|
2001
|
|
|
Zinemaren mitologiak funtzio garbia betetzen du mass-mediaen elementuak biltzen direlarik poemak
|
nahi duen
hizkuntza berreskuratzeko asmoz. Ez da kasualitatez hitz magikoekin bukatzea:
|
|
|
Orain arte esandakoarekin, aurrerago argiago ikusiko bada ere, argi ikusten daezen, aholkulariak egin beharreko lanerako, ohiko irakasle batek ez bezalakobeharrak izango dituela, eta prestakuntza ezberdina beharko duela. Hizkuntzanaditua izan beharko du, baina ez derrigorrez ikasleak ikasi
|
nahi duen
hizkuntzan; hizkuntza bat zer den, nola aztertzen den, zein unitate dituen, kulturarekin zeinerlazio duen, eta erlazio hori nola gauzatzen den jakin beharko du. Ikasten jakinbeharko du; ez bakarrik berak nola ikasten duen; horrez gain, zein bide dauden, zein estilo, zerk zer ekartzen duen eta eginkizun bakoitzak zein ondorio duen ere.Labur esanda, hitz batean, ikaskuntzan ere aditua izan beharko du.
|
|
|
Interesgarri izan badaiteke ere, eztabaida hori irakasle-lanetarako haingarrantzitsua ez denez, ez gara horretan sartuko; hizkuntzan kulturaren nolakotasunak aurkitu nahi ditugu guk. Ez dugu konformatu
|
nahi
hizkuntza pragmatikarenikuspuntutik aztertzearekin, ez dugu esan nahi zertarako eta noiz erabiltzen denforma bat edo bestea; erabileratik harantzagoko pauso bat eman nahi dugu, erabilera horren atzean dauden usteak aztertuz. Norbaitek esan dezake nahikoa delaerabilera aztertzea ondoren hizkuntza era egokian erabiltzeko.
|
|
|
Azkenik, zein erabilpen den nahikoa jakiteko, zein motibaziorekin erlazionatuta dagoen jakin behar dugu. Iritsi
|
nahi den
hizkuntzarekiko motibazioa mugatuabada, horren erabilpenak ere mugatua behar du izan, eta hiztunak seguru etagustura izan behar du mugatua izango den bere hizkuntzaren ezagutzarekin ere.Baina motibazioa oso zabala bada, hiztunak ahalik eta gehien hedatu behar duerabilpena, ahalik eta egoera gehienetan moldatzeko erregistroak lortuz.
|
|
|
1) Hizkuntza-maila: ikasi
|
nahi den
hizkuntzari dagokion lexikoa, fonologia, gramatika, eta abar; 2) Gertaera komunikatiboaren pertsonarteko maila; 3) Gertaerakomunikatiboaren testuinguru soziala eta taldeartekoa. Gardner eta Clement-ek (1990), ondorengo alderdiak azpimarratzean batez ere, azkenekomaila aztertzen dute:
|
|
|
Bestetik, gizarte barrenean adierazpide eta komunikabide bezala jasotzeko zeregin politiko soziala. Biok elkarri hertsiki lotuak daude âdialektikoki, esaten omen da orainâ, inolako teoriak, bere indar hu  tsez, ezin baitu bere zoria aldarazi ez batera ez bestera, baina, halaz guztiz ere, gorde
|
nahi den
hizkuntzak, pilatu eta metatu ez baina, erabilerarako eragozpenak kenduko dizkion barne baldintza batzuk behar ditu.
|
|
|
Bizkortu
|
nahi den
hizkuntzak eredu berdindua izan beharko du nahitaez, eta, ahal delarik, batua: ñabarduren mugarriak, desiragarri bezain halabeharrezkoak, arau batzuen barnean hesitu beharko dira.
|
|
|
Hizkuntzaren normalizazio politikari aurre eginez, hizkuntz liberalizazio absolutua proposatzen dute askok. Askatasun osoa,
|
nahi den
hizkuntza aukeratzeko. ArcadiEspada kexu da Espainiako Konstituzioak gaztelaniaren" beharra" jartzen duelako.
|
|
|
Bestalde, Europa ren testuinguruan estatu eta erregioenarteko sokatiran azken round baten gisa eszenaratu
|
nahi dute
hizkuntza" nagusien" eta" erregionalen" arteko estatus desberdintasuna markatuz. Hizkuntza erregional eta gutxiagotuen auziak estatu bakoitzaren barruko auzitzat jotzen dira.
|
|
|
Baina gaur laguntza eske natorkizu, zeren, oraindik denbora luzeegi ez dela, B -12 izeneko martetar bat etorri baitzaigu Arantzazura, martetar euskaldun bat, zeren, inoiz susmatu bezala, azkenean frogatu baita hiperespazioan euskaraz baizik ez dela mintzatzen; eta B -12 delakoari, ikusirik bere osasun linguistikoaren egoera ezin hobea, eskatu genion gure hizkuntza salbatzeko beharko genituzkeen baliabideez eta bitartekoez horni gintzan.
|
Nahi genuela
hizkuntza sendoa, beti bat, bere hiztun guztiak bertan eroso sentitzeko modukoa, eta beti jori, norberak bere bitxikeriak eta ezberdintasunak islaturik ikusteko modukoa; jakintza eta munduaren plegu guztiak bere baitan, ahalegin berezirik gabe hartuko zituena, zientzia bezala josteta, olgetarako ongi zorroztua, amodiorako bezala gorrotorako, bakerako bezala gerrarako, malgua eta sortzailea baina ... Eta izan zen kontua ezen B -12 delakoak erantzun zuela esanez, lehenbizi, hagitz plazer handiaz konplituko zuela gure eskaera, eta halaber esanez, bigarren, horretarako behar genuen lehen gauza literatur kanon bat edukitzea zela, hortik abiatuko genuela gure eraikuntza linguistiko erraldoi, gogoangarri eta atzeraezina.
|
|
2002
|
|
|
Laburbilduz, hizkuntza-ikasleek behar-beharrezkoa dute ikasi
|
nahi duten
hizkuntza horren laginak jasotzea eta prozesatzea tarteko hizkuntza garatzeko. Komunikazio-prozesuak abian jarri behar dira hizkuntza erabiltzen dutenean, hipotesiakegin ditzaten.
|
|
|
– Zertarako behar/
|
nahi dute
hizkuntza?
|
|
|
Nahi bainuke euskara guztiona, ez bakar batzuena bakarrik, izan dadin, orain eta beti. Nahi bainuke inork ere oraka ez baleza gure hizkuntza, hizkuntzarekin zerikusirik ez duten eta hizkuntzak maite ez dituen ñabardura arrotzak nahi edo ez
|
nahi
hizkuntzari atxikiaraziz, ustez edo irozgarri egokiak direla, ez baitira batere hala. Eta nahi bainuke hau guztia orain gerta ledin-erauntsia pasatu ondoren ez da guardasola hedatu behar-, gure mintzo zaharra azkenekoz arras zerraldatu gabe, hil eta ondoan zopa ahora eramateak ez baitu deustako balio.
|
|
|
Arrakasta ahalbidetu duten hiru faktore diferentzialak ikusi ahal izan dira; berreskuratu
|
nahi den
hizkuntza izendatzen dela administrazioko hizkuntza bakarra edo lan hizkuntza, administrazioarekiko harremanak beste hizkuntzan izateko eskubidea bermaturik; hezkuntza sistemak ziurtatu egiten duela haurrak hizkuntza horretan trebatuak izatea; eta, azkenik, sektore pribatua legez eta arauz derrigortzen dela hizkuntza gutxitua erabili eta honen hiztunen hizkuntz eskubideak errespetatzera....
|
|
2003
|
|
|
Aurrerago, ikerlan berean eskaintzen zaigun beste galdera bat dugu; honako hau: " Zure seme-alabak aukerarik izan du (eskolaz kanpoko) ekintza horiek zuk
|
nahi zenukeen
hizkuntzetan egiteko?". Erantzunak, honako hauek dira:
|
|
|
–Esadak zerbait heuk
|
nahi duan
hizkuntzan –Noel Monks hura tentatu nahi izan nuen, frantsesez– eta errepikatu egingo diat.
|
|
2004
|
|
|
Egin beharreko horien oinarrian, konpromisoa hitza dago, gure hizkuntzaren etorkizuna arian-arian irabaziko duen konpromisoa, norberarena. Askotariko konpromiso horien kariaz garatzen diren jardueren baturak, aurrera egin
|
nahi duen
hizkuntz komunitatera odola iritsi dadin ahalbidetuko duen bihotza osatuko du, gure hizkuntzak etorkizuna izatea ahalbidetuko du. Denok daukagu, beraz, inori begira egon gabe, zer eginik.
|
|
|
Biziki eraginkorra, kultura horretan murgiltzera behartzen baitu ikaslea eta ikasi
|
nahi duen
hizkuntza horretan bakar-bakarrik komunikatzeko aukera ematen diolako.
|
|
|
Jose Luis Alvarez Santa Cristinak Tractatus Logico-Philosophicus liburuaren hitzaurrean ideia jakingarriok darabiltza bere gogamenaren errotan eho eta eho: . Errealitatearen berri eman
|
nahi izaterakoan
hizkuntzarekin topo egiten genuela genioen arestian. Baina zer esan nahi dugu horrekin?
|
|
|
Egunen batean bilinguismo batera iristen bagara oso ondo. Baina, gizarte liberal batek defenditzen du bakoitza librea dela
|
nahi duen
hizkuntza egiteko, eta nik ez dut hori ikusten. Nire gustuko, hutsegite batzuk egin dira, eta egiten ari dira.
|
|
|
Metaforak balio baldin badu, diogun, bihotzaren eta gorputzaren harremanetan odolak duen zeregin bertsua duela hizkuntzak gizarteko organo guztien artean. Ustez, familia bezalako esparru pribatuak berariazko autonomiaren jabe dira nor bere etxean
|
nahi duen
hizkuntzan mintza dadin. Hori ulertuko nuke nik Mendigurenen goiko iritzi horretan.
|
|
|
Errukiorra da, gero, Arregiren sentidu demokratikoa! Erdalduna bere eskuko da
|
nahi duen
hizkuntzan eta kulturan bizitzeko, horretarako bere aldeko du estatus soziolinguistikoa eta juridikoa. Aldiz, euskaldunak, biziko bada, elebidun izan behar du ezinbestez, erdaldun elebakar horien nagusikeriara errenditu behar duenez.
|
|
|
Hizkuntzen arteko harremanetan gehitzen edo kentzen omen diren zer horiek, orobat, aurrekoaren lepotik dute burua: hau da, kentze-gehitze kontu hori ezein egoera soziolinguistikotan horrela dela uste duenak ez daki edota ez du jakin
|
nahi
hizkuntzen arteko harremanen izaerak ez duela ia inoiz halako aberastasun gehigarririk eragiten plano soziologikoan, eliteko giro kulturalean izan ezik. Harreman horien izaera ez delako orekatua eta simetrikoa izaten, eta hizkuntza batekikoan gehitzen dena bestearekikoan kendu egiten da.
|
|
|
Hori dela eta, horrelako egitasmoak eskola-umeen une pribatuetan" eskua sartzea" suposatzen duenik uste ez duen azaltzeko eskatu dio Iztuetari. " Nahita erabiltzen duten hizkuntza aldatzera behartu nahi ditu umeak Leioako Udal Gobernuak imposatu
|
nahi duen
hizkuntz-ereduaren helburuak bete daitezen", adierazi du PPko legebiltzarkideak.
|
|
|
Fo lkknowle dge (folk psychology, folkph ysics) adierazpenaz ezagutzen da anglosaxoniar munduan. Ezagutza mota biak dira objektiboak, biek
|
nahi dute
hizkuntzaz haragoko zerbait aurkitu. Praktikoak dira eta, beraz, objektu hori aurresuposatu egiten dute.
|
|
2005
|
|
|
“Justizia administrazioan ondotxo dakite hiritarrak
|
nahi duen
hizkuntzan bidali behar dituztela komunikazioak” gaineratu dute EHEko taldeek UKBERRI.NETera bidalitako prentsa-oharrean. Hori dela eta, euskaldun guztiak “erdarazko komunikazio ofizialak atzera botatzera” deitu dituzte eta hemen (pdf) jaitsi daitekeen dokumentua eskaini dute eredu gisa.
|
|
|
Bestela ere aintzakotzat hartu beharrekoa da, giza-naturaren unibertsalitateagatik-edo, ikaslea gai dela ere hizkuntza ezberdinen artean arau eta analogia komunak antzemateko eta, hain zuzen honengatik, egokiagoa dirudi hauek bakarka baino elkarrekin ikastea178 Azken finean," ikaskuntza linguistikoa errazteari" buruzko kontsiderazio hauek guztiek, abian jarri
|
nahi duen
hizkuntz-estudioaren helburu praktikoa azaltzeaz gain, lagundu egiten digute ere bere hizkuntzaren jatorrizko eta sakoneko kontzepzioa hobeto ulertzen.
|
|
|
Munduaren neurriak oinez ibiltzeak markatzen zituen aroak dituzula amets. Esan ezazu zeuretzat
|
nahi zenituzkeela
hizkuntza bakarraz bizi zitezkeen garai zaharrak. Mundua Ludi zenekoa nahi zenukeela zuretzat.
|
|
2007
|
|
|
Administrazioa ez da kontratazio agentzia bat, bere helburua zerbitzu publikoa ahalik eta eraginkortasun handienarekin eskaintzea da. Administrazioak euskara lehentasunetan jartzen duenean, zerbitzu hori herritarrari honek
|
nahi duen
hizkuntzan eman diezaiokeelako da. Euskararen Legeari dagokionez, aldatu egin behar da noski.
|
|
|
Gaur egun bezeroaren kalitate irizpideetan ez da sartzen euskaraz tratua arruntasun osoz jasotzea. Helburua da Kutxara joandakoan guk
|
nahi dugun
hizkuntzan mintzatzea eta hori naturaltasun eta erosotasun osoz egin behar dugu".
|
|
|
Mintzapraktika egitasmoen bidez hiruretan eragin nahi dugu: motibazioan eragin
|
nahi dugu
hizkuntzari bere funtzio komunikatiboa emanez, modu informalean eguneko kezkak, pozak, sentimenduak konpartitzeko aukera izanik hizkuntzarekiko atxikimendua areagotu egiten delakoan. Ezagutzan, euskara maila hobetu nahi/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez.
|
|
|
Mintzapraktika egitasmoen bidez hiruretan eragin nahi dugu: motibazioan eragin
|
nahi dugu
hizkuntzari bere funtzio komunikatiboa emanez, modu informalean eguneko kezkak, pozak, sentimenduak konpartitzeko aukera izanik hizkuntzarekiko atxikimendua areagotu egiten delakoan. Ezagutzan, euskara maila hobetu nahi/ behar dutenen ikas prozesua azkartzeko eta osatzeko klasetik kanpo, kalean, modu informalean euskaldunekin elkar ekintzan gaitasuna hobetzeko aukera emanez.
|
|
|
1968ko uztailaren 23ko GEEAEn. Belgikako erregimen linguistikoaren kasua? ezarri zen seme-alabentzako hezkuntza mota hautatzeko eskubideak gurasoei ez diela ahalmenik ematen seme-alabek irakaskuntza eurek
|
nahi duten
hizkuntzan jasotzea eskatzeko zentro publikoetan. Epai hori oinarri hartuta, Konstituzio Auzitegiak (azaroaren 27ko 195/ 1989 KAE eta abenduaren 23ko 337/ 1994 KAE; uztailaren 17ko 134/ 1997 KAE) esan du EKren 27 artikulura ez dela bildu, Konstituzioan bermatutako eskubidearen atal edo osagai moduan, gurasoek eskubidea dutela euren seme-alabek irakaskuntza nahiago duten hizkuntzan jasotzea eskatzeko, eurek hautatutako irakaskuntza-zentro publikoan, eta hori ez dela EKren 14.2 artikulutik ondorioztatzen.
|
|
|
Epai hori oinarri hartuta, Konstituzio Auzitegiak (azaroaren 27ko 195/ 1989 KAE eta abenduaren 23ko 337/ 1994 KAE; uztailaren 17ko 134/ 1997 KAE) esan du EKren 27 artikulura ez dela bildu, Konstituzioan bermatutako eskubidearen atal edo osagai moduan, gurasoek eskubidea dutela euren seme-alabek irakaskuntza nahiago duten hizkuntzan jasotzea eskatzeko, eurek hautatutako irakaskuntza-zentro publikoan, eta hori ez dela EKren 14.2 artikulutik ondorioztatzen. Eta azpimarratu egin du ezin dela esan Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalean, New Yorkeko Itunetan edo Europako Hitzarmenaren Protokolo Gehigarrian esanbidez bildu denik gurasoek eskubidea dutela euren seme-alabek irakaskuntza eurek
|
nahi duten
hizkuntzan jasotzea eskatzeko, eurek hautatutako irakaskuntza-zentro publikoan; hau da, hezkuntzarako eskubidera ez da aukera linguistikoarena nahitaez biltzen. Are gehiago, Konstituzio Auzitegiaren esanetan, hezkuntzarako eskubideak ez dakar berarekin botere publikoek hezkuntza-arloan duten jarduera irakaskuntza-hizkuntzan interesa dutenen aukera askeak baldintzatzea.
|
|
|
Errealitatearen berri eman
|
nahi izaterakoan
hizkuntzarekin topo egiten genuela genioen arestian. Baina zer esan nahi dugu horrekin?
|
|
|
Kritikaren arabera, badirudi kulturan gora eraman
|
nahi genuela
hizkuntza, baina hiztun-idazleek hainbestetarako indar edo gaitasunik ez zutela35 Esan daiteke neurri on batean kale eta pot egin zutela azken bi ahalegin horiek, eta zenbait gazteri begiak irekiarazi zizkigutela. Berehalako batean, bi horien kritikari, Olabideren Biblia itzulpenari egindakoa gehitu zitzaionean, zalantzatarako toki gutxi geratuko zitzaigun batzuoi36 Euskal hitzen euskaltasuna definitzeko Euskaltzaindiak emandako irizpide-agiriak berretsiko zuen zahar-berria zen bidea (1959) 37 Baina aurrera baino lehen, begira dezagun besterik zer den 1956ko urte hartan.
|
|
|
Kontua da horrelako eredu-sistema bat arrakastatsua izan daitekeela, bai, hizkuntzen arteko aldez aurretiko egoera orekatua bada, baina inola ere ez hizkuntz ukipen egoera jada desorekatua bada231. " Berreskuratu
|
nahi den
hizkuntza zutabetzat ez duen hezkuntza elebidunak", honela mintzo zaigu berriz ere gure autorea," ez du etorkizunik irakaskuntzan, ezta errespetagarria den pertsona-irizpidetik harago, lurraldearena kontuan ere hartzen ez duenak" 232 Horrek, finean," elebitasun sozialaren kontzeptuaz" —zeina, Tejerinaren aburuz, politikarien gehiegizko razionalizazio batetik datorre... A. Eguzkitza:
|
|
|
Frantsesez, ingelesez, italieraz?
|
Nahi duzun
hizkuntzan egingo dizut nik.
|
|
2008
|
|
|
Bestetik,-eta marka da, gero, hau esan beharra-utz diezaiogun bakoitzari nahi duena
|
nahi duen
hizkuntzan idazten, hautu pribatua dena auzi publikoa bihurtu gabe. Arazorik nahi bada, ez dago asmatzen ibili beharrik:
|
|
|
Nolanahi ere, azalpen honetan ez genituzke nahastu
|
nahi
hizkuntza erkidegoaren nukleoa eta euskal hedabideak kontsumitzen dituztenen nukleoa. Bi nukleo ezberdin dira.
|
|
|
179) operatibotzat ikus daiteke, eta sistemaren autoerregulazioa, L. J. Calveten ustez, ereduaren ikuspegi inplikatu batean kokatuko litzateke. Hori dela-eta, hizkuntza operatibo eta funtzionalei soilik dagokie hizkuntza-beharra adieraztea, bai rol horri eutsi
|
nahi dioten
hizkuntzei, bai beste ezeren aurretik rol hori lortu nahi dutenei. Funtzional izateari utzi dion hizkuntza beste hizkuntza batez ordezkatuko da, eta hiztunek onartuko dute hizkuntza horren balio instrumentalarengatik.
|
|
|
" Gorago esan bezala, irakurleria zabaltzeko balio duena on iruditzen zait, eta hutsuneak betetzeko gai badira, euskal idazleok bete ezin ditugulako da. Eta hor dago akatsa, alde batetik askotan aipatzen dugu hizkuntzaren egoera ahula, eta bestetik goi mailako lanekin, euskara oso landuarekin,
|
nahi dugu
hizkuntza maila apaleko irakurleenganaino iritsi. Eta hori ez da posible".
|
|
|
Eta gurean halako zerbait gertatu zen: une batetik aurrera, nazionalismoaren eraginpean, euskara ez zen iraganeko gure esentzien muina soilik, etorkizunerako euskaldunek
|
nahi zuten
hizkuntza tresna baino. Gorago aipatutako joko-zelaian piezak mugitzen hasi ziren, euskaraz ala erdaraz idatzitako literaturak ez zuen jada leku finkorik, bata zentroan eta bestea periferian.
|
|
|
Baina marokoarraz gain, agian gehien eskatzen den dialektoa, herrialde horretatik etorritako etorkin kopuru handia dela eta, Egiptoko dialektoa da irakaskuntza arabiarreko zentroetan gehien eskaintzen denetako bat, izan ere, Mostafa Mahamoud-ek dioenez," dialekto hori da hedatuena, 80 milioi hiztun inguru dituena, batez ere mundu arabiarreko ia film guztiak hizkuntza horretan eginak daudelako". Non ikasi Lortu
|
nahi den
hizkuntzaren ezagutza mailaren arabera, ikasteko modu desberdinak aukeratu ahal izanen dira: Hilabeteko ikastaro trinkoa egitea akademia pribatu batean, Arabiar Filologiako unibertsitateko goi-mailako ikasketak egitera lehen aldiz hurbiltzeko.
|
|
|
Horregatik
|
nahi dugu
hizkuntza komuna (gaztelania, kasu batean; ingelesa, bestean), baina euskara eta gainerako hizkuntza txikiak baztertu gabe. Hizkuntz aniztasunean batasuna.
|
|
|
nahi bezala, ahal bezala edo behar bezala. Nik bizi
|
nahi nuke
hizkuntza bat naturalki nola egiten den eta halaxe: ez nahi bezala(" iritzira"), ez ahal bezala(" ezinean") eta ez behar bezala(" zuzen"), baizik-eta bestela.
|
|
|
Autore anitzek aipatu duten moduan, hizkuntza despolitizatzea ezinbesteko da, edozein ikuspuntu politiko defenditu baitaiteke edozein hizkuntzatan. Izan ere, egoera soziolinguistiko ideal batean, hizkuntzak eguneroko edozein erabilpen gunerako balio beharko luke; eta, modu berean, edozein hiztunek aukera izan beharko luke
|
nahi duen
hizkuntza erabiltzeko, entzule hartzaileak erabilera horrek pentsamendu politiko edo ideologia zehatz batekin lotzen duela pentsatu gabe. Aipatu bezala, ez du ematen giro politikoa egokia izango denik marko berri bat sorJakin 164 urtarrila-otsaila tzeko.
|
|
|
ba al dago autoktonoen eta etorkinen arteko komunikazio kanalik bertako hizkuntzak ikasten motibatzeko eta, batez ere, ikaskuntza horri zentzua emateko? Zeren, zeinek ikasi
|
nahi du
hizkuntza bat gero ezingo badu erabili?
|
|
2009
|
|
|
Zerbitzu erakunde eta enpresatan bezeroa da estrategia guztien eragilea eta hitzarmen honek eragina dauka bezero indibidualean baina baita bezero kolektiboan. Kutxak urrats hau emanez gero, herritar euskaltzaleek zera jasotzen dute, Kutxa ari dela zerbait egiten ni asebetetzeko, nik nahi dudan zerbitzua nik
|
nahi dudan
hizkuntzan izateko.Bezeroen ahotsa jasotzeko inkesta bat egiten du Kutxak; urtero 800 bat pertsonari galdeketa egiten zaie; 2007an lehen aldiz sartu genuen hizkuntza gaia galderatan eta oso datu interesgarriak atera dira. Laurden batek esaten du prest dagoela hipoteka euskaraz egiteko zertxobait gehiago ordaindu behar badu ere.
|
|
|
Euskal Herrian kokatuta dagoen Estatuko Administrazioari dagokionez, bertan ez da jadanik inolako hizkuntz plangintzarik abian jarri Erkidegoko berezko hizkuntza erabili
|
nahi dutenen
hizkuntz eskubideak bermatu ahal izateko. Honetara, berriki, Europako Kontseiluaren Ministroen Batzordeak 2008ko abenduaren 10ean onartutako Gomendioak8 espainiar agintariei aholkatzen die," Kartako 10 art.ren aplikazioak ukitzen dituen Autonomia Erkidegoetan kokatuta dagoen Estatuko Administrazioan, bertako langileei bideratutako kontratazio, karrera eta heziketa-programak aztertzea, langile kopuru aproposak dagokion hizkuntzaren ezaguera praktikoa eduki dezala bermatzearren; orobat aholkatzen die," Estatuko zerbitzu publiko guztietan hizkuntza erregionalen edo gutxituen presentzia ziurta dezatela" 9.
|
|
|
...z sarreran ez eta horniketan ere, ez dela euskara kontuan hartzen —besteak beste, lan horiek betetzen dituztenak notarioak, jabetza eta merkataritza erregistratzaileak, merkataritzako korredoreak, portuetako praktikoak eta jabetza industrialeko agenteak dira— Kasu honetan ere, guztiz zentzuzkoa eta arrazoizkoa dirudi gehiengo euskalduna duten zonaldeetan euren harremana euskaraz bideratu
|
nahi dutenen
hizkuntz eskubideak bermatzea, Erkidego osoan gaztelania darabiltenei bermatzen zaizkien modura.
|
|
|
...z sarreran ez eta horniketan ere, ez dela euskara kontuan hartzen —besteak beste, lan horiek betetzen dituztenak notarioak, jabetza eta merkataritza erregistratzaileak, merkataritzako korredoreak, portuetako praktikoak eta jabetza industrialeko agenteak dira— Kasu honetan ere, guztiz zentzuzkoa eta arrazoizkoa dirudi gehiengo euskalduna duten zonaldeetan euren harremana euskaraz bideratu
|
nahi dutenen
hizkuntz eskubideak bermatzea, Erkidego osoan gaztelania darabiltenei bermatzen zaizkien modura. Honetara, gogora ekarri behar dugu, 2/ 2006 Lege Organikoak, Kataluniako Estatutu berria onartzen duenak, honakoa xedatzen duela:
|
|
|
Hau da, azpitituluak dituen YouTubeko edozein bideo zuk
|
nahi duzun
hizkuntzara aldatzen du, 41 horien artean baldin badago, eta horietako bat da katalana. Edo arabiera.
|
|
|
Beraien iritziz, garaia zen euskara planetan paradigma aldaketa bat egiteko, hots, euskara planen ardura Euskara Zerbitzuarena soilik izatetik organizazio guztiaren egitekoen artean kokatzeko. Zehar lerro moduan lan munduko organizazioetan landu diren gaiek egin duten ibilbideari erreparatuta, esate baterako, kalitateak edota berrikuntzak, antzerako zerbait bultzatu
|
nahi zen
hizkuntza arloan ere. Paradigma aldaketa horretarako aintzat hartu da, normalizazio bideak 30 urtetan utzi dizkigun erakutsiak, hainbat balorazio-txostenetan bilduak.
|
|
|
Enpresan ohikoa den hizkuntza erabiliz, bertako ohiko zereginen artean integratu
|
nahi da
hizkuntza ezberdinen kudeaketa. Maila exekutiboko goi-karguen artean hizkuntza portaera asertiboak landuko dira, erakunde barruan zein kanpoan hizkuntz aniztasunaren katalizatzaile izan daitezen.
|
|
|
Eta hor esan dut: Bai, euskaraz izanen da.
|
Nahi nuen
hizkuntza horren bitartez pasatzea gorputzaren mugimendua. Azkenean, haur pila bat azaldu zaizkit.
|
|
|
Oraingoz saio gehienak euskaraz egiten dituzte, baina herritarrei
|
nahi duten
hizkuntzan aritzeko aukera ematen diete. Saio bat egin nahi duen oro ostegunetan gaztetxera joan daiteke, 21:30ean biltzen gara.
|
|
|
Guztiek onartu beharko dute elebakartasunari uko egitea. Akabo elebakartasuna, eta akabo elebakartasunerako tentazioa, bai hizkuntza hegemonikoaren aldetik, baita indarberritu
|
nahi den
hizkuntza gutxiagotuaren partetik ere. Hala bedi!
|
|
|
Hizkuntza hegemonikoaren gerizan bizi den hiztun-erkidegoak ulertu behar du berea ez dela, topikoak dioenez? " balio ekonomiko eta kultural gutxi duen eta arazo-iturri baino ez den" hizkuntza baten kontrako borroka, eta indarberritu
|
nahi den
hizkuntzako hiztun-erkidegoak ulertu behar du berea ez dela hizkuntza" zapaltzaile eta hiltzaile" baten kontrako erresistentziazko borroka. Garbiago esanda:
|
|
|
Edozein hizkuntzaren erabilera azkartzeko prozesuetan eragiten duten elementuen artean jakina legeria ere hor dagoela, baina ez bera bakarrik, eta ez da, gainera, erabakigarriena. Elementu erabakigarri eta nagusiak errealitate soziolinguistikoarekin eta normalizatu
|
nahi den
hizkuntzaren bizi-indar sozialarekin dute lotura zuzena. Horrela, bada, hogeita bost urteotako ibilbidea aztertzerakoan, legea bera adina edo legea baino neurri handiagoan oso kontuan hartzekoak dira, beste zenbaiten artean, honako faktore hauek:
|
|
|
Elkarrekin eta elkarreraginez, ez elkarri bizkarra emanda? bizi nahi duten bi hizkuntzen funtzioak mugatzeaz hitz egiten bada, garrantzi handiko alderdia da, indarberritu
|
nahi den
hizkuntzarentzako oso bereziki, funtzio ez-formalen kontua, edo, nahiago bada, hizkuntzarekiko lotura naturala eta barnekoia etengabe sendotzearena.
|
|
|
guztien ondare nahi baikenuen euskara. Donibane Garaziko nafar hark amestutako plazan
|
nahi genuen
hizkuntza, eta euskarak behar zuen tornuari hastea ematen saiatu ginen. Eta hola, ondoko lau funtsezko zutabe hauetan oinarritu zen orduan gure arteko adostasuna.
|
|
|
Beste hitzetan esanda, dekretuaren aplikazio-esparruan sartzen diren enpresa eta establezimenduak behartuta daude informazio idatzia eta publiko zabalari zuzendutako ahozko informazioa euskaraz eta gaztelaniaz ematera, eta behartuta daude bezeroari zuzeneko arreta ematera, edozein delarik bezeroak erabiltzen duen hizkuntza ofiziala, baina arreta-emaileak
|
nahi duen
hizkuntzan, euskaraz edo gaztelaniaz, erantzungo dio bezeroari. Salbuespen bakarra da arreta-emailea enpresa publikoa denean; kasu horretan arreta-emailea beharturik dago kontsumitzaileak aukeraturiko hizkuntza bera erabiltzera.
|
|
|
Arreta-emailea publikoa ez bada, ordea, ezin da behartu hizkuntza bat edo beste erabiltzera. Behartu daiteke, eta behartu egiten da establezimendua, kontsumitzaileari
|
nahi duen
hizkuntza erabiltzeko aukera librea uztera eta" eskatzen" duena ulertzera, baina ezin da behartu, eta ez da behartzen, kontsumitzaileak erabilitako hizkuntzan erantzutera. Kontua da harreman pribatuetan gizabanakoaren hizkuntza-askatasuna beti bermatu behar dela, kasu honetan bi norabideetan.
|
|
|
Alde aktiboa diogu, kontsumitzaileak merkataritzako establezimendu edo enpresarekin nahi duen hizkuntza ofizialean hitz egiteko eskubidea duelako; ofizialtasunetik eratorritako bermea da hori. Alde pasiboa diogu, kontsumitzailearen solaskide den enpresa ez dagoelako behartuta kontsumitzaileari honek
|
nahi duen
hizkuntzan erantzutera, nahiz eta behartuta egon kontsumitzailea egoki artatzera edozein delarik ere honek erabiltzen duen hizkuntza ofiziala. Beraz, kontsumoko harreman pribatuen esparruan kontsumitzaileari bermatzen zaiona da nahi duen hizkuntza erabiltzeko eskubidea eta hizkuntzaz aldatu beharrik gabe artatua izatekoa, baina ez da bermatzen kontsumitzaileak aukeratutako hizkuntzan erantzungo zaionik.
|
|
|
Alde pasiboa diogu, kontsumitzailearen solaskide den enpresa ez dagoelako behartuta kontsumitzaileari honek nahi duen hizkuntzan erantzutera, nahiz eta behartuta egon kontsumitzailea egoki artatzera edozein delarik ere honek erabiltzen duen hizkuntza ofiziala. Beraz, kontsumoko harreman pribatuen esparruan kontsumitzaileari bermatzen zaiona da
|
nahi duen
hizkuntza erabiltzeko eskubidea eta hizkuntzaz aldatu beharrik gabe artatua izatekoa, baina ez da bermatzen kontsumitzaileak aukeratutako hizkuntzan erantzungo zaionik. Edo beste modu batean esan nahi bada, establezimenduari ere bermatzen zaio nahi duen hizkuntza ofizialean erantzuteko eskubidea.
|
|
|
Edo beste modu batean esan nahi bada, establezimenduari ere bermatzen zaio nahi duen hizkuntza ofizialean erantzuteko eskubidea. Ezin baitira harreman pribatuetan norberak
|
nahi duen
hizkuntzan aktiboki jardutera behartu gainerakoak. Erabilera pasiboa da beharkizuna, horrenik gabe ezinezkoa delako solaskidearen hizkuntza-eskubideak bermatzea.
|
|
|
Egokitasun eta proportzionaltasun hori gordetzen baldin bada, zilegizkoa (etikoa esan nahi da) eta eraginkorra izango da hizkuntza politika; hots, gehiegikeriarik gabea, utzikeriarik eta eskastasunik gabea, neurrikoa, proaktiboa, argi eta garbi euskararen sustapenaren aldekoa. Ez beza inork ahantzi, herritar guztiei bakoitzak
|
nahi duen
hizkuntzan bizitzeko aukera ematerakoan, euskaraz bizitzeko aukeretan dagoela defizita. Defizit hori gainditzea izan behar du helburu hizkuntza politikak.
|
|
|
euskara lantzen hasi nintzenean, ordutik, nire euskara hobetzen eman ditut ahalegin handienak?, kontrajarriak diruditen bi errealitateekin egin nuen topo: literatura landu eta sakontzeko asko irakurri behar nuen, baina literarioki landu
|
nahi nuen
hizkuntzak ez zidan hainbesteraino ematen. Beharrezkoa nuen, bada, gaztelania.
|
|
2010
|
|
|
•" Euskara inposatu
|
nahi den
hizkuntza" pertzepzioa apaltzen. Oro har, inkestatuen %60ek dio ingelesa inposatu nahi den hizkuntza dela.
|
|
|
•" Euskara inposatu nahi den hizkuntza" pertzepzioa apaltzen. Oro har, inkestatuen %60ek dio ingelesa inposatu
|
nahi den
hizkuntza dela. Euskara inposatu nahi den hizkuntza dela pentsatzen dutenen eta gaztelania dela inposatu nahi den hizkuntza diotenen artean ez dago alde nabarmenik.
|
|
|
Oro har, inkestatuen %60ek dio ingelesa inposatu nahi den hizkuntza dela. Euskara inposatu
|
nahi den
hizkuntza dela pentsatzen dutenen eta gaztelania dela inposatu nahi den hizkuntza diotenen artean ez dago alde nabarmenik. Oso gutxik uste du Frantsesa inposatzen den hizkuntza denik (4.3 atala, 56 or.). Bestalde, gazteenen artean, gehiago dira uste dutenak gaztelania inposatu nahi den hizkuntza dela euskara inposatu nahi den hizkuntza dela baino (6.2 atala, 76 or.).
|
|
|
Oro har, inkestatuen %60ek dio ingelesa inposatu nahi den hizkuntza dela. Euskara inposatu nahi den hizkuntza dela pentsatzen dutenen eta gaztelania dela inposatu
|
nahi den
hizkuntza diotenen artean ez dago alde nabarmenik. Oso gutxik uste du Frantsesa inposatzen den hizkuntza denik (4.3 atala, 56 or.). Bestalde, gazteenen artean, gehiago dira uste dutenak gaztelania inposatu nahi den hizkuntza dela euskara inposatu nahi den hizkuntza dela baino (6.2 atala, 76 or.).
|
|
|
Euskara inposatu nahi den hizkuntza dela pentsatzen dutenen eta gaztelania dela inposatu nahi den hizkuntza diotenen artean ez dago alde nabarmenik. Oso gutxik uste du Frantsesa inposatzen den hizkuntza denik (4.3 atala, 56 or.). Bestalde, gazteenen artean, gehiago dira uste dutenak gaztelania inposatu
|
nahi den
hizkuntza dela euskara inposatu nahi den hizkuntza dela baino (6.2 atala, 76 or.).
|
|
|
Euskara inposatu nahi den hizkuntza dela pentsatzen dutenen eta gaztelania dela inposatu nahi den hizkuntza diotenen artean ez dago alde nabarmenik. Oso gutxik uste du Frantsesa inposatzen den hizkuntza denik (4.3 atala, 56 or.). Bestalde, gazteenen artean, gehiago dira uste dutenak gaztelania inposatu nahi den hizkuntza dela euskara inposatu
|
nahi den
hizkuntza dela baino (6.2 atala, 76 or.).
|
|
|
Bestalde, gazteenen artean, gehiago dira uste dutenak gaztelania inposatu
|
nahi den
hizkuntza dela euskara inposatu nahi den hizkuntza dela baino.
|
|
|
Bestalde, gazteenen artean, gehiago dira uste dutenak gaztelania inposatu nahi den hizkuntza dela euskara inposatu
|
nahi den
hizkuntza dela baino.
|
|
|
Gainera, jakintza pasiboa izan behar dute gainerako bi hizkuntzetan, hau da, horiek erraz ulertzeko gai izan behar dute. Ondorioz, guztiek izan behar dute
|
nahi duten
hizkuntza erabiltzeko aukera eta beste bi hizkuntzak ulertzeko gaitasuna. Hala eta guztiz ere, hori betetzen ez bada, edo ez pertsona guztiei dagokienez behintzat, irakasle edo ikasle batek hizkuntza batean izan dezakeen urritasuna —hau da, hiru hizkuntza horietako bat ez jakitea edo behar bezala ez jakitea— inola ere ez da hartuko unibertsitatearen urritasuntzat.
|
|
|
...30 estatuk berretsi dute. itunaren funtzionamendua aski interesgarria da. lehenik eta behin erregio edo gutxiengoen hizkuntzen definizioa jasotzen du itunak. ondoren, itunaren helburuak eta konpromiso zehatzak jasotzen dira, eta atal horri dagokionez, estatuek erregio edo gutxiengoen hizkuntza guztiei aplikatu behar diete. iii. atalak konpromiso zehatzak jasotzen ditu itunak, eta horretan estatuek
|
nahi dituzten
hizkuntzei aplikatzen diete. adibide moduan espainiako estatua jar genezake; izan ere, iii. atala status ofiziala duten hizkuntzei besterik ez die aplikatuko eta irakurketa zurrun eta diskriminatzaile horren ondorioz, kanpoan geratzen dira euskara legeak nafarroan ezarritako eremu mistoan zein ez-euskaldunean, euskara trebiñun eta turtziozen, asturiera etab. iii. ataleko konpromisoak zazpi erem... irakaskuntza, justizia, administrazioko agintariak eta zerbitzu publikoak, hedabideak, kultur jarduerak eta ekipamenduak, ekonomiaeta gizarte-bizitza, eta azkenik, mugaz haraindiko elkartrukeak. eremu bakoitzak hainbat konpromiso jasotzen dituzte eta estatuek 35 konpromiso hartu beharko dute. gutxiengo nazionalen babeserako hitzarmen-markoa 1994ko azaroaren 10ean onartu zuen europako kontseiluko Ministroen batzordeak. gutxiengo nazionalen babesa arautzen duen lehen ituna dela esan daiteke. hitzarmen-markoak ez ditu gutxiengoen hizkuntzak aipatzen, une oro definitu gabeko gutxiengo nazionalez ari da. definizio-ezak zaildu egiten du hitzarmen-markoaren beraren aplikazioa, edo hobeki esanka, estatuei aukera handiak eskaintzen dizkie modu arbitrarioan jarduteko. esaterako, espainiako estatuak sinatu eta berretsi egin du gutxiengo nazionalen babeserako hitzarmen-markoa, baina ijitoen komunitateari besterik ez dio aplikatzen. beste estatu batzuek, erresuma batuak esaterako, berezko hizkuntza-komunitateak ere jasotzen dituzte babeserako subjektu. bestalde, gure hizkuntzari dagokionez, espainiako estatuak jarrera hori hartu du, baina Frantziako estatuak ez du hitzarmen-markoa sinatu ere egin, ez baitu ezelango derrigortasunik horretarako. hitzarmen-markoak jasotzen dituen printzipioei dagokienez, gutxiengo nazionalei, besteak beste, hizkuntza mantendu eta garatzeko neurriak sustatzeko konpromisoa eskatzen zaie estatuei 5 artikuluan. halaber, itunaren 10 artikuluan gutxiengo nazionalei hizkuntza maila publikoan edo pribatuan erabiltzeko eskubidea aitortzeko konpromisoa eskatzen zaie. horrela estatuek ahalegina egin behar dute pertsonen eta administrazioen arteko harremanak gutxiengoen hizkuntzan ahalbidetzeko neurriak segurtatzeko. badira europako kontseiluko bi itun horiek agertzen duten ezaugarri interesgarria; izan ere, hartutako konpromisoak betetzen diren egiaztatzeko ebaluazio-zikloak izaten dira. aipatu ebaluazio-zikloetan estatuak betetze-mailari buruzko txostenak prestatzeaz gain, gizarte zibil antolatuak ere parte hartzen du eta txosten independenteak helarazten dizkie europako kontseiluak itunak monitorizatzeko abian jarri dituen batzordeei. europako Batasunaren jardunari lotzen bagatzaizkio, azken hogei urteotan erakunde horrek izandako aldaketak azpimarratu beharko genituzke. hizkuntza-aniztasuna izan da, zalantza barik, europako batasunaren ezaugarri nagusietako bat eta aniztasuna bera erabili izan du ikurritzan:
|
|
|
Helburu nagusia aberastasun kulturala babestea da. itunak ez du hizkuntza-eskubiderik aitortzen. iii. atalak konpromiso zehatzak jasotzen ditu itunak, eta horretan Estatuek
|
nahi dituzten
hizkuntzei aplikatzen diete. iii. atala status ofiziala duten hizkuntzei besterik ez die aplikatuko eta irakurketa zurrun eta diskriminatzaile horren ondorioz, kanpoan geratzen dira euskara legeak nafarroan ezarritako eremu mistoan zein ez-euskaldunean, euskara Trebiñun eta Turtziozen, asturiera etab. gutxiengo nazionalen Babeserako Hitzarmenmarkoa 1994ko azaroaren 10ean onartu zuen...
|
|
|
Baina arazo ugari zituzten: adibidez, askotan, emaitzak ez zeuden guk
|
nahi genuen
hizkuntzan; edo bilatutako hitzaren eratorriak ez zituzten bilatzen; ezta bilagaiaren sinonimoak ere; eta abar. Denborarekin, arazo horiei konponbidea eman diete bilatzaileek.
|
|
|
txikienei beste hizkuntza batzuk modu dibertigarri eta eraginkorrean irakasteko, mundu osoko haurrentzako abestien bilduma zabala biltzen du webgune honek, hainbat hizkuntzatan. Gai bakoitzak letra,
|
nahi den
hizkuntzarako itzulpena eta horiek entzuteko edo bideoan ikusteko artxiboak ditu, eskuragarritasunaren arabera.
|
|
|
frantsesa, gaztelania eta euskara, eta ez bi bakarrik zenbaitek uste duen bezala. Baina gaur egun, zorionez, gure gazteek
|
nahi dituzten
hizkuntza guztiak ikasteko modua dute, nahi dutena irakurri eta ikusteko, eta entzuteko. Honetan, ingelesak, hizkuntza bezala, garrantzi handia izango du.
|
|
|
Horretan aurrera egin aurretik, baina, gogora ekarri
|
nahi dugu
hizkuntzarekiko interes antropologikoa zaharra dela eta —pentsamenduaren historiak erakutsi bezala— hizkuntzaren filosofiak sarri askotan eta ikuspuntu askotatik aztertu duela eta aztertzen duela objektu hori. Hizkuntzari buruzko hausnarketa filosofikoak —honela Garcia Murga3— elkarreraginean dauden —eta guk hemen aipatu bakarrik egingo ditugun— sei arazo historiko nagusien inguruan biltzen dira:
|
|
|
Azpimarratu beharrekoa da, baina, elkarreraginean aztertu
|
nahi diren
hizkuntza eta kultura, egiaz, giza komunitate ezberdinen hizkuntzetan eta kulturetan bakarrik direla errealak, zentzu horretan aniztasunak berak abiapuntu ordezkaezina osatzen duelarik. Horrela, bada, Porzigek —giza aniztasun hori fenomeno" natural" baten parekoa ikusiz— zera dio:
|
|
|
Maiz erabili zuen argudioa da, adibidez, kontzeptu abstraktuak eta ideia orokorrak esateko euskal berben gabeziarena; adibidez, arbola termino generikoa kanpotik hartua litzateke euskaraz, zeren, zuhaitz-espezieak banan-banan izendatzeko hitzak egon arren, zuhaitzaren kontzeptua bera arrotza bailitzateke eta kanpotik mailegatua, euskararen beste milaka batzuk bezalaxe. Areago, euskal lexiko jatorraren azterketan oinarrituta (egutegia, familia...) Vinsonek berreraiki
|
nahi zuen
hizkuntza prehistoriko horrekin asoziaturiko zibilizazio-maila, eta iradoki zuen besteak beste euskaldunen gizarte primitiboa poliandrikoa izan zela: bai, ondo ulertu duzu, artzaintza aurretiko sasoi batean, Vinsonen ustez, euskal emakumeek gizonezkoez osoturiko haremak-edo gobernatuko zituzten.
|
|
|
Ez du interes historikoa falta, zeren, berberiskoa edo libikoa izanik, arabiera klasikoaz eta arruntaz desberdina, argi handia emango du antzinaterik urruneneko izen geografiko eta epigrafiko mauritanoen formazioan eta tankeran izan duen eragina jakiteko, eta penintsulako askotan ere bai, beste hizkuntza batek argitzeko esperantzarik ez baitago. Aita Sarrionandiak erabili duen metodoa praktikoa eta erakargarria da, gazteleraz hitz egiten duen edozein irakurleren ulermenera moldatu delako, Ollendorff sistemaren abantailekin, argitasuna, dotoretasuna eta zehaztasuna, mailaz mailako lezio mamitsuak emanez erakutsi
|
nahi duen
hizkuntzaz eta adar dialektikoez jabetzeko". 314
|
|
|
Urtebete joan da Patxi Lopezek, asaba zaharrak gomatuz, Eusko Jaurlaritzako lehendakaritza hartu zuenetik eta, egunkari batean irakurri dugunez, hondamendi aurreikuspen guztien gainetik herriak beti bezala funtzionatu du geroztik: dendek goizero ateak irekitzen dituzte, trenek eta autobusek herritarrak lantokietara eramaten dituzte, Teleberria hiruretan hasten da, medikuek herritarrak artatzen dituzte, gurasoek nahi duten eskolara eramaten dituzte haurrak eta bakoitza
|
nahi duen
hizkuntzan mintzatzen da.
|
|
2011
|
|
|
horrela, esaterako sexu harreman osasuntsuek edo elikadurak bizitzan duten eragina ezagutzeko aholkuak emango dira. Bost hitzaldiGuztira bost hitzaldi eskainiko dira arratsaldeko 19:00etan Villa Mirentxuko beheko solairuan dagoen aretoan, hasteko adituek euren azalpenak emango dituzte, gazteleraz, eta ondoren nahi diren komentario eta galderak egiteko aukera egongo da
|
nahi den
hizkuntzan. Astelehenean eskoletan gazteekin sexologia jorratzen duen Lilima taldekoek" Bikote harreman osasuntsuak eraikiz" hitzaldia emango dute kasu honetan pertsona helduentzako.Asteartean Egoitz Garro makrobiotikan adituak" Elikadura eta sentimenduak" gaia jorratuko du.
|
|
|
Zorionez, niri arraroa egiten zitzaidan. Nik erabaki nuen ez nuela lotsarik sentitu
|
nahi
hizkuntzagatik, nire hizkuntza zen.
|
|
|
Filosofia horren arabera, gizakiok etikoki eta arduraz jokatu behar dugu ingurumenarekin. helburua da ekonomiaren nahiz gizartearen aurrerabidea eta ingurumenarekiko errespetua uztartzea. ekonomia-eredu eta gizarte hedakorrei aurka egin behar diegu. Ideia hori hizkuntzen iraunkortasunari aplikatzeak hizkuntza hedakorrei, hizkuntza menderatzaileei eta hizkuntzaren eginkizunak neurriz kanpo erabili
|
nahi dituzten
hizkuntzei aurka egitea dakar. Ikuspuntu hori hartzen badugu, iraunkortasuna unibertsal bilakatzen da; ikuspegi unibertsal hori gure egin nahi dugu, hain zuzen ere. gureak bezalako hizkuntzakomunitateek ez diote komunikazio unibertsalari uko egiten; aitzitik, gainerako taldeekin ulertzeko gai den giza espeziaren parte izan nahi
|
|
|
–Pentsa dezagun hizkuntz eskubidean: hiztunak
|
nahi duen
hizkuntzan jarduteko eskubide gisa, jakina, eskubide indibiduala da hizkuntzarena, baina eskubide indibidual hori ezin du hizkuntz erkidego baten barruan baizik mamitu, eta, horrenbestez, eskubide hori gauzatuko badu, erkidego horri bideragarritasuna bermatu behar zaio, eta horren guztiaren ondorioz, hizkuntz erkidego hori eskubidedun bihurtzen da modu eratorrian bada ere? .
|
|
|
–Kutur eskubideak giza eskubideen baitako dira, haien parte, unibertsalak, bereiziezinak eta elkarrekiko osagarriak. [?] Horrela, pertsona orok bere obrak
|
nahi dituen
hizkuntzan adierazi eta sortu behar ditu, eta bereziki bere ama-hizkuntzan?. Declaración universal de la UNESCO sobre la diversidad cultural, (Azkeneko eguneratzea:
|
|
|
Demagun, beraz, jatorrizko herri-mintzaira hezkuntza-sisteman ezartzeko hala-holako programak sustatu
|
nahi dituela
hizkuntz gutxiengo batek. Asimilazioak bere lana egina baldin badu, eta dagoeneko estatuaren hizkuntza erabat errotua baldin badago gutxiengoaren bizitza soziolinguistikoan, hildurak jotako hizkuntza eskolaratzeak zer-nolako ondorioak dakartza. Hutsaren hurrengoak, uste izatekoa denez.
|
|
|
Trufa barneratu nuen eta hasi nintzen hasi, erdaraz klase geletan ongi mintzatu nahiz eta kaierean estilo elegantean idatzi. Oroit naiz nola gero, Uztaritzeko Seminario ttipian, garaztar apez frantses erakasleak kontseilatu ninduen, nahi banuen nirea ez zen, baina nire bilakatu
|
nahi nuen
hizkuntzan aitzinatu: opor egunetan, ganbararen isiltasun eta bakardadean, kopia nitzan, mekanikoki eta ulertu gabe berdin, autore baten orri eta orri.
|
|
|
atalean sartu. Hauta itzazu
|
nahi dituzun
hizkuntzak eta konpara itzazu irakaskuntzan daukaten lekua eta tratamendua: azal ezazu batere irakasten den ala ez; ea soilik hizkuntza-ikasgai modura irakasten den ala gainerako ikasgaiak irakasteko ere erabiltzen den.
|
|
|
Hizkuntza txikiaren komunitatean hizkuntza handiaren aldeko hautua egin dutenek ere ez dute hizkuntza txikiaren indarberritzea nahi, euren hautua auzitan jar dezakeelako horrek. Azkenik, komunitate handiko lagun askok ere ez du ezer jakin
|
nahi
hizkuntza txikiarekin, euren nagusitasuna kolokan jar dezakeela uste dute eta.
|
|
|
Hizkuntza mezuak transmititzeko erabiltzen dugu, baina informazio erredundantea ere garraiatzen du. Desira arrantzatu
|
nahi badugu
hizkuntzaren sarean, erredundantziazko gune eta xehetasun horietan jarri behar dugu arreta, eta ez mezuan bertan. Adibidez, «ura» eskatu ordez, «urez betetako portzelanazko pitxarra» esaten badugu, xehetasun horietan jarri behar dugu arreta.
|
|
|
Erabilgarritasun handiagoa du ikasleak bere bilaketa zenbait irizpideren arabera mugatu dezakeela. Lehenik eta behin, interesatzen den hezkuntza-maila markatu behar da, eta, hortik aurrera, ikasteko aukerak (programa-mota, ikasi
|
nahi den
hizkuntza edo herrialdea eta helburuko eskualdea). Gainera, sistemak aukera ematen du baliabideak ikasketa motaren arabera mugatzeko (aurrez aurrekoa, urrutikoa, lanaldi osoa, partziala, etab.).), egonaldiaren iraupena eta hasteko datak.<li<Trukeak eta laguntzak:
|
|
|
Atzerriko hizkuntza batean hitz egitea eta ulertzea ez da erraza, baina alternatibak daude. Horien artean, ikasi
|
nahi den
hizkuntzaren jatorrizko herrialdean “murgiltzea” nabarmentzen da, baina Espainian ikasteko aukerak ere badaude.
|