|
2005
|
|
|
Hobeki ezagutarazteko zein diren kalitate horiek eta
|
zer
balio handia daukaten, neurtitzen azken hitzetan agertzen dira indar berezi bat har dezaten: ederrena superlatiboan lehenik, aditza nahasi ez dena gero eta azkenik hizkuntzaren iraupena, zahartasuna munduko lehena azken neurtitzaren azken hemistikioak daukalarik bertzeek ez duten balioa.
|
|
|
Ikus dezagun
|
zer
den orduko giroa Frantzian.
|
|
|
Errepublika
|
zer
den ez dakienari (bis) Huna hots nik egia: denek nausi nahi Dugun errepika:
|
|
|
Bertzalde, ez ditzagun ahantz Michel Elissamburu edo Frere lnnocentius en obrak bereziki:
|
Zer
izan diren eta zer diren oraino framazo nak munduan, Eskualduna astekariak agertu zituen artikuluen bilduma (1890) eta urte berean Framazonak, bigarren edicionea, eta Frantziako hirur Errepubliken istorioa laburzqui.
|
|
|
Bertzalde, ez ditzagun ahantz Michel Elissamburu edo Frere lnnocentius en obrak bereziki: Zer izan diren eta
|
zer
diren oraino framazo nak munduan, Eskualduna astekariak agertu zituen artikuluen bilduma (1890) eta urte berean Framazonak, bigarren edicionea, eta Frantziako hirur Errepubliken istorioa laburzqui.
|
|
|
lnpiotasuna, hori da gaitza, gaitz ikaragarria, erlisionaren kontra doana, ideología osoki galgarria eta denetan zabaldua. Denetan, salbu Euskal Herrian, xoko pollitean, bereziki mendietan, bizi den jende sanoa, garbia, kutsadurarik gabe gelditzen delakotz;
|
zer
da Euskal Herria?: lurreko parabisu bat, uharte parekoa, bertze mundu pagano hartarik berezia.
|
|
|
XII. Oraiko denboretan
|
zer
dugu aditzen?
|
|
|
Nolaz egin du aldaketa hori Dibarrartek hiru urteren buruan?
|
Zer
gerta
|
|
|
Hona
|
zer
dion seigarren ahapaldian:
|
|
|
Hona, beraz,
|
zer
giro berezian Dibarrartek aurkezten duen jadanik Iurretara igorri zuen kantua bertze ideología bat azalduz. Euskaldun bestak ziren.
|
|
|
IX. Buruzagi gorenek ez zuten sinhesten Berek ikusi gabe Eskualduna
|
zer
zen, Ikusiz dantzan eta pilotan aritzen, Biba Eskual herria! oihu egin zuten.
|
|
|
Ez daiteke ulert bertso hau ez baldin bada kontutan hartzen
|
zer
ziren besta horiek, 1892koa nola 1894koa, abuztuan garela eta Donibane Lohizunera etorriak direla estranjerrak, hala deitzen baitziren orduan. Haiek ere gomitatuak dira.
|
|
|
Haiek ere gomitatuak dira. Hona
|
zer
derasan besta egitarauaren aitzin solasak Eskualduna astekarian:
|
|
|
Buruzagi gorenek, haien artean Natalia Serbiako erreginak, eta, dudarik gabe, Donibane Lohizunen zeuden udatiarrek ez dakite
|
zer
den euskalduna, ezin sinetsia baita haren nortasuna. Erakusten du Dibarrartek zein kartsuki segitzen dituzten dantzariak eta pilotariak eta haien txalo eta oihu beroak.
|
|
|
Erakusten du Dibarrartek zein kartsuki segitzen dituzten dantzariak eta pilotariak eta haien txalo eta oihu beroak. Eskualduna ren aitzin solasarekin bat egiten du eta agertzen du, denbora berean, urguilu pixka batekin
|
zer
den egiazki euskaldun jendea.
|
|
|
XL Mendien bi aldetan, zazpi probintzia, Zazpiak bat zirela ez da ahantzia...
|
Zer
bihotz min anaien hola berextia, Eta librotasuna ondikotz galtzia!!!
|
|
|
Aditzak erakustera emaiten du
|
zer
den Zalduby ren asmoa, daukan guti
|
|
|
Errepublikaren kontra jokatzen delarik 1891an
|
zer
gelditzen zaio azken bertsoan erraiteko?: otoitza.
|
|
|
Haurrei biharko euskaldunei mintzo zaie, otoizten ditu atxik dezaten, arbasoek bezala, euskara eta fedea. Hedatzen ari den inpiotasunaren uhainaren kontra, framazonen eta haien deabrukerien aurka, ordu arte tente potente egona baldin bada Euskal Herria,
|
zer
bilakatuko da bihar. Hortik dator otoitza:
|
|
|
Nafarroa, alde batetik, Bizkaia, bestetik. Larramendik XVIII. mendean Bizkaia frantsesa ere aipatuko du; hara
|
zer
idatzi zuen: Este error de llamar Vizcaya a todo el pais bascongado, ha pasado de España a Francia:
|
|
|
Pertsonen grinen garrantziaz ere jabeturik zegoen. Horregatik, genero bio grafikoaz gogoeta jakingarriak idatzi zituen bere bizitzaren azken aldian eta modu originalean aplikatu bere buruaren azterketara.Beraz, badugu bai
|
zer
ikasi, J.C.B.ren lanetan, ikerketa egiteko moduaz.AZKEN MENDE LAURDENAXX. mendean paradigma interpretatibo nagusiak, funtzionalismoa, alde batetik, aldaketarena, bestetik, non marxismoa barne kokatzen baitut, egon direla esango nuke. Ikerlariok, beraz, teoria ondo eta sakon ikasi behar genuen eta gero hori aurkitu errealitatean, datuak egokitu eskema teorikora.
|
|
|
Egon ziren beste asmoak ere, adibidez, Pi i Margall politikari eta historialariak ida tzita. 1877an argitaratu zuen bere liburu ezagunean, hara
|
zer
idatzi zuen: En España la cuestión de los vascos es mucho más grave que en Francia(...) Vencidos, se trata actualmente no de arrancarles sus fueros, pero sí de quitarles la exención del servicio militar y de los tributos.
|
|
|
Guk ere oinarrizko ideia batzuk ekarri nahi ditugu horren heldugabe dagoen Euskal Soziolinguistikaren eremura, Antiguako hizkuntzalari donostiarrak esanen lukeenez, euskararen endoglosiaren alorrera. Han hemenka bildu ditugun ezpalak dira, beste hizkuntza batzuetan gauzak egun
|
zer
nola gertatzen diren erakusten digutenak; nola edo hala, euskararen baitan gertatuko diratekeen aldaketa eta berrikuntzek ez lukete aurkeztuko ditugunetarik guztiz urrun ibili; gune arras euskaldun batzuetako salbuespenak salbuespen direla eta egun nagusi dabilen eredutik guztiz urrun gelditu diren hizkeren errealitatetik landa, hori da euskara berriari buruz dakigun apurrak oraingoz adierazten d...
|
|
|
Herrikoeuskarari dagozkion aldaera batzuen erabileraren iraupenaren edogaleraren eta bestealdaera batzuen interferentzienzurrunbilohorretan kokatu beharkodugubilakabidea.Ingurunebatzuetan herri euskarakoaldaerok txandakatzeradatozen aldaera berri horiek ezdute
|
zertan
beti euskara estandarrekoakizan, berdin berdinizandaitezke aldameneko hizkera hedatuagoedotaerabiliagobatzuetakoak; horregatik, sortzen direnhizkuntza errealitateberriak, diruditenbainokonplexuagoakdira.
|
|
|
21 Hizkuntzaren esparru bakoitzean hartzen diren maileguek hizkuntza osoan izan dezaketen eraginak
|
zer
pentsatua eman liguke: bizidunen dietaz ari garelarik, haragijale eta belarjale hitzak, esate baterako, hizkuntza komunekoak direla onartu beharra dugu, hiztun gehienek erabil ditzaketen adigaiei baitagozkie eta irizpide horretan oinarrituta bultza genitzake, karniboro eta herbiboro hitzen aldean.
|
|
|
Oro har Euskaltzaindiak (1994) nor motako aditzekin bereziki tze atzizkia erabiltzea gomendatu digu baina badira erorketa bezalako izen zaharrak ere. Bestalde, finkatuta dauden izenetan esangura finkatuta egon ohi da; badakigu, esate baterako, geldiera izenak gertaera bat adierazten duela baina idazkera izenak aldiz idazteko modua adierazten duela;
|
zer
gertatzen da, ordea, aditzetiko izen berri bat sortu behar dugunean. Adibide bat ematearren, badugu drainatu aditza,' Lur eremu batean, lurpeko ubide baten bidez ur soberakina kendu' esan nahi duena.
|
|
|
Bera gidaria, akuilaria eta adore emalea izan da guretariko askorentzat.
|
Zer
edo zer nabarmentzekotan, merezimendu guztietan, horixe nabarmenduko nuke, hots, irakasle onaren apaltasuna, ingurukoak erakartzeko eta zaletzeko gaitasuna. Badakit ezin objektiboa izan naitekeena asko baita ikasi diodana, UEUren saioetan irakasle nuenean, AHO taldean lankide eta beti ere adiskide dudanean.
|
|
|
Bera gidaria, akuilaria eta adore emalea izan da guretariko askorentzat. Zer edo
|
zer
nabarmentzekotan, merezimendu guztietan, horixe nabarmenduko nuke, hots, irakasle onaren apaltasuna, ingurukoak erakartzeko eta zaletzeko gaitasuna. Badakit ezin objektiboa izan naitekeena asko baita ikasi diodana, UEUren saioetan irakasle nuenean, AHO taldean lankide eta beti ere adiskide dudanean.
|
|
|
Bere omenez idazteko ohorea egikeran
|
zer
aukeratu. Bada, ezinbestez euskara batuaren azentua izan behar da, nire honen gaia, atzera begira barik, etorkizuna gogotan.
|
|
|
Jakin behar da alabaina, Pétain ek berak, Lafitten arabera aspaldion errana duela
|
zer
zaion hoberena: naturalezak, odolak, mintzaireak, ohidurek manatzen duten bezala erresuma kudeatzea.
|
|
|
|
Zer
du bada galdatzen Arotzarenak, hauxe baizik ez: Euskal Herriak izan dezan Frantzia berrian bere begitartea. Arima berezi bat badu alabaina gure Herriak.
|
|
|
Bigarren artikuluak jakinarazten digu lehen ur: rats bat egin dutela mendiz honaindian euskararen eta herri ohiduren zaintzeari aspaldion bermatzen diren hiru batasunek: Euskalzaleen Biltzarrak, Gure Herriak eta Eskualdunak, Darlan amiralari gutun bat bidali diote adierazteko garbiki
|
zer
nahi duten Frantziako euskaldunek: Ez ditzatela bederen Iparraldeko hiru probintziak elkarretarik bereiz eskatzen dute, eta herrialde hau bere gain uzte ko tipiegi balitz, 3 B deitu eskualdean, hots, Pays Basque, Béarn, Bigorre hiru aldeak billitzakeen elkargoan sar dadiela, baina bere begitarte berezia atxikiz.
|
|
|
Euskarazko katiximaren gaia da auzi hori, jadanik aipatua izana, buraso zenbait hasiak baitziren bere apezen kontra, galdatuz
|
zer
behar zuten Euskal Herriko apezek euskarazko katixima haurrei inposatzen ari izanik. Ez ote zuten denetan bezala frantsesez ematen ahal?
|
|
|
lrakaslegoan iragan dituen hamalau urteek erakutsi diote Lafitte-ri bera ri erdaraz eskolatu nahi duen euskaldunak biziki fiteago eta barnago ikas dezakeela euskaraz emaiten badiote eskolako erakaspena.
|
Zer
gertatzen da frantses hutsean egiten den eskoletan. Haurrak eskoil eta gibel egoiten direla.
|
|
|
Eta eskoletan euskararik entzun nahi ez duten erdalzaleei argudio hau bihurtzen die irakasle euskaltzaleak: Behin baino gehiagotan egona naiz gogoeta
|
zertako
bortxatzen gaituzten frantses hutsean haurren eskolatzera. Nago Pariseko handi mandiek ez ote duten Frantzia bazterretako jendea eskoil eta gibel atxiki nahi, haien herbailtzeko eta kraxturitik bezala abere ba tzuen pare kudeatzeko.
|
|
|
Nahiz eta zientzia gaiez ikasketak egineta ikerlanak argitaratu, badirudi ez zirela guztiz gustukoak, hogeita hamar urte bete zituenean sartu baitzen beste mundu berri batean, hots, hizkuntzalaritzan. Hara
|
zer
dioskun berak:
|
|
|
Eta galdera bat sortzen zait:
|
Zergatik
eskuartean zerabiltzan beste hizkuntzetako dialektoak baztertuz agertu zitzaigun ltalian. Aspalditik zekien italiera literario bakar bat idazten zela, XIII. mendean Toskanan, eta bereziki Florentzian sortua.
|
|
|
Gureikerketako 53hizkeron arteko harremanak
|
zertan
gauzatzen diren zehaztekodatuenanalisirakoteknikakerabiltzeaerabaki dugu, hauenhelbu ruetan(...) décrire, classeretclarifierlesdonnéesClusteranalysis (Fénelon1981, 33) izanik, gurehelburuetarako berariazeginakbezalahardaitezkeelako. Teknikaeta prozedura multzoa da ikertzaile dialektologoak eskuartean duena; horien arteanprozedurabataukeratudaedoGoranzkosailkapen automatikoaedotadendrogramaterminoez ezagutzendenestatistika pro zedura, hainzuzen ere.Etaprozedurahonetan diren aukeren artean Ward metodoa (distantzia euklidea) deitua, guredatueiondoenegokitzen zaielako.
|
|
|
Silviak ideia sendoak ditu baina Begoñak aldiz, ez daki
|
zer
egin askotan
|
|
|
Silviak ideia sendoak ditu eta Begoñak aldiz, ez daki
|
zer
egin
|
|
|
b) Badakigu juntagailua kenduta, lokailuaren bidezko alborakuntza ego kia lor daitekeela.
|
Zer
esanik ez, lokailua kenduta ere, juntagailuak bere per paus mailako funtzioari eusten dio eta adierazpidea ona da.
|
|
|
ez dakit
|
zer
egin
|
|
|
e2) Morfologiagardenadu(
|
zer
+ genitiboa), lokailuekizanohiduten bezala.
|
|
|
Alabaina, eta honetara gero bihurtuko gara, a duten forma horiek berankorrak dira erromantzez (cf. Corominas Pascual s.u. amenazar) eta ez da
|
zer
suposa e dunetarik euskaraz bertan sortuak direnik, eta bai kanpotik
|
|
|
Gehiegi ote haien arteko edozein lotura ukatzeko? ...eaza eta mehatxa mehatxu renetan ez dela menaza ren (beste) aldaerarik 1haren sinonimo eta eratorri modernoago den amenaza renak baizik; izan ere, nola horrelakorik espero huraxe baita menaza ri dagokion bilakabidea delako lurralde horretan. Abagadaune ren (nahiz atzizki ezaguna edeki ondoko abagada ren) for mak bere mailegu izaera salatzen badu, Mitxelenak esan bezala, bide da erabakitzea
|
zertan
den haren jatortasun eza. Etorki zehatza anekdota hutsa bada ere, honela jokatzea emankorragoa gertatuko da etorkizunean mailegu haboro eta horien bilakabideaz gehiago ezagutu baitugu euskal morfe men egitura baldintzak eta baldintza horien aldaketaz irizpideak landuaz.ltxura batean hiru silabako hitza luze begitandu zitzaion Mitxelenari eta morfema tamainari buruzko uste horren arabera (cf.
|
|
|
zemai aztertzean ikusi dugunez, erromantzez eman izan da euskararen maile guetan gordetzen den aglutinazio prozesurik: menaza > amenaza. Hau gogo an izanik,
|
zer
gertatuko litzateke abagada a gabeko jatorriren batetik ekarri nahi bagenu. Bada, katalanez oraindik gorde duten eta gaztelera zahar eta kla sikoko vegada tik abiatu ginatekeela eta ez bestetik, ene usteZ.19
|
|
|
|
ZER
DAKARKIO HIRIART URRUTIK EUSKAL KAZETARITZARI?
|
|
|
Atzeraturik gabiltza gure idazle kazetari zaharren ezagutzan. Gaitz erdi jakingura ernatuxe bada azken urteetan, zeren, oraindik ere, batean euskal kazetaritza zaharrak ez daukala ia ezer erakustekorik, bestean tradizio urria dugula... eta
|
zer
ez dugu aditzen. Ezagutzen ez dituztenek Hiriart Urruti, J. Etxepare, B. Adéma, dAbbadie, J. Saint Pierre, Zerbitzari, Otsobi, Kirikiño, Lizardi, Larreko, Manezaundi, Lafitte etab. hobe lukete tradizio horretako zerbait irakurri, adibidez Klasikoak (Euskal Editoreen Elkartea) bildumako
|
|
|
Eskualduna aipatu dugunez gero, esan dezagun bi hitzez
|
zer
zen eta norentzat egina, aski ezaguna bada ere: Louis Etxeberrik Berdolyren Le Réveil Basque kazeta gorriari buru egiteko 1887an sortutako astekari elebidu na, Baionan aterea, bere burua euskalduntzat eta euskaldunentzat egina zeu kana, familia, erlijio katoliko eta jabego pribatuaren aldekoa, aita familiakoa ren, apaizaren eta gobernuaren larderia nahi zuena, kazeta borrokari eta ihar dukitzailea.
|
|
|
|
ZER
DAKARK! O HIRIART URRUTIK EUSKAL KAZETARITZARI?
|
|
|
|
ZER
DAKARKIO HIRIART URRUTIK EUSKAL KAZETARITZARI?
|
|
|
Etsenplu on eta txar, erran zahar eta zuhur, Aita Saindu eta Eliza Katolikoko autoritate eta beti aitzina errekak behera jausten ari garela koa ziren beste argumentazio egitura nagusietariko batzuk. Zuhurtziaz eta zent zuz bil irakurlea, hein bat argituz; irakurlearen bihotza hunki, bihotzez atxiki irakurlea, horra
|
zer
zuen xede. Erdietsi zuenetz?
|
|
|
|
ZER
DAKARK/ 0 HIRIART URRUTIK EUSKAL KAZETARITZARI?
|
|
|
Hark idatziak baitira Baiona ingurukoak eta are beste herrietako gehientsuenak, ez oro.
|
Zertako
hark berak idatz. Ez dakigu zuzen oraindik, baina hura hil ondoan idatzi zuten:
|
|
|
3.3 Beste genero mota batzuk ere sortu edo sartu zituen Eskualdunan, bi sailetan kokatuz:
|
Zer
eta zer sailean, berak sortua, eta kazetek ohi zuten feuilleton delakoan. Josta kazetalanak dira hauek eta oroz batean irakaspen dunak, 2 edo 3 orrialdean kokatuak.
|
|
|
3.3 Beste genero mota batzuk ere sortu edo sartu zituen Eskualdunan, bi sailetan kokatuz: Zer eta
|
zer
sailean, berak sortua, eta kazetek ohi zuten feuilleton delakoan. Josta kazetalanak dira hauek eta oroz batean irakaspen dunak, 2 edo 3 orrialdean kokatuak.
|
|
|
Josta kazetalanak dira hauek eta oroz batean irakaspen dunak, 2 edo 3 orrialdean kokatuak.
|
Zer
eta zer sailekoak kontakizun libre agoak dira, esan nahi baita berriak heda eta jakinarazi beharrak manatzen ez dituztenak: berri mutxituxeak, nonbaiteko gertakarien istorioak nahiz irudi menetik sortuak.
|
|
|
Josta kazetalanak dira hauek eta oroz batean irakaspen dunak, 2 edo 3 orrialdean kokatuak. Zer eta
|
zer
sailekoak kontakizun libre agoak dira, esan nahi baita berriak heda eta jakinarazi beharrak manatzen ez dituztenak: berri mutxituxeak, nonbaiteko gertakarien istorioak nahiz irudi menetik sortuak.
|
|
|
Batzuetan hark berak, bestetan besteren batek (Barbier etab.) idatziak.
|
Zer
eta zer sailari ohartu zitzaion Etxepare, Hiriart Urrutiren lehen mintzaldi eta herrietako berrien idazkeratik ere hainbat gauza ikasi zituena.5
|
|
|
Batzuetan hark berak, bestetan besteren batek (Barbier etab.) idatziak. Zer eta
|
zer
sailari ohartu zitzaion Etxepare, Hiriart Urrutiren lehen mintzaldi eta herrietako berrien idazkeratik ere hainbat gauza ikasi zituena.5
|
|
|
Han hemenka, aste guztietako lehen mintzaldiaz bertzalde, guziz
|
Zer
eta zer deitu ozkan, ezagun zen, bai eta zuten ezagutzen aspaldian gehienek, haren eskukaldi berezia. Euskara bezala hedatu ere du Euskal Herrian euskararen amodioa, garbitu ondoan gure mintzai eder zaharra, zahartzearekin lotuak zitzaizkon helar gaixtoetarik.
|
|
|
Han hemenka, aste guztietako lehen mintzaldiaz bertzalde, guziz Zer eta
|
zer
deitu ozkan, ezagun zen, bai eta zuten ezagutzen aspaldian gehienek, haren eskukaldi berezia. Euskara bezala hedatu ere du Euskal Herrian euskararen amodioa, garbitu ondoan gure mintzai eder zaharra, zahartzearekin lotuak zitzaizkon helar gaixtoetarik.
|
|
|
|
ZER
DAKARKIO HIRIART URRUTIK EUSKAL KAZETARITZARI?
|
|
|
Bi sail hauetan, beraz, oro har, alde batetik irakurleei atsegin emateko idazlanak bildu zituen: istorio zahar eta berri edo etsenplu ematekoak, isto rio bitxi, ateraldi eta irri solas, haur ele...
|
zer
eta zer ez. Kazetak urte honda rrean atera ohi zuen almanakan ere agertarazi ohi zituen honelakoak.
|
|
|
Bi sail hauetan, beraz, oro har, alde batetik irakurleei atsegin emateko idazlanak bildu zituen: istorio zahar eta berri edo etsenplu ematekoak, isto rio bitxi, ateraldi eta irri solas, haur ele... zer eta
|
zer
ez. Kazetak urte honda rrean atera ohi zuen almanakan ere agertarazi ohi zituen honelakoak.
|
|
|
|
ZER
DAKARK/ 0 HIRIART URRUTIK EUSKAL KAZETARITZARI?
|
|
|
J. Etxeparek zioenez: Axular zenaren ganik hunat,
|
zer
karrakaldi beharrezkoa ez dako eman eraskitzari! Zonbat hitz zahar ez ditu gaztetu; zonbat erran zuhur ez erain, Almanakaren arartekoz(...); zonbat hitz eta hizkuntza berri ez dauzkigu utzi oroitzapentzat!
|
|
|
Figura hauek beste anitzekin elkartzen ditu. Le Progres de Biarritz kaze ta gorriak euskaragatik esanei buruz hona
|
zer
dioen ironia eta trufaz:
|
|
|
Sekulan ez zinezakete pentsa,
|
zer
eta zoin den eskuara, otso eta aker mintzai hunek guri, eskualdun gaixoeri egiten daukun bidegaberik handiena... 1 Kalte bat egiten dauku gaitza, ikaragarria, miletan entseaturik ere ez baitzi Mais raisonnons un peu: A quoi bon, dites vous, sefforcer de rajeunir une langue qui depuis cinquante ans vieillit..., (A quoi bon?, Notes Euskariennes, Eskualduna sina tua, E 1156). 69XAB/ ER ALTZIBARnezakete atzeman zoin, zer...
|
|
|
Sekulan ez zinezakete pentsa, zer eta zoin den eskuara, otso eta aker mintzai hunek guri, eskualdun gaixoeri egiten daukun bidegaberik handiena... 1 Kalte bat egiten dauku gaitza, ikaragarria, miletan entseaturik ere ez baitzi Mais raisonnons un peu: A quoi bon, dites vous, sefforcer de rajeunir une langue qui depuis cinquante ans vieillit..., (A quoi bon?, Notes Euskariennes, Eskualduna sina tua, E 1156). 69XAB/ ER ALTZIBARnezakete atzeman zoin,
|
zer
... Zer mila sorgin ote da?.
|
|
|
A quoi bon, dites vous, sefforcer de rajeunir une langue qui depuis cinquante ans vieillit..., (A quoi bon?, Notes Euskariennes, Eskualduna sina tua, E 1156). 69XAB/ ER ALTZIBARnezakete atzeman zoin, zer...
|
Zer
mila sorgin ote da?. !... frantsesez erra neo dautzuet, zeren ez baitire Miarritzeko jakintsunen burutikako egia(?) handi hoik eskuara motz eta zotz, korotz huntan kokatzen ahal.
|
|
|
Hizen bezalako Jaquin! Hi
|
zer
putikoa hizen guk lehenago ez jakin!
|
|
|
Zorrak ba, zorrak!.../ Ontsa kexu dira zorrez ala jazko haizeaz. Ea badukegunez gormandizañoa
|
zertaz
ontsaño haz. Hartzeduruek egin bezate buruan hatz.
|
|
|
|
ZER
DAKARK/ 0 HIRIART URRUTIK EUSKAL KAZETARITZARI?
|
|
|
Izialdi bat behar zitzeiela eman katolikoei, eliza-gizon guziei.
|
Zertako
–Zeren eta zer nahi egin omen baitugu, baitute baituzue hoz hoitan elizatiar hoz emaile guziek.
|
|
|
Zertako? Zeren eta
|
zer
nahi egin omen baitugu, baitute baituzue hoz hoitan elizatiar hoz emaile guziek. Zer nahi, zer nahi...
|
|
|
Zeren eta zer nahi egin omen baitugu, baitute baituzue hoz hoitan elizatiar hoz emaile guziek.
|
Zer
nahi, zer nahi... Bainan zer ote bada dukezue dukegu, dukete hain itsusirik egin?
|
|
|
Zeren eta zer nahi egin omen baitugu, baitute baituzue hoz hoitan elizatiar hoz emaile guziek. Zer nahi,
|
zer
nahi... Bainan zer ote bada dukezue dukegu, dukete hain itsusirik egin?
|
|
|
Zer nahi, zer nahi... Bainan
|
zer
ote bada dukezue dukegu, dukete hain itsusirik egin? (E 784,). Hots eta esanahiaz jokatuz hitz berriak asmatzen daki zorrozki.
|
|
|
1 Deus onik ez diren eta ez duten lizafin gormant batzu ezin asez lanak baitituzte. Hanbat gaxtoago;
|
zertako
ez utz beren gain uzteko hobeak direnak? (EO 33,). Konparazioak baliagarri zaizkio irakatsi edo adierazi nahi duena argitzeko.
|
|
|
Oro baino gehiago da legea.
|
Zer
diot, gehiago?
|
|
|
|
ZER
DAKARK/ 0 HIRIART URRUTIK EUSKAL KAZETARITZARI?
|
|
|
Delako neskat... barkatu, andere gazteak, eliza pesta buru eguerditan, oroiturik jan behar zuela, eta pitxerrean ur hutsa baizik ez izanki, bere gain bizi dena omen baita,
|
zer
egin dautzu? 1 Goizeko apaindura kendurik arra tsaldekoaren jaunzterat artean, zalu eta arin, bi lur-sagar xuritu daitzu (baitzi tuen hek); eta joan zautzu atxit erne, oinetakoek krik krik egiten diotela, auzoko botiga batetara:
|
|
|
Bai zuri ere.
|
Zer
plazer zinuen?. Lur sagarren finitzeko, bi sosen urina (EO 33,, Bi sosen urina art.). Zinez ugariak dira kazetariaren subjektibotasuna irakurleari aditzera ematen dioten oihu hitz eta adierazpideak, hizketakoak:
|
|
|
Lur sagarren finitzeko, bi sosen urina (EO 33,, Bi sosen urina art.). Zinez ugariak dira kazetariaren subjektibotasuna irakurleari aditzera ematen dioten oihu hitz eta adierazpideak, hizketakoak: harridurazkoak (Hauxe da mendea!); haserrea erakustekoak(
|
Zer
mila sorgin!; Karako!) edo mesfidantzazkoak. Adibidez: Ororen ona bilatu behar luke lege egileak, alderdikari izan gabe.
|
|
|
Makhila khen? artikuluan maki la debekatu dutela eta zolan burdina duelako estakuruan kazetariari irria dario euskaldunen makilazaletasunaz mintzatzean, baina hondarrean barrega rri uzten du debekua:
|
Zer
debru nahuzue egin, jaun jujeak, eskualduna eta makila elgarretarik ezin bereziak balinbadire, kasik... senar emazteak bezala? (...).
|
|
|
Hain zuzen, ahopaldiaren itzulika aberats bezain malguaz eta itzul-inguruz Adémari nagusi zaion arren, Ademaren erakaspena bakunago da, itzul-inguru gutiagorekin, eta orobat berdin mamitsu, izaitekotz mamitsuago.
|
Zer
elasturia batzutan, mami gutisko gordetzen bazuen ere azalak! zioen Hiriart Urrutiz jakintza argitua maite zuen Etxeparek.
|
|
|
Euskararen adierazkortasun eta libertateaz jabetuta, euskal esamolde jator eta bereziei gogoa emanik, joskura berriak nola sor, pikoak ontsa nola atzeman zerabilen gogoa, idazte lanean gozatuz eta oroz batean bere hatsa ahi tuz. Egungo euskal kazetari nola idazleek, euskara berez bere jar dadin edo gaztelania frantsesetarik bereizi nahi luketenek, balukete haren hiztegi jori eta bizi, joskera zalu, figura, hots eta erritmoaren senaz den bezainbatean
|
zer
ikas.
|
|
|
|
ZER
DAKARK/ 0 HIRIART URRUTIK EUSKAL KAZETARITZARI?
|
|
2019
|
|
|
Horixe gertatzen zaiola Euskal Herriaren historiari eta,
|
zer
esanik ez, euskararen historiari ere, ezin uka. Izan ere, hauxe da Antton Ugarteren lanak proposatzen diguna.
|
|
|
Pozgarria zait, era berean, Euskaltzaindiaren Iker bildumarako argitalpen hau babestea; izan ere, iruditzen zait, Euskaltzaindia bere sorreraren mendeurrena betetzen eta ospatzen ari den honetan, Euskal Herriko Unibertsitateak ere ospakizun horrekin bat egin behar duela. Eta
|
zer
atseginago doktoretza tesi baten argitalpenarekin egitea baino.
|
|
|
Negargarria omen Ribera kaleko etxearen itxura.
|
Zertan
zerate euskalzainok. Ez da aski Akademiku tituluaren jabe izatea:
|
|
|
Nere aburuz,
|
zer
edo zer egin bear degu. Datorren Batzarrean berba egingo degu onatz, beste euskalzaiñak ontzat artzen badute.921
|
|
|
Nere aburuz, zer edo
|
zer
egin bear degu. Datorren Batzarrean berba egingo degu onatz, beste euskalzaiñak ontzat artzen badute.921
|
|
|
Sail ortako idazleak Axularrena gaurkotu besterik ez dute egin eta saratar aundi bien urratsetan ibiliz euskerarik berebizikoena mamitu dute, partidismu eta targoak aldebat utzirik. Beraz
|
zer
dala eta bat bateko yauzi ori Axular’en izkera zâarrera? (Alderdi 1952).
|
|
|
Nolanahi den, ez zuen erantzun positiborik jaso eta erabat bakartuta sentitzen zen. Egoera oso bihurria zen eta igartzen da euskal ikasketekin
|
zer
egin ez zegoela batere argi, diktadura frankistak euskaltasuna nahitaez abertzaletasunarekin lotzen zuelako. Hala ere, apirilaren bukaeran, euskaltzainburua Sevillaraino joan zen, atxikimendu adierazpen gisa.
|
|
|
Euskeldunek ere artu bearra dugu mundu berri ortan bizi leku. Baña bizi lekua nola ta nori ta
|
zertako
eskatuko, orduko ilak ba’gaude. Ilak aski dute, ustel lekutzat, lur azpia (Alderdi 1952).
|
|
|
Eta Euskalherriko gazteriaren desnazionalizatzea, erdalduntzea ez othe da gure seme alhabak beren arbasoak gandik ebastea, eta hunela izan ezkero,
|
zergatik
zuzen [tarzuna] eztagokie euskaldunei. Hunelako prozedura Aquinastarr Thomasek dioenez iura naturalearen kontra baldin ba da, zergatik hunelako gisak gure herrian monjattoek eta praideek eskoletan darabiltzate?
|
|
|
Eta Euskalherriko gazteriaren desnazionalizatzea, erdalduntzea ez othe da gure seme alhabak beren arbasoak gandik ebastea, eta hunela izan ezkero, zergatik zuzen [tarzuna] eztagokie euskaldunei? Hunelako prozedura Aquinastarr Thomasek dioenez iura naturalearen kontra baldin ba da,
|
zergatik
hunelako gisak gure herrian monjattoek eta praideek eskoletan darabiltzate. Zergatik orain Euskalherriaren bihotzean, gaztediari erdaraz irakasten eta predikatzen zaiko?
|
|
|
Hunelako prozedura Aquinastarr Thomasek dioenez iura naturalearen kontra baldin ba da, zergatik hunelako gisak gure herrian monjattoek eta praideek eskoletan darabiltzate?
|
Zergatik
orain Euskalherriaren bihotzean, gaztediari erdaraz irakasten eta predikatzen zaiko. Ez othe deraue Vatikanuk debekatzen gure herriko etsaie [i] ’ iura naturalearen kontra ari izaitea, bertze thokietako gaizkilei bezala?
|