|
2000
|
|
|
Herri berean hamalau edo hamabortz familia
|
etxeetan
itxi zituzten. Izua.
|
|
|
Oxford House deritzan eraikinean daukate bulegoa; orain dela gutxi arte, ordea, nomaden moduan batetik bestera ibili dira. Bazkideen
|
etxeetan
biltzen ziren neguan eta parkeetan udan. Ez da bulego handia, hori dela eta, ekitaldiak burutzeko Oxford Houseko areto eta gelak erabiltzen dituzte.
|
|
|
Gaztetxoek ez dute etxean sexuaz hitz egiteko ausardiarik izaten, guraso askok ere ez. Osabaren pertsonaia oso garrantzizkoa da sexuaz askatasun osoz hitz egiten duelako, pertsonaia hori
|
etxeetan
edukitzen dugun hutsune hori betetzera dator. Ni konbentzituta nago etxeetan beste jarrera irekiago bat edukiko bagenu gurasoengandikoa eta gurasoenganakoa, askozaz zoriontsuago izango ginatekela.
|
|
|
Osabaren pertsonaia oso garrantzizkoa da sexuaz askatasun osoz hitz egiten duelako, pertsonaia hori etxeetan edukitzen dugun hutsune hori betetzera dator. Ni konbentzituta nago
|
etxeetan
beste jarrera irekiago bat edukiko bagenu gurasoengandikoa eta gurasoenganakoa, askozaz zoriontsuago izango ginatekela.
|
|
|
Baina kontua da zaila dela zinean egitea, diru mordoa behar delako. Bideoan aukera gutxiago dago lanak erakusteko, esparrua txikiagoa da, kultur
|
etxeetan
soilik erakusten dituzu zure lanak. Zinean eginez gero, eremu izugarria zabaltzen zaizu.
|
|
|
Alabaina, ABk hautesontzian bestelako boletina sartzea prosposatzen du: " 300.000 trakta edo eskuko agiria banatu ditugu
|
etxeetan
, ostatuetan nahiz saltegietan. Berean, euskaraz eta frantsesez, gure jokamoldearen arrazoiak agertu ditugu.
|
|
|
Egunetik egunera ugariagoak dira bere eguneroko lana oso osorik ordenagailu aurrean egiten duten pertsonak, eta egunetik egunera gehiago baita ere beren
|
etxeetan
ordenagailua erabiltzen dutenak lan pertsonal, kultural, sozial, politiko, sindikal eta abarrerako edo Interneten sartzeko. Horregatik, Laneko Segurtasun eta Higienerako Institutu Nazionalaren (INSHT) gida teknikora jo dugu, eta ordenagailuan lana egiterakoan kontuan hartu beharreko honako aholkuak jaso ditugu:
|
|
|
Felipe Juaristiren aburuz," Giro itxia da nagusi. Protagonistak, leihorik ez aterik gabeko
|
etxeetan
bizi dira, beren baitan bildurik, berak ez direnaz mozorroturik, ispilua dutela askotan lagun bakarra. Baina mozorroak, azken finean, haragia edo larrua baino benetakoagoak izan ohi dira." (Pergola 37)
|
|
|
Hego Euskal Herriko
|
etxeetan
jaso daitezkeen telebista kate desberdinek daukatenaudientzia portzentuala eta herrialdekako desberdintasunak eta ikus entzuleriarenprofila azpimarratuko ditugu segidan datozen pasarteetan.
|
|
|
Gazte zarenean eta etxetik lekutu berritan, xarmangarri dira korridore ilunak, lau tanta isurita agortzen den dutxa, labezomorroak sukaldean eta berogailu eza ganberetan. Are gehiago, inori paradisuaren atari iduritzen ahal zaizkio zaborrontzirik uzteko lekurik ez duten karrika estuak, aparkatzeko neurri murriztaileak, goizaldeko hirurak arte ixten ez den ostatuko bezeroen zalaparta etxe azpian, argirik eza eskaileretan, barrikadak asteburuan eta junki zoldazuak edo agure pitzatuak auzo
|
etxeetan
. Alabaina, horrek guztiak eskas du poesia 40ak jadanik gibelera utzi badituzu eta zortzi urtez zazpi eginahalak eginda pagatzen aritu zaren Zabalguneko zure etxe erosoari —oraindik guztiz ordaindu gabea, artetik errateko— uko egin behar izan badiozu, andreak zurekin gehiago burutu ezin duelako.
|
|
|
Semearenganako utzikeria argudiatuz, Kristinari auzi eman eta Unairen zaintza eskatzea, horra zer ibili zitzaidan, istant batez, gogoan. Eskerrak abuztuko igande arratsaldeetan abokatu matrimonialistak ez ohi diren
|
etxeetan
izaten, bezeroen deien esperoan. Nire burua zaintzen aski lan eta, zertarako deabru nahi nuen Unairen zaintza?
|
|
|
Jesus ene! Baina ez al da jendea igogailuetan eta autoetan eta
|
etxeetan
deskuidatuta itxita gelditzen. Bada, hemen gauza bera!
|
|
|
Entzun. Zuen
|
etxeetan
ez naute begiko...
|
|
|
Zuen
|
etxeetan
ez naute begiko, baina lagun onak izango gara beti, ez. Lehena ez da sekulan ahanzten eta...
|
|
|
Noizbait plan bat ere bururatu zitzaigun: nahiz eta elkarrekin bizitzen jarraitu,
|
etxeetan
banandu egin ginela esango genuen (bakarren batek etxera deituz gero, bakoitzak bere telefono linea izatea ere pentsatu genuen), hartara ez baikenuen gogoz kontrako konpromisoetara joan, ez asteburuetan, ez ospakizun berezietara; hartara bakoitza bere gisara eta nahi bezala, nahi zuenarekin ibili ahal izango baitzen. Eta orain, familiarekiko harreman horri nolabaiteko tamaina hartua genionean, gutxien espero nuenean, hara non banandu egin garen, zinez, edo banantzekotan gauden, zinez, edo.....
|
|
|
Bilakatua nintzen heldua izateari utzi, arazoak eta buruhausteak eta adarrak baztertu, eta atzera haur izan nahi nuela irudi zuen, garbi eta fresko, berriro ere etorkizunez eta posibilitatez betea. Beharbada horregatik sartuko nintzen behin farmazia batean, eta beharbada horregatik eskatuko nuen haur jaio berrientzako xaboia (oso gogoko dut haur jaioberrien
|
etxeetan
egon ohi den usaina). " Almendra olio hau opari ematen dizut, masajeetarako ezin hobea da", esan zidan farmazialariak, haurra izan arren oso ongi geratu nintzela nabarmendu eta gero.....
|
|
2001
|
|
|
Sakanan, euskararen egoera hobetzeko Bierrik izeneko elkartea sortu zenetik urte luzeak pasa dira, eta ez alferrik, horrez geroztik hamaika harpidetzari, publizitateri nahiz udal, mankomunitate edota nafar gobernuaren laguntzei esker inguru hartako euskal komunikabideak ugaldu baitira. Izan ere, aspaldi" Guaixe" hilabetekari euskalduna martxan jarri eta, hilero, milaka ale sakanar
|
etxeetan
dohainik banatu ohi da. Ondoren, aurrekoa baztertu gabe, ekimen berriak sorrarazi dituzte, Etxarri Aranatzen kokaturik dagoen Beleixe irratia kasu, Nafarroako bertze irrati euskaldunekin sarean elkarlanean ari dena, alegia.
|
|
|
Bai, gainera oso popularra da eta gazte jendeari asko gustatzen zaio. Azken 24 urteetan mugimendu handia dago, jendea dantza eskoletara joaten da eta larunbat gauetan dantzaldiak izaten dira kultur
|
etxeetan
.
|
|
|
Kondairak dioenaren arabera, inguru hauetan eta haizete egunetan Parisen pozoindua izan zen Labriteko Juana erreginaren mamua agertu ohi da, sorgin eta lamiek bere hondakinak hartu eta bere lurraldeak (Iratiko oihana) izandakoetatik beldurgarriki paseatuz. Horregatik, ekaitz egunetan aezkoarrak
|
etxeetan
babesten omen dira, mamuak harrapatu eta desagertarazi ez ditzan.
|
|
|
OFF Mundu artikoan, orein larruz estalitako izotzezko iglua izan da neguko hilabeteetan iparralde bakarti eta hotzean barrena joaten zirenen etxea. Kakslauttanen, Saariselkatik gertu, iglu herri bat da gaur egun. Neguan benetako izotz
|
etxeetan
egin daiteke lo, orein larru eta artilezko manten artean, baina gainerako hilabeteetan, Laponiara hotza eta izotza oraindik heldu ez direnean, kristalezko iglu hauetan igaro daiteke gaua. Iglu hauek epel edukitzen dute barrualdea eta batez ere, iparreko argiari pasatzen uzten diote, latitude hauetan indar natural garrantzitsuenetakoa baita.
|
|
|
Estatu espainiarreko
|
etxeetan
gertatzen diren istripuen %13an adin handiko pertsonak daude inplikaturik, ezbeharren zergati ohikoena erorketa izanik.
|
|
|
Urrundu haurren eskueratik estufa eta berogailuak, ume txikiak bizi diren
|
etxeetan
ez baitira batere komenigarriak.
|
|
|
Erromatar inperioan egiptoar eta greziatarren eragina nabarmena izan zen, nahiz erromatarrek perfumeari bultzada eta bilakaera propio eta intentsua eman. Kultura hartan perfumea nonahi erabili zen, erritu, jai eta
|
etxeetan
. Perfumegileek gaur egun erabiltzen duten hizkerako hitz ugari latinetik datoz.
|
|
|
Zahar
|
etxeetan
edo zentro espezializatuetan bizi diren adinekoen %30ek bakarrik jarraitzen du dieta osasungarri eta orekatua. Hala erakusten dute zenbait ikerketa zientifikok, eta, gainera, pertsona horiek beren etxeetan bizi direnek baino elikadura okerragoa jasotzen dutela erakusten dute.
|
|
|
Zahar etxeetan edo zentro espezializatuetan bizi diren adinekoen %30ek bakarrik jarraitzen du dieta osasungarri eta orekatua. Hala erakusten dute zenbait ikerketa zientifikok, eta, gainera, pertsona horiek beren
|
etxeetan
bizi direnek baino elikadura okerragoa jasotzen dutela erakusten dute. Era berean, dementzia, deanbulazioa eta jateko autonomia falta zuten pertsonen nutrizio egoera okerragoa zen, eta nutrizio egoera okerrenak 20 hilabeteren buruan hilkortasunarekin zerikusia zuela ikusi zen.
|
|
|
Espainian, mendekotasun egoeran dauden 65 urtetik gorako pertsonen %72, 8k ez du laguntzarik jasotzen, ez publikoa ez pribatua, eta “bere senide edo lagunen laguntza besterik ez dute”, Unespa aseguru patronalak atzo ‘Ispaleben’ adineko pertsonentzako zerbitzu enpresak aurkeztutako datuen arabera. Espainian, gutxi gorabehera, mendeko 1.300.000 adineko daude, eta horietatik 344.000 bakarrik jasotzen dituzte zaintza formalak, bai egoitzetan eta eguneko zentroetan, bai beren
|
etxeetan
. Unespako datuen arabera, Espainiako biztanleek 297.373 egoitza plaza eskatzen dituzte adinekoentzat; Espainian, berriz, 191.358 plaza daude guztira.
|
|
|
Sektore ekonomikoek eta administrazioek informatikarekin eta telekomunikazioekin lotutako produktuak gure
|
etxeetan
sartzeko beharra azpimarratzen jarraitzen duten arren, espainiarrek, etxerako produktuak erostean, aisiarekin lotutako produktuak edo etxeko lanak errazten dituztenak aukeratzen jarraitzen dute. Horrela.
|
|
|
Etiketetan gomendioak sartzea aukerakoa eta, beraz, orientagarria da. Hala ere, aipamenak balizko erreklamazioak aska litzake ontziratze
|
etxeetan
. Orain agertzen den bezala, etxea ez da produktuaz ulertzen manipulatu ondoren.
|
|
|
Elkarte horren arabera, ziklomotorren salmenta ez da 170.000 unitatetik gorakoa izanen aurten, eta urtarriletik apirilera bitartean beherantz egiteko joerari jarraituko zaio. Bestalde, OFAk salatu du 25 urteko gazteek ziklomotor bat gidatu nahi dutela aseguru
|
etxeetan
, gehienak ez baitira arriskuan jartzen. OFAk, bere txostenean, honako hau gehitu du:
|
|
|
Gainera, neguan, toailak bainuontzitik edo dutxatik ahalik eta gertuen edukitzea komeni da, bainu eremuko berotik gelako gainerako tenperaturarik epelenera aldatzean izaten den hotza saihesteko. Toalla erradiadoreak instalatzea Espainiako
|
etxeetan
gero eta leku gehiago irabazten duen alternatiba interesgarri bat toalla erradiadoreak izenekoa da. Elementu berean bi funtzio betetzen dituzten piezak dira:
|
|
|
Desinfektatzaile bat edo bestea aukeratzeko, kontrolatu nahi den balizko arriskua hartu behar da kontuan. Ekintzaren helburu orokorra higienizazioa ona izan behar luke garbiketa eta bermatzea desinfekzioa. Espainia bezalako herrialde batean, helburu hori duten produktu ugari erabiltzen dira, eta,
|
etxeetan
, garbiketa horren lorpen maila egiaztatzeko modu bakarra begi hutsez behatzea eta usainak, desiragarriak edo desatseginak, hautematea da. Hori da printzipio orokorra, produktu jakin bat aplikatu ondoren hondarrik edo hondakinik ez hautematea eta usain arrarorik ez hautematea.
|
|
|
Behi esnearen antzeko itxura izan arren, ez dute halakorik, eta ez dute inolako zerikusirik haien nutrizio balioarekin; beraz, ezin dute inoiz aldatu.Batez ere karbohidratoak, mineralak eta hainbat bitamina ematen dituzte, oinarrizko osagaiaren arabera.Hortxatak egitea ez da zaila; kasu askotan, prozesua osagaiak uretan ordu batzuetan uztea, xehatzea eta, ondoren, ondoriozko likidoa isurtzea da. Formula hori erabiltzen da urte askoan Levanteko
|
etxeetan
boilur hortxata ezagun eta aberatsa egiteko. Etxean egiteko modua… Merkatuan interesatzen zaizkigun zereal aleak aurkitu ezin baditugu, zerealak malutatan erabil ditzakegu.
|
|
|
Hala ere, ez du behar adinako prestakuntzarik segurtasun gaiei buruz, “zero arriskua bezalako ezinezkoak eskatuz, ez baita halakorik”. Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Elikagaien Segurtasunaren Behatokiko zuzendari José Juan Rodríguezek azaldu zuenez, elikagaien ondoriozko toxiinfekzioen erdiak
|
etxeetan
gertatzen dira, eta horren adierazgarri da kontsumitzaileek ez dutela informaziorik edo prestakuntzarik. Gainera, aipatu zuen oinarrizko higiene neurri batzuk kontuan ez hartzea eta, ondorioz, seguruagoak diren elikagaiak lortzeko teknika berriak agertzeak, hala nola elikagaien irradiazioa, ekar dezakeela.
|
|
|
Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioak (MAPA) behi haragiaren kontsumoari buruz emandako azken datuen hurbilpen batek erakusten duenez, aurtengo abuztuaren hasieran kontsumitzaileak ez zuen erabat berreskuratu produktuarekiko konfiantza. 2000ko azarotik (aitorpena egin zen hilabetea) 2001eko uztailera (MAPAK azken hilabeteari buruzko datuak ematen ditu) bitartean
|
etxeetan
metatutako datuek %25eko jaitsiera adierazten dute, 1999 azaroarekin alderatuta, estatu osoan. Ostalaritzan eta jatetxeetan, haragiaren kontsumoak jaitsiera handiagoa izan du Espainiako etxeetan baino, eta 2001eko lehen seihilekoan 2000koan baino %29, 7 txikiagoa izan da.
|
|
|
2000ko azarotik (aitorpena egin zen hilabetea) 2001eko uztailera (MAPAK azken hilabeteari buruzko datuak ematen ditu) bitartean etxeetan metatutako datuek %25eko jaitsiera adierazten dute, 1999 azaroarekin alderatuta, estatu osoan. Ostalaritzan eta jatetxeetan, haragiaren kontsumoak jaitsiera handiagoa izan du Espainiako
|
etxeetan
baino, eta 2001eko lehen seihilekoan 2000koan baino %29, 7 txikiagoa izan da. Beherakadarik handiena 2001eko lehen hiruhilekoan izan zen, aurreko urtearekin alderatuz ia %37ko aldaketa.
|
|
|
–Sitsak zaharren
|
etxeetan
baino ez dira egoten –azaldu zion nebari.
|
|
|
Horretarako etxe aberatsetan berauen konfiantzako neskame morroiak ipintzen dituzte. Ahal izanez gero, jende zaharren
|
etxeetan
. Beldurraren beldurrez jendea burdin hagak ipintzen ari da etxeko sarreretan.
|
|
|
Urtero Nepalen 9 urtetik 16 urtera bitarteko 10.000 emakume inguru, gehien gehienak neskatilak eta neskatxak, Indiara eta batez ere Bonbaira salduak izaten dira, prostituzio
|
etxeetan
lan egin dezaten.
|
|
|
Arduradunen eta ikerketen arabera Nepaletik etorritako 200.000ren bat neskatxa dabiltza lanean Indiako atsegin
|
etxeetan
.
|
|
|
Geure
|
etxeetan
egungo egunean botikontzi bat izaten da: alkohola, aspirinak, zauri estaltzeko zerrendatxoak... aurki zenitzake barruan.
|
|
|
Abertzaleek,
|
etxeetan
sartu eta jana eta behar duten guztia eskatzen dute. Ez badiete ematen, etxekoak garbitu egiten dituzte.
|
|
|
Negu aurreko sasoi hartan sarritan heltzen zen, batez ere lehor aldetik. Eta ibarrean behera jaisten zenari esnebehelainoa esaten zitzaion, Eibartik zetorrela esaten zen eta hiriko
|
etxeetan
egositako esnearen kea omen zen, eta fabrika hiri hartatik zetorren erreka baino barreiatuago eta nagiago iristen zen itsasoraino.
|
|
|
istorioan aurrera joan ahala, beraiengandik oso gertu dauden garaietara iritsi gara; eta, jakina, nahiago izan dute ez jarraitu. Baina, noski, bataren zein bestearen
|
etxeetan
entzundakoekin neuk nahi dudan moduko istorio soinekoak josteko baimena eman didate. Baldintza  bakarra:
|
|
|
Urte haietan nagusi zen euskal estiloaren arabera, apaingarrietan, letretan,
|
etxeetan
, musikan, herri teologia sartu zuen gure poesian, gero Markiegik eta beste gehiagok trebero erabiliko zutena:
|
|
|
Lauzpabost urte barrurako teknologiak ikaragarrizko aldaketak izango ditu sare eta eusgailuetan. PCa izango da
|
etxeetan
terminal multimediarik erabiliena baina TV digitalak laster hartuko dio aurrea. Salneurriak erdiratu egingo dira eta era batez zein bestez eduki guztiak zeharo merkatuko.
|
|
|
Enperadorea aukeratu arte, abokatuek eta komunikabideek hartu dutepa rte berdinketa tekniko eta patetiko batean. Bitartean, jendeak karrika eta
|
etxeetan
itxoin du, oihuka edo isilka, komunikabideek eta letraduek berriren bat eman arte. Ta rtehonetan, komunikabideek adierazi dute America Online eta Time Wa rner elkartu direla planetako enpresa mediatiko handienean (letraduek onartu dute monopolio hau," kontsumitzaileen garaipena delako", hitzez hitz).
|
|
|
Aterabide bakuna zen, pentsamenduaren irudikoa. Gauez ibiltzean nioen marmarka, lege mota hori guztiek pairatzen genuela, gorputzak eta begitarteak erasiaz eta larderiaz zimurdikatzen zizkigunean, lanetik kanpo
|
etxeetan
egotera behartzen gintuelarik, ekonomia alderdikoi usaineko klaseak jasaten, Chazal eta Okrent andereen ezpain lizunetarik, emankizun bakoitza gure bizitzen antzera, konpetizio eta errentagarritasun iturri bihurtua zenean.
|
|
|
babesteko lagunen
|
etxeetan
|
|
2002
|
|
|
ORDEA, oso bestelakoa da, oraindik, telebisten kasua, dauden telekomunikazio sareen kalitatea eta kapazidadea direla eta. Gaur egungo sareen banda zabalerak ez du aukerarik ematen telebisten edukiak bere horretan sarean jartzeko, ez behintzat
|
etxeetan
modu masiboan kontsumitzeko moduan. Horregatik, idatzizkoen antzeko orriak eta atariak osatu dituzte telebistek Internetera hurbildu direnean, nekez dei daitezkeenak Internet bidezko telebista.
|
|
|
Afaltzen daudenean telebistaren bitartez beraien
|
etxeetan
sartzen diren pertsona horien berri jakin nahi izatea logikoa dirudi, bai. Baina niri hain zaila egiten zait...
|
|
|
Hala, gainontzeko bide seinaleen eskakizunak hurrengoak dira: kide zaren elkarteetako jakinarazpenak euskaraz jasotzea eskatzea; erdara hutsez jasotzen den propaganda bueltan bidaltzea; ikastetxeetan, epaitegietan, osasun
|
etxeetan
... euskarazko inprimakiak eta zerbitzuak eskatzea; posta zerbitzuari, banketxeei... ordainagiriak eta jakinarazpenak euskaraz bidaltzea eskatzea; ordainagiriak euskaraz jaso arte ordainketak atzeratzea aholkatzeraino. Afixa berdinean gaztelaniaz bildu dituzte gainontzeko mezuak, euskara ikasteko gonbita luzatuz eta ereduaren aldeko konpromisoa agertuz.
|
|
|
Hogeita bederatzi haur adoptatu ziren Hego Euskal Herrian 1995ean. Iaz 326 izan ziren euren
|
etxeetan
haurra hartu zuten guraso ez biologikoak. Zalantzarik ez dago, beraz, adopzioak gora egin duela nabarmen azken urteotan.
|
|
|
Kaleko gure
|
etxeetan
ametituko ez genizkiekeen ate hotsak eta zalapartak eginez ibili dira lau familiotako haur eta gaztetxoak. Eta amaren bati txikien arteko bandidoenari purrustada egitea otu bazaio," utzi' iozu lasai, emakumea" esango zion, desbarajuste guztiak guk konpondu dituen lagunak.
|
|
|
Olioaren kontsumo osoaren %70a
|
etxeetan
egiten da. Gainontzeko olioa ostalaritza, ospitale eta abarretara zuzentzen da.
|
|
|
Olioaren birziklatze prozesu hau ez da olioa jasotzearekin bukatzen. Zer gertatzen da ostalaritzan, ospitaletan eta
|
etxeetan
bildu den olio horrekin. Proiektu berri bati esker sukaldeko olioarekin biodiesela deitzen den autoentzako erregaia egiteko asmoa dago.
|
|
|
Zahartegietan pillatu behar al ditugu? Ez dago gure gaurko
|
etxeetan
zaharrentzat lekurik. Zaharrak berriz, bere txokoan, bere errian, bere etxean bizi nahi du.
|
|
|
«Otamotz» 2.000 harpidedunek jasotzen dute euren
|
etxeetan
, horietatik 1.500 inguruk doan. 300 lagun Zintzo Mintzo elkarteko bazkide dira eta beste 200ek urtean borondatezko kuota bat ordaintzen dute.
|
|
|
Guk ez dugu helburu erraldoirik, baina bertan lanean gabiltzanontzat balio handia du Urretxu Zumarragan euskarazko hedabide bat izateak. Garrantzitsua da 2.000 lagun horien
|
etxeetan
euskarazko prentsa irakurtzea. Urrats txiki hori ematea guretzat gauza handia da.
|
|
|
Baina badakit, baita ere, egoera bestelakotuko zuen edozein ahalegin egiazkok, gobernuena eta erakundeena ez ezik, gure konpromisoa ere eskatuko lukeela. Gurea, munduaren antolamendua gure
|
etxeetan
fidelki birsortzen abilak garenona, hain zuzen, ubarroiak biziki maite, baina etxeko batez besteko tenperatura bi gradu jaistearekin konformatzen ez garenona.
|
|
|
OFF Siriarrek, kafe
|
etxeetan
igarotzen dute denbora gehiena. Iluntzen hasten denean, Damaskoko kafe etxeak nargilea â?, ahotik ahora eramaten den ur pipaâ??
|
|
|
Merkatari alemanak kanalaren aurreko
|
etxeetan
bizi ziren, eta biltegiak eta merkataritza harremanetarako bulegoak alboko pasabide estuetan ezarri zituzten. Etxe bakoitza produktu zehatz baten ekoizpenerako zen, eta fatxadan han aritzen zen gremioaren izena ageri zen.
|
|
|
Errolda ofizialik ez dagoen arren, estatuko
|
etxeetan
bi milioi eta erdi txakur baino gehiago bizi direla kalkulatzen da, horietatik mikrotxip bidez identifikaturik 800.000 baino ez dauden arren.
|
|
|
Bainugela bakarraren ordez, bi edo gehiago dituzten
|
etxeetan
, obrak bainu guztietan batera egiteko aukera aztertu beharra dago: materialen kostua bikoiztu arren, gremioen eskulana merkeago gertatuko da segurutik.
|
|
|
Basozilegiek, ondazilegiek, herri basoek, eta abarrek eskaintzen zutenari eskerorekatzen zuen bizimodua biztanle askok, hain zuzen ere egurra, jana, abereentzako tokia eta hornidura... lortuz bertan. Erakunde horiek erasotzeaketa deuseztatzeak jende xumearen galera ekar zezakeen, nekazariak arrotzbihurtuz beren
|
etxeetan
(ikus E. P. Thompson, 1995: 208).
|
|
|
osasuna, biztanleria eta ongizate estatuaren eskumenak), eta zaintza lanen %90 haurrei zuzendua dela (beraz, %10 baino ez adinekoei). Baina lan honen helburuetara itzuliz, esan beharra dago Euskal Autonomia Erkidegoko
|
etxeetan
denbora sozialaren zein zati etxeko zaintzari eskaintzen zaion ikusita batetik, eta ardura hori hartzen duten pertsonak zein diren ikusita bestetik,, emakumea dela zaintzaile nagusia? (1998:
|
|
|
Komunikazioak bere eskuetan hartu du garapenaren lekukotasuna, eta bere burua aurkezten ari da gizakiaren eta gizartearen garapenaren beraren bideratzaile gisa, gizartearen iparra eta etorkizunaren zentzua ezarriko dituen paradigma orojakile moduan. Enpresa, erakunde eta
|
etxeetan
komunikazioa, publikoa eta industrializatua, presente dago gaur egun. Komunikazio publiko eta industrializatu horrek gidatzen ditu gizarte moderno eta aurreratuaren aztura berriak.
|
|
|
American Marconi Company k ez zion berehala kasu handiegirik egin, baina, hamar urteren buruan, Sarnoff en ideia egitate bilakatu zen: irratia
|
etxeetan
zegoen.
|
|
|
Telebistak aldaketa izugarriak eragin ditu
|
etxeetan
. Telebista monitoreak gaur egun etxeko edozein gelatan aurki daitezke:
|
|
|
Idazleek elkarri irakurtzen zizkioten lehenbizi euren lanak, baina bestelako entzuleen aurrean ere egiten ziren mota guztietako testuen irakurketak:
|
etxeetan
lagunen nahiz gonbidatuen aurrean, biblioteketako aretoetan, antzeztokietan... Ohitura horrek K.o. II. mendera arte iraun zuen bizirik.
|
|
|
Berokuntzaren azalera oso handia da, zoruan edo hormetan barneko hodiak instalatzen baitira. Alergia adituek gomendatzen dute metodo hori, sistema horiek eragotzi egiten baitute akaroak
|
etxeetan
hedatzea. Berokuntzako beste metodo bat aire beroko klimatizagailuak dira, erraz programatzen direnak eta geletako hezetasuna murrizten dutenak.
|
|
|
Patatak plater erraz eta osasungarria dira. Tradizioz,
|
etxeetan
maiz jaten zen, osagaiak erraz eskura baitzituzten, merkeak izateaz gain, eta erraz prestatzen zirelako. Hona hemen nola egiten den:
|
|
|
Autismoarekin zerikusia duten patologien konplexutasuna, txertoen merkurioak eragindakoa edo ez, eta profesional espezializatuen eskasia direla eta, zailagoa da haurrak eskolatzea eta zentro publikoetan integratzea, askoz hobeto prestatuta baitaude garuneko paralitikoak edo Down en sindromea dutenak jasotzeko. Laguntza publikorik ez dagoenez, guraso batzuek seme alabak beren
|
etxeetan
heztea erabaki dute, horrek irakasleen eta logopeden artean dakarren kostuarekin, baina autonomia erkidego guztietan Euskal Autonomia Erkidegoko eredua hartzeko eskatu dute. Izan ere, autonomia erkidego horietan haur gehienak ikastetxe publikoetan integratuta daude, ikasgela espezifikoekin eta laguntza irakasleekin, eta Administrazioari eskatu diote azter dezala zergatik hitz egiten duten euskal autistek, lau aldiz gehiago.
|
|
|
Hala adierazi zuen Miguel Ángel García Compostelako Ospitale Unibertsitarioko psikologo klinikoak, eta gogorarazi zuen errehabilitazio tratamendu batek, gutxienez urte eta erdi irauten duenak, 7.800 euro inguruko kostua izaten duela medikuntza pribatuan (1,3 milioi pezeta). Gainera, aditu horrek salatu zuenez, “koman dauden paziente asko beren
|
etxeetan
daude, Gizarte Segurantzak ez baitie horrelako kasuei aurre egiten”. Concepción Sarachaga Cébrano de Asturias elkarteko lehendakariak adierazi zuenez, “gizarteak ez du patologia horren berri, uste baitu pertsona batek, komaren ondoren, begiak ireki eta aurreko bizitzara itzultzen dela”.
|
|
|
Banda zabala kable bidez eta ADSL linearekin eskuratzea itxaropen handia da, baina negozio arlo horrek ondo ezagutzen den eta erraz ezar daitekeen teknologia bat ustiatzen du, Internet gehien hedatu den etxeko eremuan: gazteak bizi diren
|
etxeetan
. Sektoreko azoka eta aretoetan etorkizun handia izan dezaketen beste teknologia batzuk daude, merkatuaren bilakaeraren arabera.
|
|
|
Ur instalazioen kasuan, ur hotzaren eta ur bero sanitarioaren barne sistemek isolatuta egon behar dute, eta ura etengabe birzirkulatu behar dute, ur hotza ahalik eta tenperatura baxuenean eduki (20 °C) eta ur beroaren tenperatura 50 °C tik gorakoa izan behar da. Nahiz eta
|
etxeetan
eta etxebizitza partikularretan arriskua oso txikia izan, Osasun Sailaren arabera, prebentzio neurri batzuk aplikatu behar dira. Ildo horretatik, osasun teknikariek tankeen garbiketa eta urteko tratamendu prebentiboak barne hartzen dituen mantentze programa bat garatzea gomendatzen dute.
|
|
|
«Oso eguzki gutxi behar da bitamina ekoizteko, errakitismoa edo osteoporosia galarazten baitu. Horren lekuko dira, hain zuzen ere, herrietan bizi diren iparraldeko herrialdeetako biztanleak edo zahar
|
etxeetan
bizi direnak». Amei arreta eskatu die, eta ohartarazi die kontraesana dela haurrak eguzkitan jartzea.
|
|
|
Nahiz eta gune publikoek onddo asko kontzentratzen dituzten oinutsik, «atletaren oina» transmiti dezakete. Hala ere, hotelak alfonbraren edo bainuen bidez kutsatzeko aukera ere ematen du, «horregatik behar da desinfekzio ona, eta hori ere beharrezkoa da etxeko gainerako
|
etxeetan
ere ez kutsatzeko», dio De Vegak.
|
|
|
Britainia Handiko Warwick Unibertsitateak azterlan bat egin du. Bertan, etxeko animaliak dituzten
|
etxeetan
sistema inmunologiko indartsuagoa eta eskola gutxiago falta dela erakusten da. Azterketa hau egin zuen aditu taldeak (June MCnicholas doktorea buru zela) 138 haurren listua aztertu zuen, eta konturatu zen etxeko animaliekin kontaktuan zeudenek sistema immunologiko sendoagoa zutela eta, beraz, infekzioak hartzeko arrisku gutxiago zutela.
|
|
|
Azterlan baten arabera, Espainiako
|
etxeetan
bizi diren txakur eta katuen %30ek baino gehiagok izan dezake organismo horietako bat.
|
|
|
Baina ez dira bakarrak, eta horietako batzuek kontrol neurriak ez arduragabetzea eskatzen dute. Espainiako azken errolda nazionalak 4,3 milioi txakur eta 3 milioi katu erregistratu ditu Espainiako
|
etxeetan
. Horien% 30ek baino gehiagok heste parasitoren bat eduki dezakete, Complutense azterketaren arabera.
|
|
|
Etxez etxeko laguntza programa ez da adinekoentzat bakarrik, baita ezinduentzat ere. Helburua da beren
|
etxeetan
isolamendua saihestea eta, aldi berean, boluntarioekin komunikazio afektiboko alternatiba bat eskaintzea. Halaber, gizarte babeseko gabeziak atzeman nahi dira, eta dagozkien administrazio instantzietara bideratu, segurtasuna emateko, «adinekoak oso ahulak baitira».
|
|
|
Sormena funtsezkoa da haur horiek zaindu behar dituztenen buruan. Adibidez, zenbait familiak jarduera txokoak sortzen dituzte beren
|
etxeetan
gauza desberdinak egin ditzaten, eta aldian aldian aldatzen dira, haurrak aspertu ez daitezen. Trikimailu erabiliena arropa zaharrak, txapelak eta oihalak dituen leku bat prestatzea da, umeak disfraktatu, hainbat pertsonaia hartu eta orduak pasatzeko, adibidez.
|
|
|
Ontzi garbigailua garbitzea Irudia: Art Everson Ontzi garbigailua etxetresna elektriko bat da, eta asko irabazi du azken urteotan Espainiako
|
etxeetan
. Haien erabilera benetako laguntza da, batez ere pertsona bat baino gehiago bizi diren etxeetan, eta are gehiago bi otordu gogor (edo gehiago) egiten dituztenean.
|
|
|
Art Everson Ontzi garbigailua etxetresna elektriko bat da, eta asko irabazi du azken urteotan Espainiako etxeetan. Haien erabilera benetako laguntza da, batez ere pertsona bat baino gehiago bizi diren
|
etxeetan
, eta are gehiago bi otordu gogor (edo gehiago) egiten dituztenean. Aurrezten duen denboraren eta lanaren truke, aparatu honek gauza gutxi eskatzen ditu:
|
|
|
Ontzi garbigailuak gero eta leku handiagoa hartu du
|
etxeetan
, eta oso erabilgarria da, batez ere familia ugarientzat edo hainbat pertsona bizi diren etxeentzat. Artikulu honetan, aparatuaren garbiketa zaintzeko unean kontuan hartzeko zazpi aholku eta gomendio aipatzen dira.
|
|
|
Irudia: tikoa Hidromasaje zutabeak gero eta ohikoagoak dira
|
etxeetan
. Bere funtzioa bainu lasaiagoa ematea da, zorrotada anizkoitzen sistema bati esker.
|
|
|
Irudia: Stephen Leihoen tamaina elementu baliotsua da
|
etxeetan
: zenbat eta handiagoak izan, orduan eta handiagoa da barruan jasotzen duten argi naturala.
|
|
|
Horren ondorioz, etxetik kanpoko janarien kontsumoa ere handitu egin da, eta, aldi berean, azkar prestatzeko janarien eskaria, baita etxean jateko prestatuena ere. Zenbait kalkuluren arabera, gaur egun, Espainiako langileen %60 inguruk etxetik kanpo jaten du, 8.300 milioi kilo baino gehixeago kontsumitzen ditu ostalaritza zerbitzu anitzetan, eta ia 26.000 milioi,
|
etxeetan
. Eskaera handitzeak etxeko lanetarako behar den denbora murrizteko benetako beharrarekin zerikusia izan du beti, eta horrek aisialdirako aukera ematen du.
|
|
|
Tresna ohikoenak Irudia: gerard79 Flexometroa metro malgua eta uzkurkorra da,
|
etxeetan
ohikoa, eta neurriak azkar eta zehatz hartzeko aukera ematen du. Praktikan, arotzaren metroa ordezkatu du.
|
|
|
Neurketa handietan erabiltzen da eta, flexometroan ez bezala, zinta eskuz jasotzen da biradera baten laguntzaz. Flexometroa metro malgua eta erretraktila da,
|
etxeetan
ohikoa Arotz lanetan asko erabiltzen den beste tresna bat arotz eskuaira da. Bi beso ditu, bata bestetik 90º ra perpendikularki jarriak.
|
|
|
Gutxiago kontsumitzen duten
|
etxeetan
, ordainagiria gehiago igoko da 2003an, abonu kuota handitu egin delako.
|
|
|
Manipulazio eta biltegiratze desegokiak dira
|
etxeetan
elikagaien ondoriozko toxiinfekzioen arrazoi nagusiak.
|
|
|
Jende gehienari ez zaio gustatzen sobera geratu diren janariak edo plater prestatuak botatzea. Hala ere, hondarren manipulazioa eta biltegiratzea desegokiak badira, elikaduraren ondoriozko toxiinfekzioen arrazoi nagusietako bat dira
|
etxeetan
. Manipulazio higienikorako oinarrizko arauak – Beti:
|
|
|
Espainiako familiek etxean urtean kontsumitzen duten energia 26.364 kilowatt da, Europako etxe bateko kontsumoaren batez besteko balioa baino %30 gehiago, Unesak, Espainiako konpainia elektrikoen patronalak, egindako azterlan baten arabera. Azterketa horren kalkuluak bat datoz aldez aurreko azterketetako ondorioekin; izan ere, Espainiako familiek Europako beste herrialde batzuetan baino kezka txikiagoa dute energia eraginkortasunari buruz, eta argi eta garbi onartzen dute
|
etxeetan
energia xahutzen dutela. Oro har, txosten horren arabera, Espainiako familiak sentikorragoak dira autoetarako erregaien erabilera arrazionalizatzeko etxe barruko energia kontsumoa zaintzeko baino.
|
|
|
Garbigailu automatikoa, hozkailu eta telebistarekin batera,
|
etxeetan
gehien erabiltzen den etxetresna elektrikoa da. Detergente, ur eta elektrizitate kontsumoa kontrolatzeak gutxiago gastatzen lagunduko du.
|
|
|
Gaur egungo
|
etxeetan
gero eta leku eta erosotasun handiagoa eskatzen da. Horregatik, hidromasaje dutxa eta paretaren artean gera daitezkeen hutsune txikiak ere erabil daitezke espazioko arazoak konpontzeko.
|
|
|
“Jostailu gehiegi daude, eta haurrak ez du baloratzen gurasoek eskatu duten guztia erosteko egin duten ahalegina, ez eta hainbeste opariren aurrean haurrak denekin ez gozatzea ere”, azaldu du Pilar Alberquillas psikologoak. Espainiako
|
etxeetan
gero eta haur eta heldu gutxiago daude, eta, beraz, pertsona gehiago dira oparitzeko orduan. Hori dela eta, askotan, haurrek jostailu errepikatuak izaten dituzte, eta ia ez dira denekin gogoratzen.
|
|
|
Baina profesionalentzako debacleak ez du zertan kontsumitzaileentzat izan. Espainiako
|
etxeetan
283.000 kilo marisko eta molusku kontsumitzen dira urtero, Nekazaritza eta Arrantza Ministerioaren datuen arabera. Batez bestekoa hilean 21.000 kilo ingurukoa izaten da.
|
|
|
Parket flotatzaileak kalitatezko irudia ematen die gelari, bereziki, eta etxebizitzari, oro har. Azken urteotan,
|
etxeetan
nahiz lantokietan asko erabiltzen den materiala bihurtu da, itxura berri eta modernoagatik, itxura abegitsuagatik, instalatzeko erraztasunagatik eta kostu txikiagatik. Ezaugarriak Lehenik eta behin, komeni da azaltzea flotatzaile deitzen zaiola, haren instalazioan xaflak elkarrekin lotzen baitira isolatzaile baten gainean, eta inoiz ez zoruari.
|
|
|
Gainera, fruta eta barazkien kontsumoa handitu egiten da adinean aurrera egin ahala, eta 50 urtetik gorako espainiarrek Espainian saltzen diren fruta eta barazki freskoen erdia baino gehiago kontsumitzen dute. Era berean, guraso bakarreko
|
etxeetan
fruta eta barazki gehiago kontsumitzen dira hainbat kidetan baino, eta, bitxia bada ere, haurrik gabeko familiek gehiago kontsumitzen dituzte produktu horiek haur txikiak dituzten etxeek baino. Joera hori zertxobait hobetu da haurrak 6 urtetik gorakoak direnean.
|