|
2000
|
|
|
Jergarena oso arriskutsua da. Gaztelaniazko hitzak sartu eta gaztelania ez
|
dakitenek
ez dute ulertuko. Edo Bilbon erabiltzen den eta slang bihurtu den bizkaierazko berba bat agian Iruñean ez dute ulertuko.
|
|
|
Har ezazu" Gara" eta begira ezazu zenbat euskal liburu aipatzen diren eta zenbat erdarazkoak. Niri iruditzen zait, euskaldunek, euskaraz irakurtzen
|
dakitenek
ere, erdaraz irakurtzen dutela.
|
|
|
Nire ustetan bertsolaritzaren osagarri diren gai jartze eta epaitze lanetarako jendea prestatzearen zeregina da oraindik arautu gabe dagoena. Behar denean nonbaitetik sortu dira, behatzez izendatuak askotan eta izendapen horri ezetz esaten ez
|
dakitenek
egin izan dute lan hori ahal duten ondoen. Bertsolaritzaren egituran eginkizun garrantzitsu izan behar badute hori ere antolatu egin da.
|
|
|
Gainera, argi dago haurtzarotik euskaraz eta erdaraz
|
dakitenek
, bi hizkuntzok beraien egituraz elkarregandik hain desberdinak izanik, errazago ikasten dutela hirugarren hizkuntza. Ikastoletan aspalditik irakasten duten ingelesa dugu horren lekuko.
|
|
|
Lehenago, Errege Katolikoen garaiko Gurutzadetan judu eta arabiarren aurka aldarrikatzen zuten. Hable en Cristiano? esaldia, nork pentsa zezakeen arameera ez
|
dakitenek
euskaldunoi ere erantsiko zigutela. Francoren diktadura madarikatu haren denboran hamaika aldiz entzun beharra izan genuen.
|
|
2001
|
|
|
•" Emakumeak pintatzen
|
dakitenek
lortzen dituzte, ez maite dituztenek" (145)
|
|
|
Juan Martinek ere playboy bat izan nahiko luke, amorante ugari izan zituen Rossettiren antzekoa, eta horregatik esaten du emakumezkoak pintatzen
|
dakitenek
lortzen dituztela (145). Nahiz eta onartu konkistatzaile horiek emakumezkoei sufriarazi egiten dietela (222), ezin du mixerable kontsideratu margolaria, hori onartzea bere burua ere mixerable dela onartzera eramango bailuke.
|
|
|
Neurrihandi batean, oraindik erdaldun direnek eusten diote joera honi; 2) Bestalde, euskararen erabilera normaldua nahi dutenak eta, horregatik, erabilerarako plangintzak indartu nahi dituztenak. Arlo horretan kokatuko genituzke jadanik euskaldundirenak baina euskara erabiltzerik ez dutenak edo euskaraz ezin bizi daitezkeenak.Gabezia hori indar handiz sentitzen dutelako uler daiteke askotan entzuten den, euskara ez da galduko ez
|
dakitenek
ikasten ez dutelako, baizik dakitenek erabiltzen ez dutelako? (Artze) esaldia hain barneratuta egotea euskaldunen artean.
|
|
|
Neurrihandi batean, oraindik erdaldun direnek eusten diote joera honi; 2) Bestalde, euskararen erabilera normaldua nahi dutenak eta, horregatik, erabilerarako plangintzak indartu nahi dituztenak. Arlo horretan kokatuko genituzke jadanik euskaldundirenak baina euskara erabiltzerik ez dutenak edo euskaraz ezin bizi daitezkeenak.Gabezia hori indar handiz sentitzen dutelako uler daiteke askotan entzuten den, euskara ez da galduko ez dakitenek ikasten ez dutelako, baizik
|
dakitenek
erabiltzen ez dutelako? (Artze) esaldia hain barneratuta egotea euskaldunen artean.
|
|
2002
|
|
|
Bilakaera moteltzea kezkagarria dela esatea gauza bat da, eta ni horrekin ados egon naiteke, baina horrek ez du zerikusirik hizkuntzaren desagerpenarekin ezta arriskuan dagoela esatearekin ere. Gaurko egoeran hiztunak nabarmen gehitu ezean eta
|
dakitenek
etengabeko erabilera egin ezean, erabilera ez da asko haziko. Hortik hizkuntza galzorian dagoela esatera sekulako jauzia dago.
|
|
|
Eta ustezko bigarren hutsune hori betetzeko edo, honako hauxe idazten nuen: Jakin behar genuke, eta
|
dakitenek
zabaldu, euskara batua oso kutxa handia dela, gauza asko kabitzen direla bere baitan eta euskalki bakoitzeko aberastasunarekin hornitu behar dugula kutxa hori, erabilpenaren erabilpenaz. Eta jakin behar dugu, eta adierazi, batua direla:
|
|
|
" Zure bearrean gagoz, zurearenean soillik, eta ez besterenean. Guztiak dute zure bearra, baita ez dakitenak ere; ta ez
|
dakitenek
, dakiten aiek baiño areago. Gose danak, ogibilla ari dela uste du, ta zure gosez baitago egon; egarri danak, ura opa duala uste du, baiña zure egarri da; geisoa, osasuna irrikitzen duala ta dago, baiña aren gaitza zure jabe ez izatean datza.
|
|
|
Jakina, euskararen normalizaziorako dinamika horrek euskara ez dakitenirakasleen estatus linguistikoa ukitzen du, euskalduntzea denon arazoa dela.planteatuz. Euskararen normalizazio prozesuan euskara ez
|
dakitenek
ulertzeko gaitasuna eduki lukete hasieran. Progresiboki, EHUko irakasle guztiek gaitasuna eduki lukete erkidegoko bi hizkuntzetanirakaskuntza emateko.
|
|
|
Jakintzaren edo ezagutzaren bati praktikotasuna aurki dakiokeenean, ezagutza horrek konpetentzia sortzen du. Dakitenek dakitena gorde gura dute; ez
|
dakitenek
jakin gura dute.
|
|
|
Interneteko autoen salmenta orokortzen ez den bitartean, markek bezeroa erakartzen jarraituko dute, deskontu bikainekin. Sare sareak eskaintzen dituen aukerak egoki erabiltzen
|
dakitenek
baliatu ahal izango dituzte.
|
|
|
" euskaraz gutti egiten da"," Zoaz Tolosara, Beasainera, Eibarrera, Bermeora[...] euskara ez da %10era iristen"," Egungo egunean Gipuzkoako herrietan erdara da jabe. Euskaraz
|
dakitenek
ere, ez guttik, espainolez hitz egiten dute lasai asko"," Hortxe dago kontua. Euskaraz gero eta gehiagok jakin arren, zenbait tokitan gero eta gutxiago eta gaizkiago egiten dela"," Euskaldunek[...] hobeki eta errazago egiten dute espainolez".
|
|
|
Dena den, arazoaz garaiz konturatuz gero, gaitz erdi!,... baldin eta konponbidea aurkitzeko erkidego euskaldunak (edo horretaz
|
dakitenek
) behar besteko kemenik badu (te).
|
|
2003
|
|
|
Ekialdeko elizen ohitura, aldiz, Teodor Balsamon Antiokiako patriarkak() honela finkatu zuen: . Grekozko hizkuntza ez
|
dakitenek
Jainkoa ospa bezate beren hizkuntza propioan!?.
|
|
|
Era sistematikoagoan, Agustin Kardaberazek (1973, I: 80), Geronimo Dutari misiolariaren obran oinarrituz," biotzezco" otoitza egiteko honako moduak  aurkezten ditu: 1) Jainkoaren aurrean jarri eta Pasioaren pasarteren bat gogora ekarri (irakurtzen
|
dakitenek
San Inazioren Gogo jardunetatik edo beste libururen batetik presta ditzatela aurretik gogoeta gai batzuk); 2) liburu horietako bat soinean eraman, pixka bat irakurri eta meditatu; 3) Jaunaren aurrean jarri eta barkamen eske deiadarka eta negarrez hasi; 4) elizako estatuak bezala, geldi geldirik jarri Jainkoaren aurrean eta zera esan mentalki: " Ona, Jauna, abere bat, ona non dagoen estatua au oracioric eguiten ezdaquiena"; 5) erlojuak orduak ematean, errezatu suspirioen antzeko otoitz laburrak:
|
|
|
— Ez dakiten guztiek diozu ala
|
dakitenek
ere?
|
|
|
Erromatar zuzenbidearen inguruan zerbait
|
dakitenek
Papinianoren erabakietatik ateratako legea ikusteko aukera izan dute noizbait; lege horren ariora, zurtz ordezpena zela-eta seme alaben ondasunen gaineko senipartea kentzen zitzaion amari, alegia, aitak senidea edo arrotza izendatzen bazuen seme edo alabaren ordezko moduan, hori zurtz adinaren barruan hiltzen zenerako, ordezko hori oinordeko bihurtzen zen, zurtzaren ama bizirik izan arren, eta am...
|
|
2004
|
|
|
Errenterian eta beste hainbat herritan egoera bestelakoa da. Hemen, Azpeitian, euskaraz
|
dakitenek
euskaraz hitz egiten dute, besteetan ez, eta nire ustez hori da arazorik, larriena. Euskaraz ez dakitenek euskara ikastea garrantzitsua da, baina are garrantzitsuago da dakitenek hitz egitea.
|
|
|
Hemen, Azpeitian, euskaraz dakitenek euskaraz hitz egiten dute, besteetan ez, eta nire ustez hori da arazorik, larriena. Euskaraz ez
|
dakitenek
euskara ikastea garrantzitsua da, baina are garrantzitsuago da dakitenek hitz egitea. Dakitenek hitz egiten ez badute, ez dakitenek ez dute euskara ikasteko motiborik.
|
|
|
Hemen, Azpeitian, euskaraz dakitenek euskaraz hitz egiten dute, besteetan ez, eta nire ustez hori da arazorik, larriena. Euskaraz ez dakitenek euskara ikastea garrantzitsua da, baina are garrantzitsuago da
|
dakitenek
hitz egitea. Dakitenek hitz egiten ez badute, ez dakitenek ez dute euskara ikasteko motiborik.
|
|
|
Euskaraz ez dakitenek euskara ikastea garrantzitsua da, baina are garrantzitsuago da dakitenek hitz egitea. Dakitenek hitz egiten ez badute, ez
|
dakitenek
ez dute euskara ikasteko motiborik.
|
|
|
Gauza horiek ezin omen dira horrela plateatu: . Hori esatea, ordea, erraza bezain tranposoa da. Paulo Iztueta ari zaigu?, zeren arazoa ez baita euskara
|
dakitenek
ez dutela erabiltzen konstatatzea; zailagoa da esplikatzea zergatik ez duten egiten eta, esplikatuz gero, azaltzea nolako bitartekoak behar diren hizkuntza egoera desorekatu hau normaltzeko. (...) Hizkuntza erreformaren emaitzak arras mugatuak izango dira, borondaterik handiena jarrita ere, baldin aldi berean ez badira aldatzen gizarte egiturak.
|
|
|
Orduko hartan, izan ere, euskal soziolinguistikaren kultura zertan zetzan adierazi nahi bagenu, nik honako adierazle poetiko hau erabiliko nuke: . Hizkuntza bat ez da galtzen ez
|
dakitenek
ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik?. Bai, bai, halatsukoa zen gure gaitasun teorikoa.
|
|
|
Orduko hartan, izan ere, euskal soziolinguistikaren kultura zertan zetzan adierazi nahi bagenu, nik honako adierazle poetiko hau erabiliko nuke: . Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako,
|
dakitenek
erabiltzen ez dutelako baizik?. Bai, bai, halatsukoa zen gure gaitasun teorikoa.
|
|
|
Entropiaren ideia ez da, hitz berri hori asmatzeagatik, nahastutzen. Entropia ideia termodinamikazko fenomenuak aztertzean agertu dan izakia edo neurkia da; eta termodinamikarik ez
|
dakitenek
, ez alemaneraz eta ez euskeraz, ez dute ideia hori ez ulertzen eta ez erabiltzen. " Entropia" hitza, hortaz, ez da" elur" hitza baiño illunago; baiña zenbait polinesitarren ustez," elur" hitza(" elur" ideia beraz) ulertu eziña zaie, noski, eta guztiz illuna," elur" hitzari dagokion gauzakia ez baitute ezagutzen.
|
|
2005
|
|
|
Denok dakigu, hizkuntza bat,
|
dakitenek
hitz egiten ez dutelako galtzen dela, baina ikastoletan ez ezik, lan munduan, kalean... zenbat herren egiten duen euskaldun helduak ere erabileraren urratsean...
|
|
2006
|
|
|
Nutrizioaz gehien
|
dakitenek
diotenez, kontsumitzen dugun gatzaren hiru laurdenak ez datoz elikagai freskoetatik, prestatuetatik baizik.
|
|
|
Haize berriak heldu dituk, eta horiek denoi proba berriak ekarriko. Baina oraingoan beren saria izanen ditek egokitzen
|
dakitenek
.
|
|
2007
|
|
|
Nire helburua ez da konklusio orokorrak ateratzea. Uste dut askotan hobe izaten dela norberak bere esperientziak kontatzea ondoren gaiari buruz gehiago
|
dakitenek
ondorioak atera ditzaten. Eta horixe da egin nahi dudana.
|
|
|
Hizkuntza bat ez da galtzen ez
|
dakitenek
ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik". Ez zuen arrazoirik falta Artze zenak.
|
|
|
Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako,
|
dakitenek
hitz egiten ez dutelako baizik". Ez zuen arrazoirik falta Artze zenak.
|
|
|
Interesatu egiten zait inkomunikazioak gure bizimoduan duen eraginaren azterketa. Ez nauzue gaian aditua baina zertxobait
|
dakitenek
diotenez, bizi dugun gizarte honek inkomunikazioaz eskainitako indizea, gezurra dirudien arren, inoizkorik larriena da. Eta paradoxa lirudikeena ez bide da hainbesterako, informazioaren gizarteak ez baitu derrigorrez komunikazioa ziurtatzen.Informazioaren zurrunbiloan gal gaitezke samur asko, komunikatzeko gure ahalmenean hozka sakonak agertuz.
|
|
|
|
dakitenek
diote.
|
|
|
Globalizazioaren eta immigrazioaren aroan, Joxean Artze poeta eta maisuaren hitzak inoiz baino profetikoagoak dira: " Hizkuntza bat ez da galtzen ez
|
dakitenek
ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik".
|
|
|
Globalizazioaren eta immigrazioaren aroan, Joxean Artze poeta eta maisuaren hitzak inoiz baino profetikoagoak dira: " Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako,
|
dakitenek
hitz egiten ez dutelako baizik".
|
|
|
• Arduradun politikoen artean ere euskararen ezagutza ez da erdia besterik, eta ez
|
dakitenek
ez dute ikasteko konpromisorik hartzen.
|
|
|
241 Artzeren aditzera emandako esaldi ezaguna honakoa da: " Hizkuntza bat ez da galtzen ez
|
dakitenek
ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik".
|
|
|
241 Artzeren aditzera emandako esaldi ezaguna honakoa da: " Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako,
|
dakitenek
erabiltzen ez dutelako baizik".
|
|
2008
|
|
|
Euskararen gaur egungo arazoa da
|
dakitenek
ez dutela hitz egiten. Mezu horrekin bondardatzen gaituzte.
|
|
|
Dioenez, hiria etorkin askoren jomuga da, langile xume zein eurokrata. " Askok frantsesez dakite jada dio eta ez
|
dakitenek
hizkuntz hori ikasiko dute, eta ez' ezertarako balio ez duen nederlandera'". Gauzak honela, flandestarren hizkuntzak beherakada itzela jasan du Bruselan eta, antza, baita hiriburuaren inguruan ere.
|
|
|
Zoritxarrez gure kultura nekrofoen eskuetan gertatzen da, Euskara
|
dakitenek
ere gaztelaniaz idazten, museotarako.
|
|
|
Mutxikoak ez dira hain errazak ikasteko. Euskaraz
|
dakitenek
hor daude lekuko: ezker erraten dudanean, ezker buruz joan behar da... baina eskuineko zangoarekin!
|
|
|
Askotan ahots hori ez zaigu gustatzen, ezta nola irakurtzen duen ere. Horregatik, braillez irakurtzen
|
dakitenek
nahiago dute braillea. Kasu horretan liburua eta irakurlea baino ez daude, ezelango bitartekaririk gabe.
|
|
|
Horretarako www.mintzapraktika.org web orria bisitatu behar da. InformazioaEuskaraz gehiago eta hobe hitz egin nahi dutenek eta ederki
|
dakitenek
izena eman dezakete Mintzakiden. Sakanako Mintzakiden parte hartu nahi duenak edo informazioa jaso nahi duenak telefonora hots egin dezake.
|
|
|
Hizkuntza bat ez da galtzen honegatik edo hargatik, baizik eta
|
dakitenek
, egin beharrean, eduki egiten dutelako, diru beltz edo arrazoi zuri baten gisan.
|
|
|
Arrazoijabeek (dezaketenek,
|
dakitenek
, nonahi ondo ematen dutenek) itzal haundia izan ohi dute eta itzalpe eder bat emateko ahala ere bai. Baina kontuz:
|
|
|
" Arrazoia dauka" (edo" ez dauka"), dio pertsona irizpidedunak. " Ondo esan du" (edo" ez du ondo esan"), diote irizpidea zer den ez
|
dakitenek
.
|
|
|
Gaztelaniaz ez
|
dakitenek
(marokoarrek eta beste afrikarrek, asiarrek, europarrek...), berriz, gaztelania ikasteko beharra sumatuko dute lekurik gehienetan. Ingurune batzuetan soilik sumatuko dute lehenengo euskara ikasteko premia, eta oso ezohikoa izango da euskara bakarrik ikasteko beharra sentitzea.
|
|
|
Euskararen berreskurapen prozesua azkartzea ezinbestekoa da. Hau da, egun Euskal Herrian euskara ez
|
dakitenek
ikastea, eta bere erabilera esparru eta eremu berrietan handitzea, ahalik eta eperik laburrenean. Ezagutza eta erabilera zabaltzeko aukera berriak sortzen jarraitu behar dugu.
|
|
2009
|
|
|
Postfeminismoa aldarrikatzen dutenek, feminismoaren segida naturaltzat jotzen dute bai, Katixa. Nik baino dexente gehiago
|
dakitenek
Estrukturalismoaren bukaeraren ondoriotako joko dute postfeminismoa, eta beraz, feminismoari egindako kritika moduan. Izan ere, feminismoak, bere gizarte heterosexualaren dekonstrukzio baliagarri eta aurrerakoiarekin, ez ote zuen suposatzen estruktura bera zutela emakume guztiek mundu guztian?
|
|
|
Eta hain zuzen nortasunaz galde egiten delarik, gehiengo handi batek bere burua euskalduntzat dauka: euskara
|
dakitenek
eta herrian sortuak direnek, bai eta ere elebidun hartzaileek eta hiritar askok, erdaldun batzuk ere.
|
|
|
Eta hain zuzen nortasunaz galde egiten delarik, gehiengo handi batek bere burua euskalduntzat dauka: euskara
|
dakitenek
eta herrian sortuak direnek, bai eta ere elebidun hartzaileek eta hiritar askok, erdaldun batzuk ere.
|
|
|
argi zegoen liburuxka laburrak izan behar zutela, baina zein hizkuntzatan? Kasuek lan munduan eragina izan behar bazuten, gogoan izan behar genuen enpresako buru asko ez direla euskaldunak, askotan erabakiak horrelako pertsonengan daudela eta askotan euskaraz ez
|
dakitenek
ere egin dezaketela euskararen alde. Ezinbestean, Euskal Herriko enpresa eta erakundeetako pertsonengana iritsi nahi bagenuen, Euskal Herriko hizkuntzetan argitaratu behar zen:
|
|
|
Nolabaiteko adimena lukeen izaki estralurtarra irudikatzeko orduan Lurzentristegiak izan gara, antropomorfismoaz abusatu dugu: Hirugarren Faseko Elkartzeak, ET, Independentzia eguna, Bederatzigarren plana kanpoko espaziotik (historiako filmik txarrena,
|
dakitenek
diotenez), Martitzen erasoa, Cocoon, Ixa espedientea, Stargate?
|
|
|
Etorkinen artean, gaztelaniaz ez
|
dakitenek
hizkuntza hori ikasteko joera dute, euskara ikasi baino lehen. Madrazok nabarmendu du Aisako ikasleen %65ek badakitela gaztelaniaz.
|
|
|
Eraso horrek benetako bi asmo, gutxienez, ezkutuan uzten ditu. Bata, sendagile ona izateko ez dela euskara jakin beharrik denoi sinetsaraztea (jakina, sendagile ona izan daitezke euskaraz soilik dakiena, frantsesez dakiena, espainolez dakiena eta hirurak dakizkiena; halaber, ingelesez, suedieraz edota swahiliz
|
dakitenek
ere oso sendagile onak izan daitezke). Eta bigarrena, helburu politiko kolonialista lortzea; hau da:
|
|
|
Arrabak: gaizkata edo esturioiarenak aski ezagunak omen dira (kabiar deritzete hortaz
|
dakitenek
) baina, horiez gainera, beste arrain askorenak (izokin, lanpo, amuarrain...) ere jangarri ditugu aspaldi. Legatzarenak, adibidez, egositakoan xerratu, zabaldu, olio eta baratxuri erreez zarrastatu eta ozpin tanta batez apaintzen dira.
|
|
|
Txapelketak bi maila desberdin edukiko ditu eta talde bakoitzak erabaki du zein mailatan jokatu nahi duen: maila altua eta irabazteko asmoa duten taldeek multzo bat osatuko dute eta futbolean ez
|
dakitenek
, berriz, beste maila batean jokatuko dute.
|
|
|
Badakigu gaur egun ez dela politikoki zuzena, baina gure ustez balio eta gaurkotasun erabatekoa dauka Usurbilgo poetak, JoxAnton Artzek, duela urte asko plazaratu zuen leloak: " Hizkuntza bat ez da galtzen ez
|
dakitenek
ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik". Euskararen erabileraren aldeko pausoa euskal hiztunen erantzukizuna da, lehenik eta behin.
|
|
|
Badakigu gaur egun ez dela politikoki zuzena, baina gure ustez balio eta gaurkotasun erabatekoa dauka Usurbilgo poetak, JoxAnton Artzek, duela urte asko plazaratu zuen leloak: " Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako,
|
dakitenek
erabiltzen ez dutelako baizik". Euskararen erabileraren aldeko pausoa euskal hiztunen erantzukizuna da, lehenik eta behin.
|
|
|
" oso gaizki goaz, ezagutza dezente igo arren, erabilera ez baita urrutitik ere neurri bertsuan handitzen";" euskara hain gutxi erabiltzeak horixe adierazten du: jendeak nahiago duela gaztelaniaz bizi";" zertarako gastatu hainbeste diru euskara bultzatzeko, gero
|
dakitenek
ez badute erabiltzen?";" euskara gehiago erabiltzeko egin behar dena da administrazioetatik neurri agintzaileak hartu eta euskara erabiltzera behartu; ez al gaude, bada, Euskal Herrian?";" euskara gehiago erabiltzen ez bada herri erakundeek ezer gutxi egiten dutelako da, eta Espainiako politikaren mende daudelako eta gaztelaniaren mendeko hizkuntza politika egiten dutelako, ne... Horiek eta antzekoak entzuten dira, ura norberaren errotara eramateko erabiltzen baitu zenbaitek erabileraren auzia sarri askotan.
|
|
|
Badakigu gauza bat dela euskaraz jakitea eta bestea euskaraz hitz egitea, eta horretan, geroago ikusiko dugunez, bada arduraz zeri erreparaturik; baina erabili ere lehen baino gehiago erabiltzen da, eta zenbait gune geografiko eta funtzionaletan asko erabiltzen da. Herritarrek, euskaraz
|
dakitenek
ez ezik ez dakiten askok ere bai, estimu handitan dute euskara. Nola ulertu, bestela, milaka guraso erdaldun elebakarrek partez edo osorik euskarazko irakaskuntzaren aukera egin izana beren seme alabentzako?
|
|
|
" Guztiok baldin bagara elebidun, hots, guztiok baldin badakigu gaztelaniaz (gainera gogoan izan gaztelania ezagutzera behartuta gaudela), zertarako bermatu behar dugu euskararen erabilera zerbitzu publikoetan? Euskaraz
|
dakitenek
izan bezate askatasun osoa, hala nahi badute, euren artean euskaraz egiteko; baina erdaldun elebakar izanik, elebakar izaten jarraitu nahi dutenek ez dezatela inoiz eta inon, ezta zerbitzu publikoetan ere, inolako mugarik eduki, euskaraz jardun nahi dutenei eskubide hori bermatzeagatik". Bistan da, praktikan, euskararen ofizialtasuna onartu ez eta, aldi berean, hizkuntzen elkarbizitza eragozten duen arrazoibidea dela hori, zorionez 1982ko Hitzarmenak bere egin ez zuena, baina zoritxarrez gaur egun zenbaitzuek gero eta ozenago aldarrikatzen dutena.
|
|
|
" Zer ote dakite Ingalaterraz Ingalaterrari buruz besterik ez
|
dakitenek
!" hitzekin hasten da Kiplingen poema ezagunena.
|
|
|
Zer ote dakite Ingalaterraz Ingalaterrari buruz besterik ez
|
dakitenek
–(Gaitz erdi Ingalaterraz besterik ez zerbait balekite).
|
|
|
1 Euskararen berreskurapen prozesua azkartzea ezinbestekoa da. Hau da, egun Euskal Herrian euskara ez
|
dakitenek
ikastea, eta, bere erabilera esparru eta eremu berrietan handitzea, ahalik eta eperik laburrenean. Ezagutza eta erabilera zabaltzeko aukera berriak sortzen jarraitu behar dugu.
|
|
2010
|
|
|
Gure herriaren kartografia ulertzen ez
|
dakitenek
ezin dute ondoriorik atera. Nor garen eta zer garen adierazi dute, dugu, zeren, hemen, ikusten ez dena handiagoa da ikusten dena baino, eta disimulatu nahian ibil gaitezke, denboraldi batean, baina hemen, harriek ere begiak dituzte.
|
|
|
Komunikazioaz
|
dakitenek
argi daukate. Erbestean saldu behar dute enpresek eta erakundeek ere bai.
|
|
|
Irabazi ala galdu, inork ez du bakarrik egingo, taldean jostatuko baikara. Mahai jolas kooperatiboa da, familian aritzeko pentsatua, eta gehiago
|
dakitenek
gainontzekoei laguntzea da asmoa, lankidetzan. Hala, partidaren amaieran jokalari guztiek elkarrekin galdu edo irabaziko dute; lortuko dute hanka, beso eta burmuinera oxigenoa eramatea, edota katarroa harrapatuko du Kirak.
|
|
|
Gabezia horrek ez du pertsona horren eguneroko bizitza tragedia bihurtzen, baina" erdalduna" izatea marka nabaria da Leitzan, euskararen bizitasunaren seinale gure ustez. Errelebantea da datua, herriko eguneroko bizitzan euskara ere errelebantea delako; denok gaztelaniaz jakin arren, eta denok erdaldunak izan arren, euskaraz ez
|
dakitenek
multzo edo talde bat osatzen dutelako, sozialki hautematen dena eta ez jakite horren ondorioak nolabait nozitzen dituena.
|
|
|
Gordin, zehar hizketarik gabe dute adopzioaren inguruan
|
dakitenek
. Adopzio guraso, zein haur adoptatuekin lan egiten duten psikologoek argi eta garbi esaten dute adopzioaren aurretik beti izan da abandonoa, haurra eta ama biologikoaren arteko haustura.
|
|
|
Errealitate honen harira gogora ekarri zituen Gandiagaren hitzak: , hizkuntza bat ez da galtzen ez
|
dakitenek
ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik?.
|
|
|
Errealitate honen harira gogora ekarri zituen Gandiagaren hitzak: , hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako,
|
dakitenek
hitz egiten ez dutelako baizik?.
|
|
|
Gutxienez gaztelania ez den beste hizkuntza bat
|
dakitenek
GKEekin lankidetzan jardun dezakete testuak itzultzen edo interpretazio lanetan.
|
|
|
Argitalpenak 32 orrialde ditu, eta Setementzat bakarrik egindako ilustrazio didaktikoak ditu. Edonork bere zalantzak argitzeko eta zerbait
|
dakitenek
informazio hori zabaltzeko moduan planteatzen da.
|
|
|
Agian, lur astinketa dela medio, Foru monumentua, edo Gaztelu plaza, edo Irrintzi dorrea arrunt pitzatuta ere gerta litezkeela.Hala da, lagunak, zafraldia hain gogorra izanen zen.Duda gabe, iruindarron mina eta samina egundokoa litzateke txikizioagatik. Baina, aldi berean, ziur egon gaitezke seismo gaiaz
|
dakitenek
adierazitakoari jarraiki hildako, zauritu eta galera materialak askoz urriagoak liratekeela bere proportzioan Iruñea batean, Haitin gertatu direnak baino.Eraikuntzak eta, sendoak dira hemen, laguntza banatzeko zerbitzuak eta azpiegiturak sendoak diren bezala. Kanpotik ailega zitekeen babesa, kasu, traba handirik gabe zabalduko zen herritarren artean.Dena den, zergatik ez, erasoak, lapurretak, jokamolde ez gizatiarrak eta halakoak gerta litezke, Haitin bezala, baita hemen ere:
|
|
|
Duda gabe, iruindarron mina eta samina egundokoa litzateke txikizioagatik. Baina, aldi berean, ziur egon gaitezke seismo gaiaz
|
dakitenek
adierazitakoari jarraiki hildako, zauritu eta galera materialak askoz urriagoak liratekeela bere proportzioan Iruñea batean, Haitin gertatu direnak baino. Eraikuntzak eta, sendoak dira hemen, laguntza banatzeko zerbitzuak eta azpiegiturak sendoak diren bezala.
|
|
|
[© Gabi Basañez Sopela.net] Gaur eguerdian Arriateran egon naz, olatuak kosten. Beno, kosi kosi ez dakit egiten ete diren, baina holan esaten daure
|
dakitenek
. Herri haxe ibil dan lez, aprobetxa gure izen dot, eze holakotan olatu ondo lerratuakaz gozatuteko aukera izaten da ta.
|
|
|
Lehendakari zelarik, Euskadin bizi zien galiziarrei esaten zien ez ahazteko non zituzten sustraiak. " Nondik datozen ez
|
dakitenek
, nora doazen ere ez dakite" esan ohi zuen sarritan, aititak esaten ziona oroituaz: " bizitza honetan ez dago arazorik edozein lekutan bizi izateko.
|
|
|
Eta deliberatu dugu Uras aldeko kartierian Ohianzain baten emaiterat, eta eman izan dugu J. Etxeberri, Mulienekojauna. Eta siñatzen dute
|
dakitenek
. Eta nik egiten dut ez dakitenentzat".
|
|
|
Pedro Axularrek ere, Gvero liburuko lehenengo kapituluan, gerla beharraren jakituria zahar eta krudelaren azalpena emana zuen: " Munduko berri
|
dakitenek
erran dute eta erraiten dute, on dela herrientzat eta erresumentzat, zenbait egiteko eta gerla bere herritik eta erresumatik kanpoan izaitea. Zeren nola bat bedera bakearekin lohakartzen, ez ansiatzen eta gorputzaren plazeretara emaiten baita.
|
|
2011
|
|
|
(83 or). (...) euskara gainbehera doa. gipuzkoan gizaldi honen hasieran %85 euskaraz egiten zuten eguzkiz eguzki. eta ongi hitz egin ere. egun %40k baldin badakite, %20k ez dute euskaraz egiten. egungo egunean gipuzkoako herrietan erdara da jabe. euskaraz
|
dakitenek
ere, ez guttik, espainolez hitz egiten dute lasai asko. (85 or.). b) egiten den euskara gero eta kaxkarrago eta urriago egiten da. gero eta txepelago eta erdal usaintsuago. egunero ikusten dugu. geure gurasoen euskararen eta egungo eguneko euskararen artean, leize handia dago. gure gurasoen euskara zaulia, bikaina, noranahikoa, aberatsa zen.
|
|
|
Jendea parraparra erdaraz ari da. (...) euskara gainbehera doa. gipuzkoan gizaldi honen hasieran %85 euskaraz egiten zuten eguzkiz eguzki. eta ongi hitz egin ere. egun %40k baldin badakite, %20k ez dute euskaraz egiten. egungo egunean gipuzkoako herrietan erdara da jabe. euskaraz
|
dakitenek
ere, ez guttik, espainolez hitz egiten dute lasai asko. (...) Nire ikasleek, bizpahiru kenduta, euskaraz baino espainolez hobeki dakite.
|
|
|
Itsuek eta irakurtzen ez
|
dakitenek
edo irakurri ezin dutenek ezin dute testamentu itxia egin.
|
|
|
Nola? Bada, esperientzia pilotu batzuk egin dira, eta gai horretaz
|
dakitenek
diote mikrosare adimendunak direla soluzioa, dio Ibon Cerro JEMA enpresako I+G saileko buruak eta iSare proiektuan ikerketaren koordinatzaileak. Orain dagoen energia eskariarekin, sarea mugetara iristen ari da.
|
|
|
Eskubide internazionala deitzen zaio herri indartsuenek ahulenak instituzionalki menderatzen dituzten egoerari. Eskubideak soilik dauzkate besteei aurre egin eta nagusitzen diren herriek, edo euren burua defendatzen
|
dakitenek
. Indartsuenentzat boterea da arau bakarra; ahulentzat sumisioa, menpekotasuna.
|
|
|
Nik, beintzat, eztut aien begietatik argia ikusten, ala bearrik. Bazterretan ugari ditugu ainitz ta agitz euskeraz
|
dakitenek
: euskeraz, ordea, urri itz egin ta idatzi oi duteta, iakintzaren sail geientsuenetan euskera larru gorritan ageri zaigu154.
|
|
|
Ezer ez
|
dakitenek
, asko dakitelakoan, botatzen dituzte munduko astakeriarik handienak. Dakienak, ordea, moderatzen du bere diskurtsoa.
|
|
|
Eta gero, Iparraldean badago oraindik ere, eta nik hau asko estimatu izan dut kantari bezala ibiltzen nintzenean bereziki, eta bestela ere bai, euskararen, hizkuntzaren kultura bat. Hizkuntza erabiltzen dute(
|
dakitenek
) trebeki eta modu dotore batean. Guk ez dugu hain dotore erabiltzen, eta gainera, hegoaldean, nahasketa handi bat dago gure baitan euskararekin, ze, jendeak euskara mintzatzen zuen, nik nire herrian ezagutu dudan bezalakoa, oso Oiartzungoa bertakoa, beno, ez nuke esango dialekto ttipi bat baina horrelako zerbait, eta gero euskara batuarekin egin dugu nahasketa bat eta orduan, euskara txar asko entzuten da, eta Iparraldean berriz euskararen dotorezia ere badago, eta uste dut hori jaso dutela tradiziotik.
|
|
|
Moldakaitzaren eskutik ez da deus onik. Karrakatu eta sagarrondoa adar lodienekin, landarearen artatzen
|
dakitenek
gisu ur azkar batekin xuritzen ohi dituzte karrakatu gune guztiak. Gisu ur horrek erretzen ditu ihizi gaixto guztiak, eta landareari ematen ohi dio indar handi bat.
|
|
|
Deabrukeriaz asko
|
dakitenek
esaten dutenez, zuhaitz zintzoen hostoek haien alde iluna lurrari ematen omen diote, deabruari alegia, eta bere alde distiratsua zeruari, Jainkoari. Gauzak nahasixeagoak ziren baso honetan.
|
|
|
Ez, gezurra: altxorrik topatuko ez dutela
|
dakitenek
zulatzen duten bezala hasi dira zulatzen. Bi dira, edo hiru, agian.
|
|
2012
|
|
|
Ez euskararekin ezta katalanarekin ere. Nire ustez ordurako euskara euskal gizartearen hizkuntza izango da eta ez
|
dakitenek
ondo ulertuko dute. Erdi bide honetan ezin du jarraitu, ez da gertatu halakorik.Baina zergatik bi bide hauek. Ez dago beste eredurik.
|
|
|
En castellano, por favor edota vous etes oblige d' utiliser le français entzun behar izan duen euskalduna. Hizkuntza bat galtzen da
|
dakitenek
ezin dutelako erabili, elebakarrek hizkuntza inposatzen dutelako.
|
|
|
Zaila da, sinestarazten digutelako nortasuna, kultura edo eskola ez daudela gure esku, guk ez dakigula deus, eta
|
dakitenek
eginen digutela argi. Adineko jendea gutxietsia izan da nortasunean.
|
|
|
Oroit Joxean Artzek errana: euskara ez da galtzen ez
|
dakitenek
ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik. Egiari zor:
|