2001
|
|
Lehen irakurketa horrek asko argitu digu panorama. Oro har, badakigu nolakoaden
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegi berria: zer-nolakoa den eta nondik-nora doanaldaketa.
|
|
–HEOK:
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegi dialektikoa?. Asmoa ere bai:
|
|
Eta hiru puntutan. Lehenengoan,
|
hizkuntzari buruzko
lau ikuspegi orokor aurkeztuko ditut,. Metakurrikulua, artikuluan oinarrituz. Bigarrenean, hizkuntzaren zientzien historia soila azaldukodut, ikuspegi dialektikoaz.
|
|
Lehen hurbilketa honetan, hiru urratsetan jardungo dugu. Lehenengoan, irakurmolde bat eskuratzen saiatuko gara,
|
hizkuntzari buruzko
lau ikuspegiak atzemateabidera diezagun. Bigarrenean, ikuspegiak landuko ditugu.
|
|
Orain, lau ikuspegi horiek azaldu ondoren, errazago jabetzen gara nondiknora doan HEOKak jasotako
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegi-aldaketa: ikuspegiformalistatik ikuspegi dialektikora.
|
|
– Ikas/ irakas-prozesuaren xede nagusia ez da
|
hizkuntzari buruzko
ezagutzakmetatzea (horiek beharrezkoak izango badira ere), hizkuntzaren erabileran trebatzea baizik.
|
|
Lan honetan kontuan hartu dira, neurriren batean behintzat, ikusmira soziologikoa eta soziolinguistikoa: alde batetik, gehienbat ukipen-egoerako hizkuntzei buruzko, batipat euskara bezalakomenpeko
|
hizkuntzari buruzko
–egoerak aukeratuz horiekiko teoriak landudirelako; bestalde, erdi soziologikoa eta erdi psikosoziala den sare sozialaere aztertu delako, bien arteko lotura eginez; halaber, enpirikoki euskararenegoera aztertzean (aipatutako bi doktorego-Tesiak:
|
|
Naturaltasun osoz batzuek, borondate zehatz adierazi batez beste hainbatek... Hizkuntzak" ez du deus barrenen" dionean,
|
hizkuntzari buruzko
pentsamendu totemikoa, fetitxe gisakoa ukatzen du. " Zernahi izan dezake" dioenean, berriz, hiztunok gure hizkuntzari atera diezaiokegun etekinaz konbentzitu nahi gaitu.
|
2002
|
|
Beste adibide bat (Femandez de Pinedo, 1984). 1985ean argitaratutakoespainiar unibertsitateari bumzko libum batean,
|
hizkuntzari buruzko
atalean Filologiaren bilakaerabaino ez zen aztertzen. (Gutierrez Cuadrado, 1985)
|
|
– Zenbait kurrikulu-eredutan
|
hizkuntzari buruzko
ikuskera, bai, aldatu da, baina ez ikaskuntzari buruzkoa; ez dira ohartu, ordea,, eduki berriak, ezindirela betiko moduan, ikasi?.
|
|
1 GAITASUN KOMUNIKATIBOARENINGURUKOIKUSKERAK1.1 Jakina denez, hizkuntzaren irakaskuntzan azken 30 urteotan aldabide nabarmena egin da
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegiaren eta irakasteko moduen inguruan.
|
|
Eredu honen arabera, gaitasun komunikatiboa ezagutza eta abilezia multzo batda. Alegia, ikaskuntzaren helburua ez dateke soilik
|
hizkuntzari buruzko
ezagutzakeskuratzea, abilezia batzuk garatzea baizik.
|
|
Baina bere lanetan joera finkoakageri dira: lehendabizi,
|
hizkuntzari buruzko
zehaztapenak egiten zituen, erabilibehar zituen kategoria eta kontzeptuen erlatibotasuna azpimarratuz. Bigarrenik, kezka epistemologikoa planteatzen zuen, baina, berehala, filosofo greziarrengaraian ere kezka horien berri bazegoela adierazten saiatzen zen.
|
2003
|
|
Adin, ogibide eta helburu desberdineko jendea hurbildu zen Iruñera. Anaitasuna-k argitaratutako inkesta baten arabera, arrazoi desberdinek bultzatzen zuten Iruñera hurbiltzera,
|
hizkuntzari buruzko
ezaguera sakondu nahia batzuetan; norbere jakintza-arloan prestakuntza hobetzeko aukera, Euskal Herritik kanpo ikasten urtea pasa ondoren, bertoko giroan sartzeko aukerak ere erakartzen zuen, giro euskaldunean murgiltzeak (horixe izan zen adibidez Jon de Luisa mexikarraren kasua), UEU Euskal Unibertsitatearen oinarria izateak, beste lurraldeetako jendea ezagutzeak eta abarrek.
|
|
–Evolución de la Universidad de masas?, in H. E., (arg.), Adecuacio-nes universitarias a las necesidades sociales, Euskal Herriko Unibertsitatea, Bilbo, 27 -49 Beste adibide bat Fernández de Pinedo, E. (1984): . Universidad Vasca?, Leviatan II. Extra, 35 -40 1985ean argitaratutako espainiar unibertsitateari buruzko liburu batean,
|
hizkuntzari buruzko
atalean Filolo-giaren bilakaera baino ez zen aztertzen. Gutiérrez Cuadrado, J. (1985):
|
2004
|
|
Bestetik euskaraz bizitzea erabakia zuelako. Euskal literatur historian ardatztzat hartua izan den Leturiaren egunkari ezkutua argitaratua zuen... eta
|
hizkuntzari buruzko
hamaika burutapen eta lanetara murgildua ere bazen, nik ez banekien ere. Harrez gero ere Txillardegi bide urratzaile aparta izan da.
|
|
Txillardegi euskararen alde makina bat lan egindakoa da. Tartean sei nobela,
|
hizkuntzari buruzko
hamabi saio... Aurtengo Durangoko Azokara ere, ez da esku hutsik etorri; Euskararen aldeko borrokan lana argitara eman baitu.
|
|
178 Juan San Martin: . Gero esango dute abertzaleok politizatu egiten dugula
|
hizkuntzari buruzko
guztia, baina hori ez da egia. Ez.
|
|
hots, historiaren ehundura konplexua hautemateko gaitasun intelektual handiagoa behar dela, hizkuntzaren eta hiztunaren arteko dialektikaz jabetzeko baino. Harrigarria, zinez,
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegi formalista huts horretan sostengaturik pentsatzeko agertzen duten joera hori, ikergaitzat daukaten zientziaren izaera paradigma konplexuak taxutzeko horren egokia izanda. Batez ere, euskaldun alemanaren iritziak harritu gaitu, hizkuntzari buruzko pentsamenduan tradizio alemaniarrak gutxik bezalako joritasuna ondo erakutsia duelako.
|
|
Harrigarria, zinez, hizkuntzari buruzko ikuspegi formalista huts horretan sostengaturik pentsatzeko agertzen duten joera hori, ikergaitzat daukaten zientziaren izaera paradigma konplexuak taxutzeko horren egokia izanda. Batez ere, euskaldun alemanaren iritziak harritu gaitu,
|
hizkuntzari buruzko
pentsamenduan tradizio alemaniarrak gutxik bezalako joritasuna ondo erakutsia duelako.
|
|
Garaileen izaera zentzuduna gorabehera, diodan,
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegi idealista gainditzeko jarrera hori estimatzekoa dela. Hain kaltegarria zaigun ikuspegia, hain justu.
|
|
Euskal kulturarik gabeko euskaldun berriak ez dauka ikasten ari den
|
hizkuntzari buruzko
identifikazio-atxikimendurik. Goazen ostera ere Buxóren gidaritzapean hizkuntza-antropologiaren irakaspenak gogoratzera:
|
|
Bere lekuan eta unean ikusiko dugu, hain zuzen, euskararen auziak egundoko ondorio politiko eta kulturalak dituela gure herriaren egungo krisian. Eta krisi horren atakatik ateratzeko, ez daukat zalantzarik,
|
hizkuntzari buruzko
ikuskera eta jarrera hauek funtsezko zeregina beteko dutela haren ebazpenean.26
|
|
565 Endrike Knörr, Beñat Oihartzabal, Pello Salaburu, Ibon Sarasola, Josu Zabaleta: . Euskararen etorkizuna bera arrisku bizian jartzen du proiektu honek (Eusenor-en proiektuaz ari dira),
|
hizkuntzari buruzko
eredu zehatz bat inposatu nahi baita?. Metafisikatik zientzietara eta zientzietatik informatikara, Euskaldunon Egunkaria, 1993/11/11.
|
|
Ez daukat ezer erdaldunen kontra, baina euskaldunon lepotik ateratzen dute mozkina Durangon, ze mobilizazioa guk eragiten dugu, ez beraiek. Lehen han erdaldunen gauzak ziren euskal gaiak, eta Euskal Herriari buruzko gaiak, eta
|
hizkuntzari buruzko
gaiak, eta eragina zuen euskaltzaletasunean, hori galdu egin da. Euskal Liburu eta Diskoen azoka bat sortu beharko litzatekeela uste dut?. 717
|
|
Berrikitan, Hen daia eta Hondarribiako Batzarren berri eman izan denean, J. Javier Granja Pas cual-en lanean bezala, honek ere, ia hitzez hitz, Viiiasante eta Kintanaren ber tsio bera ematen du (110). Azken honengan, gainera, geroago ikusi dugun bezala, Sabino Aranaren jarrera intelektuala politikeriaren aitzakiaz satanitze ko joera nabarmentzen da, haren
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegi estu eta politi zatuari Azkue edota Kanpionen jarrera zabal eta zientifikoa kontrajarriz.
|
|
Erresumek ez omen dute berriki arte
|
hizkuntzari buruzko
politikarik izan.
|
|
Hizkuntzari dagozkion fenomenuak sakonak dira; hitzegitea oharkabean egiten da eskuarki. Horregatik,
|
hizkuntzari buruzko
teoriak, eta Hizkuntzalaritza bera, jakintza-sail gazteak dira.
|
|
Hizkuntza bat gizarte-hesi bat dala hitz hauetxetaz ez esanagatik ere, hizkuntzazko hesia eten gabe ari izan da kondairan zehar. Era berean, legeetan eta agirietan gobernuek berariazko hitzez hizkuntzei buruzko beren asmoak edo xedeak agertu ez arren (maiz oharrezko xederik ez zutelako) asmo edo xede nabarmenik ezagutarazten ez bada ere, erresumek eta gobernuek ba zuten aspaldidanik, nere ustez,
|
hizkuntzari buruzko
politika eta helburu bat.
|
|
antziñako mendeetako hizkuntza-gertakariak xuxen neur ahal izateko, koefiziente bat jarri behar da. Baiña, Erroma’ko inperioan batez ere, nabarmen agertzen da
|
hizkuntzari buruzko
kontzientzia bat: erresumaren batasuna hizkuntzazko bakoiztasunaren gaiñean eraiki nahi da.
|
|
A) Batetik, 23 herri-giltzarri hautatu zituen Suomi’ko eskualde guzietan, eta 23 pertsona eskolatu,
|
hizkuntzari buruzko
jakintza bereziak emanez. 23 pertsona horiek lau urtez egon ziran, nor berari irtendako ikas-herrian, ezertarako ere higitu gabe egonaldi guziaz, egokitutako familiarekin osoki bateraturik (urtean sei aste bakantzaz kanpo, udara aldean).
|
|
Nazio-zuzpertzeetan nazio-zapalketari buruz banatzen dira indarrak azkenean. Hori dela-ta,
|
hizkuntzari buruzko
jokabideak ipintzen ditu denen arteko mugak; hizkuntza bait da nazioaren arima eta guna.
|
|
André Martinet’ek dirudi gaur
|
hizkuntzari buruzko
gaietan nagusi. Itzal haundikoa, Martinet’en estrukturalismoa Hjemslev’ena baiño neurtuagoa da.
|
|
" Hizkuntzalaritzaren azterpideak balio eredua du etnologiazko ikaspenetan" (Lévi Strauss, Anthropologie Structurale, 26). Ez dugu ahaztu behar ere Lévi Strauss’en bilduma gotor huntan, heren bat
|
hizkuntzari buruzko
azterketa batzuk osatzen dutela.
|
|
Erresuma modernoetan batez ere, erresumak egun duen ahala lehen baiño haundiagoa izaki,
|
hizkuntzari buruzko
gorabeherak sakonki ohi dituzte istudiatu zapaltzaille gertatzen diran erresuma-gobernariek: gaurko egunetan ba dago berariazko hizkuntza-politika sendo eta zindo bat.
|
|
Napoleon’ena baiño lehenagoko erresumek berek ere, ba zuten maiz
|
hizkuntzari buruzko
xede bat, edo asmo garbi bat behintzat; baiña obratzeko eta betearazteko indar haundirik ez!
|
2005
|
|
XIX. mendeko jatorrizko hipoteka-legerian,
|
hizkuntzari buruzko
xedapen bakarra 1861ko Legearen 5 artikuluan agertu zen; artikulu horretan ez ziren aipatzen gaztelaniaz besteko hizkuntza espainiarrak, baina bai atzerrian egiletsitako agirien inskripzioa. Ildo horri ekinez, 1861ko lege hori betearazteko Erregelamenduaren 9 artikuluak azpimarratu zuen agiriok gaztelaniara itzuli behar zirela.
|
|
3 Hirugarren atalak, herriaren eta bere biztanleen deskribapena eta hizkuntzaren zatitze analitikoa egin ondoren, aurreko bi saiakera horien emaitza izango diren euskal nazio eta
|
hizkuntzari buruzko
hainbat ikerlan historiko eta filosofiko jasoko ditu. Kontua, hemen, honetarako eraginen bat duten zirkunstantzia guztiak aintzakotzat hartuko direlarik, zera izango da espresuki:
|
|
72 Humboldt, GS VII 1 -344 —WfB III 368-756— Ikus Gipper & Schwarz, 1969: 8847 zk. Ikus ere Flitner & Giel, in Humboldt, WfB V 488 -490 Idazlan hau, printzipioz, Java (Indonesia) irlako Kawi
|
hizkuntzari buruzko
ikerketa baten sarrera da eta, honengatik, guk berau" Einleitung zum Kawi-Werk" bezala ezaugarritzen dugu. Beti ere" Einleitung" edo" Sarrera" honek, bai bere luzeragatik bai bere edukiengatik, obra autonomo eta independente bat osatzen du eta, orokorrean, era honetan kontsideratzen da berau.
|
|
180 Ikus Acero, 1998: 15 -17 Gure autorearen hizkuntz-teoria, bestela, G. Vico-ren
|
hizkuntzari buruzko
ideiekin lotu daiteke ere. Ikus honetarako Trabant, 1990:
|
|
Hasieratik aitortu beharrekoa da, hala ere, bere asmoa ez dela hainbeste hizkuntz-eskoletarako estrategia metodologikoak lantzea eta eskaintzea, baizik eta batez ere hizkuntz-eskola horien izateko arrazoia eta zentzua aztertzea. Beste batzuk izango dira, ondorengoak eta jarraitzaileak,
|
hizkuntzari buruzko
haren teoria hizkuntz-irakaskuntzaren praktikara eramaten saiatuko direnak, alegia, haren hizkuntz-kontzepzioarekin bat datozen eskuliburu didaktikoak idatziko dituztenak138 Gure aldetik, ordea, ez gara gehiegi sartuko era honetako aspektu praktiko edo didaktikoetan eta, hark egindakoari jarraituz, hizkuntza ezberdinen ikas-irakaskuntzaren sakoneko arrazoiaz eta azkeneko zentzuaz arituko gara ... Helburua orain arte honi buruz esandakoa osatzea da eta, zehatzago, hizkuntzen ikas-irakaskuntza horrek gizakiaren hezkuntza orokorrarekin," Bildung"-arekin, duen zerikusia hobeto ulertzea.
|
|
Hizkuntza bakoitza eta hizketa bakoitza errespetatzea, honela esan dezakegu, hura hitz egiten duen giza-taldea eta hori esaten duen pertsona errespetatzea da eta, hain zuzen, hemendik hasita bakarrik bideratu daiteke benetako giza-formazioa eta giza-hezkuntza. Honengatik, bada, hartzen du Humboldtek hizkuntz aniztasuna bere lan antropologiko-pedagogikoen erreferente garrantzitsu bezala eta, zentzu honetan, adierazgarriak dira oso euskarari edota Hegoamerikako zein Ekialdeko zenbait
|
hizkuntzari buruzko
bere ikerketak. Bere saiakera linguistiko guztiek, beti ere, ezaugarri garbi eta komun bat dute:
|
|
Humboldten pertsona eta obrari buruz gauza gehiago esan daitezke, jakina, baina orain arte aipatu ditugunak gure idazlan honen helbururako nahikoak direlakoan gaude, alegia, haren hezkuntzari eta
|
hizkuntzari buruzko
hausnarketak zuzen ulertzeko. Hala ere garrantzitsua iruditzen zaigu, oso labur bada ere, pertsonaia hau urte askotan eta profesioz" politikari" eta" diplomazialari" izan zela gogora ekartzea, bertan hainbat ekarpen teoriko zein praktiko egin zituelarik.
|
|
Haren" mundu-ikuskera linguistikoaren" 184 ideia, azken batean, abiapuntu bat da diziplina horientzat guztientzat ze, egiaz, berau hizkuntz-erlatibitatearen printzipioaren185 lehen formulazio sistematikotzat har daiteke186 Humboldt, azken batean, pertsonalitate bat da hizkuntzalaritzan; zentzu honetan, E. Coseriuk" linguistika orokorraren sortzaile" bezala kontsideratzen du eta H. Gipper-ek, gainera," ikerketa linguistiko modernoari bide berriak adierazi zizkion hura" bezala187 Hizkuntz-kontzepzioari emandako" biraketa kopernikar" haren ondorioak, bigarrenik, antzeman daitezke ere hizkuntzaren filosofian eta pentsamendu hermeneutikoan: M. Heideggerrek, adibidez, Kawi
|
hizkuntzari buruzko
haren" Sarrera" (1830-1835) goraipatzen du eta baita bere hizkuntz-estudio propioen abiapuntu bezala hartzen188 Antzeko zerbait gertatzen da H. G. Gadamerrekin ere, zeinek hizkuntzaren naturaltasuna —hark bezala— hizkuntzen aniztasunaren perspektibatik behatzeko beharra ikusten duen189 Gure autorearen hizkuntz-ideiek, bestela, badute ere jarraipenik K. O. Apel eta J. Habermas filosofoen planteamendu komunikatiboetan190 Bestela, zuzen-zuzenean ez bada ere, aurkitu daitezke baita ere antzeko ideiak pragmatika linguistikoaren eta filosofia analitikoaren barruan (L. Wittgenstein II, J. L. Austin, J. R.
|
|
Searle...). Humboldtek, azken finean, ez zion"
|
hizkuntzari buruzko
pentsamenduari aurrerapen nabarmen" bat bakarrik ekarri, baizik eta, E. Cassirer-ek adierazten duen bezala," garai berria ireki zuen hizkuntzaren filosofiaren historian" 191 Hau guztia kontuan hartuta, beraz, zalantzarik gabe esan dezakegu bere ikerketa linguistiko-antropologikoak ez direla antzuak izan; alderantziz, haien aztarna egungo hizkuntz-zientzietan eta hizkuntz-filosof...
|
|
Humboldten pentsamendu antropologiko-pedagogikoaren baitan, egiaz, bere gizakiaren inguruko teoriaren eta bere
|
hizkuntzari buruzko
kontzepzioaren arteko lotura estua eta elkarreragin sakona aurkitzen dugu. Ideia garrantzitsu honek dakarren planteamendu berria zehaztu nahian, ondorengo orrialdeetan," Bildung" delakoaren eta" Hizkuntzaren" beraren arteko erlazioari buruzko zenbait ohar eskainiko ditugu.
|
|
Ohartarazteko modukoa da, beti ere, egitasmo hau oraindik ere asko hobetu beharrekoa dela eta, aldi berean, zeregin honetan asko eta asko aritu beharko direla elkarlanean. Euskal
|
hizkuntzari buruzko
idazlan hau, beraz, ohar horiek aintzat hartuz eta ideia haren aurreratutako ekarpen bat bezala landuko dut.
|
|
aldi honetan idatzitako egunkari, karta edota bestelako testu batzuetan" hizkuntza" eta" nazioaren" arteko erlazioari buruzko aipamenak aurkitzen ditugu, bai eta" karaktereen ikerketa" eta" hizkuntzen konparaketaren" artekoari buruzkoak52 Esan beharra dago, hala ere, gogoeta linguistiko hauek, gutxi izateaz gain, kasualitatezkoak-edo direla eta, gainera, bere irakasleen" kutsu ilustratua" agerian uzten dutela53 Esanguratsuagoa da 1795-1796 urteetan idatzitako" Ueber Denken und Sprechen" 54: testu labur honetan adierazitakoaren arabera," gizakia izaki pentsatzaile bat delako" esan dezakegu ere" gizakia izaki mintzatzaile bat dela" eta, honela," gizakia funtsean izaki linguistiko bat bezala definitzen" zaigu55 Hemen hasten da
|
hizkuntzari buruzko
bere kontzeptu propioa lantzen eta, espresuki, pentsatzearen esentzia osatzen duen" erreflexiotik" abiatuz hizkuntzaren esentziara iristeko ahalegina egiten. Gainera, urte hauetan idatzitako beste karta batzuetan —eta bere garaikide askoren kontra— hizkuntza" karaktere jakin bat" duen" osotasun organiko" bezala kontsideratzen du56 Dena den, eta harritzekoa bada ere, esan beharra dago ohar garrantzitsu hauek ez dutela segida edo oihartzun berezirik ondorengo urteetan berak proposatuko duen" antropologia konparatuan".
|
|
" Ueber die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaues und ihren Einfluss auf die geistige Entwicklung des Menschengeschlechts" (1830-1835): hizkuntzen egituraren eta gizakiaren garapenaren arteko lotura aztertzen duen testu hau, printzipioz, Kawi
|
hizkuntzari buruzko
idazlan sakon eta zabal baten" Sarrera" da; berau, ordea, sarrera sinple bat baino askoz ere gehiago da, ze bertan garatzen du gure autoreak hobekien bere hizkuntzaren teoria; testu hau, egiaz, bigarren fase honen eta baita ere bere pentsamendu linguistiko osoaren goren-puntu bezala kontsideratu dezakegu72.
|
|
Beti ere gogoratu beharrekoa da, bi fase hauen laburpenari amaiera emateko, teoria hau guztia zerbaitegatik ezaugarritzen baldin bada, egiaz,
|
hizkuntzari buruzko
erreflexio filosofikoa eta hizkuntzei buruzko ikerketa linguistikoa une oro uztartzeko ahalegina egiteagatik dela. Bestela ere aipatzekoa da, idazlan linguistiko-antropologiko garrantzitsuenen aurkezpen honetan, nahita eta espresuki utzi ditugula alde batera euskal gaiekin erlazionaturiko testu guztiak, ze, gure ustetan, hauek trataera propio eta apartekoa merezi dute.
|
|
Humboldten
|
hizkuntzari buruzko
teoria, ikusten ari garen bezala, gizakiaren inguruko ikerketekin erabat lotuta dago eta, honengatik, mota ezberdineko aspektu asko eta asko biltzen dituen estudio batean bihurtzen da. Oinarrian dagoen hizkuntzaren kontzepzioak, hain zuzen, ez ditu soilik elementu linguistiko hutsak kontsideratzen, baizik eta, harago joanda, hizkuntza horren jabe diren gizabanako eta giza-talde ezberdinen historia eta kultura ere hartzen ditu kontuan.
|
|
Puntu honetan azaldutako ohar hauekin, esan bezala, Humboldten
|
hizkuntzari buruzko
teoriaren baitan aurkitzen ditugun erreflexio filosofikoenak laburtu ditugu, alegia, hizkuntzaren esentziara edo naturara ez" iristeko" baina bai" hurbiltzeko" aukera ematen digutenak. " Hizkuntzaren jatorriak" planteatzen duen arazotik abiatuz, lehenik, hizkuntzak berak gizakiaren izaterako duen esanahiari edota garrantziari buruzko galdera nola birformulatu daitekeen ikusi dugu.
|
|
Humboldten
|
hizkuntzari buruzko
gogoetek, berriki aipatu bezala, aspektu ezberdin asko biltzen dituen teoria zabal bat osatzen dute eta, jarraian, antropologia pedagogiko edota pedagogia antropologikoarekin zuzenago loturiko bere aspektuak komentatuko ditugu. Perspektiba honetatik egin beharreko ikerketek, egiaz, jada ikusitako hizkuntz-erreflexioek esandakoa osatu nahi dute, hori bai, hasieratik eta bukaeraraino garbi edukita objektu horren inguruko azterketa gizakiari buruzko estudioarekin uztartu beharra dagoela.
|
2006
|
|
Zailtasunen artean, ezer baino lehen, familia etorkinen aldetik jatorrizko
|
hizkuntzari buruzko
iritzi garbia lortzea litzateke eta horretarako zenbait baliabide eta adostasun beharrezkoak dira, bai eskolan bai familian. Baina arazoa ez da hemen amaitzen, jatorrizko hizkuntza ondo antolatu nahi bada zenbait aspektu eta aldagai kontuan hartu behar direlako:
|
2007
|
|
Argi dago, beraz, La, tte ia gazteena bazen ere, intelektual emankorrenetariko bat izan zela 1920 eta 30 hamarkadetako Eskualdunan. Artikulurik gehienak Ebanjelioari buruzkoak ziren, baina argitaratu zituen euskal
|
hizkuntzari buruzko
artikuluak ere, liburuen aurkezpenak eta poemaren bat.
|
|
Laburbildurik, euskal identitateak tradiziotik modernitatera igarobidean hainbat harrobi izan zuen: foruak, kristau-fedea, baserritar munduko elkargo txikienoroimina, arraza eta
|
hizkuntzari buruzko
diskurtso zientifikoen objektibitatea, arteeta literatura erromantikoa... Guztien artean, euskal baserritarraren irudia sortuzuten.
|
|
Ukabilez emandako kolpea ezin da deskribatu esku irekiz emandako kolpea adierazteko hitz berberaz, eta armaren batez emandako kolpeak eta zigorraz edo makilaz emandako kolpeak izen ezberdinak eskatzen dituzte. Karl von den Steinenek, Brasil erdialdeko tribu indio batek mintzatzen duen bakairi
|
hizkuntzari buruzko
bere deskribapenean kontatzen du, nola papagaien eta palmondoen espezie bakoitzak duen bere izena, «papagaia» edo «palmondoa» generoak adierazteko hitzik ez dagoen bitartean. Berak baieztatzen duenez, hain daude atxikita bakairiak kontzeptu partikular ugariei, non ez baitiete arretarik egiten horien ezaugarri agizkoei.
|
|
Herder-en iritziz askaera kantiarra ezelan ere ez da aski sentigarria, aski enpirista, zorrotz asko Metakritikan erakutsiko duenez. Herder-en «horroreaz gogoeta transzendentalarekiko» mintzo da E. Heintel, haren
|
hizkuntzari buruzko
testuen bildumaren argitaratzailea135 Herder, adimenaren eta sentigarria-ren bakantze, irlatze kantiarra osotoro ukatzeraino da erradikala sentigarriaren eta, beraz, hizkuntzaren esijentzian. Berarentzat sentitzea (gizatiarki) eta pentsatzea eta hitz egitea bat eta bera da dena:
|
|
(Organismoa
|
hizkuntzari buruzko
metafora bat da: Humboldt bere modura beti «materialista» bada ere, hain zuzen goratik aitortuz izpiritua, hots, aktibitatea?, hau da, beti baldin bada ere naturalista453, haatik hizkuntzaren natura organikoa ez dela estriktokiegi fisiologiaren maneran ulertu behar, berak abertitu dio jarraikari
|
|
merezimenduz bete da esklabotzaren abolizioa erdiesteko bere ahalegin zintzoaz; Barère-k oportunismoaren zentzu gehiago ageri du). Bakarrik, progresisten ideiak ez dira apika denak progresistak izaten, edo behintzat, gure kasuan gelditzeko,
|
hizkuntzari buruzko
ideia progresista hauek, amini bat ere ez dira bestelakoak Rivarol erreakzionario exiliatuarenak baino. Hori ez da irakurle kritikoaren susmo gaiztoren bat soil.
|
|
Hezkuntza berez zer den eta hizkuntzak berez ze interes pedagogiko duen aztertu eta gero, eta orduan bakarrik, du gure aburuz zentzurik euskal hezkuntzara jotzea eta —gure asmoa izango den bezala— berorren oinarrizko hainbat auzi antropologiko-linguistiko aztertzea. Guk, euskaldun bezala, ezin diogu hezkuntzari eta
|
hizkuntzari buruzko
teorizazio propio bati uko egin, zeinak agerian edo ezkutuan, beti, gure jarduera pedagogikoa baldintzatzen duen: kontua da hezkuntzan, bestelako giza eta gizarte zientzietan bezalaxe, bilatzen eta aurkitzen ditugun arrazoiak ez direla hutsak baizik eta historiaz bustitakoak; eta, horregatik, gu geu gara esparru horretan egin, egiten eta egin nahi dugun horretaz arrazoi eman behar dugunak.
|
2008
|
|
Ikuspegi zabal, beharbada zabalegi, horren arabera, edozein testu-bilduma izan liteke corpus edo erabil liteke corpustzat, baina, normalean erabiltzen den kontzeptua jasoko badugu, honakoak gehitu behar genituzke: hizkuntza aztertzeko edo
|
hizkuntzari buruzko
datuak eskuratzeko asmoz bildua edo horretarako erabilia izatea, nolabaiteko diseinu batez edo irizpide batzuez eratua, (gaur egun) formatu elektronikoan bildua, eta linguistikoki prozesatua. Ezaugarri edo aldagai horien balio zehatzen arabera antolatzen da corpus-tipologia:
|
|
Corpus kontzeptuaren oinarrizko ideia da hizkuntza aztertzeko edo
|
hizkuntzari buruzko
datuak eskuratzeko asmoz bildua edo horretarako erabilia izatea, nolabaiteko diseinu batez edo irizpide batzuez eratua, (gaur egun) formatu elektronikoan bildua, eta linguistikoki prozesatua.
|
|
Abertzaleen munduan ez da falta hizkuntzarekiko jakinminik, esanak esan. Esana dugu
|
hizkuntzari buruzko
hausnarketa gutxi egin dela mundu horretan, gure herriaren egungo zorigaitza batez ere hizkuntza-auzia izan arren. Badago, hala ere, hizkuntzaren esku ezkutuak daukan gaitasun paregabeaz jabeturik dagoen kiderik.
|
|
Lan gaitza daukagu, zalantzatik gabe,
|
hizkuntzari buruzko
paradigma iraultze horretan. Zer esanik ez, berriz, gai hauen gogoeta aski abstraktua eta iluna dela jakinda.
|
|
Ikusten dugunez, hizkuntzaren egitekoa erraz asko ordezka dezake edozein tesi mentalistak, hitzaren jarduna eta emaitza ordezkagarri balira bezala. Funts-funtsean, beste askotan bezalatsu,
|
hizkuntzari buruzko
definizioak berak huts egiten du abertzale erdaldunen burubideotan. Horrela, mintzairaren egitekoan gizakiaren eta gizartearen oinarrizko ezaugarria ikusi beharrean, geure bizitza hitzaren lantegian ekoiztutakotzat hartu beharrean, abertzale askoren irizpide mentalistak edozein sentimenduren balioa hizkuntzaren pare kokatuko digu.
|
|
bestela esanda, nola arraio aldatu daitezkeen gainerako gauzak, gauza horiek aldatzeko egin behar diren gauzetan herri baten barne-nortasuna higatu duen faktorea aintzat hartu gabe. Bistan denez, esperientzia horietan ere
|
hizkuntzari buruzko
tresna-kontzeptua dago tartean: hartara, hizkuntzarenak itxaron lezake geroko gerotan, aurretik iraul dezagun egoera menderatu hori, hizkuntza ez da eta egoera menderatu horren barne-osagarria.
|
|
Ñabardurak ñabardura, mundu abertzalean
|
hizkuntzari buruzko
kontzeptua antzekoa izan liteke. Gutxi-asko, hizkuntzaren kontzeptu hori nagusitzen da, ezker eta eskuin.
|
|
ezker abertzaleko ekintzaileen artean ere uste hori da jaun eta jabe. Eta, asmoak asmo, zeresan handia du honetan guztian
|
hizkuntzari buruzko
ideiak. Nola ikusi, hala sentitu:
|
|
Definizio zabalena hartuta, corpusa hizkuntzaren> ikerketarako> oinarrizko> tresna> dela esan genezake, goian aipatu dugun bezala. Alegia, testu-bilduma da,
|
hizkuntzari buruzko
azterketak egiteko eta hipotesiak frogatzeko erabiltzen dena. Testu-masa handia izan ohi da, datu-base egoki batean antolatua eta hizkuntzaren erakusgarri dena, benetako erabilerak biltzen dituena.
|
|
BBBak izendegia «ofizial» deklaratzea aski sintomatikoa da:
|
hizkuntzari buruzko
arauak Akademia batek eman ordez alderdi baten organoak eman nahi zituen (eta ez organo nazionalak ere!). EJBren 1923ko erabaki hura, euskara arautzeko ardura erakunde teknikoei aitortzen ziena, lekutan geratu zen.
|
|
Halaber euskara ahalik eta gizarte sektore zabalenei helarazi gura zien: Bilboko burges erdaldunei (hizkuntza ikasteko metodoak, zarzuela elebidunak, euskarazko operak), apaiz euskaldunei (erlijio liburuak), herritar apalei (kristau dotrinak, narrazio errazak), euskaltzale ikasiagoei (eleberriak,
|
hizkuntzari buruzko
euskarazko artikuluak), etab.
|
|
386 Eusko Ikaskuntzako kongresuetako
|
hizkuntzari buruzko
datu hau Karmele Artetxeri zor diot.
|
|
Dokumentu berean, orobat,
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegiaz ari denean, honela dio komunikazioaren inguruan:
|
|
Etxetik dakarrena aintzat hartzea eta begirunez tratatzea jarrera egokia da ikasleari konfiantza emateko. Konstruktibismoa, Ikasketa Esanguratsua eta Garapen hurbileko eremua kontzeptuetan oinarrituz,
|
hizkuntzari buruzko
jakintzak mailakatzean, eskolako edukien hurrenkeran lehenago etorri beharko lukete gehien erabiltzen diren perpausek eta bertako eskolaren inguruko hizkerak dituen bereizgarriek.
|
|
eta horregatik ezkutatu zuten gurasoek?); horrez gain, ama erdi itsua zen; gainera, 200 urte lehenago Frantzian gertaturiko beste kasu ospetsu bati buruzko pelikularen estreinaldiak bat egin zuen Genniren kasua azaleratzearekin. Dokumental honetan,
|
hizkuntzari buruzko
eztabaida handia planteatzen da. Hain zuzen ere, hizkuntza eskuratzeko epealdi kritikorik ote dagoen da eztabaidagai nagusia.
|
|
Hasteko, galdetegian haurrari buruzko datu orokorrak jaso diren begiratu beharko da. Garrantzitsua da
|
hizkuntzari buruzko
atal guztiak bete direla ikuskatzea, baita informazio orokorreko atala ere.
|
2009
|
|
Euskal ikaskuntzaren kalitatea egituratzeko programa beharrezkoa da, euskaren erabilera hobetzeko. Trebakuntzaren eta erabileraren oinarrian dago
|
hizkuntzari buruzko
atxikimendua. Hemen ulertzekoa da lehen hizkuntzaren garrantzia.
|
|
Jose Angel Cuerda orduko alkateak, Gasteizko Udalaren izenean, eta Jean Haritschelhar euskaltzainburuak, Euskaltzaindiarenean, lankidetzarako hitzarmena sinatu zuten. Hitzarmen horren arabera, Akademiak
|
hizkuntzari buruzko
ikerketak egin eta argitalpenak prestatuko zituen, Udalaren dirulaguntzarekin. Orduan sinatu zen dokumentuan, Gasteizko toponimia ikertzeko egitasmoa beren-beregi aipatu zen.
|
|
Euskal erakundeek, ordea, Botere Judizialaren esparruan eskumenik ez dutela nabarmendu du Baztarrikak: Espainiako botere judizialaren organoak dira
|
hizkuntzari buruzko
legeria esparru honetan bete dadin neurriak har ditzaketenak. Sailburuordeak azaldu duenez, euskaraz dakiten epaile gutxi daudenez, horren emaitza praktikoa ez dator bat Hizkuntzen Itunak ezarritako betebeharrekin.
|
|
Sozialistek aurkeztu eta Diputazio Iraunkorrak onartu duen zuzenketak jasotzen duenez, beharrezkoa da Legebiltzarreko talde politikoek 1982an eskuratu zuten
|
hizkuntzari buruzko
adostasuna berritzea. Horretarako, Euskararen Aholku Batzordeak kaleratu berri duen XXI. mende hasierako hizkuntza politikaren oinarriak txostenak ardatz izan behar duela nabarmentzen du EAJk eta PSE-EEk onartu duten adierazpenak.
|
|
Anxo Lorenzo filologoa izendatu berri du PPren gobernuak Hizkuntz Politikarako Idazkari nagusi. Galiziako alderdi sozialistarentzat
|
hizkuntzari buruzko
kanpainak egiten aritu izan da Lorenzo, eta horregatik jarri dutela uste du Callonek. Hizkuntz Normalizaziorako Mahaiak, hala ere, ez du begi onez ikusten izendapen hori:
|
|
Eta Internet ere iritsi zen, mundu osoa hartzen zuen sare gisa (world wide web) lehenik, 1991 urtean, eta beste modu elektroniko batzuen gisa gero, hala nola posta elektronikoa, chata, bloggina, eta prozesu horrek aurrera jarraitu du 2000ko urteetan, testu-mezuekin eta sare-gune sozialekin. Gu guztiontzat,
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegia betiko aldatu da, ez da berriro lehengoa izango inoiz.
|
2010
|
|
3. " Hizkuntza-segurtasunaren" printzipioa ezartzea eta bermatzea ikasleentzat eta irakasleentzat, horrek ekar ditzakeen ondorioekin (funtsean, jarduera akademikoetarako erabiltzen den
|
hizkuntzari buruzko
informazioa eskuragarri egongo da edonorentzat, eta loteslea izango da). Horregatik, izena ematean, horri buruzko informazioa jasoko da web-orriaren bidez.
|
|
Bertan ez da
|
hizkuntzari buruzko
aipamenik egiten, harrigarria badirudi ere.
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon-emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria-hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura-mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza-mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza-aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. 1857 urtean egin zen espainiako biztanleriaren lehen errolda, eta estatuan bata bestearen atzetik etorri ziren erregimenetako batean ere ez zitzaien inoiz hiritarrei erroldan galdetu zer hizkuntzatan mintzatzen ziren. begi bistakoa da ahazte hori ez zela kasualitatea izan; izan ere,
|
hizkuntzari buruzko
galdera egitean, erroldek ez soilik naziotasun bat, baizik eta hizkuntza-naziotasun bat hautatzera behartu zuten jende guztia, lehenengoz4 talde bati zer hizkuntza-kidetze zuten galdetze hutsa aski zen talde hori kanpora begira ikusgarri egiteko, eta berezko komunitate berezitua osatzearen kontzientzia hartzeko. zalantzarik gabe, ondorio hori zuelako, ez zuen espainiak ofizialki egiaztatu nahi ... biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
Horregatik, nire mapak ez dira inolako helburu, baizik eta gero hizkuntzen sustapenneurri egokienak aplikatzeko bitarteko egokiak izatea da asmoa, hizkuntza gizartean zenbateraino sartuta dagoen. az eta hizkuntzarekiko atxikipenaz edo berezko hizkuntzatzat jotzeaz. ez da soilik primus inter pares hizkuntzatzat jotzen dela. besterik gabe, beste hizkuntzen gainetik jartzen da, bai eta erroldan ere, eta ez da hari buruzko galderarik egiten. ...zkuntzaezagutzari buruzko galderak txerta daitezke, baina betiere hizkuntza erregionalei buruz, argi eta garbi beheragoko mailan jarrita; izan ere, inolaz ere ezin da gaztelania maila berean jarri, ezta formalki soilik izanda ere. beste behin ere, espainiako demolinguistikaren eta lehen munduko gainerako estatu guztietan aplikatzen denaren arteko aldea erabatekoa da. gainerako estatuetan, erroldan
|
hizkuntzari buruzko
galderak txertatzen direnean, gehiengoaren hizkuntza edo komunikazio-hizkuntza hizkuntza bat gehiagotzat jotzen da, nahiz eta biztanleriaren ehuneko laurogeita hamarren berezko hizkuntza izan, adibidez. demolinguiSTiKa eTa geolinguiSTiKa: oinarrizKo eKarpen BaT normalizazioraKo ez nuke gehiegi luzatu nahi erakutsiko ditudan bi mapak aurrez azaltzen. ziurtzat jotzen dut irakurleen zati batek izango zuela inoiz esku artean nire liburuetakoren bat (euskaltzaindiak argitaratuak). lan horiek ezagutzen ez dituztenentzat, azaldu behar dut XX. mendeko soziolinguistikan ezinbestekotzat jotzen dudan betebehar baten alde egiten dela, aurkezten ditudan ezagutza-mapen bidez; hau da, hizkuntza gutxituaren gizarte-ezagutza lurraldetik ahalik eta gertuen kokatzearen alde. normalizazio-prozesuetan gai hori funtsezkoa dela uste dut, baina ez naiz azalpenetan luzatuko. hizkuntza-politikarik onena gizartera egokien eta modurik hurbilenean egokitzen dena da. horregatik, nire mapak ez dira inolako helburu, baizik eta gero hizkuntzen sustapen-neurri egokienak aplikatzeko bitarteko egokiak izatea da asmoa, hizkuntza gizartean zenbateraino sartuta dagoen. horretarako, gaur egungo errealitatera egokitu behar da ohiko hizkuntza-kartografia (errealitate hori oso aldakorra baita, gainera); eta kartografia horrek oinarrizko bi ezaugarri hauek izan behar ditu, nire ustez:
|
|
Euskal abertzaleak dira protagonista nagusienak euskarari buruzko komunikabideetako eztabaidan, honek adierazten du gure
|
hizkuntzari buruzko
eztabaidak duen ideologizazio edo politizazio maila zenbaterainokoa den, euskara abertzaletasunari lotzen baizaio gehienbat. ondoren agertzen dira euskal hiztunak eta euskal herritarrak. baita ere, badute zer esana euskararen eztabaidan agintari edo politikariak eta herritarrengandik hurbilen dauden erakundeak, hau da, udalak. alderdi politikoei dagokionez, batasuna da euskararen eztabaidan aurre...
|
|
eta oraindik, 1995ean, Séamus Heaney poeta. Gaelikozko literaturaz nekiena, aldiz, kantugileren bat edo bestez landarat, eta
|
hizkuntzari buruzko
egoera higatuarenaz ez bezala, hutsaren hurrengoa zen.
|
|
Irakaskuntzarako Europar Markoa erreferentziatzat hartuz AEKko urratsen erranahia deskriba dezagun. Ikasten den
|
hizkuntzari buruzko
gaitasun nagusiak ulermena eta adierazpena dira. Arestian erran bezala ulermenak bi zati baditu, entzumena eta irakurmena, hiztunek entzunez eta irakurriz hizkuntza berria ulertzen dutelarik.
|
|
Sistema linguistikoa ezagutu eta portaera linguistikoa aztertu nahi duten hizkuntzalaritzari eta pragmatikari buruzko oharren ondoren, jarraian, horrek guztiak hizkuntzaren pedagogian duen edo eduki dezakeen isla eta eragina azaltzen saiatuko gara. ...t; linguistika aplikatua" delakoa aipatu behar dugu, hain zuzen," berorren muina edo bilgunea", Payratok adierazi bezala," bigarren hizkuntzen irakaskuntza eta ikaskuntza" izan delako78 Horrek, printzipioz, linguistika teorikoaren ekarpenak zeregin praktiko batean aplikatu nahi ditu; baina —esperientziak erakutsi bezala— pauso hori ez da hain automatikoa, alegia,
|
hizkuntzari buruzko
ezagutzarik onenak ere ezin du pedagogia linguistikoaren arrakasta bermatu. Bertan, ere, badute eraginik bestelako aldagaiek, eta, horrexegatik, zera dio Lyonsek:
|
|
" Prozesu interpertsonalak", bestela esanda," interaktiboa den sistema baten barruan gertatzen dira", eta, horregatik," komunikazioaren zirkularitatearekiko erreferentzia ezinbestekoa da", hain zuzen," testuinguruak partaideen arteko harremana aldiro definitzen duelako" 104 Gure autoreak, zentzu horretan, berriz ere aipatzen du Hallyday, zeinek" ekintza linguistiko" ezberdinak euren dimentsio pragmatikoan kontsideratzen dituen, eta, ondorioz, horiek osatzen duten" jokaldi linguistikoaz" hitz egiten duen105 Helburu orokorra, beraz, ez da hainbeste esaldi ezberdinen egitura gramatikala aztertzea, baizik eta batez ere eraginkor komunikatzeko edota mezuak ulertarazteko gaitasuna egiaztatzea. Azpimarra dezagun, bukatzeko, interakzio didaktikoaren
|
hizkuntzari buruzko
Titoneren azterketa funtzional-pragmatiko hori, egiaz, teoria linguistikoaren bilakaeraren ondorio dela, bai, baina baita hezkuntza bera ulertzeko modu komunikatibo berri baten ondorio ere.
|
2011
|
|
Ondorioz, beste ikerlari batzuk ere Kuadrillategi egitasmoak erabilitako metodoa aplikatzen hasi ziren. Horrela, 2005 urtean, Aitor Unanuek talde txikien lan-
|
hizkuntzari buruzko
ikerketa egin zuen Lasarte-Oriako Udaleko Diruzaintzako saileko langileen artean, hauen ahozko harreman formal eta informaletan eragiteko, eta euskararen erabilera indartzeko helburuarekin.
|
|
• • Beste zenbait liburu orokor eta soziolinguistikako eta irAKASKunTzAKo liBuruAK
|
hizkuntzari buruzko
lanen eta hizketaldien egilearen pentsaera soziolinguistikoa ezagutzeko ezinbesteko bilduma. 1962tik 1991ra.
|
|
Adibidez, Txutsiztan herrialdeko biztanleen aldeko edo kontrako jarrera izatea ezinezkoa da herrialde hori ezezagun zaigulako, guk asmatu dugu-eta. gerta daiteke, gertatzen da, objektua ezagutu arren bereizteko gauza ez garenean harekiko jarrera ezin eraikitzea. Adibidez, aho-gingila edo hizkuntza bakar bat besterik ezagutzen ez duenari bere
|
hizkuntzari buruzko
jarreraz galdetzea, segur asko, horrelako kasuetan pertsonek ez dute objektu horiekiko jarrerarik eraikitzen.
|
|
"... hemendik kanpo ezagutu ere ez da ezagutzen! Gizartean ez dago diskurtsorik". ekologiaren alorrean diharduen mugimendu ekologistan bertan nabarituko litzateke hizkuntza-ekologiaren sozializazioaren eskasia. hainbat kidek azpimarratzen duenez, euskal herriko mugimendu ekologistetan ez da
|
hizkuntzari buruzko
hausnarketarik agertzen. ekologia ulertzen dela ematen du, baina hizkuntzarekin konexioa nola egin ez da bizitzaren aniztasunaren klabean agertzen:
|
|
Jarraian datozen itaunen gomutan ibili gara, itzulpenari berari eta
|
hizkuntzari buruzko
zantzuen bila, gure corpuseko 511 kritiketan: aipatzen al da itzulpena bera?
|
|
Modu arras ironikoan agertu zuen ideia hau Euskal filma egiteko Argibideen Eskuliburuxka artikuluan, 1984an Egin egunkarian argitaratua. Besteak beste, zioen euskal pelikula egin nahi zuen zuzendariak arbaso euskaldunen bat bilatu behar zuela, baita euskal produktora bat eta EAEko fiskalitatea ere, eta
|
hizkuntzari buruzko
atalean, hala gaineratzen zuen: –Arratsaldeon denori.
|
|
Gainerakoan,
|
hizkuntzari buruzko
ikuspegiaren garrantzia ageri zaigu berriro ere hizkuntza horren alde jarduteko estrategietan:
|
|
Hizkuntzari darion irudia hizkuntz praxiaren parte delako hiztunarengan, eta, horrenbestez, eragin zuzena dauka hark honen jokabidean. Hizkuntzaren estatus soziolinguistiko objektiboa kaskarra denean,
|
hizkuntzari buruzko
oharmena ere halakoxea da, eta, azkenean, ahulak ahuleria besterik ez dakar.
|