|
2002
|
|
|
Joan den 8an, Alacanten, Bartzelonan, Bilbon eta Madrilen bizi diren familiak salaketa jarri zuten ikastaroa kontratatu zuten enpresaren aurka, baldintzak bete ez zirelako. Kexen arabera, haur batzuk beste espainiar batzuekin batera bizi ziren, beste hispanorik gabe bizi zirenean,
|
hizkuntza
baldintza onenetan ikasteko. Salaketek, Madrilgo Gaztelako Epaitegietan guraso batzuk jarri dituztenak, besteak beste, adierazi dute 15 ikasle bakoitzeko monitore bat jartzeko EFek hartutako konpromisoa «erabat bete gabea» izan zela, 50 laguneko talde batentzat bakarra baitzegoen.
|
|
2007
|
|
|
Jardunguneetako hizkuntza definizioa eta
|
hizkuntza
baldintzak bi motakoak dira. Batzuk dira hizkuntzaren inguruan legeak finkatuta dituen estatusa eta horren araberako garapen normatiboa:
|
|
|
‘Kultura’, eta kultura horrek ‘naturarekiko’ ezberdina den zerbait bezala suposatzen duen guztia, aldi berean da
|
hizkuntzaren
baldintza eta produktua. [...] Hizkuntzak eragina du bestelako jarduera kultural guztien formetan, bai eta berorien edukietan ere.148
|
|
2008
|
|
|
izango da nazio mintzairaren efektu hori. Hizkuntzaren estatus sozialak nazio
|
hizkuntzaren
baldintza guztiak betetzen dituenean, dirudienez, hizkuntza horren hitza nazio lantegiko faktorerik eraginkorrena izan ohi da. Aldiz, euskararen egoeran bezala, hizkuntzaren estatusak nazio hizkuntzaren funtziorik betetzen ez badu, elebitasun diglosikoaren mende, hizkuntza hori ez da gai izaten nazio efekturik eragiteko.
|
|
|
8/ 7 (Gisa guziez, jatorri eta konparazio kontuak bazterrean uzten badira, azken notazio hau lehenbizikoaren aldaera gisa kontsidera daiteke, azken silabaren gaineko
|
hizkuntza
baldintza formalik ez badatxekio behintzat). Larramendik (1729, 375 or.) ere hamasei si labakotzat jotzen zituen ondoko mendeko lapurtarren eredu horretako neurtitzak, eta bereziki Etcheberrirenak; haatik, eman zituen adibideen arabera, badirudi 7/ 7 egitura ere onartzen zuela, gaztelerazko erromantzeetan bezala, baina ohiko euskal moldetik urrun duz.
|
|
2009
|
|
|
Hori betetze aldera, derrigorrezko hizkuntza eskakizuna egiaztatuta daukaten Eusko Jaurlaritzako langileei bi hizkuntza ofizialetan jarduteko gaitasuna aitortzen zaie; hortaz, hizkuntza batean zein bestean erantzungo diote lanari, kasu bakoitzean, lan beharkizunen arabera". Halaber, errespetatu behar da Eusko Jaurlaritzaren Kontseiluak hartutako Akordioa (2006ko otsailaren 28an), Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorreko, bere erakunde autonomoetako eta zuzenbide pribatuko erakunde publikoetako administrazio kontratuen egikaritzan bete beharreko
|
hizkuntza
baldintzei buruzkoa (18 art.).
|
|
|
Horrenbestez, adierazi beharra dago sozietate publikoek, eta Autonomia Erkidegoko Administrazio Publikoen menpe dauden zuzenbide pribatuko erakunde publikoek zerbitzu publikoak eskaintzen dituztenean, erabiltzailearekiko harreman zuzena dakarten zerbitzuetan euskara eta gaztelaniaren erabilera bermatu dutela. Halaber, kontratazioen alorrean, erabiltzailearekin harreman zuzena duten eta hirugarren batzuk gauzatzen dituzten zerbitzu publikoak, herritarrei dagokion Administrazioari exijitu dakiokeen
|
hizkuntz
baldintza berberetan emango zaizkiela bermatu beharra dago.
|
|
|
Beste puntu batean, diru-laguntzak jasotzeko ere
|
hizkuntza
baldintzak ezarri zituzten.
|
|
2010
|
|
|
Bada, unibertso horiek kulturalak dira eta, neurri handi batean, hizkuntzari esker bakarrik izan daitezke osatuak —" kultura", Deweyren hitzetan," aldi berean da
|
hizkuntzaren
baldintza eta produktua" 129—; horrexegatik, giza talde horiek linguistikoak bezain kulturalak dira. Honakoa dio Casadok:
|
|
2011
|
|
|
Horiek horrela, ez da harritzekoa nork bere nortasunari eta duintasunari uko egin nahi izatea, zeure herri nortasuna iseka iturri eta trauma eragile bihurtu baldin bazaizu. Arrazismoaren jarrerak gailentzen dira horrelako
|
hizkuntz
baldintzetan, eta, gainera, herri mintzaira gutxituen arazoari azal kolorearen orbana gehitzen baldin bazaio, zer esanik ez. Gutxiengoen bizimodua umiliazio ariketa bihurtzen da oroz gain.
|
|
2013
|
|
|
Alkatetza duten kolore guztietako alderdiek urrats biziki interesgarria egin dute Gipuzkoan. Hogeita hamasei udalek kontratazioetako baldintza agirietan
|
hizkuntza
baldintza batzuk sartzea adostu zuten, Gipuzkoako Foru Aldundiak sustatzen duen Udalekin egitasmoaren baitan. Orduz geroztik, hemeretzi udalek eta mankomunitate batek hartu dute hori egiteko konpromisoa osoko bilkura edo Gobernu batzordean, baina askoz ere gehiago dira egunerokoan kontratazioetan hizkuntza irizpideak txertatu dituztenak.
|
|
|
Orduz geroztik, hemeretzi udalek eta mankomunitate batek hartu dute hori egiteko konpromisoa osoko bilkura edo Gobernu batzordean, baina askoz ere gehiago dira egunerokoan kontratazioetan hizkuntza irizpideak txertatu dituztenak. Konpromiso horietan, kanpo kontratazioetan
|
hizkuntza
baldintzak txertatzeko modua estandarizatu da. Horrenbestez, hizkuntza baldintzak kontratu mota guztietan ezarriko dira, eta, ondorioz, zerbitzu hizkuntza, hizkuntza paisaia, administrazioarekiko edota herritarrekiko harremana... zein hizkuntzatan izango den arautuko da.
|
|
|
Konpromiso horietan, kanpo kontratazioetan hizkuntza baldintzak txertatzeko modua estandarizatu da. Horrenbestez,
|
hizkuntza
baldintzak kontratu mota guztietan ezarriko dira, eta, ondorioz, zerbitzu hizkuntza, hizkuntza paisaia, administrazioarekiko edota herritarrekiko harremana... zein hizkuntzatan izango den arautuko da.
|
|
|
Batetik, ekimen kontua da, hemen zubitxo hori sortzeko ekimena izan da. Bestetik, estatutik ezarri diren hebraiera bezalako hizkuntzen, erromanikoak diren hizkuntzen, edota beste nonbait indartsuak diren hizkuntzen kasuan ez bezala, euskararen baldintza batzuek gauza askotan ukitzen dituzte munduko ertzeko
|
hizkuntzen
baldintza batzuk. Ehunka xehetasun zaizkie interesegarri.
|
|
2014
|
|
|
Udalerri euskaldunen aurkako erasoaldia zela eta, EH Bilduk ekimen batzuk aurkeztu zituen Espainiako Erresumako ordezkariaren jazarraldia eteteko. Besteak beste, kontratazio publikoetarako
|
hizkuntza
baldintzei buruzko Legez Besteko Proposamena. Legebiltzarreko mahaiak erabaki zuen Kultura Batzordean eztabaidatuko zela, Osoko Bilkuran eztabaidatu beharrean.
|
|
2015
|
|
|
Ez da gure sistema, ez da hemen aplikatzen den sistema, baina auzitegiak esan zuen kasu hartan horrek giza eskubideak ez dituela urratzen. Egia da kasu horretan Letonia kondenatu zutela, modu traketsean azterketabat burutu baitzen, baina auzitegiak argi esan zuen
|
hizkuntza
baldintzak ezartzea badagoela. GizaEskubideen planoan hori horrela dela esan daiteke, jurisprudentzia daukagulako.
|
|
2016
|
|
|
«Hiriburuetan euskara euskaldunen arteko harreman hizkuntza bihurtzeko, lehen lehenik, harreman sare egituratuak eraiki behar dira. Harreman sare egituratu horiek, besteak beste, herritarren kontsumo eta aisialdi ohituretan oinarrituta eraiki daitezke[?] Herritarren jokabide horiek kontuan hartuta, hiriburuko udalak hirigintza antolamenduan gune horietan dauden dendak eta tabernak euskararen lehentasunezko azpiegitura izenda ditzake eta udalerriaren hirigintza antolamendutik
|
hizkuntza
baldintzak eta betekizunak eska ditzake euskarazko zerbitzua berma dadin azpiegitura horietan. Bide beretik, euskararen lehentasunezko azpiegitura diren aldetik lurraldeko foru aldundiak ere hobari fiskalak zehaztu ditzake herritarrei euskarazko zerbitzua bermatzearren.»
|
|
2017
|
|
|
Nafarroako Auzitegi Nagusiak bertan behera utzi zuen, Afapna sindikatuaren errekurtsoa ontzat emanda... Oso larria izan zen erabaki hori, eta ulergarria da lanpostua lortu zuten irakasleek agertu duten ezinegona. Gure esku dagoen guztia ari gara egiten epaia baliogabetzeko.Epailearen arabera, lantalde organikoan ez dago
|
hizkuntza
baldintza zehatzik, eta, hortaz, ezin da lan eskaintza publikoan euskarazko posturik eskaini... Eta egia da, bai, baina lan deialdi guztietan gertatu da hori, ez honetan bakarrik. Betidanik egin da horrela, gaztelaniazko nahiz euskarazko postuetan, espezialitate guztietan.
|
|
|
Ikuspegi horretatik erabakigarria zera da: batetik jasotzailea den hizkuntza eta bestetik benetako hartzaileak, euren kultura eta
|
hizkuntza
baldintzekin. Zenbat eta handiagoa izan hizkuntza sistema biren edo kultura mundu biren arteko distantzia eta desberdintasuna, hainbat handiagoa eta premiazkoagoa izango da baliokidetasun dinamiko funtzionala ezartze eta erabiltzearen beharra.
|
|
2018
|
|
|
Eskolako
|
hizkuntza
baldintzetan ere badago zenbait zantzu positibo: D hizkuntza ereduko ikasleen proportzioa hedatu da bi ikasmailetan, 2011tik 2015era bitartean.
|
|
|
Harreman sare nahikoaren eta erraztasunaren falta ez dira euskaldun berriaren ezaugarri esklusiboak. Badira, zorionez, hainbat euskaldun berri bestelako
|
hizkuntza
baldintzetan bizi direnak, eta badira, aldi berean, euskaldun berriak ez diren hainbat bi gabezia horiek bizi dituztenak. Beraz, ezinbesteko da harreman sareak trinkotzeko neurriak sustatzen jarraitzea.
|
|
2019
|
|
|
Asimilazio prozesua behartutzat edo boluntariotzat har daiteke, baina errealitatean bietatik dago momentuaren eta egoeraren arabera, eta behartuki da boluntarioa. Eragile ekonomikoak aipatu behar dira, eta marxista edo Walt Streetekoa izan gabe ere, argi dago erabiltzen den
|
hizkuntzak
baldintza dezakeela beharra eta estatus soziala. Hizkuntza ahula abandonatzeko motibo ekonomiko eta utilitarioak oso ohikoak dira.
|
|
2021
|
|
|
kausak ondorioa nahitaez ekartzen duenean, askikoa dela esan ohi da; eta kausa gertatu gabe, ondoriorik ezin izan daitekeela adierazten denean, aldiz, esaten da ezinbesteko kausa dela. Filosofoek eta logikariek kausa gisa mugatu ohi dute
|
hizkuntzako
baldintza, eta hala gertatzen da usaian, hala nola adibide honetan: Euria egiten badu, Pello etxean egongo da.
|
|
|
Oiarbidek gorago dituzten erakundeetan ikusten ditu arazoak, herri mailan baino gehiago: «Zeharkakotasunaren inguruan esango nuke gure herrian enplegu guztietan
|
hizkuntza
baldintzak jartzen ditugula, zehatz betearazten ditugula, egiten diren gauza guztiak euskara hutsean egiten saiatzen garela... Baina zera ikusten dugu:
|
|
2022
|
|
|
Zumaiako Udalak badu espedienteak kudeatzeko programa berezi bat, eta, Idazkaritzakoekin elkarlanean, komeni da espediente mota jakin batzuetan ebaluazioaren tramitea automatikoki gehitzea, betebehar hori egingo dela ziurtatzeko. Programak aukera ematen du tramite bakoitzari arduradun bat esleitzeko, eta Euskara Zerbitzua izan daiteke egokiena horretarako, kontratuetarako
|
hizkuntza
baldintzak egoki txertatu direla egiaztatzeko txosten teknikoak egiten direnean bezalaxe.
|
|
|
• Dirulaguntzak emateko orduan
|
hizkuntza
baldintzak ezartzea.
|
|
|
Turismoak pisu handia du ostalaritza sektorean. Horrek eragin du
|
hizkuntza
baldintzak sartzeko erabakia. Nola eragiten du turismoak herriko taberna eta jatetxeetako hizkuntza ohituretan?
|
|
|
|
Hizkuntza
baldintza horiek nola hartu dituzte ostalariek?
|
|
|
Hori legera nola ekarriko den ikusteko dago, lausoa baita definizioz. Batzuentzat «murgiltze eredutik gertu» dagoen proposamen bat da; besteentzat, askatasuna dago ofizialak diren bi
|
hizkuntzetan
baldintza beretan hezi ahal izateko. Legean eta dekretuetan findu da, eta jarraipen batzordeak hori zaindu du.
|
|
2023
|
|
|
EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak, ordea, erabaki du legez kanpokoa dela euskararen ezagutza kontutan hartzea Uliazpiren lan eskaintzentzat, eta
|
hizkuntzari buruzko
baldintza baztertu du. " Euskararen normalizatzeko plana ezin da lehenetsi oinarrizko eskubideen aurrean", dio auzi erabakiak.
|
|
|
nola bermatzen da udal batean, esaterako, korporazioa osatuko duten hautetsiek euskaraz jakitea eta ez dela euskaraz sortzen den testua inorentzat sistematikoki itzuli beharrik izango? Gai izango al da administrazio bat dirulaguntza oinarrien
|
hizkuntza
baldintzei eusteko kirol klub bateko zuzendaria kexaka eta mehatxuka datorrenean baldintza horiek medio bere kluba baztertzen ari direla esanez. Zer gerta daiteke zerbitzu bat kontratatzeko pleguetan hizkuntzazko betebeharrak gehiegizkotzat jotzen baditu udal korporazio berri batek?
|
|
|
Euskara eta euskarari lotutako mundua baztertua sentitu zuten, alegia. Bertako euskaldunek kanpokoen
|
hizkuntza
baldintzetara egokitu behar izanaren sentsazioa dute, euren ohiko hizkuntza alde batera utziz. Nolanahi ere, aurrerago azalduko den moduan, sozializazio horretan aldaketak gertatzen hasi ziren, besteak beste, euskararen aldeko mugimenduen eraginez.
|
|
|
Bide horretan, Kontseiluak gogora ekarri du «administrazioak
|
hizkuntza
baldintzak arautzeko» eskumen osoa duela, eta zerbitzu publikoak esleitzen dituenean ere erabili behar duela eskumen hori. Horiek horrela, ebazpenari errekurtsoa jartzeko babesa agertu dio Kontseiluak Eusko Jaurlaritzako Gobernantza Publikoko Sailari, haiek ordezkatu baitzuten Jaurlaritza epaiketan.
|