|
2000
|
|
|
Alegia, eta arrazoi hauen artean nagusiki EAJ PNVren epelkeria irekitako prozesu politikoaren aurrean. Jakin bagenekien, ETAk beti pentsatu izan duela borroka armatuak Estatuaren aurkako estrategian zuela bere funtzio nagusia; orain berriz, deskubritu dugu zenbait abertzale epel «bide onera» ekartzeko ere agian serbi
|
dezakeela
. Hala uste dute behintzat su etena utzi dutenek.
|
|
|
Ez dirudi estatu mailako itunetan sinatutakotik haratago joango direnik eta, beraz, azalean bederen, ez da ezer berezirik ageri bizi dugun gatazkari dagokionez. Alabaina, IU eta PSOEren aliantzak PP garaituz gero, gatazkarekiko elkarrizketa eta negoziazioaren bideak beste aukera bat izan
|
dezakeela
usain daiteke, lerro arteko irakurketa ausarta eginez gero behintzat. Ez dirudi samurra Almunia Blairrekin konparatzea baina IUren konpromezua gorabeherak gorabehera sendoa izan da su etenaren garaian, eta sozialistek ere beste zerbait egin nahi dutela dirudi.
|
|
|
zuzen zuzenean oratu genion gaiari eta euskalgintza osoaren aldaba jo nahi izan genuen presoen aldeko ekitaldietan eta plataformetan esku har dezan eta bereziki Kontseiluari horren gidaritzaren ardura proposatuz. Ondoren, euskaldunon hizkuntz eskubideen hausnarketari ekin genion eta eskubideon aldeko beste proposamen bat luzatu genuen, non argi ikusten den prozesu politiko berriak aurrera egiteak sekulako garrantzia izan
|
dezakeela
gure hizkuntz eskubideei dagokienean.
|
|
|
Aitzakiak aitzaki, frogatu da jeneroak oihartzun handia ukan
|
dezakeela
«prime time»an emititzen denean. Adibide garbia, ETB 2n eskainitako BBCren erreportajea izan zen.
|
|
|
\ Garun atrofia. Alkoholarekin bezala, kantitate oso altuek garun atrofia eragin
|
dezakeela
pentsatzen da, baina oso zaila litzateke.
|
|
|
Emakumeei dagokienez, kontsumo jarraituak obulaziorik gabeko hileko gehiago ekar dezake. Hipogluzemia sor
|
dezakeela
esan izan bada ere, egun hainbat azterketak hori ukatu egiten du.
|
|
|
Aita, berriz, etxean gelditu da, liburu bat irakurtzeko gogo izugarria duelako. Eguraldi bikaina egiten duela eta hondartzan ere irakur
|
dezakeela
ohartu arte, ordea. Baina hara iristen denean, alabatxoa agertzen zaio negarrez, galdu egin delako eta ez dakielako non dagoen ama.
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar
|
dezakeela
zutabe batek, leiho horrek eraman dezakeela irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman
|
dezakeela
irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar
|
dezakeela
zutabe batek, leiho horrek eraman dezakeela irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
Bai eta ez. Ukaezina da, ia dena bezala, sedukzio kontua dela hau ere, eta irakurle baten arreta erakar dezakeela zutabe batek, leiho horrek eraman
|
dezakeela
irakurlea zure etxera sartu eta zure liburu bat irakurtzera. Kontrakoa egiten duenik ere bada ordea:
|
|
|
HELDUA, konprometitua nahi baduzue, baina heldulekurik gabe. Herrigintzan eta kulturgintzan bere ekarpena egin
|
dezakeela
eta egin behar duela sumatzen du. Gero eta gaitzagoa zaio ordea, ekarpen hori nola gauzatu asmatzea.
|
|
|
Fiskaltzak Cardenalen bitartez erakutsi duen jarrera publikoa zeharo okerra iruditzen zait. ENA edo euskal agiriari ezin zitzaiola balorerik eman esan zuen, baina Maria Jose Galindoren epaiak ez zuen hori esaten, baizik eta ENAk identifikatzeko tresna bezala balio
|
dezakeela
, futbol taldeko edo herri liburutegiko beste agiri batek balio dezakeen bezala. Jakina, agiri hauek ez dute balio ofizialik, ez baitira botere ahalmena duen instituzio batek emanak.
|
|
|
Aholkuren bat ematekotan, hauxe esango nioke nik: aniztasunerako ahalmena izanik ere, agian indar gehiago eduki
|
dezakeela
obra batek estilo edo motibo aldetik batasun puntu batetik abiatuz gero. (Jakin)
|
|
|
Bestalde, unibertsitateetan, jakintza espezializatuen garaiotan, ikuspegi zabalaeta integratzailea eskainiko duten ikastaroak falta dira, gure iritziz. UEUren baitanFilosofia Sailak, besteak beste, espazio hori bete
|
dezakeela
iruditzen zaigu. Aurten, adibidez, filosofoak, ekonomialariak, kazetariak, informatikariak, antropologoak etapolitikariak gonbidatu ditugu geure ikastarora, modu horretan ikuspuntuak biderkatu eta diskurtso integratzaileak sortzeko aukera errazten baita.
|
|
|
Hori analisi baten ondorio besterik ezin izan daiteke, eta analisia konfidentziala da. ...a ere konfidentziala den superbisioaren esparruan, edo bere analisia burututzat ematen duen subjektu batek, bertan ikasitakoapsikoanalistez eta beste psikoanalizatzailez osatutako kolektibo bati helarazten dio.Praktika modura psikoanalisia den horretatik ondorioztatzen da ezen, analista batanalista izatearen bermea, konfidentzia hori ebaluatzeko gune izan daitekeen komunitate batek bakarrik erakar
|
dezakeela
. Hori da gure aldetik Eskola deritzoguna.Zenbat eta zabalagoak izan bere oinarriak, hainbat eta gehiago onartu nahi zaiogaiari buruzko ezagutza baten ustea, nahiz eta hor ere berme absoluturik egon ez.
|
|
|
Alkoholikoa eta alkoholiko ohia biak onuradun ateratzen dira eta lehenak bigarrenaren gisa egiten du eta sendatzeko lan egin
|
dezakeela
ikusten du, besteak burutu duelako; gainera, horrela besteak ulertua dela ikusten du.
|
|
|
Frogatuta dago Iparraldeko Gure Irratia edoIruñeko Eus kalerria Irratia errentagarriak direla ekonomikoki (bertako langileakduintasunez bizitzeko adina, emandako zerbitzuaren truke). Edo eta BertsozaleElkarteak gizartean antola ditzakeen ekintzen bitartez eta interesatuei, erakundeak etaikus entzunezkoak barne, bere zerbitzu eta ekitaldiak eskainiz lan egiten duteneiduintasunez ordaintzeko adina lor
|
dezakeela
ere bai. Horrela Administrazioko edozeintutelatatik at bizi daitekeela.
|
|
|
Laburbilduz, badirudi, komunikazioa? orokorki zein partikularki hartutako hizkuntzen azterketarako topagune zientifiko egokia dela, eta gerora begira ere hala izaten jarrai
|
dezakeela
, horretarako kontuan hartu behar diren alderdiak dagoeneko ondojasotzen dituelako.
|
|
|
Badagaraia, beraz, ekonomia esparrua ere euskalduntzen hasteko. Gainera, iruditzen zait arlohonetan euskaldunen nahiak zeresan handia izan
|
dezakeela
eta laguntza ederra emandezakeela.
|
|
|
Egia da kultura ezberdinek topo egiten dutenean. Estatu nazioaskodunen kasuan, adibidez? Estatuak kultura horien balioa pareka
|
dezakeela
; baina guk esango genuke, irakurketa klabe politikoetan eginez gero?, guztiz behin behineko moduan egingo lukeela, testuinguru politikoak hala bultzaturik. Hau esatera garamatzan arrazoia hauxe da:
|
|
|
Zeren, baldin egia bazen ere ezen pertsona haserreak aski izan
|
dezakeela
halakoetan bere buruaren eta bere bisaia itsusiaren ikustea berriro ez haserretzeko, ez nengoen, ez, ni, puntu hartan, mirail baten aitzinean paratzeko trenpean, Platonen dizipuluetarik bat banintz bezala, ez horixe... hain bainengoen neure pena hartan dolorezki penaturik, eta hain bainengoen, halaber, neure gorputzeko parte eta endrezera guztietan gogorturik eta gozakaizturik, ez anaiarekin bake... Zeren deusek ere ezin atera bainintzakeen neure tentutik eta pazientziatik, nola anaiak Elbira modu itsusi hartan kentzeak, eta zeren hark neuri eginaren ordaina bihurtu nahi bainion, eta doblea bihurtu nahi nion, ahal izanez geroz!
|
|
|
Zeren gero eta sinetsiago bainago, zu bezala, jaun André, ezen hitzik eta erranik biribilenak ere bere itzala izan
|
dezakeela
eta bere itzala duela, hitzari zein erranari bere biribiltasuna jan diezaiokeena!
|
|
|
—Eta ez al dakik hik ezen soken artean dabilenak sokak urkaturik akaba
|
dezakeela
...?
|
|
|
Gero eta sarriago sentitzen dut testu bat argitaratzearen zilegitasun literarioari buruzko kezka. Jakin, badakit argitarapenak soilik irakurleak zilegi
|
dezakeela
testu bat, baina irakurlearen ebazpen aldekoenak ere ez dit kezkarik arintzen. Hala dira kontuok eta argitalpenari buruzko har horixe dugu idazleok gainetik kendu ezineko gure deabru goardako ugarien artean, agian ez saldoburua, baina bai malapartatuena.
|
|
|
barre egingo nuke 6.30ak eta 12ak orduen kontu hori dela eta ez dela (Dabid jostarin jarri, eta, inguruka, arraren dantza erritualak egiten hasten zitzaidanean, 12etan zegoela esan ohi zidan, erlojuaren orratzak irudikatuz, zakila tente eta alegera zuela alegia; eta noizbait 6.30etan zegoela esanez gero, nik beheraka eta mengel zegoela uler  tzen nuen), baina gaur, gaur ez dit irribarrerik ttikiena ere eragin. Geroenean, komunetik irten, eta taldekideengana hurbiltzean, Ruben harrera gelan giltza itzultzen ikusi dut, eta Dabiden telegramako poemaren giltza galdua agian Dabidek ez, baina Rubenek berak izan
|
dezakeela
bururatu zait.
|
|
|
2000 urteko uda gogorra izan da politika mailan Euskal Herrian, eta ez dago hemeroteketan asko begiratu beharrik horretaz jabetzeko. Tamalez, komunikabideen esparruan honek eragin zuzena izan
|
dezakeela
ere susma daiteke. Bi urte lehenago, Egin egunkaria ixteko erabili ziren aitzakiak luzatu berri ditu Baltasar Garzon epaile espainiarrak, Ga ra egunkari abertzalea haren jarraipen/ oinordeko dela ondorioztatzeko.
|
|
|
Haize zirimola azkarrek inarrosten dute oreka nekez zaintzen duenaren bihotzaren zola, zolaren zola, urrats durduzatuegiak marrumaz hantu biribilketa eroan biderkatuz. eta inor, inor, inor ez dago aldamenean holtz hegietan zutik bermatzen laguntzeko! ...mola haserretuak. zu eta ni hosto inutil horien parekoak gara errorik gabeko izen deitura sarraskituak, borondate eta gerorako amets beti ukatuak. eta haizeak hegatz xumeak bulkatzen dituen gauetan, beldur gaitzak bereganatzen gaitu. gure egunerokotasuna oldarraren, doluaren eta segurtasun ezaren erresuma larraitza da, haizea jabaltzean hargatik, euria hasten den unean badakigu bake aroak iraun ez
|
dezakeela
, beldurrezko zirimolak bihotzean dabiltzalako inguru trinkoen inseguritatearen indartzeko.
|
|
|
Izan daiteke halakorik, baina egia da, baita ere, izate eta aiurri baterazintasun horrek dibortziorako oinarri zentzuzko baten eza ezkuta
|
dezakeela
. Nork berma dezake, dibortziorako arrazoirik azaldu ez delarik, horretarako zio nahikorik badagoela?
|
|
|
Sasirrazionalismoaren arriskua, zientzi praktikan erabakia enuntziatu multzo batek ordezka
|
dezakeela
—zientziaren logikari esker, nolabait esatearren— posible dela uste denean agertzen da baita ere. Hau, adibidez, ondorioztatze logiko eta matematiko hutsen loturen esparruan da posible; esparru honetan, kontraesanak bilatu eta ondorioak ateratzen dituzten automatatzat har ditzakegu ikertzaileak.129
|
|
|
Iraganari buruz esan dezakeguna, argi dago, egun ditugun arrasto eta ondorioen menpe egongo da73: idazkiak, oroitzapen pertsonalak, ikus entzunezko grabaketak, edo historialariak bere zientzi jarduerarako balio
|
dezakeela
onartzen duen edozein arrasto.
|
|
|
Egiaztagarritasuna bateragarria da Tractatus arekin, eta corpus koherente bat osa dezakete batera, baina ez zuen eragin handirik izan Wittgensteinen beste printzipio askoren gain. Vienako Zirkuluko partaideek horrenbeste azpimarratzeak badirudi azalpen pragmatiko bat izan
|
dezakeela
: esate baterako, Wittgensteinen idazkiaren gune ilun asko argitzeko balio zezakeelako, batik bat mundua eta proposizioa —pentsamendua— erlazionatzeko erabiltzen zituen tesi epistemologikoek —batez ere aipaturiko 2.222 eta 2.223— zalantza ugari aurkezten baitzituzten.
|
|
2001
|
|
|
Gogora dezagun Arestiren" Maldan behera" z ez dela gaurko edizioetan bertsio fidagarririk. Batek Liburutegietako kolekzione artxibatuetan bakarrik aurki dezakeen 1960ko Euskera n agertu zen bertsioa eskuetan ez badu, ez
|
dezakeela
nehon hutsik gabeko den bertze bertsiorik aurki. Gogora dezagun, Arestiren lanari buruz duela zenbait urte egin izan den argitaratze fidagarrienean ere lau bertso (estrofa) zuzen kontrako lekuetan agertzen direla testuaren zentzua zentzugabekerian erorraraziz...
|
|
|
Milioi andana bat kostako da egitarau orokorra, korapilatsua da, eta partaideei etengabe buruan sartu behar zaie industrian etorkizun bat eduki
|
dezakeela
Zuberoa bezala mendi artean dagoen ibat ttipi batean, eta lantegi berriei aukera ekonomikoa eskaini ditzakeela bizi gune zoragarri batean. Herrien Elkargoari dagokion erronka da.
|
|
|
Jateko eta edateko omen den edozein produktu hartzen dugularik berehalaxe ohartzen gara zerrikeria pilo batekin manipulatua izan dela (kontserbatzaileak, koloratzaileak, E, E, E HC, C.). Hirugarren egunerako guztiz mikaztu eta galduta egongo litzatekeen behi esnea, esate baterako, kaxa baten barruan sartuta erosten badugu sei, zortzi hilabetez(!) iraun
|
dezakeela
esaten digute. Produktu naturala produktu artifiziala bilakatu dute.
|
|
|
Nik ez dut erridikuluaren zentzurik batere, eta nahiz eta nik esandakoekin jendeak barre egin horrek ez ninduen lotsatzen. Horrek frogatzen du hizkuntza bat ikasi nahi duenak lortu
|
dezakeela
. Jarrera kontua da:
|
|
|
irauteak hartu duela lehentasuna. ETAk badaki epe labur edo ertainean ezin irabaz
|
dezakeela
eta epe luzean zer gertatuko inork ez daki; etorkizun urrunaren berme bakarra ETA delakoan, erakundeak berak pentsatzen du irauten duen bitartean badela esperantza eta borroka armatua galtzen bada, berriz, dena galdua dela. ETAren beraren jarraipena da helburu nagusia, eta kitto.
|
|
|
Bibliaren gaia ukitzeak gure herrian hainbat errezelo sor
|
dezakeela
uste al duzu?
|
|
|
Beraz, beste fase batera goaz. Orain, dinamika horretan jende askok nahi dugu, gizarteak ulertzea hori lagun talde txiki batek egin badu, gizarteak ere egin
|
dezakeela
. Gizarteak hori ulertzen duenean, helburua ere lortuko da.
|
|
|
Pertsonaien psikologia ezak ikuslearengan halako ezerosotasun bat sor
|
dezakeela
onartzen du zuzendariak: «Hartzailearentzat gogorra izatera irits daiteke baina, sentitzen dut, ikuslea hezi egin behar dela uste dut.
|
|
|
Horrexegatik, jende askok nahiago izaten du ordenagailuaren audio irteera musika katearekin konektatzea: era horretan, ia ia egiazko diskoteka bailitzan (gogoan izan, disko gogorrak, MP3 formatuan eginik, zortzi hilabeteko musika emanaldia jaso
|
dezakeela
) ordenagailuaren aukerak baliatzen duen bitartean, eskuarki kalitate kaskarragokoak diren ekipo informatikoko bozgorailuak ez erabiltzeko aukera izaten du.
|
|
|
Bistan da, beraz, kontsumitzaile batek ezer gutxi egin
|
dezakeela
kutsadura mota honen aurrean eta gasolinak berdea izan behar duela kontuan hartu edo etxeko botikinetik merkuriodun termometroak kendu besterik ezin du egin.
|
|
|
Beste aldetik, esan dugun bezala, ikasleak hasi berri duen ikas prozesuarijarraipena emateko erabakia hartzea izango da maila horretako beste helburunagusia. Horretarako, alde batetik, dagokion erritmoari jarraituz euskara arazohandirik gabe ikas
|
dezakeela
erakutsi behar diogu (ikasteko erritmo ezberdinakdaudela eta gure jardueran erritmo guztiek lekua dutela ulertarazi diogu), eta bestetik, ikaste horrek merezi duela eta bere esperientzia aberasteko balioizango duela erakutsi diogu.
|
|
|
Beste adar batetik ere hel diezaiokegu geure zuhaitz problematikoari. Zergatik izan da hain berantiarra eleberri errealistaren loratzea euskal esparru literarioan. Lasagabasterrek euskararen pisu soziolinguistikoa aipatzen zuen, eta ildo beretikbaina urrunago joanez, esan dezakegu gure hizkuntzaren pisu sinbolikoarenemendatzeak argitu
|
dezakeela
bat bateko eta ezusteko errealismoaren normalizatzea. Gaurko euskal idazleek ez diote beldurrik errealitateari.
|
|
|
Hizkuntzaren eta kulturaren prestigioari dagokionez, ez bakarrik bere lurraldean duen prestigioa, baizik eta baita nazioartean duena ere.Hiztun komunitateak orduan eta status altuagoa izan, bizitasuna kolektibitatebezala jarrera hartzea ulertuko litzateke. Nahiz eta faktore demografiko eta laguntza instituzionalekoak bezain neurterraza ez izan, gertakari soziopsikologikoekadierazten dute talde estatus altuak taldeko kideentzat identitate sozial positiboagoaekar
|
dezakeela
, eta, aldiz, estatus baxuko kideentzat hori zailagoa dela (Sachdeveta Bourhis, 1987; Tajfel eta Turner, 1979).
|
|
|
eragile ekonomiko bat ezin da izan bere hartzekodunei jadanik emandako diru kopuruaren jabe. Baldin eta, ikertzen ari garen epealdiaren barruan, Hegoak bere merkataritza soberakinetik B diruko x unitateko gordailua irabazten badu, H k irabazi hori gorde
|
dezakeela
eta bere kanpo zorraren zerbitzurako erabil dezakeela batera esatea absurdua litzateke. (B Iparrak jaulkitako bonuak dira).
|
|
|
eragile ekonomiko bat ezin da izan bere hartzekodunei jadanik emandako diru kopuruaren jabe. Baldin eta, ikertzen ari garen epealdiaren barruan, Hegoak bere merkataritza soberakinetik B diruko x unitateko gordailua irabazten badu, H k irabazi hori gorde dezakeela eta bere kanpo zorraren zerbitzurako erabil
|
dezakeela
batera esatea absurdua litzateke. (B Iparrak jaulkitako bonuak dira).
|
|
|
Interesgarria da konturatzea ezen, ekonomia nazional konkretu batean, i koegoiliarrari zordundua egonik, h egoiliarrak kanpoko errenta baten onura eduki
|
dezakeela
soilik, bere kabuz inolako errenta positiborik irabazi ezin duelako, zentzu zehatzean. Gauzak oso bestelakoak dira H herrialdearentzat I herrialdearekiko erlazioan; argi dago, izatez, ezen herrialde bakoitzak bere etxeko harremanen barruan eraturikoa barneko errenta batetik ateratzen duela lehendabizi onura.
|
|
|
Kontabilitatearen aldaketak gauza oinarrizkoenetara murrizturik daude, eta bitartekaritzaren funtzioa Banku Zentralari ematen zaio. Esan barik doa, ezen beste erakunde nazional batek Altxorrak, Haziendak... berdin gauzatu
|
dezakeela
funtzio hori, eta erreforma ez dagoela erakundearen beraren status politikoaren menpe edo sistema berrian herrialdeak hartuko lukeen irabaziaren menpe. Erraztasunagatik, erreferentziazko kanpo moneta modura dolarra hartu dugu, dolarraren eta zorpeko herrialdearen etxeko diruaren HM arteko truke tasa ondokoa dela suposatuz:
|
|
|
Pesoa finkaturik egonen balitz nahiz eta gero presio debaluatzaile handiagoa jasan, Mexikok maileguz hartu lituzke atzerritar monetak truke merkatuan, bere kanpo zorraren zerbitzurako, bere kanpo zorra handituko lukeen eragiketa eginez; edo gero eta prezio baxuagoan saldu lituzke bere etxeko baliabideak, horrela, bere kanpo zorraren hazkundea jasanez. Hortaz, alternatiba gauzagarria izan barik, dolarren kontra pesoa flotatzen uztea, Mexikok bere kanpo zorra garapen ekonomikorako duen gaitasuna ahulduz soilik ordain
|
dezakeela
onartzea da. Bere kanpo zorra zerbitzatuta edukiz, Mexiko oraingoz pesotan lehen bezain zordunduta egonen da dolarren kontrako pesoaren debalua zioa dela kausaeta, beraz, bere zorra interesak barne konstante edukitzea rren, soil soilik, lehen bezainbeste barne baliabide topatu ditu.
|
|
|
Uzta horretatik atera daitekeen esentzia olioaren kantitatea aldakorra da urtez urte, noski, baina gutxi gorabehera hektarea bakoitzak 100en bat kilo esentzia olioa eman
|
dezakeela
uste dugu, Miguel Gomez de Segura-k esandakoaren arabera.
|
|
|
“Eskola adinean dauden haurren %60 zefalea izan dute bizitzako uneren batean, eta %10 migraina motakoa da, helduetan bezala”, Fernando Mulasek dioenez, eta gaineratu du buruko minak “epilepsiak baino hamar aldiz ohikoagoak” direla. Era berean, uste du arazo horrek “eragin negatiboa duela gizarte, ingurumen eta gizarte alderdietan, eta eragina duela adingabearen gurasoengan ere, antsietatea eta larritasuna jasaten baitute, semeak edo alabak tumore bat izan
|
dezakeela
uste baitu”. Mandok azaldu zuenez, 2 edo 3 urteko haurrak ezin dira adierazi, eta burua mintzen zaienean, lasai mugitzen dira, kexatu egiten dira, haserretu egiten dira eta portaera aldatzen dute; eta, 5 edo 6 urterekin zefalea hasi denean, “berresten dute txikitan zituen sintoma horiek zefaleak direla”.
|
|
|
Txerri haragiak gantz azido saturatuak ditu, eta horiek ez dira batere osasungarriak, odoleko kolesterola handitzen baitute zuzenean. Gantz azido monoasegabeak ere baditu (koipe ona), gainerako haragiek baino proportzio handiagoan.Gainera, kontuan hartu behar da txerriaren gantzaren %70 inguru azalaren azpitik dagoela, eta, beraz, harakinak edo kontsumitzaileak berak erraz ken
|
dezakeela
. Nahiko koipetsua denez, kontuan hartu da obesitatea, patologia kardiobaskularra eta alterazio lipidikoak (kolesterola edo triglizerido handiak odolean) daudenean.
|
|
|
In vitro egindako ikerketetan frogatu denez, Giardiako kisteak WGAra eramateak kisteak sortzea inhibitzen du kasuen %90ean baino gehiagotan, egitura paretako proteinen garapena oztopatzen baitu. Saiakuntza horietan bertan egiaztatu da galorratzak Giardiako trofozoitoen hazkundea inhibi
|
dezakeela
, eta horrek erreplikazioa eta enkistazioa eragozten ditu. Parasitoek bi forma edo egoera desberdin izan ditzakete:
|
|
|
Aglomeratuzko piezak dira eta erraz jartzen dira. Hala, armairuak arropa izan
|
dezakeela
eta egonkortasuna bermatuta dagoela bermatzen da. Armairuak hanka erregulagarriak ditu, sukaldeko moduluetan erabiltzen direnen antzekoak.
|
|
|
Aire girotua ez da beti pintatzen duten bezain atsegina; izan ere, gaixotasun larriak eragin ditzake, zuhurtziaz jokatzen ez badugu. Alde horretatik, pneumologoek ohartarazten dute aire girotua gaizki erabiltzeak infekzioen arriskua ekar
|
dezakeela
. Horregatik, zentzuari lehentasuna eman behar zaio, kanpoko eta barneko tenperaturen arteko desoreka handiak saihesteko.
|
|
|
Izan ere, proban positibo ematen duten pazienteek tratamendu bat egin dute gaixotasun hori sendatzeko “Remicade” hartu aurretik. Arazo handienetako bat da Remicade bidezko tratamenduak tuberkulosia suspertu
|
dezakeela
sintomarik sortu gabe. Hain zuzen, ekainaren 30era arte mundu osoan “Remicade” hartu zuten 170.000 pazienteetatik 84 gaixok izan zuten tuberkulosia, eta horietatik 14 hil ziren, Centonorren datuen arabera.
|
|
|
Bestalde, elikadura katera igarotzen diren animalietan antibiotikoak ez erabiltzeko egiten ari diren ahaleginak nabarmendu zituen koordinatzaileak, infekzioak sortzen dituzten bakterioak gero eta erresistenteagoak baitira. Gainera, nabarmendu zuen botika horiek bereizi gabe erabiltzeak arrisku larria ekar
|
dezakeela
osasun publikoarentzat. Horri dagokionez, Domínguezek esan zuen gaur egun pertsona batzuk hiltzen ari direla Mendebaldean, infekzio batzuk sendatzeko antibiotiko eraginkorrik ez dagoelako.
|
|
|
Elikaduraren ikuspegitik, dieta osoak dira? Frogatuta dago ondo planteatutako dieta obo lakto begetarianoa sendoa izan daitekeela eta nutrizio ekarpen ona izan
|
dezakeela
. Benetan, dieta begetarianoak ez dira zorrotzak pertsona osasuntsu eta behar bezala diseinatuetan, eta ez dute osasunerako arriskurik sortzen, eta ezin hobeto bete ditzakete banakako beharrak.
|
|
|
Glukogenoa agortutakoan, 48 ordu behar dira muskuluetan glukogenoa metatzeko, dieta normal baten kondizioetan, hau da, dieta batek karbohidratoen balio energetiko totalaren %55etik %60ra bitarteko ohiko dietan (dieta karbohidratoetan urria denean, gutxienez 5 eguneko indarberritzea behar da). Zenbait ikertzailek frogatu dute karbohidrato ugariko dieta batek (%70etik %80ra) 48 ordutik 24 ordura murriztu
|
dezakeela
birjartze denbora. Ariketak glukogeno erreserbetan duen eragina Atsedenean, metabolismo basalerako behar den energia ia guztia gantzetatik eratortzen da, nerbio sistema zentralak eta globulu gorriek eskatzen dutena izan ezik, horiek odoleko glukosaren mendekoak baitira.
|
|
|
Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Elikagaien Segurtasunaren Behatokiko zuzendari José Juan Rodríguezek azaldu zuenez, elikagaien ondoriozko toxiinfekzioen erdiak etxeetan gertatzen dira, eta horren adierazgarri da kontsumitzaileek ez dutela informaziorik edo prestakuntzarik. Gainera, aipatu zuen oinarrizko higiene neurri batzuk kontuan ez hartzea eta, ondorioz, seguruagoak diren elikagaiak lortzeko teknika berriak agertzeak, hala nola elikagaien irradiazioa, ekar
|
dezakeela
. Haren iritziz, kontuan hartu behar dira elikagaiak egoki manipulatzea eta oinarrizko higiene neurriak.
|
|
|
Substantzia horiek birikei eta mukosei eragiten diete, nerbio sistema zentralaren depresoreak dira dosi handietan eta koadro gastrointestinalak sortzen dituzte. Era berean, esan zuen pertsona alergikoetan substantzia horiek hartzeak “erreakzio masiboa” eragin
|
dezakeela
, eta ez zuen baztertu diskoteketan kontsumitzen diren edari alkoholdunekin elkarreraginean aritzea. Azkenik, Cabrerak esan zuen kapsula horietako baten ustekabeko irenstea ez dela hilgarria 50 eta 60 kilo bitarteko pertsona batentzat, baina kontrako erreakzio larri bat gerta daitekeela argitu zuen.
|
|
|
Oinarri zientifikoa honako hau da: giza muskulu ildaskatuan (borondatezko uzkurduran) azido glutamiko izeneko aminoazido bat (proteinen osagai sinpleena) garraiatzeko mekanismo aktibo bat dagoela eta aminoazido horrek muskulu proteinaren metabolismoa kontrola
|
dezakeela
frogatzen du, anabolismoa (hots, muskuluaren sintesia eta eraikuntza) sustatuz. Azido glutamikoa azido aspartato potasikoa eta aspartato magnesikoa emanez, erreakzio metaboliko konplexuen bidez lortzen da, eta, beraz, aldi berean ematen da potasioa, magnesioa eta azido aspartikoa; gure organismoaren barruan sartuko da azido glutamikoa bilatzean.
|
|
|
Hitz egiten hasi dela, memoria ere errekuperatzen ari dela, egin ere egiten dituela gauzak eta, beraz, pentsatu eta imajinatu ere egin
|
dezakeela
.
|
|
|
‘Zer esan nahi duzu, hitz egin
|
dezakeela
eta engainatu egiten gaituela? ’
|
|
|
Horixe. Eta esaten nizun bezala, Kantek saiakera horretan adierazten du arteak edozein gai erabil
|
dezakeela
, eta edozein sentimendu sortarazi: berdin izango du moralki zuzena den edo ez, ikuslearengan izua eragingo duen edo barrea...
|
|
|
Badaezpadakoa izan zen bigarren liburuaren gaia, baina ederki jo du begiz oraingoan. Ikusi du Etxaidek hizkera soilak, denik ederrenak ere, ez
|
dezakeela
liburu ederrik ondu.
|
|
|
Egia zor du kritikoak, hots, gogoan bata eta ahoan bestea duela ez ibiltzea. Huts egin
|
dezakeela
–Noski, ba.
|
|
|
Segur dakidana besterik da: ez Eleizalderen, ez neronen, ez hark dioen bezala horretaz, beste hizkuntzei begiralditxo bat emanaz, noizean behin bederen pentsatu duenaren ustez, ezin
|
dezakeela
iraun gure hizkuntzak oraingo heinean, bakoitzaren" amaren hizkuntza" delarik, ama horiek gehiegi direlako eta desberdinegiak dituzten mintzaerak.
|
|
|
Nobel saria urrutitik ere ikusi gabe, ordea, zerbait ikusi dut, beste gehiegik ere betaurrekorik gabe ikusi dutena: haur batek, alegia, zeharo eta erabat gal
|
dezakeela
bere lehen hizkuntza, bestetan hazi dutelako gero. Zorigaiztoz, euskara da, hainbestek, aztarrenik ere gabe, galdu duen lehen hizkuntza.
|
|
|
Dena dela, gauzak egiten diren moduaren arabera, noski, ukaezina da euskalduntze prozesuan, pizgarri lana egin
|
dezakeela
astinaldiak. Eta horra hor euskalgintzarenze reginen diseinuan aintzakotzat hartu beharrekoa, alegia, biktimismoan erori gabe, erasoaren egileen identifikazio argia, erasoaren edukia izaera argi eta garbi gizarteratu eta euskaldun eremuetatik hasita, hortik at ere, demokrazia gabezia eta injustiziaren adierazpen ahalik eta objektiboenak eman eta zabaldu egin behar dira.
|
|
|
Badakit une hauetan, eta Nafarroan batez ere, adostasunari eta jarreren hurbilketari buruz hitz egiteak sarkasmo iduri
|
dezakeela
. Nafarroan euskaldunok jasaten ari garen erasoa hain da handia ezen ez baita asmatzerik ere euskarari buruzko eztabaida lasaia, ez epe laburrera ezta luzera ere.
|
|
|
Homeroz hain ederrak diren pentsamenduen egile bezala, homeridek urrezko koroaz koroatzea merezi duela uste du lonek. Eta Sokratesen galderak erantzuterako orduan, bere azalpen gaitasunak Homero bakarrik azal
|
dezakeela
argi uzten du lonek. Baina nola liteke hori?
|
|
|
Baina sasigogoen arazo hau ez da nire tesi honen ilunpe bereizia. Edonork esango du animalia arrazoimendunak razionaltasunaren aurka joka
|
dezakeela
, Aristotelesek egin zuen eran. Arazoak denok gainditzen gaitu, ez ni bakarrik.
|
|
2002
|
|
|
Paradoxa moduan argi geratzen da, herritarrak, euskaraz egin, egin
|
dezakeela
baina zuzenean ulertua izateko inolako bermerik gabe.
|
|
|
Honetxek demokratikoa izendatua izateko gizartea nahiko demokratikoa dela suposatzen du aldez aurretik, eta aldi berean, demokratikoki ez dela guztiz pozik eta asea. Alegia, sistema honek gizartea aldarazteko beste dinamika batzuen premia duela erakusten du, eta desobedientzia zibilak leku izan
|
dezakeela
.
|
|
|
Estatuak zein eraso antidemokratiko egin dezakeen ere ikusi da. Batzuk aipatzen dute autonomia bertan behera utz
|
dezakeela
, baina horrek prozesua azkartzea besterik ez luke ekarriko.
|
|
|
2000 urtearen erdialdean, manifestazio handiak izan ziren Europan, karburanteen prezioen gorakadagatik, eta, orduz geroztik, upelaren prezioa ez zen 30 dolarreraino iritsi. Eta zenbaitek dio igotzen jarrai
|
dezakeela
, 50 dolarreraino eta are gehiago.
|
|
|
Are gehiago inguru txiki batean ari garen aldetik. Denetarik egoteko aukera izan behar da, aberasgarria da denetarik egotea eta gainera sinestuta nago kalitate handiko liburutzat jotzen direnak eta beste liburu apalagoen artean oreka bat mantenduz gero idazleak ondo sal
|
dezakeela
. Publikoaren araberako literatura ere egin daiteke, literatura baten unibertsoan denetarik egon behar da, besterik ez bada ere aukera egin ahal izateko.
|
|
|
Emazteak senarra libre ikustearekin amesten du, baita hamairu urteko Garazik ere, bion alabak. Bautistak Eguberrietako garai seinalatu hauetan askatasuna berreskura
|
dezakeela
pentsatzeak dardaraz jartzen omen ditu biak. Bautistak 25 kilo galdu zituen aurtengo maiatzean eta hil zorian egon zen.
|
|
|
Aterakizunen lerroan hau ere jarria zuten. Ximin, gizonaren ustez antropomorfo baldin bada, ximinak gizona ximinomorfo dela aitor
|
dezakeela
.
|
|
|
Argi geratzen da, beraz, takoi altua eta punta zorrotzeko oinetakoa erabiltzea eraso latza dela oin eta zangoentzat eta hainbat patologia sor
|
dezakeela
, oso gogaikarri eta mingarriak gainera.
|
|
|
Kontu jakina da, bestetik, tiamina edo B1, riboflabina edo B2, azido pantoteniko edo B5, biotina edo B8 eta zianobalamina edo B12 bitaminen gabeziak antigorputzen ekoizpena murritz
|
dezakeela
.
|
|
|
Etxegile eta arkitektoen erantzun zibileko aseguruak 10 urteko indarraldia izaten duen arren instalazio batek epe horixe iraun omen
|
dezakeela
bermatzen da, iturgintza lanak egoera on onean 25 edo 30 urtez (baita gehiago ere) mantentzen dira.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi erabiltzaileak lehenago ere alda
|
dezakeela
hurrengo sintometakoren bat hautematen badugu:
|
|
|
Erosketa konpultsiboa, hau da, neurri eta kontrolik gabe gauzak erosteko afan errepikakorra, ez da Eguberrietako kontua bakarrik; garai honetan publizitate komertzialaren insistentziak eta tradizio kontsumistak gastuak nolabait gehitzea eragin
|
dezakeela
egia den arren.
|
|
|
Ikusten denez, egintza mota horiek nabarmenki mailakaturik agertzen zaizkigu; norberak bere kokalekuan bere diziplina garatzeko egin ahal duen lanetik hasita, unibertsitateen arteko kultur sortzaile euskaldunen lankidetza eta talde osaketarekin jarraituz, gizarteko eztabaida publikoetan esku hartzera arte, jauziz beterikobidea dago. Horrek erakusten digu hainbat inplikazio maila duela aukeran euskalakademikoak, eta puntu desberdinetan koka
|
dezakeela
bere burua, eta zeregina, unibertsitatetik gizartera doan ibilbide horretan. Izan ere, unibertsitatearen eta gizartearen arteko harremanen auziari inoiz era sinplifikatuan ezin heldu izan bazaio, are gutxiago egin daiteke hori gurean.
|
|
|
4) artikulu batean esaten du nola laugarren urratsetikaurrera testu mailan nabarmentzen den ikaslearen ulermen eta ekoizpen mailenarteko aldea. Guk susmoa dugu beste bide batzuekin batera irakurketa ozenak nabarmenki lagun
|
dezakeela
(nahiz eta puntualki izan) alde hori txikitzen, eta irakurtzeaz sekuentzia didaktikoak egitea proposatuko genuke. Izan ere, testumailako lanarekin batera, ikasleak hizkuntza maila eskas batekin ere lor dezakeirakaspen saio eta prestaketaren bidez ahozko testu osoen ekoizpena egitea, nahizeta bere mailarako testuak zail samarrak izan.
|
|
|
Sarreran aipatu dudan moduan, bigarren atal honek Berrezarkuntzari buruzkoprodukzio historiografikoa aztertuko du. Bibliometriaren erabilera ez da osoarrunta gure inguruan, nahiz eta Manex Goihenetxek gogorarazten duen moduan, ezinezkoa izan azterketa historiografikoak burutzea kuantifikaziorik gabe24 Eznaiz datu estatistikoen erabilerak sortzen dituen arazo eta susmoen inguruan luzearituko, jakinaren gainean bainago bibliometriak ezer gutxi esan
|
dezakeela
jarduerazientifikoaren berrikuntza graduari buruz, eta maila teorikoari buruz; baina askoesan dezake produkzioaren bolumen, joera, apurketa eta norabide orokorrei buruz25.Hemen aurkezten dena, beraz, lehen hurbilpen bat baino ez da, ariketa mota honekzehaztasun gehiago eskatzen baitu. Izan ere, zenbait arazo azaldu zaizkit azterketalantzen nuen bitartean, banan banan aipatuko ditudanak.
|
|
|
Landu diren gainerako ataletan bezala, badira aldaketak onartu nahi ez dituztenak, eta langabezia irizpide eta kategoria zaharrekin jorratu nahian dihardute. Oraindik hazkunde ekonomikoak enplegu betea berreskuratu
|
dezakeela
argudiatzen da.
|
|
|
Ahalegin horretan kontuan hartzekoak dira Gorz en (1995b) gogoetak, are gehiago, ideia horiek lan honen sakoneko mezuarekin bat datozenean. Halaber, nagusitu izan den modernitatearen ereduak, bere barnetik (atal honetan aipatu eraldaketa teknikoen eta industrialen bidetik), gizarte eredu berri baten agerpena ekar
|
dezakeela
adierazten du Gorz ek. Lanaren atal honetan, soziologoaren ekarpenetako batek du garrantzia, sozialismoaren inguruan egingo dituen hausnarketek, hain zuzen ere.
|
|
|
Halaber, Euskadiko gertaera eta auzi zehatzak erabili ditut lanaren ardatz. Horiek horrela, saiakera edonork landu
|
dezakeela
uste dut.
|
|
|
bidetik gauzatzeko joerak bazter guztietatik nagusitu dira. Sistema batek totalitatearen ordezkaritza ezin
|
dezakeela
izan argudiatuko den bezala lanaren ondoko orrialdeetan, pertsona bakoitzak, eta bere kasuan komunitate bakoitzak, munduaz duen ikuspegia ere partikularra dela onartu behar da.50
|
|
|
heldu dela sarri entzun izan bada ere, ahantzi egiten da estatu aparatuen inmobilismoa bateragarria dela gizartean irudikatu daitezkeen esparru orotako aktoreen mobilizazioarekin. Hots, politikak behepolitika aktiboan amai
|
dezakeela
. Horretarako, politikoa eta sistema politikoa bateratzeari muzin egin zaio, beharrezkoa izanez, konstituzioaren teoria?
|
|
|
Gaur egungo masa hedabideen jarduera globalizatzaileen aurkari eta areriorik nagusienek diotenez, informazioaren abiadurak jendea jakin min iraunkorrean edukitzeko baino ez du balio; jendea urduritu egiten du informazioaren jabe izanbehar iraunkor horrek, eta artegatasun horrek ezinegona baino ez du ekartzen, ez baitu ahalbidetzen, gehienetan, informazio egokiagoaren jabe izaterik. Ustezko informazio hurbiltasun hori dela medio, informazio masa erraldoiagaz batera, tamalez, jendeak gertakarietan parte har
|
dezakeela
uste du, baina ez da horrela. Gaur egungo hedabideetan gertaera hain hurbiletik ikusten denez, gertatzen ari den horretan eragin dezakeela uste du jendeak.
|
|
|
Ustezko informazio hurbiltasun hori dela medio, informazio masa erraldoiagaz batera, tamalez, jendeak gertakarietan parte har dezakeela uste du, baina ez da horrela. Gaur egungo hedabideetan gertaera hain hurbiletik ikusten denez, gertatzen ari den horretan eragin
|
dezakeela
uste du jendeak. Usteak, erdiak ustel.
|
|
|
Botereak ez du, berez, botere den informazioaren atea zabalik utziko, ez baitu horrela jokatu izan gainerako hedabideekin. Era berean, aukera aniztasunak dibertsifikazioa ekarriko duela pentsatzea ere zilegi da, eta, agian, dibertsifikazio horrek zenbait bide alternatibo jorratzen lagun
|
dezakeela
. Uzta alternatibo horien lehen ateak ezagunak dira jadanik; kontua da, bizirik irautea onartuko ote zaien.
|
|
|
Hautazko aldaketa bat deskribatu nahi denean testuinguru murriztapena(= > motakoa) erabiltzen da, baina kontuan hartu behar da horrek, aldaketa benetan hautazkoa ez bada, gainsorkuntza ekar
|
dezakeela
, zehazten den aldaketaz gain, beste aukera ere, aldaketarik gabekoa hain zuzen, onartzen duelako.
|
|
|
Aditzoinaren gain sortzen den aspektu burutugabeak gradua har
|
dezakeela
frogatzen du adibide honek.
|
|
|
AEBetako zientzialari talde batek jakin du genetikoki eraldatutako proteinak dituen ahuntz esnea malariari aurre egiten lagun
|
dezakeela
, BBC telebista kate britainiarrak jakinarazi duenez. Aurkikuntza horrek, baieztatuz gero, laborategietan ekoiztutakoa baino merkeago egin daiteke txertoa.
|