handik ez zirela jalgitzen ahal ostalariarenetik iragan gabe, guziz segur egon behar zuten
|
beren
heriotzaz, eta Jainkoari gomendatzen zizkioten beren arimak. Baina gazteenak, ez baitzen bere laguna bezain ikaraturik, erran zion ezen, atea hetsirik zegoenez, entseatu behar zutela leihoan barna ateratzera, zernahi zela ere ez baitzen heriotza baino makurragoa izanen.
|
|
|
Ez dugu hau une aproposa legeriaren eta etikaren arteko harreman arazotsuetan sakontzeko, hausnarketa luze eta zabala eskatuko bailiguke horrek; aitzitik, gogoeta labur batzuk eskaintzea da gure asmoa, hurbileko zenbait pertsonak
|
beren
heriotza moduari buruz bizitako esperientzien harira.
|
|
|
Bi gohaindura horiek bereiziz, lanjer oro ezeztatzen dugu; hiltzeko nazkaren eragina ez da lanjerosa; lehenik, ona da zeren ongiari dagokiolako; gainera, ahula da eta zorigaitzez arrazoi guti dago ahula izaten gera dadin. Berriz
|
beraien
heriotzaren beldurraren aurrean ahul direnei dagokienez, errukia izan behar dugu haien aldera, zeren gizaki oro, ez bada fanatikoa, noizean behin bederen ahulezia horretaz gai baita; baina ahulezia hori zabaldu nahi duten iritzian eraldatzen badute, kriminalak bilakatzen dira eta orduan beharrezkoa eta erraza da jende horiek desohoratzea.
|