|
2000
|
|
|
jendilaje haren tartean egon beharra bata, eta bestea ez nekiela noiz arte egongo nintzen egoera hartan. Gaur kartzela batean aurkitu daitezke preso politikoak, lagunarterako
|
jende
jatorra dena. Baina garai hartan ez zen horrelakorik.
|
|
|
Garai hura oso berezia zen: Euskal Herria tunel batetik irten zen eta
|
jende
berria sartu ginen.
|
|
|
Ene Lizeo garaia zen, eskola pribatuan ikasten nuen, eta ezagutu nuen laborari eta euskalduna izatea zer zen, biziki sofritu nuen izaite hura. Irakasleak mediku edota abokatuen semeen ondoan ibili ohi ziren,
|
jende
xumearekin gutxi. Laborari semeak, euskaldunak pixka bat bazter uzten gintuzten.
|
|
|
Joanes Borda eta biok kantuz aritzen ginen han hemenka, lagunartean, etxean. Halako batean
|
jende
aitzinean kantatzeko urrats tipi hori eman genuen, ausartu ginen nolazpait. Ostatuetan lehenik, eta eszenario baten gainean geroago.
|
|
|
|
jende
tontuari,
|
|
|
|
jende
pobriari.
|
|
|
Gehiengoak aukera honi heltzen dio, agentzian esan digutenez. Veneziara ez da hainbeste
|
jende
joaten, baina, ihauteri dotore hauek ezagutu nahi dituenak 80.000 pezetatik gora ordaindu du astea pasatzeko San Markos plaza inguruan lo egin nahi duenak 130.000.
|
|
|
Euskara batua morfologia baldin bada, morfologian forma baterako dago lekua, baina lexikoan gauza askotarako dago lekua. Batua esan denean
|
jende
askok pentsatu du
|
|
|
Baina hori nola egiten da euskalkia etxetik ateratzen ez baduzu? Neure buruari sarritan galdetzen diot
|
jende
aurrean nola hitz egin behar dudan eta uste dut askok izaten ditugula halako kezkak. Azkenean, erabaki nuen Iparraldean ezik gainerako lekuetan bizkaiera egingo nuela; etxean ondarrutarra egiten dut eta kalean ere bizkaiera egitea erabaki nuen, hori bai, bizkaiera osatua, horrela jendeak ikusi ahal izango du, dotore edo trajez jantzita dagoenak ere egiten duela bizkaieraz.
|
|
|
Horrek badu eragina. Horrez gain, ez dugu kontuan hartzen, herri aldizkarien bitartez beste gantxo batzuk dauzkatelako
|
jende
asko ari dela alfabetatzen euskara batuan. Beste maila bateko alfabetatzea izango da, baina ari da...
|
|
|
Osagilearengana joatean euskalkia interesgarria da, bai ume zein edadeko pertsonekin. Edadeko
|
jende
askori gertatzen zaio erdararekin, jakin badaki baina ez du erraztasunik gauzak azaltzeko. Medikuari
|
|
|
Bat nator Joxe Aranzabalek diagnostikoan esan duenarekin, baina azpimarratuko nuke orain Josunek esandakoa. Horrelako prozesuei buruz, ezin da pentsatu administrazioak edo Euskaltzaindiak egingo dutela; ez, ez, halako prozesu batean
|
jende
askok eta maila askotan inplikatu behar du. Baten batek hartu du gidaritza eta proposamenak egiten hasi baina jendea modu askotara bildu da lanera, besteei begira egon gabe.
|
|
|
«Euskaldun bilakatu ziren zenbait
|
jende
argi bezala, euskaldunen baserri eta itsasoko bizikeraren usaina egiaz eta benetan ulertzen jakin zuten artista bakanen artean kokatua dago Tillac»
|
|
|
Jendea masiboki hil zen. Ondorioz, hurrengo belaunaldiak
|
jende
gutiagoz osatzen ziren eta erresumaren ahulezia nabarmena zen, sozioekonomikoki nahiz militarki.
|
|
|
Beti ere Goi Aragoiri gagozkiolarik, hau da, hizkuntzari eutsi dion lurraldeari. Izan ere, hustutako lurralde horietako hiztun asko industri guneetara joan da eta Zaragozan adibidez, Goi Aragoiko
|
jende
ugari bizi da. Hiztun berriak ere ez dira ahantzi behar, Aragoi osoan, Zaragoza hiriburuan bereziki, hizkuntzaren berreskurapenerako taldeak antolatu ohi baitira.
|
|
|
Nabaritu nuen, gauza askotan gainera. Azkenean hemen bat beterana da, eta aurkitzen du bere izena ezagutzen duen
|
jende
asko, bakarren batek irratian entzun zaitu, besteak ez dakit zer... Madrilen urtetan egonda harreman berri batzuk egin ditut.
|
|
|
Kirol honen betiko irudia zaletasuna duen
|
jende
nagusiarena izan da. Gero eta gazte gehiago ikusten da frontoietan eta klubetan eta zorionez baita emakume gehiago ere, batez ere klubetan, nahiz eta entrenatzen aritzen diren emakume batzuk ere badiren.
|
|
|
Gero eta gazte gehiago ikusten da frontoietan eta klubetan eta zorionez baita emakume gehiago ere, batez ere klubetan, nahiz eta entrenatzen aritzen diren emakume batzuk ere badiren. Kirol honetan aldaketak sartzeko
|
jende
berria sartu behar da. Lehendik zegoen jendea baztertu gabe, lan ikaragarria egiten dute-eta.
|
|
|
ETAren logika gero eta
|
jende
gutxiagok ulertzen duela, alegia, honek esan gura duen guztiarekin. Entzun da ETAren azalpena, baina ez bide da beste antzerako atentatuetako erreibindikaziotik oso desberdina izango.
|
|
|
Karmelo Baldan zen, eta ia tope bete zen jendez. Donostian eginiko omenaldietan
|
jende
gehien bildu zena izango zen, seguru asko. Ni gustora egon nintzen, oholtza gainean aulkian eserita, baina gero han zer edo zer kantatu beharra etorri zenean, gaizki pasa nuen, gero!
|
|
|
Nik ordurarte pasa nuen une gogorrena izango zen hura. Estimatu egiten duzu, hainbeste
|
jende
joan izana, baina bestetik estuasuna ematen du, nola erantzun behar diot nik jende honi?
|
|
|
Nik ordurarte pasa nuen une gogorrena izango zen hura. Estimatu egiten duzu, hainbeste jende joan izana, baina bestetik estuasuna ematen du, nola erantzun behar diot nik
|
jende
honi?
|
|
|
Beno! Orduan
|
jende
mordoa etortzen zen gu ikustera eta orain aizkolari onenak jarrita ere plaza betetzeko komeriak izaten dira... Beste behin Azpeitiko zezen plaza osoa bete zen:
|
|
|
Teoriaz
|
jende
arruntak egin zituen apurketak, suteak, bortxakeria itzela eta abar. Gainera atxiloketak gertatu ziren eskandaluak gainezka egin zuenean.
|
|
|
Agian kasurik deigarriena, Valderejokoa izango da. Natur Parke izendatu aurretik, inork ez zuen ezagutzen ingurune hau, orain berriz,
|
jende
ugari hurbiltzen da bertara. Turismo hau ongi bideratzea garrantzitsua da, naturaren kontserbazioa eta turismoa ongi uztartzeko
|
|
|
Disko honetan, zurekin diharduten musikariez gain, oso
|
jende
ezaguna izan duzu ahotsetan: Spandau Ballet taldeko Tony Hadley eta Beverley Craven alde batetik, eta Maire Brennan, Clannad taldekoa, bestetik.
|
|
|
XIX.mendearen bukaeran zaldi lasterketak desagertzear zeuden. Gero eta
|
jende
gutxiago hurbiltzen zen hauetara eta sariak ordaintzeko ere ez zegoen dirurik. Zaldi Hazkuntzako Sustapen Elkarteak zuen lasterketen ardura.
|
|
|
Edozelan ere, EAJk Lizarrako bideari eutsi egingo diola baietsi du. Emilio Guevararen esanetan, EAJk hartutako bideak beldurra sortzen du
|
jende
askorengan, EAJren baitan ere bai.
|
|
|
Enpresetan erabiltzen diren gai edo substantzia toxikoek 8.500 langileren heriotza eragiten dute urtero Espainian, osagai horiekin edukitako kontaktuak eta horiekiko esposizioak dakartzan gaixotasunen ondorioz, Comisiones Obreras (CCOO) sindikatuak aurkeztu eta Ingurugiroko Agentzia Europarrak (AEMAk) jasotako datuen arabera.Produktu kimiko arriskutsuen erabilerak (eta kanpora askatzeak) badu eraginik baita langileen ugaltzeko gaitasunean ere. Kalkuluen arabera, 70eko hamarkadatik hona gizonezko langileen esperma mililitroko espermatozoideen kopurua ia milioi batean gutxitu da, eta Espainian gauzak horrela jarraituz gero, horrek ia erabateko antzutasuna ekarriko luke berrogeita hamar urte barru.Dena den,
|
jende
arruntarentzat eta horien artean gutariko gehienak sartzen gara, arrisku toxikoa, mende amaiera honek uzten duen herentziarik okerrenetako bat, ia ezezaguna da. Merkatu europarrean 70.000 gai toxiko komertzializatzen dira, eta gehienetan, gizaki eta gainerako organismo bizidunentzat landare eta animalientzat dituzten eragin kaltegarriak ez dakizkigu zein diren.
|
|
|
Tokian tokiko egoeraren arabera, arlo ezberdinak salatu dituzte. Zonalde euskaldunetan, esaterako,
|
jende
euskaldun asko egonik ere, administrazioarekin harremanak euskaraz izateko eskubidea ez dago inondik inora ziurtatuta. Honi jarraiki, osasun etxeak, epaitegiak eta lanbide heziketa zentroak, besteak beste, izan dira martxaren geltokiak.
|
|
|
600 karta badira, familia bakoitzeko bat. 2.000 eta 2.500
|
jende
biltzen dira etxearen inguruan.
|
|
|
ALEKA, berrehun eta berrogei biztanleko herri batean ez baitago
|
jende
uholderik. Berrogeita hamar lagun batzarturik.
|
|
|
Umeak parte hartzaile dira, baina ez
|
jende
askok dioen modura, neurri batean baizik. Uste okerra zabaldu da, hau da, haurrek zenbat eta oihu gehiago egin, orduan eta ikuskizun hobea izango dela, bada ez, ez nago ados horrekin, umeek ere publiko bat osatzen dute.
|
|
|
Hala ere, ikerketa bat egin litzateke gehiago jakiteko, gizon bakar batek ezin baitio hainbeste enkarguri aurre egin. Urrabietaren goreslea den Jorge Oteizak dioenez," nahiz eta Vierge sinatu,
|
jende
mordoa zeukan berarentzat lanean". Urrabieta kezkatua zegoen bere marrazkiek imprentan jartzean kalitatea galtzen zutelako.
|
|
|
" Hemendik, hirigunetik, huts samar irteten da autobusa, baina Brazomar aldean geratzen denean bizkaitarrez bete egiten da. Autopistatik autobusa gainezka joaten da,
|
jende
askok zutik joan behar izaten du eta hori oso arriskutsua da". Aparkaleku arazoa ere aipatu du eta adibide gisa denda pareko aparkalekuko Bilboko matrikulak zenbatzen aritu da.
|
|
|
Aurreko txapelketatik alde ederra dago; orduan ere
|
jende
asko zen eta hamabi sailkapen saio antolatu ziren txapelketa aurretik. Uda aurre eta ostean luze jo zuen kontua izan zen eta ez zeukan oraingo pertsonalitaterik; edonori edonon kantatzea egokitu zitzaion.
|
|
|
Eskualdeka egiteak sei eskualdeetako arduradunak atera eta noizbehinka batzea dakar. Hor ildo nagusiak bideratzen ditugu, eta gero lekuan lekuan dena antolatu behar da, kantatzeko lekua, gaiak, publizitatea,
|
jende
kopurua...
|
|
|
Gure herri euritsu honetan lainoak eta hodeiek anitzetan eguzkia estaltzen dute. Hala ere, egoera nahasiaz gain, gero eta
|
jende
gehiagok, jakin, badaki gatazka konpontzeko arazo politikoari heldu behar diogula. Helburu horrekin, ahalegin handiz eta anitz jenderen partehartzeari esker, prozesu politikoa abian jarri da Euskal Herriko eragile politiko, sindikal zein sozial guztiei parte har dezaten eskainiz.
|
|
|
Bitxia eta etorkizunerako esanguratsua izan zen Elgorriagak, alderantzizko zentzuan, Ramon Jauregi soizialistarekiko," bere jefearekiko"," 1982tik bere aldamenean egoteagatik eta harrezkeroztik luzatutako sostenguagatik" izandako esker ona. Zalantza barik,
|
jende
asko izango da artega Galindo generalak eta besteek espetxean jarraitzen duten bitartean.
|
|
|
Euskara taldeak
|
jende
gehiagoren beharra nabari du, euskararen egoera zaila baita Enkarterrin. Batzuetan euskarak aurrera egiten ez duela iruditzen zaie, baina ez da hala, euskaldunak ugaritu egin dira-eta Balmasedan azken 25 urtetan.
|
|
|
Lekeitioko irrati librea lokal batetik aireratzen da orain, kultur etxeko obrek iraun bitartean. Gazteek egina eta haiei zuzendua egonda ere,
|
jende
helduagoak parte hartzea nahi dute.
|
|
|
egungo eliteko bertsolari denak bertatik pasatakoak dira, J.M. Irazu eta Andoni Egaña izan ezik. Horregatik, etorkizuneko saioei begira ere lehenengo erreferentzia da, zer
|
jende
datorren ezagutzera ematen duen erakusleiho bat. Baina eskolartekoa ez da eskaparateko harri bitxien harrobia bakarrik:
|
|
|
ETAk egindako bakoitzak areagotu du esparru horren isolamendua, eta" ETAren atentatuak eta presoen eskubide demokratikoak independenteak direla" esatea alferrikakoa da. Ondorioz,
|
jende
askok mobilizazioak jarraitu ditu konbentzimendurik gabe, baita presoen artean ere: batzuek gose greba egin dute barnean behar dituzten sostengua eta adiskidetasuna mantentzeko, baina arrunt konbentziturik alferrikako mugidak zirela.
|
|
|
Polonia katolikoan euskal jokalarien harrera polemikoa izan zen,
|
jende
gehienak" komunista eta gorri" tzat hartzen zituelako. Gero, igandean mezara joan eta bertan banan bana jaunartzen zutela ikusi zituztenean poloniarrak harrituta eta zer esan jakin gabe geratu ziren.
|
|
|
Bada, guk nahiago genuke
|
jende
horrek hitz egingo balu eta ez horrenbeste Ibarretxe eta Imaz modukoek. Azken hauek ezin dira prozesuaren ardatzean izan, oinarriak egungo Espainiako markoan finkaturik dituztelako, oso oinarri hutsal eta ahuletan.
|
|
|
Jaiaren antolatzaileak
|
jende
asko automobilez edo autobusez joango dela espero badute ere, trena hartzea gomendatzen dute. Izan ere, zerbitzu ugari egongo da eta tren geltokia zirkuituaren sarrera ondoan dago.
|
|
|
Eta beste alde negatibo bat ere badu. Saritutakoak ematen dira soilik ezagutzera eta
|
jende
askorentzat frustrazio arrazoia ere izan daiteke. Ezkutuan seguruenik egongo dira bere lana txarra dela pentsatzen duten idazleak, inoiz lehiaketa bat irabazterik lortu ez dutelako.
|
|
|
Ez dakit non dagoen sekretua. Eta etorkizuna ilun ikusten dut; gero eta
|
jende
gehiago dago footing egiten duena eta gero eta gutxiago irakurtzen duena.
|
|
|
Zein izan daiteke fitxaje ona?". Eta bidean
|
jende
asko geratzen da. Batzuek anbiziorik ere ez dute izaten euren lana argitaratzeko, argitaletxeetara eta merkatura iristea oso zaila ikusten dutelako.
|
|
|
' Pertur',' Naparra' eta' Popo'". Hori bai, zehaztu nahi dute ezker abertzaleko
|
jende
askoren laguntza ere izan dutela eta beraien ere adierazten diete hauei guztiei.
|
|
|
Hamasei kolpe egur zati bati ematea hain proba motza izanda,
|
jende
asko animatzen da; ez dute ordea, hemengo prestaketa edukitzen, ezta laurdena ere.
|
|
|
Garai batean Donostiako zezen plaza lepo betetzen zen aizkora apustuak ikusteko. Garai hura ez da berriro biziko, baina galdu... galdu, ez dut uste galduko denik,
|
jende
berria ateratzen ari delako, Bizkaia aldean batez ere. Jakina, gu bezalako" kasta" izango duenik ez da izango, sufrimendu eta sakrifizioa eskatzen du-eta.
|
|
|
Hogei urte daramatzazue festaz festa. Gero eta
|
jende
gutxiago dabil berbenetan dantzari. Zergatik?
|
|
|
Iparraldeko harkaitzak berdexka baziren, Porto ingurukoak gorri gorriak eta ilunabarreko eguzki sarreran su hartzen zuten, naturak forma ezinezkoetan diseinatutako Calanches famatuek. Turista
|
jende
gehiago topatu genuen inguru honetan: ibiltari motxiladunak, bizikletaz gora eta behera zebiltzanak (hau, oso modu egokia da Korsika ezagutzeko, sasoirik duenarentzat...), moto zaleak, itsasontzietako handi ustekoak, buzeolariak (Korsika euren paradisua omen), eta abar.
|
|
|
Arazoa konponbidean dagoela ihardetsi didate. Oren biak aldera, ferria Juneau ra iritsi da, kontinentera, eta erdi lo, erdi iratzarririk, zenbait
|
jende
igo dela sumatu dut. Besterik ez:
|
|
|
Eskimalak ez dira bertakoak, baina nori axola zaio? Alaskan nabil, eta
|
jende
orok estatu harekin lotzen ditu. Gehienek plastikozko zein zurezko girtainak dituzte, baina batzuk hartz nahiz baleen hezurrez edo mortsaren betortzez eginak dira, eta sinestezina den arren, beste asko 1768an marinel europarrek desagertarazitako Steller itsas behiaren hezurrez.
|
|
|
Baita ikusten ere hain elementu ona eduki eta pena zela alferrik galtzea. Horregatik, gero
|
jende
berria sartu ginen, kasualitatez maila pixka bat hartu genuen, talde giro bat sortu zen, eta azken finean gaur egun talde oso bat badago Hendaian ere, hamairu ikasle dituena.
|
|
|
Bai, inork gutxik. Baina" tipiko" horietaz gain, Euskal Herrian baditugu
|
jende
gehienarentzat askoz ezezagunagoak diren beste hamaika altxor: Izturitze eta Otsozelaiako leizeetako estalaktita eta estalagmita miragarriak, Harpeako bakardade eta isolamendua, Uxue herriko etxeak astintzen dituen haize bortitza, Kodes mendizerrako harkaitzar" kaputxadunen prozesioa", Urederra ibaiaren paradisua, Trebiñoko etxe trogloditak, Añana Gesaltzako paisaia" estralurtarra", Nerbioi ibaiaren ikaragarria, Argiñetako hilobi bisigodo misteriotsuak, Trianoko meatze laku zoragarriak, Barrikako itsas-labarrak, Santa Eufemia ermita ezkutua...
|
|
|
Gainerakoa? Zaindu bai, baina
|
jende
asko dago zaintzen dena eta horretaraino ailegatzen ez dena. Gehiena naturak ematen duena da.
|
|
|
Lehenbizi ezkutuko leku honetan baselizatxo bat besterik altxatu ez bazen ere, oñatiarrek, arrasatearren laguntzaz bertaraino galtzada bat egin zuten, eta bide berriak lagundurik bertaratzen zen
|
jende
pila ikusirik, azkenean erlijio ordenak ere interesa jartzen hasi ziren.
|
|
|
Zinezko arazoa ez da kalitatea, kantitatea baizik: mendian gauza asko egiten da eta
|
jende
gehiegi dabil. Errentabilitatea eta berekoikeria nagusi, badira inoiz ez bezalako posibilitateak oreka ekologikoa eta paisaiak hankaz gora botatzeko, eta segur botako direla.
|
|
|
zuloak (pantanoak egiteko) eta kaskoak (haize errotak ipintzeko) saltzen dituzte udalek eta partikularrek eta, omen, horrela lortu diruak beharrezkoak dira herrietan jendea eta zerbitzuak mantentzeko, baina kalte ekologikoen eragile handiak dira, mendizaleentzat jasangaitzak. Gero eta
|
jende
gehiago, gero eta aktibitate gehiago, gatazkak hasi dira. Aralarren ez dute perretxiko biltzaile giputzik nahi, Larraineko alkateak ibiltari eta mendikariei debekatzen die mendia uso sasoian, Urepeleko alkatesak gauza bera egin nahi du neguan, mendia" garbitzeko" suak nonahi eta nolanahika pizten direnean...
|
|
|
Mauleko burgesiarekin bai, bertako burgesiaren hertsidura bizi izan genuen; Zuberoako mentalitate hertsiaren aldetik zokoratze bat bizitu genuen, ez herri bihotzetik, ez baserrian. Herra bat gordetzen dut Mauleko
|
jende
handikiarekilako. Jende hori, burgesia ttipia funtsean, egun pastoralaren alde agertzen da, gartsua eta fidela, baina orduan ez.
|
|
|
Zirkuitu profesionaletik landa ez dugu halako ideiarik kausitzen; ez anitz bederen. Ez da soilik pastorala egitea, pastorala egiteko sortzen den amodioa dago,
|
jende
arteko maitasuna.
|
|
|
Aipatu bezala, Euskal Herritik
|
jende
andana joango da Jaialdi 2000ra. Aurtengo edizioan dantza talde, musikari eta bertsolari ugari abiatuko da festa honetara esku hartzera.
|
|
|
Bizkaiko mendebaldean, Txoriherri eskualdean, Zamudio herria aurkitzen da. Bertan, Bai Euskarari Kanpainak aitzina egin zezan, herriko berein
|
jende
batu zen lan taldea eratuz. Egitasmoa burutu ostean, Kanpainaren aitzakian jadetsiriko indarrei eutsi eta Lagatzu euskara elkartea sortu zuten 1999ko ekainean.
|
|
|
Arraunlariok elitekoek bezala entrenatzen dugu:
|
jende
asko 20:00: 00etan etortzen da lanetik eta 23:00etan oraindik entrenatzen aritzen gara, eta urte osoan, azaroan hasi eta iraila bukatu arte... Gainera sakrifizio handia eskatzen du, ez dago parrandan eta nesketan ibiltzerik.
|
|
|
Izan ere, miresle asko izan zituen JFK k, zela bere gaztetasunagatik, bigarren mundu gerran agertutako ausardiagatik, antikomunista amorratua izateagatik, estatubatuarrek maite duten famili irudia bere bakezaletasuna bezain ondo saltzen jakin zuelako, zeukan erakarpen magnetikoagatik, edota politiko baten arrakastan telebistak izan dezakeen eraginaz ohartzen aintzindarietakoa izan zelako. Baina
|
jende
arrunta bereganatzeaz gain, Ava Gardner edota Marlene Dietrich bezalako emakumeak ere konkistatu zituela... Marilyn Monroeren heriotzarena ez aipatzeagatik.
|
|
|
Euskal Herria euskara ez dakiten euskaltzaleez gainezka dago, eta, kuanto, baita erdalzale diren euskaldun askoz ere. Euskal Herriko eliztarren adina 45 urtez gorakoena da eta hala ere,
|
jende
gehiena, elizaz ezkontzen da. Euskal Herrian adina Gobernuz Kanpoko Erakunderik inon ba ote den ez dakit.
|
|
|
Horregatik, aurtengo egitarauaren berrikuntzarik nagusiena Lapurditik dator. Patxi Perez maisuak larunbatean dantza urratsak erakutsiko dizkio Errenterian nahi duen orori, eta harekin batera
|
jende
multzo garrantzitsua hurbilduko da Iparraldetik.
|
|
|
Abangoardiako musika zaila al da
|
jende
arruntarentzat?
|
|
|
Sara berezia izan zen: hemengo
|
jende
asko zegoen han, eta nik uste hemengo jendeak dominatu zuela hango giroa. Eresoinka taldea, adibidez, Saran sortu zen.
|
|
|
denak Paristik etorritako jubilatuak dira eta! Hala ere Saran bertako
|
jende
gehiena euskalduna dela esango nuke. Horrek ez du esan nahi jendea abertzalea denik.
|
|
|
Oarso Telebista ikasturte honetarako egitasmo berria prestatzen ari da eta laster martxan jarriko du. Programa berriak eskainiko ditu eta
|
jende
gehiagorengana heldu nahian antena nagusia Jaizkibelera igaro nahi dute, Jon Zurutuza gerenteak kontatzen digun moduan.
|
|
|
Bestalde, zuzendari batek beti konpositore berdinarekin lan egiten badu eta emaitzarekin pozik badago, film luzea egiteko aukera suertatzen zaionean musikagile horri deituko dio. Hau
|
jende
askori gertatzen zaio. Baina tipo batek luzemetraia bat egin behar badu eta musikagilerik ezagutzen ez badu, komertzialki ezaguna edo trebea den musikoa bilatuko du.
|
|
|
Eredu horri begira sartu nintzen euskaraz idazte kontuetan. Euskal kultura gauza txikia da, baina zenbait
|
jende
ere harrapatzen du. Franco hil ondorengo garaiak ziren, gauzak zeuden bezala zeuden.
|
|
|
Pentsa, unibertsitatean orain itzulpengintza karrera jarri dute. Autonomia Estatutua jarri zenetik urte piloa pasa da, gaur egun Euskal Herrian ez dakit zenbat mila
|
jende
itzulpenetik bizi gara, aldez edo moldez, itzuli eta itzuli, ikasi dugunak. Eta gauzak horrela 20 urtez egon ondoren, orain jarri dute itzulpengintza eskola.
|
|
|
Saramagoren ospea gorantz joan da 60 urte zituenetik, Nobel saria eman zioten arte (gaur 76 urte inguru ditu). Nik itzuli nuenean ez zen orain den figura, Romario edo Rivaldo bezala, baina irakurleek eta
|
jende
askok ezagutzen zuten.
|
|
|
Abiadurarengatik ala momentu politikoarengatik izan dadin, horren zentzua ulertzen ez den ber, harremanak ez dira aldatuko. ABren sortzeak antolaketa berri bat ekarri digu, politikan aritzeko tresna gehiago,
|
jende
gehiago, prentsan agertze gehiago, baina ororen buru emaitza berdinak eta tokian tokiko jendearekiko harremanetan aldaketarik ez. Eremu hori dugu lantzekoa bizitza abertzale bat sortu behar baita herrietan, euskararen desagertzearekin euskal nortasuna urtzen ari baitzaigu eta hau ez da biltzar nagusietan boz batzuen bitartez trenkatzen, eguneroko lanarekin baizik.
|
|
|
Erabakiak aitzinetik hartuak ere! Borroka armatuari buruz asko hitz egin da Iparraldean,
|
jende
asko hunkitua eta presondegiratua baita. Alta, biltzarrean galdera ainitz zeuden zintzilik:
|
|
|
Zenbat
|
jende
saiatu den hori aldatzen! Betikoa da.
|
|
|
Gaztetan, lagunen arteko elkarrizketetan, maiz egiten genion barre
|
jende
helduak, ustegabeko topaketetan (autobusean, igogailuan, medikuaren itxaron gelan...) eguraldiaz mintzatzeko agertzen zuen joerari. Gure iritzi adoleszente murritzean, zerbait adierazteko hitz egin behar zen.
|
|
|
Irizpide ona da esperimental izan nahia baina batzuk pasa egin dira. Gainera gauza esperimentalak egin behar ditu
|
jende
esperimentatuak. Batetik, sanoa da bertsolaritzan zabaldu dena:
|
|
|
Bertsolaritzaren zurrunbiloak
|
jende
eta alor asko astintzen ditu: bertso eskolak, saioak, komunikabideak, ikerlanak...
|
|
|
Bertsolariak garai horretan gainera bazuen aukera eta onarpen bat ere halako diskurtso euskaltzale abertzale bateragarri bat egiteko, gainerako alorretan baimenik ez eta hor, bere zailtasunekin egin zitekeena edo egiten zena gutxienez, zigorrak zigor. Diskurtso ofizialarekiko desobedientzia modu bat bazen hura ere eta
|
jende
askok onartua. Jaialdi eta Txapelketetako jendearen erantzuna arrakastaren adierazle.
|
|
|
Zortea izan genuen:
|
jende
jatorra topatzea, Sevilla El Globok" Sinfonia para un juguete roto" obra ikusgarria estreinatzea... Jendearen itxaropena piztu zen hurrengo urterako.
|
|
|
Batetik, askotan oso multzo garbiak egiten ditugu abertzale eta espainolisten artean... eta hori baino askoz ere harreman konplexuagoak daude, badira abertzale izanik euskaldunak ez direnak eta topikoak bazkatzen dituztenak. Esaterako,
|
jende
askok uste du euskaraz oraindik ere literatura kostunbrista egiten ari garela. Zergatik?
|
|
|
Egia esan, ez zen beste aukerarik, hil edo bizikoa baitzen haztea. Egin zena egin bazen,
|
jende
askoren borondate onari esker egin zen, baina egin zen guztia ez zen zuzen eta zentzuz egin eta horixe da orain konponbidean ipini behar duguna.
|
|
|
Eta laugarrena, halako balio liturgiko sakratu bat, bizitzan une gogorrenei edo pozgarrienei hitza emateko. Esango nuke
|
jende
asko gaudela gizarte honetan nagusi den liturgia katolikoa onartzen ez dugunak, baina ez garela gai izan alternatiba bat bilatzeko. Orduan bi aukera dauzkagu:
|
|
|
30 hilabetetik gorako behiak hiltzea erabaki da, baldin entzefalopatia espongiformearen froga gainditzen ez badute. Baina, zer egin digute animalia eder hauek mundu honetako
|
jende
gaixoen tratu zoro hau jasateko?
|
|
|
Izena eman dion antzinako herria zegoen lekuan kokatua, 120 hektareako penintsulatxo batean, edonolako zerbitzuz hornitutako parke hau dago, egunpasa burutzeko eremu bikaina. Fauna eta flora interesgarria biltzen duen aisialdi eremu honetan,
|
jende
gehien erakartzen dutenak hondartza artifizialak (lakua bezain beste) eta zelai zabalak dira, eguzkia hartzeko aproposak.
|
|
|
Horietako batzuk barnekoak dira, eta adibide gisa jar dezakegu eskolaren bidez hizkuntza ikasi duten gazteena: asko daude, baina ez dago, ordea,
|
jende
kopuru hori disolbatu daitekeen euskaldun osoen ohatze egokirik, eta horrek hainbat arazo badakarzki: hizkera maila behea, lotsatze eta abandonatze prozesuak, erabiltzeko motibazio kultural eta naturalen kaltean motibazio politikoen garaipena...
|
|
|
Baina beste arazo batzuk kanpotik etorri dira eta bi motatakoak dira horiek. Alde batetik euskaltzalea ez den edo euskararekin kontakturik ez duen maliziarik gabeko zenbait
|
jende
arruntarengan, ezezagunaren aurrean sortzen ohi diren mesfidantza, zalantzak eta uste okerrak agertu dira, eta nahasmen interesaturako eremu ezin hobea bilakatu dira. Bestaldetik badira, ere bai, euskararen presentzia gero eta nabariagorekin kaltetuak edo beldurrez sentitzen diren gizarte sektoreak:
|
|
|
Hala ere,
|
jende
askok egin duen lan izugarriari esker, dudik gabe, eta gure gizartearen barneko korronte eta nahi sakon batekin sintonizatzen duelakoz, seguru aski, euskarak aurrera egin du, modu harrigarrian egin gainera.
|
|
|
Bai gaiz bai estiloz, Euskal Herrian egin izan den ipuingintzatik urrundua," bihotzaren pozaldi bakanen eta larrialdi ugariren gaineko hamaika ipuin" dira egilearen hitzetan,
|
jende
arruntaren maitasun nahi, sexu irrika eta bakardade behartuari buruzko maisu lan gazi gozoa. Idazketa lau eta minimalista batean, doinu mantsoan, erretratu soziologikoa egiten duten albo istorioz inguraturik, oso atzean uzten du Non dago Stalin?
|
|
|
Gerra zibila amaitu eta 15 urtera, 1952ko negu hotzeko gau elurtsu batean, Bizkaiko kostaldeko herri batean, maki batek aspaldiko lagun eta adiskide duen kapitain baten etxeko atea jotzen du, eleberri honetan jasotako fikziozko gertaerei hasiera emanez. Gerran parte hartu ez bazuen ere, makien gora-beheretan nahastuko da aurrerantzean Onofre kapitaina eta,
|
jende
eta kontu berrien ezagupidea emateaz gain, bere burua hobeto ezagutzen eta ulertzen ere lagunduko dio berak nahi izan gabe egindako lotura horrek, nahiz eta bere buruaren ezagutzak ez duen, jakina, pertsonaia baikor bihurtuko. (Egunkaria I)
|
|
|
Honelakoetan gertatu ohi den legez, honaino ekarri gaituen lanean artikuluak sinatzendituztenek baino
|
jende
gehiagok hartu dute parte. Horiei gure esker beroenak emanbeharrean gaude.
|
|
|
Taula berean ikus daitekeenez, hiru kanal multzo antola daitezke audientziarenarabera: lehenean, nagusitasuna dutenak daude, hots, TVE1, Tele, ETB2 eta, neurriapalagoan, Antena; gero, kopuru aldetik bigarren mailakoak direnak (TVE2 etaETB1) eta, azkenik, ordu gehienetan kodifikatuta dagoen Canal Plus eta, berez emisio esparrua mugatua dutelako,
|
jende
gutxiagorengan heltzen direnak: Canal 4, TeleVitoria, Tele Bilbao edota Tele 7 bezalakoak.
|
|
|
Batez beste, populazioaren erdiak (%54, 1ek) egunkariak irakurtzen ditu; gainera, Hego Euskal Herrian duplikazio maila altua dagoenez, egunkari bat baino gehiagoerosteko joera dauka
|
jende
askok.
|
|
|
Lurraren eta lurraldearen gainetik dagoen kontzeptu politiko eta sozial garrantzitsua da lurraldetasuna.Lurraldetasunak medio fisikoarekin harreman zuzena duen arren, batez ere, eremufisiko batean bizi den jendearekin du harreman zuzena:
|
jende
talde horrek kolektibitate bateko partaide sentitzearen sentsazioarekin, argiro esanda.
|