|
2013
|
|
|
Hamarkada honen erdi aldera ordenagailua gure artean agertzeak, eta haren garapenak, ekarpen kalkulaezina egin zion euskararen munduari, lana errazteko ez ezik testuaren kalitatea hobetzeko ere bai, zuzentzaile ortografikoari esker. Hori guztia laster etorriko zen, ordenagailuz lagunduriko itzulpengintzaren hasiera baizik
|
izan
ez zena.
|
|
|
Lehen lehenik, ezkontzan dakusa arau urraketak sorrarazitako arazoaren konponketa. Helburua erdiesterik
|
izan
ez duenean, heriotza zigorra ezarri bere buruari, eta trenbidera bere burua botata gauzatuko du.
|
|
|
Eta gogoan izan Peter Gordonen esperimentuak, zeinetan frogatzen baitzen haurrek mice eater esaten dutela, baina sekula ez rats eater, arratoien eta saguen antzekotasun kontzeptuala gorabehera, eta gurasoen hizketan horrelako hitz elkarturik
|
izan
ez arren. Haren emaitzek unibertsal zehatz hori morfologia arauak burmuinean prozesatzen diren moduaren ondorio dela berresten dute, hots, flexioa eratorpenaren ekoizkinei aplikatuz, baina ez alderantziz.
|
|
|
Elkar etxeak berrargitaratu zuen 2008an Altxor uhartea (Maria Garikanok LUrako 1991n egindako itzulpena). Robert Louis Stevensonen euskal bertsioaren berrargitalpenean ere hitzaurrea ez da batere aldatzen (hizkuntzazko zuzenketak
|
izan
ezik): LU bildumako lehen aroan zegoen zegoenean argitaratu zen.
|
|
|
Ildo horretatik, Jon Casenavek adierazten du bere Euskal literaturaren historiaren historia n (2012, 80), monografiko asko falta dela oraindik Euskal literaturaren Historia baten osatzeko molde eroso batez?. Hain zuzen ere, Antonio Arrutiren parean agertzen dira XX. mende hasieran beste hainbat idazle, oro har azterketa sakonagorik merezi
|
izan
ez duten arren, batzuk literaturaren historietan aipatuak izan direnak: Emeterio Arrese, Luis Jauregi. Jautarkol?, Klaudio Sagarzazu. Satarka?, Sorne Unzueta. Utarsus?, Juan Arana. Loramendi?, Frantziska Astibia. Onintze?, etab. (eta beste hainbat lirateke Santiago Onaindiak bere antologian aipatzen dituenak, baina historietan agertzen ez direnak).
|
|
|
Pierre Landhe eta Orixeren historiak gerrarteko hiatusbat izango lirateke, gerora eragin handirik
|
izan
ez zutenak.
|
|
|
euskarazko herri poesiako molde handi eta txikiak diren bitartean (Mitxelenak ikusarazi zuenez), andoaindarrak euskaraizeneko moldea gaztelaniazko romancemoldearen ordain zurrun egiten du, honen ezaugarri guztiekin. Eta jarreraren aldetik, Mikoletak euskarazko herri moldeak hobetsi (lelori koplak
|
izan
ezik) eta arrotzak baztertzen dituen bitartean, Larramendi molde jasoagoen aldeko ageri da, bertakoak nahiz arrotzak izan, molde nagusi eta txikia bezalako herri ereduak aipatu ere egin gabe, behar bada eredu arrotz baina izen onekook egokiagoak direlakoan bere tesia frogatzeko, alegia euskarak duen gaitasuna arte poetikoaren arauetara makurtzeko, gramatikaren artearen alorrean egin berri duen le... Hortik ondorio bikoitza aterako litzateke:
|
|
|
Dena den, ez da ahaztu behar lerro gutxi gorago Augusto bera agertu zaiela Troiatik ateratako aita semeei. Ankisesen iragarpenaren arabera Augustoren eskutik urrezko aro berri bat etorriko da, Martzelok luzatuko zukeena hain gazterik hil
|
izan
ez balitz. Eneidako pasarte hori guztia, narratzaileak laburki gogoratua, lehen Borboien Monarkia Hispanikoak bizi duen egoeraren alegoria bilakatu da Luis I.aren heriotzaren ospakizunerako Salamancako jesuiten Ikastetxe Nagusian sorturiko poemetan.
|
|
|
Historia hori positiboki ematea bezain ezkorki ukatzea oso da erraz: ez dago euskal literaturarik, orainalditik bateratutako saio filologiko bat baino ez da, historian jarraitasunik
|
izan
ez duena, eta abar. Jon Casenavek azaldu ditu eredu positiboaren mugak bere Euskal literaturaren historiaren historia n.
|
|
|
Gaztelaniazko aipuetan grafia eta puntuazioa gaurkotuz aldatu dira testuak, Larramendiren Arteko bascuenze eta bascongado/ a
|
izan
ezik, andoaindarrak hala idazten dituenez gero ia beti.
|
|
|
Hala eta guztiz, onargarri da aldi berean egoera politiko desberdinen menpe bere ibilbidea egin duen eta egiten ari den hiztun komunitate baten literatura aldietan banatzeko? Esaterako, zenbateraino izan daitezke euskal literaturan mugarri lehen gerrate karlistaren edo bigarren gerrate karlistaren amaiera, hainbat euskaldunek gerra horiek bizi
|
izan
ez dituztenean?
|
|
|
XIX. mendeko poesiak ez zuen gainditu bertsopaperaren barrutia, honako zentzu honetan bederen: salbuespen bakanen bat
|
izan
ezik ez dago poesi liburu bakar bat ere; hots, ez dago batasun baten azpian eratutako poesia multzorik. Baieztapenak berdin balio du, Bilintx edo Etxahunentzat, Iztueta edo Elizanbururentzat, Arrese Beitia edo zehatz mehatz bertsopaper izenaz izendatu diren bertsoen egileentzat.
|
|
|
Arrunki bertsopaper egiletzat jotzen direnak eskola gutxikoak dira. Baita eremu horretan lekutu ohi
|
izan
ez diren Bilintx edo Etxahun ere. Kultura poetikoaren mailan bada alderik XIX. mendeko bertsogileen artean, ez horrela, hauen idazlanen formatuan:
|
|
|
(2010a) eta. Praktika literarioaren esparru sozialak eta XVIII. mendeko euskal literatura penintsularra: Naissance de l? écrivain? (2010b), zeinetan euskal literaturaren sistemaren eraketaren sorrera zailtasunak aztertu dituen, dokumentazioaren azterketa xeheaz.Alde horretatik, beraz, Aitzolen, Onaindiaren edota Atxagaren adierazpenek etenik
|
izan
ez duen deslegitimazio sinboliko baten aurkako lehia zaharraren lekukotza ematen dutela baiezta genezake.
|
|
|
Hala, Euskal Pizkundearen testuak bilakatu ziren Onaindiaren antologiaren muina. Aldiz, hain hizkuntz estilistak
|
izan
ez ziren XIX. mendeko zenbait poeta ez ditu zabalegi errepresentatzen, hala nola, Jose Mari Iparragirre edo Indalezio Bizkarrondo. Bilintx?. Berez, haien lekuan gaur egun ahantziak ditugun hizkuntza estilistak ageri dira aitzindurik.
|
|
|
Uste dut gure artean hain erabilia eta askotan emankorra izan den biografia lanak laguntzen duela E. M. Azkueren bertsoak garaian kokatzen eta hobeto ezagutzen. E. M. Azkue irakaslea izan zen ogibidez, seme alaba ugari izan zituen eta ez zuen olerkirik argitaratu (bat edo beste
|
izan
ezik), baina XIX. mendearen bukaeran Manterola eta Resurreccion Maria Azkue haren poemak argitaratzen hasi zirenetik haren ospea gora goraka joan zen, batez ere Pizkunde giroan. Bestalde, E. M. Azkueren bertso edo olerkiak sakabanatuak zebiltzan, harik eta A. Astigarragak eta J. Bijuescak bildu zituzten arte (Eusebio Maria Azcue koa.
|
|
|
1.2.E. M. Azkuek arduraz jokatu zuenbere familian tirabirarik
|
izan
ez zedin ondasun kontuan, familiakoak batuta egon zitezen eta elkarri lagun ziezaioten, bakoitza bere bizimodua ateratzen hasi arte. Esandakoa frogatzeko bi agiri aipatuko ditugu, biak hil aurreko urtekoak (1872).
|
|
2014
|
|
|
Euskal Pizkundearen lehen urrats horiek askoz ahulagoak izango ziren Azkueren lan eskergaren faltan. Resurreccion Mariak institutu probintzialeko euskara katedra eskuratu zuen 1888an eta bertan jarraitu zuen (mende hasierako tarte batean
|
izan
ezik) 1920ra arte. Hamarkada horietan zehar, ehunka bilbotarri gramatikaren oinarriak irakasteaz gain, Azkuek martxan jarri zituen bi aldizkari, akademia bat, antzoki txiki bat eta beste hamaika ekimen.
|
|
|
Jakina denez, A ereduan ikasgai guziak, euskara
|
izan
ezik, gaztelaniaz irakasten dira.
|
|
|
ereduari buruzko formulazio legalak ezartzen du ikasgai guziak, gaztelania
|
izan
ezik, funtsean euskaraz irakatsiko direla.
|
|
|
gorte hirietako hizkuntzak landu eta gaitu ziren estatu osoko hizkuntza ofizialak izan zitezen. Gorte zentralizaturik
|
izan
ez zutenen kasuetan, ordea, burges hirietan egin behar izan zen lan hura, geroago, estatua eta merkatua batu zirenean; batzuetan industrializazioaren ateetan, besteetan industrializazioaren eskutik. Gaur egungo hizkuntza ofizial eta estandar bat ikusten dugun tokian, estatu hizkuntza bat ikusten dugun tokian, gorte edo merkatari hiri bat izan zen.
|
|
2015
|
|
|
«Zuek agertokian, mikrofono edo kamera aurrean, jende aurrean testu bat irakurri/ interpretatu behar duzuenean, zer irizpide erabiltzen dituzue? »Eta erantzun bera jasotzen dut beti: «Sena, intuizioa! »Sena eta intuizioa oso lagun onak dira edozein arlotako profesionalarentzat, ez dago horretan batere dudarik; baina lan tresna batzuk eskainiz gero, askoz hobeto burutuko lukete beren lana; batez ere, sena galdurik dutenek edo haren aztarnarik sekula
|
izan
ez dutenek.
|
|
|
Kartoizko bere mundu xume bat, bere burutazioetako geografiaren neurrira osatutakoa, alegia. Borreroek, horri konplota iritzirik, txiki, txiki egin omen dute, berebiziko bortizkeriaz eta inolako gupidarik gabe, nire auzoaren kartoizko mundu apala.Bere horretan geratuko zen pasadizoa, baldin gaur eguerdian nire auzoak bere buruaz beste egin
|
izan
ez balu gelako sabaian lotutako kalamuzko soka lodi batez.
|
|
|
Salcesek eginiko elkarrizketetan (2016) euskarazko hedabideen lerratze politiko agerikoa aipatzen da oro har, tokikoetan
|
izan
ezik. Gainerakoen artean gehien aipatu direnei erreparatuz, ETB EAJren eragin eremuan kokatzen dute gehienek, eta Berria ezkerrekotzat eta abertzaletzat jotzen dute oro har.
|
|
|
Eta Gipuzkoako Landarbidebaserrian, Aiako Laurgainen esaten didate, toki ezezagun batean, karobia pizterakoan, goialdea erortzen zitzaiela, bein da berriz. Erriko apaizeri gertakizunaren berri eman zioten; beroien eskuartzea ordea alperrikakoa izan zen, ez bait zuen balio
|
izan
ez gorako eta ez berako. Ori ikusirik azti batengana jo zuten, eta onek gomenda zieten Anbotoko Damiarekinitz egin zezatela, eta aren aurrera zijoanak beti aurrea eman bear zion, orrelakoetan oi denez?, iñola ere erdeiñuz bizkarra eman gabe.
|
|
|
zortzi testutik seitan agertzen da kontsulta egitearen gaia. Beste alde batetik, kristautasunaren eta paganismoaren arteko erlazioa zuzena da, eta ez da aurkakotasunik nabarmentzen, kasu batean
|
izan
ezik, E n?: elizgizonek Mariren egoitzan zelan moldatu lau kontakizunetan dakite, eta Dama ez da kristautasunaren etsai, orokorrean.
|
|
2016
|
|
|
Edonola ere, euskal literaturaren historia gehienetan, zaharxeagoetan (Sarasola, 1971) zein berriagoetan (Urkizu, 2000; Lopez Gaseni, 2002; Aldekoa, 2004; Olaziregi, 2012), gutxi asko 60 hamarkaden bueltan kokatzen dute euskal literaturaren aro modernoaren hasiera bete betekoa. Modernitate horren baitan estreinako urratsa
|
izan
ez arren, hastapeneko garrantzizkoenetakoa izan zen Atxagaren lan literario zein teorikoa, azken hori aski ezezagunagoa?. Lan teoriko horri jarriko diogu arreta, zeina Pott Banda sortu aurretik hasi zen baina bereziki Pottaldizkarian gorpuztu zen, eta literatura konparatuaren lehen aldarrikapen argitzat jo daitekeen.
|
|
|
Eta noski, zailtasun handiak dituzte ulertzeko eta batez ere partekatu ahal izateko, bertakoagook edo izan ditugunak baino askoz handiagoak behintzat, naturala lirudikeen moduan?, bertakoagoek edo azken 50 urteetan gure lurraldeotan nolabaiteko kontsentsuz abiatu dugun euskaldunon komunitatearen/ euskararen berpizte eta berrindartze prozesua. Eta inoiz hau ezagutu, ulertu eta bidezkoa irudituta ere, nekez bizi lezakete prozesu hori bere kontsentsu propio bezala, oraintsu artean hemen
|
izan
ez direnean.
|
|
|
Adinaren eta sexuaren aldagaiak gurutzatuz gero, emakumezkoek gizonezkoek baino euskara gehiago darabilte adin talde guztietan, adinekoetan
|
izan
ezik (13 grafikoa). Adinekoen taldean, gizonezkoek euskara gehiago erabiltzen dute emakumezkoek baino.
|
|
|
Egia esan, testu horretan esaldi ilun eta korapilatsuak aurkitu doguzanean, astiro jo dogu jatorrizko testura, gre kora, eta kontsultatu doguz baita Vulgata Barria eta zerren datu barri dodazan gure tradizinoko testuak, eta baita A. Apaolazarena, M. Etchehandyrena e.a. Esaldi asko
|
izan
ez diran arren, ordu asko emon dogu esaldi ilunok bizkaitar rok ulertzeko moduan eskeintzeko.
|
|
|
[I.] Adizki aoristoen zer nork jokoan be, (ikusi) dagizun,(
|
izan
ez) dagidan, emon begio erakoak baino ez ete zan hobe daizun, daidan, beio erakoak erabiltea, askoz zaba lago dabilzanak?
|
|
2017
|
|
|
Izan ere, ezinbestez egin behar dugu lan honetan gramatika tradizioak euskal postposizioen artean argiro egin ez duen bereizketa bat, eta hainbat azpiataletan bereiziko ditugu euskal postposizio atxikiak, hizkuntzaren morfologiaren deskripzioari ekarpen txiki bat egiteko: ezkerrera a mugatzailea argi erakusten duten postposizioak(? §2.1), ustezko a mugatzailea erakusten duten postposizioak(? §2.2), eta ageriko mugatzailea inoiz
|
izan
ez arren betiere paradigma guztiak ondo bereizten dituzten postposizioak(? §2.3). Prolatiboa alde batera utziko dugu gure lan honetan, betiere mugagabea deitu izan den horren barruan azaltzen delarik.
|
|
2018
|
|
|
Baina gazteek dantza uzteko eta gaztetasunaz eta ezkongabetasunaz gozatzeari uko egiteko asmorik
|
izan
ez, eta calla, viuda, que moço y moça somos (64v) erantzun zioten Maria Aietxuri. Berak, berriz, ihardetsi:
|
|
|
Horregatik, eta hizkuntzalaritzarako sortuak izan zirenentzat interesa izateaz gain, altxor etnografikoa ere badira gaur egungo bidankoztarrontzat. Hala
|
izan
ez balitz, gure egunetara iritsi ez diren hainbat gaiez ez genuke ezer jakingo. Posta bidezko harremanaz gain, badirudi gutxienez hirutan elkartu zirela:
|
|
|
Predicado en el Colegio del Angel de Carmelitas Descalços de Sevilla. Sermoia irakurtzeko aukerarik
|
izan
ez dudan arren, euskarazko poema sermoi horren mamiaren bertsozko bertsio gisa aurkezten da: " que contiene la sustancia deste sermon, hecha por un religioso de la misma nacion y aficionado del autor".
|
|
|
Gure ustez, ezinezkoa da belaunaldi haren kideen sorkuntza literarioa egoki eta osoki interpretatzea kontuan hartu gabe irabazleen diskurtsoaren instituzionalizazioaren aurkako jarrera hartu nahi zuen testu produkzioa zela, eta, zentsurak eragozten eta filtratzen zuen diskurtsoa zenez, idazleek modu zeharkakoan soilik mintza zitezkeela. Horregatik, gizartean oihartzunik
|
izan
ez dezakeen oihua denez, poeta sozialen adierazpenak" esanezin" aren ezaugarriak hartzen ditu eta zeharkako adierazpen gisa hartzen ditu zenbait gai eta jarrera. Besteak beste, poeta sozialek beraien garaiko gizartearekiko arroztasuna adierazten dute, bakar eta isolaturik daudeneko deserrotze sentimenduak adierazten dituzte, eta" barne erbeste" aren adierazpen bilakatzen dute komunikatzeko ezintasuna, beste idazle sozialekin partekatzen dituzten erreferentziak, izenak eta lekuak aipatuz, zeharka bada ere.
|
|
|
Gerra ondorengo urteetan, erregimenak zituen erakusketak debekatzen edo baimentzen, eta kontrol horren pean, erabat galarazita zegoen artista batzuen lanak erakustea, baita irudi mota batzuk erakustea ere. Bestalde, garai hartan moral katolikoak azken hitza zuenez arte plastikoen arloan, biluziak edo horrelakoak erakustea zorrotz kontrolatzen zen, ordurako aurrez zuzenean debekatua
|
izan
ez bazen. Esate baterako, Bilboko Studio galerian Rafael Figuerak emakume biluzien pinturak eta marrazkiak erakutsi zituen 1949an, baina ez edonola:
|
|
|
Ikusten denez, trantsizioan zentsura ez zen desagertu, nahiz eta 80ko hamarkadatik aurrera zertxobait baretu. Eta baretu zen, zuzen esanda, egiaz zentsura beharrik
|
izan
ez zelako, kulturak disidentziaren gotorleku izateari
|
|
|
Bestelakoa izan zen, haatik, gobernu frankistak euskal produkzioekiko izan zuen jarrera. Nahiz eta 60ko lehen urteetan Gabriel Aresti, Xalbador Garmendia, Telesforo Monzon edota Piarres Lartzabalen testuak taula gainean ikusteko arazorik
|
izan
ez, 70eko hamarkadan gobernuaren jarrera aldatu egin zen, eta, idazlearen egoera politikoaren karietara, autore batzuen lanak debekatu egin zituen, baita lehendik antzeztutakoak izan arren ere.
|
|
|
Gutxi dakigu nola eta zertan aritu ziren lanean. Hura bizi
|
izan
ez genuen belaunaldiok ia ezer ere ez. Egoera honela, ziurrenik, hau izan da zentsuraren eta teatroaren mututzearen kalterik eta garaipenik adierazgarriena:
|
|
|
5 Horrek ez du esan nahi, nolanahi ere den, kultur politika produktiborik
|
izan
ez zenik.
|
|
|
5 Beste maila batean, zentsuraren definizio murritzegi horrek estatu (autoritario) baten izatea eskatzen duen heinean, lotura hori absurdora eramanda, euskal estaturik sekula
|
izan
ez denez euskal testuinguruan zentsurarik ere ez dela egon ondoriozta liteke. Baina, muturretara jo gabe ere, ez da oso zentzuzkoa iradokitzea estaturik gabeko jendarte batean zentsurarik egon ezin daitekeela, edota bere burua autoritario gisa bataiatzen ez duen estatua zentsore gisa jardun ezin denik.
|
|
|
Horrenbestez, ez da Zentsura Instituzionalaren debekua nobela isilarazi zuena, ez bada gizarte zentsurak eragindakoa eta, zuzenkiago esanda, Zentsura Instituzionalaren beldurrez harturiko autozentsura jarrerak baizik. Izan ere, zentsuraren arauek argitaletxe eta argitalpen arduradunak kaltetzen zituzten euren zereginak mugatuz, eta, debekatuak
|
izan
ez zitezen, behartuta zeuden nolabait ideia politiko, moral edota erlijioso jakinak mantentzera, argitaratzen jarraitu nahi bazuten behintzat. Horregatik aipatzen du Mitxelenak Haur besoetakoa argitaratzen saiatuz gero" akabo aldizkaria", Egan aldizkaria zentsuratzeko arrisku bizia aurreikusi baitzuen, eta, beraz, Miranderen obra autozentsuratu eta ez argitaratzea erabaki zuen.
|
|
2019
|
|
|
Honen aldaera interesgarri bakarra Mikoletaren euda da baina, arreta apurren bat emanaz B. Ariztimuñok egin legez,* eguda tik(=* egu da ‘eguzki izan (dako) ’= ‘iragan uda’) hurbil jartzen gara; gero, aurreraxeago, lehendik azaldu barda ren, latinezkoaren eta aipatu amerindiarren egitura berarekin. Hizkuntza horietako formekiko konparazioagatik
|
izan
ez balitz, barda eta uda arteko hoskidetasuna antzematera ere ez bide ginen iritsiko eta ezta AEko gramatikako fosil baten hondar argigarri urri bezain paregabeen aurrean ginenik ere.
|
|
|
Egitasmo hau, horrenbestez, hizkuntzalaritza diakronikoa eta filologia gurutzatzen diren puntuan kokatzen da eta bietako hatsarre eta analisi garapenen zordun da. zen antzekorik abian jarri euskalaritzan" Mitxelena paradigma"
|
izan
ez balitz, hura gabe borondate oneko (eta ez hainbesteko) zaletuen eskuetan jarraitu balu, euskararen jatorri ustezko bezain ustelen bila.
|
|
|
6 Euskarara bihurtuz, eta Mitxelena aipatu dudanez gero, garbi dago Mitxelena izan zela neogramatikarien metodo zehatza euskarari zuzen eta zorrotz aplikatu zion lehen hizkuntzalaria. Ez dut hemen maisuaren figura eta itzelezko ekarpena tratatuko, pare bat ideia
|
izan
ezik.
|
|
|
* ghdem, ghdom, gen. abl.* gh (d) m es, eta bokal luzeko nom.* ghdom, Pokornyren IEW hiztegiak dakarren bezala. Grezieran hitz bukaerako m> n bilakatzea erregularra da, gero deklinabidera, antzinako lokatibora
|
izan
ezik, zabaldu dena. Tokharierazko tkam eta batez ere hititerazko teekan ‘lurra’ lekukoak agertu zirenean, garbi gelditu zen Pokornyk onartutako protoforma oker zegoela.
|
|
|
Aranatarren giroko garbizalekeriak eragin sakona izan dau eurongan, eta garbizalekerian
|
izan
ezik ezin dabe benetako euskerarik ikusi. " Erdara asko jakin behar da euskera hori ulertzeko", esan ohi dabe.
|
|
|
Gainerakoan, hitz akabuan edo kontsonante aitzinean kausitzen dira salbuespen gehienak. ere testu guzietan dugu, 1786ko idazkariaren gutunean
|
izan
ezik.
|
|
|
Hiri horietan mediku aritu nahi zutenei azterketa egiteko ardura zuen. urteetan Iruñekoak erresuma osora hedatu zuen azterketak egiteko eskumena, Tuterara
|
izan
ezik. 1828 gorteek bertan behera utzi zuten instituzio hori, Medikuntza, Kirurgia eta Farmazia Kolegioa sortzeko (cf.
|
|
|
Gugatic Aldarera zatocen Jesus maitea eguin gaitzatzu bat cerequin. Erre zazu703 cere suz nere bihotza704, ta utzazu gucia zure705 dirudiela gueroz706
|
izan
ez dezan707, zuc nai ez decun708 asmo, edo gogoric.
|
|
|
1074 Aurkibidea ez da B (Anchuela, 1751) eta X (Rada, d.g.) edizioetan baizik eransten. Berdintsuak izan arren (orrialde zenbakiak
|
izan
ezik), Radarenetik jasoko da ondoren doana, liburu guztiari dagokion orrialde zenbatzea barne.
|
|
|
alde batetik, eta aitzineko 1.1 atalean azaldu denez, ohikoa da munduko hizkuntzek bihurkaritasuna adierazteko egitura bat baino gehiago izatea. Bertze aldetik, latinak eta erromantzeek estrategia bihurkari nagusitzat me, te, nos formak (lehenbiziko eta bigarren pertsonan) eta* se/ s (e) weizenordain bihurkaria (hirugarren pertsonan) izateak ez du erran nahi inoiz bertzelako baliabide bigarrenkaririk
|
izan
ez dutela. Ikus Erdi Aroko latineko (3a) eta okzitanierako (3b) hurrengo adibideak (Jensen, 1986:
|
|
|
Oharra: Aspaldidanik dokumentatutako auzo izena da, mendeetan zehar aldaketarik
|
izan
ez duena.
|
|
2020
|
|
|
21). Euskararen kasuan, ordea, historian zehar
|
izan
ez den aldagarritasuna berariaz antolatu beharrekoa da, hasiera batean behintzat, gero bere kabuz (kanpoko antolaketaren beharrik gabe) egingo du hizkuntzak, hizkera mailen araberako aldagarritasunari dagokionez, bere bidea. Testuinguru horretan ulertu behar da EBAZ arau edo proposamenen malgutasuna (ikus Oñederra 2004 laneko" fonoestilistika eta euskara" atala).
|
|
|
507). Honela, hizkuntzak historian zehar
|
izan
ez duen aldagarritasuna, hein batean, berariaz antolatu behar izan da euskararen kasuan; euskara batuak" lagundu" du horretan.
|
|
|
9 Teresaren amak egiten duen ariketak, galtzerdiak josiz eta deseginez, denboraren metafora irudikatzen du, baita zikloen funtzionamendu posible bat adierazten ere: denboraren joana adierazten da ekintza horren bidez, eta desegin ondoren berriro josteak hasiera batera bueltatzea iradokitzen du, hasiera hori berbera
|
izan
ez arren. Gerraren bidez ere erakusten da zikloen dinamika hori, gatazkak erdibitutako pertsonaiengan, hain zuzen:
|
|
|
XX. mendean sortutakorik ia ez zegoen, beraz, ez zen belaunaldi berritzerik gertatu. 1944an itxi
|
izan
ez balute ere bere baitarik eroriko ote zen, berritze horren faltaz. Gazteagoek, beste gisan ere, beste aldizkari bat sortuko ote zuten, Eskualdunan sartu ordez?
|
|
|
Euskal Gramatika. Lehen Urratsak bildumako lehen liburukiek, orain dela hogeita hamar urte baino gehiago idatziek, ez zuten aukerarik
|
izan
ez hizkuntzalaritza teorikoaren eta ez euskal hizkuntzalaritzaren ekarpen nagusiak jasotzeko. Bide horretatik nabarmendu nahi ditut hainbat gai, jakinik azken urteotan osatu dugun gramatikaren erakusgarri bat baino ez direla.
|
|
|
171) hitz ordenaz esan duena, osagaiak antolatzeko eman dituen erregelak bere testuinguruan kokatu behar ditugu eta gogoan izan lehen hizkuntzaren ezaugarriak eman nahi zituela eta ezaugarri horiek guztiak betetzen zituen hizkuntza bakarra euskara zela demostratu nahi zuela. Beraz, hizkuntzen jatorrizko ordena, aldaketarik
|
izan
ez duena, euskararena da. Horrek ez du esan nahi hitz ordenaren funtsezko kontuak ondo deskribatzeko gai izan ez zenik.
|
|
|
Beraz, hizkuntzen jatorrizko ordena, aldaketarik izan ez duena, euskararena da. Horrek ez du esan nahi hitz ordenaren funtsezko kontuak ondo deskribatzeko gai
|
izan
ez zenik. Hiru arau eman zituen:
|
|
|
Badira EGLUn esandako zenbait gauza hain aldaketa sakonak
|
izan
ez dituztenak. Egia da berridazketa berria dutela, beste modu batera ordenatu ditugula eta abar, baina, neurri batean, menderakuntzaren kontuak azaltzeko orduan ez dugu hain aldaketa nabarmenik egin.
|
|
2021
|
|
|
Armentiako San Prudentzio, gotzaina (IV); Loiolako San Ignazio, presbiteroa (VII); San Fermin, gotzaina eta martiria (VII), eta Xabierko San Frantzisko, misiolaria (XII). Honeek guztiek nahierazko oroipena dabe, Loiolako San Ignaziok eta Xabierko San Frantziskok
|
izan
ezik; honeek biok, beharrezko oroipena dabe. Eleizbarruti arteko liturgi egutegi orokor hau Meza liburuan sartua agertzen da; ez, ostera, eleizbarruti bakotxeko egutegi bereziko santuak.
|
|
|
Izan be, tentazinoak, deserosoak eta gogaikarriak izan arren, baliagarriak eta onuragarriak dira. " Probatua
|
izan
ez danak gitxi daki" dino Sirakek (Sir 34,10). Gitxi daki, batez be, bere buruaz.
|
|
|
46). Bigarren mailan, kasik klase guztiak euskaraz emanak dira, frantsesa eta atzerriko hizkuntzak
|
izan
ezik. Paraleloki, esperimentazio batzuk aurrera eramanak dira, irakaskuntza publiko zein pribatu kristauan eta batik bat haur eskolan, esperimentazio pedagogikoari buruzko Hezkuntza Kodearen L.401 artikuluari esker" (IGEN eta IGAENR 2013). 3
|
|
|
33) EAEko lan eremuko profesionalen hizkuntza ikuspegia aztertu zuen, eta honako hau ondorioztatu: lan eremuko berezko hizkuntza gaztelania da, hizkuntza plangintza argia duen erakundean
|
izan
ezik. Euskaraz hala zuzentzen den bezeroari baino ez zaio egiten, edo lankide euskaldunari, hurbileko solasaldian.
|
|
|
Euskal literaturarekin eta euskalgintzarekin harreman estua
|
izan
ez duten XX. mendera arteko euskal herritarrak. Ponte izenak ez dira euskarazko grafiaz idatziko, haiek egokitu ez badituzte.
|
|
|
Emakumeak (poetak zein poetak
|
izan
ez) itxialdian egon dira urte luzez. Horrek idazketa intimoagoak egitera bultzatu ditu, eta gutunak, memoriak eta egunerokoak izan dira nagusi euren lanen artean.
|
|
2022
|
|
|
Aliceren mintzairari eusten zaio; ez, horrela, Pedro Viñasenari; izan ere, honi gorde izan balio Latsibin, bederen, ele bikoa izango zen kontakizuna. Egoera hori saihesteko elebitasuna ematen die egileak, Mungiako mitinean
|
izan
ezik.
|
|
|
Floren Andrakak daraman zaldiari" Hala, Vizconde; hala, Cabrera, que vamos a Jatabe y tenemos prisa; hala, hala" (65) adierazten dio;" Bravisimo" (190) oihukatzen du Viñasen mitinean;" Bravo" (289) Jatabeko boto zenbaketak aldarrikatzean edo paperean irakurtzen duenean" yo no soy orador" (86). Lehendakari duten don Anbrusekin, heiagoretan
|
izan
ezik," Caracolada! " (21)," Cara... cas!" (44), beti ebakerari eusten dio.
|
|
|
Bi istorioetan musikaren berri duten eta kantatzen duten pertsonaiak egon izanagatik, ez Kalifornian bizi izandakoak, ezta beste inork ere aukeratzen du ingelesezko kantarik edo konposiziorik. Gaineratutako mintzaira orotan dago musika iturri duen izenbururen bat, ingelesez eta grekoaz
|
izan
ezik. Sustatzaile desberdinak dituzte ingelesak eta italierak, idazleak zituen bi grinetako bakoitzean kokatuz:
|
|
|
Zalantzarik gabe, hizkuntza hori da istorioaren bilakaeran parte hartzen duena, ez osterantzekoak. Ardi galduan Leonen meza berria larunbatez Lasarteko komentuan egitea erabaki duenez bere izeba Isabelek, eta hor igandean
|
izan
ezik gaztelania erabiltzen delako, Azpeitiko apaizak ukatzen du aitabitxi izatea; Latsibin ele horrekin zipriztintzen dira liberalei egindako salaketak. Haatik, ez du ezartzen korapiloaren muinean, Ardi galduan Leonen saminaren eragilea ez delako aitabitxia ordezkatu izana, aita ardi galdua izatea baizik, horregatik galtzen du nahi zuen destinoa, eta Latsibin, hauteskundeetan aurrez aurre jartzen diren bi aldetakoek txertatzen dutelako gaztelania, karlistei politikaren gaian euskarara mugatuz.
|
|
|
Dena den, lurralde honetan gipuzkeraz bestalde, beste bi euskalki baliatzen dira, nahiz eta hamar eskutitz egileetako bosten jaioterriaren berri eman, lau Leaburukoak eta bosgarrena Gaintzakoa, osterantzekoena ezezagun izan arren, gipuzkeraren jabe dira. Laburbilduz, euskalkiaren aurretik lurraldea jartzen du, hain zuzen, gutunetako bi frantziskotarrak Arantzazutik igorritakoak direlako, hots, bizkaieraren eremutik, baina, ez dakigu zein euskalki bereganatu zuten haurtzaroan, ezta gainerako apaizek ere, Leaburukoak
|
izan
ezik. Hortaz, elizgizonek duten destinotik egikaritzen dituzte gutunak.
|
|
|
Aitabitxi dituen" adiskide eta bereterkide gartsu" (53) 3 horietako batek bestelako iritzia zuenez, Beizamatik Leaburura bideratzen da, adiskideekin batzeko eta apaiz horiek izango dira bide erakusleak. Mudantza txikerra zen, biak bizilagun gutxi zituzten herri txiki txikiak baitziren, soilik baserria bizibide zituztenak, eta latina
|
izan
ezik, osterantzeko eleak arrotz zituztenak.
|
|
|
Erabili diren aditzen erroari begiratuta, bai orokorrean eta bai mugimenduka, errepikatzen diren aditzak daudela ikusi dugu. Ia mugimendu guztietan gehien erabili dena izan aditza izan da (Antolaketa mugimenduan
|
izan
ezik, gainontzeko mugimendu guztietan). Baina, horrekin batera, nabarmentzekoa iruditu zaigu Helburua mugimenduan aztertu eta aurkeztu aditzak ere behin baino gehiagotan erabili direla eta Metodologia mugimenduan beste horrenbeste gertatzen dela eman eta erabili aditzekin.
|
|
|
Euskarazko idazketa akademikoaren gainean badago zer aztertua, zer hausnartua eta zer egina. Gaur gaurkoz gutxi ikertu den esparrua da, baina ezin esan emankorra
|
izan
ez daitekeenik.
|
|
2023
|
|
|
Goierrin (eta Tolosaldeko herri batzuetan ere bai) –Larramendik zeharka aipatu gisan– bokalez amaitzen diren hitzetan artikulua ezabatu egiten da (Lipuk jota), absolutibo singularrean
|
izan
ezik. Hain zuzen, lehenik mugatzailea asimilatzen da; horren ondoriozko tinbre bereko sekuentzia luzeagoa laburtzen eta soiltzen da gero:
|
|
|
Hurrengo batzarrean, ekainekoan, D. Intzak azaldu zuen, bai berak, bai bilerara joaterik
|
izan
ez zuen A. Campiónek pozez eta atseginez egiaztatu izan zutela etsaminetako bikaintasuna. Euskaltzaindiak erabaki zuen zorionik beroena igortzea errektore jaunari.
|