2023
|
|
Lurralde erkidean ordenantza fiskalak arautzen dituen Estatuko Legea martxoaren 5eko 2/ 2004 Legegintzazko Errege Dekretua da, Toki Ogasunak arautzeko Legearen testu bategina onetsi zuela. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan
|
beste
egitura bat aukeratu da: Toki Ogasunei buruzko Foru Arau bat onetsi da eta udal zerga bakoitzeko Foru Arau bat ere.
|
|
Printzipio horiek benetako aginduak dira tributu legegilearentzat. Konstituzioaz landa badira
|
beste
irizpide antolatzaile batzuk ere, baina horiek konstituzio sisteman integratzeko modukoak izan behar dira.
|
|
Esanahi horretan, baliokidetasun printzipioan oinarritutako tributu batzuk zerbitzu publikoaren kostea estaltzeko bestekoak dira; horiei zerbitzu zatigarri deritze. Edu berean,
|
beste
zerbitzu publiko batzuk zergen bitartez baino ezin dira finantzatu eta zerbitzu zatiezin deritze. Horren ildotik, Konstituzio Auzitegiak berak adierazi duenez," Konstituzioarekin bat dator Estatuak edo autonomia erkidegoek ekonomia ahalbideaz besteko ekonomianahiz gizarte printzipioak gogoan izatea zenbait tributu ezartzean".
|
|
artikulu horrek ez du esan nahi ekonomia ahalbide bera duten subjektuek tributu kuota berbera ordaindu behar dutenik lurralde osoan. Hori lurralde erakundeen autonomiaren aurka jotzea izango litzateke, eta Konstituzioaren printzipio batek ezin dezake
|
beste
bat urratu. Izan ere, 139.1 artikulu horren ariora, autonomia erkidego bakoitzeko erakunde eskudunak, zergak ezartzean, ezin du bereizkeria larririk sortarazi beste autonomia erkidegoetan egindakoarekin konparatuz.
|
|
Hori lurralde erakundeen autonomiaren aurka jotzea izango litzateke, eta Konstituzioaren printzipio batek ezin dezake beste bat urratu. Izan ere, 139.1 artikulu horren ariora, autonomia erkidego bakoitzeko erakunde eskudunak, zergak ezartzean, ezin du bereizkeria larririk sortarazi
|
beste
autonomia erkidegoetan egindakoarekin konparatuz.
|
|
Estatuko legeez gain, ezin ahantz daiteke autonomia erkidegoek euren eskumenen barruan zerga berriak sor ditzaketela, edo Estatuaren zergen gaineko errekargua ezar dezaketela legearen bidez; berbarako, zenbait autonomia erkidegok Bingo Jokoaren gaineko Zerga ezarri dute Bingo —Asturias Balear Uharteak—, eta
|
beste
batzuk Jarduera Ekonomikoen gaineko Zergan gutxieneko kuoten gaineko errekarguak jarri dituzte —Asturias, Kantabria eta Murtziako Erregioa— Halaber, Nafarroako Foru Komunitateak bere tributu arauketa onesten du Nafarroako Parlamentuak egindako Foru Legeen bitartez.
|
|
Tributuen arloari dagokionez, esan behar da legegintzazko dekretuak sarri erabili direla testu bateginak sortzeko. Horren adibide izan daitezke,
|
besteak
beste, irailaren 24ko 1/ 1993 Legegintzazko Errege Dekretua Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zergaren testu bategina onesteko edo martxoaren 5eko 2/ 2004 Legegintzazko Errege Dekretua Toki Ogasunak arautzen dituen Legearen testu bategina onesteko, bi biak lurralde erkidekoak.
|
|
Foru Lurraldeek legearen pareko arauak egin ditzakete zenbait arlotan,
|
besteak
beste, tributuen arloan. Foru arau fiskalen bidez, beraz, arautu dira araugintza autonomoko zerga itunduak eta araugintza erkideko zerga itunduak Ekonomia Itunak horrela ezarri duenean.
|
|
Konfiskaezintasun printzipoak balio ideologikoa edo politikoa du, balio juridikoaren gainetik. PALAO TABOADAk eta
|
beste
autore batzuek esan dutenez, printzipio hori berdin aplikatu litzateke Konstituzioaren 31 artikuluan egongo ez balitz ere, baldin eta legeak ezarritako tributuak ondore konfiskagarriak sortuko balitu edo jabetzarako eskubidea ezabatuko balu, kasu horietan 33 artikuluaren aurkakoa izango bailitzateke. (Ikusi, edu berean, urriaren 4ko 150/ 1990 Konstituzio Auzitegiaren Epaia4).
|
|
"(...) Orain, esaldi horri honakoa gehituko diogu: konfiskatzearen debekuak dakar zentzuzko
|
beste
eskakizun bat sortzea, zergak ordaintzeko aitzakiarekin zergapetzeko aberastasuna ez agortzeko behartzen duelako, hori baita zergapetzearen oinarria edo funtsa. Horiek horrela, zergapetzearen gehieneko muga, Konstituzioak ezarritako muga behintzat, zergapetzearen ondorio konfiskagarria debekatzea da".
|
|
Egun, ordea,
|
beste
ikusmolde batetik begiratzen diogu tributuari eta, dagoeneko, zerga egitatea ez da tributuaren ardatza. Izan ere, zerga egitateaz aparte izaera ekonomikoko betebeharrak sor daitezke, eta, ikuspuntu berriaren ariora, tributuaren barne eskubideak ez ezik, eginbeharrak eta ahalmenak ere sartzen dira.
|
|
Azken urteotan, bada, tributuaren ordainketa aurreratzeko tresna berriak sortu dira, atxikipenak eta zatikako ordainketak batik bat, eta, horren ondorioz, zerga egitatea ez da tributuaren egituraren ardatza. Hau da, ondare prestazio guztiak ez dira zerga egitatea gauzatzeagatik sortzen, ezpada prestazio horiek egitezko
|
beste
kasu batzuk gauzatzeagatik sor daitezke.
|
|
Auzitegiak zergapetze bikoitzaren argudioa bertan behera utzi eta gero, Andaluziako zergaren kasuan, onartu zuen objektu bera (lurraren edo finkaren titulartasuna) izan arren, tributuok bateragarriak izatea, euren zerga egitatea desberdina zelako. Ildo beretik jo dute Auzitegiaren epai horrek eta
|
beste
batzuk, urtarrilaren 17ko 4/ 2019 epaia kasu, Kataluniako Etxebizitza hutsen gaineko Zergari buruzkoa. Auzitegiak aztertu du ea zerga hori bateragarria den ala ez Ondasun Higiezinen gaineko Zergarekin.
|
|
Bi zerga horien zerga egitatea ezberdina denez Kataluniako zerga Konstituzioarekin bat dator. Ondorio horretara heltzeko, ez da nahikoa zerga egitatea hutsa aztertzearekin, zerga egitatearen
|
beste
alderdi batzuk ere aztertu behar dira, hala nola, zergapetik kanpoko kasuak, subjektu pasiboa edota osagai kuantitatiboak, baita helburu estrafiskalak zerga biltzeko helburuarekin batera izatea ere maila handiagoan ala txikiagoan. Horiek horrela, Kataluniako zergan eta Ondasun Higiezinen gaineko Zergan kargapeko aberastasuna eta gai ezargarria bera bada ere, bi zerga egitate ezberdinak dira Kataluniako zergan helburu estrafiskal bezala jabetzaren gizarte eginkizuna nagusitzen delako, eta toki zergan, ostera, dirua biltzeko helburua nagusi delako.
|
|
3.1.4 Zerga egitatea eta egitezko
|
beste
kasu batzuk
|
|
Egin eginean ere, egitezko gainerako kasuetatik beste betebehar edo eskubide batzuk sor daitezke, baita Ogasun publikoari ordainketak egitekoak ere, zerga egitatearekin lotuta edo zerga egitatea kontuan izan gabe. Horregatik, oso garrantzitsua da tributu bakoitzak bere zerga egitatea argiro zehaztea, zerga egitatea gauzatu arte ez dagoelako zergapetzerik, nahiz eta gainerako egitezko kasuak burutu eta partikularren pentsutan
|
beste
betebeharrak sortu izan.
|
|
Eskuarki, egitezko kasutik bertatik atera dezakegu pertsona hori nor den. Beste batzuetan, ordea, zerga egitatea gauzatzean pertsona bat baino gehiago pilatzen dira garrantzi eta eragin berarekin, eta ez da erraza zergaduna nor den zehaztea (berbarako, salerosketa gauzatzean, legeak zehaztu behar du nor den zergaduna, eroslea, saltzailea edo
|
beste
edonor).
|
|
Hortaz, aduanetako zergen zerga egitatea izan daiteke armen trafikoa, pornografiako materialen trafikoa edo babesturiko animalien larruaren trafikoa, eta halako egitateak gauzatuz gero, tributu zorra ordaindu litzateke. Tributu zuzenbideak baditu
|
beste
gune gris batzuk ere, esaterako, errentaren gaineko zergetan jaso ohi diren ondare gehikuntzak justifikatu gabekoak, halakoetan sasoi batean aitortu ez ziren errentak zergaren menpe jartzen dira, errenton jatorria gorabehera.
|
|
Istantekoen kasuan, tributua ahitzen da zerga egitatea gauzatzen denean, eta hori beti gertatzen da une jakin batean (eskritura egiten denean, pertsona hiltzen denean.). Aldizkako tributuen zerga egitatea, ostera, denboran zehar luzatzen da, batzuetan, jarraian gauzatu, eta
|
besteetan
berriro gauzatzeko joera duelako (ondarearen titulartasuna, errentak lortzea, ur homidura...). Kasu horietan, ez dago zerga egitatea gauzatu dela zehazteko une jakinik, etengabe gauzatzen ari delako zerga egitatea.
|
|
Bestela esanda, zerga egitatea une jakinean gertatuko da, eta legeak aginduta, une hori sortzapenarekin bat dator. Sortzapenak tributu betebeharraren sorrera dakar, hots, zerga ordaintzeko betebeharra; eginkizun horretaz gain, sortzapenak denbora erreferentzia moduan ere balio du, aplikatu beharreko legea zehazteko, bai eta segurtasun juridikoarekin lotutako
|
beste
zeregin batzuetarako ere. Sortzapena gertatu baino lehen, ez dago betebehar izaerako loturarik, ez eta hartzekodun zein zordun moduko egoera juridiko subjektiborik ere, eta ez dago zorrik ere.
|
|
Tributuaren sortzapena zerga egitatea Zuzenbidearen aldetik gauzatu den unea da, eta zerga ordaintzeko betebeharraren sortarazlea da subjektu pasiboaren ikuspuntutik, baina horrek ez du esan nahi betebehar hori une horretan bertan bete behar denik. Horrela, TFAOen 22.2 artikuluaren (eta TLOren 21.2 artikuluaren) ariora, tributuaren legeak kuota edo ordaindu beharreko kopurua eskatzeko moduko eguna zehatz dezake, edo kopuruaren zati batena, sortzapena ez den
|
beste
egun batean. Administrazio kudeaketaren geroko egintza izanik, likidazioak eragingarritasunez zehazten ditu dela sortutako zenbatekoa, dela hori ordaintzeko Administrazioak ezarri dituen epeak eta moduak.
|
|
Ikusmolde hori oso kritikatua izan denez, azken urteotan
|
beste
teoria bat zabaldu da eta, horren ariora, salbuespena ezartzen duen arauak zerga egitatea ere definitu behar du, kargaturiko egitatea ezartzen duen arauarekin batera. Gaur egun autore batzuentzat, salbuespen arauak lehen zuen salbuespenezko izaera galdu du, hau da, tributua ezabatzeko izaera hura; gaur egungo tributu sistemaren helburuak lortzeko tresna bihurtu da.
|
|
Horiek dira salbuespenak (langilea kaleratzean emandako kalte ordainak kopuru batzuetaraino, kasu). Azkenik,
|
beste
irabazi batzuk zergapetik kanpo daude, pertsona fisikoek lortzen ez dituztelako (pertsona juridikoek lortzen dituzte), kostu bidezko irabaziak ez direlako (dohain bidezkoak baizik) edota egoiliarrek lortzen ez dituztelako (ez egoiliarrek lortzen dituzte).
|
|
Hori onartuz gero, gauza bera esan litzateke salbuespenak eraldatu, gutxitu edota ezabatzeari buruz. Osterantzean, ondorio onartezina gertatuko litzateke jarduketa batzuk (salbuespenaren ezarpena) lege erreserbapean egongo liratekeelako eta
|
beste
jarduketa batzuk, ordea, ez (eraldaketa, ezabapena). Are gehiago, lege lerruna ez duen arau baten bidez salbuespena eralda edo ezaba daitekeela onartzeak esan nahi du zerga egitatea ere xeda daitekeela legea ez den arauaren bitartez.
|
|
Arean bere, etorkizuneko zergaldietako salbuespenen sortzapena ez da oraindik gertatu; hortaz, ezin daiteke eskuratutako eskubideez hitz egin.
|
Beste
hitz batzuez esateko, ez da egon salbuespen horiek erabiltzeko eskubiderik eta, horren ondorioz, ez dira salbuespenak galdu, inoiz eskuratu ez direlako. Edozein modutara ere, segurtasun juridikoaren printzipioa eta Konstituzioaren beste printzipio batzuk (atzeraeragineza) ere gogoan izan behar dira, araua aldatu aurretik sortutako egoeretan salbuespenari eustea justifikatzeko.
|
|
Beste hitz batzuez esateko, ez da egon salbuespen horiek erabiltzeko eskubiderik eta, horren ondorioz, ez dira salbuespenak galdu, inoiz eskuratu ez direlako. Edozein modutara ere, segurtasun juridikoaren printzipioa eta Konstituzioaren
|
beste
printzipio batzuk (atzeraeragineza) ere gogoan izan behar dira, araua aldatu aurretik sortutako egoeretan salbuespenari eustea justifikatzeko.
|
|
Tributu betebeharren ikusaldetik helduta, tributu kredituan hartzekodunaren egoera duen erakundea da subjektu aktiboa. Dena den, kontzeptu hori zabaldu behar da, betebeharra ordaintzeaz bestelako harremanak ekar ditzakeelako tributuak, edota
|
beste
prozedura batzuen bidez gauzatu daitekeelako tributu hori; izan ere, batzuetan, halako harreman edo prozeduren alde pasiboan, ez dago tributuaren zorduna. Horren guztiaren ondorioz, subjektu aktiboaren kontzeptuan sartu behar ditugu kasu batzuk, kasuon araubide juridikoa betebeharren alorretik kanpo gelditzen bada ere.
|
|
zergak ezartzeko ahalmenaren titularra den erakunde publikoa da, ahalmen horren barruan tributua kudeatu eta eskatzeko administrazio ahalmenak sartzen direlarik.
|
Beste
abiaburu batetik helduta, finantza eskumenak izateagatik tributuak aplikatzen dituen erakundea da subjektu aktiboa, horien artean TFAOen (eta TLOren) 5 artikuluko erakundeak sartuta.
|
|
Subjektu pasiboa betebeharraren zordunarekin parekatu zen, Administrazio hartzekodunari begira.
|
Beste
urrats bat aurrera eginda, betebeharra zerga egitatea burutzeak sortzen duenez, subjektu pasiboa zerga egitatea gauzatu duen subjektua izateaz gain, egitateak agertarazi eta tributuak kargatzen duen ekonomia ahalbidearen titularra ere izango litzateke. Subjektu horiei zergadun deritze.
|
|
Tributu sistemak garatu diren heinean, legeek
|
beste
egoera subjektibo batzuk sortu dituzte, tributuak dakartzan eginbehar guztiak edo batzuk eratxikiz subjektu pasiboei, nahiz eta subjektu horiek zerga egitatea gauzatu ez.
|
|
Bestalde, subjektu pasiboaren betebehar nagusia zorra ordaintzea da, lotura horren kari edo zioak kontuan hartu gabe; horren arabera, subjektu pasibo eta tributu zorduna pareka daitezke. Diruzko eginbeharraz gain,
|
beste
eginbehar batzuk ere subjektu pasiboaren kontura uzten ditu. Laburbilduz, Ogasun publikoari begira subjektu pasiboak zordunaren egoera bere gain hartzen du foru arauaren (edo legearen) aginduz, baina eranskin izaera duten beste eginbehar eta prestazio batzuk ere badagozkio.
|
|
zergaduna edo ordezkoa izan daiteke. Tributuaren aplikazioan
|
beste
pertsona batzuek parte hartzen badute ere (batzuetan betebeharra ordainduz), horiek ez dira tributuaren subjektu pasiboak. Argiago esateko, gerta daiteke tributu betebeharraren zorduna subjektu pasibo ez izatea.
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen (eta TLOren) 36.2 artikuluaren arabera, eta Bizkaiko TFAOren 35.2 artikuluaren arabera, zergaduna da zerga egitatea gauzatu duen subjektu pasiboa. Gainera, tributu kuota
|
beste
betebeharpeko batzuei jasanarazi behar dien subjektu pasiboak zergadun izaten iraungo du, tributuaren legeak bestelakoa xedatu ezean.
|
|
Horretara, zerga egitateak eratorritako tributu zama benetan ordaintzen duen pertsona ez da zergaduna izango, baldin eta zerga egitatea gauzatzea ez den
|
beste
bideren batek (zerga aldaketak edo jasanarazpenak) eratorritako zama bada, nahiz eta arauek aldaketa edo jasanarazpen hori arautu. Halakoetan, tributuaren ondorio ekonomikoak behin betiko jasan behar dituen subjektua tributu harremanetatik kanpo geratzen da; harremanok Administrazioaren eta zergadunaren artean eratuko dira, edo, bestela esateko, Administrazioaren eta foru arauak zerga egitatearen egiletzat duen pertsonaren artean.
|
|
Hurrengo kasuetan ere agertzen da ordezkoa: Zerga Berezi batzuetan, Eraikuntza, Instalazio eta Obren gaineko Udal Zergan (obraren jabea zergaduna bada ere, eraikitzailea haren ordezkoa da),
|
beste
zerga batzuetan eta zenbait tasatan12.
|
|
Atxikipen edo konturako sarrerarekin, alabaina, zergaduna ez da tributu harremanetatik aldentzen; azken horren eta Administrazioaren arteko loturak aurrera dirau, zergadunak autolikidazioa egin eta, hala denean, tributu betebeharrari dagokion kopurua sartu behar duelako. Hartara, zergadunarekiko harremanak ezabatu eta ordeztu beharrean, atxikipen eta konturako sarreren kasuan, zergadunarekin harremanek indarrean diraute eta, horiez gain,
|
beste
harreman batzuk sortzen dira ordaintzailearekin. Azken horien objektua konturako sarrera edo atxikipenaren zenbatekoa da, eta zenbateko hori zergadunarekiko harremanetatik kanpo gelditzen da.
|
|
Zergadun gisa, zerbitzuaren erabiltzailea ageri da; eta horren ordezkoa, zerbitzuak ukitu duen ondasun higiezinaren jabea (edo obren exekuzioetan, eraikitzailea eta obren kontratista). Finantza transakzioen gaineko Zergan ere, Bizkaian ekainaren 22ko 4/ 2022 Foru Arauak, eta lurralde erkidean urriaren 15eko 5/ 2020 Legeak onetsian,
|
besteak
beste, zergaduna baloreen eskuratzailea da baina, finantza tartekari baten bidez jarduten duenean, orduan tartekari hori ordezkoa izango da. tributuen subjektu izan ote daitezkeen, hau da, gaitasun juridiko tributariorik ote duten. Horren inguruan, arazo nagusi bi eztabaidatu dira:
|
|
Ondare bananduak tributuei begira dakartzan ondorioen alorrean, ondorio horiek edozein subjektu pasibori begira sor daitezkeenak dira; horrela, erakundeak berak gauzatzen du zerga egitatea eta, beraz, erakundeak tributu prestazioak bete behar ditu.
|
Beste
modu batera esateko, harreman juridiko tributario bakarra dago erakunde eta Administrazioaren artean, hots, tributu betebehar bakarra.
|
|
Alor horretan arazo bi nahastu dira: batetik, erakunde publikoek eurek ezarritako tributuen subjektu pasiboak izan ote daitezkeen; eta, bestetik, erakunde publiko bat
|
beste
erakunde publiko batek ezarritako tributuaren subjektu pasiboa izan daitekeen.
|
|
Bigarrenari dagokionez (hau da, erakunde publiko bat
|
beste
erakunde publiko batek ezarritako tributuen menpe egoteari dagokionez), arazo nagusia zen Estatua beste administrazio publikoetako tributuen menpe egon zitekeen ala ez argitzea. Dakigunez, tributuaren oinarria Estatuak duen subiranotasunean datza, eta ez dirudi Estatuak bere menpeko Administrazio baten tributuak ordaindu behar dituenik.
|
|
Bigarrenari dagokionez (hau da, erakunde publiko bat beste erakunde publiko batek ezarritako tributuen menpe egoteari dagokionez), arazo nagusia zen Estatua
|
beste
administrazio publikoetako tributuen menpe egon zitekeen ala ez argitzea. Dakigunez, tributuaren oinarria Estatuak duen subiranotasunean datza, eta ez dirudi Estatuak bere menpeko Administrazio baten tributuak ordaindu behar dituenik.
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen (eta TLOren) 41 artikuluak, eta Bizkaiko TFAOren 40 artikuluak, xedatzen du tributu betebeharpekoekin batera foru arauek
|
beste
pertsona batzuk ere tributu zorraren erantzule izenda ditzaketela, zordun nagusi legez. Gainera, foru arauak kontrakorik ezarri ezean, uste da erantzukizuna beti izaten dela subsidiarioa.
|
|
Manu horren ondorioz, hirugarren bat (edo gehiago) subjektu pasibo edo tributuaren zordun nagusiarekin parekatzen da (edo dira); baina, ordezkoekin gertatu aldera, erantzuleak ez du subjektu pasiboa baztertzen, ez da horren lekuan jartzen tributu harremanetan.
|
Beste
zordun bat da. Tributuaren zordun bi daude, nahiz eta arrazoi ezberdinengatik eta araubide desberdinarekin izan.
|
|
Tributu arau Orokorrek arautzen dituzte erantzukizuna eratortzen duten kasu batzuk. Kasuak orokorrak dira, alegia, ez dute zerrenda itxirik eratzen, eta tributuen foru arauek
|
beste
kasu batzuk ere arau ditzakete.
|
|
Badago tributuzko arau hausteak gauzatzearen ziozko erantzukizunetik askatzeko
|
beste
kasu bat: borondatezko erregularizazioa25 Borondatezko erregularizazioa dago tributu betebeharpekoak bere egoera erregularizatzen
|
|
24 Arauaren zentzuzko interpretazioa dela-eta, BTFAOk erantzukizunetik askatzeko
|
beste
kasu bat jaso du: aitorpen edo autolikidazio egiazkoa eta osoa aurkeztea.
|
|
25 Tributu arau Orokorrek borondatezko erregularizazioaren bi kasu jaso dituzte: bata, administrazio arlo hutsean, eta
|
bestea
, modu esklusiboan Ogasun publikoaren aurkako delituei badu aitorpen edo autolikidazioak aurkeztua errekerimendurik jaso baino lehen: edota, aurretiazko errekerimendurik gabe ere, aurretik eginiko aurkezpenetako akatsak ongitzen baditu beste aitorpen edo autolikidazio batzuk aurkeztuta (horrelakoak dira aitorpen osagarriak eta ordezkoak, baita autolikidazioak zuzentzeko idazkiak ere).
|
|
Doktrina penalaren arabera, zehapen edo zigorren oinarria bilatu behar da bi ikuspuntu ezberdinetatik: bata estatikoa, arau hauste edo delituaren aurkako erreakzio edo zuzeneko ondorio bezala; eta
|
bestea
dinamikoa, zigorraren eginkizuna legearen kontrako jokabideak saihestea baita, gizarte osoari begira edota urratzaileari begira prebentzio eginkizuna, beraz.
|
|
Pertsona zehatzei ezar dakizkiekeen diruz besteko zehapenei begira, halakoak ezarriko dira agintariek edo lanbide ofizialetan diharduten pertsonek modu espezifikoan burutu dituzten jokabideengatik. Pertsona horiek dira,
|
besteak
beste, jabetzako edo merkataritzako erregistratzaileak, notarioak eta eginkizun publikoetan diharduten beste pertsona guztiak Administrazioarengandik zuzenean ordainsaririk jaso ez badute. Arau haustearen tipoa Ogasun publikoari laguntzeko eginbeharra ez betetzea da euren eginkizuna egikaritzean, hots, tributuetarako garrantzikoa den informazioa ez emateagatik.
|
|
Pertsona zehatzei ezar dakizkiekeen diruz besteko zehapenei begira, halakoak ezarriko dira agintariek edo lanbide ofizialetan diharduten pertsonek modu espezifikoan burutu dituzten jokabideengatik. Pertsona horiek dira, besteak beste, jabetzako edo merkataritzako erregistratzaileak, notarioak eta eginkizun publikoetan diharduten
|
beste
pertsona guztiak Administrazioarengandik zuzenean ordainsaririk jaso ez badute. Arau haustearen tipoa Ogasun publikoari laguntzeko eginbeharra ez betetzea da euren eginkizuna egikaritzean, hots, tributuetarako garrantzikoa den informazioa ez emateagatik.
|
|
Bizkaian, datuak ezkutatzeko irizpidea aplikatu da Bizkaiko 196.etik 198 era bitarteko artikuluetako zehapenen kasuan (zorra ez ordaintzea, aitorpenak ez aurkeztea edo itzulketak bidegabe lortzea). Datuak ezkutatu direla uste da aitorpenik ez bada aurkeztu, aitorpen osatugabeak edo zehaztugabeak aurkeztu badira, edo aitorpenetan egitate edo eragiketa faltsuak edo ez direnak sartu badira, edota aitorpenetan eragiketak, sarrerak, errentak, ekoizkinak, ondasunak edo tributu zorra zehazteko behar den
|
beste
edozein datu osorik ala zati batean sartu ez badira, beti ere ordaindutako sarrera txikiagoa denean edo lortutako itzulketa handiagoa denean.
|
|
Horiek horrela, Lurralde honetan murrizketa aplikatzeko ez da zorra ordaindu behar, ez baita ordainketa borondatezko epean egiteko beharra aipatzen, ezta geroratzea nahiz zatikatzea lortzeko aipamenik ere ez; gure ustez, horiek guztiak zerga bilketaren prozedurarako uzten dira. Haatik, adostasuna dagoelako presuntzioa jaso da kudeaketaeta ikuskapen organoek likidazioa eta zehapena jakinaraztean, baldin eta ez bataren ez
|
bestearen aurka
errekurtsorik jarri ez bada; errekurtsorik jarriz gero, ostera, murrizketaren zenbatekoa eskatuko da interesdunari horrela jakinarazita, besterik gabe. Hala ere, errekurtsoa edo erreklamazioa aurkeztu bada baina oso osorik baiezkoa eman badiote interesdunari, zehapena berriro murriztu daiteke.
|
|
Aurrekoaz gain, zehapenaren eta likidazioaren ondoriozko zorra borondatezko epean ordainduz gero zorra geroratzea edo zatikatzea eskatzeko aukerarik gabe, murrizketa 20 puntutan handituko da, %50ean geratuko dela.
|
Beste
bi Lurraldetan gertatu bezala, kudeaketa organoek zehapena eta likidazioa jakinaraztean adostasuna dagoela uste da eta zehapena murriztuta jakinaraziko da. Ikuskapen prozeduretan, ordea, berariazko adostasuna behar da.
|
|
(197 artikuluaren 7 atala). Erregela berezi hori aplikatu eta artikulu bereko
|
beste
ataletan ezarritako zehapena ez aplikatzeko, tipifikatutako jokabidea gauzatu behar da Administrazioaren errekerimendua jaso aurretik. Ulerbidez, otsailean (likidazio aldia hilabete horretakoa bada) luzatutako faktura baten BEZ sortua urte bereko ekaineko autolikidazioan sartu eta ordaintzen denean, Administrazioaren errekerimendurik gabe.
|
|
Tributuzko arau haustea da hurrengo zergaldietako aitorpenetan konpentsatu edo kendu beharreko partida positiboak edo negatiboak bidegabe zehaztea edo egiaztatzea. Jokabide horrek tresna izaera dauka
|
beste
jokabideei begira, inoiz konpentsazioa edo kenkaria benetan egingo denerako. Kalte ekonomikoa ez da berehalakoa baina etorkizunera begira kaltea prestatzen da.
|
|
Arau hauste mota hau 2017an indarrean jarri arte, eta
|
beste
negozio anomaloekin gertatu aldera simulazioa, kasu, TFAOren 14 artikuluko itzurpenaren aurkako klausulan sar zitezkeen jokabideak ezin ziren zehatu, ez zegoelako isunik kasu horietarako. Gaur egun, eta foru arau aldatu bada ere, irizpide orokor horri eutsi zaio baina arau hauste berezia sortu da itzurpenaren aurkako klausularen zenbait kasutan.
|
|
Aurrekoaz gain, berezitasun bat jaso da. Informazioa eman beharra betetzeko oro har eskatzen diren aitorpenen kasuan, Tributu administrazioak onetsi eta argitaratzen duen eredua erabili ez bada zehapena %100ean gehituko da (Gipuzkoan
|
beste
euskarrietan aurkeztu bada ere bai). Halaber, diru kopuruei buruzko daturik ez duten banakako errekerimenduak edo informazio emateko behar orokorrak badira, zehapena 100 euro izango da elektroniko, informatiko edo telematikoak ez diren beste euskarri batzuen bidez pertsona nahiz erakunde bati buruz aitortutako datu edo datu multzo bakoitzeko.
|
|
Informazioa eman beharra betetzeko oro har eskatzen diren aitorpenen kasuan, Tributu administrazioak onetsi eta argitaratzen duen eredua erabili ez bada zehapena %100ean gehituko da (Gipuzkoan beste euskarrietan aurkeztu bada ere bai). Halaber, diru kopuruei buruzko daturik ez duten banakako errekerimenduak edo informazio emateko behar orokorrak badira, zehapena 100 euro izango da elektroniko, informatiko edo telematikoak ez diren
|
beste
euskarri batzuen bidez pertsona nahiz erakunde bati buruz aitortutako datu edo datu multzo bakoitzeko. Diru kopuruei buruzko datuak badira, aldiz, zehapena da elektroniko, informatiko edo telematikoak ez diren beste euskarri batzuen bidez aitortutako eragiketen zenbatekoaren %1ekoa.
|
|
Halaber, diru kopuruei buruzko daturik ez duten banakako errekerimenduak edo informazio emateko behar orokorrak badira, zehapena 100 euro izango da elektroniko, informatiko edo telematikoak ez diren beste euskarri batzuen bidez pertsona nahiz erakunde bati buruz aitortutako datu edo datu multzo bakoitzeko. Diru kopuruei buruzko datuak badira, aldiz, zehapena da elektroniko, informatiko edo telematikoak ez diren
|
beste
euskarri batzuen bidez aitortutako eragiketen zenbatekoaren %1ekoa. Bi kasuetan diruzko datuak eta diruzkoak ez direneangutxieneko isuna 1.500 eurokoa da.
|
|
Lehendabizi, 150 euroko zehapen orokorra ezarri da Araban eta Gipuzkoan (eta 300 eurokoa Bizkaian), baina zehapen hori ez da ia inoiz aplikatuko ikusiko dugun bezala, zehatu daitezkeen jokabide gehienak modu berezian zehaztu eta zigortu direlako: a) Kontabilitatean edo tributu arauek eskatutako liburu eta erregistroetan eragiketak zehaztasunik gabe aipatzen badira edo aipatu ere ez badira egiten, %1eko zehapena ezarriko da, aipatu ez diren, zehatz azaldu ez diren, faltsuak diren edo dagokien esanahia barik
|
beste
bat duten kontuetan jaso diren kargu, abonu edo idazpenen gainean %1, hain zuzen. Zehapena gutxienez 150 eurokoa da eta gehienez 6.000 eurokoa Araban eta Gipuzkoan, eta 300 eta 12.000 euroen artekoa Bizkaian. b) Kontabilitatea eta tributu arauek ezarritako liburu eta erregistroak eraman edo zaindu beharra betetzen ez bada, Bizkaian diruzko isun proportziozkoa jarriko da, hain zuzen, zergaldian izandako negozio kopuruaren %1eko isuna, eta 1.200 euroko isuna, gutxienez (Araban 600 euro gutxienez, baldintza berdinetan), eta Gipuzkoan, %10eko isuna, gutxienez 15.000 eurokoa izanik.
|
|
Halaber,
|
beste
Estatu batean egindako jarduketak elkarren laguntzaren esparruan preskripzio epea geldiaraziko du Foru ogasunentzat, nahiz eta jarduketak gauzatu diren Estatuan ondorio geldiarazlerik izan ez.
|
|
Preskripzioaren ondorio nagusia da ordutik aurrera Administrazioak ezin dezakeela tributu zorra zehaztu.
|
Beste
hitzekin esateko, irabazitako preskripzioak zorra azkentzen du eta ofizioz adierazi behar da. Preskripzioak modu berean egiten die mesede ordaintzeko betebeharra duten guztiei.
|
|
tributu betebeharraren osagai guztiak edo batzuk likidatzea, egiaztatzea, segurtatzea, ikuskatzea, erregularizatzea edo aitortzea, nahiz eta jarduketa hasiera batean beste tributu betebehar baten gainekoa izan, tributu betebeharpekoaren autolikidazioa akastuna izan delako edota Administrazioaren jarduketa deuseza izan (2022ko martxoaren 21eko AGE). Edozein kasutan, epeak atzeratzeko asmoarekin bakarrik egin diren jarduketak bazter utzi behar dira,
|
besteak
beste, begi bistako egitatea jasotzeko egin direnak, geroko jarduketak egingo direla abisatzekoak, aurkeztutako agiriak jasotzekoak inolako baloraziorik egin gabe, edo agiriak berriro eskatzekoak agiriok jadanik espedientean badaude (2008ko martxoaren 147ko AGE). b) Errekurtso edo erreklamazioen bat jartzeagatik; errekurtso zein erreklamazioetan egindako jarduketengatik, betebeharpekoak horiek mo...
|
|
Formazko betebeharrak preskribatuko dira horien betebehar nagusia preskribatu denean. Ordutik aurrera, ezin daiteke aitorpenik edo komunikaziorik eskatu, eta liburuak, erregistroak, agiriak eta
|
beste
ziurtagiriak gordetzeko beharra amaitzen da. Esaterako, egoitza fiskalaren aldaketa (formazko betebeharra) ezin da modu independentean atzera eraginez egun batean zehaztu aldaketa komunikatzeko beharra preskribatu delako, ezpada egoitza fiskaleko ofiziozko aldaketaren ondorio juridikoak mugatu lirateke Administrazioak betebehar nagusia likidatzeko eskubidea preskribatu gabe dagoen tributuetara eta ekitaldietara.
|
|
Beste alde batetik, Administrazioak zergaldiak egiaztatzeko eta ikertzeko ahalak zabaltzen ditu preskribatutako zergaldien gainean, ahalen norainokoari buruz hamarkada bateko erabaki judizialak izan ondoren. Modu horretara, esan daiteke Tributu administrazioak duen eskubidea, egiaztapenak eta ikerketak egiteko eskubidea, ez dela preskribatzen (eta iraungitzen, Bizkaian), eskubide hori
|
beste
eskubide baten mendekoa izan litzatekeela dirudien arren, kasuan kasuko likidazioaren bidez tributu zorra zehazteko eskubidearen mendekoa, alegia; eta ondorioz, lau urteren buruan preskribatu litzatekeela (edo bost urte, Araban). Beste hitzekin esateko, zorra behar bezala likidatzeko aurretiaz zor hori egiaztatu eta ikertu behar da; horrenbestez, ahal horietako baten preskripzioa beste ahalekin lotuta egon litzateke.
|
|
Modu horretara, esan daiteke Tributu administrazioak duen eskubidea, egiaztapenak eta ikerketak egiteko eskubidea, ez dela preskribatzen (eta iraungitzen, Bizkaian), eskubide hori beste eskubide baten mendekoa izan litzatekeela dirudien arren, kasuan kasuko likidazioaren bidez tributu zorra zehazteko eskubidearen mendekoa, alegia; eta ondorioz, lau urteren buruan preskribatu litzatekeela (edo bost urte, Araban).
|
Beste
hitzekin esateko, zorra behar bezala likidatzeko aurretiaz zor hori egiaztatu eta ikertu behar da; horrenbestez, ahal horietako baten preskripzioa beste ahalekin lotuta egon litzateke. Laugarren urtetik aurrera (edo bost urtetik aurrera, Araban), Administrazioak ezin badu tributu zorra likidatu, delitu fiskala salatu ezik, orduan lituzke zor hori zehazteko egitateak egiaztatu eta ikertu.
|
|
Modu horretara, esan daiteke Tributu administrazioak duen eskubidea, egiaztapenak eta ikerketak egiteko eskubidea, ez dela preskribatzen (eta iraungitzen, Bizkaian), eskubide hori beste eskubide baten mendekoa izan litzatekeela dirudien arren, kasuan kasuko likidazioaren bidez tributu zorra zehazteko eskubidearen mendekoa, alegia; eta ondorioz, lau urteren buruan preskribatu litzatekeela (edo bost urte, Araban). Beste hitzekin esateko, zorra behar bezala likidatzeko aurretiaz zor hori egiaztatu eta ikertu behar da; horrenbestez, ahal horietako baten preskripzioa
|
beste
ahalekin lotuta egon litzateke. Laugarren urtetik aurrera (edo bost urtetik aurrera, Araban), Administrazioak ezin badu tributu zorra likidatu, delitu fiskala salatu ezik, orduan lituzke zor hori zehazteko egitateak egiaztatu eta ikertu.
|
|
Horiek horrela, tributu zorra zehazteko ahalaren egikaritza preskribatu (edo iraungi, Bizkaian) badu ere, preskribatutako zergaldietan gauzatutako eragiketetatik datozen datuen jatorria (zerga oinarri negatiboak, kuotaren kenkariak, konpentsatzeko kuotak edo itzultzeko kuotak BEZ bezalako zergetan, edota
|
beste
kreditu fiskalak) justifikatzeko beharra dago, baldin eta zergaldi preskribatu gabeetan halako datuak aplika badaitezke. Horrenbestez, Administrazioak eutsiko dio preskribatutako datu horiek egiaztatzeko ahalari helburu horretarako bakarrik.
|
|
Tributu betebehar lotuak dira haren elementukoren bat beste betebehar edo
|
beste
zergaldi baten eraginpean dagoenean edota beste betebehar edo zergaldi horiei dagozkien elementuen arabera zehazten denean.
|
|
Ez dago argi ere noiztik zenbatu behar den betebehar lotuaren preskripzio epea, ezta ondorio geldiarazleak betebehar lotuari eragiten dion zatiaren gainekoa soilik den ala ez, ezta zer gertatzen den ere tributu berari buruz betebehar bateraezinak daudenean, zergaldi edo likidazio aldi ezberdinetakoak izanda denborazko egozpenaren irizpideen gainean desadostasunak badira, eta abar. Arestian Auzitegi Gorenak adierazi duenez, betebehar lotu batetik datorren zor ez den sarrera eskatzeko preskripzio epea zenbatzen hasiko da, subjektu ezberdinak daudenean, betebeharpeko batek
|
beste
betebeharpekoaren betebeharra Administrazioak aldatu duela jakiten duenetik aurrera (2020ko ekainaren 11ko AGE, 3887/ 2017 errek.).
|
|
Halako administrazio egintzak ez dira irmoak izan behar. Modu horretara konpentsa daitezke Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren behin behineko likidazioan jasotako itzulketaren zenbatekoa, betebeharpeko berak duen
|
beste
tributu zor batekin, betebeharpekoak likidazioaren aurka errekurtsoa jartzea erabaki duen ala ez gorabehera.
|
|
zenbait kasu berezitan, zorrak barkatu daitezke, eta halakoetan amnistia fiskalari buruz hitz egiten dugu. Hortaz, zorren barkamena izan daiteke tributu betebeharra azkentzeko
|
beste
modu bat. Nolanahi den ere, tributu zorrak foru arauaren aginduz bakarrik barka daitezke, foru arau horrek barkamenaren norainokoa eta baldintzak zehaztu behar dituelarik.
|
|
Kautelazko neurriak hurrengo hauek izan daitezke: a) Tributuen itzulketak eta Tributu administrazioak egin behar dituen
|
beste
ordainketa batzuk atxikitzea. b) Ondasun eta eskubideen gaineko prebentziozko enbargoa, eta hala denean, prebentziozko idatzoharra egitea. c) Ondasunak eta eskubideak xedatu, kargatu edo besterentzeko debekua. d) Enpresaren jarduera ekonomiko nagusiaren zerbitzu ematea edo obraren exekuzioa inorekin kontratatu edo azpikontratatu dituenean, kontratugile edo azpikontratugileei ordaindu behar zaizki...
|
|
Kautelazko neurriak hurrengo hauek izan daitezke: ...prebentziozko idatzoharra egitea. c) Ondasunak eta eskubideak xedatu, kargatu edo besterentzeko debekua. d) Enpresaren jarduera ekonomiko nagusiaren zerbitzu ematea edo obraren exekuzioa inorekin kontratatu edo azpikontratatu dituenean, kontratugile edo azpikontratugileei ordaindu behar zaizkien kopuruen ehunekoa atxikitzea, jasanarazi edo atxiki beharreko tributuengatik. e) Foru arauak ezarritako
|
beste
edozein.
|
|
Kautelazko neurrien ondoreak sei hilabeteren buruan amaituko dira neurriak hartu zirenetik zenbatzen hasita, honako kasu hauetan izan ezik: a) Premiamendu prozeduran ere enbargo bihurtzea; delitu fiskalaren kasuan hartutako neurri bihurtzea, organo judizialak neurrien gainean erabakirik hartu arte; edo epaiketaren kautelazko neurri bihurtzea, halakoetan ondoreak izango dituztela kautelazko neurria hartu zenetik aurrera. b) Neurriak hartzeko inguruabarrak lehenago desagertzea. c) Interesdunak hala eskatuta, neurri horiek
|
beste
bermeekin ordezteko erabakitzea, berme horiek nahikoak badira. Edozein kasutan, kautelazko neurriak kendu lirateke baldin eta tributu betebeharpekoak kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria aurkeztu badu eta kautelazko neurriaren zenbatekoa kobratuko dela bermatzen badu. d) Erabaki ziodunaren bitartez epea luzatzea, baina luzapena ezin da sei hilabetetik gorakoa izan22 e) Delitu fiskala ikertzeko, ikuskapen prozedura izapidetu bitartean halako neurriak hartzea, edo prozeduraren ostean neurriak hartzea.
|
|
2 Banku abala, elkarrekiko berme sozietatearen abala edo kauzio aseguruaren ziurtagiria. Berrikitan azaldu dugunez, tributu zorra geroratu edo zatikatzea erabakitzen denetan, Ogasunak eska dezake beretzat banku abala, hipoteka, lekualdaketarik gabeko bahia edo nahikoa den
|
beste
bermeen bat eratzeko.
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 75 artikuluaren ariora, eta Bizkaiko TFAOren 78 artikuluaren ariora (eta TLOren 77 artikuluaren ariora), mugaeguneratuta baina ordaintzeke dauden tributu kredituak lehenespenez kobra ditzake Ogasun publikoak, zordunaren gainerako hartzekodunen aurretik. Salbuespenez, Ogasunak ez du lehentasunik gainerako hartzekodunen gainetik hartzekodun horiek ondasunen jabeak, edo bahi, hipoteka ala Erregistro egokian behar bezala inskribatutako
|
beste
eskubide erreal baten titularrak badira eta Ogasun publikoak bere eskubidea jasoarazi duen eguna baino lehen inskribatu badira.
|
|
Ildo horretatik, eta hobeto ulertzeko, lehenespena nola dabilen azaldu behar dugu tributu zorra
|
beste
eskubide errealekin edo beste kreditu eskubideekin batera gertatzen denean.
|
|
Lehenengo kasuan, Ogasunak lehenespena izango du, baldin eta Ogasunak bere eskubidea inskribatu baino lehen jabetza, hipoteka, bahi edo
|
beste
eskubide erreal horien titularrek ez badute eurena inskribatu (prior in tempore, potior in iure), hirugarren onusteduna babesteko eta publizitaterako Erregistroko printzipioak aplikatuta. Nolanahi den ere, eskuratzaileak bere titulua inskribatu ez badu eta kreditu hori tributu kreditua jasoarazi aurrekoa bada, orduan titular horiek euren eskubidea erabil dezakete jabari hirugarrengotza egikarituz, inskripzioak ez duelako izaera eratzailerik (kontrara, hipotekek izaera eratzailea badute, inskribatzen direnean).
|
|
Beste kreditu eskubideekin batera gertatuz gero berme errealik gabe, tributu kredituak beti lehenespena dauka, horren prebentziozko idatzoharra egin ez bada ere eta
|
beste
kreditu eskubide horien idatzoharra egin bada ere. Azken kasu horretan, Administrazioak bere lehenespena eskatu luke eskubide hobearen hirugarrengotza egikarituz.
|
|
Tributuzko arau hausteen eta zigor delituen arteko desberdintasunei buruz doktrinako autoreek antzina izan zituzten eztabaidak gainditu eta gero, egun esan daiteke bi erakunde horiek funtsean berdinak direla. SAINZ DE BUJANDAren esanetan, baiezta dezakegu bi jokabideak Zigor Kodeak tipifikatutakoak eta
|
beste
arauetan jasotako arau hausteakbereizteko arrazoi bakarra formazko arrazoia dela, balorazio politiko sozialei soilik begiratuta: jokabide batzuk administrazio legeetan jaso dira, hain astunak ez direlako, eta beste batzuk zigor legeetan, kontrako arrazoiarengatik.
|
|
SAINZ DE BUJANDAren esanetan, baiezta dezakegu bi jokabideak Zigor Kodeak tipifikatutakoak eta beste arauetan jasotako arau hausteakbereizteko arrazoi bakarra formazko arrazoia dela, balorazio politiko sozialei soilik begiratuta: jokabide batzuk administrazio legeetan jaso dira, hain astunak ez direlako, eta
|
beste
batzuk zigor legeetan, kontrako arrazoiarengatik. Hortaz, ezin daiteke bien arteko muga zehatza eta argia finkatu.
|
|
Aurrekoari lotuta, TFAOen 183 artikuluak (eta TLOren 178 artikuluak) ezarri duenez, tributuen arloko zehatzeko ahala administrazio arloko zehatzeko ahalak dituen printzipio arautzaileen arabera betearaziko da, foru arau orokorrean, legeetan eta tributuaren arauetan ezarritako berezitasunekin. Horiek horrela, TFAOek (eta TLOk) tributuen arlora ekarri dute orain 40/ 2015 Legearen III. Kapituluan ezarritakoa (25.etik 31.era arteko artikuluak), hots, zehatzeko ahal orokorraren printzipioak bereak egiten dituzte,
|
besteak
beste, legezkotasun, tipizitate, erantzukizun, proportziotasun eta jokabide bera birritan ez zigortzeko printzipioak. Beste printzipio bati dagokionez, atzeraeragin ezaren printzipioari dagokionez, Tributu arau Orokorrek aginduta, tributu arauen denborazko aplikazioari buruzko artikuluen arabera aplikatuko da atzeraeragina:
|
|
Horiek horrela, TFAOek (eta TLOk) tributuen arlora ekarri dute orain 40/ 2015 Legearen III. Kapituluan ezarritakoa (25.etik 31.era arteko artikuluak), hots, zehatzeko ahal orokorraren printzipioak bereak egiten dituzte, besteak beste, legezkotasun, tipizitate, erantzukizun, proportziotasun eta jokabide bera birritan ez zigortzeko printzipioak.
|
Beste
printzipio bati dagokionez, atzeraeragin ezaren printzipioari dagokionez, Tributu arau Orokorrek aginduta, tributu arauen denborazko aplikazioari buruzko artikuluen arabera aplikatuko da atzeraeragina: " Nolanahi ere, tributuen arloko arau hausteen eta zehapenen araubidea eta errekarguen araubidea arautzen dituzten arauek atzeraeragina izango dute irmo ez diren egintzetan, baldin eta haien aplikazioa interesdunaren mesederako bada".
|
|
Kontzeptuari dagokionez, TFAOen 188 artikuluak (eta TLOren 183 artikuluak) esandakora jo behar dugu: " Tributuzko arau hausteak dira foru arau honek,
|
besteren
batek edo legeek zehatu eta tipifikatutako egite zein ez egiteak. Tributuzko arau hauste horiek doluz edo erruz, zabarkeriaren edozein mailagatik, sortu arren, zehatu egin daitezke".
|
|
Zehapen prozeduraren instrukzioan tributu prozeduren garapenerako arau bereziak aplikatuko dira,
|
besteak
beste (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 95 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 97 artikulua): a) Lehenago aurkeztutako agiririk berriro ez emateko eskubidea, tributu arauek eskatzen ez badituzte edota Administrazioaren esku badira betebeharpekoak beste prozedura batera ekarri dituelako. b) Aurkeztutako autolikidazio, aitorpen eta komunikazioen kopia edo ziurtagiria eskatu eta lortzeko eskubidea, baita agiri horien zatiena ere. c) Bere pentsutan administrazio espedientean dauden agirien kopia ateratzeko eskubidea. d) Tributu betebeharpekoak esan beharrekoa entzun dadineko eskubidea ebazpena edo horren proposamena eman aurretik, baita bere aldeko
|
|
Zehapen prozeduraren instrukzioan tributu prozeduren garapenerako arau bereziak aplikatuko dira, besteak beste (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 95 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 97 artikulua): a) Lehenago aurkeztutako agiririk berriro ez emateko eskubidea, tributu arauek eskatzen ez badituzte edota Administrazioaren esku badira betebeharpekoak
|
beste
prozedura batera ekarri dituelako. b) Aurkeztutako autolikidazio, aitorpen eta komunikazioen kopia edo ziurtagiria eskatu eta lortzeko eskubidea, baita agiri horien zatiena ere. c) Bere pentsutan administrazio espedientean dauden agirien kopia ateratzeko eskubidea. d) Tributu betebeharpekoak esan beharrekoa entzun dadineko eskubidea ebazpena edo horren proposamena eman aurretik, baita bere aldeko
|
|
Administrazioak zigor jurisdikzioari erruduntasun testigantza bidaltzen badio edota Fiskaltzari espedientea igortzen badio Ogasun publikoaren aurkako delituaren zantzuak antzeman dituelako, orduan ez du prozedura hasiko edo, ordurako hasi badu prozedura, ez du prozedura jarraituko. Azken kasu horretan prozedura une horretan bertan amaituko da, baina
|
beste
zehapen prozedura bat berriro has daiteke deliturik ez dagoela antzemanez gero; auzitegiek frogatutzat hartu dituzten egitateak bere hartan aintzat hartu behar dira prozedura berrian.
|
|
administrazio bidean arau hausteak eta zehapenak aztertzean jorratu izan dugunaeta zigor bidea jarraian jorratuko duguna delitu fiskala eta kontabilitateko delitua aztertzean. Orduan esaten genuen moduan, izaerari dagokionez, bi horien arteko desberdintasun formal bakarra da, administrazio bideko ez zilegiak ez direla zigor bidekoak bezain astunak;
|
beste
desberdintasun bat zehapenak edo zigorrak jartzen dituen organo eskuduna izan daiteke, administrazio organoa ala organo judiziala, hurrenez hurren; ezberdina da ere, zehapenak edo zigorrak jartzeko prozedura.
|
|
tributu iruzurraren delitua (305 eta 305.bis. artikuluak) eta kontabilitateko delitua (310 artikulua). Delitu horiek sakon jorratuko ditugu jarraian; baina
|
beste
batzuk ere aipatuko ditugu, hala nola, Europar Batasunaren aurrekontu orokorrei iruzur egiteagatiko delitua (306 artikulua), Gizarte Segurantzari iruzur egiteagatiko delitua (307, 307.bis eta 307.ter. artikuluak), diru-laguntza eta laguntza publikoen arloko iruzurraren delitua (308 artikulua). Amaitzeko, kontrabando delitua dago36, Zigor Kodetik kanpo araututa Lege Organiko batean, baina liburu honetan jorratuko ez duguna, luzeegia izango bailitzateke.
|
|
Horiek horrela, epigrafe honen
|
beste
zati batzuetan aipatu eta delituen eta tributuzko arau hausteen arteko ezberdintasunak nabarmendu bagenitu, honakoa esango genuke: a) delitua izateko iruzurrak gutxieneko
|
|
Dena den, ondasunen eta merkatugaien balioa 150.000 eurokoa baino handiagoa izan behar da, jokabidea delitua izan dadin. Halaber, kontrabando delitua gauzatuko dute droga, estupefaziente, arma, lehergai edota horiek edukitzea delitu den
|
beste
ondasun batzuekin trafikatzen dutenek, ondasunen edo merkatugaien balioa gorabehera, bai eta tabako lanekin trafikatzen dutenek baldin eta merkatu gaien balioa 15.000 eurokoa edo hortik gorakoa bada. Kasu horietan zigorra izan daiteke urtebeteko espetxealditik bost urtera artekoa eta isun bat (merkatu gaien balioa seikoiztuz).
|
|
Hala ere, batzuetan pertsona juridikoaren erantzukizuna soilik zehaztu daiteke ezin bada pertsona fisiko jakin baten erantzukizuna zehaztu edota ezin bada pertsona jakinaren gainean prozedura izapidetu (ZKren 31.ter. artikulua). Horiek horrela, horrek ez du baztertzen
|
beste
pertsona batzuk erantzule ere izan daitezkeenik induzitzaile, ezinbesteko laguntzaile edo sopikun gisa, hala nola, aholkulari fiskalak.
|
|
Delitu honetarako ezarritako zigorrak dira urtebetetik bost arteko espetxealdi zigorra eta iruzur egindako kopurutik horren sei halako arteko isuna. Iruzur egindako zenbatekoa 600.000 eurotik gorakoa bada, talde edo antolakunde kriminal baten baitan gauzatu bada, edota
|
beste
pertsona bat edo batzuk tartean jarri badira, negozio edo tresna fiduziarioak erabili badira, edo paradisu fiskalen bitartez gauzatu badira, erantzulea edo betebeharpekoa benetan nor den, bere ondarea zein den ala iruzur egindako kopurua zenbat den ezkutaturik geratzeko moduan, orduan espetxealdi zigorra bi urtetik sei artekoa izango da eta isuna bikoitzetik sei halako artekoa (305.bis. artikulua... Zigor bien kasuan, aurreko zigorrekin batera honako zigor osagarriak ezarriko dira:
|
|
Erakundeari eta pertsona fisikoari ezarritako isunak aldi berean metatuz gero, epaile eta auzitegiek isunen bi kopuruak egokituko dituzte, biren baturak proportzio gabea izan ez dadin egitateen larritasuna kontuan hartuta. Isunaren zigorraz gain, pertsona juridikoari eskubideak kentzeko
|
beste
zigor batzuk ezar dakizkioke, ZKren 33.7 artikuluak jaso bezala: desegitea, jarduerak etetea, lokalak ixtea, jarduketak egiteko debekua edo esku hartze judiziala, bai eta Administrazio publikoekin kontratuak egiteko debekua ere.
|
|
Abenduaren 27ko 7/ 2012 Lege Organikoak aringarri bat sartu zuen," egindako kaltea konpontzea" izenekoa (305 artikuluaren 6 lerrokada); aringarri horren bitartez, epaile eta auzitegiek delituaren egileari edo betebeharpekoari dagokion zigorra baino gradu bate do bi gutxiagokoa ezarriko dute, baldin eta zitazio judizialetik bi hilabete igaro baino lehen tributu zorra ordaindu badu (kuota, errekarguak eta interesak) eta epaiketan egitateak aitortu baditu. Inguruabar aringarria
|
beste
partaide batzuei ere aplika dakieke agintaritzarekin egitez elkarlanean aritzen direnean, bai beste erantzule batzuen identifikazio edo harrapaketarako froga erabakigarriak lortzeko, bai delituzko egitateak erabat argitzeko, bai tributu betebeharpekoaren edo delituaren beste erantzule batzuen ondarea bilatzeko.
|
|
Abenduaren 27ko 7/ 2012 Lege Organikoak aringarri bat sartu zuen," egindako kaltea konpontzea" izenekoa (305 artikuluaren 6 lerrokada); aringarri horren bitartez, epaile eta auzitegiek delituaren egileari edo betebeharpekoari dagokion zigorra baino gradu bate do bi gutxiagokoa ezarriko dute, baldin eta zitazio judizialetik bi hilabete igaro baino lehen tributu zorra ordaindu badu (kuota, errekarguak eta interesak) eta epaiketan egitateak aitortu baditu. Inguruabar aringarria beste partaide batzuei ere aplika dakieke agintaritzarekin egitez elkarlanean aritzen direnean, bai
|
beste
erantzule batzuen identifikazio edo harrapaketarako froga erabakigarriak lortzeko, bai delituzko egitateak erabat argitzeko, bai tributu betebeharpekoaren edo delituaren beste erantzule batzuen ondarea bilatzeko.
|
|
Abenduaren 27ko 7/ 2012 Lege Organikoak aringarri bat sartu zuen," egindako kaltea konpontzea" izenekoa (305 artikuluaren 6 lerrokada); aringarri horren bitartez, epaile eta auzitegiek delituaren egileari edo betebeharpekoari dagokion zigorra baino gradu bate do bi gutxiagokoa ezarriko dute, baldin eta zitazio judizialetik bi hilabete igaro baino lehen tributu zorra ordaindu badu (kuota, errekarguak eta interesak) eta epaiketan egitateak aitortu baditu. Inguruabar aringarria beste partaide batzuei ere aplika dakieke agintaritzarekin egitez elkarlanean aritzen direnean, bai beste erantzule batzuen identifikazio edo harrapaketarako froga erabakigarriak lortzeko, bai delituzko egitateak erabat argitzeko, bai tributu betebeharpekoaren edo delituaren
|
beste
erantzule batzuen ondarea bilatzeko.
|
|
37 Izenari eutsi diogu, nahiz eta, Zigor Kodea 2012an aldatu zenetik, jurisprudentziaren eta doktrinaren zati baten aburuz, egokiagoa da ez zilegi penala salbuesteko klausulari buruz hitz egitea," absolbitzeko desenkusari" buruz baino.
|
Besteak
beste, horixe da Auzitegi Gorenaren jarrera (ikusi maiatzaren 29ko 877/ 2018 epaia, 1528/ 2017 errek.). artikuluak diona" zorra aitortu eta ordaintzea" eta 7/ 2012 Lege Organikoaren zioen azalpenak ere), hots, kuota ordaindu behar da baita berandutze interesak eta errekarguak ere. Gero ikusiko dugunez, erregularizazioaren kontzeptu hau TFAOen barruan ere sartu da, Ogasun publikoaren aurkako delituaren zantzuak egonda Administrazioaren jarduketei begira.
|
|
4.1.3 Delituen eta tributuzko arau hausteen arteko
|
beste
ezberdintasun batzuk
|