|
2000
|
|
|
Pentsamendu horrek goganbeharturik eta erretzeko gogoak erretzen ninduela, etxe elkarri atxikien urbanizazio berrien artean segitu nien, hiriko azken garaile usteen farfailkeriaren metatoki. Bortz minuturen buruan, berriz ere karrikartean izanen ginen, eta ez nuen inola ere garbi
|
zer
deabru eginen ote nuen, nire zelatatuak, erritual esoteriko odoltsuetan jardun barik, libertitzeko gogoz kaleratzen den edozein bikoteren abiada arruntari lotzen bazitzaizkion, dantza egitera joan edo modako pub batera sartu. Hasian hasi, neure buruaz ere hasia nintzen dudatzen; ez nengoen batere seguru Ttipiren hilketa argitu nahian ari ote nintzen ala nirekin gehiago bizi ez zen emakumearen afera pribatuetan modurik zibilizatu gabeenean muturra sartzen.
|
|
|
Urtebete ere iragan gabe, Kristinak izena eman zuen" Katsugen undo" izeneko zerbaiti buruzko ikastaroan.
|
Zer
deabru zen ere ez nion galdegin.
|
|
|
—Potzoloz ari haiz? Eta
|
zer
deabru inporta zaio nire haurretako ikaskide batekin gelditzen ba...
|
|
|
balitekek pistolatik inpaktu unera —" inpaktu une"?
|
Zer
deabru zen" inpaktu une"? — hasieran uste baino tarte handiagoa izatea. Nolanahi ere, bi metro izan edo hiru izan, funtsezko alderik ez duk.
|
|
2001
|
|
|
–Zer kreazio eta
|
zer
deabru! Kreatzen dakien bakarra hemen Jainkoa da.
|
|
2002
|
|
|
Euskara menditik hirira eraman genuen, gu ere gazte sentimentalak baikinen: baserritarren behitegietatik medikuen kontsultazioetara, zikin mantxarik gabeko arto landetatik unibertsitateko arlo landuetara, udako belai beroetatik notarioen gela airez girotuetara, eta apaizen predikuetatik hizkuntzaren industria berrietara, ordenagailuetara eta Internetera,
|
zer
deabru, Australian ere jakin dezaten zer egiteko gai garen hemen. Eta, badakizu, gazte?:
|
|
2005
|
|
|
Orrialde zolan: " Badakit segur, zuen baitan lan ederra hasi duenak, bururadino eramanen duela, Jesu Kristo berriz agertuko den arte." (Fel1, 6)
|
Zer
deabru ari da Jondoni Paulo Michael Changen gunean?
|
|
|
Makhila khen? artikuluan maki la debekatu dutela eta zolan burdina duelako estakuruan kazetariari irria dario euskaldunen makilazaletasunaz mintzatzean, baina hondarrean barrega rri uzten du debekua:
|
Zer
debru nahuzue egin, jaun jujeak, eskualduna eta makila elgarretarik ezin bereziak balinbadire, kasik... senar emazteak bezala? (...).
|
|
|
– Zer hitzordu eta
|
zer
deabru, ni orain baniak...
|
|
|
– Zer mediku eta
|
zer
deabru. Kanpoko norbaitek ikus dezan ene makurra?
|
|
|
Bederatzi urteko baserri hartako andregaia zen Graxik eguna amaren gonapean pasatu zuen, Nakok aipatu esperantzetan hitzak
|
zer
deabru erran nahi zuen jakinguraz.
|
|
2006
|
|
|
Min ematen zidan ikuste hutsak.
|
Zer
deabru egiten zuen papistekin. San Eustakiori eta Santa Perpetuari otoitz egiten zien orain?
|
|
|
Orain bezala, orduan ere, adin horretan, armadek peoi edo laguntzailetako baizik ez zituzten mutikoak onartzen. Baina,
|
zer
deabru, infantzoi nintzen, Migel Mailuren iloba, setio bat zer zen banekiena eta, ustez bederen, lau etsai garbitu berria (egiazki bat baizik ez bazen ere eta hura erlijiokidea, ahantzi gabe bertze baten laguntza behar izan nuela balentria egiteko). Gizon ote nintzen, bertzalde, Ramonari egiten ahal zioten galde.
|
|
2007
|
|
|
Eutsi maitea, deitu nahi duzun beste, faltan botatzen zaitut, maitea. Lukasek ukabilarekin hartu dio neurria solasari telefonoa eskegi ostean, distantzia hartu behar dut, 160 gramo; oraindik lagunak gara,
|
zer
deabru, 50 gramo; eta damutu aurretik Maikaren errekortea hartu du, eta irakurtzen ari den liburu barruan sartu: Vigilar y castigar.
|
|
|
— Pena bat dun, bainan bainan,
|
zer
debru gordetzen ahal dauku ixtorio mixterio horiekin! Haurrek zer dute ba ikusteko bere ergelkeriekin?
|
|
|
Goiz huntan, ene bi hankadun jabeak, elgar hitzarturik, jin zaizkit ene amentsetarik kentzera" Llabri gaizoa, hi bezalako zakurrik ez diauk sekulan izanen gehiago, bainan hola duk" eta arrak berekin deitu nau arditegira buruz, eta ni, nekez ibiltzen nizan gatik, ondotik jarraiki ahal bezala, dudan halere zeren eta entzun baitut emea hipaka eta ikusi begien fretatzen ere. Ez dut konprenitzen
|
zer
debru pasatzen den etxe huntan, biak ene beharretan direla eta elgarrekin akort... Samats erdian gelditu naiz, ipurdia lurrean jarri, ez jakin zer egin, norat joan" Llabri, te, te, haugi enekin, haugi" eta azkenik, gizonari buruz joan naiz.
|
|
|
" eta deitu zuen eztiki" Xantiana! " ikusiz hunek ez zaigula kasurik ere eman"
|
zer
debru ari haiz ba, ergela! ".
|
|
|
—.. baina... jatera ere eman behar zaiok, eta non aurki zezaken gure eskualdetan horrendako bazka? Kamelu batek... ago...
|
zer
deabru jan behar dik?
|
|
|
—. horregatik altxatu dutela? Baina,
|
zertako
deabru lore xinple baten katik jandarmeriarat eraman dute gure mutikoa. Ez duk debekatua arauz kamelia baten ukaitea baratzean, ala ba?
|
|
|
— Ba!
|
Zer
deabru izaten ahal duk orduan... Ostaler?
|
|
|
Kazeta tzar hori,
|
zertako
deabru irakurri dut. Orain berantegi da, ez dut ez jakinarena egiten ahal, hori da gaitza!
|
|
|
Halabeharrez nahi balin bazuen jakin non edo zertan nabilen, amari erraiten zion beti: " non da haurra?" edo"
|
zer
deabru ari dun hire semea?", horrela naiz azkenean beraz futitu, beraz eta gaineratikoez.
|
|
|
— Jakes, lapinen belarra ez datak moztu goiz huntan, bietan galdegina naukan,
|
zer
debru!
|
|
|
... ez dakinat zer dien egun, edo sobera untsa konprenitzen dinat... bainan zer nahi dun, akitua nindunan barda, eta errañetako min tzar hori beti kitzikan... noizbait dinat ba operatu edo nik dakita
|
zer
debru... halere... ez dun arrazoin bat ez gitun beti prest diren hoitarik, ez?...
|
|
|
Kanporat joan zen" ez tuk posible, zerbait entzun diat, zerbait bauk nunbait" gogoan iraganez, ingurumenari behako bat emanez. Xakurra jin zitzaion lasterka oinetarat, hats hantua, buztana apal, trenpan"
|
zer
debru ari izana hiz hi, zer hitien xanpa horiek?
|
|
|
...baten ezagutzaren egitea, beste eremu batzuen kurritzia, beste jende mota baten kausitzia... bainan han ere ez die ene beharrik izan, jaun kasketadun kaskoin bat ari zautalarik gorputz guzian ikerka, entzuten nian beste bati ziokala" bla bla bla deficient mental... (zigarreta buhako bat emanez)... bla bla bla debilite marquee... (beste buhako bat)... bla bla bla de plus a les pieds plats...(
|
zer
debru erran nahi zian horiekin?) eta arrunt etxerat igorri nindutean"... libre de toute incorporation..." ziotela...
|
|
|
... bere txostena gogoan hain segur, zerbait xehetasunen beharrean baitukek. Ordu diat jakitea
|
zer
debru kondatuko dien gure etxaldeaz. Nik, jadanik, beste klase batzuentzat ari izana bainiz txostena irakurtzen eta berantolatzen, kurius nindukek jakitea zer balio duten Etxarriko ikasle horiek... ba, Etxarritar horiek... ba, harritzekoa baita hor eskolan sartzen diren horien kuraia:
|
|
|
...
|
zer
debru, ez datak bakerik emanen bere lapin zikin... xo... xo... zertan nintzan... a ba, hola pasatu dituk uda huntako egunak... suerte on bat ukan diauk holako langilearen kausitzea... langilea bai, bainan ez lan gose diren hoietarik ez... gozoki ari den bat, karkulatuz... denbora hartuz ere zonbait aldiz... auzoeri ez zeian ez sobera gustatzen hori... bena, bakotxak bere heina... eta beti prest h...
|
|
2008
|
|
|
— Ez iezadazu istorio hori aipa otoi, Gorrail, hainbeste naiz dolutua. Ez dakit joan den egunean
|
zer
deabruk hartu nauen eta zer nahi egin nezake zuri eragin gaizkien barkarazteko.
|
|
2009
|
|
|
Urratsen bat goiti egin zuten izuaren mailan.
|
Zer
deabru, axola guti nitaz zer uste zuten.
|
|
2011
|
|
|
Arina! Ai, arina.
|
Zer
deabruk idatzarazi zion gutun hura. Zerk eraman zuen horretara!
|
|
|
|
Zer
deabru ote da argi bola hori?
|
|
|
|
Zer
deabru?
|
|
|
|
Zer
deabru izan da hori?
|
|
|
|
Zer
deabru egiten duzue hor. Kendu errepidetik, madarikatuok!
|
|
|
|
Zer
deabru gertatu da?
|
|
|
|
Zertan
deabru dabil baina mamu geldo hori?
|
|
|
Ero horiek ere bai?
|
Zer
deabru egin nahi dute, inozo halakoak?
|
|
2012
|
|
|
honetatik horretara eramango inor? 7
|
Zer
deabruk zaitu
|
|
|
Talendu frango zituen nausi horrek, behiak eta zaldiak sangratzen baitzituen ere lantxeta batekin. Ongarri metaren ondoan egiten zen hori, ez nakien
|
zer
debrutarako egiten zen haatik. Odol zurruta bat luzaz heldu zen.
|
|
|
Euskara ikasi nahi luketenentzat lotsagarriak baigaude!
|
Zer
deabruk gauzka, ahuleziak ala urguluak, bizkarrez bizkar alkarri, irria jauzaraziz kanpotiar zenbaiti eta urrikalmena besteeri, behere alderako lerrakada hortan! Alta, indartuko naiz ene ahalean eta gogoan Euskaran idazteko zazpi eskualdeak gogoan, nehoiz uka ez diotan nortasunaren errespetuz eta maitasunez, Aratsetan egin euskal idazlan pixkak, armairu gainean gorderik nauzkan, beldurrez egunaz hor ez nintzanean, norbeit, sudurluzekeriaz, gela miatzera etor zadien.
|
|
2014
|
|
|
Orain bezala, funtsean! Gainera, gero eta gutiago garenez, jendeak galdetzen dio bere buruari
|
zer
deabru saltzen dugun barnean! Lanbidea aldatu da tinduen fabrikazio industriala agertu denez geroztik; dena prestik, produktu kimikoak botiletan sarturik...
|
|
|
Eta
|
zer
deabru duzu saltzen?
|
|
|
Harri batzuei ez, mando bati lotua da Luro. Nola ez dakiela heldu da meta horretarat, eta,
|
zer
deabru izanen meta hori, eta... zer deabru eta... mando hil bat. Leku okerragorik ez leukake.
|
|
|
Harri batzuei ez, mando bati lotua da Luro. Nola ez dakiela heldu da meta horretarat, eta, zer deabru izanen meta hori, eta...
|
zer
deabru eta... mando hil bat. Leku okerragorik ez leukake.
|
|
|
Harri kozkor bat, eta letra bat hari itsatsirik.
|
Zer
deabru ote den ere, tentu handiz ireki du Etxeber erretoreak. Frantsesez izkiriatu letra baldar batzuetan, mezua:
|
|
|
" Pasatua duzu Angelusaren orena". Txapela berreskuratu du Ellandek Bixentaren eskuetarik eta, ezkilak jotzen segitzen duela konprobatuz, ihardetsi dio"
|
Zer
deabru duzu beraz. Su deirik bederen ez duzu horietan".
|
|
|
Pentsamendu horietan ari dela –lehen gasnak noizko izanen dituen salgai ezartzeko gisan; hobe duela ardien ontsa begiratu, mugaz bertze alderat ihes egin ez diezaioten; bele bikote anitz badabiltzala aurten–, eta egunaren tenore honetan ez baita ohiko behereko parte horretarik nehor igatea goiko pentzeetarat, harritu da guziz Caroline arreba gazteena lasterka igaten ikusi duelarik errekan goiti. Txilibitua utzirik saihetsean,"
|
Zer
deabru gertatu ote duk?", pentsatzeari lotu zaio, ezin bertzerik buruan erabili," Zer mila deabru?", eta arreba hatsanka parerat heldu zaiolarik hala egin dio galdea: " Zer deabru gertatu dun?".
|
|
|
Txilibitua utzirik saihetsean," Zer deabru gertatu ote duk?", pentsatzeari lotu zaio, ezin bertzerik buruan erabili," Zer mila deabru?", eta arreba hatsanka parerat heldu zaiolarik hala egin dio galdea: "
|
Zer
deabru gertatu dun?".
|
|
|
Baina
|
zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru da hori?
|
|
|
|
Zer
deabru da hori?
|
|
|
|
Zer
deabru gertatu zaizu?
|
|
|
|
Zer
deabru esan duzu?
|
|
|
|
Zertan
deabru zabiltza?
|
|
|
|
Zergatik
deabru ez duzu esan?
|
|
|
|
Zer
deabru da hau?
|
|
|
Baina
|
zer
deabru...?
|
|
|
E!
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru gertatu da, Harry?
|
|
|
|
Zer
deabru gertatu da?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zertan
deabru ibili zara?
|
|
|
|
Zertan
deabru zabiltza?
|
|
|
|
Zertan
deabru zabiltzate?
|
|
|
|
Zertan
deabru zabiltza?
|
|
|
|
Zertan
deabru ibili zarete?
|
|
|
|
Zer
deabru da hori?
|
|
|
|
Zergatik
deabru kontatzen didazu historia hori?
|
|
|
|
Zergatik
deabru ikusi nahi duzu?
|
|
|
|
Zer
deabru da hau?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru gertatu da?
|
|
2015
|
|
|
Gora begiratu zuen?
|
zer
deabru zeukan barruan bere semetxoak, bere kuttunak?, eta gela ikusi zuen, aulkiak ikusi zituen, izugarri narras ematen zuten.
|
|
|
Pena ematen dit Kasilda gaixoak, handia baitzen Ordenari zion maitasuna. Ez dakit
|
zer
deabruk nahasi duen. Jainkoa izan bedi berarekin.
|
|
|
Guztiahaldunaren boterea indartzen!
|
Zer
deabru mota haiz hi?
|
|
|
–
|
Zer
debru da hau. Nola GPSan?
|
|
|
Noski, diru doia xahutzea dakar, halere, aitor dezadan, ene plazera ere bide beretik dator semearekin jostatzeko estakurua eskainiz. Eta
|
zer
deabru! Ekimen polita da!
|
|
|
Darrin,
|
zer
deabru nahi du?
|
|
|
|
Zer
deabru egin duzue?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru?
|
|
|
|
Zer
deabru da hau?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru?
|
|
|
|
Zer
deabru da hau?
|
|
|
Zer?
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru da hori?
|
|
|
|
Zer
deabru da?
|
|
|
|
Zer
deabru gertatu da?
|
|
|
|
Zer
deabru izan da hori?
|
|
|
|
Zer
deabru dira?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
|
Zer
deabru...?
|
|
|
Batek baino gehiagok pentsatu duke: bainan
|
zer
debru dute hitz barrabas hori. Bertze egitura zenbaiten gisa, Aldudeko CLPB kooperatibak diru bilketa kanpaina bat du abiatu, crowdfunding izenaren pean, erran nahi baita finantzamendu edo frantsesez financement participatif.
|