|
2000
|
|
|
Honen aurreanChomsky k eta Halle k lan honi ekarpena egin zioten parametro artikulatorioak eretasunen bitar hauetan sartuz.
|
Etxean
ibiltzeko definizio bat emanez, aparatu fonatzailearen eragiketa bakoitza tasun bat dela esango dugu (ekintza eza ere eragiketa modurazenbatu behar da).
|
|
|
" Badakit zer nahi duzuen", esan zuen aitatxik; ez zuen prezisatu: arrotz baten aurrean (aldika, hala baitzen Xan, nahiz aldika
|
etxekotzat
ibili) ezin aipatuzko hitzak zirela ulertzera emanez. Noski uste zukeen, zor zioten begiruneagatik ez bada beldurragatik bederen, ez zirela ausartuko medikuari deitzen.
|
|
|
Bederen bederen, puska on batean ibili ziren hala, Xan apur bat zuntzunduta zihoan. Bazitekeen beti edifizio berean izatea, probableagoa zen behintzat etxez
|
etxe
ibiltzea. Azkenik, leihoxka batetik teilatu batera irten eta, handik terraza batera salto egin zuten.
|
|
2001
|
|
|
–Etxez
|
etxe
ibiltzen da, entziklopediak saltzen dituela esanaz eta, ahal duen guztietan, sukalderaino sartzea lortzen du. Ikuspegi ezin hobea eskaintzen dute leihoek inguruetan gertatzen den guztiaren berri izateko.
|
|
|
‘Ba, sasoi honetan
|
etxerik gabe
ibiltzea, ’ esango dizu tabernariak, ‘munduarekiko konfiantza gehiegi izatea da.’
|
|
|
Gerla aurretik, artikuluen behealdean izengoitia edo izenordea ipintzeko ohitura arras hedaturik zegoen:
|
etxekoen artean
genbiltzan, xuriak eta garbiak ginen guztiok, eta bakoitzak bazekien nor zen nor. Orain, berriz, gazte maltzurrak direla medio edo, itsuski xamar dirudi horrela jarduteak.
|
|
|
Honetara heldu nahi nuen. Etxetik lantegira eta lantegitik
|
etxera
ibiltzen baldin banaiz, edo gehienez etxetik elizara jai-egunetan, ez dut goizero gimnasia saiorik egin behar. Baina herriko plazan gauero" komeriyak" egin behar baditut, edo hilean behin kanpandorre batera igo, Â belaun gozo hoberik behar, lepo hezurra hautsiko ez badut.
|
|
2002
|
|
|
Han, biltegian gordetzeko espazio ugari daude, eta leku aproposena izan daiteke “hustulekuak” jartzeko, erretilu edo plater formako ontzi txikiak, giltzak, diru zorroak, txartel zorroak eta beste pieza txiki batzuk uzteko; askotan, horiek ez dute leku finkorik izaten, eta, horregatik, erraz galtzen dira. Apalak edo aparailuaren azpiko espazioak ere izan daitezke leku aproposenak kaleko zapatak han uzteko eta zapatilak
|
etxean
ibiltzeko edo antzeko oinetakoekin aldatzeko. Jakina, edozein apaingarritarako ere egokiak dira, hala nola bidaietako oroitzapenak edo argazkietarako markoak.
|
|
2003
|
|
|
Eta Joxantonio Ormazabalek ilusio handiz jaso ditu bere jaioterriko gizon berezi horren ateraldi xelebreak. Horretarako, etxez
|
etxe
ibili zen Zegaman, Antonio «Bolas»ek esan zituen gezurren bila, eta baita pila ederra jaso ere. Gero, gezurrak politagoak liratekeela marrazkiekin eta, Jesus Lucasi eskatu zion haiek irudikatzea.
|
|
|
Sendia, familia, gizonaren abiarik gozoena ta beharrezkoena da: benetan dira errukarri umezurtzak, alargunak,
|
etxetik kanpora
dabiltzanak. Gizona hazi ta heziteko, bere heldutasunera heltzeko, ez dago lur gozatsu ta samurragorik.
|
|
|
Hilabeteak igaro zituen horrela, ondoez horren mendeko, lerro bakan batzuekin borrokan, idazteko pasioaren eta aldi berean ezintasunaren morroi, aurreratzen zuen apurra biharamunean ezabatuz.
|
Etxean barrena
ibili ohi zen itsumustuan, ibilbide jakinik gabe, zakur deslaiak aurreko bizitzan galdutako hezurren bila ibiltzen diren antzera, inoiz galdutako hitz edo ideiaren bat horma zurietan idatzirik aurkituko zuelakoan beharbada, eta nirekin topo egiten zuenean izutu egiten zen batzuetan, edo garraztasunez begiratzen zidan beste batzuetan.
|
|
2004
|
|
|
Ni ezkonduta nengoen eta seme bat neukan. Polizia nire bila etorri zen, atxilotu eta erbestera eramateko asmoz, baina
|
etxetik kanpo
nenbilen Juan Mari Bandresekin batera: Artemio Zarco, Guillermo Garcia Lakunza eta Javier Etxebarria detenitu zituzten, eta gu abokatuen kolegioa mobilizatu nahian ari ginen.
|
|
|
hauxe izaten da gehienetan gizonezkoen lana (lan ere egiten baitute noizean behin ijitoek); tratalaritzan ere oso trebeak omen dira. Andrazkoak eta haurrak etxerik
|
etxe
ibiltzen dira eskean. Diru gutxi pilakatzen dute, baina jateko hondakin asko.
|
|
|
Pozik dago. Ni ere bai, baina pixka bat kezkatuta nago –erantsi du– Kezkatuta nago bidaia asko egin dituelako eta
|
etxetik kanpo
ibiliko delako asko... Badakizu...
|
|
2005
|
|
|
Bai, hori landu egin behar du. Nik, hain gazte lanean hasirik, eta batez ere Frantziara zortzi hilabeterako baso lanera joanik,
|
etxetik kanpo
ibiltzen eta gorputza zailtzen ikasi nuen. Gero beti entzun izan dut pilota oso gogorra dela, baina gezurra da.
|
|
|
Kasu ezberdinekin topo egin izan du Aranburuk. " Harrigarria den arren, badira, abegi etxez abegi
|
etxe
ibiltzen direnak eta egutegi batean plan guztia nola eginda duten erakusten digutenak", dio gizarte laguntzaileak," horiekin ez dugu jarraipenik egiten, euren bidea jarraitzen baitute eta nola edo hala moldatzen baitira".
|
|
|
Joseba Sarrionandiak artean, marinelen bidea hartu zuen eta txankuak soinean segitzen du munduan.
|
Etxerik gabe
ibiltzearen pribilegioa eta madarikazioa bizitzeko arrazoi bera dira Sarrirentzat. Alta bada, Kalaportura etorri ohi da aldian aldian.
|
|
|
–Ospatu halanda be –esan dit Ixaskunek–, hogei urtez
|
etxetik at
ibili ondoren etxera etortiak" ospaketa" merezi dauelako.
|
|
|
Ni marinela nintzen, ez arrantzalea, itsasoko biztanlea nintzen eta guda osoan lehorrez ibili behar izan nuen. Trena hartzeko gisan ontziratzen da baforean arrantzalea, etxetik lanera eta lanetik
|
etxera
ibiltzeko. Marinelak baforea bera du etxe, hartan bizi da.
|
|
2006
|
|
|
Jose Antonio Tudea taldeko harreman publikoen arduradunaren esanetan, Biblia amorruz aztertzeari ekin zion Russellek; Jehovaren lekukoek, oraindik, Biblia irakurtzen dute arreta handiz, baina eurentzat propio egindako itzulpena darabilte. Etxez
|
etxe
ibiltzen dira aldizkariak banatzen, eta kide berri bila.
|
|
|
Orakunde eguna izaten da, haurren eguna. Goizean goizetik, etxez
|
etxe
ibiltzen dira herriko gaztetxoenak diru eske, trikiti doinuek lagunduta. Eskea amaituta, bazkaria egiten da eta ondoren, oilar jokoaren txanda izaten da.
|
|
|
Tenisean jokatzeko eskatu zitzaionean, bere garuneko mugimendu eremuak jarduera maila handia erakutsi zuen. Aldiz,
|
etxean
ibiltzeko eskatu zitzaionean, jarduera hori bere garuneko beste sektore batean ikusi zen. Baina garrantzitsuagoa dena, txostenak dioenez, haren erreakzio neurologikoak esperimentuan parte hartu zuten beste boluntario batzuenak bezalakoak izan ziren.
|
|
|
" En el cerebro, señores, de los pueblo salvajes y los primitivos pueblos, los centros motores están mucho más desarrollados que los directores. – El pueblo vasco es un pueblo activo, fuerza, mucha fuerza, aunque le faltan ideas, porque en nosotros las ideas se truecan en fuerza" 215 Errotik ekintzaile, euskalduna abentureroa da eta
|
etxetik kanpo
ibili ohi da, guduan, itsasoan eta nahinon: " Y hoy hay vascos en todas partes; pueblo joven y como tal flexible, es español en España, francés en Francia, americano en América y vasco en todas partes" 216 Disertazioa –" zientzia" eta erretorikaren tortilla bat, ber denboran euskoen kritikaren217 eta losintxarena bezalaxe–" el sentimiento más vivo, el alma del alma de nuestro pueblo, el individualismo, el espíritu de independencia" hitzekin amaitzen da218.
|
|
|
Hiritik hirira ibili behar dutenak, aldi berean, etxetik etxera ere bai. Eta etxetik
|
etxera
ibili behar dutenak erbestetik erbestera ibiliko dira, ziurrenik. Naziotik naziora, hiritik hirira, etxetik etxera eta erbestetik erbestera.
|
|
|
Banekien lanpetuta zegoela, eta ez nintzen gehiago saiatu. Etxez
|
etxe
ibiltzen zen, alemaneko eta frantseseko eskolak ematen aberats izandako hainbat errefuxiaturen seme alabei. Askotan tarte handia egoten zen ikasleen etxe batetik bestera, baina ez baitzioten askorik ordaintzen, nahiago izaten zuen metroko dirua aurreztu, eta oinez egiten zuen ikasle baten etxetik beste batenera bitarteko bidea.
|
|
2007
|
|
|
Esan behar da bere lana bete zuela animaliak. Itxura beldurgarria zuenez, etxez
|
etxe
ibili ohi diren kobratzaile eta saltzaile guztiak uxatzen zituen, baita Jehovako lekuko lekurik gabeak ere.
|
|
|
Zuzentzen ez bada, irakaskuntza hori behin betikoa izango da helduaroan”, ohartarazi du Piñuelek. “Ikaskideak jazartzen dituen ikasle bat heltzen ez bada, denborarekin,
|
etxetik
ibiltzeko psikopata bihurtuko da, bikotekidea eta etorkizuneko langileak jazartzen dituena”, gehitu du. Ildo beretik, Bernabé Tierno psikologoak, Espainiako ikasleen %23k – Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera – jasaten duen jazarpena balio krisiari eta gizarte bizitzako esparru guztietan indarkeriaren eredu nagusiari egozten die.
|
|
|
Ez dabiltz auek txantxetan: olabide zale talde bat bildu nai dute, bere Biblia zabal dezan; etxerik
|
etxe
ibiltzeko asmoa dute. Arantzazu’ra ere etorri omen zan jesuitaren bat, saltzen lagun zezaioten; baiña, esaten dutenez, etzuen arrera berorik izan.
|
|
|
Adar jotzearen aitzinean bere burua defendatzeko eskubidea probestu behar zuen eta, bi aldiz pentsatu gabe, mandarraren xiristiloa askatu zion gupidarik gabe.
|
Etxean barna
ibili zen ihesi, deabruak jarraituko balio bezala, eta Migel, nora jo ez zekiela, gelaz gela eta bazterrik bazter saiatu zen bila. Hatsa kexu, ate baten gibelean ezkutaturik aurkitu zuen azkenean eta, irriak hasperen, besaulki zahar baten gainean, iragan gauean ohantzean bezala, Sándalo, sándalo seleste erraten zuen gailurraren zorabio gozoan, eta hutsa falta izan zitzaion Migeli irrintzika hasteko.
|
|
2008
|
|
|
Tentsio hori
|
etxetik kanpora
dabiltzan emakume askok nozitzen dute batzuek, haurdunaldiko lehen asteetatik bertatik lan eginkizunen ezagugarriak medio, beren osasuna okertzen ari dela ikusten baitute.
|
|
|
Txikitako gertaera bat hartu dut gomutan. Franco hilzorian zegoen artean, ez ziren egun asko fusilaketak izan zirela eta polizia etxerik
|
etxe
zebilen bazter guztiak astintzen. Gurean ere, amak arriskuan jar zezaketen paper guztiak bidu zituen, afixak, txostenak, panfletoak, eta desagerrarazi egin zituen, beste hainbat eta hainbatek bezala.
|
|
|
Eta ondoren, lehenago zegoenetik zerbait bereizgarria egitea zen beste ideia.
|
Etxean
zabiltzala nabaritzen duzu puntu zentrala dela, erakarri egiten zaituâ? ¦
|
|
|
Izan ere gurean erabiltzen diren terminoak eta kanpoan erabiltzen direnak ez bat. Gurean erabiltzen direnak
|
etxean
ibiltzeko egokiak izan daitezkeen arren, kanpokoak ere irakurtzeko beharra dugunontzako ere egokiak izan daitezen aldaketatxo batzuk egin beharrean gaude. Nazioartean lau mailatan sailkatzen da hizkuntza kontinuuma:
|
|
|
Baduzu bizitzen hasteko garaia! Etxetik lanera eta lanetik
|
etxera
ibiltzen zara. Hori ez da bizitza, Margari!
|
|
|
Urtezahar gaua zen Bordelen, eta lagunaren ama agurtzen ari ginen bakoitza gure afarira abiatzeko. Aprobetxatzeko, esan zigun, tabernaren batera joaten baginen (ez genuen egin, etxez
|
etxe
ibili gintuztenez, prezioak dauden bezala hemen laster egin dugun eran); erretzea ere debekatu behar zuten tabernetan, eta berak zioenez, poliziak kontrolatuko zuen hori. Ez zuen gaztelaniaz ondoegi hitz egiten eta betaurrekoak sudurraren puntan abiatu zen takoien gainean lasterka hiztegiaren bila erabili nahi zuen espresioaren bila.
|
|
|
Kalterik handienak Lezama merkataritza etxean dauden hainbat lokalek, bertako garajeek eta Eroskik jasan zituzten. Aseguru
|
etxeekin
dabiltza lanean orain. Bi eguneko garbiketa lanak izan dituzte Eroskin; izan ere, belauneraino zegoen ura barruan domekan.
|
|
2009
|
|
|
Gabonen inguruko jaietan, neguko eguzkiaren jaiotzaren zikloaren barruan, umeak, taldean batuta, eskean ibiltzen ziren herrian etxerik etxe. Orokorrean, auzuneko edo inguruko
|
etxeetan
ibiltzen ziren. Eske horren oinarrizko osagaia jaiegun bakoitzari zegozkion kantak izaten ziren.
|
|
|
Ordun neskatok amarrata oten siren, etzen, edo tresna garbitxen, edo etxe garbitxen, edo solora espabere bedar ebaten... Eta etxerik
|
etxe
ibiltzen ziran kantetan. Bai.
|
|
|
Aipatu ditugun errotez aparte, Lemoizeko Aurteneko errotara, Armintzako Andresen errotara, Birleko Latxaganera eta Butroiko Arbiñe errotara eroan izan dituzte euren arto eta gariak jatabearrek. Badakigu Aurteneko errotako Inazio Bilbao errotari eta bertsolari lemoiztarra etxerik
|
etxe
ibiltzen zela Jataben. Bere gurdian hartzen zuen garaua eta ehotuta bueltatzen zuen.
|
|
|
Ferietan eta etxerik
|
etxe
ibiltzen ziren ganadu tratanteak. Gure lekukoek gurago dituzte harakinak eta beste erosle edo saltzaileak baino, finagoak ei dira.
|
|
|
" Lehen lukia atrapau ezkero gero etxerik
|
etxe
ibilten ziran erakusten, ezta. Bai, baia ori galdu in san, se koisten daunari eser emon gure esi (k) jente.
|
|
|
Gazta nekazaritzaren gaineko atalean deskribatu ditugun jatabearren berezko salmenta herrietako plazetan saltzen zuten. Beste askotan, ostera, etxerik
|
etxe
ibiltzen ziren gazta saltzen edo eta dendetara eroaten zituzten dendariek sal zitzaten. Egunero hiru gazta egiten zituzten Goieta, Basordaportu edo Marutxeagako etxeetan.
|
|
|
|
Etxetik kanpo
ibiltzeko zuzia erabiltzen zen. Gari txolen goiko muturrari, garia jo eta garaua atera ostean galtzu multzoak buruz gora ipinita egiten zen sortari su emanda sortzen zen zuzi.
|
|
|
Flor Frescor Azul izan da eraginkorrena (74,5 gradu), eta Lenor
|
etxekoa
ibili da apalen (58,5 gradu).
|
|
|
Lan saio arina burutu ostean abiatu da Reala Albaceterantz. Valentzian eta Alacanten galdu eta gero
|
etxetik kanpoko
ibili okerra zuzentzeko helburuarekin zelairatuko dira bihar (18:00etan ETB1) eta bide batez sailkapeneko postua sendotzen. Entrenatzaileak atzo adierazi zuen, Realaren jokoa gorabeheratsua dela oraindik ere eta erregulartasun maila handiago behar dutela.
|
|
|
Oskar ohartu zen
|
etxean barrena
zebilela harat honat. Ez zuen oroitzen ohetik jaiki izana.
|
|
|
Ordurako jakingo du bere arimaren salbazioa lortu duela baina horrek ere ez du kontsolatuko. Bezperan Elias
|
etxetik kanpo
ibili zela gogoratuko du, eta nondik zetorren galdetu zionean billarretik esan ziola. Eta nekatuta zirudiela.
|
|
|
Itzuli dira urak beren bidera, komunikabideei dagokienez, egoera araugabean dauden immigranteen atxiloketa kopuru andanak zalaparta itxuratia sorrarazi baitu, oraindik orain, nola politikan hala kazetaritzan. Baina atzerriko pertsona dezente dauden auzo eta tokietatik itzuli bat egitea besterik ez dago jazarpenak bere hartan dirauela egiaztatzeko, eta ohartzeko egiturazkoa dela kontua, Atzerritarren Legea bidegabeki interpretatzearen ondorioz polizia
|
etxeetan
dabilen barne zirkular huts bat baino areago.
|
|
|
Fernando Aire Xalbador bertsolari adiskideari bezalaxe, sortetxeak eman zizkion izena eta izana ere Uztapideri. Gaztetan etxerik
|
etxe
ibili bazen ere morroi, eta 1936ko gerra amaitu ostean Oiartzungo Laguntzarrene baserrira joan bazen ere bizitzera, beti izan zuen akorduan eta estimutan jaiolekua. Bere baserriari eskainitako bertsoa da horren lekuko:
|
|
|
–Uholdeak izaten zirenean?, gogoratu du Aiarrak,, txalupa hartu, eta ogia saltzen ibiltzen ginen etxeko bi anaia. Okinari ogiak erosi, eta etxez
|
etxe
ibiltzen ginen txaluparekin. Leihoetatik esaten ziguten errekaz bestaldeko etxekoandreek zenbat ogi nahi zuten, eta handik ordaintzen zizkiguten, leihotik?.
|
|
|
Bi ume ditut eta ez daukagu ezer jateko. Etxez
|
etxe
nabil jan eske?.
|
|
|
Munduko zazpi ertzetara zergatik jo izan zuen galdetzen ziotenean, sorbaldak harrotu, begiei gozo zera bat eman eta?
|
etxean
ibiltzen ikasteko, erantzun ohi zuen irribarre gaiztoz.
|
|
|
Josetxo bere gelan, leihoko kristaletik begira, zazpigarren pisuko talaiatik, nondik Bernabeu futbol zelaiaren izkina bat ageri baita. Gutun bat idatzi berri ziguk, aita amek jakin gaberik, sorterrian utzitako lagunoi; nire helbidera bidalia dik gutuna, baina koadrila guztiari zuzentzen ziok, aldi berean eskatuz, arren, ez diezaiogula erantzunik bidal, etxetik institutura eta institututik
|
etxera
dabilela eta ordu luzeak ematen dituela bere gelan bakartuta, ezertarako gogorik gabe, ezer irakurri gabe, musikarik entzuteko ere irrikarik gabe, hantxe, leihotik begira, badatozela autoak, badoazela autoak, dzu eta dzu, hantxe, Bernabeuren ertza mehatxuka, burlaizez... Inorekin harremanik ez, familiarekin hitz juxtuak; tartean tartean, guri idazteko adorea ateratzen omen zian, baina duela gutxi arte ez duk ausartu postaz bidaltzera; gure bizimodua imajinatuta, gugatik gozatzen duela, eta aldi berean negar egiten beragatik; ez erantzuteko, arren, ez erantzuteko; bestela, aitak...
|
|
|
Beran, Nafarroan eta Haltsun, Lapurdi aldetik, Ostegun Gizen egunez, etxez
|
etxe
ibiltzen dira kantuan eta eskean: Xingar, arraultze; bat ezpada, bertze.
|
|
2010
|
|
|
Horrek konfiantza eta indar handia eman dio taldeari. Bigarren itzulian
|
etxetik kanpoko
ibilia baldarra izan bada ere, etxeko emaitzak sendoegiak izan dira helburuak ihes egin ez zezan.
|
|
|
Kasu batean, gainera, egoera begetatiboan bost urte daramatzan paziente batekin komunikatzeko gai izan dira. Eskaner bidez ezinezkoa denez pertsona bat bai edo ez pentsatzen ari ote den bereiztea, bai erantzun nahi zuenean tenisean jokatzen ari zela imajinatzeko eskatu zioten; kontrakoa adierazteko, berriz,
|
etxean
zebilela irudikatzeko. Gero, galdera errazak egin zizkioten, esate baterako, Zure aitaren izena Alexander da?
|
|
|
Erreakzio desberdinak izan genituen bikotekideok hasierako garrasi eta kexuen ondoren. Ni tristura itzelak bete ninduen eta
|
etxean zehar
ibiltzeari eman nion, hausnarketa bakartian murgilduta, ezinezko azalpen baten bila. Sara, ostera, erabat mututu zen, eta umetxoaren gorpua beso artean estuturik, ohean etzan zen, katu begibakarra alboan zeukala.
|
|
|
NEDA.
|
Etxetik kanpo
ibili naiz. Baina enazazu beldurtu.
|
|
|
Eta eskualdean garrantzitsuenak diren egunak astelehen eta astearteko mozorro eta joaldunen joan etorriak izanen dira. Asteazkena lasaixeago joanen da eta denak elkarrekin bazkaldu ondotik etxez
|
etxe
ibiliko dira. Kontuen egunaOtsailaren 6an, larunbata, Iturenen kontuen eguna izanen da, inauterietako azken eguna, hain zuzen.
|
|
|
Langile auzoa da gurea. Umeak bata bestearen
|
etxean
ibili ohi ziren, naturaltasun osoz, eta aldameneko bizilaguna konfiantzazkoa baldin bazen gutxien uste zenuenean sartuko zitzaizun etxera, hau zela edo bestea zela. Baina ni ez nintzen etxe hartan inoiz izan, eta ustekabeko bisitaria nola hartu ez zekiela zegoen emakumea, eskuak mantalean igurzten zituela.
|
|
|
Hala ere, lehengo lagunen artean Mikelekin neukan beste inorekin baino harreman estuagoa eta sarriagoa. Atari berean bizi zenez, eta bata bestearen
|
etxean
ibiltzen ohituak ginenez, zaila zen etxera itzultzen nintzen asteburuetan harekin topo ez egitea. Eskaileretan bertan gelditzen ginen berriketan, bizilagunak gora eta behera zebiltzala gure ondotik, igogailurik gabeko etxea baitzen hura, edo garagardo bat hartzera joango ginen bestela, auzoko tabernaren batera.
|
|
|
Egongelako sofan eseri zen lasai begiratzeko. Bakean uztearren,
|
etxean barrena
ibili nintzen, kuxkuxeoan. Hiru edo lau tokitan zeukan jarria iristekoa zen alabaren argazkiaren kopia.
|
|
|
" Ez dut nahi nire etxea harresiz inguraturik ez eta nire leihoak zigilaturik. Mundu osoko kulturak nire
|
etxean
ibiltzea nahi dut, askatasun ahalik eta handienarekin, baina ez dut onartuko kultura horietako batek ere nirea baztertzerik".
|
|
|
Ume batek berehala ikusi eta ikasiko du hori egia da eta hori faltsua da bezalako baieztapenak garrantzitsuak direla, eta eginkizun bat dutela gure bizitzan. Ume batek Olentzero etxez
|
etxe
dabilen edo ez jakin nahi badu, zer egin du. Aukeran, Gabon Gaua zelatan egongo da, ea Olentzero agertzen den edo ez.
|
|
|
Aukeran, Gabon Gaua zelatan egongo da, ea Olentzero agertzen den edo ez. Eta Olentzero etxez
|
etxe
dabilela egiazkoa izango da, Olentzero etxez etxe baldin badabil. Oro har, zerbaiten egia aztertu nahi dugunean, zerbait horrek erakutsiko digu ikerketaren bidea.
|
|
|
Unibertsitatean nenbilenean baino hamabost kilo gutxiagorekin. " Zure semea Parisen, gu Mamousinen...
|
etxez kanpo
gabiltza seme guztiak", esan zion Josebak. Buruarekin baiezkoa eginez joan zen andrea trajearen bila.
|
|
|
"[...] Duela hogei urte arte, dena zen mespretxu eta eraso: euskara erreakzioaren hizkuntza, joan den mendeko laborariena, ikasketak egiteko oztopo,
|
etxetik kanpo
ibiltzeko aferra. Orain, berriz, Europako haizeak direla eta, mintza moldeak egokitu dituzte:
|
|
2011
|
|
|
Zizurkildarra zen, bertsolaria. Honela idatzi omen zion amari, jada
|
etxetik kanpo
zebilela: «Ama batentzat izan behar damomentu hau nahiko latzaegun guztia tristuraz etagaua berriz oso beltzazuretzat pozik haundienazure ondoan banitzalasaitu zaite, poztu barrenapasako baita ekaitza».Ekaitza, baina, ez zen baretu.Ez dut inoiz ulertu nola arraio den posiblea gaiztakeria krudelak egitea, makina bat lagunek historian behin eta berriz egin eta egiten dutena. Hots, ni ez naiz gai gaiztakeriarik egitekotz.
|
|
|
Segur gara kantuak garai hartakoak direla. Etxez
|
etxe
ibili zen koadernoa, Senperen, eta hala idatzi zituzten kantuak. Gero arras desagertu zen, eta aritu gara ezker eskuin bila eta bila, eta, azkenean, aurkitu dugu koadernoa, Euskaltzaindiaren Piarres Lafitteren funtsean.
|
|
|
Gero arras desagertu zen, eta aritu gara ezker eskuin bila eta bila, eta, azkenean, aurkitu dugu koadernoa, Euskaltzaindiaren Piarres Lafitteren funtsean. Arribillaga familiari itzuli diote kaiera, eta horrela ukan dugu berriz.Urte haietan Senpere herri kantuzalea izan zen seinale da koaderno hori etxez
|
etxe
ibili izana. Bai. Gure haurtzaroan asko entzuten genituen aitonak kantuan.
|
|
|
Urtebarri eguna umeena izaten zan: alkarregaz batuta auzoko
|
etxeetatik
ibilten ziran kantu errondan. Hurrengo hau kantetan eben, ordeaz sari txikiak hartzen zituela:
|
|
|
oraingo lako segururik ez egoan legez, auzo bakotxean edo batzuetan ganaduermandadeak egoten ziran. Maiordomoa eta listerua ziran haren ardurea eukiten ebenak eta etxerik
|
etxe
ibilten ziran ganadua tasetan, ganadu horreen jaubeak zenbat pagan eban erabagiteko. Maiordomoak urtean urtean aldatzen ziran zotzetara eginez.
|
|
|
Etxe erreen ermandadeak ez ziran aurrekoak beste, baina baegozan hatarikoak be. Etxeren bat erre orduan, herriko nahi inguruko herrietako
|
etxeetatik
ibilten ziran ermandadekoak, etxe hori konpondu edo barria egiteko behar zan dirua eskatzen.
|
|
|
Andramariak be handiro ospatzen ziran: mezea kantetan kanpoko kantoreak etorten ziran eta haren ostean tanbolinteruak etxerik
|
etxe
ibilten ziran musikea joten. Saritzat koparen bat edo galletak opatzen jakezan, eta bolanderak be botaten ziran egun osoan zehar.
|
|
|
Gure barriemoileen gazte sasoian erropa gitxi zan, baina asko irauten eben. Erropea txiki lotu, urratu edo apurtzen zanean, jostunari abisua emon, joskileok etxerik
|
etxe
ibilten ziran orduan, eta konpondu egiten ziran, joskurak josita, barrenak luzatuta, adabarriak ipinita eta holan. Erropea erosi be, jostunai egiten jaken gehienetan, eta neskatila gazteak josten ikasten be euren etxeetara joaten ziran ia beti.
|
|
|
Gure lekukoen gazte denporan" ordea" galtzeko zorian egoan, eta haren lekuan" alogerean", aloborien, behar egiten eben baserrietako neska mutilek; hau da, jornal truke; sarri jaten be emoten eutseen, gainera. Uzta batzeko sasoian, edo baserrietan behar gogorrak egin beharra egoanean, etxerik
|
etxe
ibilten ziran gazteak alogerean. " Ordea" tik" alogera" rako aldaketa errazoi bategaitik izan zan batez be:
|
|
|
Paragueruek etxerik
|
etxe
ibilten ziran, euritakoak saltzen eta konpontzen. Guztiak ziran erdaldunak, baina ez jatorri zehatz batekoak, zorroztaileak galiziarrak ziran legetxe.
|
|
|
Kinkailariak, kinkailleruek etxerik
|
etxe
ibilten ziran maleta handi bat hartuta, oihalak eta egindako erropak saltzen: gizonentzako praka, alkondara edo galtzon tziloak, umeentzako jugoiek edo barruko kamisetak, amantalak, hariak...
|
|
|
Baserritarrek herriko abadeari eskatzen eutsien lehenago, euren soloak bedeinkatu eizan. Eta abadea etxerik
|
etxe
ibilten ei zan maiatzetik aurrera, aldi berean gazteei Pazkoetako konfesino txartela eskatzen eutsiela. Gerora eleizpean erritu baten bidez bedeinkatzen ebazan lurrak, gatxetatik babesteko eta emonkorrak izan eitezan.
|
|
|
Etxe guztietan txarri bat edo bi hazten ziran urtero. Txarridunak, zerderuek, etxerik
|
etxe
ibilten ziran txarrikumeak saltzen. Hogeta bost bat txarrikume eurekin eroiezala agertzen ziran baserrietan.
|
|
|
Batzuk galtzerdidxek imiñi buruen, esetu es itxeko, da begien formie ta iñ, ta alan. Eta etxerik
|
etxe
ibilten ziran. Bai.
|
|
|
Bai, ididxek. Karreteruak etxerik
|
etxe
ibilten ziran alogerean. Bai, basuen bierra espadekie, etzerik etze.
|
|
|
Etxetik kanporako erropa barriak egiten eta lehengoak konpontzen ateraten eben euren lansaria. Etxerik
|
etxe
ibilten ziran sarri eta ugazabandreek beharrean laguntzen eutseen. Halakoetan, erropak egin eta konpontzeaz ganera, ganerako andrei be irakatsi egiten eutseen.
|
|
|
Beste batzuetan jostunaren etxera joaten ziran bezeroak, jostuna etxerik
|
etxe
ibili barik. Lekuko baten ama jostun ezaguna izan zan; faldoiak eta ardi lanazko jertseak egiten ebazan.
|
|
|
Es, kiputze etorte (n) san. Etxerik
|
etxe
ibilten zan. Bai.
|
|
|
Kaskaroten dantzak ere mutikoenak dira. Horregatik, sorkuntza bat bultzatu nahiko nuke, neskak ere atera daitezen inaute garaian, etxez
|
etxe
ibiltzeko. Sorkuntza horren transmisioa nesken gain litzateke, mutikoen hein berean.
|
|
|
Patrizia Labat, erizaina da. Baionako Hospitale Publikoaren mende dagoen Santé Service taldeko kidea da. Etxez
|
etxe
ibiltzen da gaixotasun larriak dituzten eriei laguntzen. Bizitzako azken fasea etxean egitea erabaki duten gaixoak dira erietxean egon gabe.Beren inguruan dira eriak, hobe, eta askotan pixua egiten da hauek zaintzea familientzat; guk eriari eta familiari laguntzen diogu.
|
|
|
Orduan hasi zen Izaroren interesa handitzen eta Spray beste begi batzuekin ikusten. Berehala ulertu zuen munstro txiki hura eramanez gero libre izango zuela
|
etxetik kanpo
ibiltzea, baita eskola orduetatik kanpo ere. Izaro ez zen ergela.
|
|
|
Hots motelak iristen zitzaizkion ate itxiaz bestaldetik. Lucía jaikia zen eta
|
etxean barrena
zebilen. Minutu batzuez hots haiei adi egon zen Mikel.
|
|
|
Lo ohiturak hobetzea sonanbulismoa geldiarazteko Haurtzaroan sonanbulismoa da nagusi. Gertatzen den bitartean, kaltetua lo dago, baina ohetik begiak irekita altxatzeko eta lan sinpleren bat egiteko gai da,
|
etxean
ibiltzeko, hitz egiteko edo garrasi egiteko. Objektu baten kontra talka egiteko edo erortzeko arriskuaz gain, ez da gaitz larria.
|
|
|
Eta normala da: haurrak
|
etxean
ibiltzen hasten dira, armairu eta zoko bakoitzean kurioseatzen, eta aurkitzen duten guztia ahora eramaten. Gurasoen arreta galtzeak oso ondorio larriak izan ditzake.
|
|
|
Oraindik geratzen zaizkit Delhin bizi izan nituen irudi eta esperientzia batzuk, eta, seguru asko, ez dira ahaztuko”, azaldu zuen futbolariak.
|
Etxeetan zehar
ibili zen, familiekin hitz egin zuen eta gertutik ezagutu zuen bere egoera, batez ere txikienak. “Konturatu naiz laguntza guztia gutxi dela.
|
|
|
Maparen laguntzarekin poliziak taldetan antolatu, eta lana banatu zuten haien artean: egunsentiarekin horietako batzuk inguruak arakatzen hasiko ziren, ea hilketaren tokia topatzen zuten; beste batzuk, berriz, etxez
|
etxe
ibiliko ziren, zerbait susmagarria ikusitako lekukoren bat aurkitzeko.
|
|
|
–Badira sei hilabete nirekin muturtuta zabiltzala. Ez didazu hitzik egiten eta
|
etxetik kanpo
zabiltza beti, nirekin ez egotearren. Zergatik?
|
|
|
Soldaduek ez zegoela eurei aurre egingo zienik ikusi zutenean, etxerik
|
etxe
ibili ziren, barruan zeudenak hiltzen eta bertan aurkitzen zituzten gauzak harrapatzen edo, besterik gabe, apurtzen eta hondatzen. Txakurren ulu eta zaunkak ere nahinon entzuten ziren.
|
|
|
Jainkoren batek babestuta, gu zigortzeko zetozela pentsatu zitean gure arbasoek eta, haien haserrea baretze aldera, opariak egiten eta, belauniko jarrita, haiek gurtzen hasi zituan. Urrea eta zilarra eskaini zizkietean eta, bitxi pila haiek ikusita, etorri berrien grina piztu, eta herririk herri eta etxerik
|
etxe
ibiltzen hasi zituan, urre eta zilar gehiagoren bila. Aurkitzen zutena hartu eta, ezer aurkitu ezean, etxeak erretzen, tenpluak desegiten, gure idoloak apurtzen, herriak hondatzen eta bertako bizilagunak hiltzen asetzen zitean euren haserrea.
|
|
|
Erbesteko merkatari batek erosi eta Espainiako soldaduek kendu zioten hari. Harrezkero, espainolen
|
etxeetan
ibili zen beharrean.
|
|
|
Urtea bete baino lehen, seme eder bat eman zion emazteak eta, agindu bezala, ez zuen zerutik sekula alde egin. Egun batean, ordea, jainkoa
|
etxetik kanpo
zebilela, umea kalabaza handi batean sartu, eta uretan barrena bidali zuen lurrera. Erreka bazter batean aurkitu zuen aitonak.
|
|
|
Ezagutu ditut gerla galduetatik solas hain gutxirekin itzulitakoak, jokatua zuen bakoitzak bere zortea ongi ulertzen ez zituzten lehiagunetan, isilik zeuden beren lan eta
|
etxeetan
ibiliak zirelako intxortetan eta artxandetan mamu erraldoien aurka keinuka auzi hartan itxaropenak galduz eta azkenik bizia bazekitelarik hasieratik galtzaile izendatu zituela jainko urrunekoen halabehar itsuak, jakintsuak ziren ez asko ikasiagatik garaileen anpukerien ezereza antzemana zutelako baizik nehor ez baita garaile galtzailearen onarpenik gabe, haiek, irriño batekin iragana epaitzen zu...
|
|
2012
|
|
|
Maiatza, eta horren ondoren udako sasoia, gazteek gehien bizi izaten duten garaia da, dantzarako eta ondo pasatzeko gogo biziz. Mutil gazteek mayoaren inguruan, eta neska gazteek maia jantzita, etxerik
|
etxe
ibiltzen ziren dantzan eta dibertitzen. Gaztelaniazko majo eta maja hitzak hortik omen datoz.
|