2003
|
|
Lege organiko hau indarrean jartzen denetik bost urteko epean, Gobernuak Diputatuen Kongresuari igorriko dio txosten bat; txosten
|
horretan
aztertu eta ebaluatuko dira laugarren xedapen gehigarria aplikatzearen ondore eta ondorioak.
|
|
** Abenduaren 22ko 7/ 2000 Lege Organikoaren 2.4 artikuluak gehitu du xedapen
|
hori
.
|
|
** Azaroaren 25eko 15/ 2003 Lege Organikoak xedapen
|
hori
gaineratu du; lege horrek Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoa aldarazi du. Xedapen hau indarrean jarri da 2003ko azaroaren 27an (EAO, 283 zk., azaroaren 26koa).
|
|
** Azaroaren 25eko 15/ 2003 Lege Organikoak xedapen hori gaineratu du; lege
|
horrek
Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoa aldarazi du. Xedapen hau indarrean jarri da 2003ko azaroaren 27an (EAO, 283 zk., azaroaren 26koa).
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege
|
hori
indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri baino lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada, hori betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri baino lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri
|
hori
4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada, hori betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri baino lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada,
|
hori
betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri baino lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada, hori betetzeari ekingo diote, lege
|
horretan
ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
* Abenduaren 22ko 9/ 2000 Lege Organikoak presazko neurriak onetsi ditu justizia administrazioa bizkortzeko, eta lege
|
horren
3 xedapen gehigarriak berriro idatzi du 5 paragrafoa eta bigarren lerrokada berri bat gehitu du
|
|
3 Hemezortzi urtekoak baino gazteagoak direnei epaiketa egin bazaie 1973ko Zigor Kodean xedatutakoaren arabera, indargabetutako zigor legeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean
|
hori
betetzeko badago, orduan, zigor horien ordez, lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarriko zaie, Fiskaltzak hala eskatuta, eta aurretiaz talde teknikoak edo adingabeak babestu edo eraldatzena eginez. Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
4 Aurreko paragrafoak aipatzen dituen kasuetan, ezarritako zigorra edo betetzeko dagoena bi urtetik beherako presoaldia bada edo beste izaera batekoa, kondenatuari zaintzapeko askatasunaren neurri soila ezar dakioke kondena betetzeko falta den denbora
|
horretan
; horretarako, nahitaezkoa da Fiskaltzak hori eskatzea, adingabeen epaileak adingabearen letraduari, haren legezko ordezkariari, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari eta epaiaren menpean dagoenari berari entzutea, eta epaile horrek adieraztea hori lege honen hezkuntza helburuarekin bat datorrela. Bestela, adingabeen epaileak betetzat jo dezake zigorra, eta azkendutzat, epaiaren menpean dagoenaren erantzukizuna.
|
|
4 Aurreko paragrafoak aipatzen dituen kasuetan, ezarritako zigorra edo betetzeko dagoena bi urtetik beherako presoaldia bada edo beste izaera batekoa, kondenatuari zaintzapeko askatasunaren neurri soila ezar dakioke kondena betetzeko falta den denbora horretan; horretarako, nahitaezkoa da Fiskaltzak
|
hori
eskatzea, adingabeen epaileak adingabearen letraduari, haren legezko ordezkariari, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari eta epaiaren menpean dagoenari berari entzutea, eta epaile horrek adieraztea hori lege honen hezkuntza helburuarekin bat datorrela. Bestela, adingabeen epaileak betetzat jo dezake zigorra, eta azkendutzat, epaiaren menpean dagoenaren erantzukizuna.
|
|
...herako presoaldia bada edo beste izaera batekoa, kondenatuari zaintzapeko askatasunaren neurri soila ezar dakioke kondena betetzeko falta den denbora horretan; horretarako, nahitaezkoa da Fiskaltzak hori eskatzea, adingabeen epaileak adingabearen letraduari, haren legezko ordezkariari, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari eta epaiaren menpean dagoenari berari entzutea, eta epaile
|
horrek
adieraztea hori lege honen hezkuntza helburuarekin bat datorrela. Bestela, adingabeen epaileak betetzat jo dezake zigorra, eta azkendutzat, epaiaren menpean dagoenaren erantzukizuna.
|
|
...bada edo beste izaera batekoa, kondenatuari zaintzapeko askatasunaren neurri soila ezar dakioke kondena betetzeko falta den denbora horretan; horretarako, nahitaezkoa da Fiskaltzak hori eskatzea, adingabeen epaileak adingabearen letraduari, haren legezko ordezkariari, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari eta epaiaren menpean dagoenari berari entzutea, eta epaile horrek adieraztea
|
hori
lege honen hezkuntza helburuarekin bat datorrela. Bestela, adingabeen epaileak betetzat jo dezake zigorra, eta azkendutzat, epaiaren menpean dagoenaren erantzukizuna.
|
|
Aurreko paragrafoek adingabeen epaileak hartutako erabakiak aipatzen dituztela kontuan hartuta, erabaki horiek auto bidez jasoko dira, eta auto
|
horren aurka
, zuzen zuzenean, gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango da, bost egun balioduneko epean, probintziako audientzian. Lege hau indarrean jartzen denetik bi hilabeteko epean hartu dituzte adingabeen epaileekbearen egoera ez da aldatuko. erabaki horiek.
|
|
Lege hau indarrean jartzen denetik bi hilabeteko epean hartu dituzte adingabeen epaileekbearen egoera ez da aldatuko. erabaki horiek. Epe
|
horretan
, adinga
|
|
Zigor prozedura batzuk aribidean badaude lege hau indarrean jartzean, eta, prozedura horietan, erruztatutako pertsonei egotzi bazaie oraindik hemezortzi urte ez zituztela delitu egintzak burutu izana, epaile edo auzitegi eskudunak gauzatutako jarduna igorriko dio Fiskaltzari,
|
horrek
lege honetan araututako prozedura instruitu dezan.
|
|
Lege hau indarrean jartzean aurreneurrizko espetxealdian daudenak espetxetik aterako dira, eta, Fiskaltzaren eskumendean, eraldaketa zentro batera eramango dira. Fiskaltzak uste badu barneratzeari eustea bidezkoa dela,
|
hori
eskatu dio adingabeen epaileari berrogeita zortzi orduko epean; 28.2 artikuluan ezarritako agerraldirako deia egingo du epaileak.
|
|
Halako neurriak izan daitezke adingabea zentroan barneratzea erregimen egokian, zaintzapeko askatasuna izatea edota beste norbaitego dituzte, bereziki, kautela neurriaren izaerari buruz.
|
Hori
egin eta gero, epaileak proposamenaren gaineko erabakia hartuko du, batez ere, adingabearen inkin edo beste familia nahiz hezkuntza talde batekin bizitzea. Epaileak entzun egingo die adingabearen letraduari, talde teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta.
|
|
2 Kautela neurria barneratzea izanez gero, neurri
|
hori
hartu ahal izateko kontuan hartuko dira egitateen larritasuna, egitateon oihartzuna eta gizarteanzarte inguruabarrak balioetsiz. Adinga eragindako ezinegona, betiere adingabearen inguruabar pertsonalak eta gibeen epaileak erabakia hartuko du Fiskaltzak egindako proposamenaren gainean, eta, horretarako, agerraldia egingo da.
|
|
Adinga eragindako ezinegona, betiere adingabearen inguruabar pertsonalak eta gibeen epaileak erabakia hartuko du Fiskaltzak egindako proposamenaren gainean, eta, horretarako, agerraldia egingo da. Agerraldi
|
horretan
parte hartuko dute adingabearen letraduak, talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak; horiek guztiek argibideak emango dizkiote epaileari eskatutako neurriaren egokitasunari buruz, adingabearen interesa eta hark prozesuan duen egoera gogoan izanik.
|
|
Agerraldi
|
horretan
, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak frogabideak proposa ditzakete, baldin eta froga horiek egintza horretan bertan edo hurrengo hogeita lau orduen barruan gauza badaitezke.
|
|
Agerraldi horretan, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak frogabideak proposa ditzakete, baldin eta froga horiek egintza
|
horretan
bertan edo hurrengo hogeita lau orduen barruan gauza badaitezke.
|
|
Kautela neurria barneratzea denean,
|
horren
gehieneko iraupena hiru hilabetekoa izango da, eta Fiskaltzak hala eskatuta eta auto zioduna emanez, luza daiteke, askoz jota, beste hiru hilabetez.
|
|
Kautela neurriak betetzeko denbora oso osorik zenbatuko da, auzi berean ezar daitezkeen neurriak betetzeko edo, halakorik izan ezean, beste auzi batzuetan ezar daitezkeenak betetzeko, beste auzi horietan aztergai izan badira neurriok ezarri baino lehenagoko egitateak. Fiskaltzak hala proposatuta, eta adingabearen letraduari eta kautela neurriaren gaineko txostena zein talde teknikok egin eta
|
horri
entzun eta gero, epaileak erabakiko du zenbateraino den zentzuzkoa ulertzea kautela neurriak ezarritako neurriaren egikaritza konpentsatu duela, eta hala uler dadila aginduko du.
|
|
Behin instrukzioa bukatu eta gero, Fiskaltzak espedientearen bukaera ebatziko du, eta adingabearen letraduari jakinaraziko dio
|
hori
. Adingabeen epaitegiari bidaliko dio espedientea, konbikzio piezekin batera eta kasuan kasuan izan daitezkeen beste efektuekin batera.
|
|
Adingabeen epaitegiari bidaliko dio espedientea, konbikzio piezekin batera eta kasuan kasuan izan daitezkeen beste efektuekin batera. Horiez gain, alegazio idazkia bidaliko dio adingabeen epaileari;
|
horretan
jasoko dira egitateen deskripzioa eta balorazio juridikoa, adingabeak horietan izan duen partaidetza maila, adingabe horren inguruabar pertsonalei eta gizarte inguruabarrei buruzko aipamen laburra, eta lege honetan jasotako neurrietatik bati buruzko proposamena, proposamen horren oinarri juridikoak eta hezkuntza oinarriak arrazoituz.
|
|
Adingabeen epaitegiari bidaliko dio espedientea, konbikzio piezekin batera eta kasuan kasuan izan daitezkeen beste efektuekin batera. Horiez gain, alegazio idazkia bidaliko dio adingabeen epaileari; horretan jasoko dira egitateen deskripzioa eta balorazio juridikoa, adingabeak horietan izan duen partaidetza maila, adingabe
|
horren
inguruabar pertsonalei eta gizarte inguruabarrei buruzko aipamen laburra, eta lege honetan jasotako neurrietatik bati buruzko proposamena, proposamen horren oinarri juridikoak eta hezkuntza oinarriak arrazoituz.
|
|
Adingabeen epaitegiari bidaliko dio espedientea, konbikzio piezekin batera eta kasuan kasuan izan daitezkeen beste efektuekin batera. Horiez gain, alegazio idazkia bidaliko dio adingabeen epaileari; horretan jasoko dira egitateen deskripzioa eta balorazio juridikoa, adingabeak horietan izan duen partaidetza maila, adingabe horren inguruabar pertsonalei eta gizarte inguruabarrei buruzko aipamen laburra, eta lege honetan jasotako neurrietatik bati buruzko proposamena, proposamen
|
horren
oinarri juridikoak eta hezkuntza oinarriak arrazoituz.
|
|
Egintza berean, Fiskaltzak froga proposatuko du, froga
|
horretaz
baliatu nahi izango baita bere prozesu uziaren alde egiteko.
|
|
Fiskaltzak, alegazio idazkiarekin batera, espedientea, konbikzio piezak, efektuak eta prozesuko gainerako osagaiak bidali eta gero, horiek jasotzen direnean, adingabeen epaitegiak bere eginbideei erantsiko dizkie horiek guztiak, eta entzunaldi izapidea irekiko du; horretarako, Fiskaltzaren alegazio idazkia eta espedientearen lekukotza igorriko dizkio adingabearen letraduari,
|
horrek
, bost egun balioduneko epean zehar, alegazio idazkia formula dezan eta bere ustez egokiak diren frogabideak proposa ditzan. Letraduaren alegazio idazki horrek eta Fiskaltzarenak autu berberak jasoko dituzte.
|
|
Fiskaltzak, alegazio idazkiarekin batera, espedientea, konbikzio piezak, efektuak eta prozesuko gainerako osagaiak bidali eta gero, horiek jasotzen direnean, adingabeen epaitegiak bere eginbideei erantsiko dizkie horiek guztiak, eta entzunaldi izapidea irekiko du; horretarako, Fiskaltzaren alegazio idazkia eta espedientearen lekukotza igorriko dizkio adingabearen letraduari, horrek, bost egun balioduneko epean zehar, alegazio idazkia formula dezan eta bere ustez egokiak diren frogabideak proposa ditzan. Letraduaren alegazio idazki
|
horrek
eta Fiskaltzarenak autu berberak jasoko dituzte.
|
|
Fiskaltzak alegazio idazkian eskatzen badu 7 artikuluaren 1 paragrafoko e) letratik m) letra artekoetan araututako neurrietatik bat edo batzuk ezartzeko, eta adingabea eta
|
horren
letradua ados badaude, adingabeen epaileak epaia emango du, bestelako izapiderik egin gabe, eskatutako neurria ezarriz; adingabeak eta letraduak adostasun hodian, 36 artikuluarekin bat etorriz.ri adierazi dute adingabeen epailearen aurrean egindako agerral
|
|
* Azaroaren 25eko 15/ 2003 Lege Organikoak artikulu
|
horren
lehenengo lerrokada eraldatu du; lege horrek Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoa aldarazi du. Lerrokada honen eraldaketa indarrean jarri da 2003ko azaroaren 27an (EAO, 283 zk., azaroaren 26koa).
|
|
Ondore horietarako, zenbatu egingo da, lege honen 28.5 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz, hala denean, adingabeak kautela neurriaren ondorioz jadanik bete duen denbora. Ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea izan bada,
|
horrek
ezin du izan ehun ordutik gorako iraupena. Ezarritako neurria asteburuko egotaldia izan bada, horrek ezin du zortzi asteburutik gorako iraupenik izan.
|
|
Ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea izan bada, horrek ezin du izan ehun ordutik gorako iraupena. Ezarritako neurria asteburuko egotaldia izan bada,
|
horrek
ezin du zortzi asteburutik gorako iraupenik izan.
|
|
Egitateak burutzeko unean gizabanakoak hamasei urte baditu, neurrien iraupena, askoz jota, bost urtekoa izan daiteke, baldin eta delitua pertsonen aurkako indarkeriaz nahiz larderiaz burutu bada, edo jardutean arrisku larrian jarri bada pertsonen bizitza edo osotasun fisikoa, eta talde teknikoak bere txostenean aholkatzen badu neurria luzatzea. Kasu horietan, ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea bada,
|
horren
iraupena berrehun ordu artekoa izan daiteke; eta asteburuko egotaldia bada, ordea, hamasei asteburukoa.
|
|
5*) Salbuespenez, aurreko erregelan ezarritako kasuak oso oso larriak badira, eta epaiak beren beregi
|
hori
adierazten badu, epaileak erregimen itxiko barneratze neurria ezarri du urtebetetik bost urte arte; horren osagarri gisa, ondoz ondo, zaintzapeko askatasunaren beste neurri bat ezarriko du, hezkuntza laguntza eta guzti, askoz jota, beste bost urterako. Lege honen 14 eta 51.1 artikuluetan xedatutakoaz baliatu ahal izateko, nahitaezkoa da barneratze neurria benetan betetzen hasi denetik lehenengo urtea igarotzea.
|
|
5*) Salbuespenez, aurreko erregelan ezarritako kasuak oso oso larriak badira, eta epaiak beren beregi hori adierazten badu, epaileak erregimen itxiko barneratze neurria ezarri du urtebetetik bost urte arte;
|
horren
osagarri gisa, ondoz ondo, zaintzapeko askatasunaren beste neurri bat ezarriko du, hezkuntza laguntza eta guzti, askoz jota, beste bost urterako. Lege honen 14 eta 51.1 artikuluetan xedatutakoaz baliatu ahal izateko, nahitaezkoa da barneratze neurria benetan betetzen hasi denetik lehenengo urtea igarotzea.
|
|
Zaintzapeko askatasunaren neurria auto ziodunean berretsi da barneratzea bukatutakoan, aldez aurretik Fiskaltzari, adingabearen letraduari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzunez; eta neurri
|
hori
burutuko dute indarreko Zigor Kodearen 105.1 artikuluan ezarritakoaren arabera zigorrak betearazteko ardura zein erakunde publikok izan eta erakunde publiko horiek.
|
|
4 Lege hau zein gizabanakori aplikatzen zaion zehazteko, honen artikuluetan adingabe hitzak bere barruan hartzen ditu oraindik hemezortzi urte bete ez dituzten gizabanakoak; gazte hitzak, berriz, adin
|
hori
baino nagusiagoak direnak.
|
|
Aurreko artikuluetan aipatu egintzen egilea hamalau urtekoa baino gazteagoa bada, ez zaio lege honen araberako erantzukizuna eskatuko; bai, ordea, aplikatuko Kode Zibilean eta indarreko beste xedapenetan adingabeen babesari buruz agindutakoa. Fiskaltzak adingabeak babesteko erakunde publikoari igorriko dizkio, lekukotzaren bidez, adingabearen zehaztasunik beharrenak, haren egoera balioesteko; erakunde
|
horrek
, adingabearen inguruabarrak aintzat harturik, sustatu ditu harentzat egokien diren babes neurriak, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoari jarraiki.
|
|
3 Aurreko paragrafoetan adierazitakoa ebazten duen autoaren aurka, gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango da hiru eguneko epean.
|
Horren gaineko
eskumena auzitegi nagusi egokiko adingabeen aretoak izango du, aurreko eraldaketa errekurtsorik gabe. Gora jotzea gauzatuko da Prozedura Kriminalaren Legeak ezarritako araubide orokorraren arabera.
|
|
Auto
|
hori
, behin irmo izan eta gero, Fiskaltzari igorriko zaio, lege honetan ezarritako prozeduraren izapideak egiteko.
|
|
3 Lege honen artikuluetan adierazitako adinak beti ulertu behar dira egintzak noiz gauzatu eta une
|
horri
begira; hartara, prozedura hasi aurretik edo horren izapidetza bitartean adin hori betetzeak ez du eraginik izango lege honek adingabeen epaile eta fiskalei emandako eskumenean.
|
|
3 Lege honen artikuluetan adierazitako adinak beti ulertu behar dira egintzak noiz gauzatu eta une horri begira; hartara, prozedura hasi aurretik edo
|
horren
izapidetza bitartean adin hori betetzeak ez du eraginik izango lege honek adingabeen epaile eta fiskalei emandako eskumenean.
|
|
3 Lege honen artikuluetan adierazitako adinak beti ulertu behar dira egintzak noiz gauzatu eta une horri begira; hartara, prozedura hasi aurretik edo horren izapidetza bitartean adin
|
hori
betetzeak ez du eraginik izango lege honek adingabeen epaile eta fiskalei emandako eskumenean.
|
|
Barneratze terapeutikoa. Izaera
|
horretako
zentroetan, heziketa laguntza espezializatua edo tratamendu berezia egingo da. Tratamendu horren jasotzaileak izango dira, besteak beste, anomalia edo aldakuntza psikikoak dituzten gizabanakoak, edari alkoholdunen, droga toxikoen edo gai psikotropikoen menpe daudenak edota oharmenean aldakuntza dutenak, baldin eta horien ondorioz aldakuntza larria badute errealitatearen gaineko kontzientzian.
|
|
Izaera horretako zentroetan, heziketa laguntza espezializatua edo tratamendu berezia egingo da. Tratamendu
|
horren
jasotzaileak izango dira, besteak beste, anomalia edo aldakuntza psikikoak dituzten gizabanakoak, edari alkoholdunen, droga toxikoen edo gai psikotropikoen menpe daudenak edota oharmenean aldakuntza dutenak, baldin eta horien ondorioz aldakuntza larria badute errealitatearen gaineko kontzientzian. Neurri hau bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, ardunak mendekotasuna gainditzeko sentikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa.
|
|
Tratamendu anbulatorioa. Aurretiaz izendatutako zentrora joan beharkokikoari, edari alkoholdunen, droga toxi dira neurri
|
horren
menpe dauden gizabanakoak. Bertan, adituen laguntza jasoko dute, eta han izan dira adituek eurek ezarritako aldietan.
|
|
Eguneko zentrora joatea. Neurri
|
horren
menpe dauden gizabanakoak euren ohiko egoitzan biziko dira, eta gizartean bete betean integraturik dagoen zentrora joango dira, laguntza, hezkuntza, heziketa, lan edota aisialdiko jarduerak burutzeko.
|
|
Asteburuko egotaldia. Neurri
|
horren
menpe dauden gizabanakoak euren egoitzan edo zentro batean egongo dira, askoz jota, hogeita hamasei ordutan zehar, ostiral arratsalde edo gauetik igande gaua arte, epaileak agindutako zereginak, gizarte hezkuntzakoak, burutzeko behar duten denbora kenduta.
|
|
h) Zaintzapeko askatasuna. Neurri
|
horretan
, kontrolatu behar da zertan diharduen neurriaren menpe dagoen gizabanakoak, baita ea gizabanako hori ikastegira, lanbide heziketako zentrora edo lantegira doan, kasuan kasuan. Ginen ondorioz, hala denean, gizarte hezzabanako horri laguntza ematen saiatu behar da, halaber, arau haustea eragin zuten faktoreak gaindi ditzan.
|
|
h) Zaintzapeko askatasuna. Neurri horretan, kontrolatu behar da zertan diharduen neurriaren menpe dagoen gizabanakoak, baita ea gizabanako
|
hori
ikastegira, lanbide heziketako zentrora edo lantegira doan, kasuan kasuan. Ginen ondorioz, hala denean, gizarte hezzabanako horri laguntza ematen saiatu behar da, halaber, arau haustea eragin zuten faktoreak gaindi ditzan.
|
|
Neurri horretan, kontrolatu behar da zertan diharduen neurriaren menpe dagoen gizabanakoak, baita ea gizabanako hori ikastegira, lanbide heziketako zentrora edo lantegira doan, kasuan kasuan. Ginen ondorioz, hala denean, gizarte hezzabanako
|
horri
laguntza ematen saiatu behar da, halaber, arau haustea eragin zuten faktoreak gaindi ditzan. Neurri hokuntzako gida-lerroak bete dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak.
|
|
Neurri hokuntzako gida-lerroak bete dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak. Gida-lerro horiek bat etorri behar dira esku hartze programarekin; programa
|
hori
beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du. Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku hartze programan ezarri bezala.
|
|
Gida-lerro horiek bat etorri behar dira esku hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du. Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional
|
horrekin
, esku hartze programan ezarri bezala. Eta, hala denean, epaileak ezarritakotako bat edo batzuk izan daitezke:
|
|
Kasuan kasuko ikastegira erregulartasunez joan beharra, baldin eta interesdunak nahitaezko hezkuntza oinarrizkoa egin behar badu. Epaileari egiaztatu behar zaio erregulartasunez joate
|
hori
eta, hala denean, ez joateak justifikatu behar zaizkio, horretarako eskaria egiten den guztietan.
|
|
Kasuan kasuko ikastegira erregulartasunez joan beharra, baldin eta interesdunak nahitaezko hezkuntza oinarrizkoa egin behar badu. Epaileari egiaztatu behar zaio erregulartasunez joate hori eta, hala denean, ez joateak justifikatu behar zaizkio,
|
horretarako
eskaria egiten den guztietan.
|
|
j) Gizartearentzako prestazioak. Neurri
|
hori
ezin da ezarri adingabearen adostasunik gabe. Neurri honen menpe dagoen gizabanakoak aldez aurretik finkatutako zenbait jarduera burutu bebekoak dira, eta gizartearentzat intereshar ditu; jarduera horiek ordaindu gagarri edo beharrizanean daudenentzat onuragarri gertatzen dira.
|
|
l) Zentzarazpena. Neurri honen kasuan, adingabeen epaileak errieta egiten dio adingabeari; errieta
|
horren
helburua da adingabeak ulertzea berak burutu dituen egitateak larriak direla eta larriak izan direla edo izan zitezkeela, orobat, egitate horien ondorioak. Berebat, adingabeari galdatzen zaio etorkizunean halako egitaterik ez burutzeko.
|
|
m) Motor bizikletak edo ibilgailu motordunak gidatzeko baimena edo baimen
|
hori
lortzeko eskubidea kentzea, edota ehizarako administrazio baimenak nahiz edozein motatako armak erabiltzeko administrazio baimenak kentzea. Neurri hori erantsi gisa ezar daiteke, delitua edo falta egin bada motor bizikleta edo ibilgailu motorduna erabiliz edo arma bat erabiliz, kasuan kasuan.
|
|
m) Motor bizikletak edo ibilgailu motordunak gidatzeko baimena edo baimen hori lortzeko eskubidea kentzea, edota ehizarako administrazio baimenak nahiz edozein motatako armak erabiltzeko administrazio baimenak kentzea. Neurri
|
hori
erantsi gisa ezar daiteke, delitua edo falta egin bada motor bizikleta edo ibilgailu motorduna erabiliz edo arma bat erabiliz, kasuan kasuan.
|
|
n*) Erabateko desgaikuntza. Laugarren xedapen gehigarrian ezarritakoarekin bat etorriz, erabateko desgaikuntzaren neurriak behin betiko kentzen dizkio ohore, enplegu eta kargu publiko guztiak
|
hori
zein gizabanakori ezarri eta berorri, nahiz eta halakoak hautazkoak izan. Ezgaitasuna dakar, orobat, horiek guztiak nahiz beste edozein ohore, kargu edo enplegu publikoak lortzeko, eta kargu publikoetarako hautatua izateko, neurriak dirauen artean.
|
|
Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso behar ditu epaian, eta xehetasunez azaldu behar du zergatik aplikatzen duen neurri zehatz bat; adierazi behar du, halaber, zenbat iraungo duen neurri
|
horrek
, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
* Azaroaren 25eko 15/ 2003 Lege Organikoak artikulu horren lehenengo lerrokada eraldatu du; lege
|
horrek
Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoa aldarazi du. Lerrokada honen eraldaketa indarrean jarri da 2003ko azaroaren 27an (EAO, 283 zk., azaroaren 26koa).
|
|
7) Fiskaltzaren postulazioan, edo prozeduran emandako ebazpen
|
horretan
, lege honen 5.2 artikuluan ezarritako inguruabarretatik bat edo batzuk jasotzen badira, beronen 7.1 artikuluko d) eta e) letretan deskribatutako neurri terapeutikoak bakarrik ezarri ahal izango dira.
|
|
Hala eta guztiz ere, jokabide berberak bi arau hauste edo gehiago eragiten baditu, edo jokabide
|
hori
beharrezko bidea bada beste bat burutzeko, horietatik larriena bakarrik hartuko da kontuan neurri egokia aplikatzeko.
|
|
...izkio prozedura berean, eta neurri horiek ezin badira aldi berean bete, epaileak entzun egingo du talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz horietatik batzuk ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar dezake; azken kasu
|
horretan
, neurriak betetzeko epe osoa ezin da izan neurririk astunenaren ondorioz ezartzen den denboraren bikoitza baino luzeagoa.
|
|
1 Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, edozein unetan eraginik gabe utz dezake ezarritako neurria,
|
horren
iraupena labur dezake edo beste batekin ordez dezake; horretarako, aldez aurretik entzun egin behar die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, eta txostena eskatu behar dio talde teknikoari, eta, hala denean, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari, eta, gainera, aldarazpena adingabearentzat onuragarria izan behar da, eta adingabe horri behar beste azaldu behar zaio haren jokabid...
|
|
...raginik gabe utz dezake ezarritako neurria, horren iraupena labur dezake edo beste batekin ordez dezake; horretarako, aldez aurretik entzun egin behar die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, eta txostena eskatu behar dio talde teknikoari, eta, hala denean, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari, eta, gainera, aldarazpena adingabearentzat onuragarria izan behar da, eta adingabe
|
horri
behar beste azaldu behar zaio haren jokabideak merezi duen gaitzespena.
|
|
2 Aurreko kasuetan, epaileak auto ziodunean emango du erabakia, eta, auto
|
horren aurka
, lege honetan araututako errekurtsoak jarri ahal izango dira.
|
|
Adingabe bati lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarri bazaio, eta adingabe
|
horrek
adin nagusitasuna eskuratzen badu, neurria betetzeari eutsiko dio neurria zein epaitan ezarri eta epai horretan proposatutako helburuak erdietsi arte, aurreko artikuluetan ezarritako irizpideak aintzakotzat hartuta.
|
|
Adingabe bati lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarri bazaio, eta adingabe horrek adin nagusitasuna eskuratzen badu, neurria betetzeari eutsiko dio neurria zein epaitan ezarri eta epai
|
horretan
proposatutako helburuak erdietsi arte, aurreko artikuluetan ezarritako irizpideak aintzakotzat hartuta.
|
|
Aurreko lerrokadan ezarritakoa gorabehera, barneratze neurriak ezarri bazaizkio jadanik hogeita hiru urte bete dituen gizabanakoari, edo, behin neurriok ezarri eta gero, horien betetzea ez bada bukatu gazteak adin
|
hori
lortzean, adingabeen epaileak Fiskaltzari entzungo dio, eta, lege honen 14 eta 51 artikuluetan xedatutakoari kalterik egin gabe, neurri horiek espetxean betetzeko aginduko du, Espetxeen Lege Organiko Orokorrean agindutako erregimen arruntarekin bat etorriz.
|
|
Norbaitek aurreko paragrafoan aipatutako egitate baten berri badu, eta egitate
|
hori
, ustez behintzat, hemezortzi urtekoa baino gazteagoa den adingabe batek burutu badu, hori Fiskaltzari adierazi behar dio, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu berari bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean, bere ustez egoki diren eginbideak burutuko di... Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
Norbaitek aurreko paragrafoan aipatutako egitate baten berri badu, eta egitate hori, ustez behintzat, hemezortzi urtekoa baino gazteagoa den adingabe batek burutu badu,
|
hori
Fiskaltzari adierazi behar dio, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu berari bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean, bere ustez egoki diren eginbideak burutuko ditu, egitatea bera eta adingabeak hori burutzean izan duen erantzukizuna egiaztatzeko. Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
...tekoa baino gazteagoa den adingabe batek burutu badu, hori Fiskaltzari adierazi behar dio, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu berari bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean, bere ustez egoki diren eginbideak burutuko ditu, egitatea bera eta adingabeak
|
hori
burutzean izan duen erantzukizuna egiaztatzeko. Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
Behin aurreko paragrafoan aipatutako jarduna burutu eta gero, Fiskaltzak adingabeen epaileari adieraziko dio espedientearen hasiera; epaile
|
horrek
hasiera emango die, bestalde, izapidetzako eginbide egokiei.
|
|
Adingabeen epaileak, aldi berean, erantzukizun zibilaren pieza banandua irekiko du; pieza
|
horren
izapideak egingo dira lege honen 64 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
Lehenengo artikuluan aipatutako egitateak batera burutu badituzte zigor arloan adin nagusiko direnek eta lege honen 1 eta 4 artikuluetan aipatutako adinak kasuan kasuan dituztenek, auzi
|
horren gaineko
eskumena duen instrukzio epaileak, egotzien adina egiaztatu eta berehalakoan, beharrezkoak diren neurriak hartuko ditu, adin nagusikoei begira ikerketa jarduera arrakastatsua izan dadin ziurtatzeko; bestalde, Fiskaltzari beharrezkoak diren zehaztasunen lekukotza igortzeko aginduko du, artikulu honen 2 paragrafoan ezarritako ondoreetarako.
|
|
1 Agintariek eta funtzionarioek adingabearen atxiloketan parte hartzen dutenean,
|
hori
egin dute adingabeari kalterik gutxien dakarkion eran, eta haien betebeharra izango da adingabeari azaltzea, hizkera argi eta ulergarrian, eta berehalakoan, zein egitate egozten zaion, zergatik izan den atxilotua eta zein eskubide dagokion, bereziki, Prozedura Kriminalaren Legetzen dion; haien betebeharra da, orobat, eskubide horiek errespeta daitezen bermatzea. Era berean, agintari eta funtzioko 520 artikuluak zein eskubide aitornarioek berehalakoan jakinarazi behar dizkiete atxiloketa eta zaintza tokia adingabearen legezko ordezkariei eta Fiskaltzari.
|
|
Atxilotuaren aitorpen oro haren letraduaren aurrean egingo da, bai eta adingabearen gaineko guraso ahala, tutoretza edo zaintza egitez edo zuzenbidez betetzen dutenen aurrean ere, salbu eta, azken kasu
|
horretan
, inguruabarren arabera kontrakoa egokiagoa denean. Azken horiek izan ezean, aitorpena Fiskaltzaren aurrean egingo da, eta espedientearen instruktoreaz besteko gizabanako batek izango du haren ordezkaritza.
|
|
Poliziako funtzionarioek adingabea atxilotzen dutenean, atxiloketa
|
horrek
ezin du iraun egitateak argitzeko zein ikerketa burutu eta ikerketa horietarako behar beharrezkoa den denbora baino gehiago; eta, edozein kasutan, hogeita lau orduko gehieneko epean, adingabe atxilotuari askatasuna eman behar zaio edo Fiskaltzaren esku utzi behar da. Hala denean, Prozedura Kriminalaren Legeko 520bis artikuluan xedatutakoa aplikatuko da, eta adingabeen epaileari eskumena eratxikiko zaio manu horretan agindutako ebazpen judizialak emateko.
|
|
Poliziako funtzionarioek adingabea atxilotzen dutenean, atxiloketa horrek ezin du iraun egitateak argitzeko zein ikerketa burutu eta ikerketa horietarako behar beharrezkoa den denbora baino gehiago; eta, edozein kasutan, hogeita lau orduko gehieneko epean, adingabe atxilotuari askatasuna eman behar zaio edo Fiskaltzaren esku utzi behar da. Hala denean, Prozedura Kriminalaren Legeko 520bis artikuluan xedatutakoa aplikatuko da, eta adingabeen epaileari eskumena eratxikiko zaio manu
|
horretan
agindutako ebazpen judizialak emateko.
|
|
Adingabea Fiskaltzaren esku utziz gero,
|
horrek
ebazpena eman du atxiloketa noiz gertatu eta hurrengo berrogeita zortzi orduetan; ebazpena izango da adingabeari askatasuna emateari buruz, hurrengo artikuluan aipatutako uko egiteari buruz edo espedientea hasteari buruz. Fiskaltzak adingabeen epaile eskudunaren esku utziko du adingabea, eta horri kautela neurri egokiak hartzeko eskatuko dio 28 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
Adingabea Fiskaltzaren esku utziz gero, horrek ebazpena eman du atxiloketa noiz gertatu eta hurrengo berrogeita zortzi orduetan; ebazpena izango da adingabeari askatasuna emateari buruz, hurrengo artikuluan aipatutako uko egiteari buruz edo espedientea hasteari buruz. Fiskaltzak adingabeen epaile eskudunaren esku utziko du adingabea, eta
|
horri
kautela neurri egokiak hartzeko eskatuko dio 28 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
Adingabearen kasuan, Habeas Corpus prozeduraren gaineko eskumena izango du askatasunez gabetutako adingabea zein tokitan egon eta toki
|
horretako
instrukzio epaileak; hori ez badago egiaztatuta, atxiloketa zein tokitan gertatu eta bertako epailea; aurrekorik izan ezean, eskumena izango du adingabe atxilotuaren egonlekuari buruz azken berriak zein tokitan izan eta bertako epaileak.
|
|
Adingabearen kasuan, Habeas Corpus prozeduraren gaineko eskumena izango du askatasunez gabetutako adingabea zein tokitan egon eta toki horretako instrukzio epaileak;
|
hori
ez badago egiaztatuta, atxiloketa zein tokitan gertatu eta bertako epailea; aurrekorik izan ezean, eskumena izango du adingabe atxilotuaren egonlekuari buruz azken berriak zein tokitan izan eta bertako epaileak.
|
|
Adingabeak berak eragin badu Habeas Corpus prozedura, atxiloketaren gainean zein indar publikok erantzukizuna izan eta indar
|
horrek
Fiskaltzari jakinaraziko dio hori berehalakoan; gainera, indar publikoak bide emango dio prozedurari, hori arautzen duen lege organikoarekin bat etorriz.
|
|
Adingabeak berak eragin badu Habeas Corpus prozedura, atxiloketaren gainean zein indar publikok erantzukizuna izan eta indar horrek Fiskaltzari jakinaraziko dio
|
hori
berehalakoan; gainera, indar publikoak bide emango dio prozedurari, hori arautzen duen lege organikoarekin bat etorriz.
|
|
Adingabeak berak eragin badu Habeas Corpus prozedura, atxiloketaren gainean zein indar publikok erantzukizuna izan eta indar horrek Fiskaltzari jakinaraziko dio hori berehalakoan; gainera, indar publikoak bide emango dio prozedurari,
|
hori
arautzen duen lege organikoarekin bat etorriz.
|
|
Fiskaltzak espedientea hasteari uko egin diezaioke, baldin eta salatutako egitateak delitu ez hain astunak badira eta pertsonen aurka indarkeriarik edo larderiarik erabili gabe burutu badira, edota faltak besterik ez badira, Zigor Kodean nahiz zigor lege berezietan egindako tipifikazioaren arabera. Kasu
|
horretan
, Fiskaltzak ordu arteko jarduna igorriko dio adingabeak babesteko erakunde publikoari, lege honen 3 artikuluan ezarritakoa aplika dadin. Atal honetan xedatutakoa ulertuko da, erantzukizun zibileko pieza egokiaren izapidetzari kalterik egin gabe.
|
|
1 Era berean, Fiskaltzak atzera egin dezake espedientean, egitateen larritasuna eta egitateon nahiz adingabearen inguruabarrak kontuan hartuta, eta, bereziki, egitateak burutzean indarkeria edo larderia larririk erabili ez izana gogoan izanik;
|
horrez
gain, aintzakotzat hartuko du adingabea biktimarekin adiskidetzea, edo adingabeak kaltea konpontzeko konpromisoa bereganatzea, halakoa eragin bazaio biktimari edo delituaren ondorioz kalteturik gertatu denari, edota hezkuntza jarduera betetzeko konpromisoa bereganatzea, talde teknikoak bere txostenean hori proposatu badu.
|
|
...ziki, egitateak burutzean indarkeria edo larderia larririk erabili ez izana gogoan izanik; horrez gain, aintzakotzat hartuko du adingabea biktimarekin adiskidetzea, edo adingabeak kaltea konpontzeko konpromisoa bereganatzea, halakoa eragin bazaio biktimari edo delituaren ondorioz kalteturik gertatu denari, edota hezkuntza jarduera betetzeko konpromisoa bereganatzea, talde teknikoak bere txostenean
|
hori
proposatu badu.
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoaren ondoreetarako, adiskidetzea gertatu dela ulertuko da, adingabeak eragindako kaltea aitortu eta biktimari barkamena eskatu ondoren, biktimak harentearen onerako zenbait ekintza burutze barkamen eskeak onartzen dituenean; eta kaltea konpondu dela ulertuko da, adingabeak biktimarekin edo kaltedunarekin
|
horren
mesederako edo gizarko konpromisoa hartu eta konpromiso hori benetan betetzen duenean. Horrek guztiak ez dio kalterik egiten alderdiek ituna egin izanari, erantzukizun zibilaren ondoriozko akzioa, lege honetan ezarrita dagoena, egikaritzeari buruz, delitu edo faltak erantzukizun hori eratortzen duen neurrian.
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoaren ondoreetarako, adiskidetzea gertatu dela ulertuko da, adingabeak eragindako kaltea aitortu eta biktimari barkamena eskatu ondoren, biktimak harentearen onerako zenbait ekintza burutze barkamen eskeak onartzen dituenean; eta kaltea konpondu dela ulertuko da, adingabeak biktimarekin edo kaltedunarekin horren mesederako edo gizarko konpromisoa hartu eta konpromiso
|
hori
benetan betetzen duenean. Horrek guztiak ez dio kalterik egiten alderdiek ituna egin izanari, erantzukizun zibilaren ondoriozko akzioa, lege honetan ezarrita dagoena, egikaritzeari buruz, delitu edo faltak erantzukizun hori eratortzen duen neurrian.
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoaren ondoreetarako, adiskidetzea gertatu dela ulertuko da, adingabeak eragindako kaltea aitortu eta biktimari barkamena eskatu ondoren, biktimak harentearen onerako zenbait ekintza burutze barkamen eskeak onartzen dituenean; eta kaltea konpondu dela ulertuko da, adingabeak biktimarekin edo kaltedunarekin horren mesederako edo gizarko konpromisoa hartu eta konpromiso hori benetan betetzen duenean. Horrek guztiak ez dio kalterik egiten alderdiek ituna egin izanari, erantzukizun zibilaren ondoriozko akzioa, lege honetan ezarrita dagoena, egikaritzeari buruz, delitu edo faltak erantzukizun
|
hori
eratortzen duen neurrian.
|
|
Talde teknikoak bitartekaritza lana egingo du adingabearen eta biktima edo kaltedunaren artean, aurreko paragrafoan aipaturiko ondorioetarako. Talde
|
horrek
Fiskaltzari adieraziko dizkio adostutako konpromisoak eta horien betetze maila.
|
|
Behin adiskidetzea gertatu eta gero, edo biktimarekin edo egindako delitu nahiz faltaren ondoriozko kaltedunarekin bereganatutako konponketa konpromisoa bete eta gero, edo bata edo besteak ezin badira gauzatu adingabearen borondatetik kanpoko arrazoien ondorioz, Fiskaltzak bukatutzat joko du instrukzioa, eta jarduna largetsi eta artxibatzea eskatuko dio epaileari,
|
horretarako
jarduna hari bidaliz.
|