|
2019
|
|
|
Hala, senarrak gobernatu egiten zuen; emakumeak, administratu; seme alabek, obeditu. Dibortzioa, jakina, debekaturik zegoen; eta emakumea,
|
etxean
konfinatua. –Emakumeak familiari dagozkio, ez gizarte politikoari, eta naturak etxeko zainketetarako egin ditu, ez eginkizun publikoetarako?, dio ostera Bonaldek.
|
|
2020
|
|
|
Langile batzuk ez ezik, alarma egoerak etxean gerarazi ditu herriko ikasle guztiak ere.
|
Etxean
konfinaturik, ikasketen eguneroko erritmoari eusten diete horiek, irakasleek posta elektroniko bidez bidalitako etxeko lanak eta ariketak egin behar izaten baitituzte. Bideo bidezko deien bitartez ere izaten dituzte batzuek eskolak.
|
|
|
Hauxe da paradoxa: bizitzaren izenean egiten den gerra,
|
etxean
konfinatzean datzana. Funtsean, kapitalari oso gutxi inporta zaizkio gure bizitzak.
|
|
|
Aginte handiak (Espainiako gobernua eta botere faktikoak) konfinamendua manatu zuen, eta erresumako autonomia guztietan,
|
etxean
konfinatuta. Aginte txikiak, hots, Eusko Jaurlaritzak ekonomia ez gelditu nahi, osasun eta ekonomiaren arteko sokatira; disidentzia neurri gogorragoen alde, Txinakoen, azkar gainditzeko pandemia.
|
|
|
Baina pandemia den izurri beltzari gogor egiteko ez al da, bada, horixe behar, denok bat egitea, denok aginte bakarraren mendean, eta alderdi politikoek dakarten sesioa eta desadostasunak eta ideologia politikoak alde batera utzirik, denok bat, espainiar guztiak bat, soldadu gisa lerro lerro,
|
etxean
konfinaturik edo leku publikoak desinfektatzen, espainiar ororen osasuna xede eta helburu?
|
|
|
Kutsatzeko beldur naiz, lanera joan behar dut?
|
Etxean
konfinatuta egoteko eskatzen diguten bitartean, herritar askok sentitzen dute ezin atera izatea, eta beste askok etxean geratu nahi lukete. Langile askok, lanbidea dela eta, goizero atera behar dute etxetik, eta lantokian edo metroan, trenean edo autobusean kutsatzeko arriskua dute.
|
|
|
Ekuazio ezin hobea da hau, txikienekin etxean jolastera bultzatzen duena, modu erraz eta originalean, magiaren bidez. Koronabirusaren krisiaren ondorioz, familia askok beren bizi ohiturak aldatu behar izan dituzte egun batetik bestera. Hala ere,
|
etxean
konfinatuta egoteagatik, irudimena funtsezko tresna bihurtu da haurrak eta helduak ez aspertzeko. Txikien kasuan, gainera, magia gogamenerako estimulu bat da, eta “pentsamendu magikoa” kontserbatzeko pizgarri bat, beste batek pentsatzen duena asmatzea edo objektuak desagerraraztea posible dela sinesteko gaitasuna.
|
|
|
Izan ere, errutina aldaketek eragina izan dezakete, batez ere odoleko glukosa maila gomendatutako mugen barruan kontrolatzeari dagokionez. Horrek esan nahi du,
|
etxeetan
konfinatzeak irauten duen bitartean, janariak kontrolatu egin behar direla, bizi ohitura osasungarriak ez utzi, etxean ariketa egin, etengabe hidratatu, estresa kudeatu, agindutako tratamendu farmakologikoarekin jarraitu eta, zalantzarik izanez gero, medikuari galdetu. Bestalde, diabetesa duten pazienteei gogorarazten zaie, COVID (batez ere, eztul lehorra eta sukar altua) sintoma badute, horren eta haren patologiaren (eta egoeraren) berri eman behar dietela osasun profesionalei, autonomia erkidegoek ezarritako informazio telefonoetan.
|
|
|
Ez dakigu zenbat egun daramatzagun
|
etxean
konfinatuta koronabirusek eragindako kutsadurak geldiarazteko. Eguneroko menua egiteko genituen ideia guztiak kontsumitu ditugu, eta ez zaigu bururatzen zer egin, eta ez zaigu nahikoa osagai fresko geratzen.
|
|
|
|
Etxean
konfinatuta egoteak familiaz ez ezik, zineaz eta musikaz ere gozatzeko denbora gehiago izatea ekarri du. Gure haurrarekin ere aprobetxatzeko aukera bat da; izan ere, haur horiek musikaren aurrean duten mugimenduaren erreakzioa jaiotzatik bertatik bizi duten berezko joera da.
|
|
|
|
Etxean
konfinatzeak bikote askoren orekari eragin dio, eta elkarrekin bizi izatera edo nahitaez banantzera behartu ditu. Zein izango dira ondorioak?
|
|
|
Herritarrek berrogei egun baino gehiago eman dituzte
|
etxean
konfinaturik, koronabirusak eragindako pandemiaren ondorioz, eta oraindik ez dago argi egoera noiz aldatuko den. BERRIAk zenbait herritarren testigantzak bildu ditu, konfinamenduak haien bizimodua zertan aldatu duen jakiteko.
|
|
|
Sintoma bereko kasu gehiago ikusi eta segitzen baitituzte. «Badugu jende andana bat sintoma digestiboak edo gripe sintomak dituena eta
|
etxean
konfinatua dena». Bizkitartean, administrazioak erabaki du ez zaiela koronabirus testik egingo.
|
|
|
«Aitortzen dizut, bart, hamarnaka eri batzuentzat bazirela susmoak hemen gaindi sendagileen artean», azaldu du Beuscarrek. Testik ezean,
|
etxean
konfinaturik egoteko eskatu diete. Artamendu arruntarekin:
|
|
|
Martxoaren 12az geroztik pandemia da ofizialki, hala izendatu baitzuen Osasunaren Mundu Erakundeak (OME). Jarduera ekonomikoa etenda dago hainbat herrialdetan; eskolak, itxita; eta herritar asko,
|
etxean
konfinatuta. Mundu osoan ia milioi bat pertsona kutsatu ditu gaitzak, eta azken urteetako osasun krisirik handiena da.
|
|
|
Bi sindikatuetako ordezkariek bat egiten dute neurri bikoitzen «zentzugabekeria» salatzeko orduan:
|
etxean
konfinatuak izan behar eta ehunka langileko enpresak irekitzea ez zaie bateragarri. «Italian ez bezala, prebentzioan ari behar genuke»:
|
|
|
Alarma egoera ezarri denetik, herritarrak
|
etxean
konfinatuta egotera behartuta daude, kasu zehatz batzuetarako ez bada: irten daiteke lanera joateko, erosketak egitera eta farmaziara joateko, txakurra paseatzera ateratzeko...
|
|
|
Bereziki udaberri hasieran egindako euriteak eta Covid aurka
|
etxean
konfinatzeko aginduak bete betean eragin du neguko baso suteen kanpainan. Urtarriletik apirilera bitarte 296 ateraldi egin behar izan dituzte suhiltzaileek suteak itzaltzera, joan den urtean garai berean baino dezente gutiago, 613 izan zirelako.
|
|
|
Hiru aste betetzen dituzte Irun eta Hondarribiko haurrek
|
etxean
konfinaturik
|
|
|
Umeak asintomatikoak izan dira beti eta gurekin egon dira prozesu osoan, ez zeukalako zentzurik gu geunden egoeran semeak aitxitxa amamengana eramateak.
|
Etxean
konfinatu ginen laurok eta ate ondora ekartzen zizkiguten erosketak eta. Senarrak dezima gutxi batzuk eta izan zuen pare bat egunez, baina nik ez nion bueltarik ematen.
|
|
|
Bilboko bere
|
etxean
konfinatuta dagoela, gehien gustatzen zaion horretaz jarduteko aukera izan dugu Mari Carmen Gallastegirekin aste honetan. 1945ean Bergaran sortua, Ekonomian doktorea eta katedraduna da.
|
|
|
Koronabirusaren eraginez konfinatuta gauden honetan, gizartea" inoiz baino banatuago" dagoela deitoratu dute gazteek. Salatu dutenez, batzuk
|
etxean
konfinatuta dauden arren, beste asko lan egitera" behartuta" daude," segurtasun neurri lotsagarriekin".
|
|
|
COVID gaixotasunaren hedapena tarteko,
|
etxean
konfinatzeko agindua eman du Espainiako Gobernuak. Inork ez du sekula halako egoerarik bizi izan, eta horrek hainbat zalantza sortu du herritarren artean.
|
|
|
Nola ikusten dituzu datozen hilabeteak. Iruditzen zait eragin handia izango duela adinekoengan, gehiago beldurtuko direla. Azken aste hauetan jende gehiago etorri da ilea moztera, badaezpada berriz ere
|
etxean
konfinatzea tokatzen bada behintzat prest harrapatzeko. Iruditzen zait beherakada nabariko dugula.
|
|
|
Baina hor ere
|
etxean
konfinatuta zaudete, ezta?
|
|
|
Txinako hegaldiak moztu eta hurrengo neurria zera izan zen: kanpotik etortzen ziren denak hamalau egun
|
etxean
konfinatuta egotera behartzen zituzten. Gero, bost pertsona baino gehiago elkarrekin egotea debekatu zuten; segidan, bi pertsona baino gehiago kaletik batera joatea galarazi zuten, eta bataren eta bestearen artean metro eta erdiko distantzia utzi behar zen...
|
|
|
Iruñeko bere
|
etxean
konfinatuta jarraitzen du Gorka Karapeto eskalatzaileak (Azpeitia, Gipuzkoa, 1981) martxoaren 14tik. 2017tik BiHatz eskalada hormako nagusia da, beste bi lagunekin batera, Nafarroako hiriburuan.
|
|
|
Brad Little Idahoko gobernadoreak neurri arinak hartu ditu, eta
|
etxean
konfinatuta egotea gomendatzen duen arren, kalean kirola egitea onartzen dute. Oraingoz, Idahoko estatuan 1.453 kasu daude baieztatuta [apirilak 15] eta 33 pertsona hil dira guztira.
|
|
|
Zelakoa izan da erabakia hartzeko prozesua. Ekainera arte, betiko antzera egon ginen egitaraua prestatzeko lanetan,
|
etxean
konfinatuta geunden arren. Egitarau bat prestatzen ari ginen, jaiak normalak izango balira legez, txosnak egongo balira legez.
|
|
2021
|
|
|
Egun horretan, duela urtebete bezala, 14 urtetik beherako seme alabak dituzten Espainiako etxeetan ohikoa baino zalapartatsuagoa zegoen.
|
Etxean
konfinatuta 42 egun igaro ondoren, koronabirus berria zabal ez zedin, azkenean haurrak kalera atera zitezkeen lehen aldiz heldu batekin. Apirilaren 26tik pandemia horren lehen alarma egoera piztu zen arte, egunero egon zitezkeen etxetik kanpo ordubetez, etxetik kilometro bat baino gehiago urrundu gabe, 9:00etatik 21:00etara.
|
|
|
Zaldibarko «zulo beltza» AP autobidearen gainera erori eta ordu batzuetara, suteak piztu ziren, gas toxikoak isuriz zerura. Eibarren, Ermuan eta Zaldibarren
|
etxean
konfinatu eta musukoa erabiltzea gomendatu zen, alerta egoera ezarrita. Publikorik gabe jokatu zen lehen partida Eibarren eta Realaren arteko derbia izan zen Ipuruan.
|
|
|
Sekula ez da hainbeste jende
|
etxean
konfinatuta egon, aldi berean. Ezagutzen ez zen birus batengatik, nola jokatu behar zuten oso argi jakin gabe, hilabete lehenago pentsaezinak ziren salbuespen neurriak eguneroko bihurtu zitzaizkien mundu ia guztiko milioika herritarri.
|
|
|
osasun zentro batzuetan aurrena, ostatuen inguruan eta familia zein lagun bileretan gero.
|
Etxean
konfinatuta igarotako denbora luzearen ajeak eta nekeak agertu ziren. Konfinamendua arintzeko neurriak azkarregi ezarri ote ziren ere kezka zabaldu zen.
|
|
|
Pekingo gobernua ez dabil txikikeriatan COVID hedapena kontrolatzeko: hiri osoak ixten ditu, eta milioika biztanle
|
etxean
konfinatzen. Adibide soil batekin ikusten da nola jokatzen duen Pekinek:
|
|
|
Dagoeneko ikasleentzat ikasturtea amaitu den arren, automata gisa ari gara COVID errefortzu garen bi langileak, gure orduak betetzen. Egiari zor, ehun eta piko irakasle dituen zentroak hiru irakasle jaso dituenean errefortzu gisa, uste dut asmatu egin dutela baliabide hauek kudeatzen, ikasturte osoan izan baitira ikasleak olatuka, gehiago edo gutxiago
|
etxean
konfinaturik, hamar bat egunez. Pandemiak lehenago ezkutuago egon den afera azalera ekarri digu; nola bermatu hezkuntzarako eskubidea ez presentzialtasun egoera batean?
|
|
|
Diruz lagun daitezkeen 4 egoera aurreikusten dira: sektore bat edo batzuk nahitaez ixtea, legeak hala agintzen duelako; herritarrak
|
etxean
konfinatzea; Getxoko udalerriaren perimetroa ixtea, eta etxeratze agindua ezartzea 20:00etan edo lehenago. Egoera horietako bakoitzerako, sektore onuradunen zerrenda bat definitzen da.
|
|
|
Eguna luzatu da, udaberrian gauden seinale. Iaz
|
etxeetan
konfinatuta geundela harrapatu gintuen udaberriak. Egoera berezia izan zen, pantaila aurrean egoteaz gogaitua, leihoetatik eta balkoietatik begira orduak pasatu genituen.
|
|
|
1881eko ekainaren hamaseian azken olioak igurtzi zizkioten, hantxe hilko zelakoan, ustez hetika –tisia– zen gaixotasun azkar bizkorrak jota. Hurrengo urte bietan, ikasketak bertan behera utzita,
|
etxean
konfinaturik bizi izan zela esan daiteke. Eta 1883an, aita hiltzean, ikteriziak jo zuen.
|
|
|
Hitzen engainu honetan bizi garelarik, ipuin kontalariak behar dira amorruari eusteko. Zibilok
|
etxeetan
konfinaturik gaituzten artean, zibil esaten zaien militar horiek –horra paradoxa espainoletan espainolena– estatuaren mendekua gauzatzen duten artean. Kontalariak.
|
|
|
Euria ari zuen, goizetik. Eguna
|
etxean
konfinatua pasatzea erabaki nuen. Ateratzeko gogorik gabe.
|
|
|
Aditu guztiak ados daude azpimarratzean kirolaren bitartez gorputza zaindu eta garatu egiten dugula, batez ere bizitzaren hasierako urte horietan, gorputza garatzen den heinean, indarra, oreka, abiadura, koordinazioa etab…bideratzen ditugulako. Baina batez ere halako egoera berezia pairatzen dugunean,
|
etxean
konfinaturik, gertuko harremanak etendu egiten direla, ukitzea, ebatzea, besarkatzea… oztopatzen denean denon onurako, oso egoera gogorra bilakatzen da batez ere gazteenentzat.
|
|
|
Ezin zioten PCR proba egin, oso biolentoa delako berarentzat eta indarka hasten denez sudur trenkada (tabikea) hautsi daitekeelako. Kontuak kontu, bere kasua zuzenean positibotzat hartu dute, hala agertzen da estatistiketan, eta familia osoak
|
etxean
konfinatuta egon behar izan du. Autismoa duen semea eta ama alde batetik (semeak laguntasuna behar duelako) eta gainerako biak bestetik.
|
|
|
Beti dira bost minutu, asko jota).
|
Etxera
konfinatuta. Handik aste bira, amatxoren lankide bik positibo eman zuten koronabirus proban, eta amatxok ere konfinamenduaren bidea hartu behar izan zuen, eskortarako bidea ardien antzera, nahiz eta azken egun bietan ez zuen batere hartu emanik izan lankide bi horiekin.
|
|
2022
|
|
|
Ezohiko bi urteren ondotik, aurten EAJk ospakizun tradizionala eta aldarrikapenak kaleetan berreskuratuko ditu. 2020an militante jeltzaleek
|
etxean
konfinaturik ospatu behar ukan zuten, 2021ean ekitaldi politikoa egin zuten Euskalduna Jauregian, publiko oso mugatu batekin.
|
|
|
Aurreko bi urteetan, pandemiak baldintzatuta ospatu da Aberri Eguna. 2020an, herritarrak
|
etxean
konfinatuta zeudela iritsi zen egun hori, eta leiho eta balkoietan ikurrinak eta Nafarroako banderak ipini eta ordu jakin batean kantatzera deitu zuen Baterak. Iaz, murriztapenak baziren ere, kalean ospatu zen Aberri Eguna, baina pilaketa handiak saihestuz; auzo eta herrietan bildu ziren herritarrak.
|
|
|
Besteak beste, helduek gazteei arretarik ez eskaintzearen sintoma da. Gazteak
|
etxeetan
konfinatu dituzten neurri erradikalak hartu dira pandemian, alternatibarik eskaini gabe; helduak ere konfinatu dituzte, baina guk testuinguru jakin batzuetara egokitzeko ahalmen handiagoa dugu. Eztanda bat egon da hertsadura bat bateko eta, batzuetan, irrazional horren aurrean, eta kaleko edana agertu da hiri eta herri askotan.
|
|
|
Hainbat elkarrizketa izan ditut, baina, adibidez, enpresa batean lana lortu, eta segituan itxi behar izan zuten; beste batean, elkarrizketa egin, eta, hurrengo egunean agerraldi baten ondorioz etxetik lan egiten hasi zirenez, langile gehiago bilatzeari utzi zioten. Azkenean, apirilean lan bat lortu nuen, baina, hasi eta bost egunera, izan nintzen jatetxe batean kutsatu bat atzeman zutenez, hamalau egunez
|
etxean
konfinatu ninduten. Ondoren, agerraldiak okerrera egin eta denek etxetik lan egin behar genuela erabaki zuenez gobernuak, egoera hilabete baino gehiago luzatu da.
|
|
|
Lekukoen arabera, makal ibili ziren suhiltzaileak. Urumqin, zehazki, ehun egun baino gehiago daramatzate
|
etxean
konfinatuta. Hainbat hiritarrek protestetan salatu dutenez, arau zorrotzak ezartzeko zailtasunak direla eta, larrialdi zerbitzuak gainezka eginda daudela eta ez direla garaiz iristen ezusteko gertakarietara.
|
|
|
Amurrion bakarrik ez, Urduña eta Laudioko jai kartelen lehiaketetara ere aurkeztu ditut lanak. Aurten, koronabirusaren ondorioz
|
etxean
konfinatuta nengoela aprobetxatuta animatu nintzen lehiaketan parte hartzera. Denbora soberan nuen eta sorkuntza lanari ekin nion.
|
|
|
Gogorrena, halere, hau zen: gure kartzela
|
etxeetan
konfinaturik, ezin genuen inolako kritikarik egin. Erabat bakartuta, gure aurrean zientziaren harresia aurkitzen genuen.
|
|
2023
|
|
|
Pandemiak eten egin zuen haurren txertaketa ia mundu osoan, izan ere, izugarrizko presioa izan zuten osasun sistemek, immunizatzeko baliabideak desbideratu egin ziren, eta, hala, COVIDaren aurkako txertoa jarri zen, osasun langile gutxi zeuden eta
|
etxean
konfinatzeko neurriak hartu ziren. Izan ere, datuek ohartarazten dute 19 covid ean edo lehenago jaiotako haurrak txertoek normalean jaso behar zuten adina gainditzen ari direla, eta horrek esan nahi du presazko neurriak hartu behar direla galdutako dosiekin egunean jartzeko eta gaixotasun hilgarrien agerraldiei aurrea hartzeko.
|