|
2000
|
|
|
Herri mugimenduaren ezinbestekoa aldarrikatzearekin batera, ordea, horrek
|
hizkuntzako
fenomeno sozialez ondo jabetu behar duela nabarmentzen du. Horienazterketa soziolinguistiko serio eta zientifikoaren premia, besteren artean, euskararenaldeko herri mugimenduak berak du, hain zuzen, Txillardegiren ustez.
|
|
|
Bistan da alternantziaren adierarik zabalenari lotu gatzaizkiola. Definizio honen arabera, alternantzia da mailegu bat erabiltzea edo alboko
|
hizkuntzako
perpaus osoak etengabe txertatzea.
|
|
|
121 Orain dela bederatzi urte horrela ez izan arren. T. Uebelek esan bezala," ingeles
|
hizkuntzako
filosofia analitikoan izandako Vienako Zirkuluaren berrazterketak batez ere Rudolf Carnap izan du kontuan, gutxiago Moritz Schlick, eta ozta ozta Otto Neurath, bere gaizkile nabarmenena" (Studies in History and Philosophy of Science 22 (4): 623, 623 orr.).
|
|
2001
|
|
|
Zenbait ikastetxek argazkilaritza, narratiba eta
|
hizkuntzako
laborategiak ere izaten dituzte.
|
|
|
Batek huts egiten badu, hiztunak bestera joko du, errealitatea bat eta bera delako. Ikasleak segurtasunez lotu behar du adierazle ikasiberria beste
|
hizkuntzako
adierazlearekin eta denotatzen duen errealitatearekin.. Hobe ez!, erabil dezakegu adibidetzat:
|
|
|
Bigarren orientazio mota, hau da, orientazio instrumental edo pragmatikoagertatzen da bigarren hizkuntzaren jabekuntza errekonozimendu soziala irabaztekoedo abantaila ekono mikoak lortzeko bide bezala ikusten denean. Horrelako motibazioa besterik ez duenak ez dio kasu handirik egiten bigarren
|
hizkuntzako
hiztunei, eta bere helburuak lortzeko bigarren hizkuntzak nola lagunduko dion bakarrikhartuko du aintzakotzat.
|
|
|
gizabanako bat, integratzaile? modura sailka daiteke, bigarren hizkuntza duten kideak altu baloratzenbaditu edo lehen
|
hizkuntzako
kideak baino altuago. Bestetik, hau ere proposatuzuten:
|
|
|
4 Fonetikazko aldaeren historiaz, eta berauen kronologia erlatiboaz, argiago mintza daiteke, ikasiek dakitenez,
|
hizkuntzako
beste zeretaz baino, honek ordea ez du inolaz ere axola handiagoa dutenik esan nahi (K.M.O.).
|
|
|
Gure bizitza arruntean —ez filosofian— darabilguna eta gure izanaren eta eginaren bihotza, muina, erdigunea den ‘Gogo’ hitza. Eta gogo naizen honek gogoetak, gogoak eta gogorapenak dauzkat; Santa Teresaren
|
hizkuntzako
‘alma’ hitzak ez du horrelako esanahi parekorik eta bere bereizketa antzu geratzen da. Beraz, gizakia gizaki adimenak egiten duela iritzia utziz (ratio= intellectus ak), zera esaten dut:
|
|
2002
|
|
|
Kontaeren
|
hizkuntzako
errekurtsoak ere hortxe dirala; zera, entzuleak ipuina jakingarri joten dauan arren, esaleak kontateko daukana, modu atseginez garandu behar dauala; bada, ipuin entzuleari esatari mondagea ez jako gustoko. Areago, narrazino alkarrizketea, esaldi eginak, hots hitzak eta indartzaileak, egokitasunok ernagarri ta zirikatzaile izanik, entzulearen edo irakurlearen onuragin diralako.
|
|
|
Koordinazio hori lortzeko, aukera ezberdinak daude: Hizkuntza irakasleak arloko eskolak jaso ditzake; arloko irakaslearekin batera, arloko materialak aztertu; arloko irakasleak bereikasleen gorabeherak jaso ditzake egunero, zein zailtasun dituzten aztertuz, etaarazoak
|
hizkuntzako
irakaslearekin partekatu, horiei buruz hitz egin.
|
|
|
Irakasleek beren jakintza arloak bigarren hizkuntza batean irakasten dituztenean, bigarren
|
hizkuntzako
irakasleak bihurtzen dira. Arloko irakasleak bere eginbehar du hizkuntzaren ardura.
|
|
|
– Ama
|
hizkuntzako
(1H) esperientzia orokorretik eta hezkuntza esperientziatik eratorrita.
|
|
|
– Ikaslearen gaitasuna informazio berria aurkitu, ulertu eta, behar denean, adierazteko (batez ere, helburu
|
hizkuntzako
erreferentzia baliabideak erabiltzean).
|
|
|
Hori, neurri handi batean, gure militantzia sutsuari zor diogu, gure
|
hizkuntzako
militantziari, herri militante batean bizi garelako. Militantea:
|
|
2003
|
|
|
Mailegu hitzetan, hartu den jatorri
|
hizkuntzako
grafia zaintzeko joera du idazleak. Jakina da, kanpotiko hitzak behar diren guztian hartzeko erreparu gutxi duela, nasai jokatzen duela horretan, garaiko eta aurretiko purismo joeren kontra.
|
|
|
cognac, corredore, invasio, novela, novio, tranvia, ventiladore, universidade, wagoi... Izan ere, gaur egun, lehenago ere holako hitzak euskal grafiaz idazteko joera nagusi izan den arren, autoreak jatorri
|
hizkuntzako
grafia jagotearen aldeko jarrera garbia zuen, eta bereizgarritasun hori gorde behar zela generitzan.
|
|
2004
|
|
|
2 Aurreko paragrafoko kasu berberetan, pertsona hori gorra bada, aipatu paragrafoan xedatutakoaren arabera izendatuko da beti zeinuen
|
hizkuntzako
interpretatzaile egokia.
|
|
|
Jaun eta jabe den
|
hizkuntzako
hiztun askoren mihia ere pipiak jota dago non bait. Ez gara gu hori ukatzen hasiko.
|
|
|
Gaitasun komunikatiboaren zer nolakoa ez baita soil soilik hizkuntzaren egoerari darion tasuna edo keria. Egoerarik gorenean egonda ere, ikusten dugunez, erdaldun askok ez du nonbait behar bezala bereganatzen
|
hizkuntzako
baliabideen errepertorio zabala. Hizkuntzarekin daukagun sozializazio moduak erabakitzen baitu mintzamenaren luze zabala.
|
|
|
Hori ez da gure iritzi soila, ez, hizkuntza pedagogiaren hari ezkutu gehienak lotzen saiatu den Joanba Bergara dugu gogaide: . Motibazioa indartu egingo da, ikasleak bigarren
|
hizkuntzako
hiztunen aldeko jarrera ona baldin badu. (...) Ikaslearen komunitateak bigarren hizkuntzako komunitatea estimu onean baldin badauka, ikasleak ere estimatuko du eta bigarren hizkuntza lortzea erraztu egin go zaio; batez ere, ahal duela eta desiragarria dela uste baldin badu.
|
|
|
–Motibazioa indartu egingo da, ikasleak bigarren hizkuntzako hiztunen aldeko jarrera ona baldin badu. (...) Ikaslearen komunitateak bigarren
|
hizkuntzako
komunitatea estimu onean baldin badauka, ikasleak ere estimatuko du eta bigarren hizkuntza lortzea erraztu egin go zaio; batez ere, ahal duela eta desiragarria dela uste baldin badu. Ikaslearen komunitateak estereotipo ezkorrak baldin baditu eta bigarren hizkuntza ikastea beharrezko ez dela edo ikastea merezi ez duela uste badu, zaildu egiten da ikaskuntza?. 513
|
|
|
tzera eraman gaitzake (171). Eta halaxe egiten du Manuel Arriandiagak, bere maisuak esana errepikatuz, ez baitu frogatzen «nazio
|
hizkuntzako
izen guzti ak hizkuntza substantiboaz osatuak daudela» dioen proposizio unibertsala le gezkoa dela. Horregatik, lehen premisa onartezina denez gero, egia ez delako, haren arrazoiketa hankaz gora doa bere osotasunean (172).
|
|
|
Hizkuntza formalbatean, hizkuntza naturalean gertatzen ez den moduan, aurretik eta behin betiko guztizzehaztuta daude berau osatzen duten sinboloak (hizkuntza naturaleko hitzak lirateke), baitaberaiek konbinatzeko erabili behar ditugun arauak ere (hizkuntza naturaleko gramatikalitzateke). Arau horiek erabiltzen ditugunean
|
hizkuntzako
sintaxiaren oinarriak jartzen arigara, eta beraien bidez zehazten dugu gure logikan sinboloen zein segida den onargarria etazein ez. Onargarriak diren segidei hizkuntzako/ ormw/ ai deituko diegu.
|
|
|
Arau horiek erabiltzen ditugunean hizkuntzako sintaxiaren oinarriak jartzen arigara, eta beraien bidez zehazten dugu gure logikan sinboloen zein segida den onargarria etazein ez. Onargarriak diren segidei
|
hizkuntzako
/ ormw/ ai deituko diegu. Arauak era errekurtsibo batean ematen dira, eta formulak designatzeko metahizkuntza baten sinboloak erabiltzen dira.
|
|
|
Hizkuntza formal batean bi sinbolo klase bereiziko ditugu orain. Alde batetik,
|
hizkuntzako
konstante logikoak eta, bestaldetik, konstante ez logikoak. Konstante logikoenesanahia behin betiko finkatuta dago logika bakoitzarentzat; konstante ez Iogikoek, aldiz, interpretazio desberdinak onartzen dituzte interpretazio eremuaren arabera.
|
|
|
Bi konektatzaile baino ez ditugu hartuko alfabetoan, ohiko beste konektatzaileakhaien bidez definituko baititugu
|
hizkuntzako
formulak zehazterakoan. Konektatzaileek hizkuntza naturaleko lokailuen errepresentazioa izan nahi dute; kasu honetan, ukapena eta baldintzatzailea hartu ditugu.
|
|
|
Gorrek zeinu
|
hizkuntzako
interpreteak izanen dituzte justizia auzitegietan.
|
|
|
Entzumen ezgaitasuna duten pertsonek zeinu
|
hizkuntzako
interpreteak izango dituzte justizia auzitegi batean agertzen diren bakoitzean, Botere Judizialaren Lege Organikoak ezartzen duenaren arabera, Prozedura Zibil eta Kriminaleko legeetan sartutako erreformen ondoren. Gorrek, orain arte, komunikazio oztopo handiak zituzten justizia eskuratzeko orduan, legeak ez baitzien aitortzen auzitegietan interprete zerbitzuak erabiltzeko eskubidea.
|
|
|
Gorrek, orain arte, komunikazio oztopo handiak zituzten justizia eskuratzeko orduan, legeak ez baitzien aitortzen auzitegietan interprete zerbitzuak erabiltzeko eskubidea. Espainiako zeinu
|
hizkuntzako
interpretea emateko edo ez emateko erabakia “areto bakoitzaren irizpideen arabera geratzen zen, eta, beraz, epaileak eskaera horri jaramonik ez egitea eta idatziz aitortzera behartzea erabaki dezake”, Espainiako Gorren Konfederazio Nazionalak (CNSE) azaldu duenez. Antolaketa horretarako, ezgaitasun hori duten herritarren “babes juridikorik eza eta benetako bereizkeria mendeetan hausten duen lorpen garrantzitsua” da neurria.
|
|
|
Giza entzumena ez da txinpantzeena eta beste antropoide batzuena bezalakoa. Alde hori soinu maiztasunetan gertatzen da, eta horiek garrantzitsuak dira ahozko
|
hizkuntzako
informazioa atzemateko; beraz, hominidoen entzumenaren azterketa izan daiteke hitz egiteko gaitasuna ezagutzeko zubia. Egitura bigunez osatua dagoenez, aparatu fonatzaileak ez du aztarna arkeologikorik uzten.
|
|
|
Isabel Allendek ez ezik, beste zenbait autorek ere hartu dute parte proiektu honetan: Rosa Regás, Liburutegi Nazionaleko zuzendaria; Álvaro Pombo,
|
hizkuntzako
akademikoa; Joaquín Araujo, Juan Luis Arsuaga, Javier Moro edo Fernando Sánchez Dragó. Greenpeaceren proiektua Europako beste herrialde batzuetan garatzen ari da, hala nola Erresuma Batuan, Italian, Herbehereetan edo Alemanian.
|
|
2005
|
|
|
Hauek garrantzi handia izan dute orain arte, garrantzia dute orain eta gero ere hala izango dute. Inportantea da, hizkuntzarekin zer egin nahi den finkatzerakoan, ez bakarrik
|
hizkuntzako
irakasleari eta ingurukoei ardura hori botatzea, baizik eta horien gainetik pentsatu, adostu egin behar dira irakasbide batzuk, ikastetxeak ikastetxe gisa urratu dituenak.
|
|
|
Orduan idatzia da Les Baulé d" après leurs dictons et proverbes liburua (CEDA Abidjan, 1975). Lan horretan baule
|
hizkuntzako
1250 atsotitz bildu zituen, herritarren artean arrakasta handia izan zuena gainera. Behin handik itzulita, urtebete eman zuen Parisen ikasten (EHSS eskolako diploma 1976) eta handik aurrerako denbora guztia Euskal Herrian eman du, apaiz, idazle eta kazetari zereginetan murgildurik.
|
|
|
Idazlearen lehen obligazioa sena aditzea da, bere
|
hizkuntzako
musikari izan behar baitu.
|
|
|
L. Trask hizkuntzalariak Bongo Bongo izena jarri zion (1998: 82), hau da, zenbait euskal hitz Bongo Bongo
|
hizkuntzako
beste zenbait hitzen aski antzekoak badira, orduan antzekoa den hitz sorta hori bereziki esanguratsua omen da, hainbeste ze euskara beste hizkuntza horrekin ahaidetuz bukatzen baitute. Bongo Bongoa, metodoa baino, euskara ahaidetzeko ezjakinek/ aditu zaleek darabilten jokabide estereotipatua da, ez baititu baliozko emaitzak eskaintzen, diskriminadorerik ez du, eta ordu batzurekin eta hiztegi elebidun batekin beti aurki daitezke edozein bi hizkuntzen arteko halabeharrezko antzekotasunak.
|
|
|
Ikasleak taldekatzeko modu honek baditu abantaila batzuk: aukera ematen duikasleen interesei eta gaitasunei lan esparru batean baino gehiagotan erantzuteko; horrela, ikasle batentzat egokia izan daiteke matematikako 8 mailan eta
|
hizkuntzako
3 mailan jardutea. Gainera, ikasleak bere interesetik abiatuta egiten baduaukera, ikasteko jarrera hobea izango du, erantzukizun handiagoa hartuko du, etamaila eta heziketa prozesua hobeto ezagutuko ditu.
|
|
|
Atzerriko
|
hizkuntzako
etiketatzea legez kanpoko jardueratzat hartzen da, administrazioak zehatzeko modukotzat, eta ez du zerikusirik merkatu bakarrarekin, ez Europar Batasuneko zuzenbidea arautzen duten printzipioekin. Printzipio horiek, gutxienez, kontsumitzailearentzat ulergarria den etiketatzea eskatzen dute.
|
|
|
Epaiak berresten zuen Osasun sailburuak emandako ebazpena, Kontsumoko zuzendari nagusiak bere garaian jarritako errekurtsoa ezesten zuena, eta edari freskagarrien banatzaile baten jabeari diru zehapena jarri ziona, kontsumoaren arloko arau hauste administratibo baten egiletzat jo baitzuen, atzerriko hizkuntzan etiketatutako edari freskagarriak merkaturatzean. Atzerriko
|
hizkuntzako
etiketatzea legez kanpokotzat jotzen da Espediente administratiboa amaitzeko zigorraren jatorria Kontsumo Zuzendaritza Nagusian egindako salaketa izan zen. Salaketa horren arabera, hiru tabernatan (Palma de Mallorcako bi eta Magallufeko beste bat) kolazko edariak saltzen ziren italierazko etiketekin eta kontsumo data lehenetsiarekin.
|
|
2006
|
|
|
• Bestetan, esaterako Danimarka, Alemania, Grezia, Italia, Herbehereak, Austria, Finlandia edo Suediaren kasuetan, ama
|
hizkuntzako
klaseak ordaindu eta antolatzeaz arduratzen dena harrera herria da, oro har ikastorduaren barne ikasleriaren kopurua nahikoa denean. Zenbait herritan, Erresuma Batuan adibidez, ama hizkuntzaren irakaskuntza boluntarioen gain gelditzen da, batzuetan udalaren edo karitate elkarteen laguntza jasoz.
|
|
2007
|
|
|
Norvegiako Sami Legebiltzarreko lehen lehendakari izan zen zortzi urtez eta ondoren, Nazio Batuetako Indigenen Gaietarako Foro Iraunkorreko lehendakari izendatu zuten. Egun, sami
|
hizkuntzako
irakasle da Kautokeinoko Sami Unibertsitate Eskolan. 1989an hartutako argazki batean, Norvegiako Errege Olav V.aren ondoan ageri da, gaktia jantzita.
|
|
|
Esatea barnebetearen espresioa da: hots, isiltasunak, fonemak, keinuak,
|
hizkuntzako
mundu ikuskera eta (betiere gutxiengo selektoen obra diren) arte ederrak, herri bakoitzaren barnebete berekiaren, herriaren «arimaren», espresioak dira.
|
|
|
Russell-ek, aldiz, bere filosofian isomorfismo horren esplikazioa entseatu du. Harentzat ere, vienarrarentzat bezalaxe, izenean munduko eta
|
hizkuntzako
elementu bakunenak elkarrekin lotuak dira. Baina ez logikoki soil.
|
|
|
Baina ez logikoki soil. Russell-en iritziz, Hume-ren antzera,
|
hizkuntzako
«atomoak» izenordain erakusleak dira (hau, hori), eta munduaren atomoak «sentsu datuak» (sentsuek jasotzen dituzten informazio zatiak: kolore inpresioak, ukipensentsazioak, hotsak, etab.). Batzuen eta besteen lotura erdiesten ei da sentsu datuak izenordain erakuslearekin bat izendatuz («hori gorria»).
|
|
|
ikusten dugu doiago zertzelatzeko «adimenaren aktoan» («Verstandesact») adigaiaren eta hitzaren (hotsaren) arteko harremana, hurbiltasuna baino ez baita oraindik, bigarrentiarki erantsiaren itxura guztiz197, eta gainera hizkuntzaren mendetasunetik libre funtzionatzen suposatzen baita gutxienez pentsamendu hutsaren esfera (matematikakoa, adibidez) 198 Konferentzia horretan bertan objektibotasunaren arazo erabakigarria, Kant-ek forma apriorizkoen unibertsaltasunarekin giza adimen eta sentimenean soluzionatu duena, Humboldt hizkuntzaren bitartez ikusten dugu askaeratu nahita199, eta beraz guztiz adiera ezkantiarrean ulertzen (erlatibo eta historikoan!) objektibotasunaren kontzeptua bera, hizkuntzaren menpekoa jada200 Haatik Leitzmann ek 1822an dataturiko «Über den Nationalcharakter der Sprachen» fragmentoan berriro «bitarteko soil» («nur Mittel») bezala hitz egiten da hizkuntzaz, hizkuntza baino haragoko espazioak irabazteko hiztunak hizkuntzarekin egin behar izaten duen gatazkari erreparatuz, hizkuntzaren desegokitasun bat beraz pentsamenduarekin201 «Über die Buchstabenschrift» (1824) konferentzian berriro baiesten da («da das Denken ohne Sprache einmal unmöglich ist») 202, pentsamendua ezinezkoa dela hizkuntzarik gabe, baina geroxeago hizkuntzaz neurri eta modu ezberdinetan baliatzen diren jardun intelektual diferenteak aipatzen dira, hala nola artea eta matematika. Eskultura bat egiteko ekitaldia, esaterako, jarduera intelektuala baita ezbai gabe, baina apenas hizkuntzatik zuzenean menpekoa (nahiz eta arte obra den bezainbatean ez den posible, orokorki hizkuntza suposatu gabe) 203 «Über den Dualis»en, halaber (1827),
|
hizkuntzako
dualaren erroak barnagoko kategoria edo «pentsamenduaren lege» apriorizkoren batzuetan sumatzen dira204, hizkuntza baino lehenagoko «hizkuntza» batean hortaz.
|
|
|
Kontua da, Whorf-ek kontzeptu hori espresuki txuliatu egin gura izan duela nonbait: world view edo esamolde ohikoak, eskura zeuzkanak, ekidin eta, bera
|
hizkuntzako
munduaren irudiaz mintzo da («picture of the universe»). Alemanian orobat, mundu ikuskeraren tesia bi Mundu Gerren artean eta ondoren neohumboldtarrengan ikusi ohi da errepresentatua.
|
|
|
Russell-ek eta, gandorkeria dogmatiko batzuk apaltzeko, maiz ohartarazi dute filosofia guztia judizioan oinarritua dagoela, eta judizioa subjektu predikatu egitamu indogermaniarrean. Gure hizkuntzetan izan aditzak jan eta edanek. bezalaxe funtzionatzen duela, ematen duen bitartean, eta egiazko edo faltsu, identiko, ahalgarri bezalako adjektiboak jare dabiltzan bitartean, behin eta berriro problema misteriozko berdinekin eginen dugu topo, desesperatzen zen Wittgenstein1277 Nietzsche-ren intuizioak igarria zion, filosofia indiar, greko, alemanaren «familiako antza»
|
hizkuntzako
ahaidetasunari zorra izan behar zuela1278 «Hizkuntz erlatibismoa» filosofian baita menturaz ageriena!
|
|
|
eta hori, behin sortua izanez gero hizkuntzaren hastapenean, pentsaeraren forma obligatua bilakatzen da bera ere. Aldeok oro behar dira aintzat hartu Humboldt-en
|
hizkuntzako
«munduaren» ikuskeran (hori hertsiki lexikoan bakarrik dagoela, esango litzateke, egitura gramatikalean izpiritua bera baita eratu dena: baina hori hala bada, lexikoaren hizkuntzen arteko mailegu erraztasuna bera froga askia da, mundu ikuskerak, golkoan itxiak barik, zein komunikagaleak elkarren artean izan ohi diren).
|
|
|
Komunikazioei dagokienez, inbertsioak egingo dira Telefono Gorren Bitartekaritza Zentroa mantentzeko. Zentro horrek 1.663.000 emanaldi egingo ditu hurrengo hirurtekoan, eta zeinu
|
hizkuntzako
interpreteak administrazio publikoekiko harremanetan egon daitezen lagunduko da, azpitituluak eta audiodeskribapena bultzatuz. Horretarako, guztira 40.800 emanaldi aurreikusten dira.
|
|
|
Hiriko autobusak nota ona («ona») lortu zuen entzumen ezgaitasuna duten erabiltzaileentzat egokitzeko bidean, eta erdipurdiko «onargarri» bihurtu zen hiriaren erdiguneaz ari garenean. Nolanahi ere, herritar gorren beharretarako egokitze gabezia handienak udaletan eta osasun zentroetan gertatu ziren, eta erabateko suspentsoa merezi izan zuten (aringarririk gabeko «gaitz» bat) zeinu
|
hizkuntzako
interprete profesionalik ez zegoelako eta informazioa ikusteko sistemarik ez zegoelako. Informazio gehiago:
|
|
2008
|
|
|
5 XXMECEn, ahozko
|
hizkuntzako
laginak daude, ahozkoa transkribatu eta argitaratu denean betiere.
|
|
|
Transferentzia bidezkoetan hiru fase bereizten dira: jatorri hizkuntzan dagoen testuaren analisia, transferentzia edo hizkuntza batetik besterako moldaketa, eta xede
|
hizkuntzako
testuaren sorkuntza. Hiru faseak automatikoki egiten dira, baina arazo handiak daude emaitzak zehatzak izan daitezen, batez ere hizkuntzen arteko antzekotasuna txikia denean.
|
|
|
hitz bat nola itzuli behar den jakiteko, aurretik itzulitako esaldi guztien artean hitza dutenak aukeratzen ditugu, gero esaldi horien itzulpena lortu eta bilatu zein den esaldi itzuli guzti horietan azaltzen den hitza, gehien azaltzen den hitz hori izango da jatorrizko hitzaren itzulpena. Gero gure esaldiko hitz guztien ordaina zein den jakinda, bigarren etapa batean xedehizkuntzako hitz horien ordena egokia bilatu behar da, horretarako, hasieran, xede
|
hizkuntzako
testu erraldoietan estatistikoki bilatzen da ea hitz horien artean zeintzuk azaldu diren elkarren segidan eta zein maiztasunarekin, eta gero, datu horiek kontuan hartuta hitz ordain horien
|
|
|
Hizkuntza batetik bestera itzultzerakoan, hitz bat beste hitz batekin (edo batzuekin) ordezkatu behar dugu. Hori egiterakoan, gerta daiteke jatorri
|
hizkuntzako
forma batek, composición kasu, hainbat ordain izatea helburu hizkuntzan: osaketa, osaera, idazlan, konposizio, hitz elkarketa.
|
|
|
Analisi zuhaitzetan oinarritzen den sistema batek, jatorri
|
hizkuntzako
analizatzailearekiko mendekotasun osoa du. Analisiak anbiguoak dira, bai mendekotasunei begira, eta baita analisi morfologikoari begira ere.
|
|
|
Beraz, babes informalak komunitate erakundeak adierazten ditu, eta erakunde horiek zenbateraino mobilizatzen diren gutxiengoaren hizkuntzarentzako babes instituzional hobea lortzeko zenbait esparrutan, esaterako: gutxiengoaren ekoizpen eta hedapen kulturala eta artistikoa bultzatzeko, lehen hezkuntzan eta bigarren hezkuntzan gutxiengoaren hizkuntzaren irakaskuntza areagotzeko; osasun zerbitzuak gutxiengoaren hizkuntzan jaso ahal izateko; gobernu zerbitzuak gutxiengoaren hizkuntzan eskaini ahal izateko gutxiengo
|
hizkuntzako
hiztunak kontratatzeko; eta gutxiengoaren hizkuntza bide seinaleetan eta iragarkietan gehitzeko. Komunitate babes informal horren bidez egindako lorpenak era formalagoan iraunarazi daitezke, gehiengo menderatzaileak kontrolatutako erakundeek gutxiengoaren taldeko kideak sartzen hasten badira erakunde publiko eta pribatuetan.
|
|
|
estatus baxua duen gutxietsitako hizkuntza talde bateko kide izateak ahuldu egin dezake gutxiengoak hizkuntza komunitate berezitu gisa jarraitzeko duen nahi kolektiboa, eta azkenean hizkuntza asimilazioa ekar dezake. Estatus baxuko hizkuntza komunitate bateko kide izateak nortasun sozial negatiboa ekar dezake, eta hizkuntza taldeen arteko estatus bereizgarritasunak betikotu egin daitezke
|
hizkuntzako
estereotipoen eta aurreiritzien bidez (Bourhis eta Maass, 2005; Ryan, Giles eta Sebastian, 1982).
|
|
|
ezartzeko ahalegin bizian genbiltzan bitartean, Iparraldeak betiko bideari eutsi zion (ez nuke aipatu gabe utzi nahi, hala ere, idazle onenek asmatu zutela gehiegikerietatik ihes egiten). Giro horretan, hiru
|
hizkuntzako
hiztegia izan arren, euskara abiapuntu zuen ondare lexikografikoa utzi zigun Azkuek; horretaz gain, irizpide jakinetan oinarritua: asmakizunik ez, berrikeriarik ez, hiztunek eta autoreek benetan erabili zituzten eta erabiltzen zituzten hitzak ziren kontuan hartzekoak.
|
|
|
Esan liteke euskal hiztegiak exozentrikoak zirela, ez zirela bere baitakoak. Hiztunak bere
|
hizkuntzako
hitz eta esapideen esanahiari buruzko informazioa hizkuntza horretan berean bereganatzeak berebiziko garrantzia du. Euskarazko unibertsoa euskarazko esanahiez osatzen da lehenik eta, horiekin batera, elkarkide, gainerako hizkuntzetako ordainak egoten dira, kulturaren osagarri eta adierazgarri.
|
|
|
Kontua da, ordea, kasu batzuetan ez dela komeni ezaugarri horiek bistan uztea, goiko adibidean agertu denez, edota, itzulpenez ari garelarik, jatorrizko testuak ematen ez duen informazioa premiarik gabe eskaini behar ez denean. Hor, itzultzaileak kontuz jokatu luke, bere
|
hizkuntzako
baliabide aberatsagoak ahalik eta gutxien erabiliz, bestela, jatorrizko egileak ematen ez duen argibideak emango lituzke, bere burua berridazle ez baizik eta erabateko birsortzaile bilakaturik.
|
|
|
Lexikalizazioak egiten ditu: sasi hitzen ordez, bere
|
hizkuntzako
antzeko hitzak idazten ditu. Lexikalizazioan, sasi hitzak benetako hitz bihurtzen dira, bide lexiko semantikoa erabiliz; zenbat eta antz handiagoa izan sasihitzak eta benetako hitzak, orduan eta handiagoa huts egiteko probabilitatea.
|
|
|
Beharrezkoa da idazten jakitea hitzei mugak jartzen jakiteko. Hitzak ez dira ahozko
|
hizkuntzako
elementu naturalak. Unitate abstraktuak dira.
|
|
|
Kontzientzia fonologikoa ezinbesteko baldintza da irakurtzen eta idazten ikasteko. Irakurtzen ikasteko, ahozko
|
hizkuntzako
unitateak bereiziz grafemak fonema bihurtu behar dira lehen etapetan. Sistema alfabetikoz irakurri behar duenak letrari edo letra taldeari dagozkion soinuak bereizten jakin behar du, horri esker irakur baitezake hitz ezezaguna.
|
|
|
Espainiako Elektromedikuntza eta Ingeniaritza Klinikoko Elkarteko (SEEIC) zenbait aditu Kordoban bildu dira duela gutxi, ospitaleetako azken aurrerapen zientifikoen eta jasangarritasunaren berri emateko. Gainera, espezialistek indarrak batu dituzte lotura eta
|
hizkuntzako
lotura lortzeko inplikatutako sektore guztien artean, hala nola enpresa hornitzaileak, elektromedikuntzako teknikariak eta laguntzako profesionalak.
|
|
|
arabierazko estandar modernoa (al fusha) eta arabierazko lagunartekoa, bata bestearen ondoan funtzio desberdin bat eginez bizi direnak. Alde batetik, arabiar estandar modernoa herrialde arabiar guztien arteko komunikazio lotura gisa erabiltzen den hizkuntza da, irakaskuntzan, administrazioan, literaturan eta komunikabideetan erabiltzen dena eta mundu arabiarreko eskoletan unibertsalki irakasten dena; eta, bestetik,
|
hizkuntzako
arabiarra da egunero komunikatzeko erabiltzen den hizkuntza, familia giroetan, aisialdian edo eguneroko bizitzako egoeretan. Beraz, arabierazko estandar modernoa da herrialde guztien arteko bateratzaile bakarra, eta hizkuntza horren irakaskuntzan sartu nahi dutenek ikasi behar dutena.
|
|
|
Zeinu
|
hizkuntzako
narrazioak entzumen arazoak dituzten adingabeen kulturarako sarbidea zabaltzen du
|
|
|
Kultura eta hezkuntza eragileak, elkarteak eta familiak irakurzaletasuna bultzatzeko animatzen ditu. Fundazioak azaltzen duenez, zeinu
|
hizkuntzako
narrazioak “pertsona gor, handi eta txiki guztiei zabaltzen dizkie liburuaren munduko ateak, bertan sartzen utziz eta hura gugan sartuz”. Familia lana “Don Quijoteren abenturak” eta “Pippi Calzaslargas” argitaratu dira LSEn, familian irakurtzea sustatzeko Orain arte, Zeinu Hizkuntzan idatzitako zenbait ipuinetan gauzatu da ekimen hori:
|
|
|
irakasgaiaren gaitasunekin eta edukiekin zerikusia duen testu ez espezializatu baten iruzkina da. Atzerriko
|
hizkuntzako
ariketa: ikasleak atzerriko hizkuntza batean duen ulermena eta ahozko eta idatzizko adierazpena baloratzea da helburua.
|
|
|
Oporrak hartu berri ditugun honetan, lasaitasunaz eta aisialdiaz gozatzeko garaian, hezkuntza bereziko langileok (espezialistak, fisioterapeutak, lan terapeutak, transkribatzaileak eta zeinu
|
hizkuntzako
interpreteak) ez ditugu ahaztu ikasturtean eginiko mobilizazio eta borrokak. 2003tik Lan Hitzarmena berritu gabe dugu, eta Hezkuntza Sailak utzikeriaz segitzen du gure kolektiboarekin.
|
|
|
François Begaudeau, Nassim Amrabt, Laura Baquela, Cherif Bounaidja Rachedi, Juliette Demaille. 128 min. François irakasle gazteak frantses
|
hizkuntzako
eskolak ematen ditu auzo gatazkatsu bateko institutuan. Ikasleek 14 urte inguru dituzte.
|
|
|
Eskola osatzen duten hamalau irakasleetatik seik irakasten dute orain euskaraz. Orain arteko musika tailerra, eta musika
|
hizkuntzako
lehen bi mailez gain, txistua, biolina, pianoa, akordeoia, abesbatza eta perkusioa ere ematen dituzte orain euskaraz.
|
|
|
Gurasoen eskariz orain hamar urte hasi zituzten Iruñeko Joakin Maya udal musika eskolan musika
|
hizkuntzako
lehen euskarazko klaseak. Zuzendaritzak oniritzia eman zion eskariari, eta irakasle euskaldun batzuk bazeudela baliatuz, hainbat klase euskaraz ikasteko aukera izan zuten ikasleek.
|
|
|
François Begaudeau, Nassim Amrabt, Laura Baquela. 128 min. François irakasle gazteak frantses
|
hizkuntzako
eskolak ematen ditu auzo gatazkatsu bateko institutuan. Haren ikasleek 14 urte inguru dituzte.
|
|
|
Fran, ois Begaudeau, Nassim Amrabt, Laura Baquela. 128 min. Fran, ois irakasle gazteak frantses
|
hizkuntzako
eskolak ematen ditu auzo gatazkatsu bateko institutuan. Haren ikasleek 14 urte inguru dituzte.
|
|
2009
|
|
|
Ostiralean, uztailak 1, Lasarte Oriako Udalak Ttakun Kultur elkartearekin eta herriko ikastetxeekin elkar laneko hitzarmenak sinatu zituen. ...n Rikardo Ortega eta Ana Sanz idazkaria egon ziren; Ttakun Kultur elkarteako lehendakaria den Mari Jose Eizmendi eta ikastetxeen izenean, Landaberri ikastolako zuzendaria Iosu Garmendia, Sasoeta Zumaburuko zuzendaria Koru Goikoetxea, Landaberri Institutuko Abene Arriola eta Lasarte Oriako Institutuko Esther Urrutia.Rikargo Ortegak sinadura ekitaldia hasi baino lehen azaldu zuen bezala, herritarron
|
hizkuntzako
gaitasuna hobetu eta euskara erabiltzeko erraztasunak handitzea dute helburu hitzarmenek." Ttakunekin urte asko daramagu elkar lanean eta ikastetxeekin, aldiz, iaz hasi ginen. Esperientzia positiboa izan da eta errepikatzea erabaki dugu," adierazi zuen Euskara batzordeko buruak.Ttakun Kultur elkartea2009 ikasturteko Udalak eta Ttakun kultur elkarteak hitzartutako egitasmoetarako diru-laguntza jasotzen da lehengo astean sinatutako hitzarmenean.
|
|
|
Bertan sartzen dira, beraz, esparruok: hizkuntzen berezko edo, maizenik, ustezko tasunei buruz, hizkuntzen erabilerari buruz eta, azkenik, norbere taldeko edo beste
|
hizkuntzako
hiztunei buruzko iritzi jarrerak, bai eta jokabideak. Erabilera moduak ulertzeko eta erabileren zergatiak ezagutzeko funtsezkoa da, jakina, laugarren dimentsio hori.
|
|
|
Herri literatura arloan, mugimendu honen aitzindari eta buruak Grimm anaiak izan ziren, Jacob eta Wilhelm. Aleman
|
hizkuntzako
lurralde guztietan barrena bildu zituzten ipuinak (Marchën) eredu literariora bihurturik tomo bitan argitaratu zituzten lehenik, 1812 eta 1815ean ipuin guztira, ondoko urteetan argitaraldi osotuagoekin berritzen joan ziren (1819, 1837, 1840, 1843, 1850), 200 ipuineko bilduma osatu arte, umeentzako beste hamar elezaharrekin ere hornitu zutena, 210 ipuin guztira. Grimm anaien herriipuinok, aleman hizkuntzaren eremuan ez eze, Europa osoan barrena ere uste baino oihartzun zabalagoa jadetsi zuten etengabeko itzulpenen bidez.
|
|
|
Alde horretatik erronka handia du Euskaltzaindiak maila eta alor guztietako egungo hitzen forma eta edukia erabakitzen, eta hitz bakoitzaren adiera eta erabilmoldeak moldatzen, eta orobat euskal hitz altxorrean zaharkituak gertatu diren hitz eta adierak markatzen. Gainera, edozein
|
hizkuntzako
hitz altxorra etengabe aldatzen den eta biziberritzen den gauza bat denez gero, inoiz bukatzen ez den lan bati ekin behar dio Euskaltzaindiak alor horretan.
|
|
|
Udazkenean, domeinu izenak erregistra daitezke, internauta bakoitzaren
|
hizkuntzako
karaktereekin.
|
|
|
2030ean 535 milioi pertsona zenbatuko dira. " Ordurako —López Moralesen arabera—, txinatarrak bakarrik gaindituko du gaztelania ama
|
hizkuntzako
hiztunen talde gisa". Gaztelaniaren ziurtagiria Beste hizkuntza batzuetako ikasleek beren ezagutzak titulu edo diploma bidez ziurtatzen dituzte.
|
|
|
Entzuteko ezgaitasuna duten pertsonak: talde mugatuentzako bisitak, zeinu
|
hizkuntzako
interpreteak (ILSE) eta anplifikadorea duten gidak lagun. Madrilgo Erkidegoko Pertsona Gorren Federazioarekin (FESORCAM) lankidetzan egiten dira.
|
|
|
Zeinu
|
hizkuntzako
interpreterik eta bestelako mekanismorik ez dagoenez, ezinezkoa da eguneroko gestio batzuk egitea.
|
|
|
François Begaudeau, Nassim Amrabt, Laura Baquela. 128 min. François irakasle gazteak frantses
|
hizkuntzako
eskolak ematen ditu auzo gatazkatsu bateko institutuan. Haren ikasleek 14 urte inguru dituzte.
|
|
|
François Begaudeau, Nassim Amrabt, Laura Baquela. 128 min. François irakasle gazteak frantses
|
hizkuntzako
eskolak ematen ditu auzo gatazkatsu bateko institutuan. Haren ikasleek 14 urte inguru dituzte.
|
|
|
Khartumgo Unibertsitatean egin zituen ikasketak, eta 50eko hamarkadan Londres eta Exeterreko Unibertsitatean jarraitu zuen ikasten. Ikasketak amaitu ondoren, jaioterrira itzuli zen ikasle gisa aritzeko, harik eta BBC kate britainiarrak kontratua egin zion arte, katearen arabiar
|
hizkuntzako
atalean. Unescoren informazio bulegoan ere aritu zen, Parisen, baita Qatarreko Estatuarentzat aholkulari gisa ere.
|
|
|
François Begaudeau, Nassim Amrabt, Laura Baquela. 128 min. François irakasle gazteak frantses
|
hizkuntzako
eskolak ematen ditu auzo gatazkatsu bateko institutuan. Haren ikasleek 14 urte inguru dituzte.
|
|
|
François Begaudeau, Nassim Amrabt, Laura Baquela. 128 min. François irakasle gazteak frantses
|
hizkuntzako
eskolak ematen ditu auzo gatazkatsu bateko institutuan. Haren ikasleek 14 urte inguru dituzte.
|
|
|
Hizkuntza hegemonikoaren gerizan bizi den hiztun erkidegoak ulertu behar du berea ez dela, topikoak dioenez? " balio ekonomiko eta kultural gutxi duen eta arazo iturri baino ez den" hizkuntza baten kontrako borroka, eta indarberritu nahi den
|
hizkuntzako
hiztun erkidegoak ulertu behar du berea ez dela hizkuntza" zapaltzaile eta hiltzaile" baten kontrako erresistentziazko borroka. Garbiago esanda:
|
|
2010
|
|
|
Hocevarek 1975ean argitaratu zuen artikuluan azaltzen duenez, hizkuntza gutxitu bat eta hizkuntza nagusi bat lurralde eta gizarte berean erroturik daudenean, ezaugarri linguistikoa dituzten produktu eta zerbitzuetarako –prentsa, liburuak,, irakaskuntza,... – bi merkatu desberdin sortzen dira. rio nagusia da ingurune linguistikoak garrantzia eduki dezakeela zenbait lanpostu betetzen dituzten langileen produktibitate mailan, langilearen hizkuntz gaitasunaren arabera. Langileak bere satisfazioa handitzen du bere hizkuntzaren erabilera bermatzen dion ingurunean1 Aurrekoaren ondorioz egileak frogatutzat ematen du hizkuntza bateko elebakarrek beste
|
hizkuntzako
elebidunek baino soldata txikiagoak, berdinak edota handiagoak eduki ditzaketela, horretarako enplegatzaileen jarrerak zer ikustekorik eduki behar izan gabe.
|
|
|
— Doktorego tesia atzerrian izatea, frantses edo ingeles
|
hizkuntzako
unibertsitateetan.
|
|
|
— Azken bost urteetan, frantses edo ingeles
|
hizkuntzako
unibertsitateetan gradu edo gradu ondoko ikastaroak ematea (gutxien dela 120 ordu). Jadanik 450 irakaslek baino gehiagok atzerriko hizkuntzetan irakasteko gaitasuna frogatu dute.
|
|
|
Unibertsitate ikastetxe hortan ikasleek euskara eskualde
|
hizkuntzako
konkurtso berezia prestatzen dute lehen hezkuntzako euskara irakasle bilakatzeko, sare elebidun publikoan. 2008z geroz ikastetxe hori Montesquieu Bordele 4ko Unibertsitateari lotua zaio.
|
|
|
Jarrera honekin, berea ez den herri honetako beste
|
hizkuntzako
hiztunen eskubideak ukatzen dira. Jarrera hau ez da onargarria, bestea ukatzera dator; eta jakina elkarbizitza eraiki ordez, hiztun ezberdinen arteko auzia areagotzen du. zergatik izan nahi dugu euskaldunak?
|
|
|
Garaizabalek iruzkindutako lau saio eskaini ditu apirilean eta maiatzan eta ekainera bitartean beste hainbat eskainiko ditu. Larunbateko Donostiako hitzorduan zeinu
|
hizkuntzako
interprete baten eta bitarteko bisualen laguntza izango du enologoak azalpena arinagoa eta erakargarriagoa izan dadin.
|
|
|
Mikel Garaizabal enologo eta sommelier ak zuzenduko du dastaketa zeinu
|
hizkuntzako
interprete baten eta bitarteko bisualen laguntzarekin, maiatzaren 22an.
|
|
|
Lehen mailako azterketari ekiteko, hots,
|
hizkuntzako
informazioa jasotzeko, azaleko egitura hartuko dugu kontuan; lan horretarako gramatika trarakziozkoa eta erreferentziala (edo diskurtsiboa), enuntziazio terminotan landuko dira, jada esan dugunez.
|
|
|
Salbuespen hori kenduta, usu agertzen dira alternantziak eta konmutazioak pertsona izenordainen eta predikatuen artean,
|
hizkuntzako
analisietan ikusi dugun bezala. Galdera zera da, alternantziok aleatorioak ote dira?
|
|
|
Eta itxura oro trikimailu bat. Aipua, azken finean, diskurtso kontu bat da, ez
|
hizkuntzako
kontu. Zehatzago oraindik, aipua enuntziazio auzi da.
|
|
|
Are gehiago eskola munduan. Eredu sistema ezarri eta berehala, horregatik,
|
hizkuntzako
emaitzen neurketa lanari ekin zitzaion Sailetik beretik, Hizkuntza Politikarako Idazkaritzarekin batera. Horrela sortu ziren EIFE azterlanak, esate baterako.
|
|
|
a) ofizialtasun esparruan (esparru fisiko geografikoan) A
|
hizkuntzako
herritarrek beren artean A hizkuntzaz jarduteko eskubidea izateaz gainera funtsezko hainbat zerbitzu (hezkuntza, justizia, osasungintza, irrati telebistak eta, oro har, komunikazio publikoa,..) A hizkuntza horretan jasotzeko eskubidea baldin badute, eta
|