|
2006
|
|
|
Hauetako azpimarratze asko jaso dira aldizkari honetan, neurri batean bada ere, bere historian zehar. Aldizkariaren bilakaeran parte hartu dutenen artean daude unibertsitate munduarekin lotzen diren ezagutzak eta adituak, bai irakaskuntzarekin eta bai ikerkuntzarekin gauzatzen direnak, baita gauzatu
|
nahi direnak
ere; horregatik, unibertsitatearen eta unibertsitarien inplikazioa lortzea beharrezkoa ikusten dugu modu egokienean aurrera egin ahal izateko. Horrela sortu da zenbaki honen aztergai monografikoaren beharra:
|
|
|
Artikuluetan jaso diren ebaluaketak ere, gehienbat UPV/EHUren egoeraren aurkezpenetan, nahiko bat datoz hitzaurre honetan esaten ditugunekin. Hala bada ere, gerora begira zer espero daitekeen ikustea, eta zer lortu
|
nahi den
ikustea ere, epe motzean eta luzean, da garrantzitsuena, baina hau beste baterako utziko dut.
|
|
|
Kasu honetan, lehen egin bezala, beste hizkuntzarena, estatistikoki esanguratsua ez delako baztertzen dugu, inor aspertu
|
nahi
ez dugulako hain zuzen ere.
|
|
|
Baldin eta gure datuen arabera 81 -86 epealdian 66.028 euskaldun gehiago lortu baziren horietatik helduen euskalduntzearen ekarpen zuzena% 34’15a dela estima daiteke. Horrela helduen euskalduntzeari esker 81 -86 epealdiko hazkundearen heren bat baino gehiago azal daitekeela azpimarratu
|
nahi dugu
.
|
|
|
81 -86 epealdiko hazkundearen heren bat baino gehiago azal daitekeela azpimarratu
|
nahi dugu
"
|
|
|
Kasu horietan, hizkuntza batzuk gutxituak, eskualdekoak ala lekukoak bezala izendatuak dira, hizkuntza nagusia nazionaltzat ala ofizialtzat jotzen den bitartean. Horrek, hizkuntza politikak jorratzera garamatza, jakinik ez dutela
|
nahi
ta nahi ez ekintza publiko ofizial baten itxura hartzen baizik eta elkarteen zein gizabanakoen esku-hartzeei lekua uzten diela.
|
|
|
Kasu horietan, hizkuntza batzuk gutxituak, eskualdekoak ala lekukoak bezala izendatuak dira, hizkuntza nagusia nazionaltzat ala ofizialtzat jotzen den bitartean. Horrek, hizkuntza politikak jorratzera garamatza, jakinik ez dutela nahi ta
|
nahi
ez ekintza publiko ofizial baten itxura hartzen baizik eta elkarteen zein gizabanakoen esku-hartzeei lekua uzten diela.
|
|
|
" diglosiaren irudiak bi motatakoak dira: alde batetik, usadioak onartarazten dituen desbalorapenak sendotzen ditu eta, beste aldetik, ordainketa mugimendu are eta indartsuago bat eragiten du zapaldua dagoen hizkuntza mehatxatua sentitzen denean, Bourdieu-ren aburuz," errealitatean, erralitatearen irudia sartu behar da ala, zehazkiago, irudien gudua buruko irudien baita buruko irudiek erabili
|
nahi dituzten
adierazpen sozialak gisa ulertu behar dira".
|
|
|
Horrez gain, frantsesa gaizki mintzatzearen beldurra, promozio sozialik ez ezagutzearen kezka eta bertan gelditzearen bortxa nagusi ziren. Hori dela eta, ez zuten gehiago okzitandarrez hitz egin
|
nahi
, ez beraien senaremazteekin ezta beraien haurrekin ere.
|
|
|
– Helburu linguistikoa edo soziolinguistikoa ukan dezake, besteak beste hizkuntza bat normalizatu
|
nahi delarik
. Katalunian, esaterako, hizkuntzaren normalizazioak kontutan hartzen du XX. mendean hizkuntza normatibizazioa maila handi batean egina dela.
|
|
|
Orohar hizkuntzen arteko harreman baketsu ala gatazkatsuak hizkuntza politika baten bidez jorratu
|
nahi direlarik
, beraien osagai indibidual zein kolektiboak kontutan hartu behar dira, zeren hizkuntz aniztasuna komunitateen eta pertsonen kontua da. Beraz, hizkuntza politika guztiek bi oinarri kontutan hartzen dituzte:
|
|
|
Maila horretan, Finlandiak bide interesgarri bat hartu du, batez ere distrikto elebidunak sortuz. Elebitasun instituzionalak suediarraren eta finesaren arteko trataera orekatu bat bermatu
|
nahi du
. Lurraldetasuna, erroldaren arabera egiten da gizabanako bakoitzak bere ama hizkuntza zehaztu behar baitu.
|
|
|
Frantziaren kasua aztertzerakoan, ohartzen gara 1960 hamarkadaren amaierarik landa hizkuntza politikak bi itxura hartu dituela, batetik, frantsesaren erabilerari loturikoa (1975 eta 1994ko legeak) eta, bestetik, erakunde ezberdinen sorrera. Duela denbora gutxi sortu diren legeek ingelesaren eragin geroz eta handiagoari aurre egin
|
nahi diote
, batik bat hiztegigintzan. da, hizkuntza politikaren tresnak baitira zailtasun egoera batean dagoen hizkuntza sustatu eta aintzinarazteko.
|
|
|
Frantziaren kasua aztertzerakoan, ohartzen gara 1960 hamarkadaren amaierarik landa hizkuntza politikak bi itxura hartu dituela, batetik, frantsesaren erabilerari loturikoa (1975 eta 1994ko legeak) eta, bestetik, erakunde ezberdinen sorrera. Duela denbora gutxi sortu diren legeek ingelesaren eragin geroz eta handiagoari aurre egin
|
nahi diote
, batik bat hiztegigintzan. Adibidez, 1975ko legearen aurretik dekretu batek hiztegi batzordeen sorrera aurreikusten zuen Estatuaren administrazio guztietan, beharrak ala eskatu ezkero.
|
|
|
Bourdieu-k, bere aldetik, hizkuntza komunitatea definitzen du merkatu bat gisa non, hizkuntza pratikak ebaluatuak izateaz gain, indar harreman sinbolikoak gauzatzen diren. Bi kasuetan, hizkuntzaren erabilera ezberdinetatik habiatuz, pratika horiei loturiko jarrera, balore eta irudiak agertarazi
|
nahi dira
baita hizkuntza egoeren dinamikan dituzten eraginak ere.
|
|
|
Bourdieu-k, bere aldetik, hizkuntza komunitatea definitzen du merkatu bat gisa non, hizkuntza pratikak ebaluatuak izateaz gain, indar harreman sinbolikoak gauzatzen diren. Bi kasuetan, hizkuntzaren erabilera ezberdinetatik habiatuz, pratika horiei loturiko jarrera, balore eta irudiak agertarazi
|
nahi dira
baita hizkuntza egoeren dinamikan dituzten eraginak ere. morfosintaksiak ere ezberdintasunak agertarazten dituelarik. Tuaillon-ek dion bezala," erregionalismo gramatikala bizirik dago ez baita urririk.
|
|
|
Orohar hizkuntzen arteko harreman baketsu ala gatazkatsuak hizkuntza politika baten bidez jorratu
|
nahi direlarik
, beraien osagai indibidual zein kolektiboak kontutan hartu behar dira, zeren hizkuntz aniztasuna komunitateen eta pertsonen kontua da.
|
|
|
Beste irudi kolektiboak bezala, irudi soziolinguistikoak munduarekiko eta besteekiko harremanak erabakitzen dituen interpretazio eskemak dira. Bourdieuren aburuz," errealitatean, erralitatearen irudia sartu behar da ala, zehazkiago, irudien gudua buruko irudien baita buruko irudiek erabili
|
nahi dituzten
adierazpen sozialak gisa ulertu behar dira". Irudi soziolinguistikoak aldakorrak direla erakusten du, beretzako, hizkuntza, dialektoa edo akzentua, errealitate soziolinguistikoak izateaz gain, buruko irudien errepresentazioak dira, esan nahi baita ikusmen, estimazio, ezagutza eta ezagupen ekintzak direla.
|
|
|
Batzuk Renon bizi dira baina beste batzuk Nevadako beste herriren batean edo Nevadatik kanpo ere bai. Ikaslea
|
nahi duenean
hasten da lanean eta urtebete dauka irakasgaiaren betebehar guztiak egiteko: 26 irakasgairi buruzko lan laburrak eta azterketa bi.
|
|
2007
|
|
|
Era berean, sektorea inoiz baino sendoago dago bere oinarrietan. Nora joan
|
nahi duen
eta nondik joan nahi duen inoiz baino argiago dauka, eta gainera, inoiz baino profesionalagoak gara mundu honetan ari garenok. Asko kostata lortu ditugu nolabaiteko baldintza minimoak profesionaltasunera salto egiteko, eta horrek arrisku batzuk ekar baditzake ere, duda barik, hainbat abantaila dakartza:
|
|
|
Era berean, sektorea inoiz baino sendoago dago bere oinarrietan. Nora joan nahi duen eta nondik joan
|
nahi duen
inoiz baino argiago dauka, eta gainera, inoiz baino profesionalagoak gara mundu honetan ari garenok. Asko kostata lortu ditugu nolabaiteko baldintza minimoak profesionaltasunera salto egiteko, eta horrek arrisku batzuk ekar baditzake ere, duda barik, hainbat abantaila dakartza:
|
|
|
Eta horrek egunerokotasunean ere emaitzak ekartzen ditu. Jakin badakigu guk
|
nahi
baino gehiagotan datorrela ikaslea tituluaren behar soilagatik, ez euskara benetan ikasteko eta erabili ahal izateko, baina, zorionez, gaurko irakasteko modu honek, titulua ateratzeko baino ez bada ere, ikasleak komunikatu behar horretan jartzen du indarra. Ikasiko badu, euskaraz beharko du.
|
|
|
Eta gaur, gainera, badaukagula diagnosi bat, batasun bat, eta, batez ere, borondatea, oso benetakoa, honekin aurrera egiteko. Beraz, hitzak balio badu, HEAri etorkizun oparoa opa
|
nahi diot
. Ondorengo orrietan doazkizue bide horretan egindako hainbeste lan txukun.
|
|
|
Dena dela joerak ere aldatzen ari dira jendartea aldatzen ari den moduan. Gero eta mugikortasunerako joera gehiago dugu eta pixkanaka egia da zenbait eremutan euskaltegi handiak dauden guneetara hurbildu
|
nahi duen
jendea ere ugari dela. Joerak joera, urte batetik bestera oraindik ere aldaketa handiak dira, herri batean urte batean euskara taldea egon baina hurrengo urtean taldea osatzeko jende nahikorik ez, eta halakoak maiz errepikatzen baitira.
|
|
|
Kontuan izateko faktore nabarmena da euskara ikasi nahi izatea Nafarroan hautu pertsonala izatetik haratago ez doan aukera dela. Esan nahi baita ikasleak euskaltegira hurbildu ahal izateko oso garbi izan behar duela, euskaldun sentitu eta bere hizkuntza ikasi
|
nahi duela
.
|
|
|
Instituzioetatik garatzen den euskara politikak ez du euskara kalifikatzen eta prestijiatzen. Horrek ez du tentsionamendurik eragiten, eta goian aipatu moduan, hizkuntza ikasi
|
nahi duenak
(betiere ikasle gehienei buruz ari gara) motibazio pertsonal sakon batzuei kasu eginez egiten du.
|
|
|
Iruñerriko kopuruak mantentzeko joera erakusten badute ere, eskualdeetan da hain zuzen ere ikasle kopuru galerarik handiena gertatzen ari dena. Berriz ere eremu ez-euskaldunean kokatutako euskaltegien egoera zaila adierazi
|
nahi nuke
.
|
|
|
Bestalde, irakasleen lan baldintzak pixkanaka hobetuz joan badira ere, oraindik bide luzea dugu euskara irakasten gurekin aritu
|
nahi duen
edonori lan baldintza duinak eskaintzeko. Oraindik aje asko ditugu eta zenbait lekutan irakasleak topatzeko zailtasun handiak.
|
|
|
Instituzioetatik garatzen den euskara politikak ez du euskara kalifikatzen eta prestijiatzen. Horrek ez du tentsionamendurik eragiten, eta goian aipatu moduan, hizkuntza ikasi
|
nahi duenak
(betiere ikasle gehienei buruz ari gara) motibazio pertsonal sakon batzuei kasu eginez egiten du.
|
|
|
Nonbait hurbil dugun jendea, euskara ikasi eta maite duena, etorri da. Ikasi
|
nahi
omen duten eta etortzen ez diren horietako askok uste ustel franko badute, aurki ere:
|
|
|
Eta guk, haurrak euskaraz eskolatzen ditugu.-Euskara hizkuntza zaila da oso, ez da hori ikasiko duenik. Uste zabaldu hauez gain, egia da, zailtasun handiak, oztopoak, badituela ikasi
|
nahi duenak
. Euskararen aldeko baino kontrako giroa dugu instituzioen aldetik.
|
|
|
Eta ikasi
|
nahi
ez duena, inoiz ez da etorriko euskaltegira, hemen, inolako beharrik ez baitu inork euskaraz aritzeko.
|
|
|
Nonbait hurbil dugun jendea, euskara ikasi eta maite duena, etorri da. Ikasi
|
nahi
omen duten eta etortzen ez diren horietako askok uste ustel franko badute, aurki ere.
|
|
|
Lagunekin sinpleki mintzatu
|
nahi nuke
|
|
|
Irrati eta telebista ulertu
|
nahi nituzke
|
|
|
|
Nahi nuke
frantsesez bezain ongi euskaraz mintzatu
|
|
|
Nozio batzuk ikasi
|
nahi ditut
|
|
|
|
Nahi dut
ahal bezainbat euskaraz mintzatu nire harremanetan, nire lanean
|
|
|
|
Nahi nuke
nire lana euskaraz burutu eskolan euskara ikasten duten nire haurrak lagundu nahi ditut euskara lehen hizkuntza bezala transmititu nahi diet nire haurrei esaldi sinple batzuk ulertu nahi ditut euskarari esker lan bat atzeman nahi dut
|
|
|
Nahi nuke nire lana euskaraz burutu eskolan euskara ikasten duten nire haurrak lagundu
|
nahi ditut
euskara lehen hizkuntza bezala transmititu nahi diet nire haurrei esaldi sinple batzuk ulertu nahi ditut euskarari esker lan bat atzeman nahi dut
|
|
|
Nahi nuke nire lana euskaraz burutu eskolan euskara ikasten duten nire haurrak lagundu nahi ditut euskara lehen hizkuntza bezala transmititu
|
nahi diet
nire haurrei esaldi sinple batzuk ulertu nahi ditut euskarari esker lan bat atzeman nahi dut
|
|
|
Nahi nuke nire lana euskaraz burutu eskolan euskara ikasten duten nire haurrak lagundu nahi ditut euskara lehen hizkuntza bezala transmititu nahi diet nire haurrei esaldi sinple batzuk ulertu
|
nahi ditut
euskarari esker lan bat atzeman nahi dut
|
|
|
Nahi nuke nire lana euskaraz burutu eskolan euskara ikasten duten nire haurrak lagundu nahi ditut euskara lehen hizkuntza bezala transmititu nahi diet nire haurrei esaldi sinple batzuk ulertu nahi ditut euskarari esker lan bat atzeman
|
nahi dut
|
|
|
Programa horren bidez, koadrila naturaletako lagunak elkarren artean euskaraz hitz egiteko ohitura hartuz joan daitezen lortu
|
nahi da
. Baina egitasmoa hedatuz doa eta administrazioko langileen artean ere hasia dira lehenengo urratsak egiten (Unanue, 2006).
|
|
|
Gainera, ikasleek azterketa pila bat egiten dituzte, aukera gehiago izateko azterketa guztietara aurkeztu ohi dira eta. Adibidez, goi mailako titulua lortu
|
nahi duen
irakasle -gaia EGA, Hizkuntz Eskolako Goi Zikloa, IRALEko 2.HE, eta HAEEko 3.HE lortzeko azterketetara joango da. Ikasleak oposizioak noiz sortuko egoten dira, azterketa bat egin ahal izateko.
|
|
|
Bertan eskatuko dizkiguten testu generoak landuko ditugu, bertan agertu ohi diren hitzaldi ereduetan trebatuko ditugu ikasleak, eta abar. Beraz, finean, euskalduntzen lagundu
|
nahi dugun
ikaslearen" perfila" azterketek ematen digute, eta ez berak izango dituen beharren eta nahien nolakotasunak.
|
|
|
Bai Euskarari eta EBPN dira egun indarrean ditugun plan estrategikoak. Hauek normalizazioa antolatzea bilatu dute eta, urrats garrantzitsua izan dira, batez ere eragin beharreko esparruak identifikatzea ekarri dutelako eta, lurraldekako prozesuaz gain, arlokakoa bultzatu
|
nahi dutelako
. Era berean euskalduntze-alfabetatzearen norabidea edo ikusmira zabaldu egin behar dela uste dugu, eskualdekako edo herrikako sareaz gain arlokakoa bultzatu beharko litzateke.
|
|
|
HABEren HEOKek arlo ezberdinetan eragin
|
nahi du
: " euskaltegien autonomian, zentro nahiz irakasleen programazioetan, ikasleen partaidetzan, mailaketan, metodologian, ebaluazioan..." Esan dezakegu, aplikazioan asmatuz gero, orain arteko egoerari iraulketa sakona emateko gutxieneko irizpide batzuk ematen zaizkigula, orain arteko euskalduntze-alfabetatzearen eragina handitzeko eta bere eragin esparrua zabaltzeko.
|
|
|
Gaiek, noski, bere interesa hobeto piztuko dute bere alorrean gertatzen diren egoeretan oinarrituta badaude. Honek ez du esan nahi eskolak monotematikoak izan behar direnik; ikasleak
|
nahi
, desio, behar eta irrika ezberdinak izango baititu. Hau da, postaria, gutunak banatzeaz gain, ama, kirolzalea, irakurzalea, eta beste hainbat gauza ere izango da.
|
|
|
Gure susmoa, neurri handi batean tituluren bat behar dutelako etortzen direla zen, eta neurri handian bete-betean asmatu dugu. Bide batez eskerrik beroenak eman
|
nahi dizkiegu
HIZNET ikastarorako ikerketa egiten lagundu diguten AEK-ko Foruko Barnetegiko eta Gernikako euskaltegiko, Basauriko Udal Euskaltegiko, Bilbo Zaharra euskaltegiko, Ulibarri Euskaltegiko eta Zornotzako Barnetegiko lagunei. Bihoaz eskerrik beroenak ere, noski, gure lanaren tutorea izan den eta artikulu hau idaztera bultzatu nauen Maria-Jose Azurmendi irakasleari.
|
|
|
tranpa egin ahal zaie. Mundu guztiak daki zeintzuk urrats eman beharko dituen
|
nahi duen
titulua lortzeko. Gauzak horrela, eginbeharreko horiek egitera bideratutako ikas-prozesua egitea besterik ez dago.
|
|
|
Euskara elkarteetan euskara erabiltzearen hautua hurbiltasunetik, gozamenetik bultzatu
|
nahi dugu
. Ez diogu erabiltzaileari zama gehigarri bat eman nahi.
|
|
|
Euskara elkarteetan euskara erabiltzearen hautua hurbiltasunetik, gozamenetik bultzatu nahi dugu. Ez diogu erabiltzaileari zama gehigarri bat eman
|
nahi
. Bizipen positibotatik nahi dugu euskarara erakarri.
|
|
|
Ez diogu erabiltzaileari zama gehigarri bat eman nahi. Bizipen positibotatik
|
nahi dugu
euskarara erakarri. Harreman sare berriak euskaraz sor daitezela nahi dugu.
|
|
|
Bizipen positibotatik nahi dugu euskarara erakarri. Harreman sare berriak euskaraz sor daitezela
|
nahi dugu
. Horregatik antolatzen ditugu kultur emanaldiak, ikastaroak, haur eta gazteentzako programak, mendi irteerak eta jaiak, eta horregatik ekoizten ditugu euskarazko komunikabideak.
|
|
|
Mintzapraktika egitasmoen bidez hiruretan eragin
|
nahi dugu
: motibazioan eragin nahi dugu hizkuntzari bere funtzio komunikatiboa emanez, modu informalean eguneko kezkak, pozak, sentimenduak konpartitzeko aukera izanik hizkuntzarekiko atxikimendua areagotu egiten delakoan.
|
|
|
Mintzapraktika egitasmoen bidez hiruretan eragin nahi dugu: motibazioan eragin
|
nahi dugu
hizkuntzari bere funtzio komunikatiboa emanez, modu informalean eguneko kezkak, pozak, sentimenduak konpartitzeko aukera izanik hizkuntzarekiko atxikimendua areagotu egiten delakoan. Ezagutzan, euskara maila hobetu nahi/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez.
|
|
|
motibazioan eragin nahi dugu hizkuntzari bere funtzio komunikatiboa emanez, modu informalean eguneko kezkak, pozak, sentimenduak konpartitzeko aukera izanik hizkuntzarekiko atxikimendua areagotu egiten delakoan. Ezagutzan, euskara maila hobetu
|
nahi
/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez. Eta, erabileran eragin nahi dugu elkar ezagutzen ez diren pertsonen artean modu naturalean sortuko ez liratekeen euskarazko sare berriak, lagun berriak... osatzeko aukerak sortuz.
|
|
|
Ezagutzan, euskara maila hobetu nahi/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez. Eta, erabileran eragin
|
nahi dugu
elkar ezagutzen ez diren pertsonen artean modu naturalean sortuko ez liratekeen euskarazko sare berriak, lagun berriak... osatzeko aukerak sortuz.
|
|
|
Zabalkundea modu progresiboan egin
|
nahi genuke
, Euskal Herriko txoko guztietara zabaltzeari interesa ikusten baitiogu. Hala ere, lehentasunak ondoko irizpideei jarraituz markatu ditugu:
|
|
|
Mintzapraktika egitasmoen bidez hiruretan eragin
|
nahi dugu
: motibazioan eragin nahi dugu hizkuntzari bere funtzio komunikatiboa emanez, modu informalean eguneko kezkak, pozak, sentimenduak konpartitzeko aukera izanik hizkuntzarekiko atxikimendua areagotu egiten delakoan.
|
|
|
Mintzapraktika egitasmoen bidez hiruretan eragin nahi dugu: motibazioan eragin
|
nahi dugu
hizkuntzari bere funtzio komunikatiboa emanez, modu informalean eguneko kezkak, pozak, sentimenduak konpartitzeko aukera izanik hizkuntzarekiko atxikimendua areagotu egiten delakoan. Ezagutzan, euskara maila hobetu nahi/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez.
|
|
|
motibazioan eragin nahi dugu hizkuntzari bere funtzio komunikatiboa emanez, modu informalean eguneko kezkak, pozak, sentimenduak konpartitzeko aukera izanik hizkuntzarekiko atxikimendua areagotu egiten delakoan. Ezagutzan, euskara maila hobetu
|
nahi
/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez. Eta, erabileran eragin nahi dugu elkar ezagutzen ez diren pertsonen artean modu naturalean sortuko ez liratekeen euskarazko sare berriak, lagun berriak... osatzeko aukerak sortuz.
|
|
|
Ezagutzan, euskara maila hobetu nahi/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez. Eta, erabileran eragin
|
nahi dugu
elkar ezagutzen ez diren pertsonen artean modu naturalean sortuko ez liratekeen euskarazko sare berriak, lagun berriak... osatzeko aukerak sortuz.
|
|
|
Gune askea eta ekintzaren izaera ez-formala azpimarratu nahi izan dugu eta horren harira hona ekarri
|
nahi dugu
Pello Jauregi2 ikerlariak" Gazteak eta euskara Lasarte-Orian II" ikerketan plazaratu zuen hausnarketa: " Gure irudikoz, euskarazko erabilerak ez du aurrerapen nabarmenik ezagutuko, baldin eta gizarte multzo handiek, eskolaz gain, ez badute euskarazko esperientzia luze eta sakonik talde informalen batean, dela talde hori familia den, dela sare horizontaleko talderen bat den.
|
|
|
Berezko talde informal horietan garatzen baitira benetan hizkuntzazko erraztasuna, atxikimendua eta ohitura". Mintzapraktika programen bidez hori da, hain zuzen ere, hiztun helduei eskaini
|
nahi diegun
aukera.
|
|
|
Nola asmatu motibazioetan eragiten? Pertsonen aukera eta jokabidetan hizkuntza ohituren aldaketa eragin
|
nahi dugu
, baina nola egiten da hori. Daniel Golemanek" emoziozko adimenaren" 3 teoria bultzatu du.
|
|
|
• Irakasleari normalizazio eragile papera eman
|
nahi zitzaion
, baina alde horretatik hausnarketa eta formazioa urria gertatu zen seguruenik. Bestalde, euskalgintzaren planifikazio lokal edo global batean kokatuta norabidea argiago egongo zen agian.
|
|
|
Beharbada, lehenengo pauso modura, ikasleak lortu beharko lukeen gaitasunarekin batera, zer nolako jarrerak lortu eta erabilera esparruetan nola eragin
|
nahi genukeen
ere planteatu beharko genuke.
|
|
|
Hizkuntzaren normalizazioan eragin
|
nahi badugu
hau da lehenengo galdera, galdera kurrikularra nonbait: Zer da normalizazioa eta zer lortu nahi dugu?
|
|
|
Hizkuntzaren normalizazioan eragin nahi badugu hau da lehenengo galdera, galdera kurrikularra nonbait: Zer da normalizazioa eta zer lortu
|
nahi dugu
–Baliteke alferrikako galdera dela pentsatzea, baina nago gutariko askori ez litzaigukeela erraza egingo azalpen argia ematea.
|
|
|
Zer esan nahi da azken batean? Curriculumetan hizkuntza zer den ondo definitzen saiatzen garen modura, geure hizkuntza nola egotea
|
nahi dugun
ere zehazten saiatu beharko dugula. Honek inplikazio argia dakar, hizkuntzaren pedagogia ez ezik, normalizazioaren ingurukoak ere landu beharra dagoela, eta horretarako seguruenik laguntza beharko du HEAk.
|
|
|
eragiteko erak ugari dira, baina inportantea da uneoro" eragingarriena" den bidea bilatzea. Eragingarria azken helburua ondoen betetzen duena bada, lehenengo eta behin lortu
|
nahi den
helburua ezartzea komeni da. Eta normalizazioaz ari bagara eta horri begira jardun behar badugu, jardunaren antolaketan isla eduki behar du.
|
|
|
Hau da, helburuen eta edukien formulazioan hori aintzat hartu beharko litzateke. Beharbada, lehenengo pauso modura, ikasleak lortu beharko lukeen gaitasunarekin batera, zer nolako jarrerak lortu eta erabilera esparruetan nola eragin
|
nahi genukeen
ere planteatu beharko genuke. HEOKek planteatzen duen" paradigma aldaketari" beste buelta bat, alegia.
|
|
|
Normalizazioari begira lan egin
|
nahi bada
, komenigarria da lehenengo eta behin zer nahi dugun ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori lortzeko bidea antolatzea.
|
|
|
Normalizazioari begira lan egin nahi bada, komenigarria da lehenengo eta behin zer
|
nahi dugun
ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori lortzeko bidea antolatzea.
|
|
|
• Euskaltegien artean eta euskalgintzako beste erakundeekin kolaborazio gehiago plan eta programa globalak arrakastaz burutu
|
nahi badira
.
|
|
|
Erabilera sustatzea eta praktika sustatzea ez dira nahastu behar. Praktikak erabilerarako bidea egiten laguntzen du baina ez da hor amaitzen. d. Normalizazioari begira lan egin
|
nahi bada
, komenigarria da lehenengo eta behin zer nahi dugun ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori lortzeko bidea antolatzea. e. Euskara irakasle askok pentsa dezakete aparteko saltsetan sartu barik, jarduera didaktikoan zentratuta ikasleak euskara ondo menperatzea lortuz gero horrela ere ekarpen handia egiten zaiola normalizazioari, eta halaxe da, baina, nahi izanez gero, aurrerago ere joan da...
|
|
|
Erabilera sustatzea eta praktika sustatzea ez dira nahastu behar. Praktikak erabilerarako bidea egiten laguntzen du baina ez da hor amaitzen. d. Normalizazioari begira lan egin nahi bada, komenigarria da lehenengo eta behin zer
|
nahi dugun
ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori lortzeko bidea antolatzea. e. Euskara irakasle askok pentsa dezakete aparteko saltsetan sartu barik, jarduera didaktikoan zentratuta ikasleak euskara ondo menperatzea lortuz gero horrela ere ekarpen handia egiten zaiola normalizazioari, eta halaxe da, baina, nahi izanez gero, aurrerago ere joan daiteke.
|
|
|
Zailtasunak zailtasun, bosgarrenez ere onik atera da Kale Neurketa eta hasierako helburuak ondo bete dira. Hala ere, aurreko edizioen pareko datu-bilketa osatzeko ez da
|
nahi
beste baliabiderik lortu, behaketa kopurua murriztu egin behar izan da eta ondorioz eskualdeko datuak ezin izan ditugu eskuratu. Ez ahal du murrizteko premiak etorkizuneko bidea markatuko!
|
|
|
Aldagai honekin elkarrizketan parte hartzen duten hiztunak adin talde berekoak diren ala ez aztertu
|
nahi da
. Beraz, bi multzo bereiziko dira:
|
|
|
Arrazoi hauengatik guztiengatik, interes bereziz irakurri izan ditut hizkuntzen kale-erabileraren neurketen datuak. Oraingoan gainera, Soziolinguistika Klusterreko Lionel Joly adiskideak, 2006ko datuen inguruan hipotesi batzuk lantzeko eta BAT aldizkarian argitaratzeko eskatu zidanez, 1 jakinmin zientifikoa, egindako apustua asmatu duen ala ez jakin
|
nahi duen
jokuzalearen egonezinarekin nahastu zitzaidan. Izan ere, artikulu hori aukera egokia iruditu zitzaidan" bustitzeko" eta hipotesiekin batera, emaitzen aurreikuspenak, ahalik eta kopururik zehatzenetan emateko.
|
|
|
2006an jasotako datuek hipotesi hori edota beste batzuk eraikitzeko zilegitasuna berresten dute, Hegoaldeko hiriburuei dagokionez, bederen. Hemen, hala ere, joera horren aipatze hutsean gelditu beharra dugu, baina honetaz maila teorikoan gehiago jakin
|
nahi duenari
Jone Miren Hernandezen artikulu interesagarrira jo dezala gomendatzen diogu (Hernandez, 2004: 79 -95).
|
|
|
Hizkuntza komunitate txikia baina hizkuntzari atxikimendu handia diona da gurea. Izateko
|
nahi
hori, izaten segitzeko nahi hori da gakoa eta gako horretan baizik ezin da interpretatu zenbakiek erakusten duten jokamolde zenbait, haurrekin egiten den erabilera soziala, Mendialdeko belaunaldi berrietan antzematen den erabilera altua eta agian, deigarriena: euskararen ezagutza apal-apala duen Tuteran, adibidez, euskal komunitate txikia euskaraz aritzea ezagutza tasagatik espero zitekeenaren gainetik ere.
|
|
|
Hizkuntza komunitate txikia baina hizkuntzari atxikimendu handia diona da gurea. Izateko nahi hori, izaten segitzeko
|
nahi
hori da gakoa eta gako horretan baizik ezin da interpretatu zenbakiek erakusten duten jokamolde zenbait, haurrekin egiten den erabilera soziala, Mendialdeko belaunaldi berrietan antzematen den erabilera altua eta agian, deigarriena: euskararen ezagutza apal-apala duen Tuteran, adibidez, euskal komunitate txikia euskaraz aritzea ezagutza tasagatik espero zitekeenaren gainetik ere.
|
|
|
Hori jakinda, geure buruari galdegitea diogu aldeko koiunturarik gabe iraun eta zenbaitetan aitzintxo ere egin duen hizkuntza komunitate horren erabilerak noiz artio eutsi ahal izanen dion bere egoerari. Nafarroan euskal hizkuntza komunitateak berebiziko premiak ditu eta hurrengo urteotan horiek aldez edo moldez betetzera jo behar dugu estrategikoki erabilerak gibelera eginen ez duela bermatu
|
nahi badugu
. Nire idurikoz, aurreko atalean azaldutakoagatik, honako hauek dira erabilerarako gune estrategikoak:
|
|
|
Datu guzti horiek garbi adierazten dute, hezkuntzak erabilera sustatze aldera, euskararen kale erabilerak gora egin dezan, mugak dituela eta erabilera bultzatu
|
nahi bada
, hizkuntza plangintzak bi aspektu jaso beharko dituela:
|
|
|
Hasteko eta behin zorionak eman
|
nahi nizkieke
beste behin ere Soziolinguistika klusterreko kideei horrelako lana burutu izanagatik, izan ere beste behin ere datuok eskuartean edukitzeak zirrara berezia ekartzen baitu. Zirrara, etsipena, kezka, poza eta denetarik topatu ahal dugu geure barnean beste urte batez etsamin zail honen emaitzak eskuan jaso ondoren.
|
|
|
Ez nioke heldu
|
nahi
hainbeste gorrotatzen dudan jarrera ezkorrari, baina datuori so hasi naizen bezala eskuan nuen harkatza datu ez onak, datu ez atseginak markatzen hasi da etenik gabe. Datu orokorrak begiratuz gero esaten ahal dugu Gipuzkoa eta Araban eman dela proportzioen goratze txiki bat, baina goratzea, ez horrela gainerako herrialdeetan, Bizkaian Iparraldean eta Nafarroako kasuaz ari naiz.
|
|
|
Gure gizartean, euskara asko estimatutako gaia da, guraso gehienek
|
nahi dute
beren seme-alabak euskara ikasi eta euskaraz egin dezaten, baina bestelako giza ereduak antzematen dituzte gaztetasunera heltzen direnean, eguneroko hizkuntza erabilerak bestelakoak direla ohartzen dira, erdara erabiltzeko joera edo ohitura dutela helduek. Eta haurrak, errazago ikasten du egin behar duela esaten zaiona baino, besteek egiten dutena edo bere inguruan ikusten duena.
|
|
|
Ikusten dugu elkartasunez kulturgintzak nortasun kolektiboa bizkortzen duela, kultura ekintzen bidez eta bere inguruan sortzen duen mugimenduei esker. euskaldunak beren nortasunaz harro daude eta erdaldunek nolazbaiteko eskas bat sentitzen dute. Berentzat berantegi bada ere, beren haurrentzat euskara
|
nahi dute
irakaskuntzaren bidez. urraspide hau frogatzeko hona sinbolo bat eta inkesta emaitza bat.
|
|
|
Gai honi heldu orduko, kulturaren adigaia zer zaidan argitu
|
nahi dut
. Horretara, bada, kultura batek hainbat osagai ditu:
|
|
|
Horrek guztiak, ostera, ez du esan nahi kulturak eta hizkuntzak bakartuta daudenik, elkarren arteko harremanik ez dutenik. Ikuspegi horretatik, adibide hau ekarri
|
nahi dut
hizpidera: Foruko herria, Gernikaren ondoan dagoena.
|
|
|
Horretara, bada, indarra, izen ona eta nork bere buruaren gainean duen estimu txikia izaten dira eremu honetako baldintzagarriak. Berbarako, elkarren ondoan bizi diren hizkuntza-erkidego biren jazokizun bat azaldu
|
nahi dut
oraingoan, hau ere adibide batez emanda. Bilboko metroko igogailu baten iragarki hau ikus dezakegu:
|
|
|
Eta horrexek du garrantzirik herri baten eraketaren ikuspegitik. Beste modu batera esanda, ‘garbi’ jokatzen da, ez da abantaila gehiagorik hartu
|
nahi
, norberari dagokiona baino. Horrek herri baten eitea darakutsa, beste edozeren gainetik.
|
|
|
Sarri askotan euskarari eskatzen diogu beste ezein hizkuntzari eskatzen ez dioguna. Maiz euskal kultura, kultura barik, mito bat legez ikusi
|
nahi dugu
, eta ez gara konturatzen (edo ez dugu konturatu nahi) hori dela biderik bizkorrena geure sena galbidera eroateko.
|
|
|
Sarri askotan euskarari eskatzen diogu beste ezein hizkuntzari eskatzen ez dioguna. Maiz euskal kultura, kultura barik, mito bat legez ikusi nahi dugu, eta ez gara konturatzen (edo ez dugu konturatu
|
nahi
) hori dela biderik bizkorrena geure sena galbidera eroateko.
|
|
|
Ikuspegi horretatik, hizpidera ekarri
|
nahi dut
dantzen jazokizun bat, pilotaren bilakaeraren aurkakoa dena: aurresku dantza.
|
|
|
Horrekin batera, begien aurrean dugun baina bestela baitakoan doakigun jazoera bat aitatu
|
nahi dut
: umeek norekin dituzte harremanak?
|
|
|
Aldi berean, ostera, sinesten dut ezin diegula gure osteko belaunaldiei ezer ezarri goitik behera, eta eurek ere egin behar dituztela gure hizkuntza eta kultura transmititu euren ondorengoei igarotzeko. Gure belaunaldiak
|
nahi duen
beste ezar dezake beste belaunaldien gainean, baina eurek sinesten ez badute, alferrik da, gure osteko belaunaldiek transmitituko dutelako (konturatzaka, beharbada) eurek barruan daroatena, eta eurek sinetsi behar dute hori barru-barruan, bestela alferrik da. xxi. gizaldiaren hasiera honetan geure burua euskalduntzat dugunok egin dezakegun gauzarik onena da mundu zabaleko kultura handienek egite... Bestela, geureak egin du!
|