|
2000
|
|
|
Euskarazko umore grafikoaren euskarri izan da mende hasieratik Zeruko ARGIA (eta ARGIA bera ondoren). Olariaga, Zabaleta, Urmeneta, Mattin... komikigintza eta ilustrazioak
|
gurean
eman dituen izenik nabarmenenak orriotan arituak dira. Izen hauek topatzeko 70eko hamarkadaraino joan behar dugu eta, hala ere, lehenago hainbatek ipini du bere umorea aldizkarian.
|
|
|
Dena den, ihauterietan mozorro berezi bat nagusitzen da
|
gurean
ere: eskiatzaileen mozorroa.
|
|
|
Holako egoerak ez dira bakarrik
|
gurean
izango, ezta. Kontuan hartuta, gutxienez hiru estatutan aleman estandarra dela hizkuntz ofiziala, han ere gertatuko dira antzerakoak.
|
|
|
Gu euskara batua eta ona erabiltzen saiatzen gara. Baina zenbait gauza
|
gurean
ez dugu onartzen, adibidez,
|
|
|
Oraindik ez da plana abiatu baina zertzen ari gara. Gero
|
gurean
ateratzen bada, beste leku batzuetan ere ekingo zaio.
|
|
|
Azkenik, bada
|
gurean
euskarazko aldizkari erotiko pornografiko homosexuala. Aitor Aranak kudeatu eta EHGAMen laguntza du aldizkari honek.
|
|
|
Katalunian ez bezala, non hizkuntza kuotak laster indarrean jartzekoak diren, hemen, zinemara joan nahi izanez gero, erdaraz ikusi behar derrigor. Eusko Jaurlaritzaren pasibitatearen aurrean, eskerrak Tinko elkartearen ekimenez bikoizten diren filmak, parakaidisten modura, noizean behin
|
gurean
lur hartu eta elikatzen gaituzten. Oasis txikia basamortu erraldoian.
|
|
|
Zuek hasi baino lehen,
|
gurean
ez zen txotxongilo tradiziorik. Hutsune hori beraz, ezerezetik sortu behar izan zenuten.
|
|
|
Euskarara itzultzeko zenbait saio eginagatik, ordea, ez genuen lortu asmoa gauzatzea. Eta haren galtzarbetik nirera,
|
gurean
gelditu zen" bakailaoa".
|
|
|
Soziologia eta Zientzia Politikoen baitan, uztailaren 10etik 13ra" Euskal Herri@.kom?" ikastaldiak gaur egun
|
gurean
ematen den eztabaidaren mamira jotzea du helburu, alegia, komunitaterik ba ote dugu Euskal Herrian. Edo eraiki beharra ote dago?
|
|
|
Susta ditzagun txikienak eta eskualdeka elkartu. Eskualdeek badute
|
gurean
komunitate zentzurik, etorkizunak indartu egin lezakeena. Bultza ditzagun eskualdeetako komunikabideak enpresa multimedia modernoetan biltzera, hurbileko komunikazioaren esparru guztiak profesionaltasunez landu ditzaten.
|
|
|
Eta hori hala bada Espainiako gobernuak hainbat alorretan kudeatzen dituen lurralde guztietan, are larriagoa da arazoa euskal kulturgintzan ari garenontzat:
|
gurean
, dena da txikiago, dena ahulago; dena, oligopolioak izan ezik. Oraingo honetan ere, euskal gizartearen kontzientziaren baitan jarri ditugu itxaropen guztiak.
|
|
|
idazle baten zutabeak astero irakurtzen dituenez, eskura duenez idazle horren dosia, zertarako erosi bere liburu bat? Komunikabideetan azaldu beharra dago salmenta kopuru bat ziurtatzeko, baina
|
gurean
komunikabideetan agertzeak ez du salmenta kopuru duin bat ziurtatzen (eta literatura handietan ziur aski bai). Erran gabe doa, zenbait idazleren kasuan komunikabideetan azaltzea, irakurlegoa uxatzeko erarik onena ere izan daitekeela...
|
|
|
idazle baten zutabeak astero irakurtzen dituenez, eskura duenez idazle horren dosia, zertarako erosi bere liburu bat? Komunikabideetan azaldu beharra dago salmenta kopuru bat ziurtatzeko, baina
|
gurean
komunikabideetan agertzeak ez du salmenta kopuru duin bat ziurtatzen (eta literatura handietan ziur aski bai). Erran gabe doa, zenbait idazleren kasuan komunikabideetan azaltzea, irakurlegoa uxatzeko erarik onena ere izan daitekeela...
|
|
|
ELBk frantses gobernuak proposatu laguntzak ekoizle handiei egokituak direla eta ez tipiei salatu zuen. EHNEko kideek EBko politikari leporatu zioten behi haragiaren krisia eta
|
gurean
jaten den okela osasuntsua dela erakutsi zuten prentsaurrean txuleta probatzeko eskainiz. ENBAk eratu mahai inguruko hizlariak kontsumitzaileari informazio osoa ematearen alde azaldu ziren.
|
|
|
Etniabat nagusi izanik ere, bere naziotasuna ez du oinarritzen ezaugarri kultural edohistoriko enpirikoetan soilik, eta horrek esplikatzen du oraindik ere beste etniabatzuetako ezaugarriek irautea, nazio nortasun berdin edo ezberdinarekin. Beste aldebatetik,
|
gurean
bezala nazio eskakizunak mugimendu etniko batetik datozenean ere, nazio nortasunaren eraikuntza osagai etnikoan soilik oinarritzen ez dela erakustendiguten zenbait gertaera ditugu: mugimendu nazionalaren nolabaiteko klase izaerak, edo beste mugimendu sozial batzuekiko loturak, esaterako, taldearen kohesioa ezaugarri etnikoetan soilik oinarritzen ez dela ikusarazten digute.
|
|
|
Lehen aipatu dugun bezala,
|
gurean
ere, telebistarako programa generoen artekoberezitasunak desagertu arte urtu direnez, zaildu egin da kanal desberdinen eskaintzaren azterketa egitea. Programen edukian, xede taldean eta formatuan gero eta tipologia gehiago aurki daitezke eta, gainera, kanal batentzako erabilgarri suerta daitezkeensailkapen irizpideek ez dute beste baten programazioa aztertzeko balio.
|
|
|
Euskalduna da,
|
gurean
, gutxienez hizkuntza biren jabe dena: euskara eta frantsesaedo euskara eta gaztelania.
|
|
|
Baina ez bakarrik filosofian, beste gizarte zientzietan ere baizik. Pedagogian, harantzago joan gabe, batxilergoan Zuzenbidea ikasgai gisa sartzeak ekarrikolituzkeen onuren inguruko eztabaidak laster eduki dezake ondorioa
|
gurean
, epe labur batean nahitaezko irakasgai bihurtuz.
|
|
|
Difusio prozesuan ere, jende talde batek beste tradiziobaten elementua bereganatu aitzin adaptatu egiten duenean, askotan sinkretizatzetikpasatzen da. Eta sinkretizatzean, berraragitze prozedurak erabili izan dira,
|
gurean
bederen, dudarik gabe. Bat aipatzeko, deabrua aipatuko dut:
|
|
|
Kulturaren bi izariak? ...rrean arituko naiz euskal kultura aipatuz, ez euskarari soilik dagokionean, baizik norbanakoak edo Herri batek naturaren gainean biltzen duen guztia adierazteko.Guztiz bat nator Txillardegik garai hartan adierazitakoekin, baina hizkuntza, gizakiaeta kultura kontzeptuetan azken urte hauetan produkzio handia egin du gizarteak, ezbeti norabide berean, eta uste dut, euskaldunok argiago ikus dezakegula
|
gurean
gauregun zein den onena.
|
|
|
Kasu batzuetan, nirean alegia, txikitatik eskainiez zidatena eta urteak pasatu ahala deskubritu dudana erdiesteko. Herri bat bezala, beste herriak munduan zehar saiatzen diren gisan, aske izateko eta
|
gurean
guk erabakitzeko. Iruditzen zait bizitza, pertsonarena, indibiduala dela, norberarena, bereziadela.
|
|
|
Herri bakoitzak historiaren bilakaeran bildu du bere osasun jakintza. Beste kulturetatik jasotakoa edo
|
gurean
sortua, inportanteena gurean ongi antolatua izatea da, gureosasun baliabideak ongi aprobetxatuz.
|
|
|
Herri bakoitzak historiaren bilakaeran bildu du bere osasun jakintza. Beste kulturetatik jasotakoa edo gurean sortua, inportanteena
|
gurean
ongi antolatua izatea da, gureosasun baliabideak ongi aprobetxatuz.
|
|
|
Aski bedigogoratzea herri gogorapen komuna dela, herri horren kontzientziaren egitura. Baina, horregatik hain zuzen,
|
gurean
ditugun arazoak aipatu behar ditut:
|
|
|
Alfer alferrik. Gerrak apurturiko iragan zaharraren gainean, zutik zegoen jamundu(
|
gurean
bederen) berria, eta ezerk zuen haren martxa geldiarazi.
|
|
|
Zeinekinbide urratu hezkuntzan, euskal hiztun eskolatuek ahozko trebetasunak egoki garaditzaten?... Galdera hauen guztien erantzuna erraz topatuko dugu, inguruko hizkuntzen bilakaera eta errealitatea aztertuz gero;
|
gurean
, ordea, erantzun gabe dauzkagu.
|
|
|
Honen aburuz, elebidunek bi hizkuntzetariko baten ekarpena hautatzen dute funtzio hori betetzeko, hizkuntza batean zein bestean mintzo direlarik. Datu hau oso esanguratsua gertadaiteke, izan ere,
|
gurean
hizkuntzen ukipen egoera oso indartsua da eta aztergai dugungiza taldean, gazteen artean alegia, kultur eta hizkuntz erreferentzia indartsuenakukipen egoeran sortuak dira.
|
|
|
Frankismoaren lehen urteetako arrastoa begiratzeko, badugu gaur tresnarik.Orduan gauzatutako hizkuntz politikaren historiarako langairik franko bildu zuenBenet ek (Benet 1973, 1979), eta ezaguna dugu
|
gurean
ere (Torrealdai 1982, 1998). Bada hor perla ederrik (Torrealdai 1998: 85, 93, 97, 104, 106).
|
|
|
Nik ezagutzen nuen osaba Joanikot, eta segur nengoen ezen napolitarraren hitzek gogo hozturik baizik ez zezaketela utz, zeren iruzurtzat eta engainamendu handitzat baitzituen sainduen mirakuluak eta mirakulukeriak, bataz, horrela pentsatzen zuelako, eta, berriz bertzea,
|
gurean
eskarmenturik ere izan genuelako, noiz eta aitak etxerat ekarri baitzuen lignum crucis aren erlikia hura, aitona Nikolasen gaitza sendatuko zuelakoan, aitonak hari musu emanez gero, baina alferrik... Osabak, halarik ere, gonbidatuarekin konplitzeko edo, irria edo irri iduriko hura luzatu zion.
|
|
|
—Zergatik ez dute beroriek
|
gurean
egun bat haboro egiten, atzokoaren ondotik atseden hartzeko eta indarberritzeko?
|
|
|
—Badakik ezen, hilabete baten buruan, desterrurat joan behar dudala, eta ez nikek adio luzetan galdu nahi, zeren eta hik ere heure etxea baitaukak, eta han izanen dituk heure etxekoak aiduru... Halarik ere, eguna aitzina zoak, eta
|
gurean
iragan huke, beharbada, gaua. Baina, orain bahoa edo bihar bahoa, gure adioa alegrantziazkoa izan ledin nahi nikek...
|
|
|
—Baina bazkalordua da eta, bertze egitekorik ez baduzu,
|
gurean
bazkal dezakezu... —erran zidan, mahai inguruan bertze aulki bat paratzen zuela.
|
|
|
Ordea, sentimendu hura, denborarekin, ahulduz, flakatuz eta baretuz joan zitzaidan... eta, are gaitzago eta okerrago, zeren, irri eta zirri orotarik haratago, hustasun bat bezala nabaritzen hasi bainintzen, haragiaren argi guztiak, asearen aseaz eta soberaniaren soberaniaz, ahitu, agortu eta iraungi balitzaizkit bezala, eta neure zorion idurikoa zorigaitz bihurtu. Zeren, egiten dugularik bertzeen bakardadeekin bat, iduritzen baitzaigu ezen gurea urtu egiten dela haienean eta haiena
|
gurean
. Baina bakardadearen kontrako bat bateko eta behin behineko medizina zen hura, zeren, erran berri dizudan bezala, gero eta gehiagotan sentitzen hasi bainintzen ezen halako tristura bat sartzen zitzaidala gogoan eta ariman barrena, noiz eta portuetako emaztekiekin neure egitekoa egiten bainuen, arestian hurbil nuèn gorputza beso artetik urrunduko balitzait bezala eta guztiz arrotz eginen balitzait bezala, erremediorik gabe.
|
|
|
Maiatzean, delako paperak eskuz esku zebiltzanean, zenbait egun baizik ez nuen emazteak etxetik igorri ninduenetik. Hortaz, ez nengoen opor asmoetan, kontuan hartu gabe,
|
gurean
, Kristina genuela beti udaren antolatzaile. Handik goiti, erabakia geroratua nuen, estakuru mestakuru, auzia atera zen guztietan.
|
|
|
Autoa dela eta, Volkswagen Golf txuri bat daukadala erantzuteaz gain, esan diot
|
gurean
autoa jainkotu samartua dugula. Horren adibide, kontatu diot badudala lagun bat orain dela gutxi marka bereko auto bat erosi duena eta, egun batez, garajetik irtetean, zutabearen kontra igurtzi ez oso nabarmen bat egin ziola autoaren hegal bati.
|
|
|
Eta bakarrik diodanean, bakarrik esan nahi dut. Berdin zait
|
gurean
edo apartamenduren batean, alokairuan. " Ez zaitez tuntuna izan", entzun diot Teresari," Etxea zeuretzat dela esan behar zenion.
|
|
|
Baina berriro ere fiskalaren beraren hitzen ildotik, gaineratu nahi dut gure presidentea ez dela kale garbitzaile bat, taxi gidari bat edo irakasle bat baino gehiago, eta hori dela-eta harro egon gaitezkeela gure herriaren legediaz:
|
gurean
inor ez da beste inor baino gehiago. Gure presidentea ez da supergizon perfektua, baina kargu horretara zer edo zergatik heldu da eta, bizi dugun egoera sozio-politikoari gainbegiratuz gero, ezin esango dugu bere lana gaizki egin duenik.
|
|
|
Otamendirenean aldian behin indar bereziz ageri zaigu, Lekuonarenean maizago, eta ia aro guztietan, balio desberdinez. Ilargiaren eskolan liburuan lehenengoz aztertu zen
|
gurean
errealitatea hausnarketa estetiko gisa. Hartan kontenplazioak ez zeraman hasperenera, zehaztasunera baizik, Lekuonaren esateko dotoreziak areagotu baino egiten ez duen sentsualismoan hala ere:
|
|
|
Diskisizio hauek guztiak edonon izan daitezke baliagarriak, baina
|
gurean
, Euskal Herrian, gaurkotasun berezia dute, edota gaurkotasun hori ez dute inoiz galdu, eta aurreiritziz betetako panorama baten aurrean gaude. Batetik, artearen inguruko eztabaida eta debate guztiak ideologia politikoak oso baldintzatuta dauzka; eta, bestetik, eta beharbada era kezkagarriagoan, nolabaiteko pentsamendu bakarra eta" politikoki" zuzena gailendu zaio debate horri, eta beraz, gaur egungo arteari dagokion edozein debatetan oso zaila da pentsamendu bakar horretatik ihes egitea.
|
|
|
Zain nago orduan zer entzun! Nor ausartuko da hemen,
|
gurean
, ezer esatera. Orain isil isilik gelditu direnak?
|
|
|
Ez, bederen, gaur eta hemen. Ez, behintzat, begiz jotako Euskal Herri
|
gurean
.
|
|
|
Trasteak bildu, egunkariak erosi, bezperan egondako tabernetako batean gosaldu, kantinplora urez eta zahatoa ardoz bete eta bidean jateko zerbait erosi ondoren, Orexarantz abiatu ginen, goiza sorbaldan, zeru garbi baten azpian. Lizartzatik oso gertu zegoen bidegurutzea, eta handik lau kilometro eta erdi baino gutxiago geratzen zen Orexako plazaraino, denak aldapan gora, hori bai(" Aldapa goien Orexa han dugu,/ ‘munduaren ipurdia’", idatzi zuen Orixek" Lizardi
|
gurean
" poeman). Orexara heltzeko kilometro erdi bat falta zela, argazki bat egin nion bide ertzean ikusi genuen 1964ko hilarri bati.
|
|
|
" Gogoratzen al haiz", galdetu zion bere lagunari Lupok," Henrik zer esan zigun? Denek lana izateko, guk
|
gurean
ordu gutxiago sartu behar genuela". " Bai", esan zuen Belek," hori nik lehendabizikoz berari aditu nion.
|
|
2001
|
|
|
n Hortaz, eta
|
gurean
itzultzaile bikainak egonik, inolako lotsarik gabe itzuli ditzazkegu gure lanak beste ezein hizkuntzetara. Ez da
|
|
|
Itzultzaile lana
|
gurean
bere balioan ordaindu ezin dena dugu. Alde horretatik hitz onak eta eskerrak besterik ez ditut Jose Luis Padronentzat, nirea gazteleraz jarri duelako, era txukun eta dotorean.
|
|
|
Europar Batasunak indarrean jarri berri dituen neurriek urte beteren buruan esanen digute B.S.E.k
|
gurean
izan dezakeen eragina zenbaterainokoa den. Anartean, ez dirudi baliabide guztiak ekinean jarri direnik; izan ere, gardentasuna ez da bermatzen.
|
|
|
Donostiako Tabacalerako eraikin zaharrean ere tankerako gune bat egitea erabakitzen badute, ibilbide artistikoak etapa bat gehiago izango du. Edozeinek pentsa dezake arte garaikidea osasuntsu dagoela
|
gurean
eta hainbeste proiekturekin Euskal Herria punta puntan jarriko dela alor honetan. Baina titanioaren distiratik haratago begiratuta, modernotasun nahiaren azala altxata, beste mundu bat ageri zaigu.
|
|
|
Hau guztia Bilboko Guggenheim Museoaren lehen urte arrakastatsuen ondoren. Arte garaikidea
|
gurean
garai onak bizitzen ari dela dirudi. Baina agian horixe besterik ez da, irudia.
|
|
|
Argi dago maiatzaren 13ko hauek ez direla
|
gurean
izan diren beste hauteskunde autonomikoak bezalakoak. Eta ez bakarrik probokatuak direlako.
|
|
|
Molde honetako aldizkariek ohiko duten egiturari eutsi diote; inguruko eskolen esku dagoen atala, artikulu monografikoak, gureak kanpoan, kanpokoak
|
gurean
, argazki zaharra, elkarrizketa, berri laburrak, kultura, kirola eta komikia. Orobat, zenbakirik zenbaki aldizkariko azalean agertuko den argazkiarekin lehiaketa antolatu dute.
|
|
|
Zergatik hasi zen badakigu, baina oinarrizko arazoen iraupenak ez du betirako justifikatzen aitzineko aukerak, zeren eta azken helburuak bide hoberenetarik lortzeko, egoera konkretuaren arabera aldatzen baitira estrategia eta taktika. Gaur, minoria armatuen estrategia desfasatua dago nazioartean, eta
|
gurean
bertan, gero eta aurkako zabalagoak sortzen ditu. Bitartean, abertzale gehienak prest dira ETAren ekintza armatuen bukaera negoziazio eta amnistiaren bidez bilatzeko, eta anitz badira betiko helburuen bila alor zibiletan jarraitzeko prest.
|
|
|
Esan dezadan egia osoa, badaezpada: lagunarte txikia ginen; interneten inguruko ikastaroetan hogeitaka lagun baldin bazebiltzan,
|
gurean
sei: Jasone, Karmelo, Josu, Pello, Mertxe eta Xabier, Euskal Herriko beste hainbat tokitatik zetozenak, gehi hiru irakasle:
|
|
|
" Gaixo ingelesa" filmarako bere abesti batzuk aukeratu zituzten eta orduan egin zen ezagun Sebestyen, aurretik ere lan handia egindakoa da, ordea, bai bakarka bai talde anitzekin. Bospasei aldiz abestu du Euskal Herrian eta laster izango da berriz ere
|
gurean
.
|
|
|
Nekazarien gaineko presioa areagotzea hautatu zuten askok Bizkaia eta Gipuzkoan. Baina, lehen esan bezala, Euskal Herriko noblezia alde batetik xumea eta bestetik erasokorra izaki, ekintza militarra nagusitu zen
|
gurean
errentak zabaltzeko bide gisa. Hura zen bide naturala, nobleek hobekien egiten zekitena eta sarritan egiten zekiten gauza bakarra.
|
|
|
Behin eta berriz esan beharra dagoela iruditzen zait:
|
gurean
, profesionalek dirutan jasotakoa baino gehiago ematen dutelako lanean, horregatik egin ahal izaten dira animaziozko filmak gurean.
|
|
|
Behin eta berriz esan beharra dagoela iruditzen zait: gurean, profesionalek dirutan jasotakoa baino gehiago ematen dutelako lanean, horregatik egin ahal izaten dira animaziozko filmak
|
gurean
.
|
|
|
Beraz, izan bazela drogazaleren bat
|
gurean
ere ondoriozta dezakegu…
|
|
|
HORREGATIK guztiagatik oso erreza gertatzen zaigu elkarren arteko komunikazioa eta gure ideiak plazaratzeko aukerak izatea. ...kultatean egin ziren kritika jardunaldietan gertatzen den bezala, poesiaz, narratibaz, haur literaturaz edo saiakeraz eginiko kritikaz aritzea (eta hori gertatzen da antolatzaileen artean sentsibilitate hori ematen delako); eta modu berean, oso harrigarria gerta daiteke literatura tertulietan haur literatura idazleak, kritikoak eta helduen literatura idazleak egotea, Gasteizen egin ohi den bezala,
|
gurean
mugak askoz hauskorragoak baitira. Baina agian egoera on honen azpian dagoena gure ahuldadea besterik ez da, komunitate txikia izatearen ondorioa eta, beraz, guztion beharra izatearena.
|
|
|
Baina Sevillako Teatro de la Maestranzak, eta Kanaria Handiko Alfredo Kraus auditorioak edo,
|
gurean
, Bilboko Euskaldunak ere eskaintzen dute opera; denboraldi laburragoak baina oso erakargarriak.
|
|
|
Guk euskaldunak atera nahi ditugu eta, beraz, gure lana ez da izan beharbakarrik hizkuntza egiturak eta horrelakoak irakastea;
|
gurean
euskarairakastea beti egon da loturik motibazio eta erabilerarekin. Datozkigunikasleak motibazio batekin datozkigu eta ateratzean zaletuak bihurtzenditugu.
|
|
|
– amaieran jaso nahi den saria edo objektu desiratua(
|
gurean
euskara),
|
|
|
Honaino planteamendu teoriko berritik sortutako ikas/ irakasteko moduarenerrepresentazio sinplifikatua. Edozein planteamendutan bezalaxe,
|
gurean
ere, ustejakin eta zehatz batzuekin jokatzen dugu. Gure uste sendoak, mugagabekozalantzetan sustraituak dira.
|
|
|
nutrizionistak ikasiak ditu bitamina, proteina, oligoelementu eta abarren izenak, zertarakoak... eta pazientea behatu ondoren (sintomak, ohiturak), honen gabeziak eta gehiegikeriak zein diren (diagnosia) jakin dezake.Gero, diagnosiaren arabera, dietarik egokiena eskainiko dio, bere ustez. Pazienteak?
|
gurean
ikasleak, arian arian eta komunikazio egoera batean, komeni zaiondieta estrategia aukeratzen jakingo du, unean uneko arazoak eta gabeziakgainditzeko.
|
|
|
ikasturtean zehar burutu nuen izenburu bereko memoria, eta, izatez, gaia ez nuen besterik gabe aukeratu. Izan ere, hasiera batean ikasturte horretakoarazo jakin modura aurkeztu zitzaidana, hots, ikastalde bateko ikasleak hainziren esanekoak non agindutakoari besterik ez baitzioten jaramonik egiten, eta horren ondorioz ezinezkoa zen ezarritako helburua lortzea, hau da, ezin zen jariotasunean aurrerapenik egin?,
|
gurean
maiz gertatzen zen egoera zela konturatunintzen; eta, eginahalak eginagatik, auziari irtenbide egokia ematen asmatzen ezgenuela iruditzen zitzaidan. Are gehiago, bazegoen gure artean horrelako etsipenezko sentsazioa:
|
|
|
hau da, jariotasunean aurrerapenikegin. Egoera hori
|
gurean
maiz gertatzen zela konturatu nintzen eta, eginahalakeginagatik, auziari irtenbide egokia ematen ez genuela asmatzen iruditzenzitzaidan. Are gehiago, bazegoen gure artean horrelako etsipenezkosentsazioa:
|
|
|
(5) Gaitasun soziolinguistikoa: informazioa eskatzen ari dena desenkusatzen arida (esan bezala
|
,
gurean ez da ohikoa ezezagun batekin hizketan hastea)
|
|
|
Geure erromantizismoari gagozkiolarik, hona segidan, labur beharrez zirriboraturik, erromantizismoak
|
gurean
izan dituen hiru jokabide, kronologiaren araberaemanda:
|
|
|
Ziutateaz nobelatik Etiopiara bitartean, abangoardien eraginpean lehenengo, eta Borges-en galbahetik pasatako geroagoko Pottekoen ikuspegiak ere ez al duaurreko mendearen bukaerako jokaldia errepikatu
|
gurean
, ia bakarrik protagonistak aldatuz: han Flaubert eta Zola direlarik eta gurean Saizarbitoria (gutxiago J. A.Arrieta) eta B. Atxaga eta J. Sarrionandia bestetik?
|
|
|
Ziutateaz nobelatik Etiopiara bitartean, abangoardien eraginpean lehenengo, eta Borges-en galbahetik pasatako geroagoko Pottekoen ikuspegiak ere ez al duaurreko mendearen bukaerako jokaldia errepikatu gurean, ia bakarrik protagonistak aldatuz: han Flaubert eta Zola direlarik eta
|
gurean
Saizarbitoria (gutxiago J. A.Arrieta) eta B. Atxaga eta J. Sarrionandia bestetik?
|
|
|
Nire ustez, nobelagile katalanak egiten dituen gogoetak, zentzuzkoakez ezik, behar beharrezkoak dira. Nik uste lagun diezagukeela
|
gurean
gertatzendenaren inguruan gogoeta egiten.
|
|
|
Hor ez dago nobelainteresgarririk inoiz. Talentuak talentu, zenbat halako
|
gurean
! R.
|
|
|
50eko hamarkadatik aurrera euskal eleberrigintzak europar zein amerikar korronteekin bat egin zuenetik, hots, herderianismoak
|
gurean
indarra galdu zuenez geroztik, hemen ekoizten den oro testuartekotasun unibertsalaren baitan irakurtzekoohitura hartu dugu. Baina kontuz, honek ez du esan nahi hemengo literaturakberezitasunik ez duenik.
|
|
|
Ondorio teorikoenez hauxe esan daiteke: motibazioaren inguruan literaturapsikosozialean ezagutzen den lanik garrantzitsuenetako bat Gardner (1985) autoreak egin duena dela, orain arteko ikerketetan(
|
gurean
barne) erabilgarriagertatu delako, bai motibazio prozesuari ematen dion erdigunetasunarengatik, etabaita proposatzen dituen orientazio motibazionalen sailkapenarengatik ere. Gureegoeran eta aztertutako testuinguruan lortu dugun ereduak neurriren batean aurreko ereduek esandakoari eusten dio, baina beste neurri batean zenbait berrikuntzaproposatzen ditu.
|
|
|
Emakume irribarretsu eta adiskidetsu haiek ikusi eta geure haurtzaroaz oroitzen nintzen. Gerra ondoren
|
gurean
lau arreba zaharrak aritzen ziren guri gaztetxooi zorriak kentzen. Beren lana ahalik ongien egiten saiatzen ziren.
|
|
|
Ba,
|
gurean
, Jainkoari esker, jantziak eroan dabe bakarrik tolesa.
|
|
|
ez kolorerik ez usainik ez zuten berrikeriak ipintzen genituela. Beste edozeinek egiten zuena bere hizkuntzan egingo genuen guk ere
|
gurean
, baina ez besteek bezala: guk hori berbera egin genezakeen hankak mozturik, besoak loturik, baita burua txapelarekin batean zoko batean utzirik ere.
|
|
|
Pisua, gainera, sakonari omen dagokio, hainbeste bider ikusten dugunez. Eta axalekoak izanik ere, ez dira
|
gurean
bakarrik aurkitzen tankera horretakoak. Egingo nuke nik behintzat ugaritasunari tink lotua dagoela aspergarritasuna, hiztegietan (oraindik) ager  tzen ez den hitz batez balia banaiteke.
|
|
|
Ez zuten uste, ordea, Unibertsitate zaharrak orduko beharrak eta premiak  asebete zitzakeenik, arrazoi osoz, noski. Haren aldamenean âharen aldamenean eta ez haren aurkaâ jaso zuten, beraz, irakastegi berria, jakite" berriaren" (berria baitzen oraindik
|
gurean
) bizileku izan zedin eta teknikaren  bitartez Probintzia hauen ekonomiak falta zuen gidaritza har zezan.
|
|
|
Bistan da, Unibertsitate eskea
|
gurean
nabarmendu zenez gero (eta ni jaio orduko entzuten zen oihu hori), ez gabiltzala guztiok gauza bat beraren bila: are gehiago, batbederak ere ez duela beti gauza berbera eska  tzen.
|
|
|
Gabe bagaude, badugu ordu horrelako zerbait sor  tzeko, bestek gure ordez sor dezan baino lehen. Izan ere, arras aurpegi berezia dute
|
gurean
bai irakaskuntzaren eta bai irakasleen istiluek.
|
|
|
Hitzok eder, geiak ez. Ageri baita ageri ahala hiztegiek,
|
gurean
hartu duten gradu hedatu bezain goitarrean bederen (entziklopedia aldera iraultzen direlarik), ezin dezaketela hitzen ezaguera biluzian planto egin," geiak" ere ezagutu behar direlarik, hitzak ez eze. Asko den adina ez izanik ere, premiazko dute hiztegigileek hitzen berri jakitea, eta ikastea dagoeneko ez badakite, bai euskarazkoen eta bai erdarazkoen.
|
|
|
Bakea izan da nagusi Iparraldean, geure begiz ikusirik behintzat, abian bertan halako itxurazko maila hartu zutenez gero hitz kontuan, ez goiko ez beheko, bai nolaerebait bitarteko. Nahiz alor hau ongi aztertua ez egon, dakidanez, esan daitekeela iruditzen zait ez dela han, zenbait gorabehera ezagutzen ditugularik,
|
gurean
bezalako ezberdintasun eta alderdikeriarik izan, alderdikeriaren ondoren elkar ezinikusia zetorrela.
|
|
|
Artean sortu berria zen Real Academia ren hiztegitik hartu zituen hitzak banan banan eta banan banan alboratu zizkien euskarazko ordainak, latinezkoak gelditzen zirela hirugarren. Ez zen antzekorik
|
gurean
egin, dakigularik, 1745 baino lehen. Patri Urkizu prestatzen ari den Urteren hiztegia, lehen abiada baizik ez izateaz gainera, ez zuen inork ezagutzen.
|
|
|
Ikusleak astindu nahi ditu eta lazki marruskatu, ez balakatu. Betiko leloak utzirik, beraz, ez dirudi lan alferra dakarren mandatu horri begira  tzea eta batez ere
|
gurean
izan duen harrerari.
|
|
|
Hori ez da iritzi bat baizik, baina, bataren eta bestearen iritzien gainetik, badirudi badela gure artean, Mendebaleko mundu honek XVI XVII. mendeetan biribildu zuen lehen iraultzari buruz, halako nahas mahas korapilaturen bat: Galileo aurrekoa, ez da Orixe bakarra izan
|
gurean
. Baina hobe genuke, hemen ez dugun soseguz eta patxadaz, elkarrizketa luzeren bat egiteko bidea aurkituko bagenu beste aldi batean, hontaz eta hartaz.
|
|
|
C. Hitz berriak ez ziren nabarmentzen
|
gurean
premia sortu berriei aurpegi emateko, ez beti behintzat, ezta maizenik ere: hainbat bider ez ziren garbi kutsu itsaskorrak zekarren eritasunaren aztarnak baizik.
|
|
|
Larramendik ongi ikasia zuen, iparraldetik hegoaldera zetozen Akademien garaian bizi zelarik, euskarak ere, hizkuntza landuen sailean sar  tzeko, neurri, lege eta erregela jakinak behar zituela, idazle eta hizlarien artean (predikarien artean,
|
gurean
) onarturik zabalduko zirenak. Honelaxe neurtuko nuke nik Aita Manuelen ekarria lanbide honetan:
|
|
|
Ez dator, bestalde, garai txarrean. Harrigarri bada ere, hizkuntzalaritzarako joera (eta hizkuntzarekiko ezaguera) maizago ageri dira
|
gurean
, filologia ikasleen artean, literaturaren estudiorako isuria baino. Gurean diot, euskal filologian, bestetan ez baita horrelakorik gertatzen, alderantziz baizik sarrienik.
|
|
|
Aurkitzen ez dugunean (oni nola deritza? galderak erantzunik ez zuenean, ezin izan zezakeenean horrelakorik
|
gurean
sekula usatu ez zelako), asma dezagun gupidarik gabe. Asmazio horietan, gerokoen usteak zuzenak baldin badira eta zuzenak dirudite, ez zuen beti, ezta gehienetan ere, bestelako arazoetan maiz agertua zuen esku trebea erakutsi.
|
|
|
figuretan, gehienentzat (klasista izaki orduko poesia edo, hobeki baderitzozue, orduko bertsogintza landua) ezkutuan gelditzen diren aipamen jakintsuetan. Harrigarriago da, horratik, gero, joan den mendean eta
|
gurean
ere bai, gertatu dena, hizkuntzari eskerrak, eta hizkuntzaren antzinatasunari, batez ere, ikuskatu baitute Etxepare, Lafon arte esateko moduan, klasikoen uztarripetik aspaldi askatuak zeuden euskalariek, mamian zekarkeen poesiaz arduratu gabe, pasaeran eta bidenabar hitz bitan ukatzeko eta esesteko izan ezik.
|
|
|
Egiazko poesia, egia esan, poesia huts, garbi, gorengo hura, gertakari bakana izaten da edozein leku eta edozein alditan. Beste literaturetan ere,
|
gurean
ez ezik, zin zinetako poesia ez beste guztia kiskaltzen hasiko balira, ez lukete hutsaldi txarra hartuko liburutegiek. Ezta lasaialdi makala ere mundu guztiko ikasleek literatura esaminetan.
|
|
|
Hona lekukoa, bakartasunak ahulduko ez duena, Zalduntxoak baino lehenagokoa izanik ere: Europan, dakigunez, goizago izan ohi zen bestetan
|
gurean
baino. Leibniz hartu nahi dut mintzagai, jakintsua izateaz gain, langile amorratua eta munduan izan den adimendurik garbienetako baten jabea.
|
|
|
Diglosiak joa dagoen egoeran, ez zaio orain beheko maila baizik aitortzen gure hizkuntzari. Beldur naiz, haatik, ez ote ziren gauzak bestela gertatzen
|
gurean
, ez baitaiteke izan azpiko eta morrontzako hizkuntzarik mendez mende iraungo duenik gureak bezala.
|
|
|
Badakit, nabari da eta, gero eta uzkurrago agertu zaigula don Jose Migel teoria kontuan, gero eta lotuago datu bilketari. Ezin duda egin daiteke biltze lana dela
|
gurean
presakakoena, orain zenbait urteren barruan biltzen ez dena betiko gal daitekeelako. Argitasun huts horiek, ordea, mamiaren pare, teoriaren hezurrak behar dituzte zutik egongo badira.
|
|
|
Ez dut, ordea, ukatuko etxekoekin diharduten jakite horiek badezaketela
|
gurean
beste baliorik izan. Bistan da, aitzitik, gure kulturak (ikasiak, ez herri kulturak) eta jakiteak duten maila eskasean, abiapuntu ederra  eskaintzen digutela direlako sailok, hortik aurrera gero eta gorago eta zabalago jo dezagun, herrikoetarik arrotzetara, etxetik kanpora.
|
|
|
Garbiak oro erdaraz, inongo erdaraz, idatziak eta lizunak oro euskaraz? Gogoeta zuzenak besteren hizkuntzan beti eta okerkeriak, berriz,
|
gurean
–Are gehiago.
|
|
|
Normala da hala gertatzea, neurri politikoak baitira nazioaren iraupenaren beraren eta, arrazoi handiagoaz, nazio eraikuntzaren giltzarria. Gainera, gataz  karen izaera politikoaren nagusitasuna ageriagoa da
|
gurean
administrazio espainiarraren edo frantsesaren mendean dauden beste nazio estatugabeetan baino. Gatazka politiko horren barnekotzat jo behar ditugu ETAren edo kale borrokaren eragileen indarkeria politikoa, politika ânazio arazoaâ faktore erabakigarria baita haren sorburuan, garapenean eta balizko irtenbideetan.
|
|
|
Ezer gutxi zegoen gure etxean. Bertso zaharrik ere ez zen
|
gurean
ezagutzen. Bilintxen Ja jai izenekoak edo holakoren bat edo beste, gure amak kantatzen zituen, donostiarra zenez.
|
|
|
Eskasak diot zentzu ezberdinetan: egun horrek kalean oihartzunik izan ez zuelako, komunikabide gehienen axolagabekeriak hutsune hori eraginez; mami eskaseko ospakizuna ere, hizkuntza gutxituentzat egunak ekarri zituen emariak ia hutsaren hurrengoa izan zirelako;
|
gurean
, bederen.
|