|
2000
|
|
|
sagarraren muztioa edo zukua da, hartzitu gabea eta usaingozatuta. Beraz, alkoholik ez du eta ondo iruditzen zait" txikiteroek" edatea, osasun arazoagatik, ardoa edo alkoholdun edariak hartzerik ez dutenek kale-giroan lagunekin ibiltzea utzi
|
nahi
ez badute. Sagardoa, gure kostaldeko lurraldeetan, alkoholdun edarien artean aitzindaria da.
|
|
|
Eta badirudi ez duela asmatu hedabideekin konektatzen.
|
Nahi
ez duenarekin ezinezkoa izaten da.
|
|
|
Edozein kasutan, arazo guztien gainetik, itxaropentsu egoteko motiboak badauzkagu. Urte t' erdiko su-etena ez da alferrikakoa izan, herriarengan ilusio eta esperantza sortu dira, gatazka gainditu dezakegu, mahai baten ondoan negoziatzeko eseritzea
|
nahi
ez duten horiek, eseri araziko ditugu, guk, gure egia esplikatzeko ahaleginak biderkatu behar ditugu, gure hitza eta ahotsa isiltzen saiatuko dira, gure bidea luzea da, ezin dugu amore eman, eta are gutxiago herriari bizkarra eman. Martxoaren 12an beste urrats bat eman behar dugu, abertzaleok, Madrilen gure eskubideen aldeko lan itzela dugu aurrean, eta egun hori eta gero, gauza bera, etengabe Euskal Herriaren askatasunaren bila
|
|
|
" Kanpoko eragileei ez zaie horrenbesteko garrantziarik eman behar, erantzukizuna gurea baita. Atzera egin
|
nahi
ez badugu, badakigu zer egin behar dugun: ikasleei zerbitzu egokia eskaini"
|
|
|
Baina idazle profesional esaten diogu askotan mila gauza akzesorio idaztetik bizi denari ere, gero bere gauzak idazteko denborarik ez duenari. Idazle profesional mota hori da nik
|
nahi
ez dudana.
|
|
|
Gure aldean ederki kudeatzen dituzte basoak eta kolonizatuarentzako pagotxa den artean gaitzerdi. Haritzaren dirutza ordaindu
|
nahi
ez duenak Afrika, Hego Amerika eta Asiako zur tropikal merkeak erabiltzen ditu, gehienetan. Hau bai dela benetako kolonizatzea.
|
|
|
Batzuk isilpean mantendu nahi dutenaz informatzeagatik, eta Espainiako eta Frantziako estatuek ezkutatu nahi dutena mundu zabalari azaltzeagatik edo Euskal Herriko herri mugimenduetan inplikatzeagatik besteak. Eta guztiak, menpekotasunean bizi
|
nahi
ez dutelako eta euskaldunak gure orain eta geroaren jabe izango garen Euskal Herria aske eta subirano baten alde egiten dutelako.
|
|
|
ONU-k indarrik ez badu, eman ez diotelako da. Batez ere Ipar-Amerikak eta Moskuk
|
nahi
ez dutelako. Munduko arazoak, ONU-tik pasa gabe, bi hauen artean erabakitzen dira.
|
|
|
Batetik, Lingua Navarrorum euskara ez zela sinestarazi nahian eta, bestetik, egunkari horretan euskara batuaren aurka gipuzkera eta inoiz bizkaierazko artikuluei leku eginaz. Ohartzen ez delako, edo ohartu
|
nahi
ez duelako, Euskaltzaindiaren gomendiozko euskara batuak nafarreran duela bere muina, euskalkiz inoren muinik izatekotan.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan bi hizkuntzak ofizial izanik, euskalduna euskaraz epaitzeko eragozpenak badira, zer ez da gertatuko Europako Kontseiluak prestaturiko Eurogutuna onartzerik
|
nahi
ez zuen Frantziapean dagoen Euskal Herrian. Orain Frantziak Eurogutunari sinadura eman nahi omen dio, baina bere Konstituzioaren 2 artikulua aldatu gabe.
|
|
|
gainditzea ezinbesteko baldintza da, gaizki-ulertze latzetan erori
|
nahi
ez badugu, behintzat. Bestetik, hau ez da programa politiko baterako proposamena, hausnarketa filosofiko soila baizik (honek ez du esan nahi hobea denik; desberdina dela azpimarratu nahi dut, besterik gabe).
|
|
|
Duela zenbait hilabete lagun batzuek beren asmoaren berri ematera hurbilduzitzaizkidanean, besterik gabe, baietz esan nien segidan, ezertxo ere pentsatu barik, ezezkoak berak lotsaraziko ninduen beldurrez edo. Nola ezetzik esan, gero etazorpetuago bizi
|
nahi
ez banuen, orain arteko zorra kitatzeko gaitasunik ez nuelajakinik ere?
|
|
|
Ezin da politika bat irizpide soziologikoedo ekonomikoekin baloratu, ezen irizpide horiek kanpotarrak baitzaizkio. Politikakbere erritmo, helburu, taktika, ibilbide eta bitarteko propioak ditu, eta ezin dira kanpotik neurtu, politika hori desagerrarazi
|
nahi
ez badugu behintzat. Politika askatzaileadagoenean, ez dago beti?
|
|
|
Irratiek zein telebistek erantzun egin behar diete programazio-sailek dakarzkieten kostuei, horren arrakastatsua den gaur egungo eskaintza programatikoaren menean erori
|
nahi
ez badute behintzat. Programen antolamendu eta aurrikuspenaren hobekuntza etengabea eta programazioaren azterketa eta berari buruzko ikerketa, nahitaezkoak dira gaur egun hedabide guztietan.
|
|
|
Eguneroko hau (Bitakora, alegia) Irlandako gida turistiko bihurtu
|
nahi
ez dudan arren, aipagarriak iruditzen zaizkit nire gidak azaldu dizkidan zenbait gauzatxo; behintzat hemendik urte batzuetara, eguneroko hau berriro irakurtzen dudanean, memorian fresko gorde ditzadan: lehendabizikoa, Kilkenny izena nondik datorren.
|
|
|
Eta beno, kontua da galdetu didala ea zer egingo nuen arrastian, askotan azpimarratuz berarekin joateko paseatzera, eta orain
|
nahi
ez banuen ere, ba behintzat geroxeago, eta horrela. Eta ikusita ze txapa ari zitzaidan ematen, kakatara bidali dut birritan pentsatu gabe.
|
|
|
Ze, nahiz eta berea izan ez, beti gogoraraziko baitit Ralph. Bestalde, Txemarena bada, inondik inora
|
nahi
ez dudan lotura bat izango da haurra. Eta azkenik, ezin dut denbora luzean isilik jarraitu, lehenago edo beranduago tripa lodia nabariegia izango da eta.
|
|
|
Nik bezain hobeki dakik hik hori! Gizon izan nahi duenak, beraz, gizonaren ezaugarriak erabili behar ditik, eta baldin hi gizona bahaiz, badakik zer egin behar duan contradictius in terminus batean —halaxe erran zidan, jaun André, latinean don Frantziskoren eskolakoa balitz bezala— sartu
|
nahi
ez baduk behintzat... Eta ez kezkatu bekatu egiten duan ala ez, zeren aditua bainago munduan badela jende bat, pentsatzen duena ezen xuxenagoa izan daitekeela ohetik iragaiten den bidea elizatik iragaiten dena baino, Jainkoaren baitarat iristeko.
|
|
|
Zer kontatu zidan, bada? Kontatu zidan ezen denbora batez Parisko emazteki printzipal baten ohorezko dama izan zela, harik eta haren etxetik jalgi behar izan zuen arte, emazteak egun batean senarrarekin harrapatu zuelako bertze zeregin horietan, eta mehatxatu zuelako eta behartu, haren ondorez, labana luze bat eskuan, Paristik joaiterat, bertze mundurat berant gabe joan
|
nahi
ez bazuen bederen; eta nik, nola bainintzen hartan hasi berria, guztia sinetsi nion. Ai, nola izan nintekeen hain sinple eta inozent...!
|
|
|
Orain banekien, beraz, nor zen Alain Coup d’Œil, eta banekien, halatan, ezen gure harremanak ez zirela anaien artekoak, haren anaia oroitarazten banion ere, baina Jainko alditsuaren eta menekoaren artekoak, eta hala zor niola menekotasuna eta obedientzia, haren begi-hersterik
|
nahi
ez banuen behintzat...!
|
|
|
Eta, jokoa neure alde jartzeko, lasai behar nuen, baina urduri nengoen. Eta neure buruaren jabe behar nuen, baldin burua galdu
|
nahi
ez banuen, baina nekez erdiesten nuen neure buruaren jabe izaitea.
|
|
|
...en guarnizinoko soldaduak arduratzen direla gizonen arteko liskarrez; orain, berriz, erran dizuet ezen zaldun horiek, edo, zalduntxoak, hobeki, oso liskartiak direla; eta, akabatzeko, erranen dizuet ezen, nola haien nagusiak inguruko etxaldeetako jaunik jauntsuenak diren, guarnizinoko soldaduek ez dituztela aintzakotzat hartzen zalduntxoen bilaukeriak... eta, beraz, nahaskeriarik eta aharrabiderik
|
nahi
ez baduzue, haiekin ez sartzea duzue onena.
|
|
|
—Beraz, hirurak bihar goizean etorriko zarete gurekin jaun Santiago de Tapioles y Villarrínen etxalekuetarantz... baina, nola bitartean ihes egiteko tentamendua izan dezakezuen, hala pentsatu dugu ezen aterbe seguragoa izan daitekeela zuentzat guarnizinoko gartzela, Fernando Pachecoren ostatua baino, gure soldadu hauek zaintzaile ezin abegikorragoak direnez gero. Denborarik galdu
|
nahi
ez baduzue, bada, pentsa ezazue oraindanik, ez ihesean, nola pentsatzen baitute munduko preso gehienek, baina bertze zernahitan, zeren emankorrago gertatuko baitzaizue... —eta, ezin garbiago adierazi ziguna are xeheroago eman nahi baligu bezala, erran zigun—:
|
|
|
Eta, arestian erran badizut ere ezen jendeak, osaba Joanikoten eta Lutheroren tormentuen aitzinean, irri eta oihu egiten zuela, guztiak ere festa batean baleude bezala, Pedro Huizik, aitzitik, ez zirudien alegera, nengoen tokitik hura ezin seriosago nekusanez. Eta, are gehiago, zeren oroitzen baitut ezen, ene behako haietarik batean, eskuak betarterat eramaiten ikusi nuela, ikusten ari zena ikusi
|
nahiko
ez balu bezala. Eta, Lutherori sua piztu eta oraren nigar-zaunka beldurgarri haiek aditzen genituela, jendartetik ateratzen ikusi nuen, kementsu eta adoretsu, ibilmodu ezin fermu eta sendoagoan...
|
|
|
" Alferrik dabil berori, zeren berorrek bertze mundurat joaitea erabakitzen badu, ni ere berdin joanen naiz, notizia jakin orduko, berorren ondorat. Zeren berorrek desterrurik
|
nahi
ez badu, nik ere ez, eta bizitza hau, berori gabe, guztiz nuke desterru". Eta nik, errepuestarekin hunkiturik eta, aldi berean, etsirik, erran nioan:
|
|
|
...ahik erran baitzezakeen nitaz, oker handirik gabe, ezen amaren belarri-zulotik erditua izan behar nuela, Gargantuak bezala, zeren, nola egun osoan egon behar izaiten bainuen honi eta hari adi, hala egin baitzen ene entzutea hagitzez ere sentiberagoa, ene belarria ikustezinki zabaldu balitz bezala, bazter guztietarat iristeko gai... eta hala eta halatan aditu behar izaiten bainituen anitzetan aditu
|
nahi
ez nituen hitzak ere, nola egun hartan, zeinean aditu nuenak markatu eta zigilatu baininduen, bihotzaren erdian.
|
|
|
Zeren, dakizun bezala, hargatik gertatu zen, hain zuzen ere, osaba eta bion arteko adiskidetasun isilpekoa, eliza edo elkargo sekeretu iduriko hura fundatzen genuela, noiz eta aitak zaflako hura eman baitzidan, erraiteagatik ezen ez nuela komunionea egin nahi, Kristoren begiak irentsi
|
nahi
ez nituelako, hil hurran ikusi nuen oreinaren begi galduak gogoan.
|
|
|
—Hemen, Joanikot —eta hatz erakuslea luzatu eta bekokirat eraman zuen— Baina ene eskuek ezin izan ziotean nehoiz ere buru eman buruan neukanari —eta, txarroa berriro ezpainetaratzen zuela, erran zuen—: Huts egin nian, Joanikot, eta ezin itzuli izan nauk etxerat urteotan, aitaren aitzinean, edo aitaren memoriaren aitzinean, ohorea galdu
|
nahi
ez banuen bederen...
|
|
|
Baina, ustekabekorik izan ez dezazun, Urbiaini buruz argibideren bat eman beharrean nagokizu, zeren, Cervantes bere Kixote Mantxakoan bezala, zeina hasten baita: Oroitu
|
nahi
ez dudan Mantxako toki batean..., has bainezakeen nik ere, berdinzki, liburu hau, erranik: Oroitu nahi ez dudan Nafarroako toki batean; nik, ordea, oroitu egin nahi nuen, eta ongi oroitzen dut Lapurdi eta Nafarroa Behereko mugetarik hurbil dagoen Nafarroa Garaiko toki hori:
|
|
|
—Altxa hortik, ostikoa jotzerik
|
nahi
ez baduk...! —erreprehenditu zuen aitak berriro.
|
|
|
—Ez dut jauregia burdel bat bihurturik ikusi nahi eta, beraz, badakizue nola ibili behar duzuen, kondenatuen gelan hilabetea iragan
|
nahi
ez baduzue...
|
|
|
—Baina gutuna bidean galdu bazen ere, eta harekin Estebanek skribatu letrak, letren spiritua, aldiz, belaunez belaun jaso diagu, ezkutuan izan bada ere... eta, hala, jakin ezak ezen, izeba Joanak neuri erranaren arabera, Estebanek ez zuela koldarkeriaz bere buruaz bertze egin, zeren eta berak sinesten baitzuen ezen odolik onena beti ere zela isurtzen ez zena, noiz eta haren isurtzeko arrazoinik ez baitzegoen. Eta ez zegoan, Urbiaingo jauregia bertze Massada bat, edo bertze Numantzia bat bihurtu
|
nahi
ez bazuen bederen. Eta Estebanek ez zian nahi, uste zuelako bere heriotza aski izan zitekeela auziaren erabakitzeko, jauregia gaztelau soldaduek setiaturik zegoenez gero, itxuraz, bere erranetarat zituèn hirurogei bat soldadu agramondarrak alferrik sakrifikatzerat utzi gabe... menerat zituen zortzi beaumondar preso laxatzen zituela, aldi berean.
|
|
|
" Zeruan dagoela", bururatu zitzaidan; ordea, hala erran nion: " Komunionea egunoroz egiteko, bera bezala kondenatu
|
nahi
ez badut bederen..." Bertze irriño bat egin zidan aitak, aitzinekoa baino hagitzez ere sosegatuagoa eta beteagoa, ene aurkako lehia hartarik garaile jalgi balitz bezala. Baina enea zen garaitia...
|
|
|
—Hi, etxeko apeza... izarrei beha bizi
|
nahi
ez baduk bederen, osaba Joanikot bezala... —eta halako irri axolagabea egiten zidan, erran nahi balit bezala:
|
|
|
—Ongi da. Etxe honetan
|
nahi
ez banaute, neurerat joanen naiz!
|
|
|
Eta halabeharrez eta ezinbertzez izan zen, zeren eta, oreinen historiarekin gertatuaren ondotik, ezin baitzitekeen bertzela. Izan ere, komunionea egin
|
nahi
ez nuelako, aitak zartako ikaragarri hura eman zidan eta kondenatuen gelan giltzapetu. Eta, gela ilun hartan beldurrak airean nengoela, nor etorriko... eta osaba Joanikot!, ene aingeru begiralea balitz bezala, bere adostasuna eta bere babesa eta geriza eskaintzen zizkidala... eta sekeretu bat ere bai, berea ez ezik enea ere izan zitekeena, eta enea zena jadaneko... zeren eta osaba Joanikot protestant baitzen, jaun Esteban Etxegoien etxeko ardi beltza bezalaxe, osabak berak jakinarazi zidanez, bere historiaren eta arbaso zahar harenaren berri emaiten zidala!
|
|
|
Eta ez al zetorkigun bizitza, egina eta erabakia bezala, arbasoenganik ondorengoenganat eta gurasoenganik seme-alabenganat, halako moldez, non zurginaren semea zurgin izanen baitzen ezinbertzean, zilarginarena zilargin, eta zapataginarena zapatagin? Eta, baserrietan, gurasoek heredero izendatzen zuten semea edo alaba geratuko zuan baserriarekin, eta gainerakoak, edo apez, edo Indietarat joan behar, baserrian geratu
|
nahi
ez bazuten bederen, herederoaren erranetarat. Gaur egun bezala, guti gorabehera, zeren gauzak ez baitira franko aldatu horretan ordutik hona.
|
|
|
Izan ere, ez ote gara, bada, halakoak, jaun André, Adan eta Ebaren denboratik, zeren zuhaitzetik ez jateko debekua jaso zutenean piztu baitzitzaien haiei ere hartarako gogoa eta desira, halako suertez, non egin behar ez zutena egin baitzuten hondarrean? Eta afaldarrei ere bertze hainbertze, zeren, nola baitzekiten ezin joan zitezkeela kakategi hartarat, uste zutelako ezen sugegorriek habiatzat hartu zutela, hala etorri zitzaien guztiei, handik berehala, harat joaiteko gogoa, baina nola ezin joan baitziren, haurdun geratzeko perilean jarri
|
nahi
ez bazuten bederen, hala barreiatu eta sakabanatu ziren jauregiaren gibelaldeko landetarat, hertze aharratuen kolerari bide baten emaiterat osaba Joanikotek haiei guztiei oihuka adierazten zien bitartean egin zezatela egin beharrekoa lasai, zeren segur baitzen ezen gauaren hotzak kikiltzen zituela kanpoko sugeak eta behartzen beren gordelekuetan egoiterat. Eta Villagrandeko dukea ere harat joan zen, nahiz eta bertzerik ere egin zezakeen:
|
|
|
—Badakizu nola dauden gauzak, eta badakizu ezen isilpean bizitzea dagokizula urte batzuetan, kanporat joan
|
nahi
ez baduzu bederen, Kubarat, Perurat edo Espainiarat... Baina, zaude lasai, zeren bada hemendik bi egunetarat toki bat, mendi aldean dagoena, non bizi baitira indiar guti batzuk, guztiz fidatzekoak direnak, eta norat ez baita arimarik ere joaiten.
|
|
|
...n ere, irakurria nuen nik nola hartzen zituzten gizon zuriek indiarrak eta beltzak, baita nola hauetarik anitz lehertu eta bizigabetu izan zituzten, tratu ezin gaixtoago eta ezin biolentago baten ondotik; irakurria nuen, eta ikusia nuen, halaber, egun batzuk lehenago, nola tratatzen zituzten Trinidadeko uhartean utzi genituen itsas lapurrek jende miserable haiek, esklabo eta meneko izaiteko baizik
|
nahi
ez zituztenak... non eta ez zen urkaberako, zeren eta han egin nuen hilabete eta erdian neure begiez ikusi bainuen nola Alain Coup d’Œil-ek exekutatu zituen bortz beltz eta bi indiar.
|
|
|
Izan ere, Italiarat famaren bila abiatu ninduan eta ez nian ediren; hemen, aldiz, bilatu gabe ediren diat, eta ez nagok haren uzteko prest. Eta hik ere huts egin duk heure liburuarekin, eta ene buruaren gainean zentzatu beharko huke, hutsetik hutserat ibili
|
nahi
ez baduk bederen... Baina bazekiat ezen ezinezkoa dela hi bezalako harri-koskor bat konbentzitu nahi izaitea... eta bazekiat, halaber, ezen, muturka ere ha siko ginatekeela, baldin elkarrekin bizitzen segituko bagenu.
|
|
|
Baina, aitzinatu gabe utzi ditudan bertze gai batzuekin bezala, honekin ere bertze liburu bat skriba nezakeen, zeren eta halakoak baitziren han ezagutu nituen presoak ere —arraza guztietakoak: beltzak eta indiarrak gehienak, baina baita zuri guti batzuk ere—, baina ez da hori oraingo kontua, adarretarik galdu
|
nahi
ez badut bederen... nahiz eta ez nukeen preso haietarik bat ahantzi nahi: preso indiar bat, Ixaru zeritzana.
|
|
|
—Aita ez zuan hil, Joanikot, zeren hilen ausentzia bizien presentzia baino biziagoa eta eraginkorragoa izan baitaiteke batzuetan, are gehiago ene aitaren kasuan, zeren aitak, hainbat handikik eta hainbat jauntxok ez bezala, maite baitzuen pintura, eta ulertzen zuen pinturaz, eta ezin nioan, halatan, haren memoriari ez ukorik ez engainurik egin, ohorea galdu
|
nahi
ez banuen bederen... Eta nik ez nian, bertzalde, Ubarneko etxeko heredero izan nahi, baina jainkotzat nituen Italiako pintore handien heredero, Rafaelena bere batez, aitari argi eta garbi adierazi nion bezala, bere denboran...
|
|
|
Izan ere, Bolognan gertatuaren bertze bertsionerik ere aditu izan dut, hartaraz gero, jaun André, Galileoren teleskopio hark behar bezainbateko prezisionerik ez ote zuen, edo eguraldia ere halakoa ote zen, baina bizitzak anitzetan erakutsi izan dit ezen ez dagoela itsu handiagorik ikusi
|
nahi
ez duena baino, eta ez nintzateke sobera harrituko, baldin norbaitek afirmatuko balit ezen irakasle haiek itsuen sorta hartakoak zirela. Zeren eta itsu sinesten duenak bizitzako arrazoin bihurtzen baitu bere sinestea, eta hala makurtzen dira arrazoinaren arrazoinik arrazointsuenak ere sinestearen bertze arrazoin horretarat.
|
|
|
Eta gehiago ere erranen dizut: enetzat ere, zuretzat bezala, gauzarik seriosena da erlijionea, eta, horregatik, hain zuzen ere, prestidigitatoreak soberan daude, erlijionea bertze feria bat bihurtu
|
nahi
ez badugu bederen...
|
|
|
—Zergatik bilatu, bada, oinazea, zergatik eta zertarako, baldin badakigu ezen oinazea gure bila dabilela dagoeneko eta, nahi badugu eta
|
nahi
ez badugu ere, orain ez bada gero, edozein kale-kantoitan edirenen gaituela. Eta zergatik, bitartean, oinazearen beldur izan, baldin beldur horrek oinazea areagotzen badigu, alde batetik, eta baldin badakigu, bertzetik, zer errepuesta eman zion Kristok nekeari eta sufrimenduari, eta guk haren etsenplua atxiki behar dugula, eta ez dugula bertze aterabiderik?
|
|
|
Baina zer egin nezakeen nik, disimulatu baizen? Zeren, alde batetik, nola gizon hura baitzegoen itsuturik eta guztiz hertsirik, ezin egin bainezakeen indiarren defentsa eta apologia garbia, sugeen putzuan akabatu zutèn indiar haiek bezala akabatu
|
nahi
ez banuen bederen, eta zeren, bertzetik, ez bainuen buruan Gorukiren iduria baizen, pentsaturik ezen zerbait egin behar nuela haren alde, neure burua galtzerat utzi gabe.
|
|
|
—Ez sinetsi,
|
nahi
ez baduk. Baina hire Ramirez sasikume horretaz den bezainbatean...
|
|
|
Hamaika besarkada eta hamalau bizkarrekoren ondoan, ostatu batera herrestatu ninduen, zubitik labur. Tokia etxalde bat izana zen oraintsu arte, beren bizitegietatik sobera urrundu
|
nahi
ez duten igandetiarrei askariak emateko berriki moldatua. Arte horretan, gu gintuen bezero bakar.
|
|
|
Astiki-astiki, zakurren bat edo katuren bat izutu
|
nahi
ez duzunean bezala, nire eskuak grabagailua piztu eta libreta bildu zuen mahai gainetik.
|
|
|
Unaiz oroitu nintzen. Mintzatu
|
nahi
ez duelarik, edo burua dantzatzeak lan sobera eramaten diolarik, eskuin eskuko eri zuzenari eragiten dio, ezker-eskuin ezezkoan, goiti-beheiti baiezkoan, zer behar duen eta horrela. Halaberean nik, hiru aldiz uzkurtu eta harrotu nuen eskuin eskuko eri zuzena:
|
|
|
Ulertzekoa da Kristinaren dezepzioa, Afrikako eta Ameriketako herririk galduenetako amatasunaren jainkosen izenak erabiliak baitzituen, hilabete horietan, umeari eman beharreko graziatako. Hiru-lau eguneko kalapita, Ama Etxeko buruaren bitartekotza eta haur egiteko tenorean laguntza eman zioten medikuaren, emaginaren eta erizainen zina behar izan ziren, inork tronpatu
|
nahi
ez zuela buruan sartzeko. Bederen, hankasartzeak ondorio bat ekarri zuen ona:
|
|
|
Piztia aluak dituk: aurkitu nahi hauenak beti aurkitzen hau, baita
|
nahi
ez duanean ere, baina gaur egun ez haiz deus honelako trasterik gabe.
|
|
|
Baina aurre egin behar nion egoerari, duintasunez, gogor, etsi gabe, eta neurri horretan nire bizitzaz dena zekitela jabetu izanak-eta zekiten hura nola erabilia izango zen ulertzeak-, bada, asko lagundu zidan arerioei benetako neurria hartzen jakiteko. Neure onera etorri aurretik, baina, beste bi aurkezleek nire zazpi andregaien aipamen burlatia egin zuten, esanez zazpiak beren buruaz beste egin zutela, nik, atsekabeak jota, beren lore ezkutua urratu
|
nahi izan
ez nuelako. Halako infamiarik!
|
|
|
aurpegi berri harekin ordurako ezingo zuela atzera bulegora itzuli, jada ez zelako Brown lankidea, beste gizon bat baizik. Beraz, garbi zegoen ezin zuela jada etxetik irten, ez lanera joateko ez ama bisitatzeko ez arrebengana hurbiltzeko ere, eta horretarako premiazko zituela aitzakiak, arrazoi xume baina sinesgarriak, errezelorik sortu
|
nahi
ez bazuen. Eta guztietan garbiena, erabiliena eta sinesgarriena gaixo zegoela esatea zen, ohean zegoela gripe izugarri batek jota.
|
|
|
Kanpo aldera begiratu nuen batean, zer eta tigre bat ikustea iruditu zitzaidan..... Hotzikara batek buruko ileetatik oinetako behatz ttikiraino zeharkatu ninduen, baina, alde batera, neure burua taldean nabarmendu
|
nahi
ez nuelako (zer edo zer argi baldin badut, horixe da: bidaia honetan oharkabean igarotzea) eta, bestera, sinesgaitza gerta zitekeelako (piztia agudo desagertu zen kantoi ilun batean), isilik jarraitzea erabaki nuen, isilik bezain arranguratua:
|
|
|
Maite dituzunekin nahi duzunean egon ahal izatea(
|
nahi
ez duzunean, ez); gose zarenean gizentzeko beldurrik gabe sagar gorri mardul bat txokolatea jan ahal izatea; beharrizana duzunean norbait beso zabalik edukitzea; horra niretzat zoriona zer den.
|
|
|
Hau ikusi, bestea ikusi, eguna oharkabean igaro zait (argi dago gero eta hobeki moldatzen naizela bakarrik), eta bai gogo  tsu nengoelako bai taldekideen aurrean oso lotsagarri geratu
|
nahi
ez nuelako-Adela eta Estherren aurrean bereziki-, Danek ahol  katu zigun bezala, ilunabarrean Empire State Buildingera igo naiz: ikusmira eta egotaroa zoragarriak ziren, baina han inon baino bortitzagoa egin zait Dabiden hutsunea bakardadea (batzuetan irudipena izan dut Dabid New Yorkera etorri dela nire bila, eta egunean zehar zelatatu egin nauela, eta une egokiaren zain egon dela, esate baterako dorre ikusgarri horretan, ustekabean agertzeko; hala izan balitz, uste dut ez nukeela zalantzarik egingo, eta argi ikusiko nuela, gertatuak gertatu, berarekin nahi dudala; baina Dabid, noski, ez da agertu eta, zorionez, taldeko beste inor ere ez; haiek denak elkarrekin etorriko ziren atzo iluntzean).
|
|
|
Eta horixe da ez Karmelok ez Dabidek, nik
|
nahi
ez badut behintzat, sekula jakiterik izango ez dutena; ez hori, ez gero elkarri eskua emanda etorri garela, zeren, aparkaleku ondoko ostatura nekez bada nekez heldu garenean, eskuak askatu egin baititugu.
|
|
|
Gaur egun ere muntaketa sasizientifiko eta xenofobo honen aztarrenak gelditzen dira. Baina oraingoan zenbaitzuek abusu horiek xuritzeko," kultur mestizajea" moduko eufemismoak erabiltzen dituzte, dirudienetik noranzko bakarreko prozesu xelebrea berau, hor, besteek gurea hartzea aberastetzat jotzen den arren, guk, aurriritzi europozentrista zaharkituen eraginez, kanpokoengandik ezer hartu
|
nahi
ez dugun bitartean. Aski da gogoratzea, diogunaren adibide, Espainiako unibertsitateetan ez dagoela bat ere katedrarik Afrikako edo Amerikako kolonia izandako herri indigenen hizkuntzak ikasteko.
|
|
|
LETAMENDIA, Pako-Ezkerra Euskadin. 47 zk. (1988), 47 -84 (Itz.: Gotzon Nazabal, Fernando Mendizabal).-Joan Manuel Serrat (edo" Eurovision" era joan
|
nahi izan
ez duen mutilla) (Nota laburrak). 30 zk. (1968), 40 -41-Kanta Berria, erresistentzi abestia. 4 zk. (1977), 16 -28-Droga Iparraldean. 31 zk. (1984), 30 -36 (Itz.:
|
|
|
LEKERIKA, Joanes-Musika eta politika (Orain eta Hemen). 11 zk. (1979), 72 -73-Joan Manuel Serrat (edo" Eurovision" era joan
|
nahi izan
ez duen mutilla) (Nota laburrak). 30 zk. (1968), 40 -41-Kanta Berria, erresistentzi abestia. 4 zk. (1977), 16 -28.
|
|
|
Oraina eta geroa, etorkizuna eta egungoa, horra hor, urri nahiz oparo, berezko eta betiko harremanak. Horiei adi egon behar du legegileak, berak ezarritako erakundeak lur gaineko euskarrietatik bakartuta ikusi
|
nahi
ez baditu. Berezko harreman horiek ahalbideratzen dute herri baten nortasuna eta eitea ez galtzea, herri hori azkendua edo hori baino makurragoa dena, beheratze maila espantagarrian amildua izan ez bada.
|
|
|
Psikologiak ere behartuta ikusi zuen bere burua postulatu positibistak onartzera, Vienako Zirkuluak hasiera emandako erreketan erori
|
nahi
ez bazuen behintzat. Ikerketa eta ezagutzaren benetako formatzat onartua izateko, baldintza bat kontuan izan behar zuen psikologiak, alegia:
|
|
|
Lehenengo eta behin, egiaztagarritasun printzipioa soilik partaide batzuen esku geratu zen, eta berauek ziren printzipio hau beste batzuk baino hobea zela frogatu eta erakutsi behar zutenak. Bestaldetik, Schlicken ‘eskuin alderdiak’ distortsio pragmatisten aurkako iritzia bere egin zuen, zeren, Carnapek haiek erlatibismopean sartu
|
nahi
ez zituen arren, erlatibismo haztegia zen nolabait. Egiazkoa zer zen nahi zuten jakin, zer eta zeintzuk ziren egiazko enuntziatuak edota postulatuak, hau baitzen modu bakarra ezagutzari oinarri finkoa eskaintzeko.
|
|
|
Rhees, E. Anscombe eta G.H. Von Wright ordeinu-betearazle izendatu zituen. Otsailean, oso gaixorik, Bevan doktorearen etxean egon zen, ospitalean hil
|
nahi
ez zuelako. Azken hilabeteetan Uber Gewifiheit idazkiaren 300 -676 paragrafoak idatzi zituen.
|
|
|
Norbaitek hurrengoa esan lezake: " Beltaneko jaiaren kontakizunaren bidez hunkitu
|
nahi duenak
ez du, inolaz ere, jatorriaren hipotesia azaldu beharko, baizik eta gure aurrean materiala (hipotesira eramaten duena) jarri, besterik gehitu gabe". Orduan, hurrengoa esan daiteke:
|
|
|
|
nahi
ez badugu,
|
|
|
Rantxitoetan eta kalean ezer gabe bizi zirenek nola edo hala bizimodua atera behar zutenez, zeure autoa zaintzea eskaintzen zizuten. Zainduko bazizuten, ordaindu beharra zeneukan; eta haiek zaintzerik edo haiei ordaintzerik
|
nahi
ez bazenuen, akabo zure autoa; txasisik ere ez zenuen aurkituko itzulitakoan.
|
|
|
Kartzelan ezin zaitezke bizi erredentzioei begira, erredentzioengatik erreguka; are gutxiago zergatik gauden kontuan hartuta. Ahal den guztia kendu behar zaio kartzelari; eta erredentzioak kenduz lehenago kaleratu ahal bazara, ederki, oso ondo; baina ezin zaitezke horri lotuta bizi, negarraren letanian eta labirintoan erori
|
nahi
ez baduzu.
|
|
|
Osabaren etxera egiten zizkidan bisitetan konturatuko zen sendagilea, han ez nindutela oso gogoko, ez nindutela trapu zahar bat baino gehiago zaintzen. Inork inguruan
|
nahi
ez duen krakadunaren moduan nindukaten traste zaharrak gordetzen zituzten gela itsu batean, beste traste zahar bat gehiago, etxean edukitzeko baino jaurtitzeko hobea nintzena. Horretaz guztiaz ondo ohartu bide zen Don Emiliano sendagilea, eta Andazarrateko sanatoriora joan nahi al nuen galdetu zidan isilka.
|
|
|
Amak Ordiziarako trena hartu zuen, eta nik Donostiara. Penaz eta minez zegoen ama berarekin etxeratu
|
nahi izan
ez nuelako, baina nik ezin nuen aitaorde harekin eta giro hartan bizi.
|
|
|
Aitortu
|
nahi
ez badut ere,
|
|
|
maite
|
nahi
ez duguna
|
|
|
" iup!", esan zuen Lazarok;" ba al gara edo ez gara?"; eta, Xanek ezbaia egin zuenez: " Henriren lagunak nire lagunak dituk", esan zuen; arrazoi akabaila;" hator, familia ezagutuko duk", erantsi zuen;
|
nahi bazuen
ez bazuen, ez zion behintzat beste biderik utzi: ja ateraino eraman zuen; alta... kontsumitu zuena ordaindu behar zuela-ta, Xanek patrikatik sos batzuk ateratzekoa egin zuen, barrara joatekoa; Lazarok, ordea:
|
|
|
Ez zuten hala ere kikilduko. Ezin zenez haiekin eseri, bestalde ja
|
nahi
ez zuena, apartexko egongo zen, zutik. Kopatik zurrut bat egin, Eliren nobioaren anaiari begiratu zion.
|
|
2001
|
|
|
" Baztar guzietan izango dira olako pertsonak: direla jende zaharrak berrikeriarik bere bizitzan sartzea
|
nahi
ez dutenak, direla jende elduak denbora baiño lehenago zahartuak, ikasleen, sexoaren, drogaren edo minigonaren ezin eramanak itsutu dituenak".
|
|
|
Galzorian dago nahi eta nahi ez, eta ez ideologiaz: batetik, etxe gehienetan soldata bakarra ez da nahikoa, eta
|
nahi
ez badute ere, emakumeek etxetik kanpo ere lan egin beharra dute. Gainera, aparailu berriek etxeko lana erraztu eta azkartu dute eta bestalde, gaur ez ditugu sei seme-alaba izaten.
|
|
|
Gatza" dorla" izeneko pertzetan egiten zen, suaren gainean jartzen ziren lapikotzarretan, alegia. Herriko etxe bakoitzean" dorla" bakarra erabil zitekeen eta beste" dorla" bat eskuratzen zuenak berau saldu edo oparitu behar zuen, mendian egurra mozteko eskubidea galdu
|
nahi
ez bazuen behintzat. Dena den, XIX. mendearen erdialdean izan ziren uholde handiekin iturburua kaltetu eta bizimodu hau gainbeheran hasi zen.
|
|
|
Latzaren latzez agotz-lastorik jan
|
nahi
ez zuen astoari betaurreko (antioju) berdeak ezarri zizkiola nagusiak, entzun izan dut txiki-txikitatik etxean; belarra zelakoan ederki jaten omen zuen handik aurrera. Ikasgaia:
|
|
|
Epitafio famatu hura datorkigu gogora: "
|
Nahi
ez genuen guztia lortu dugu..."
|
|
|
Besteri arria bota baiño lehen, bere buruari begiratu behar lioke bakoitzak eta ikusiko luke bera ere nola sartua dagon aberats izateko bidean, benetan izatera iritxi ez ba-da ere. Norbaitek esaten duena, aberats ez direnak ez dira
|
nahi
ez dutelako, ezin dutelako baizik. Ez-eta ere ahalegiñak egin ez dituztelako".
|
|
|
Egiaren ordua. Aukeren eremua zabala da, eta nahi duena-aldaketa demokratiko bat normalizaziorantz eta bakerantz-, zein
|
nahi
ez duena-sufrimendu antzuaren enkistamendua-, oso argi duen herri baten gizarte energia ugariaren inguruan kokatzen da. Horrez gain, laguntzeko ahalegin eskasak egingo ez dituen herria.
|
|
|
Urte asko, UEU ezagutzen ez zuen Iruñeko kultura zinegotzia harritzeko adina urte kopurua, entrañable zela esan zigun, jarraian, laguntza eta babesa guztia ukatzeko. UEUk gonbidatu ditu udaleko eta gobernuko agintariak gure 25.eko ikastaldietara, haiek
|
nahi
ez badute ere, ordezkatzen duten instituzioak UEUri urteetan lagundu diolako. Nafarroako agintarien itxikeria politikoak kalte egiten digula ukatzerik ez dago, euskalgintzari eta Nafarroako herriari egiten dien neurri berean beste alderditik.
|
|
|
Beraz, gauzatzen ari diren erreforma Espainiako gobernu, patronal eta sindikatuen esku dago. Onartu
|
nahi
ez badute ere, lan arloko erreforma berri honen helburua lan esparruko malgutasun eta mugikortasun geografiko handiagoa ahalbidetzea, erretirorako adina atzeratzea eta negoziaketa kolektiborako sektore probintziala eta autonomikoa ezabatzea da. Dirudienez UGT ez dago prest joko horretan sartzeko, eta, are gehiago, greba orokorrerako deialdia egiteko asmoa iragarri du.
|
|
|
Xiberoko Boza ere, kasu, EKHEk lagundu zuen larri-larri zebilenean. Egunkari berri hau sortzea
|
nahi
ez dutenak «Gara»rekin lotzen saiatzen ari dira EKHEk kapitalaren %20 jarri duelako. Ahal bezain irudi itsusia zabaldu nahi dute guri zangoak mozteko», zehaztu digu Hur Gorostiagak.
|
|
|
Hondakin nuklearren kontrola eta kokapenak inolako irtenbiderik ez duela gaineratu, eta zera gogoratzen du: " Inork hilerri nuklear baten ondoan bizi
|
nahi
ez duen bezalaxe, inork ezin du ziurtatu erradiazio hilgarri horiek bizirik iraungo duten ehunka mendetan zehar, hondakin horiek kontrolatzeko baliabiderik eta egonkortasunik izango denik"
|
|
|
Garbi dago autobiografia honen alderik ilun eta tristeena, gogorrena, ikusi
|
nahi
ez genukeena, torturaren aldea dela. Torturaren gaia tratatzerakoan poesia-eta ideologia-honen luze sakonetan sartzen gara.
|
|
|
Lapurreta gelako segurtasun kutxan gertatu bada eta hotelak printzipioz erantzule egin
|
nahi
ez badu, zer lapurtu den frogatzea eta hotelak proposaturiko jarraibide guztiak bete direla egiaztatzea komeni da.
|
|
|
Horrek esan nahi du elikabideko kaloriak murriztu egin behar ditugula, pisu handiagorik hartu
|
nahi
ez badugu, bederen.
|
|
|
Horietakoren bat ikusi
|
nahi
ez baduzu, aprobetxatu une hori jende gehien izaten duten jolasak ilararik gabe gozatzeko.
|
|
|
Gure alaba jaiotzean ene ezkontideak abandonatu egin gintuen, gurekin deus
|
nahi
ez zuela argi eta garbi utzita.
|
|
|
Edozein arrazoi dela medio (behar bezainbeste esnea egiterik ez, amaren gaixotasuna, laneko arazoengatiko edoskitzerik eza edo motibo pertsonalak, esate baterako), amak umeari titia eman ezin edo
|
nahi
ez duenean, edoskitze artifiziala praktikatzen da, esne egokituen biberoien bitartez.
|
|
|
Espezifikazio berriek bazterrean utzi dituzte aplikazio modernoagoetara joaterik ezin duten (edo joan
|
nahi
ez duten) erabiltzaile askotxo.
|
|
|
Zailtasunak hortxe daude eta gizarte lehiakor honek eskakizunaren marra altxatzera eta zeharka bada ere, zoriontsu ez sentitzera gonbidatzen gaitu etengabe, paradoxikoki ia zoriontsu izatera behartzen bagaitu ere, frakasatuek betetzen duten bazterkeriazko gune horretan kokatu
|
nahi
ez badugu behintzat.
|
|
|
Balore moralak ez dira bigarren mailan geratzen, baina alderdi erlijiosoa albora uzten da eta, beraz, hala nahi duen ikasleak aukera dauka balore erlijiosoetan hezteko eta
|
nahi
ez duenak balore unibertsalen aldeko aukera egin dezake.
|
|
|
(Pausa) Alperrik ari zarete izenarekin. Sexuaren froga egin
|
nahi
ez badu, ez du egingo.
|
|
|
(Ateratzen) Eta zer nahi duzu egitea argazkian atera
|
nahi
ez bazuen?
|
|
|
Sailkapenak sailkapen eta aurrera baino lehen, kontakizunari eta denborari buruzkoaipamen labur bat, laburtu beharrak garrantzia lanbrotzerik
|
nahi
ez nukeena, egin nahi nuke.
|
|
|
Bestela esanda, isiltasuna beharrezkoa bada ere eta idazlearen lekua hortxe badago ere («zaratapublikoaren bazterrean(...), isiltasunaren mugaldetik hurrean» M, 123 or.) aldiberean idazleak hitz egiteko beharra sentitzen du. Inork baino hobeto daki ezindela errealitate mingarriaren aurrean mutu geratu, konformismoan eta konplizitatean erori
|
nahi
ez badu, literatura itsu eta axolagabearen sarean erori nahi ez badu.
|