|
2000
|
|
|
Edozein akademiarentzat garrantzitsu izan ohi da
|
hizkuntzaren
hiztegia ontzea. Bere berea du Euskaltzaindiak euskararena eta horri ekin dio, buru belarri, azken urteotan.
|
|
2008
|
|
|
(39) ko gramatikaltasun eza garbia den neurrian, (38) ko erabide eredura jo baino lehen egin baino lehen ondo hausnartu da kontua: erabilera berezituez ari bagara ere, nazioarteko arauen esparru batean ez gauden neurrian7,
|
hizkuntzaren
hiztegi, morfologi eta sintaxi arau propioak erabili behar dira nonbait, eta (38) koaren eredukoak euskal senak sor ote ditzakeen, zalantzagarria da gutxienez.
|
|
|
ezartzeko ahalegin bizian genbiltzan bitartean, Iparraldeak betiko bideari eutsi zion (ez nuke aipatu gabe utzi nahi, hala ere, idazle onenek asmatu zutela gehiegikerietatik ihes egiten). Giro horretan, hiru
|
hizkuntzako
hiztegia izan arren, euskara abiapuntu zuen ondare lexikografikoa utzi zigun Azkuek; horretaz gain, irizpide jakinetan oinarritua: asmakizunik ez, berrikeriarik ez, hiztunek eta autoreek benetan erabili zituzten eta erabiltzen zituzten hitzak ziren kontuan hartzekoak.
|
|
|
Hain zuzen ere, euskarazko definizioez osatutako euskara hiztegiak argitaratu izana da euskal lexikografiaren azken urteotako lorpen handienetakoa:
|
hizkuntz
hiztegiak, sinonimo hiztegiak, hiztegi entziklopedikoak, hiztegi teknikoak... Garai batean, euskaldunak euskara erdara hiztegietara jo behar zuen, ezinbestean, ezagutzen ez zuen euskal hitz baten esanahia jakiteko.
|
|
|
PROMTren eta Altavistaren tresnetatik abiatuta funtzionatzen du. EnFirefox estentsionoak Googleko itzultzailearen prestazioak ditu, eta, hala, “Alt” tekla sakatzen da, eta, ondoren, hautatutako testu batean klik egiten da, eta itzulpena
|
hizkuntza
hiztegian lortzen da. GTk antzera birsortzen du.
|
|
2009
|
|
|
Mandarinak 400 silaba inguru ditu, lau tonu ezberdinetan, nahiz eta silaba guztiek tonu guztiak ez dituzten. Guztira, 1.100 hitz edo silaba era ezberdin daude
|
hizkuntzaren
hiztegi guztian. Hori dela eta, homonimia asko dago, hau da, hitz berberak esanahi ezberdinak ditu testuinguruaren arabera eta osagai biko hitz asko ere badago.
|
|
2010
|
|
|
Arte de la Lengua Bascongada (Ezina garaitua. Euskal mintzairaren artea) eta 1745ean Diccionario trilingue del castellano, bascuence y latin (Gaztelania, euskara eta latinaren hiru
|
hizkuntzetako
hiztegia). Eredu bilakatu zen hiztegi honek eragin handia izan zuen idazleengan, Hegoaldeko literatur loraldiaren pizgarri suertatu zelarik.
|
|
2011
|
|
|
Erabilera jarraibideak Jarraibideak aldatu egiten dira hiztegi bakoitzaren arabera (linguistikoa, elebiduna edo sinonimoak eta antonimoak, besteak beste) eta hartzaileak (eskolakoa, teknikoa, bigarren mailakoa…). Oro har,
|
hizkuntza
hiztegietarako hainbat irizpide zehazten dira, haiengandik behar den informazio guztia ateratzeko: Leloak:
|
|
2012
|
|
|
Espainiar
|
Hizkuntzaren
Hiztegia da lan eta bilkura horien guztien emaitza, eta batzordeek eta Osoko Bilkurak ez ezik, badute zeresana Lexikografia Institutuak eta espainiar hizkuntzaren beste hogeita bat akademietako kideek ere; hala nola Kolonbiakoek, Mexikokoek, Filipinetakoek...
|
|
|
Euskara kultura hizkuntza izan zitekeela aldarrikatu zuen bere lanetan, euskal idazleei literatura bideak urratzeko deia egin zien, eta horretarako behar bezalako tresnak eskaini nahi izan zizkien: lau
|
hizkuntzatako
hiztegia batetik eta latina euskararen bidez ikasteko gramatika bestetik. Itzulpenari dagokionez, gogoraraztekoa da Etxeberri Sarakoak bere prosa lan ia guztia itzuli zuela euskaratik latinera, eta gaztelaniatik eta latinetik euskarara ere pasarte luzeak itzuli zituela (Bilbao 2005, 2006a, 2006b).
|
|
|
Ikasi marrazkien bidez irakurtzen 3 urteko haurrentzat. Bi hizkuntza konbinatzen ditu, gaztelania eta ingelesa, eta, beraz, haurrek bi
|
hizkuntzetan
hiztegia zabaltzeko aukera dute. Aplikazio honek lau joko ditu.
|
|
|
Memmiren liburuaren itzulpena —1974an kaleratu zuten hori ere—, eta Villasantek prestaturiko Axularren Hiztegiako sarreren itzulpen frantsesaren zuzenketa. Euskarazko
|
Hizkuntz
Hiztegiarena, berriz, luzatuz joan zen; eta 1974ko martxoaren 30eko gutunean, Koldo Mitxelena eta Juan Antonio Letamendiarekin batera horretan lan egiteko prest ageri zen —geroago Mitxelena ere gertu azaldu zitzaion nonbait Jakini hiruren arteko lanerako— Dena dela, abenduaren 30eko gutunean jakinarazi zion Intxaustiri, Sorbonara joan nahi zuela Hizkuntz Lizentzia ateratzera, eta Hizkun...
|
|
|
Memmiren liburuaren itzulpena —1974an kaleratu zuten hori ere—, eta Villasantek prestaturiko Axularren Hiztegiako sarreren itzulpen frantsesaren zuzenketa. ...izkuntz Hiztegiarena, berriz, luzatuz joan zen; eta 1974ko martxoaren 30eko gutunean, Koldo Mitxelena eta Juan Antonio Letamendiarekin batera horretan lan egiteko prest ageri zen —geroago Mitxelena ere gertu azaldu zitzaion nonbait Jakini hiruren arteko lanerako— Dena dela, abenduaren 30eko gutunean jakinarazi zion Intxaustiri, Sorbonara joan nahi zuela Hizkuntz Lizentzia ateratzera, eta
|
Hizkuntz
Hiztegiko lanean hasteko epea sei hilabete atzeratzea eskatu zion.
|
|
|
Jakinen artxiboan bada garai hartako paper txiki bat," Larresororekin ikusi beharrekoak" dioena tituluan, eta honako liburu gaien zerrenda dakar, bakoitzari buruzko ohar txiki eta guzti —ordainketari buruz, etab.—, aurrez aurre egiteko solasaldiren baterako eskema moduan edo: 1 Haizearen bestaldetik; 2 Euskara batua zertan den (I); 3 Euskara batua zertan den (II); 4 Sustrai bila (II); 5 Siadecoren lanerako argibideak; 6
|
Hizkuntz
Hiztegia; 7 Natur Zientzien Hiztegia.
|
|
|
Paper horri josita daude beste hiru, 1975eko azaroan datatuak, non Txillardegirekin edukitako solasaldian harturiko erabakiak baitaude apuntatuta: 1
|
Hizkuntz
Hiztegia: " Larresoro-k prestatuko du lehenen eskema 1975eko abenduaren lehenengo hamabostekoan".
|
|
|
Erabiliko ote da merezi hainbat?".
|
Hizkuntz
Hiztegiaren lehen eskema prestatzea, berriz, atzeratu egin zitzaion nonbait; baina gutun berean egun haietan horretarako" plan txiki bat" bidaliko zuela agindu zuen.
|
|
2013
|
|
|
Euskaldunaren eta euskara hurbiltzen ari denaren arteko harreman bultzatu nahi izan dugu". Erabiltzeko erraza28
|
hizkuntzatako
hiztegiak argitaratu dira, baina lanean jarraitzen dutela jakinarazi du Topaguneako ordezkariak: 40 hiztegitik gora edozein momentutan argitaratzeko prest dauzkate, eta lana ez da hor bukatuko, Euskal Herria 140 hizkuntzatik gora izanik.
|
|
2014
|
|
|
|
Hizkuntza
hiztegi orokor batean, diskurtso markatzaile bakoitzaren funtzio edo balio nagusiak azaldu ohi zaizkio erabiltzaile espezializatu gabeari, xehetasunetan eta teknizismoetan sartu gabe, eta, alde horretatik uste dut euskal hiztegietako definizioak (1) egokiak direla, oro har. Dena dela, sakonago aztertuz gero, zalantzagarria da goiko lau birformulatzaileen baliokidetasuna.
|
|
|
Irtenbidea pantailan agertzen da, baina audioan ere entzun daiteke. Besteak beste,
|
hizkuntza
hiztegiak ditu. Horrela, hitz edo esaldi baten interpretazioa ezagutzean emaitza bat baino gehiago ager daitezke.
|
|
|
Edozein
|
hizkuntzaren
hiztegi erreserban, memoriaren eta konputuaren arteko harremanari buruzko informazioa lortuko dugu, hau da, komunikazioaren mamia.
|
|
2016
|
|
|
Zergatik hitz jokoak? Mugikorrerako hitz jokoak ez dira alternatiba entretenigarri bat denbora librea denean; gainera, ama
|
hizkuntzako
hiztegia hobetzen lagun dezakete, eta, beste hizkuntza batzuetarako euskarria badute, bigarren hizkuntza erabiltzeko trebezia handiagoa lortzen dute, ingelesa kasu. Askotan frogatu da jolasa ikasteko ibilgailu bikaina dela, eta horrek ez du zertan haurtzarora mugatu.
|
|
|
El album del viajero espainiera frantsesa ingelesa euskara lau
|
hizkuntzen
hiztegia jasotzen duen liburu txikerra da, Vinsonek dioskunaren arabera, Donostian 1865ean inprimarazi zena. Mimiagueren litografiekin batera, Markos Latasak sinaturiko sarrera dugu.
|
|
2017
|
|
|
Elkarrizketaren bigarren zatian, hiztegia lantzen dute. Ariketa horri esker, jatorrizko
|
hizkuntzaren
hiztegia jasotzea da Badihardugu elkartekoen helburua. " Guk oinarrizko hogei hitz esaten dizkiegu, eta beraiek itzuli egiten dituzte beraien hizkuntzara.
|
|
|
Hiztegigintza:
|
hizkuntza
hiztegiak, hiztegi etimologikoa, corpusa eta hizkuntzaren behatokia,
|
|
2018
|
|
|
Euskararen batasun ortografikoari dagokionez, gaur egun euskaldun guztiok naturaltasun osoz darabiltzagun" k"," ts"," z"," ñ" eta (frantsesezko" ou" digrafoaren ordez)" u" grafemak behin betiko errotzen lagundu zuen. Dictionnaire Basque, Français, Espagnol et Latin lau
|
hizkuntzako
hiztegi bukatugabea argitaratu zuen 1856an, bakarrik" M" letraraino iristen dena. Euskarak, Lizardi lagun, hitzen bat onartu du Xahok eman zion esanahiarekin (adibidez:
|
|
2019
|
|
|
Nolanahi delarik ere, egun hori iristen ez den bitartean, liburuak hemen daude, galaxia ezkutu bat bezala, eta hitzak, berorietan, harat honat dabiltzan izarren hautsa dira, zentzu batean finkatuko dituen begiradaren zain, edo beren baitan zentzu berria bilatuko duen begiradaren zain, zeren, unibertsoari buruz ematen diren azalpenak aldatu diren bezala, lehen betiko eta denetarako aldagaitza ematen zuen esaerak, bat batean, beste interpretazio bat eskaintzen baitu, edo kontraesan ezkutuaren posibilitatea, edo okerra zelako ebidentzia. Hemen, egia maskara aldakor infinituen gainean ezartzen den aurpegi bat baizik ezin izaten den bulego honetan, ohiko
|
hizkuntzaren
hiztegiak eta hitz zerrendak daude, Morais eta Aurélios, Morenos eta Torrinhas, zenbait gramatika, Zuzentzaile Onaren Eskuliburua, ogibide honetakoen vademecuma, baina Artearen historiak ere badaude, Mundu osokoa, Erromatarrena, Persiarrena, Greziarrena, Txinatarrena, Eslabiarrena, Portugaldarrena, hau da, ia herri eta nazio partikularra den ororena, eta Zientziaren historiak ere badaude, eta Li...
|
|
|
|
Hizkuntzaren
hiztegia eta gramatika dira hizkuntzak hiztunari dakarkiona, hiztunak ikasi behar duena, hizkuntzaz jabetu (txikitan) edo ikasi (handitan) ahala. Ahoskera, berriz, funtsean da hiztunak dakarkiona hizkuntzari bere gorputz eta adimenaz.
|
|
2020
|
|
|
Bestelako bereizkeria sistemez gain, audismoa ere jasaten duzue gorrok. Audismo hitza pertsona gorrekiko mespretxua edo entzuleon nagusikeria adierazteko erabiltzen da, baina gure ahozko
|
hizkuntzen
hiztegietan agertu ere ez da egiten... Ez da agertzen, ez duzuelako ikusten, baina egon badago.
|
|
|
Gure
|
hizkuntzaren
hiztegi akademikoak dioen moduan, krisia zerbaiten bilakaeran gertatzen den une edo epe larria da. Esan beharrik ere ez dago horrelako une batean aurkitzen garela, ez?
|
|
2021
|
|
|
Esan bezala, euskararen inguruko azterketak eginak zituen, Xahorekin elkarlanean burututako Etudes grammaticales sur la langue euskarienne (1836) lanean argitaratuak; kolonietan eginiko ikerketetatik besteak beste amara
|
hizkuntzako
hiztegi bat, Catalogue raisonné de manuscrits éthiopiens (1859), osatzen ari zen; euskararen nahiz amerikar natiboen hizkuntzen arteko loturak ere planteatuak zituen; eta antropologian ere murgildurik zebilen (Zulaika, 2000: 51).
|
|
|
Hiztegietan hitzak biltzen dira eta postposiziotzat eman ditugun elementu horiek ez dira jasotzen, morfema itsatsiak baitira. Aldiz, gaztelaniazko edo gure inguruko beste
|
hizkuntzetako
hiztegietan gure postposizio horien pareko bide diren preposizioak argiro jasoak ageri dira, eta zein kategoriatakoak diren ere esaten da. Euskal hiztegietan osagai morfologikoen berri ematen ezin hasiko gara.
|
|
2022
|
|
|
Argumentatu zigun behin eta berriz hori zela azken hiru urteetan irakurketa solasaldietan garatu eta sakondu zuena. Eta zuzen zebilen, berak lagundu baitzidan onartzen urteetan zehar egindako lan xumeak aurrerapen loretsua eman zuela gogoeta mailan hitzaren, lexikoaren lur aberatsa lantzean, inoiz ez bainuen gogoan hartu hamasei urteko gazteak holako kezkak mahairatzeko eta salatzeko adorea eta baliabideak izango zituenik, are gutxiago euskaraz,
|
hizkuntzaren
hiztegi eta lexikoaren urritzeak eta txirotzeak eragiten digun kezka larria kontuan izanda. Solasaldiak, elkarrizketak, hitz egiteko eta berriketarako aitzaki dira ikasleentzat, baina irakasleak oinarrian gai eta testu sendo eta goi mailakoak eskainiz eta aukeran emanez, jaso dezake, zalantzarik gabe, eztabaidaren maila.
|
|
2023
|
|
|
Galdera eroxka bat egitea pentsatu nuen taldearen konplizitatea bilatze aldera, ea ezagutzen zuten harritarren —ez herritarren—
|
hizkuntzako
hiztegia. Hala, bidea zabalduko nion irakurri nahi nuen lehenengo poemari.
|