|
2007
|
|
|
Terexa erakasleak pazientzia galduz, alkatearen alaba zaflako batekin etxerat igorri zuen, hunek Xano defenditu zuelakotz natura zientziako kursoaren erdian, erranez kurso horien gatik zuela burua galdu, eta bixtan dena erakaslearen gatik. Eltzea gainditu zuen xorta izan zen gertakari hau, eta herriko arduradun, apez, kontseilari eta beste jakintasun handiko
|
jendeak
bildurik, alkateak deliberatu zuen biztanleen erdian ezin bizi zitakela hoien era hartu nahi ez zuen izaki bat. " Joan bedi beraz, xoriak diren lekurat, kaiolarat".
|
|
|
Alkatea, burgoi eta papo hantuz laudatzen zutena ordu artean, ahaparkatua izan zen, laidostatua, mehatxatua, eta zerbaiten egiterat manatua. Orduan bildu zituen berriz bere herriko eta nihunezko
|
jende
aditu guziak, bai emazte, bai gizon, erranez eliza aintzinean eginen zutela biltzar orokor bat, nun bakoitzak emanen zuen bere pentsa-moldea, guzien izenean hartuko delibero bat, eta azkenean, xori haurra harrapatu eta, haren kasua konponduko ahal bezain garbi eta laster.
|
|
|
Denbora hetan, errumes edo ijito famili baten karabanak, uda guziz bezala, feriakari heldu ziren eliza aintzinera eta han kokatzen. Bidetan zehar zabilen
|
jende
kasta hori ez zen lekukoetaz hainbat maitatua, bainan zaldi tratuetan ezagutuak zirenez eta gainerat komerzio ganbaran fixatuak, nehork ez zeien deus trabarik egin nahi. Egia erran, ez ziren arras beti bidetan gaindi kurritzen, bainan ingurumenetako merkatu eta feria guzitan parte hartzen zuten edozoin tratularien gisa, eta beren bizi moldea bitxia izan gatik, partikulazki beztimendu eta mintzaira mailan, herabeki onhartuak ziren zaldi edo beste kabala mota zerbait erosten zuten ber. Biziki pobreak emaiten zuten, iduriz bakarrik, zeren eta ongi kasu egiten zelarik beren ontasunak gordetzen bazituzten ere, kurritzeko kamioi eta berebilak arras dirdirant eta berriak zituzten, denbora hetako marka hoberenetako arnesen barnean agertzen zirelarik harro eta bufant.
|
|
|
Goiz goizean merkaturat heldu ginen eta, lehen
|
jende
saldoa lekuen hartzen ari zen, bakoitzak behi, ardi edo zerri tropa bat estekatzen zuela burdinezko kadenetan, bertze batzuk aldiz saski edo zareetan zituzten mozkinak lurrean hedatzen denek ikusteko gisan, aitak aldiz zaldia uzten zuela bere karrosarekin merkatuaren erdian zegoen platana erraldoi baten azpian eta giderrak enborrari estekiz — zaudezte hor biak, itzalean izanen zirezte sarri ... Goiza joan zautan kasik ohartu gabean jendez mukurru zen plaza hartan, eta ordukotz begiak klikaka hasiak nituen akidura eta lo eskasa gatik, azkenean jarri bainintzen karrosaren alkian, handik bederen goradanik ikusten nintuela merkatuko harat hunatak, emazte, gizon, kabala, erhauts eta kearen artean, aments batean bezala.
|
|
|
...tuzten mozkinak lurrean hedatzen denek ikusteko gisan, aitak aldiz zaldia uzten zuela bere karrosarekin merkatuaren erdian zegoen platana erraldoi baten azpian eta giderrak enborrari estekiz — zaudezte hor biak, itzalean izanen zirezte sarri — eta, bere karrosan zuen zaku gotor eta beltzaran bat platanako abar bateri lotuta dilingo, laster joan zen kurri, kabala hau kunki, beste huni so,
|
jende
ainhitz agurtuz, irriz batzutan, erdi kexu bezala bestetan, eta, ni, harritua, ahoa xabal xabala, ez jakin norat ez nori so egin, erdi burxoratua hainbeste azantz eta oihu entzuten baitzen plaza guzian, han egon nintzen tente potente, aitaren makila eskuan, hain ohorezko lana manatu baizautan. Goiza joan zautan kasik ohartu gabean jendez mukurru zen plaza hartan, eta ordukotz begiak klikaka hasiak nituen akidura eta lo eskasa gatik, azkenean jarri bainintzen karrosaren alkian, handik bederen goradanik ikusten nintuela merkatuko harat hunatak, emazte, gizon, kabala, erhauts eta kearen artean, aments batean bezala.
|
|
|
Goiz goizean merkaturat heldu ginen eta, lehen jende saldoa lekuen hartzen ari zen, bakoitzak behi, ardi edo zerri tropa bat estekatzen zuela burdinezko kadenetan, bertze batzuk aldiz saski edo zareetan zituzten mozkinak lurrean hedatzen denek ikusteko gisan, aitak aldiz zaldia uzten zuela bere karrosarekin merkatuaren erdian zegoen platana erraldoi baten azpian eta giderrak enborrari estekiz — zaudezte hor biak, itzalean izanen zirezte sarri — eta, bere karrosan zuen zaku gotor eta beltzaran bat platanako abar bateri lotuta dilingo, laster joan zen kurri, kabala hau kunki, beste huni so, jende ainhitz agurtuz, irriz batzutan, erdi kexu bezala bestetan, eta, ni, harritua, ahoa xabal xabala, ez jakin norat ez nori so egin, erdi burxoratua hainbeste azantz eta oihu entzuten baitzen plaza guzian, han egon nintzen tente potente, aitaren makila eskuan, hain ohorezko lana manatu baizautan. Goiza joan zautan kasik ohartu gabean
|
jendez
mukurru zen plaza hartan, eta ordukotz begiak klikaka hasiak nituen akidura eta lo eskasa gatik, azkenean jarri bainintzen karrosaren alkian, handik bederen goradanik ikusten nintuela merkatuko harat hunatak, emazte, gizon, kabala, erhauts eta kearen artean, aments batean bezala.
|
|
|
Holako gertaeraren ondotik, herra zen azaldu herri guzian, Lastaga ez bazen ere hanbat maitatua eta estimatua auzo gune hetan," bakean bizi zagon
|
jende
trixte baten hiltzea eta manera hortan usteltzera uztea putzura botata ez da egiten den gauza bat" erran zuen Kaskail deitutako Sorobelen bizi zen orgile batek" gainera kanpotik etorritako soldado baten gandik, emazte ezleial tzar baten fagoretan truk balin bazen ere". Eta ez da harritzekoa hanbat lekukotasun agertzen bada auziko txostenean, dudarik gabe mihiak zalu libratu zitezkela holako gertakariaren komentatzeko, bakoitzak bere gorroto eta jeloskeriak azalduz.
|
|
|
Eta segitzen du erranez" Maddiren amak errezebitu zuela arnegatuz bere alabaren berririk ez zuela sekulan ukan, deusetaz ez zela jakinean, nigarrez hiltzera zoala bere malurra ezin jasainez", bainan momentu batez aitortu ziola ere" erdi irriz, erdi serios, ama bat baitzen oroz gainetik" nola, Lastagaren erahilketaren ondotik, Bizkarttoko etxe ttipi haren husteko xedez azken puskak biltzen ari zelata, Lastagaren kofre zahar hura ez zuela nihun ere aurkitu, eta hori ez zuela sekulan nehori salatu" nahiago baitzuen pentsatu bere alaba urkabian dilingo baino hobeki zitakela nunbait bizirik, desagertua bazen ere". Eta kasetalariak bururatzen zuen aitortuz susmorik baizik ez zuela aintzinatzen ahal afera hortan eta, bere ustez, ordu arte desagertu ziren guziak, bai
|
jende
, bai altxor, baita ere egia, sekulakotz hala zitazkela.
|
|
|
predikua ezin zuen egin ahal izan, hitz bat ez zitzaiola ateratzen ahotik, lotsadura eta herabearen eraginez, dudarik gabe. Mututurik egon zen minutu zonbaitez
|
jendeari
begira, ez jakin nun zer egin eta nola, eskuetan zuen paperra itzulikatuz alde batetik besterat, izerditan blai. " Girixtino maiteak" eta" amen" izan ziren elizan entzun hitz bakarrak!
|
|
|
Ondoko igandean,
|
jendea
multzoan etorri zen elizarat, hain segur ere jakinik apez berria mutua zela eta hortaz segurtatzeko, bainan ere hartaz doi bat irri egiteko xedean, ez baitziren horretarako azkenak, eliztar zintzoak izana gatikan. Eta hau gertatu zen orduan:
|
|
|
9 Ur benedikatua ez da gako gibelaren freskatzeko erabiltzen, baizik eta gauza edo
|
jenden
benedikatzeko.
|
|
|
—
|
Jende
eta gauza bitxik baduk mundu honetan, jakina, eta bakoitzak bizitzeko eskubidea dauka... kameleoiak ere...
|
|
|
— Kameleoi bat baratzean? Sar balekio,
|
jende
eta gauza bitxik...
|
|
|
|
Jende
guti bildu da, hogei bat gorenez, denak ere zahartuak, ezagutzen ez ditudanak gehienbat, salbu aitatxi eta amatxi, gaizoak, negarrez urtuak, batek besteari besoa emanez. Beren aitzinean, kutxa bi xibaleten gainean pausatua, emazte bat beltzez beztitua, berrogei bat urtekoa iduriz, berria izan behar daiteke, ene aitak laguntzat hartu zuena bere mozkor garaiak utzi zituenetik.
|
|
|
Dena duk, kasetetan erabiltzen dituzten hizkiak xeheagoak direla, eta irakurtzen hasten naizelarik, begiak okertzen zizkitala, ala behar bada besoak laburtzen, ez dakiat! Beharrik berrien jakiteko beste modu bat erabiltzen diat, norbaiti galdeginez irakurtzea boz ozenez, baina hala ere ez nauk arras kontent, zeren eta
|
jendeak
hain dituk apal mintzo non ez ditudan entzuten ere! Eta hara non, joan den egunean, telefonoko kabinatik behar izan diat atera, hurbilegi izanez ez nintian botoi gaineko zenbakiak irakurtzen ahal ere.
|
|
|
|
Jendeak
berak, ni heien adinean nintzen baino gazteagoak dituk. Berrikitan, ene lantegiko erretretadun batzar batetan izan nauk eta harritu nauk ikustearekin zer ñiñiak hartzen dituzten orain langile gisa!
|
|
|
Denbora berean, ene adineko
|
jendeak
ni baino zaharragoak ikusten ditiat. Ohartzen nauk, ene belaunaldia komodozki adin ederra deitzen duten garairat hurbiltzen ari dela, baina hori ote da arrazoi bat zahar okitu batzuen gisa erdi maingu ibiltzen baitira, dunban gainera?
|
|
|
Grefierrak deitu zituelarik, Pettanek hartu zuen boneta eskuan, besoa eman Kattalineri eta sartu ziren biak tribunaleko gela handian, banka baten puntan jarri beste
|
jende
zonbaiten artean eta ixil ixila, burua apal, beha egon zer nola pasatuko zen. Jaun juje arropadun bat han zagon jendeari buruz jarria, bi epaile lagun aldean zituela berarekin solasean ari.
|
|
|
Grefierrak deitu zituelarik, Pettanek hartu zuen boneta eskuan, besoa eman Kattalineri eta sartu ziren biak tribunaleko gela handian, banka baten puntan jarri beste jende zonbaiten artean eta ixil ixila, burua apal, beha egon zer nola pasatuko zen. Jaun juje arropadun bat han zagon
|
jendeari buruz
jarria, bi epaile lagun aldean zituela berarekin solasean ari. Battitta ere hor zen," debru ustela" pentsatu zuen
|
|
|
|
Jende
guziak harrituak ziren Battitta bezalalako gizon batek ez zezakela holako jukutriarik egin! Pettan eta Kattalin ere han ziren erdi ahalge, ixil ixila, aurpegia zurpail, hitstuak, ez jakin zer erran, zer pentsa.
|
|
|
... hogoi urteak jin zitzaizkitalarik, armada egitea izan zian ene lehiarik handiena, ene etxetik eta ene herritik jalgitzia, beste mundu baten ezagutzaren egitea, beste eremu batzuen kurritzia, beste
|
jende
mota baten kausitzia... bainan han ere ez die ene beharrik izan, jaun kasketadun kaskoin bat ari zautalarik gorputz guzian ikerka, entzuten nian beste bati ziokala" bla bla bla deficient mental... (zigarreta buhako bat emanez)... bla bla bla debilite marquee... (beste buhako bat)... bla bla bla de plus a les pieds plats... (zer debru erran nahi zian horiekin?) eta arrunt etxerat igorri nindu...
|
|
|
Beharri hauskor edo maltzur irakurleari mentura naiteke erraitera, ezkil zeinu batetik bestera desberdintasun handia kausi daitekela, ez bakarrik jasotzen duenaren partetik, bainan ere entzuten dugun soinua gatik! Beraz, bizi diren
|
jende
batzuekin edozoin iduripen aurkitzea ez ditake bataratasun soila, nihaurek bizi izan baititut. Aldiz, edozoin behar gabeko elhe edo egitate, nor nahiren partetik jasaitea, ez da uste gabekotzat hartua izanen eta horren egilea segur izan dadila bere... zeinuak joko diozkala!
|
|
2008
|
|
|
Haskaritzat ogi eta xingar jaten ari zen. Sukaldeko leihotik ikusiak zituen meza nagusirako
|
jendeak
elizan sartzen. Ainitz jende bada elizan sartu ez denik eta plazara buruz doatzinak.
|
|
|
Sukaldeko leihotik ikusiak zituen meza nagusirako jendeak elizan sartzen. Ainitz
|
jende
bada elizan sartu ez denik eta plazara buruz doatzinak. Geaxina, gogoetatua dago.
|
|
|
Geaxina, gogoetatua dago.
|
Jendea
, gero eta gehiago metatzen ari da plaza horretan. Ez da harritzen gorriak plazan ikusteaz meza denboran, bainan zuri horiek zer ari dira hor?
|
|
|
Bost lagun, bana beste, etxe bakarrean. Kondatuak ere auzune horren eremuan bazirela bederatzi iturri,
|
jenden
edateko ur garbia segurtatzen zutenak uda ala negu. Gehienak beren askekin, abere edangietako bai eta ere xuriketa latsarriez emendatuak.
|
|
|
Zenbait egunen buruan
|
jendea
hasi zen Peio amerikanoaz arrenguratzen, nehork etzuelakotz ikusten, ez etxe inguruetan, ez ostatuetan.
|
|
|
Atentadoaaaaa! Ostatutik, auzoetako
|
jendeak
, marrumak entzunik, ikustera zetozen zer mirakulu ote zen gertaturik. Bittor, iztildua hau ere, laster urrundu zen hortik, harrabots guttiago eginez, baitzakien, horrek, ixtorio horren mixterioa.
|
|
|
Begiak idekitzean Peiok erran dituen hitz hauek harritzen dituzte hor zeuden
|
jendeak
: O, Marie Leona! Zu ene maitea eta ene argia!
|
|
|
Beste herrietan laneko eguna delarik, balitzandarrak pausan daude. Hortako da goiz honetan ainitz
|
jende
ostatuetarat joan denik, goizeko mezatik lekura.
|
|
|
Marie Leonak: Nola jokatuko zinen zure arreba Maianak ez balitzaizkitzu diruak ordaindu. Ez dakit, bainan honenbeste
|
jendek
ukaldikatu nautenean eta kasu horren gatik zu galtzeak oharmen eman dio ene bihotz gogorkeriari. Orotaz doluturik ahalgetan nago.
|
|
|
Agorrileko ortzirale arastiri honetan plaza aldera doa gazteria, besta edekitzea nehork ez baitu huts egin nahiko. Orai ikus daitezke ostatuak
|
jende
gaztez betetzen eta musikariak beren musika tresnak finkatzen, plazaren erdian gaztek eraikia duten aterbe zabalaren azpian.
|
|
|
Ikusi dutenean Piarre Beltxa plazaratzen, gazte horiek nahi izan dute zerbait ixtorio edo pertsu eman zeieten hemen zireneri, aratsaren airosteko. Honek ez du igurikarazi zerbait entzun nahitan zegokion
|
jende
multzo hori. Beste gazte andana bat aldiz, haratxagoko pilota zelaian, musika aire ederretan, ari ziren dantzan.
|
|
|
Entzule zegokion
|
jende
andana guztia irriz ari baitzen, jakinean berak pentsatutako bitzikeria zukeela hau ere. Nehork etzuen ikusia. Emilio altxatu zen taularat eta hortik igorri zieten han zireneri bertan moldatutako bertsu hau:
|
|
|
Harrigarri da bi bertsulari hauen entzuteko, balitzandarrek duten tirria. Ortziral arats honetan ere musikari eta dantzarien ingurugiroan bezainbat
|
jende
bada bertsularien entzuleen artean.
|
|
|
Aratsa han harat joana eta, biharamuneko besta gogoan,
|
jendeak
doaz orain beren etxeeri buruz, pausu hon baten hartzera
|
|
|
Goizeko zortzi orenetako, berrehun
|
jende
, gazte eta zahar emazte eta gizon, bilduak dira Balitzaneko plaza aintzinera. Auzapez orde den Eñaut Xabatene ere hor dute berekin.
|
|
|
Horra, orain, korrika plazaratzen, musika ta dantzan. Ainitz
|
jende
, zahar eta gazte miresleak dagozkiete haiduru. Iguzkiak ederki berotzen eta, ainitzeri zintzurreko bustidurak kopetarat igan baitzaizkiote.
|
|
|
Epeldu da aire beroa. Karriketan
|
jendea
doa pultxoka, herriko biltoki handiari buruz. Hor, entzunen dituzte kondalariak.
|
|
|
Manezek, kasu eginez esku mingila hori ez porroskatzeko esku tinka egitean, erraiten dio maltzurki: Ba, gure emazte harek nahi zizkidan berak pikatu, sail ederra bazuela hor, bainan nahiago izan dut, ileak ongi mozturik, betitik naizen hau ager nadien
|
jenden
aintzinera.
|
|
|
|
Jende
zenbait irriz ari ziren. Beste batzuek oihukatzen zuten Mizel Konkorraren hutsa ere bazela.
|
|
|
|
Jende
ainitz irriz eta esku zartaz ari ziren, beste batzuk ixilik bazeuden ere. Entzule bat xutitu eta galdetu dio Manezi: Errazu bainan...
|
|
|
|
Jendea
irriz ari baitzen, Piallek, gaitzituarena eginez: Ixiltzen naiz! Tinko! Ez, ez!
|
|
|
Lau hanka besoak zabalduak. Ordu horretaz baliatu nintzen zezenaren gibel aldera punpe egin eta bozkariozko irri batean agurtzeko, nere heriotzaren haiduru zegoen bihotz gabeko
|
jende
meta hori. Zabal eta gora altxatu nuen ene ezkerreko besoa, eder eta garbia izan zedin obratzera nindoan egitate oroitgarria.
|
|
|
|
Jende
oste hori oihu marrumaz hasi zen, nere aurka harri botaka! Jestu guttiz diru meta bizkorra irabazi nietelako.
|
|
|
Ez pitz zenbait oroimen ilun eta trixte Sobera badelakotz holako albixte
|
Jendeak
bertsuetan badauka sineste Gure hauk jendarteko on dira nik uste gara bainan txalotzen gaituzte
|
|
|
|
Jendea
irriz eta txaloka ari eta, zenbait ohartu ziren Arinlurrebordako alaba zen Katixa Sakelenekoa tokian zela entzule, bere adixkide handia zuen Maiana Leixturrekoarekin. Galdetu zioten heian Piallek kondatu zuen hori bertako putzkeria bat zenez, ala mendia bezain haundiko gezur iraunkor bat.
|
|
|
Hamarretako mezara bildu da
|
jende
oste ederra. Eliza zolan, azken lerroko kadiretan badira bi gizon, adin gordinekoak, nehork ezagutzen ez dituenak. Nor dira to bi gizon arrotz horiek?
|
|
|
Mezatik lekura,
|
jendea
plazarat buruz doa. Jadanik plazako jartokiak betexeak dira.
|
|
|
Sahets aldean eraikiak dituzten taulen gainera doaz lau bertsulariak.
|
Jendeak
, xutiturik, ongi etorria egiten deie txalo burrusta nasai batez.
|
|
|
Han hemenka, entzuten dira ere kantu eta irrintzinak. Ostatuen barne eta inguruetan jarririk, bada ainitz
|
jende
, hurrupa baten hartzera joanak, pilota pardidarat hel aintzin bihotz altxagarri bezala. Partida, aratsaldeko lauetan hastekoa zuten, bainan bero samina izanez bostetarat berandu dute.
|
|
|
Auzapeza, Joanes Haritxene, plazaratu da lau pilotarien erdian.
|
Jendeak
alkuetarik xutitu eta txalokaldi eder bat egin du. Musikariek ufatu dute balitzandarrek berena daukaten herriko" Himo" saindu hori," Sor lekua utziz geroz" airean denek kantatuz:
|
|
|
Hau partida!
|
Jendea
loriatua zen. Damatit Urdeka hau gibeleko pilotari arradoa azaldua da, bi eskuez berdin joiten du pilota, ongi barreatzen.
|
|
|
Bat batean!
|
Jendeak
alde oro behaka, harri gogortuak. Norat mirakulu suntsitu ote zen pilota.
|
|
|
Medikuaren bila joan dira lasterka!
|
Jendea
! Badakizu nola den!
|
|
|
Doi bat hitstua zen giroa berriz berak airostu zuen! Ororen buru, plazako
|
jende
guzia loriatu zen pilotari arrado haieri begira, kondari pare gabe honen jeinua miretsiz, bi oren iraun zuen ikuskizun honetan.
|
|
|
Partidatik lekura, musikarien aldi, plaza zelaia dantzariez bete da.
|
Jende
alde bat plazan egon bada, bestea ostatuetara buruz joan da. Zintzur bustitze eta kalakaldi baten egiteko batzu eta besteekin.
|
|
|
Beste balitzandar gazte batzuek inguratzen dituzte nonbaitik etorri arrotz horiek.
|
Jendea
izitzen hasi da, zer behar ote den gertatu mintzen ari den giro honetan.
|
|
|
Bost zalditako beribil bat, berri berria. Hortxet dago biltoki aintzinean, lorezko hesi batez inguratua,
|
jende
ainitzen miresgarri. Bigarren saria:
|
|
|
Biltokia mukurru
|
jendez
bete da. Argi bereziek arrai zorrotzak botatzen dituzte tauladiaren gainera.
|
|
|
Argi bereziek arrai zorrotzak botatzen dituzte tauladiaren gainera. Horra joanes Auzapeza, bere aldean du jazko irabazduna, Katixa Sakelenekoa,
|
jendek
, xutiturik, txalo aldi bero bat eskaintzen diete bieri.
|
|
|
|
Jendek
, berriz xutiturik, ederki txalotzen dituzte obra on horren egileak. Egia duzue, esker beroak zor dieztegula laguntza balios horren egile diren herritarreri. Ez da halabainan, nor nahik egin dion ekintza, barnatik hhunkitzen gaitu, baitakigu bihotz onezkoa dela.
|
|
|
Bost kantariak tauletan eskuz esku arragertu direnean,
|
jendea
xutiturik txalokada luze batean arizan da. Ainitzek oihukatzen zuten zorionezko aratsalde hau bezalakoak guttiegi zirela urtean zehar.
|
|
|
Azkenean gizon arrotz horren aintzinean utzi zuten, horiek ez zeukaten arrotza, gero, segidan bestaldeko atetarik kanporatu ziren. Hor zegoen
|
jendeak
txalotu ere zituen, axurant horrek ere ba.
|
|
|
Herriko biltokia zanpez bete da,
|
jendea
oste haundian etorri. Gehiago dena, atsegingarri da hemengo ixiltasuna.
|
|
|
Gehiago dena, atsegingarri da hemengo ixiltasuna.
|
Jendea
, ahopetik hola mintzo eliza batean bezala, agertzen daitzu hor, giroari doakion errespetu bat bezala. Areto haundi honen aintzinaldean dago, metro baten heintsuen gora eta berrogei bat metro karratu dituen taulada.
|
|
|
Elhutseko Argitxu ttipia hautatua izan da zare bakoitxetik gutun azalen altxatzeko.
|
Jendeak
txalotu du Argitxu. Hain zen pollit honen ikustea, zaia xuri luxearekin.
|
|
|
Hain zen pollit honen ikustea, zaia xuri luxearekin. Bere beso ttipiez, V baten moldean agurtzen zuela
|
jendea
. Ezkerreko zaretik hartu du gutun azal bat eta epaimahaian emanak dauden lau jaun andereri ekarri.
|
|
|
Mundua beterik da sei miliar
|
jendez
Ur sanoen beharra goratu nahi t ez Bakoitxak bere xorta hartze du zuzenez Gizona oart bedi zuzenezko bidez
|
|
|
Pettan, kopetako izerdi xorta batzuk mokanesaz xukatzen dituela, doa taulada ixkinako kadira batean jartzera. Ordu bat ixil ixila egon ondoan,
|
jendeak
txalokada luze bat egin dio Pettan Ildoxuri bertsulariari.
|
|
|
Emilio Mizpirategi.
|
Jendea
xutik, herritarrari txaloka.
|
|
|
Askatasuna ez daike ikus asmo gabe baten gisa Irabazten den doain bat baita, ez graziazko emaitza! Adimenaren ikus begian
|
Jende
Goiko da bakoitxa Horri babesa segurtzeko da elkargo eta batgintza Denek onartuz elkargo hori bakoitxak nola zerbitza.
|
|
|
Patxi Gaztenalde, mikro aintzinetik urruntzean hasi zen entzuleen txalokada, gero eta hots haundiagoan. Zenbait minutuz,
|
jendea
xutik emanik egin dieie, lau bertsolarieri, esker bihurtze bero bat. Nola mintza argiaz, uraz, gizonaz edo askatasunaz?
|
|
|
Biltokitik kanporatzean,
|
jendeak
entzun zezakeen plazatik musika eta dantzarien kantu eta irrintzinak. Arastiriko zortziak ondoa da.
|
|
|
Izanagatik bestako laugarren eguna,
|
jendea
omore arradoan senti dela agerian dago. Ahanztu nahi dituzte goizeko uholdearen mehatxuak.
|
|
|
Ikusi ere
|
jendea
, oste haundian, bakean eta alegeraki, bestako edergailu guzien miresle. Dantzari zoragarriak, herrian berean hezi eta trebatuak.
|
|
|
Egun, eliza ezkilek oren batean jo dute Anjelusa.
|
Jendea
barreatu da, zenbaitek ostatuan eta besteek beren etxeetan egin gogo duten apairuaren hartzeko.
|
|
|
Laster Joanes Haritxene auzapezaren manuz ikerketak hasi dituzte herrian, xoko guziak miatuz. Igande goiz guzian bila ibilirik
|
jende
ainitz bada ostatuetara bildurik. Hona bat batean, karrika ixkinatik agertzen Emilio Mizpirategi eta Piarre Beltxa bertsulariak.
|
|
|
Bakan dira orduak bi bertsulari hauek elkarrekin ikusten baitira!.. Ikusminaz harturik,
|
jende
gehienak doaz ostatu horretara.
|
|
|
Hau harridura! Bertsularien ganat doa
|
jendea
zerbait gehiago jakin nahitan. Bainan lasterrenik hurbiltzen direnetan kausitzen dira Bittor, Marie Leona, Mikele eta haiekin Petan Gorria, hau ere dolutan
|
|
|
Gainerat, ogendantarengandik kaltetuak izan zirenei, bertze batzuk ere gehitu zizkieten. Haren kontrako istorio guziak bildu zituzten, nehongo erresumetan eta aspaldiko denboretan gertatuak, sekulan ikusi ez entzun zituen
|
jenderi
egin erailketak erantsiz eta gainerat, bera sortu aitzin hilak ziren batzuei eginak ere. Salatzailek, epaitegia inguratzen zuten, tinkatzen, elkor arazten eta ero arazten.
|
|
|
Eguberri aitzin ginen.
|
Jendeak
alde guzietan okupatuak ziren, batzuk urdaki hiltzen, gazitzen, puskatzen eta bertzeak lukainka, tripota, eta andoilak gazitegietan metatzen.
|
|
|
— Egia erran, salaketa txar batzuengatik hainbeste
|
jende
okertzea balio ote du?... Lukainka bat!
|
|
|
Ez dakit gutarik zenbatek irakurri izan duten obra hori, gure belaunaldietako ipuin edo istorio bilduma ezagutuena zelarik, baina segur naiz kasu horretan gertatu direnek ez dutela ahantzia zer giro eta zer denbora goxoak eman ditugun baserritako kabala horien gertaerak irakurtzean. Oroit naiz nola harritua egoten nintzen animaliak gu bezala mintzatzen zirelako, eta zenbat
|
jendeei
iduri zuten.
|
|
2009
|
|
|
Amerikano serietan ez zituzten hainbeste gora bera eramaten. Ez da hori, baino ez dugu bertze
|
jende
horien aitzinean pasatu nahi, orduan, gibeletik ateratzen ahal gineke...
|
|
|
Ez bazen arriskua papurdu behar zitzaion bihotza, nere begitartean ekarki nuen sofriki hunkigarri guziarekin. Zer kondatzen nauzu.
|
Jende
horiek ez zauzte jango!
|
|
|
Baino ez dire hola aldatzen
|
jendeak
. Bortitza bortitza gelditzen da, eta ximela, ximela.
|
|
|
Han sobera zail bihurtua zen. Ez nintuen gehiago soportatzen ahal
|
jende
guzien begiratze zikinak. Sei hilabete egondu naiz Nekanerekin, eta hura beti han da elkarrekin hautatu genuen apartamendu hartan.
|
|
|
Ez zauztet detaillik emanen, gauz horiek gure arteko sekretoak dire, eta sekreto hori ere jokuan da, baino uste dut izagutu dituten
|
jende
guzien artean hura dutela hurbillena, gizonetan.
|
|
|
Elkarrekin zerbait partitzeko plazer hortan. Maite dut ikustia nere etxean
|
jendea
ongi dela, nere konpania agradablia dutela jakitia.
|
|
|
Amodioa, ero obeki errana gorputzaren posesioak, ez du aisa partitzia onesten. Badakit badirela
|
jendeak
erraiteko heieri igual zaiotela jakitia beren amantia batekin ero bertzeakin ibiltzen dela, eta beharbada egia dute. Baino nik ez dut hala senditzen.
|
|
|
Utzi, utzi,
|
jendea
bere gisa, bizi senditzen den bezala, eta beti bihotza gora!
|
|
|
Maiz irri egiten dut bakarrik holako pentsamenduetan sartzen naizelarik. Iduri du politiko slogan batzuek botatzen ditutela bizpahiru ehun
|
jende
nere aitzinean bildueri, denak aboa xabalduak nere indarra eta aseguranzia ikusiz. Aitz ongi ikusten dut nere burua holako apentzian.
|
|
|
Maite dut hola etxetik lanekoan karrikan humorea hartzia. Sasoin bakoitxetan aitz berezia izaten da, udan denak goizeko freskurean alegrantziaz beteriak, neguan hotzak gogortuak, iguzkitan ero euritan, beti biziak hala ero hola eguna besoetan hartuz,
|
jendeak
eta etxeak, arbolak eta xoriak.
|
|
|
Sinale zuen bere begitartean gogoa han zuela bai errateko, baino hala ere ezetz egin zian, bizpahiru aitzaki txar emanez. Ez dut gaizki partean hartu, baino ez dut kristabaren kontra egiten ahal
|
jendearen
poza. Ezkoztik, ez diot kasurik eman, baino tartezka pentsatzen dut aski lagun ona izango litzekela Pantxika, ez balitz horen lotxatia.
|
|
|
Aldiero momentu bereziak izaiten dire horiek,
|
jende
bakoitzekin difentak. Eta nik aitz gustokoak ditut.
|
|
|
Ez, ez, nik ez diot jujamendu txarrik ekarri nahi, neska oraindikan gaztia da, eta erran behar dena, aski graziosa, baino ni haren ama izan banitz, segur ez zela horrela turnatuko. Zer nahi duzue, gurasoak berak gisa hartakoak izandu ditu, apartatu eta haurra hemen utziz ahal zuten urrunena joanez, funtxik gabeko
|
jendeak
, zer!
|
|
|
Txarra, hori, nere iduriko, txarra.
|
Jendeari
behar zaio parian solasa eskaini, ez iheska. Zure bi lagunekin ongi eramaten duzu?
|
|
|
Harentzat plazerrezko muble bat zare, bere begitako adorno bat. Ez zaitu
|
jendearen
izaitia izagutzen. Eta zu seko haren joko zikinean sartzen zare, zure itxura bakarrik aitzinean jarriz.
|
|
|
|
Jendeak
behar ditu muga batzuek errespetatu, regla on batzueri segituz. Sozietate aitzinatu batian bizi gare, ez salbaien artean.
|