|
2002
|
|
|
Muga igaro eta berehala Ibañeta mendatea igotzen hasiko gara, eta 3 km. aurrerago jada Luzaideko elizaldean sartuko gara. Kondairaren arabera atzerriko 14 lapurrek beren 14
|
etxeekin
sortu zuten herri hau bost auzo sakabanatutan antolatuta dago, bata bestearen atzetik: Pekotxeta, Elizaldea, Azoleta, Gaindola eta Gañekoleta.
|
|
|
Hala ere, etikoki ez dira etxean edukitzeko animalia gomendagarrienak, euren habitat naturala eta
|
etxean
sor daitekeena inoiz ez baitira berdinak izango. Gainera, dordokak, untxiak eta antzeko espezieak txikiak direnean gustuko izaten dira baina haztean, ez dago etxean onartuko dituenik.
|
|
|
Orain 9 urte etorri zen Etxarri Aranatzetik Bartzelonara argazkilaritza ikastera. Euskal
|
Etxea
sortu zenetik da bertako bazkide, eta lau urterako izendatu zuten lehendakari.
|
|
|
Zahartzaroari aurre egiteko baita ere, erizaindegiak diren
|
etxeak
sortzen ari dira. Jesuitek adibidez, Loiolan dute zerbitzu hori EAE eta Nafarroa guztirako.
|
|
|
Prozesu horrek, merkatari izatetik noble moduan bizitzeko aukera eman zien ondarea sortzeraeraman zituen, maiorazkoak sortzera, beren etxeak, horietako batzuk leinu zaharren bigarren semeek sortutako etxe berriak? etxe noble bihurtzera, eta, EginoMalleatarren kasuan behintzat, noblezia tituluduna lortzera15 Zentzu honetan, gizarte antolaketari dagokionez, Gipuzkoan XVI. mendean gertatu zen dinamikagarrantzitsuenetako baten ordezkariak dira; beren
|
etxeak
sortu eta antolatu zituzten, eta antolaketa horretan emakumeek definituta ikusi zuten beren espazioa. Prozesu horretan guztian, emakumeak, beti ere leinuen partaide gisa?
|
|
|
Sasoi hartan, Colon Larreategi kburututakoa azpimarratzen du Gracia Carcamo k: Karitate Batzarra etaMiserikordia
|
Etxea
sortu zituen Bilbon, toki isolatu eta partikularretanarlotei babesa ez emateko agindua ematearekin batera.
|
|
|
...[] hauek Basoren
|
etxean
sortzen dira, eder eta lerden, baina esango dizuet zer arrakastarekin. Urte osoan, egunez egun eta gauetako zati handi batean liburu bakar bat landu eta biribildu ondoren, oraindik berak bilatu eta ia behartu behar du norbait entzutera joateko mesedea egin diezaion.
|
|
|
...[] hauek Basoren
|
etxean
sortzen dira, eder eta lerden, baina esango dizuet zer arrakastarekin. Urte osoan, egunez egun eta gauetako zati handi batean liburu bakar bat landu eta biribildu ondoren, oraindik berak bilatu eta ia behartu behar du norbait entzutera joateko mesedea egin diezaion.
|
|
|
Hori egin daiteke. Azter itzazu zure
|
etxean
sortzen diren hondakinak (adibidez, dirua, ura, elektrizitatea, etab.). Gainera, kontsumismoa baztertzea, erosketak egiteko orduan zentzuzkoa izatea, etorkizunera begiratzea eta behar diren neurriak hartzea esan nahi du. Sormena:
|
|
2003
|
|
|
|
Etxeetan
sortzen diren hondakinak: kezkatzeko moduko datuak
|
|
|
Beste bat, berriz, agape bakoitzerako behar dena prestatzea da, eta ez pilatzea janari bolumenak, gero kontsumitu egingo dela ziur ez badago. Dena dela,
|
etxean
sortutako janari hondarrak ez dira luzaroan gorde behar. Hondakinak metatzea da elikagaien bidez transmititzen diren gaixotasunak agertzeko arrazoi nagusietako bat.
|
|
|
Horien buru lehendik dauden espainiar egoiliarrak izango dira. Finantza analisten txostenaren arabera, guztira 952.500
|
etxe
sortuko dira 2003 eta 2008 bitartean. Behin behineko etxebizitza AFIk egindako azterlanak azaltzen du nola etorkinak behin behineko etxebizitza batean sartzen diren, “oro har, kalitate txarrekoa eta pilaketa egoeran, aldi horretan lehentasuna hasierako lege izapideak egitea baita, Espainiara ekartzen den kapital urria ez gastatzea eta enplegua lortzea”.
|
|
2005
|
|
|
Aipagarria da, zentzu honetan, Fairy garbigarriaren itxurako produktuak amaigabe ugaldu direla, eta, ondorioz, potoaren diseinua aldatu behar izan dutela. Era berean, banaketa
|
etxeek
sortzen dituzten produktu zuriek marka ezagunen itxura hartu nahi izaten dute. Ekoizle eta marketing adituek badakite lehen inpresioak eragin handia duela erosketa prozesuan, eta, ondorioz, formari edukiari baino garrantzi gehiago ematen diote.
|
|
|
Barazki kopuru txikiak ekoiztearekin abiatu zen ekimena, ongarri kimikorik eta intsektizidarik erabili gabe.
|
Etxeetan
sortzen diren hondakin organikoek, barazkien, fruten eta kafearen hondakinek, besteak beste, konposta egitea ahalbidetzen dute lurzoru emankorra lortzeko. Espazio erabilgarriaren arabera, ekoizpena asko aldatzen da.
|
|
|
Hondakinak isurtzeari buruzko Europako Zuzentarauak (1999an onartua) HHSak nola tratatu ezartzen du.
|
Etxeetan
sortzen diren zaborrak zabortegietara eramateari utziko litzaioke, eta hondakinak ezabatzen laguntzen duen edozein tratamenduk ingurumenarekin kontsekuentea izan behar du eta birziklatzea bultzatu behar du. Era berean, hondakinen tratamenduaren kudeaketa kontrolatua eta egokia ezartzen da, berme handienak dituzten instalazioetan utzita.
|
|
|
Uztarriak 1999an herrian kultur
|
etxea
sortzeko proposamen mardula egin zuen. 2003ko bazkideon batzarrean, berriz, koordinadorako zuzendaritzak aipatu zuen kultur gune propioa sortzeko asmoa zuela.
|
|
|
Xarritonek apaiz eta euskal
|
etxeak
sortu zituen Parisen. Euskal etxea sortzeko dirua behar eta honela lortu zutela kontatzen du:
|
|
|
Xarritonek apaiz eta euskal etxeak sortu zituen Parisen. Euskal
|
etxea
sortzeko dirua behar eta honela lortu zutela kontatzen du: " Ez genuen dirurik.
|
|
2006
|
|
|
Azken urteetako estatistika gehienek erakusten dute elikagaien bidez transmititutako gaixotasunen %50 baino gehiago
|
etxeetan
sortzen direla. Gaixotasun mota horien maiztasuna murrizteko gaitasuna, beraz, elikagai industriek ez ezik, etxean ere hasi litzateke, eta kontsumitzaileei prestakuntza egokia eskaini.
|
|
2007
|
|
|
Aldaketa klimatikoari aurre egiteko plana egiten ari zarete eta besteak beste neurriak hartuko dituzue
|
etxetik
sortzen ditugun CO2 isurketak murriztu eta kontsumo ohiturak aldatzeko. Baina industriari nola eragingo dio planak?
|
|
|
Xurgagailuak eta garbigailuak dira zarata iturri nagusiak, eta atzetik, ke kanpaiak eta lehorgailuak. Bizi kalitateari dagokionez, hamar parte hartzailetik batek esan zuen bere
|
etxean
sortutako zaratek eragiten diotela neurri batean; %2k, berriz, esan zuen zarata horiek eragin handia zutela bere bizitzan. Espainiaren kasuan, inkestatutakoen %18k dio etxean eragindako zaratak bere bizi kalitateari eragiten diola.
|
|
|
Lurrikara baten ondoren bakarrik konpon daitezkeen
|
etxeak
sortzeko aukera emango du nanoteknologiak
|
|
|
Haurrak ere talde ahulenetako bat dira, 65 urtetik gorakoekin batera. Kalkuluen arabera, 0 eta 15 urte bitarteko 1.500 haur hiltzen dira Espainian istripuengatik; horietatik %40
|
etxean
sortzen dira, %22 kalean, %18 eskolan eta %7 eremu publikoetan. Haurrek izaten dituzten etxeko istripuen arrazoi ohikoenak hauek dira:
|
|
2008
|
|
|
Konpost hitza ingelesetik dator, ongarria edo simaurra esan nahi du. Gure aiton amonek konposta egiten zuten
|
etxean
sortzen zen zaborrari irtenbide bat emateko, ondoren ongarri bezala erabiltzeko. Azken finean, naturak egiten duen prozesu berdina da.Egun, gauza bera egiten da, baina modu kontrolatu batean.
|
|
|
Belaunaldi emigranteak hotelak euskal ostatuak sortu zituen, emigrante ezkongabeen biltoki eta babesleku, lagunekin euskaraz solasteko eremu, Euskal Herriko moduko giroa, jatekoa eta moldeekin. Bigarren belaunaldiak, berriz, Euskal
|
Etxea
sortu zuen: ostatuetako emigrante ezkongabea ezkondu egin baita eta erresuma edo herrialde berrian jaioak dituen seme alabak bere kultur erroekin harremanetan hazi nahi baititu.
|
|
|
Baina nora eraman gero konpost hori guztia? Baso plantazioen ustiaketa erasokorrak lur zorua txikitzen du; bere kalitatea hobetzeko erabil liteke
|
etxean
sortutako materia organikoa.Geomorfologian doktore den Jose Miguel Edesok ohartarazi digu konposta egitea ez dela azkeneko soluzioa, ahalik eta zabor gutxien sortzea dela bidea. Dena den, hondakin organikoak berrerabiltzeko konpostatzea da metodorik garbiena.
|
|
|
Isolamendu onak beste abantaila bat ere badakar.
|
Etxean
sortzen den beroa ere geratzen da barruan.
|
|
|
300.000 tona arropa baino gehiago botatzen dituzte urtero zaborretara edo ad hoc edukiontzietara, eta horiek ugaritu egin dira Espainiako udalerri askotako kaleetan. Kopuru hori Espainian sortzen diren ehun hondakinen zati bat baino ez da, hau da,
|
etxeetan
sortutako hondakin guztien ia %4, Ingurumen Ministerioaren kalkuluen arabera. % 4 hori hazi egiten da, gero eta arropa gehiago erosten eta denbora gutxiagoan erabiltzen ditugulako, nahiz eta herritarren artean ere gero eta gehiago jabetzen den arropa hori birziklatzeko beharraz, askotan Afrikako herrialde pobreenetan amaitzen baita.
|
|
|
Imagen: Urban Space Management New Yorkeko Lotman arkitektura estudioa da itsasontzien edukiontzietatik
|
etxeak
sortzen eta fabrikatzen aitzindarietako bat. 2002an “Etxebizitza Mugikorraren Unitatea” sortu zuten, eta eredu bihurtu zen, bai ideiagatik bai diseinuagatik.
|
|
|
Caixa de Catalunyak nomina zenbait ikuskizunetan deskontuak eta prezio bereziak eskaintzen dizkie helbideratzen dutenei, bai eta etxean egun osoan larrialdiko doako zerbitzu bat ere, iturgintza, elektrizitatea edo kontsulta medikoa barne. Bankinter ek, “Kontua Nomina” atalean, istripu poliza baten kontratazioa oparitzen du,
|
etxean
sor daitekeen edozein konponketa beharretarako asegurua, eta kontu titularraren telefono mugikorrean SMS bidezko saldo eta mugimendu alerten eta oharren zerbitzua eskaintzen du.
|
|
|
Izan ere, gaur egun ia ez dago etxebizitzarik gabeko pertsonentzako etxebizitza politikarik, eta ia ezinezkoa da babes etxeetan sartzea, gutxieneko diru sarrera edo erroldatze gisa legezko baldintzak eskatzen baitira. Horregatik, erakunde horiek gizarte osoaren eta herritar bakoitzaren harrera politika publikoak eta jarrerak eskatzen dituzte, “gizaki orok dituen gizarte eskubideek
|
etxea
sortzeko edo berreraikitzeko bide juridiko, sozial, pertsonal eta komunitarioa aurki dezaten”. Hala, administrazio publikoei neurri fiskalak eskatzen dizkiete etxebizitzak alokatzeko eta birgaitzeko programak bultzatzeko, eta, horren bidez, bizitoki politika bat bultzatzeko, “argi eta garbi etxebizitza soziala sortzera bideratua eta kolektibo eta talde ahulenak sartzera bideratua”.
|
|
|
Ez da ohikoa hain uzta oparoa jasotzea.
|
Etxean
sortutako entrenatzaile argia, ausarta; eta jokalari sorta bikaina. Dena elkartu da.
|
|
|
Euskal Herri osoko guraso, haur, ikastetxe, idazle, antzezle edota ipuin kontalarien bilgune eta aisialdirako aukera berria izateko sortu zen Ipupomamua. Gorringo taldeko kideen ekimenez sortu zen ipuinaren
|
etxea
sortzeko lehendabiziko ideia eta Bernardo Atxagak eman zion izen berezia. Inbertsio altua“Egitasmoa korapilatzen hasi zen.
|
|
2009
|
|
|
Alacant baino gehiago izan ziren hasierako minutuetan. Baloiaren jabetza ere Alavesentzat zen, baina aukerarik garbiena
|
etxekoek
sortu zuten lehen zatian. Nico Bonisek Ismaelek jaurtitako baloia aldaratu eta partidako lehen gola saihestu zuen 25 minutuan.
|
|
|
Bere ustez, bestela euskal hiritar guztiok ordainduko genituzkeBabes ofizialeko
|
etxeek
sortzen duten defizita bestela, euskal hiritar guztien artean ordaindu genituzkeela uste du Arriolak.Gainera, egun geldituta dauden bizitegi guneak urbanizatzeko aukera emango diete udalei.AHTAbiadura Handiko Trenaren lanetan galdutako denbora berreskuratu nahi duela eta AHT eraikitze lanetan ibiltzen diren enpresa eta langile guztiak babestea helburu duela esan du Arriolak.Metroaren 4 lineaAraba... Bilboko metroaren 4 lineari dagokionez, zaila izango da zazpi edo zortzi urte baino lehen zabaltzea", esan du; hala ere, laugarren linea hori Saileko helburuenetariko bat dela gaineratu du.
|
|
|
Hiri handietan, ihes egindako haurrei laguntzeko
|
etxeak
sortu dira. Denera 500 edo AEBn.
|
|
|
Enrique de Bilbao ez zen geldirik gelditu bere ustetan Euskal Erria euskal etxean gertatzen ari zenaren aurrean, horregatik 1912ko maiatzaren 15ean La Euskaría Española deituriko hitzaldia ematea erabaki zuen non pentsamendu ezberdinak plazaratu zituen. Haren hitzaldian zenbait puntu ikus ditzakegu, baina hitz hauekin hasi zen Euskal Erria euskal
|
etxea
sortu zuen jendea zer den azaltzen25:
|
|
|
Baina zer euskal batasunaz ari da Bilbao? Badakigu Bilbaok defendatutako ideia Euskaria Español eta liberal bat dela, zer ikusi ote du orduan, beste euskal
|
etxea
sortu nahi duten pertsonen ideologian. Eta azkenik, zer dira euskaldunak harentzat? 26
|
|
|
1912ko martxoaren 30ean euskal
|
etxea
sortzearen ametsa aurrera ateratzea lortu zuten13, horretarako lehenengo batzarra Club Españolean eginez. Bilkura horretan, beste gauzen artean, euskal etxearen izena erabaki beharrean aurkitu ziren:
|
|
|
euskal etxe berria EAJren ideologiatik sortutako euskal etxe bat izango zela. Hori ikusita, Euskal Erria euskal
|
etxea
sortu zutenen ideologia nolakoa zen azaltzea beharrezkoa izango litzateke. Horrela, Bilbaok egindako interpretazioa kritikatu ahal izango dugu, onerako zein txarrerako ere.
|
|
|
Gure ustez, ezin dezakegu esan Euskal Erria euskal
|
etxean
sortu zen ideologia abertzaletasun aranista zenik, bertan aurki ditzakegun bazkideek ideologia oso heterogeneoa baitzuten. Hori erakutsi nahian, adibide gisa Parrabere, Basaldua eta Aramendiren ideologien azalpen txiki bat egitea ondo etorriko litzateke.
|
|
|
1851ko Konkordatuak 1845eko Konstituzioaren konfesionaltasuna sendotu zuen erlijio katolikoa «beste edozein kultu baztertuz, Espainiako nazioaren erlijio bakarra» zela esatean. Erlijio tokien ondareari dagokionez, emakumezko eta gizonezko erlijiosoen
|
etxeak
sortzeko aukera ezarri zen, baita existitzen ez ziren tokietan seminario kontziliarrak sortzeko beharra ere. Baina, are eta garrantzitsuagoa izan zena, 41 artikuluaren arabera, Elizak etorkizunean mota guztietako ondasunak eskuratzeko eskubide osoa zuen, titulu juridiko ororen bidez9.
|
|
|
Horiek guztiak antolakundearen lana duela 40 urtetik zabaltzeko modu gisa ulertzen dira, eta “zuri esker premiazko laguntza ematen diegun pertsonez gogoratzen zarela esateko modu gisa”. Asha Kiran Fundazioak, Indian egoera ahulean dauden haurrentzako
|
etxeak
sortzeaz arduratzen denak, hainbat opari eta egutegi solidarioa erostea proposatzen du, “Asha Kiranen proiektuetan parte hartzen duten haurrek bizi duten itxaropena, poza eta ilusioa islatzen dituena”. Ayuda en Acción elkarteak Gabonetan animatzen du emakumeentzako foulard bat edo haurrentzako jostailu kaxa bat bezalako opariak erostera.
|
|
|
Hiri hondakinen artean sartzen dira
|
etxeetan
sortutako zaborrak, batetik, eta industrian, komertzioan eta instituzioetan sortutakoak, bestetik. Etxean sortutako zaborrak 295.779 tonara iritsi ziren iaz, 2007an baino %1, 33 gutxiago.
|
|
|
Hiri hondakinen artean sartzen dira etxeetan sortutako zaborrak, batetik, eta industrian, komertzioan eta instituzioetan sortutakoak, bestetik.
|
Etxean
sortutako zaborrak 295.779 tonara iritsi ziren iaz, 2007an baino %1, 33 gutxiago. Industria, komertzio eta instituzioek 153.262 tona hondakin sortu zuten, 2007an baino %5, 18 gutxiago.
|
|
|
Bilketari dagokionez ere bada alderik.
|
Etxeetan
sortutako zaborraren %21, 4 jasotzen da gaikako bilketaren bidez %7 inguru beira da, %9 inguru papera eta %3 inguru ontziak. Horren aldean, industria, komertzio eta instituzioek sortutako zaborraren %77, 4 jasotzen da gaikako bilketarekin.
|
|
|
Aurreko bi urteetan Autokonpostaren Erakusketa antolatu genuen bezala, orain modu zabalagoan Hernaniko hondakinei buruzko eztabaida kalera atera nahi dugu. Guk
|
etxean
sortzen ditugun hondakin eta zaborrak ez baitira mirariz desagertzen: behar bezala selekzionatu, bildu eta tratatzen ez ditugulako, kutsadura handitzen duten zabor bihurtzen dira.
|
|
|
oikos zuten, baita, etxe bizitokia, eta hangoxe ohiturak bihurtu zitzaizkigun guri ere" ohiko" bezain ethiko eta ohiturekiko.
|
Etxean
sortu baitzen ethika: etxeko ohitura, alegia.
|
|
2010
|
|
|
Baina jotzeaz gain, guk gauza asko egin ditugu elkarrekin: ekoizpen
|
etxea
sortu dugu, pelikulan zuzendari kide izan gara beste bi lagunekin batera, eta beste hainbat proiektu egin ditugu. Praktikan jarri behar izan dugu txalapartaren oinarri hori:
|
|
|
2007 urtean Bridgin the Gap filmearen arrakastari esker, SDIk film dokumental luze sorta bat eta elkarlanean neurri handiagokoak garatzeko asmoarekin, SDI production Ltd produkzio
|
etxea
sortu zuen. Egin berri dituzten lanen artean aipagarriak dira The New Ten Commandments eta The Edge of a Dream.Aipatutako ziklo honen barnean, workshop bat antolatu da bere lan egiteko modua eta dokumentalaren ikuspegia ezagutzera emateko.
|
|
|
Baita teologiarekin ere! Eta hura ez zen normala, aita ez baitzitzaigun Jainkoaz eta Ama Birjinaz aritzen, premia premiazkoa ez zenean ez behintzat?, ez hirutasun santuaren misterioaz ez santuen komunioaz; aldiz,
|
etxean
sortzen zirèn gogoeta eta eztabaida teologikoetan harrizko gonbidatuaren paperean murgiltzen zen sarri. Elizazalea izan arren (Artzain Onaren kofradiako ohorezko presidentea zen), ez zen elizkoi sutsua, nik uste, bere fabrika eliza nagusitzat zuelako, ausaz?, ekimena amaren eta aita kalonjearen eskuetan utziz. –Hala, bada, errege erreginen segizioa Madrilgo kaletik zihoan, jendearen txalo eta biben artean, balkoi batetik norbaitek lore sorta bat bota zuenean.
|
|
|
Imagen: Raymond McCrae Espainian, hauteman diren elikadura toxiinfekzioen %49
|
etxean
sortzen dira, Epidemiologia Institutuaren datuen arabera. Besteak beste, hauek dira arrazoi nagusiak:
|
|
|
Zenbat hondakin sortzen dituzte kontsumitzaileek? “Espainia eta Bulgaria izan dira hondakin gehien jaitsi dutenak” Urtero sortzen diren udal hondakin gehienak
|
etxeetan
sortzen dira, baina beste iturri batzuk ere sartzen dira, hala nola dendak, bulegoak eta erakunde publikoak. UE unitatean 524 kilo izatera iritsi da pertsonako.
|
|
|
Sailkapen berriak jartzen hasi du etxebizitza mota berriak; logela kopuru ezberdineko
|
etxeak
sortzea ez da gizartearen aldaketei erantzutea. Gizarte errealitateari egoki tuagoa dagoen sailkapen bat egiteko ordua da.
|
|
|
Baita teologiarekin ere! Eta hura ez zen normala, aita ez baitzitzaigun Jainkoaz eta Ama Birjinaz aritzen —premia premiazkoa ez zenean ez behintzat—, ez hirutasun santuaren misterioaz ez santuen komunioaz; aldiz,
|
etxean
sortzen zirèn gogoeta eta eztabaida teologikoetan harrizko gonbidatuaren paperean murgiltzen zen sarri —Elizazalea izan arren (Artzain Onaren kofradiako ohorezko presidentea zen), ez zen elizkoi sutsua, nik uste, bere fabrika eliza nagusitzat zuelako, ausaz—, ekimena amaren eta aita kalonjearen eskuetan utziz. " Hala, bada, errege erreginen segizioa Madrilgo kaletik zihoan, jendearen txalo eta biben artean, balkoi batetik norbaitek lore sorta bat bota zuenean.
|
|
|
" Think gaur" entzun eta kolonia baten izena zela lehenago pentsatuko zuen jeltzaleen azken iniziatiba ideologikoa baino. Satisentzat Xabiertxo museoko pieza bat zen, eta, gainera, bide okerretik jo zuen aitaren
|
etxean
sortu zen zatiketaren garaian. Batzuen ustez, ez zuen ondo kalkulatu; kalkulurik gabeko ideologia zen Xabiertxorena, ordea.
|
|
|
Urdazubi (N) herriko Axular
|
etxean
sortu zen Pedro Agerre Azpilkueta Sarako (L) erretora izan zen denbora luzez.
|
|
|
Zer dira kauterak? Ez dira gure
|
etxeetan
sortuak, baina bortuko hautua, basarena, egin dutenak. Kerestuak biarnesak dira ez arrazismoz, baina lehen auzoak plazan agerrarazteak so gurutzatu bat ahalbidetzen duelako.
|
|
2011
|
|
|
Zaborra atez ate biltzen hasi zirenetik,
|
etxeetan
sortzen diren hondakinen %90 birziklatzea lortu dute Antzuolan (Gipuzkoa). Atez ateko bilketa egiten duten herrien artean emaitzarik onenak lortu ditu, horrenbestez, Antzuolak lehen hiru hilabeteetan.Debagoieneko Mankomunitateak konpromisoa hartu zuen modu mailakatu batean atez ateko bilketa herri guztietan ezartzeko.
|
|
|
Alegia, ingelesezko filmak gaztelaniaz azpidatzita eman dituzte; eta film frantsesa eta euskarazkoa, gaztelaniazko (eta ingelesezko) azpidatziekin.Kontuak eginda, Sail Ofizialean gure uztarako bildu duguna euskarazko film luze bat izan da.
|
Etxean
sortutakoa, beraz. Erdaraz ekoitzitako film bat bera ere ez zaigu etxerako geratu.
|
|
|
Zabor gehien, hala ere,
|
etxean
sortzen dugu.
|
|
|
1997an Alicia Produce produkzio
|
etxea
sortu eta hurrengo urtean beste salto bat eman zuen Los amantes del Círculo Polar lanarekin. Arrakasta komertzial esanguratsua lortu zuen Ana eta Ottoren arteko maitasun istorio tragikoak.
|
|
|
Zaitegiri iruditu zitzaion 1955eko urte amaieran Guatemalatik aberrira itzultzeko ordua joa zela; Euzko Gogoa barnean behar zela argitaratu eta zabaldu, batez ere zabaldu, arazo handiak baitzituen erbestetik barnera sarrarazteko. Horretaz gainera, Euskal Idazleen Elkartasuna eta Euskal
|
Etxea
sortzeko asmoak ekarri zituen, eta dirua ere bai. Demagun J. A. Agirreren babesa ere bazuela; babes hori zenbaterainokoa zen zehaztera jo gabe, ekonomikoa behinik behin apenas!?.
|
|
|
hondakinaren ekoizlea da eta, beraz, haren arduraduna. Baina
|
etxean
sortutako hondakinekin dituzten betebeharrei buruzko informazio gutxi ematen zaie kontsumitzaileei. Zer informazio jaso behar dute?
|
|
|
Horregatik, sormena funtsezkoa da haur horiek zaindu behar dituztenen buruan. Zenbait familiak beren
|
etxeetan
sortzen dituzten jardueren txokoak aldian aldian aldatzen dira, haurrak aspertu ez daitezen. Oso trikimailu erabilia da arropa zaharrak, kapelak eta oihalak dituen leku bat prestatzea, mozorrotzeko, pertsonaia desberdinak bereganatzeko eta orduak pasatzeko.
|
|
|
|
Etxeetan
sortzen diren hondakin biologikoak elikagaiak eta lorezaintzako hondakinak izaten
|
|
|
• Euskal Etxeak (www.euskaletxeak.net/index.php?lang= eu). Euskal etxeen eta euskal
|
etxeentzako
sortutako Interneteko atari bat da, eta kanpoko hiru euskal erakundeen arteko harremanak (euskal etxeak, Federazioak eta Eusko Jaurlaritza) hobetu, indartu eta sustatzeko helburua du. Webgune honek atal hauek ditu:
|
|
|
Salduz behia hein hartan, erosi behar bazenu ere haren ordaina, diru gutiagoz eginen duzu hartarik honetarako gorabehera. Hoberena hauxe litzateke, nor bederak
|
etxean
sortu eta etxean hazi kumeetarik berri dezan bere abere araldea: garbiago begiratuko ahal du gaitzetarik, eta ederrenenak bereziz kume egiteko, geroago eta ederrago eramanen du.
|
|
|
Irudi du txapatari izengoitia dagoela oinarrian; ezaguna da oikonimoetan oinarritutako izengoitiak eratzeko palatalizazioa erabiltzea, eta bukaeraren ezabaketa ere ardurakoa da. Beraz, Zapatariarena edo Zapataritxonea
|
etxeetan
sortu edo bizi zenari esan zekiokeen txapatari. Adjektiboaren helburua Zapatarittiki tik bereiztea da, etxearen nolakoa adierazi bidenabar, edo alderantziz.
|
|
|
Borroste veçino de la va de Goyçueta" (1649). Bistan da jaun hori Borrosterena
|
etxean
sortua zela. Ikus hurrengo sarrera.
|
|
2012
|
|
|
Ordutik hainbat ikastaro eman dituzte eskualdean, eta baita Aizarnazabalen, Azkoitian, Azpeitian, Beizaman, Bidegoianen, Errezilen eta Zestoan ere, Urola Erdiko Mankomunitateak antolatuta. Datozen uztailaren 11n eta 12an egingo dituzte bi saio berri kostaldean, norberak
|
etxean
sortzen dituen hondakin organikoekin etxean bertan konposta egiten ikas dezaten. Kostako herritarrek hartu dute parte ekimenean:
|
|
|
Ordutik hainbat ikastaro eman dituzte eskualdean, eta baita Aizarnazabalen, Azkoitian, Azpeitian, Beizaman, Bidegoianen, Errezilen eta Zestoan ere, Urola Erdiko Mankomunitateak antolatuta. Datozen uztailaren 11n eta 12an egingo dituzte bi saio berri kostaldean, norberak
|
etxean
sortzen dituen hondakin organikoekin etxean bertan konposta egiten ikas dezaten.
|
|
|
Errausketaren kontrako taldeek ez dute zalantzarik hurrengo pausoa zein izango den: zerrenda hori zabaltzea, eta azkenik,
|
etxean
sortzen dugun zaborra eta bestelako hondakin industrialak Olatzagutian erretzea. " Jauzi kualitatiboa lortu dugu, baina ez kuantitatiboa.
|
|
|
Guk egindako inkestan, gehienek adierazi dute bereizi egiten dituztela
|
etxean
sortzen dituzten hondakinak.
|
|
|
EROSKI CONSUMERek galdekatu dituen ia guztiek bereizten dute
|
etxean
sortzen den zaborra, baina badira aldeak zabor motaren artean.
|
|
|
Botikariak,
|
etxean
sortu zen zalaparta medio, hara jo zuen lasterka. Mahaia, plater guztiekin batera, iraulita zegoen; saltsaz, okelaz, labanaz, gatzontzi eta oliontziz ihaurri zegoen etxea; Charles laguntza eske ari zen; Berthe, izuturik, garrasika; eta Felicite, bere eskuak ikaraz, Madameren arropak lasatzen ari zen, dardarizo higidurak baitzituen gorputzean.
|
|
|
Horien arabera, 2030ean berriztagarriek 20.400.000 lanpostu sor ditzakete mundu osoan, bi milioi eta erdi Europar Batasunean 2020an eta 200.000 Espainian 2020an. Bestalde, ACLIMAko lehendakariak zehaztu du sektore horrek “geldialdi handia izan duela azken hilabeteetan”, baina gora egin lezake “autokontsumo elektrikoari buruzko dekretua onartzen bada, eta
|
etxean
sortutako elektrizitatea aprobetxatzeko eta soberakina sarera saltzeko benetako apustua egiten bada”. Nolanahi ere, esan du etorkizuneko sektorea dela, eta halaxe ikusten dute herrialde askotan, hala nola Alemanian, zentral nuklearren itxierarekin, edo Danimarkan, 2050ean %100 berriztagarria izan nahi baitu.
|
|
|
Hala ere, ez da dirurik gastatu behar gure maskotak jostailu interesgarri bat izan dezan.
|
Etxean
sortzea erraza eta merkea da, eta ez du denbora gehiegi behar. Interneten hainbat web orrik ideia eta tutorial erabilgarri batzuk proposatzen dituzte.
|
|
2013
|
|
|
Ezin duzu fikziorik egin". Maria Cristina hotela berritzeari ekin zion eta auzoetan kultur
|
etxeak
sortu zituen alkatetzan egon zen legegintzaldian.
|
|
|
«Azken 20 urteetan, Euskadin, apustu egin da ikus entzunezkoen alde. Mila ekoizpen
|
etxe
sortu dira, eta dirutza egin dute tarte batez, baina orain dela zazpi bat urte guztia erori da. Nanoteknologia agertu da, ikerketa zientifikoa...
|
|
|
Komentatu dira traktoreak Abdul Alimen
|
etxean
sortu zituenak?
|
|
|
Prentsa eta zentsura elkarri hurbiletik lotuak ziren, gerla garaian; eta horrekin batera, postako kontrola. Sophie Horvat ekzentsuraren antolaketaz egin du tesina eta azaltzen du Prentsaren
|
Etxea
sortu zutela 1914an, eta pixkanaka egituratu, prentsak argitaratzen zuena kontrolatzeko. Maurice Rajsfus ekLehen Mundu Gerrako zentsuraz liburu sakona egin du, zentsuraz datu anitz emanez, eta Eskualduna ere aipatuz.
|
|
|
Gabrielle Bonheur Chanel, edo Coco Chanel(), moda diseinugile aitzindaria izan zen, iraultzailea. Coco Chanel moda
|
etxea
sortu zuen. Haurtzaro zaila pasatu ondoren, nortasun bereziko emakume honek goitik behera aldatu zuen moda.
|
|
|
Betti Betelu Dagerre Arrangoitzeko Hehailia
|
etxean
sortu zen 1924ko maiatzaren 14an, zazpi anaia arrebetan bigarrena izan zelarik. Betelutarrek jatorria Latasako Mandategia baserrian zu ten eta Nafarroatik Lapurdira igaro ziren.
|
|
|
Mikrouhin labeak txakurrentzako etxeko gaileta gozoak prestatzeko aukera ematen du denbora gutxian Etxeko galletak modu bizkor eta merkean prestatzen laguntzen du mikrouhinak. Sukalde gehienetan egoten den etxetresna elektriko honek erraztu egiten du (are gehiago) bere galletatxo gozoak
|
etxean
sortzea. Hala ere, txakurrarentzat jaki txiki eta merke horiek prestatu aurretik, gogoan izan behar da galletek ezin dutela txakurraren eguneroko elikadura ordezkatu.
|
|
|
Wes Thomas diseinatzaile industrialak argi uzten du sistema horren beharra, egungo eraikinetan uraren aprobetxamendu txarra adierazten baitu:
|
etxeetan
sortzen diren hondakin uren %80 grisak dira, eta %20 soilik beltzak. Ur grisak konketatik, bainuontzitik edo dutxatik, garbigailutik eta bainugelatik datoz.
|
|
|
Ondo garbitu eskuak eta sukaldeko tresnak, germenak izan baititzakete. Udan, arreta berezia jarri behar da tenperaturetan, sukaldeko eta tresnetako higienean eta elikagaien manipulazioan,
|
etxean
sortutako salmonelosi agerraldiak saihesteko. Gaixotasun horren eragina udan handiagoa izan arren, ez dira alde batera utzi behar urteko gainerako sasoietan hartu beharreko neurriak.
|
|
|
Elikagaiak kate osoan alferrik galtzea, biltegiratzea, eraldatzea, banatzea… Europan, dendetara iritsi aurretik sortzen diren fruta eta barazkien %20 botatzen da zaborretara, eta herritar bakoitzak urtero 95 eta 110 kilo artean desegiten da. Janaria xahutzearen% 45
|
etxeetan
sortzen da, Europako Batasunaren datuen arabera. Janaria xahutzearen %45 etxeetan sortzen da, Europako Batasunaren datuen arabera Saltoki guztietan zero zabor alferrik galdu ondoren, EROSKIk beste urrats bat eman du eta ‘janaria ez da bota, aprobetxatu! ’ kontsumitzailea kontzientziatzeko kanpaina jarri du martxan, etxean elikagairik alferrik gal ez dadin eta, informazioaren bidez, hondakinak alferrik gal ez daitezen eta EROSKIk zero zabor alferrik galtzeko konpromisoa har dezan.
|
|
|
Janaria xahutzearen% 45 etxeetan sortzen da, Europako Batasunaren datuen arabera. Janaria xahutzearen %45
|
etxeetan
sortzen da, Europako Batasunaren datuen arabera Saltoki guztietan zero zabor alferrik galdu ondoren, EROSKIk beste urrats bat eman du eta ‘janaria ez da bota, aprobetxatu! ’ kontsumitzailea kontzientziatzeko kanpaina jarri du martxan, etxean elikagairik alferrik gal ez dadin eta, informazioaren bidez, hondakinak alferrik gal ez daitezen eta EROSKIk zero zabor alferrik galtzeko konpromis... «Bazkaria ez da botatzen, aprobetxatu egiten da!» EROSKIk bi helburu ditu; lehena da gure denda sarean pertsonek kontsumitzen dituzten elikagaiak alferrik galtzea.
|
|
|
Herri gehienek, landa eremuko izaera dute eta horregatik, konpostajeak berebiziko garrantzia du materia organikoa kudeatzeko garaian. Konpostajea,
|
etxean
sortzen ditugun hondakin organikoak zabortegira bideratu gabe, ongarri bihurtzea da. Horretarako, konpostagailu deitzen diegun ontzi modukoak erabiltzen ditugu, hondakin organikoaren deskonposizioa egin eta baratzerako zein loreentzat ongarria izanik emaitza.
|
|
|
Eta onurak, handiak izaten dira.
|
Etxeetan
sortzen ditugun hondakinen %45a materia organikoa dela esaten da, eta hori zabortegian pilatu ordez, ongarri izatera bideratzen badugu, onura bueltan etorriko zaigu. Hala, udalerrien helburuen eta izaeraren arabera, hauek 3 motatan bereizi dira:
|
|
|
“Konpostajea izango da ardatza, izan ere, Adunako etxebizitzetan sortutako materia organikoa herrian bertan kudeatuko baita. Horrekin batera,
|
etxean
sortzen den hondakin guztia sailkatu egin da aurrerantzean”. EtxolakLandaguneetan, baserrietan bizi diren adunarrek etxolatxo batzuk izango dituzte eskura, euren hondakinak sailkatuta utzi ahal izateko.
|
|
|
Komentatu dira traktoreak Abdul Alimen
|
etxean
sortu zituenak...
|
|
2014
|
|
|
Oskar Zarrabeitia Amankomunazgoko presidenteak esan du ekimena arrakastatsua izan dela, eta horregatik balorazio positiboa egin dutela. 348 familia dabiltza parte hartzen,
|
etxean
sortzen duten zabor organikoa kontainer marroian sartzen. 157 dira iurretarrak, eta 191 matienarrak.
|
|
|
Lehen munduko biztanleen arazo nagusia da pentsatzea mundua mugagabea dela, baina munduak ere baditu bere mugak. Zein da egungo egoera
|
etxean
sortzen dugun zaborraren inguruan. Nik beti esaten dudan bezala:
|
|
|
Haien lana da gure artean sortzen diren arazoak identifikatzea eta horiei aurre egiteko dinamikak antolatzea». Batzar handietan ez ezik,
|
etxeetan
sor daitezkeen gatazkak saihesteko neurriak hartu zituzten aspaldi 26 zenbakiko etxean. «Bi astean behin sentimendu bilera egiten dugu, elkarbizitzan gerta daitezkeenak lantzeko eta hobeto eramateko», azaldu du Goitiak.
|
|
|
|
Etxearen barrenean
sor daitekeen kutsadura akustikoa ere oso kontuan hartzekoa da. Instalakuntza eta gailuek, zenbaitetan, aurreikusiz gero ekidin daitezkeen zarata deserosoak eragiten dituzte; batzuetan, zarataz gain baita bibrazioak ere.
|
|
|
Berandura arte eutsi zioten edonola ere Bidankozeko neskatoek Mauleko lanbideari: 1891n Garro
|
etxean
sortutako Donata Jimeno Ornat, esaterako, han ibili zen, eta Ornat etxean hamarkada berean jaiotakoren bat ere bai, Gotzon Pérez Artutxek jaso duenez. Zoritxarrez aspaldi joan zaizkigu emakume haien aurreko espartingile bidankoztarrek Maulen edo Maulerako bidean erabilitako hizkuntzaz hitz egin zezaketen lekukoak.
|
|
|
Usaina hezetasuna eta itxita,
|
etxeetan
sortzen da, batez ere neguan, orduan zailagoa baita leihoak irekita edukitzea eta egunek argi natural gutxiago eskaintzen baitute. Baina hezetasun iragazteek ere eragin dezakete, eta hormatan lizuna agertzea eragiten dute.
|
|
|
Etxean birziklatzeko beste modu bat izan daiteke:
|
etxean
sortutako hondakin organikoak ongarri bihur daitezke laboreetarako, konpostaje sistema erabiltzen baitute. Hiri txikien aukera ezberdinak Hiri baratze txikiek hainbat tamaina, labore edo ekoizpen sistema izan ditzakete.
|