|
2000
|
|
|
Bai, garai hartako baserritar batentzat nahikoak, orduko nire garaiko askok
|
izan
ez zutena. 13 urte eta erdi arte behintzat ibili nintzen eskolan eta orduko gehienak behin 12 urterekin jaunartze handia eginez gero, etxean lanean hasten ziren, itzulean eta abar, edo bestela artzain joaten ziren.
|
|
|
1999koak luzatu dira edo aurrekontu berriak egin. Orain posible
|
izan
ez dena urtarrilean gauza liteke, hala ere. Oso bestelako egoera da Nafarroako Foru Komunitatekoa, non UPN eta PSNren akordioak aurrez eraman duen oposizioaren ezezkoa.
|
|
|
Goiti jota izan daiteke oso teknikoa izatea, baina hori alfabetatzen eta ikasketa mailarekin lotzen da. Beste leku batzuetan, ostera, euskara hori ez dela ulertzen esaten da, eta batasunean lekurik
|
izan
ez duten muturrekin egin behar da ahalegina batez ere.
|
|
|
Hori normala da, ezta? Hizkuntza batean dialektoak sortzen dira, gure kasuan esate baterako, euskara ofiziala
|
izan
ez delako, euskaldunok administrazio aldetik zatituak egon garelako... horrela joan dira sortu eta handituaz. Mitxelenak berak esaten du, XVII. mendean Bizkaiko euskara eta Lapurdikoa XX. mendean baino gertuago zirela.
|
|
|
Horrela, 70eko hamarkadaren hasieratik 80koaren amaierara bitartean autobideen enpresek 121.883 milioi pezeta galdu zuten. Baina 90eko hamarkada, 1993 urtea
|
izan
ezik, urrezko aroa izan da. Hamarkada honetan sektoreak 253.599 milioi pezeta gordin irabazi ditu, eta etekinen gaineko zergengatik 89.000 milioi pezetako dirusarrera izan du Estatuak.
|
|
|
Mende amaieratik idazteak(...) garaian garaiko kronistek
|
izan
ez zuten ikuspegia ematen dizu. Distantziak libreago egiten du idazlea».
|
|
|
«Franko eta terrorista hutsak ziren, legalki ezarria zegoen boterearen aurka matxinatu ziren. Elizak hori egin
|
izan
ez balu, agian Gerra Zibila ez zen inoiz hasiko»
|
|
|
Izan ere, bizitza modernoan hizkuntza gutxiagotuen patua baitauka aragoerak berak ere: eremu horietan ere gazteen aragoerak ez dauka beren zaharren joritasun edo aberastasunik, baina haiek
|
izan
ez duten militantzia eta gogo bizia agertu ohi dute hizkuntzaren alde.
|
|
|
Beranduago etorri ziren biotopo babestuak, azalera txikiko guneak dira, baina, balio biologiko handia izan ohi dute, babes figura honetan aurkituko ditugu, Biasteriko aintzirak, Leitzaran ibaia, Itxina edo Inurritza. Baliabideen ustiaketa mugatuko da biotopoetan, ustiapen hori eta babestu nahi diren balio ekologikoen kontserbazioa bateragarriak direnean
|
izan
ezik. Aparteko zuhaitzaren eredua ere, erabiltzen da eta badira hainbat zuhaitz, eredu honen aginduetara babestuta, edozein modutan, ezin ditugu, hertsiki «ingurune naturaltzat» hartu.
|
|
|
Euskal Herrian, elizgizonek
|
izan
ezik, inork ez du dokumentazio eta informazioaren bilketaren kultura izan, are gutxiago transmisio bidea ahozkotasuna izan den kasuetan. Horregatik, zaila izan da neurri batean bertsolariak eta bertsozaleak egunero sortzen duten horren bilketaren beharraz jabetaraztea.
|
|
|
Gertaldi bereziki inarrosleak ditu, hala nola, pianoan norgehiagoka dutenekoa, protagonistak lehorreratu nahi duenekoa (ez lehorreko mundua ezagutzeko, itsasoa lurretik ikustea nolakoa den jakiteko baizik) eta jaistera ausartzen denekoa. Bestalde," Virginia" untzia dinamitaz gainezka dagoela behin betiko urperatzeko, mundu guztiak alde egin du, Bederatziehunek
|
izan
ezik. Hori jakin bezain laster, Tim Tooney untzira gerturatuko da Bederatziehun handik jaitsi behar duela limurtzeko," dinamita karga baten azpian zaude eserita, altxa ipurdia hortik eta alde egin ezazu" botako dio pianojoleari.
|
|
|
Hala ere, zenbaitetan, testua sobera teatrala ez izanik, testuaren gibeletik doala iruditzen zaio ikusleari, gertakariekin batera joan edo aurre hartzeko parada galaraziz. Eskertzekoa litzateke beraz, bien arteko solasek antzerkiaren molde garbiagoa balute, ikusleok dena narratzailearengandik jaso beharra
|
izan
ez dezagun. Hori da lan honi leporatu ahal zaion" baina" bakarra.
|
|
|
Oraingo aurrekontuak onak dira, eta horrekin iraun daiteke, besterik ez bada prorrogak eginez. Kontuan izan behar da azken 30 urteetan bizi
|
izan
ez dugun egoera politikoaren aurrean gaudela, bakea hurbil izan dugula eta bakea lortzeak herri honetan izugarrizko iraultza suposatzen duela. Orduan, herritarrek ere ulertu behar dute une garrantzitsua bizi dugula eta arazoei denbora eman behar zaiela.
|
|
|
Orain gutxi arte, EAJ estatutuaren garapenaren alde aritu da. Gernikako Estatutuak bizikidetza bermatzeaz gain, Euskadirako inoiz
|
izan
ez den autogobernu maila ekarri du. Azkenaldian, ordea, beste bide bat urratzeko erabakia hartu du EAJk.
|
|
|
Egia da hiltzeari utzi ziola, baina geldialdia bere barne berrantolaketarako zoritxarrez gero baieztatu zenez eta hilketak prestatzeko erabili zuen; Fernando Buesarena, kasu. Hilketak
|
izan
ez ziren aldian terrorismoarekin amaitzeko bideak irekiko zirela itxaron zuen euskal gizarteak. Nazionalistek, ordea, bake eta normalizazio prozesu politikoa eta eraikuntza nazionala batera bideratu nahi izan zituzten.
|
|
|
Ondoren, gailu domotikoak jarri genizkioke. Gure etxea berria ez bada, berriz, dauden instalazioak erabiliz (elektrizitate kableak...) domotizatu genuke, garestiegia
|
izan
ez dadin.
|
|
|
Eta bertsolaritzarentzat, eskolarteko txapelketa da harrobia: egungo eliteko bertsolari denak bertatik pasatakoak dira, J.M. Irazu eta Andoni Egaña
|
izan
ezik. Horregatik, etorkizuneko saioei begira ere lehenengo erreferentzia da, zer jende datorren ezagutzera ematen duen erakusleiho bat.
|
|
|
Bukatzeko, txapeldun denekin bertso saio informal bat egingo da. Eskolarteko txapelketatik pasatakoek garai haiek berriro bizitzeko aukera izango dute festa horretan, eta sekula
|
izan
ez direnek, berriz, eskolartekoaren esentzia deskubritzekoa
|
|
|
Ekainean gaude, futbol liga bukatu dela oso denbora gutxi da eta laster Holanda Belgikako Eurokopa ikusgai izango dugu edonon eta. Eta beste behin ere, gure nazioarteko jokalariek ezin Euskal Herria ordezkatu, selekzio ofizialik ez eta beraz txapelketa honetarako sailkatzerik
|
izan
ez dugulako. Agian hurrengoan?
|
|
|
Ia txoko guztietan izan gara Manolitorekin, Galizian, Andaluzian, Katalunian
|
izan
ezik; hango konpainia baten babesik gabe zaila baita han antzeztea; baina tira, saiatuko gara, Kataluniako publikoa oso hezia da-eta. Orain Gaztela Mantxa aldean bira bat egiten gabiltza eta datorren urtean Madrilgo antzoki batean taularatuko dugu.
|
|
|
LPEEri aurre egiteko Ekonomi Lankidetza eta Garapenerako Erakundeko (OCDE) herrialde kontsumitzaileek Europako herrialdeak, gehi Japonia, Estatu Batuak, Australia, Kanada eta Zeelanda Berria Energiaren Nazioarteko Agentzia eratu zuten. 1974an sortu zen eta, Frantzia
|
izan
ezik, OCDEko herrialde guztiak sartu ziren. Petrolioaren prezioak eragindako tentsiorik handieneko urteetan Energiaren Nazioarteko Agentziak hidrokarburoen inportaziorako gehienezko kuota orientagarriak ezarri zituen herrialde bakoitzarentzat
|
|
|
Enkarguz lan batzuk egin eta bat batean pentsatzen duzu: " Kontxo, ba ez dira hain txarrak eta hau ez nukeen sekulan egingo eskatu
|
izan
ez balidate". Alde positiboa ere badaukatela, alegia.
|
|
|
" Ez, hontaz ez; beste horretaz egingo dut". Proposamena egin
|
izan
ez balidate, agian ez nuen liburua idatziko.
|
|
|
Larretxea ez da ausartu. Ni gorputzaldi onean egon
|
izan
ez banintz, Mindegia izango zen orain txapelduna, bere atzetik joan ondoren, azkenean 30 segundu baino ez nizkion atera eta. Lehengoan Urrezko Aizkora amaitzean, Mindegiak galdegin zidan:
|
|
|
Egitasmo hau haatik, ezinezkoa izango zen 80ko hamarkadaren hondarrean Arrasate Press aldizkariak bidea ireki
|
izan
ez balu, argia ikustean euskarazko herri hedabideen aitzindari bihurtu baitzen. Denbora gutxiren buruan, bailarako gainontzeko herriak beren aldizkariak plazaratzen hasi ziren, loraldia Euskal Herri osora zabalduz.
|
|
|
Eta hori hala bada Espainiako gobernuak hainbat alorretan kudeatzen dituen lurralde guztietan, are larriagoa da arazoa euskal kulturgintzan ari garenontzat: gurean, dena da txikiago, dena ahulago; dena, oligopolioak
|
izan
ezik. Oraingo honetan ere, euskal gizartearen kontzientziaren baitan jarri ditugu itxaropen guztiak.
|
|
|
EH REN ekimenez, Udalbiltzako hautetsi talde handi bat bildu berri da Iruñean, baina ez dira
|
izan
ez EAJkoak, ez EAkoak, ezta independenteren batzuk ere. Agerikoa da Iruñean bildu dena ez dela hasierako Udalbiltza, azken finean, EAk eta EAJk izoztutako instituzioaren garra nolabait piztuta mantendu gura duela EHk.
|
|
|
Luzemetraia bat eginda ere, industrian
|
izan
ezik, oharkabean pasatzen zara. Gainera, luzemetraiaren araberakoa da hori.
|
|
|
Kasualitatea, justu nik hartu eta oso gutxira ematea. Baina Saramago gustuko
|
izan
ez banu, ez nuen hartuko.
|
|
|
Nik elkartearen inguruan zera azpimarratuko nuke: krispazio sozial handiena zegoen urteetan ere, kultur eskaintza bat eta irizpide batzuk izan ditu, administrazioak
|
izan
ez dituenak. Eta batez ere, ideologien elkarbizitza bat egon da, nire ustez eredugarria izan dena, oso emankorra eta gizartean beharbada ikusi ez dena.
|
|
|
Egon da mugimendu bat, Elkartea sortu eta bereahala, bertsolaritza gizarteak aintzat hartuko duen ahots bat izatearen kontra agertu dena. " Intelektual nostalgikoak" deitzen diet nik, nahiago zutenak bertsolaritza sekula atera
|
izan
ez balitz bitxikeria antropologiko etnografiko bat izatetik. Graziosoago da, eta bere mundu ikuskeran hobe geratzen da, kanpoko adituak datozenean" hemen badauzkagu salbaje hauek" esatea, eta salbajeak kantuan jarri ahal izatea.
|
|
|
Ez da harritzekoa, dena den. Harritzekoa
|
izan
ez litzatekeen moduan, gutxienez egungo markoa gainditzeko ahaleginean ari den abertzalearentzat, Jaurlaritzan kudeaketan jardutea eta, aldi berean, egungo legedia gainditzeko neurriak laguntzen aritzea, bai legedia medio bai modu baketsuan egindako beste edozelako moldez ere.
|
|
|
bat paperezko antzerkia, Belgikako Gante hiritik datorren Teatro Taptoeren" Genoveva,... tan casta, tan pura" lanean; eta bestea Pergolesiren" La serva padrona" opera bufoa, Granadako Titeres Etcetera taldearen eskutik. Inoiz Espainian
|
izan
ez diren Uruguay eta Kolonbia egongo dira ordezkatuta. Mexikoko konpainia bat ere izango da.
|
|
|
Okerrena, badirudiela inortxok ere ez duela istorio horretan sinesten... Orbaizetan bertan bizi den hamaika urteko mutiko bat
|
izan
ezik. Martinek bai, Martinek sinesten du, ikusi egin dituelako!
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Gabriel Inclan Osasun sailburua Elikadura Segurtasun eta Higieneari Buruzko Kontseilua sortzeko aukera aztertzen ari da. EBko Nekazaritza Ministroen Kontseiluak abereak elikatzeko animalien proteinak (arrainenak
|
izan
ezik) erabiltzea debekatu du.
|
|
|
Juanjo Respaldiza sartzea ez da ezelango ezustekoa izan, 98koan
|
izan
ezik ohikoa izan baita. Hilaren 17a ez zen bere eguna izan, baina.
|
|
|
autore apokrifo baten, Martin Lezetaren" Oroimena eta desioa" izeneko testuan. Autore apokrifoaren obra apokrifo baten aipamen luzea egiten da, datu piloa ematen du inoiz
|
izan
ez den autore honi buruz, sinesgarria egiteraino. Liburu horren aipamena egiterakoan, kritikatu eta baloratu egiten du egilearen eginahala eta fruituaren arteko harremana.
|
|
|
Denborari dagokionez, oso epe laburra da azaltzen zaiguna. Oro har, narrazioaren denbora lineala da, oroitzapenetan
|
izan
ezik: hauetan atzera saltoak nabariak dira, noski.
|
|
|
Giro hau islatzeko hizkera bizia eta aberatsa erabili ditu. " Hizkeraren aldetik, euskarak orain artean behintzat oso berezkoak
|
izan
ez dituen giro ilun eta gordinenetara egokitzeko saio orekatua egin du Edorta Jimenezek, nola araztasun garbiegitik hala zabarkeria lotsagabetik ihesi." (Egunkaria I)
|
|
|
Adibide soil bat jartzekotan, ni konforme nengokeela gure hizkuntza, Europan diren hizkuntzetarik zaharrena, legez bizirik jarraitzeko neurriak hartuko balira, gainera gogoan izanik Frantzia eta Espainiako hizkuntzarik zaharrena dela euskara. Baina horretarako Frantziak bere Konstituzioaren 2 artikulua aldatu beharra duela eta era beran Espainiakoak bere 3 artikulua, horrela
|
izan
ezik gure euskararen ukapena zelako eta aldi berean baita ONUren adierazpenarena ere.
|
|
|
Baina, Lingua Navarrorum zer zen jakiteko, inork zalantzarik
|
izan
ez dezan, on zaigu agiriak lekuko jartzea. Liburu honetan bertan (68 orrialdean) dugu Iruñeko apezpiku Petrus II.aren aipamen hura, unamaizter eta buruzagi hitzak erabiltzen dituena.
|
|
|
Aldi berean, esan beharra dago Erabilera Sozialaren eta Komunikabideen batzordeak berari zegozkion gainerako gaiak tratatzeko modurik ez zuela eduki, deitua ere
|
izan
ez zelako.
|
|
|
Horretan, beraz, gaur eguneko joerarekin bat datorrela esan genezake,. Jainkoarren?,, pozarren? eta antzeko sintagma finkatuetan
|
izan
ezik, bereiz idazten baita; Bartolomek berak ez du erabiltzen. Jaungoicuarren, forma eta, poz arren?
|
|
|
izenpean eta frantsesez aurkeztua. Gainera, frantsesera itzuligabe dauden jakinarazpenak eta euskarari buruzko artikulu gutxi batzuk
|
izan
ezik, egunkari honetan euskara ez da inondik inora azaltzen. Aldiz, Sud Ouestek, edozehatzago esanda, Jean Batiste Dirassar kazetariak, duela zenbait urtetatik hona,. Bidez Bide?
|
|
|
Frantziako kasua alde batera utzi dugu, ikusi dugunez Hegoaldeko prentsak osoarreta gutxi jartzen baitio herrialde horri, euskarazko egunkariak
|
izan
ezik. Frantziarekin zerikusia duten artikuluak argitaratzen direnean, ez da ukitzen Euskal Herriarekinduen lotura.
|
|
|
Bestela zehazten denean
|
izan
ezik; irrati asoziatiboen kasuan bezala, alegia, zeinetarako elkarteekbakarrik egin dezaketen eskaria. Xehetasun honek garrantzia du, zeren gaurdaino telebista lokalak eskaintzeko sozietateak, merkataritza erakundeak, hortaz?
|
|
|
Bata hiru multipleeta hirugarren baten bi programen gestioa kudeatzaile bakar bati emateko (14 programa, hortaz, gutxienez). Programazio horiek baldintzapeko sarbide moduan eskaintzekoakdira, bat
|
izan
ezik, zerbitzuaren promozioa egiteko baliatuko dena, hain zuzen ere.Lehiaketaren berezitasun bat, lehendik telebista zerbitzua eskaintzeko lizentzientitularrei horretara aurkezteko ezarritako debekua izan da. Onda Digital (Quiero TV) enpresak, Retevisionen filiala hain zuzen ere, irabazi zuen lehiaketa48 eta airean ditudagoeneko programazioak.
|
|
|
Emakidak hamar urtetarako izango dira, sistema analogiko guztietan bezala, iraupen bereko denbora tartetarako luzagarriak. Halaber, zenbait muga ezarri dira, besteak beste, hedapen estataleko programetan deskonexioen iraupenari dagokiolarik, gehienez jota ere, emisio denboraosoaren %30?, eta enpresen arteko kontzentrazioaren gainekoak (galaraziz, salbuespenetan
|
izan
ezik, pertsona fisiko zein juridiko bakar bati hedadura eremu bereko frekuentzia bat baino gehiagoren titularitatea edo horietan parte hartze gehiengodunaizatea).
|
|
|
Honako xedapenak ez dira gero eraginkorrak izan errealitatean, kirolen eta, bereziki, futbolarenkasuan
|
izan
ezik; alabaina, gatazkak gertatu direnean, legean jasotako eran baino modu lagunartekoagoanerabaki dira.
|
|
|
Satelite bidezko telebista42 liberalizatuta dago. Telekomunikazioen Lege Orokorrak aurreko Satelite bidezko Telekomunikazioei buruzko legea baliogabetu zuen, telebistari zegokionen
|
izan
ezik. Edozelan ere, satelite bidez hedatzen diren irrati etatelebista zerbitzuek ez dute jada zerbitzu publikoko kontsideraziorik, nahiz eta emisioen edukiak Irrati eta Telebistaren Estatutu Legeak eta Europako Artezarauaren egokitzapenak esaten dutenari makurtu behar diren.
|
|
|
Kontua da, modernia puskatu denetik (puskatzen aridenetik), bai askatasuna eta bai identitatea zer diren berriz pentsatu beharra dagoela. Horrela, mundu berrian identitateak urtzen ari direla esaten digute, sekula santaidentitaterik
|
izan
ez dugun Euskal Herrikooi, ez behintzat identitate aitortua edoegitura instituzionalekoa. Identitatearen ordez, etorkizuneko aldarrikapenak mestizaia, herritartasuna eta antzekoak direla esaten digute.
|
|
|
Jar dezagun disgresio multzo hori batuko duen printzipio bat, burujabetasunazmintzatzeko maxima ez oso zorrotz modura funtzionatuko duen oinarri bat: askeakizan nahi dugu, eta, filosofikoki oso modan
|
izan
ez arren, libertatearen behar horialdarrikatzen dugu. Ezin baita burujabetzaz hitz egin, askatasunaren kontzeptuakontuan hartu gabe.
|
|
|
Konputagailuen iraultzak, lehenengo iraultza teknologikoa
|
izan
ez arren, ez du espero litekeen erreakzioa sortu gizartean. Alde batetik, informatizazioa propagandaitzelarekin datorrelako; beste aldetik, lehengo esperientziak nahiko ezberdinak zirelako eta orain gertatzen denarekin alderatzea aski zaila delako.
|
|
|
Eskemaren azpialdean bakarrik da identifikagarria, esan badaiteke, identifikazioz terapia egiteko lekuan dagoen heinean; baina ez da identifikagarriaeskemaren goialdean, hots, duen boterea arbuiatzen duen lekuan. Eta hori da, hainzuzen ere, orain arte Estatuarentzat
|
ulergarri
izan ez den paradoxa. Grafoaren bisolairuen dikotomia bi diskurtsoen kontrakotasunean aurkitzen dugu berriro, hauda, nagusiaren diskurtsoan eta analistaren diskurtsoan.
|
|
|
Psikoanalisiarekin izandako lehen harremanetik hogei urte pasatu ondoren, 1946an Johannesburg utzi eta New York era migratu zuen. K. Horney k, E.Fromm ek eta C. Thompson ek
|
izan
ezik beste psikoanalista kideek ez ziotenharrera onik egin, ezta laguntzarik eman ere. Bertan Paul Goodman eta bestebatzuk ezagutu zituen, denen artean Gestalt Terapia sortu zutelarik.
|
|
|
Fritz ekiko harremana ona
|
izan
ez zen arren, Laura-rekikoa berriz iraunkor etaoparoa izan zen.
|
|
|
Sanz, A. Sarro eta T. Suarez. Esan daiteke, talde honetakokideak izan direla beren formazio mintegi eta argitalpenen bidez espainiarlurraldean Familia Terapia hedatu dutenak, lehendik lanean ari ziren besteprofesional batzuen laguntzaz, nahiz eta hauek bileran
|
izan
ez. J.A. Rios, J.L.Linares, W.
|
|
|
Elementu horiek guztiek subjektuak bestearekiko joera izatera bultzatuko dute, nortasunaren nahaste larrietan
|
izan
ezik, hain zuzen ere, halakoetan, asetasunekolehen esperientzietan izandako gorabeherengatik.
|
|
|
Zer ezote genuen ikasi eta zenbat zalantza ez ote zizkigun argitu, zalantza berriak sortuzizkigun aldi berean? Euskararen batasuna orduantxe bideratu zen, dudarik gabe, etahura ahalbidetu zuten batzuk joanak eta behin eta berriro goraipatuak izan diren arren, badira hain goraipatuak eta omenduak
|
izan
ez diren beste zenbaitzuk, joanak direnakbatzuk eta bizirik dirautenak bestetzuk, garai hartako gazteen irakasle ez arautuak izanzirenak. Bi aipatzearren, nik neuk biziki estimatutakoak, joandako bat, ImanolBerriatua, eta bizirik dirauen beste bat, Txillardegi bera, aipatuko nituzke.
|
|
|
ETAren sortzaile guztiok erdaldun ginen, Jose Luis bera ere barne (Iñaki Larramendi
|
izan
ezik, behar bada). Gauza jakina denez, denok euskaldun bilakatu ginen, zein edo zein hobeto edo txartoago?, eta, hortik abiatuz, azkar eta etenik gabe ekingenion erakundearen euskal kultur politikari.
|
|
|
iparraldekoa adierazteko eguzki haize; hegokoa adierazteko eguzki haize; ekialdeko haizea izendatzeko eguzki haize (52herritan, behin ere ez Bizkaian), osots haize eta izar haize. Guztira 56 izendapen lortudira, bat bakarra ere ez mendebaldeko haizerako eta bi
|
izan
ezik beste guztiakekialdeko haizea deitzeko.
|
|
|
Nagusitasunhori iparraldeko eta hegoaldeko haizeetan duen gailentasunak ematen dio. Eta nagusida lurralde bakoitzean ere, Zuberoan
|
izan
ezik.
|
|
|
sentimenduek. Ezagupen eremukoak
|
izan
ez badira ere, ulermenarekin batera sentimenduak ibili dabiltza aberri defentsan, nortasun propioarendefentsan, gu eta gutarrak garenon ezinbesteko maitasun eta afinitatean. Ez dagonortasunik ez eta kulturarik sentimendurik gabekorik.
|
|
|
Konpromiso sozialaren eskabideak eta, hemen, forma erlijiosoa hartu baitute aurrenik. Beste toki batzuetan hartubeharrik
|
izan
ez dutena. Edo, are gehiago, forma antierlijiosoa hartu dute toki haietan, existentzialismo frantsesean adibidez.
|
|
|
Bizimolde etikoa, bigarren partea?, familian zentratua, guk bizimodu kristau zintzoa esango genukeenada substantzian. Estetikoa gozameneko gizakia da; etikoa, obligaziokoa (singularrean: obligazio asko dauzkana eta asko betetzen dituena, jeneralean ez da etikoa, berebizitzari buruz erabaki erradikala hartzeko ausardiarik
|
izan
ez duena baizik).
|
|
|
Bi moldetako politika izan zitekeen hura: a) Gaztelania
|
izan
ezik, gainerakohizkuntzak aintzakotzat hartu gabe legeetan politika elebakarra (kasik aitortu gabea) egin zuena, eta b) Horretarako aukera edo beharra izan zituenetan, auziari aurrez aurreheldu, eta eztabaida teorikoetan nahiz unean uneko erabaki politikoetan bere hizkuntzpolitika egin zuena.
|
|
|
Hona, gure kasu partikularrean erabilgarriakdiren kategoria analitikoak ekarriko ditugu soilik. Hala ere, berehalako erabilgarritasuna
|
izan
ez arren, kasu batzuk aipatuko ditugu, geroko azalpenen bidean lagungarriakizan daitezkeelako.
|
|
|
Ez gaitu galdu, hitz batez, < politika> ren gehiegiaketa < soberaniak>, ezak eta eskasiak baizik! Eta lehen herri batek mende batzutaniraun bazezakean ere, erresuma bat bere zerbitzuko
|
izan
ez arren, gaur hori ez daposible? (1966c, 455).
|
|
|
Esan beharrik ez dago mintzo poetiko hau ez dela tradizionala (seda edo sare pasartean
|
izan
ezik), eta hemen poeta (ezkonszienteki, itxuraz) garaiko olde, irrazional, baten ukitutik irudi, ez razionaletara, lerratu da.
|
|
|
Jakina, horrek guztiak ez zukeen garrantzirik izango (ez behintzat izan zuenabezain handia!) tokian tokiko tradizioaren bitartez iritsitako baloreak eta bestelakokultur elementuak ordezkatuak izaten hasiak ez balira eta, gaitzago zena, herriarenegiazko premiatan oinarritutako balore berriak dekretuz eragotziak
|
izan
ez balituzte.
|
|
|
Aramaio, bizimoduan zein kulturan, kutsadura gutxiko irla moduko bat izan da luzaz.Eredu tradizionalei eta euskarari tinko atxikirik, ez du bertan industrializaziorik ezagutu (oso jende gutxi biltzen zuen ehun lantegitxo bat
|
izan
ezik), eta, ondorioz, inmigrazioaren fenomenoa ere txikia izan da beti. Geografikoki ere esparru itxia du, etakotxearen hedapen garaira arte biztanleek ez zuten aukera gehiegirik izan ingurukoherriekin harremanak mantentzeko, Arrasaterekin ez bazen, aspaldidanik aramaioargizakume gehienen lan-lekua izanik.
|
|
|
Pentsatzeko da, orduan, ea Euskaldunok munduari egin diezaiokegun ekarpena, harrapakaritzako zibilizazioa? kriminaladela salatu eta Europan bertan harrapakaria
|
izan
ez zen beste zibilizaziorik egon zelaaldarrikatzea ez ote dugun izango. Adibidez, Europa Zaharreko. Gimbutas enmintzaira erabiliz?
|
|
|
Nafar Estatuarenzaleak izanik, Euskara ikasteko, astirik? (?)
|
izan
ez dutenek jakin behar dute, ia hilikdauden gaskoinera eta Nafar Aragoiko erromantzeak konkistaren ondorioz sorturikohizkuntzak direla. Gainera, guretzat, indoeuroparrak ez izanik, Hizkuntz Antropologiak esankizunak eta garrantzi handia dituela eta erromantzeek euskal sena kolokanipintzen dutela.
|
|
|
Hala ere, badira arrazoiak konkistaren fenomenoa betikoa
|
izan
ez dela pentsatzeko. Noiz hasi zen konkista?
|
|
|
gizarte ororen emaitza da; horregatik, bortxa beti izan da eta beti izango da.Beste gauza bat da, beti izango diren gizarteko hiru fenomeno horiek nola antolatukodiren. Aldiz, badira gizartean beti
|
izan
ez diren beste zenbait fenomeno; esaterako, ustiaketak eta konkista, ekidin daitezkeenak. Propagandan, ordea, alderantziz esatenda:
|
|
|
Indoeuroparrak, ordea, ezbakarrik patriarkalak, baita militaristak eta konkistatzaileak izan dira. Euskal Herriarenkonkistatzaileak, musulmanak
|
izan
ezik, indoeuroparrak izan baitira, beharrezkoazaigu jakitea gu eta gure konkistatzaileen arteko kultur ezberdintasunak zertan diren.
|
|
|
Baina, bera, finkoa? denkasuan
|
izan
ezik, denbora kapitala itzulgarria da. Produktuen merkatuan erosketa batfinantzatzeko gordailu bat erretiratzen duen edozein tituludunek bere kapital monetarioa desegiten du.
|
|
|
lekuahartu du. Zehazkiago begiratuz, ikus daiteke ezen gordailu bankuek emisio monetarioaren monopolioa dutela, dibisen gaineko eragiketei dagokiena
|
izan
ezik. Banku zentralak Altxor publikoen gordailu bankuak dira:
|
|
|
Axular-ek ikusten zuen pagoa eta aurrean daukaguna berdinak dira funtsean; bainaAxular en Euskal Herria dagoeneko inoiz orainaldi ez etorkizun izango ez den iraganada, eta gure Euskal Herria, Axular-entzat, egundo iragan zein orainaldi
|
izan
ez zenetorkizuna, deus ez, hots?. Kojeve rentzat, gizakiak bakarrik sortu eta suntsitzen duesentzialki.
|
|
|
Horrexegatik, okerkuntzak eta manipulazioa saihestu nahi ditugulako, iturri sinesgarrietara jotzea komeni da. Eta kontuan
|
izan
ezen irratilaria albiste sorburutik zenbat eta hurbilago egon, hainbat eta gertuago egonen dela informazio ematearen eredu onetik. Beraz, datuak iturri primarioetatik edo beste autore batzuek albiste fokua edo foco de la noticia deitutakotik ateratzen baditugu, bitartekaririk gabe atera ere, berriemailea aserik eta pozik geratzen da egindako lanaz.
|
|
|
Prentsa idatzian agertzen den albistea, agertu eta gero, edozein unetan irakur daiteke; gainera, ulertu ezean, berriz irakurtzeko aukera daukagu. Hau, jakina denez, irratigintzan ez da gertatzen, zeren komunikabide honetan albistearen jasotzea une jakinean gertatzen baita; entzulearen arreta nahiko erlatiboa izan ohi da, errepikatzeko ia aukera gabe (garrantzi handiko kasuetan
|
izan
ezik). Hiru ezugarri horiei entzuleriaren kultur maila eta berriegileena desberdinak izaten direla gehitzen badiegu, argiro ikus dezakegu irrati idazkuntzak berezia izan behar duela.
|
|
|
batetik denboraldi luzeko programazioa egitea, udazkenetik udaberriaren amaiera arte; eta bestetik, laburra, udarako baino ez dena. Lehenbizikoan, entzuleek, Gabonetako eta Aste Santuko periodo laburretan
|
izan
ezik, ia ez dituzte beren ohiturak aldatzen, lantokian, bidaiak egiten eta etxeko ekanduak burutzen pasatzen baitute beren denbora; hortaz, programazioak aldaketa gutxi eduki ohi du.
|
|
|
Gure giza entzumena askotan hotsez josita izaten dugu kaleko zaratak edo gure inguruetakoak direla-eta. Ia zarata gehienei ez diegu arretarik ematen, interes berezia sortzen digutenean
|
izan
ezik.
|
|
|
Irratilariak hitzak eta soinuak ditu lankide egunero. Takean potean ahoskatu behar ditu aldez edo moldez, maiz letra eta soinuen esparru teoriko praktikoaz zalantza malantzetan egon eta ideia handirik
|
izan
ez arren. Hori hastapenetik kontzeptu batzuk argi ez dituelako gertatu ohi da horrela.
|
|
|
Zenbat eta lokalagoa izan, hainbat eta joera handiagoa dago informazioa informazio iturri bakarretik jasotzeko. Euskal Herriko irrati nazionalean, ostera, berriemaileak denboraren atzaparretatik itzuri ezinik dabiltzanean
|
izan
ezik, albistegietako notizia nagusien informazio datuetan sakontzeko eta iturri desberdinek igortzen dutenaz jabetzeko ahaleginak ikusten dira sarri. Haatik, informazio iturri ofizialetatik edateko ohitura aski erroturik dago.
|
|
|
Mende honen erditik aurrera, Bizkaiko gainontzeko eskualdeetan eta Gipuzkoan bezainbeste
|
izan
ez arren, landaketak emendatu egin ziren Karrantzan. Honela, 1964an koniferoen landaketek 721 Ha estaltzen zituzten eta 1990 urtean, berriz, 2.000 Ha.
|
|
|
Arrantza, berriz, erreken goialdeetan
|
izan
ezik, librea da; hala ere, karrantzarrak haranetik kanpora joan ohi dira, Asón eta Aguera ibaietara batez ere.
|
|
|
Kontzentrazio partzelarioa egin
|
izan
ez balitz, nekez iraungo zukeen Karrantzako baserriak egundaino. Hala ere, bere kalteak ere ekarri zituen kontzentrazioak, sailak banatzen zituzten hesi eta itxitura naturalen hondaketa bultzatu baitzuen.
|
|
|
Ubal gainaren inguruetan
|
izan
ezik, altuera ertaineko mendietan hareharriak eta lutitak dira nagusi, eta, beraz, baso azidofiloen berezko eremuak dira; hala ere, mendi horietan basorik ez dugu aurkituko, pago, ametz zein haritz bakanak inguratuz larreak eta sastrakadiak nagusitzen baitira. Bestalde, azken hamarkadetan, zuhaitz exotikoen landaketek garrantzi handia hartu dute, paisaiaren osagai garrantzitsua bilakatuz.
|
|
|
Karrantzan, Euskal Autonomia Erkidegoko beste lekuetan bezainbesteko mailan
|
izan
ez bada ere, koniferoen landaketa handiak egin dira XX. mendearen erditik aurrera. Landatutako espezieak intsinis pinua, Lawson altzifrea, Douglas izeia eta alertzea dira.
|
|
|
Harrobiko jardueren ondorioz kobazuloak kalteak izan bazituen ere, jarduera beroriengatik
|
izan
ez balitz, segur aski gaur egun ez zen ezaguna izango. Kontrolik gabeko bisitaldiek eta furtibismoak larriagotu egin zuten leherketek eta bibrazioek sortutako egoera, eta azkenik, kobazuloaren ondoan jarritako gehiegizko dinamitakarga batek kalte itzulezinak sortu eta gero, publikora itxi zen eta horrela jarraitu du duela urte gutxi batzuk arte.
|
|
|
izeneko araudiak eskaintzen digute aipatutako prozesu hori ikusteko bidea143 Lehenengoari dagokionez, aipatu dugun. Informe Quintana, ren eragina nabarmena izan zela eta txosten horren ezaugarririk garrantzitsuenak jaso zituela ikus daiteke (egitura zentralizatua, irakaskuntzaren uniformizazioa, etab.); bestalde,. Reglamento, n ere azpimarratu behar da jaso zuen zentralizazio gogoa. Baina neurri horien eragina berez eskasa izanik, bestetik, liberalen eraginkortasuna batere txikia
|
izan
ez zela konturatzeko, hezkuntza administrazioak izandako bilakaerari so egin genioke.
|
|
|
Hezkuntza arloari dagokionez, 1857ko lege honekin has gintezke nazionala den hezkuntza sistemaz hitz egiten; alde horretatik, orduan arteko izaera nazionalarena, gobernu eta administrazio liberala garatzeko nahiari lot zekiokeena besterik
|
izan
ez zela esango genuke. Era berean hezkuntza sistema nazionalaren eraikitze prozesua Estatu Nazioa eraikitzearenean ulertu behar dela esango genuke, azken honen ardatz nagusienetarikoa izan zen heinean.
|
|
|
–Ministerio de Fomento, ri dagokiona izango zen, hain zuzen, Moyano legearen administrazio orokorrari buruzko ataleko lehenengo artikulua (legearen 243 art.). Honek irakaskuntzako goreneko gobernua maila guztietan ministerio horren buruaren esku uzten zuen, eta bere agindupean Zuzendari Orokorra izango zuen, zeinak irakaskuntzaren administrazio zentralaren ardura izango zuen (244 art.). Bestalde, administrazio orokorraren barruan ere, legeak atal osoa eskaini zion. Real Consejo de Instrucción Pública? izena izango zuen erakundeari (245/ 258 art.), legeari esker ordura arte
|
izan
ez zuen egonkortasuna ziurtatuz. Aholkularitza funtzioak beteko zituen kontseilu horren eraketak erakusten duenez, Estatuak Elizarekin izandako eta orduan ere bazituen tentsioek eragina izan zuten kontzesioak egiteko orduan; baina lehenengoak botere harien kontrola ziurtatuko zuen, gatazkaren arriskua ekiditen zuen neurri berean.
|
|
|
Salbuespen hauek
|
izan
ezik: oinarrizko eskoletako (ez lehenengo irakaskuntzako goi mailakoak) eta eskolaurreko irakasleak.
|
|
|
Eman dezagun hemen arrazoi operatiboak jokatzen duela, baina operatiboa izanik ere, ezin da ukatu Estatuaren eta populazioaren arteko lokarria dagoela; eta, esango genuke, bi instantzien arteko identifikazioa ere sortzen dela, espainiarrak omen diren herritarren artean batasun ezaugarria sortzen baita, kolektibitate sentimendu bat. Gaztelaniak
|
izan
ezik, beste inongo hizkuntzak ez luke eskolan lekurik izan behar, ezta Estatuarekin harremanetan jartzeko aukerabiderik ere.
|
|
|
Eta Txemaren ilusioak Connemarako malkarren batetik egin zuen salto, eta berarekin batera Eiderrekiko maitasunari eusteko gogoak, eta sentimenduen zurrunbilo hartan arrazoi bat bilatu nahiak, eta denak egin zuen salto malkarretik. Denak, Txemak
|
izan
ezik. Txemak, eta bere itzal fidel zen hark, putetan putenak, lagunetan lagunenak:
|
|
|
Lehengo kontuak aparte utzita: artxibo guztiak ireki ditut, bat
|
izan
ezik. Azkena falta zait.
|
|
|
Eta hirugarrena, XVII. mendean Cromwell diktadore ingelesak itzelezko sarraskiak egin zituen hiri honetan. Egia esan, tipo honen bisita
|
izan
ez zuten tokiak gutxi izango dira Irlandan.
|
|
|
Ez etxera bueltatzean gerta daitekeenagatik, baizik eta pentsamendu hauek ez didatelako uzten Ralphekin momentua oso osoan bizitzen. Maite dut Ralph, inoiz inor maite
|
izan
ez dudan bezala.
|