|
2003
|
|
|
Horretarako, barneratze aldia luzatzeko aukera ezarriko da; neurriak bete ahal izango dira ezarritako segurtasun neurriak indartzen dituzten zentroetan; eta, berebat, neurriok espetxeetan bete ahal izango dira, adin nagusitasuna lortu eta gero
|
ere
.
|
|
|
Halako neurriak izan daitezke adingabea zentroan barneratzea erregimen egokian, zaintzapeko askatasuna izatea edota beste norbaitego dituzte, bereziki, kautela neurriaren izaerari buruz. Hori egin eta gero, epaileak proposamenaren gaineko erabakia hartuko du, batez
|
ere
, adingabearen inkin edo beste familia nahiz hezkuntza talde batekin bizitzea. Epaileak entzun egingo die adingabearen letraduari, talde teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta.
|
|
|
Hala eta guztiz
|
ere
, jokabide berberak bi arau hauste edo gehiago eragiten baditu, edo jokabide hori beharrezko bidea bada beste bat burutzeko, horietatik larriena bakarrik hartuko da kontuan neurri egokia aplikatzeko.
|
|
|
Epai irmoaren bidez kondenatua ez izatea, delitu egintzak hemezortzi urte bete ondoren burutu badira. Ondorio horretarako, ez dira aintzat hartuko aurreko kondenak, zuhurtziagabekeriazko delitu edo faltak direla eta, ezta ezabatuak izan diren zigor aurrekariak
|
ere
, edo ezabatu beharrekoak, Zigor Kodearen 136 artikuluan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
Epailearen ustez komenigarri diren beste betebehar guztiak betetzea. Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak hala eskatuta, halako betebeharrak ezar ditzake epaiaren menpe dagoena gizartean sar dadin berriro; baina neurri horiek ezin diote inoiz
|
ere
kalterik egin hark gizabanako gisa duen duintasunari.
|
|
|
Neurri egokia edo egokiak aukeratzeko, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak, euren postulazioetan, eta epaileak, epaian bertan, malgutasunez hartuko dituzte kontuan, egitateen inguruko froga eta balioespen juridikoa, eta, batez
|
ere
, adingabearen adina, familia eta gizarte inguruabarrak, nortasuna eta interesa. Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
Atxilotuaren aitorpen oro haren letraduaren aurrean egingo da, bai eta adingabearen gaineko guraso ahala, tutoretza edo zaintza egitez edo zuzenbidez betetzen dutenen aurrean
|
ere
, salbu eta, azken kasu horretan, inguruabarren arabera kontrakoa egokiagoa denean. Azken horiek izan ezean, aitorpena Fiskaltzaren aurrean egingo da, eta espedientearen instruktoreaz besteko gizabanako batek izango du haren ordezkaritza.
|
|
|
Edozein modutan
|
ere
, egiaztatuta badago adingabeak aurretiaz izaera bereko beste egitate batzuk burutu dituela, Fiskaltzak hasiera eman dio espedienteari, eta, hala denean, lege honen 27.4 artikuluak baimentzen duenaren arabera jardun du.
|
|
|
Adingabe edo gazte berberaren aurka, zenbait prozeduraren izapideak egiten badira, prozedura horiek guztiak adingabearen espediente pertsonalean artxibatuko dira, hain zuzen
|
ere
, Fiskaltzak adingabeari buruz ireki duen espediente horretan. Modu berean, eginbideak artxibatuko dira adingabeen epaitegi eskudunean.
|
|
|
Adingabeak bera defendatuko duen abokatua izenda dezake, eta ofiziozko abokatua izateko eskubidea du; abokatuarekin isilpeko elkarrizketak izan ditzake, baita aitorpena egin aurretik
|
ere
.
|
|
|
Atariko ikerketan zehar, bai eta epaiketako prozesuan zehar
|
ere
, burutu beharreko eginbideetan parte har dezake, eta, hurrenez hurren, eginbideak egin daitezen proposa eta eska dezake.
|
|
|
e) Prozeduraren egoera eta gradua edozein izanik
|
ere
, adingabeak sentimeneko laguntza eta laguntza psikologikoa izan behar ditu, eta bertan izan behar dira gurasoak edo adingabeak aipatzen dituen beste gizabanako guztiak, adingabeen epaileak hori baimentzen badu.
|
|
|
1 Fiskaltzaren instrukzio jardunak helburu izango du adingabeak egitateetan zein parte hartze izan duen balioesgabearen beraren interesari ondo uztartea, haren jokabideak zein gaitzespen merezi duen adierazteko; helburu du, orobat, hezkuntza eta zehapen izaerako neurri zehatzak proposatzea, betiere egitatearen eta egilearen inguruabarrekin bat datozenak, eta, batez
|
ere
, adintzen zaizkionak, interes hori auzian bertan balioetsiko da eta.
|
|
|
Fiskaltzak, adingabeak edo horren familiak hala eskatuta, eta auto ziodunaren bidez, adingabeen epaileak espedientearen isil gordea dekreta dezake osorik edo zati batez, instrukzioak dirauen artean edo instrukzioaren denboraldi zehatz batean zehar. Edonola
|
ere
, adingabearen letraduak oso osorik jakin behar du espedientearen edukia, alegazioen izapidea burutzerakoan. Epaitegiak intzidente horren izapideak egingo ditu pieza bananduan.
|
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak talde teknikoari eskatuko dio txostena egin edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore horietarako, talde teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda
|
ere
. Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean.
|
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak talde teknikoari eskatuko dio txostena egin edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore horietarako, talde teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda ere. Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez
|
ere
, hil baterako, arazoa oso konplexua denean. Talde teknikoak idazkia aurkeztuko du adingabearen egoera psikologikoari, hezkuntza egoerari eta familia egoerari buruz, haren gizarte inguruneari buruz, eta, orokorrean, lege honetan araututako neurrietatik edozein hartzeko erabakigarri izan daitekeen inguruabar orori buruz.
|
|
|
Edozein kasutan
|
ere
, behin talde teknikoak txostena prestatu eta gero, Fiskaltzak berehalakoan bidaliko dio hori adingabeen epaileari, eta kopia bat emango dio adingabearen letraduari.
|
|
|
Erakunde publiko nahiz pribatuek adingabeen hezkuntza eremuan badihardute, eta espedienteko adingabearen egoera badakite zein den, haiek
|
ere
presta edo osa dezakete artikulu honek aipatzen duen txostena.
|
|
|
Izan
|
ere
, Autonomia Estatutuak euskararen hizkuntza ofizialkidetasuna arautu zuen, eta, horrez gain, Euskal Herriko biztanle guztiei eskubidea aitortu zien, Administrazioarekin dituzten harremanetan hizkuntza hori erabiltzeko. Hizkuntza eskubide horiek guztiak ziurtatzeko beharrezkoak diren neurri eta bitartekoak jarri behar dira.
|
|
|
2 Gizabanako egotziaren edo biktimaren intereserako, epaileak erabaki dezake bilerak publikoak ez izatea; inoiz
|
ere
ez da onartuko gizarte komunikabideek adingabearen irudiak lortu edo zabaltzea, ezta hura identifikatzeko balio duten datuak lortu edo zabaltzea ere.
|
|
|
2 Gizabanako egotziaren edo biktimaren intereserako, epaileak erabaki dezake bilerak publikoak ez izatea; inoiz ere ez da onartuko gizarte komunikabideek adingabearen irudiak lortu edo zabaltzea, ezta hura identifikatzeko balio duten datuak lortu edo zabaltzea
|
ere
.
|
|
|
2 Ondoren, proposatu eta onartutako frogak egingo dira; horrez gain, alderdiek egintzan bertan gauzatzeko proposatu duten eta epailearen ustez egoki diren frogak egingo dira, adingabearen inguruabarrei buruz talde teknikoak esan behar duena entzutearekin batera. Jarraian, epaileak entzun egingo die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, frogaren balioespenari buruz, horren kalifikazio juridikoari buruz eta proposatutako neurrien egokitasunari buruz; azken puntu horren inguruan, talde teknikoari
|
ere
entzungo zaio. Azkenik, epaileak adingabeari entzungo dio, auzia epairako ikusita utziz.
|
|
|
1 Epaiak izango ditu Botere Judizialaren indarreko Lege Organikoak ezartzen dituen betekizun guztiak. Epai horretan balioetsiko dira egindako frogak, eta Fiskaltzak eta adingabearen letraduak adierazitako arrazoiak, bai eta, koa
|
ere
. Kontuan hartuko dira, halaber, egitateen inguruabarrak eta larritasuna, adingabearen nortasunari, egoerari, beharrizanei eta familia nahiz gizarte in hala denean, adingabeak berak azaldutaguruneari buruz eztabaidatu diren datu guztiak, eta adingabe horrek epaia emateko unean duen adina.
|
|
|
Adingabeak konpromisoa bereganatzea gizartean birsartzeko jokabide eta jarrerari buruz, berriro
|
ere
arau hausterik burutu gabe.
|
|
|
...eta modu konponduezinean hautsi baditu errekurtsoari buruz ezarritako betekizunak, edo uziak ez badu kasazio edukirik, magistratu txostengileak aretoari komunikatuko dio ez onartzearen arrazoia, eta aretoak erabakiko du, hiru eguneko epean, errekurtsogileari entzutea, bai eta Fiskaltzaririk jarri; jarraian, aretoak autoa emango du, eta auto horren aurka ezin izango da inolako errekurtsorik jarri.
|
ere
, Fiskaltzak berak ez badu errekurtso
|
|
|
Lege honetan ezarritako neurrietatik bat
|
ere
ezin izango da betearazi, ez bada epai irmoan ezarri, lege honetan araututako prozedurarekin bat etorriz.
|
|
|
...akordioak egin ditzakete beste erakunde batzuekin, horiek publikoak izan, estanaren titulartasuna eta horren ondorioztuko, tokiko edo beste autonomia erkidego batzuetako administraziokoak, nahiz pribatuak izan, betiere irabaziak lortzeko asmorik gabekoak; hitzarmen edo akordio horien helburua izango da haien eskumeneko neurriak betearaztea, haien zuzeneko ikuskapenarekin, eta horrek ez dakar inola
|
ere
betearazpeko erantzukizuna lagatzea.
|
|
|
Behin epaia irmoa izan eta ezarritako neurriaren betearazpen programa onetsi eta gero, epaia zein epaitegik eman eta epaitegi horretako idazkariak neurri horren likidazioa gauzatuko du, hori zein datatan hasten den eta zein datatan bukatzen den adieraziz; interesdunari, hala denean, kautela neurriak ezarri bazaizkio, horien ondorioz betetako denbora zenbatuko da 28.5 artikuluan xedatutakoa kontuan hartuta. Aldi berean
|
ere
, betearazpen espedientea irekiko da, eta, espediente horretan, berabeherak agerraraziko dira, lege honetan ezarritakoarekin bat etorriz.tearazpenean zehar gertatzen diren go
|
|
|
Epai irmoan ezarri neurriak betetzeko orduan, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoen artean, neurri horiek betetzeko eskumena zeinek izan eta horrexeri bidaliko zaizkio aurreko paragrafoak aipatutako likidazioa eta lekukotza; lekukotza horrek, epaileak egoki deritzen zehaztasunez gain, auzira ekarri diren txosten teknikoak
|
ere
jaso behar ditu. Era berean, Fiskaltzari jakinaraziko zaio betearazpenaren hasiera; orobat adingabearen letraduari, horrek hala eskatzen badio adingabeen epaileari.
|
|
|
Espediente hori isilpekoa izango da, eta hori lortu ahal izango dute, bakar bakarrik, Herriaren Defendatzaileak edo kasuan kasuko autonomia erkidegoan haren antzeko erakundea denak, adingabeen epaile eskudunek, Fiskaltzak eta betearazpenean parte hartzen duten eta, erakunde publikoaren antolaketa arauekin bat etorriz, horretarako baimena duten gizabanakoek. Adingabeak, horren letraduak eta, hala denean, haren legezko ordezkariak
|
ere
espedientea eskuratu ahal izango dute.
|
|
|
Erakunde publikoak adingabeen epaileari eta Fiskaltzari bidaliko dizkie txostenak, neurriaren betearazpenari eta horren gorabeherei buruz, bai eta neurrion menpeko adingabeen bilakaera pertsonalari buruz
|
ere
; araudiek ezarriko dute, kasuan kasuan, zenbatero bidali behar diren halako txostenak, eta, edozein kasutan, erakunde publikoak txostenak bidali ditu hori galdatzen zaionean edo erakundearen beraren iritziz hori beharrezkoa denean. Txostenok bidaliko zaizkio, halaber, adingabearen letraduari, letraduak hala eskatzen badio erakunde publiko eskudunari.
|
|
|
Adingabeak neurri bat hautsi badu, baina neurri hori ez bada askatasunaz gabetzen duten horietarikoa, Fiskaltzakkariari entzun eta gero, bai eta talde tek adingabearen epaileari eska diezaioke, harako neurriaren ordez, izaera bereko beste bat ezartzea. Salbuespenez, eta Fiskaltzak hala proposatuta, behin adingabearen letraduari eta legezko ordeznikoari entzun ondoren
|
ere
, adingabeen epaileak, aurretiaz ezarritako neurriaren ordez, beste bat ezar dezake, alegia, barneratze neurria, zentro erdi irekian, betetzeko dagoen denbora horretan zehar.
|
|
|
1 Neurriak betearazten diren bitartean, horiek ezarri dituen epaileak ofizioz edo Fiskaltzak, adingabearen letraduak nahiz Administrazio eskudunak hala eskatuta, eta alderdiei entzun eta gero, bai eta talde teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero
|
ere
, ondorerik gabe utz ditzake halakoak, edo, haien ordez, beste batzuk ezar ditzake, bere ustez beste horiek egokiagoak badira lege honetan araututakoen artean; betetzeko falta den denbora zenbatekoa izan eta beste horrenbestekoa edo laburragoa izan daiteke neurrion iraupena. Hori guztia, aurreko artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakori kalterik egin gabe, eta lege honen 14 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
|
Adingabearen letraduak
|
ere
errekurtsoak jar diezazkieke, betiere idatziz, lehenengo paragrafoan aipatutako agintariei.
|
|
|
Aurreko paragrafoan ezarritakoa gorabehera, barneratze neurriak betearaz daitezke, orobat, gizarte osasuneko zentroetan, baldin eta ezarritako neurriaren arabera hori beharrezkoa bada. Edozein kasutan
|
ere
, nahitaezkoa izango da adingabeen epaileak aurretiaz horretarako baimena ematea.
|
|
|
Horren ondorioz, zentroko bizimodua antolatzeko erreferentzia gisa hartu behar da askatasuneko bizimodua; barneratzeak adingabearentzat edo haren familiarentzat ondorio kaltegarriak izan ditzakeenez gero, ondorio horiek ahalik eta gehien txikitu behar dira. Erraztu behar dira gizarte lotura, familiakoekin eta hurbilekoekin harremanak izatea, erakunde publiko eta pribatuak elkarlanean aritzea eta horiek
|
ere
gizarte integraziorako prozesuan parte hartzea, bereziki, geografia eta kulturaren arabera hurbilen dauden erakundeen kasuan.
|
|
|
Zentroa zein erakunde publikorengabeen bizitza, osotasun fisikoa eta osa menpe egon eta erakunde horrek adinsuna zaindu behar du. Adingabeei ezin zaie inoiz
|
ere
tratu apalesgarririk eragin, ezta hitzez nahiz egitez tratu txarrik ere; ezin da haien aurka nahierakeriazko edo beharrezkoa ez den zorroztasunik erabili, arauak betetzeko orduan.
|
|
|
Zentroa zein erakunde publikorengabeen bizitza, osotasun fisikoa eta osa menpe egon eta erakunde horrek adinsuna zaindu behar du. Adingabeei ezin zaie inoiz ere tratu apalesgarririk eragin, ezta hitzez nahiz egitez tratu txarrik
|
ere
; ezin da haien aurka nahierakeriazko edo beharrezkoa ez den zorroztasunik erabili, arauak betetzeko orduan.
|
|
|
Adingabeek dohaineko osasun laguntza izan behar dute; nahitaezko hezkuntza oinarrizkoa, euren adinari dagokiona, jaso behar dute, haiek zentroan duten egoera edozein izanik
|
ere
; eta hezkuntza nahiz lanbideko heziketa egokia eskuratu behar zaie, euren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
|
l) Adingabeek argibide pertsonal eta eguneratuak eskuratuko dituzte, euren eskubide eta betebeharrei buruz, beraien egoera pertsonal nahiz judizialari buruz, zentroetan adingabeak izan eta zentro horien barne jardunbidearen gaineko arauei buruz, bai eta eskubide horiek guztiak gauzatzeko prozedura zehatzei buruz
|
ere
, batik bat, eskaerak, kexak edo errekurtsoak aurkezteari begira.
|
|
|
m) Adingabeen legezko ordezkariei argibideak eman behar zaizkie adingabeon egoera eta bilakaerari buruz, bai eta haiei dagozkien eskubideei buruz
|
ere
, eta horretan ez da izango beste mugarik lege honetan ezarritakoa baino.
|
|
|
Zentroaren barne jardunbideari buruzko arauak errespetatu eta bete behar dituzte, eta, bertako langileek, euren eginkizunetan lege bidez aritzen direnean, gida-lerroak edo jarraibideak ematen badizkiete, adingabeek horiek
|
ere
errespetatu eta bete behar dituzte.
|
|
|
Garbitasuneko eta osasuneko arauak bete behar dituzte, bai eta zentroan janzkerari eta norberaren garbitasunari buruz ezarritakoak
|
ere
.
|
|
|
Barneratutako adingabeak diziplina bidez zuzen daitezke, araudi bidez ezarritako kasuetan eta araudietan ezarritako prozeduraren bidez, betiere Konstituzioaren, lege honen eta azaroaren 26ko 30/ 1992 Legearen IX. tituluaren printzipioekin bat etorriz; azken lege horrek herri administrazioen araubidea ezarri eta administrazio prozedura erkidea arautu du. Une oro, adingabeen duintasuna errespetatu da, eta ezin izango zaizkie adingabeei inoiz
|
ere
kendu mantenu eskubidea, nahitaezko hezkuntza izateko eskubidea, eta komunikazioak eta bisitak izateko eskubidea, horiek guztiak lege honetan eta beronen garapenerako xedapenetan ezarrita dauden heinean.
|
|
|
Adingabearen letraduak
|
ere
aurreko lerrokadan aipatutako errekurtsoak jar ditzake.
|
|
|
Hala denean, azaroaren 26ko 30/ 1992 Legearen 145 artikuluan xedatutakoa
|
ere
aplikagarri izango da; lege horrek herri administrazioen araubidea ezarri eta administrazio prozedura erkidea arautu du. Orobat aplikatukoriazko delituen biktimak eta sexu aska da abenduaren 11ko 35/ 1995 Legean eta horren xedapen osagarrietan ezarritakoa; lege horrek arautu du indarketasunaren aurkako delituen biktimak lagundu eta sorostea.
|
|
|
Aipatutako pieza horretara ager daitezke kaltedunak, baldin eta horretarako jakinarazpena jaso badute adingabeen epaile edo Fiskaltzaren eskutik, lege honen 22 artikuluak ezartzen duen moduan. Berezko ekimenaz orobat, piezara ager daitezke euren burua kaltedun gisa hartzen dutenak
|
ere
. Aseguru etxeak ere pieza horretara ager daitezke, euren burua alderdi interesduna dela uste badute; hala egin dute erantzukizun zibila eskatzeko akzioak zein epe izan eta epe horretan.
|
|
|
Berezko ekimenaz orobat, piezara ager daitezke euren burua kaltedun gisa hartzen dutenak ere. Aseguru etxeak
|
ere
pieza horretara ager daitezke, euren burua alderdi interesduna dela uste badute; hala egin dute erantzukizun zibila eskatzeko akzioak zein epe izan eta epe horretan. Agertze idazkian adierazi dute noren aurka nahi duten, burututako egitateen erantzule direlakoan, erreklamazioa egin; nahiko izango da halakoen nortasunari buruz aipamen generikoa egitea.
|
|
|
Prozedura horretan emandako epaiak ez du gauza epaituaren indarrik izango, eta kalterik gabe geratuko da alderdiek arazo berberari buruz epaiketa arrunta sustatzeko duten eskubidea; epaiketa horretan, egitate frogatutzat joko dira adingabeen epaileak egiaztatutzat jo dituenak, bai eta adingabearen parte hartzea bera
|
ere
.
|
|
|
571 artikulutik 580.erakoetan araututako delituak izanez gero, epaileak, lege organiko honen arabera ezar daitezkeen beste neurriei kalterik egin gabe, erabateko desgaikuntzaren neurria
|
ere
ezarriko du, erregimen itxiko barneratze neurriaren iraupena zein izan eta hori baino lau urtetik hamabost arteko iraupen luzeagoarekin; horretarako, proportzioz kontuan hartuko ditu delituaren astuntasuna, egindako delituen kopurua eta adingabearen gaineko inguruabarrak.
|
|
|
Horrekin batera
|
ere
, badira beste inguruabar batzuk, lan honi oraindik garrantzi handiagoa ematen diotenak. Alde batetik, terminologia bateratzeko ahaleginak egin dira, adostasuna, sendotasuna eta iraunkortasuna lortu nahian; horrek nabariro gehitzen du lan honek izan dezakeen eragina, eta aktibo baliotsu bihurtzen du.
|
|
|
Justizia Sailak bere ahaleginak bildu ditu zenbait ardatzetara, eta ardatz horietako bat da, hain zuzen
|
ere
, terminologiaren normalizaziorako eremua. Horixe erakusten dute Agiri Judizialen Itzulpenerako Batzordearen lanek; lan horiek Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak koordinatu ditu, eta, euren bitartez, agiriak euskaratu eta normalizatu dira.
|
|
|
Batzorde horretan parte hartzen dute Deustuko Unibertsitateak berak, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak, Euskal Herriko Unibertsitateak, UZEIk, magistratu euskaldunek, Justizia Sailburuordetzako itzultzaile eta teknikariek, abokatuek? Horiek guztiak biziki saiatu dira Justizia Administrazioaren sistema informatikoan dokumentuen euskarazko ereduak izateko, batez
|
ere
, dokumentu horiek jurisdikzio guztietan eta bake epaitegietan maiz sarri erabiltzen direnean.
|
|
|
betidanik erantsi dizkion helburuak gorabehera, sarritan egotzi zaio adingabeen justiziari arazo gehiago sortzeko arriskua, konpontzen dituenak baino. Halaxe gertatzen da bere baliabideak ez badira erabiltzen araua hautsi duen gaztea giza eskubideetan eta balio demokratikoetan oinarritzen den elkarbizitzan berriro
|
ere
sartzeko. Bere eragile anitzen jardunbideak, polizia, epaileak, fiskalak, abokatuak, hezitzaileak, gizarte langileak?
|
|
|
Ildo horretan, urtarrilaren 12ko 5/ 2000 Lege Organikoa, adingabeen erantzukizun penala arautu duena, gazteek egiten dituzten delituen aurreko esku hartzeko modu juridiko penala errotik berritzeko jaio zen. Gazteen delituei eta atzean dauden gatazkei aurre egiteko molde juridiko penala ez zen inola
|
ere
egokia, areago kontuan hartzen bada aurreko legearen egitura funtsean 1948 urtekoa zela. Hortaz, 5/ 2000 Legearen aurrekaria, eredu zaintzaileari eusten ziona, adingabeari buruzko irudi zaharkitutik eta, aldi beran, Estatu demokratiko eta zuzenbidezkoarekin bateraezina zen iruditik abiatzen zen, gazteen delinkuentziaren gaineko lege aldaketa are premiazkoago bilakatuz.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiaren aipatu epaia eman ondoren, ordea, legegileak ez zion ezinbesteko zen erabateko lege aldaketari ekin, eta horren ordez ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoaren bitartez gazteen gaineko arauketa juridiko penalari buruzko aldaketa zatikakoa eta premiazkoa besterik ez zuen bultzatu, behin betiko lege berriaren zain gelditu behar izan genuela, hain zuzen
|
ere
, egungo 5/ 2000 Lege Organikoa 2001eko urtarrilaren 13an indarrean jarri arte.
|
|
|
Diagnostiko hura, erantzukizunaren ereduari dagokiona, alegia, inguruko kultur esparruko zuzenbide konparatuan baita nazioarteko itun esanguratsuenetan
|
ere
nagusitu dena besterik ez da, eta, funtsean, zigor legea urratzen duen gazteari egiten duenaz jabetzeko gaitasuna aitortzean datza. Adingabeak baldin badaki zer egiten duen, berari egin izanagatiko erantzukizuna eskatu zaio.
|
|
|
Eskema honek egungo jarduera zientzien ekarria jasotzen du erantzukizun aitorpena adingabearen egitura psikologikoari eta gazteak gizartearen eraikinean duen leku bereziari egokitzen zaien neurrian. Izan
|
ere
, adingabeak, bizi duen une existentzialarengatik, esperimentatzeko joera ez-ohikoa aurkezten du, gizarte inguruan hitz egiteko bide gisa. Aldi berean, heziketa prozesuari atxikia, kanpoko munduaren eraginak areago sentitzeko joera ere badu gizarte inguruak duen pisua, helduarekin alderaturik, ez proportzionala delarik.
|
|
|
Izan ere, adingabeak, bizi duen une existentzialarengatik, esperimentatzeko joera ez-ohikoa aurkezten du, gizarte inguruan hitz egiteko bide gisa. Aldi berean, heziketa prozesuari atxikia, kanpoko munduaren eraginak areago sentitzeko joera
|
ere
badu gizarte inguruak duen pisua, helduarekin alderaturik, ez proportzionala delarik. Horrek guztiak erabakiak hartzeko unean, baita erabakia hartu ondoren ere, kontuan hartzeko moduko berezitasuna osatzen du, neurri batean, adingabearen motibazio prozesu salbuespenezkoaren oinarria ematen duena eta abiapuntutzat jo dena gazteen zuzenbide penalaren bide berezia justifikatzeko.
|
|
|
Aldi berean, heziketa prozesuari atxikia, kanpoko munduaren eraginak areago sentitzeko joera ere badu gizarte inguruak duen pisua, helduarekin alderaturik, ez proportzionala delarik. Horrek guztiak erabakiak hartzeko unean, baita erabakia hartu ondoren
|
ere
, kontuan hartzeko moduko berezitasuna osatzen du, neurri batean, adingabearen motibazio prozesu salbuespenezkoaren oinarria ematen duena eta abiapuntutzat jo dena gazteen zuzenbide penalaren bide berezia justifikatzeko. Horregatik, esku hartze hezitzaile orok adingabeen ingurunearen gainean zabaldu behar du bere eragina, horrek ematen baitio benetako zentzua.
|
|
|
Gazteak, orduan, ikuspegi soziologikotik zein psikologikotik berezitasunak aurkezten baditu, justiziaz berezitasun horiek kontuan eduki dira zigor erantzuna ematerakoan eta, aldi berean, zehapena hezkuntza tresna gisa erabiltzeko aukerak erantzun juridikoaren nondik norakoa baldintzatu luke. Eta, ildo horretatik, txalotzekoa dena, hain justu
|
ere
, 5/ 2000 LOren Zioen Adierazpena (7 lerrokada) joan da hauxe aldarrikatzen duenean: «(?) Arauak hausten dituen adingabeari erreakzio juridikoa zuzentzen zaio, eta erreakzio horrek esku sartze hezitzailea izan nahi du, indar berezikoa, adinekoen zigor zuzenbidearen osterantzeko xede funtsezkoak beren beregi baztertuz, hala nola, egintzaren eta zehapenaren artean proportzioa izatea edota arauen jasotzaileei larderia eragitea.»
|
|
|
3 5/ 2000 LO gazteen delinkuentziaren arloan eredu juridikoa egokia bazen
|
ere
, beraren eragingarritasuna kolokan jarri dute bi faktorek: lehendabizi, lege honek gizarte zerbitzuei galdatzen dien parte hartze zabala egikaritzeko, ezinbestekoak dira oraindik eskuratu ez diren baliabide material nahikoak.
|
|
|
Benetan kezkagarriena da, ea aipatu logika horrek ez ote duen 5/ 2000 lege oso osoaren interpretazioa kutsatuko. Edonola
|
ere
, lege aldaketa horiek argi asko erakusten dute ildo politiko kriminal berria zein arriskutsu gerta daitekeen, aspaldiko arazo konplexu eta gizarteetan oso sustraituei aurre egiteko, baieztatutako diagnostikoak alde batera utzirik, gogorkeria gehiagoren botika antzua eskaintzen besterik ez dakienean.
|
|
|
4 Lege testu honek Espainiako Zigor Kodearekin 1995 urtean hasitako bideari eutsi nahi dio. Kasu hartan gertatu zen bezala, oraingo honetan
|
ere
, oreka egokia lortu nahi izan da terminologia eta diskurtsoaren artean, oreka hori lege testu ororen helburua baita, maiz sarri halakorik erdietsi ez arren. Irizpide berberak erabili dira, orobat, testua zutabe bikoitzean aurkezteko orduan; hartara, ahaleginak egin dira, jardule juridikoak begi bistan izan ditzan jatorrizko testua eta euskarazko bertsioa.
|
|
|
5 Halako testu baten euskarazko bertsioa egiteko, beste behin, Zigor Kodearen testu elebidunarekin hasitako lankidetza eta adostasun bidea jorratu da. Orduan bezala, oraingoan
|
ere
, euskaraz ondu beharreko testua Euskal Gaien Institutuan eta Zuzenbide Fakultateko Euskara Juridikoaren Mintegian prestatu da, Esther Urrutia eta Andres Urrutia irakasleen eskutik. Geroago, Euskal Herriko Unibertsitateko zigor zuzenbideko irakasleek, Jon Mirena Landak eta Rafael Sainz de Rozasek hain zuzen, testua berrikusi dute, eta Deustuko Unibertsitateko euskara tekniko juridikoko irakasleak, Gotzon Loberak, ohar bikainak egin ditu.
|
|
|
1 Adingabeen erantzukizun penala arautu behar duen lege organiko hau aldarrikatzeko premia zegoen. Hala ezarri zuten, dela ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak, Adingabeen Epaitegien Eskumen eta Prozedurari buruzkoak, dela Diputatuen Kongresuan 1994ko maiatzaren 10ean onetsitako mozioak, dela, azkenez
|
ere
, azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoaren, hau da, Zigor Kodearen, 19 artikuluak.
|
|
|
Orobat, talde teknikoa moldatzen du, bera ezinbesteko tresna izan dadin, neurriok eskuratu nahi duten helburua erdiesteko. Geroenean
|
ere
, zehatzaile hezitzaile izaera duen prozedura ezartzen du. Lege berriak horri esleitzen dizkio Espainiako konstituzio antolamenduak ematen dituen berme guztiak, Konstituzio Auzitegiaren epaiarekin eta Haurraren Eskubideei buruzko 1989ko azaroaren 20ko Itunaren 40 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
|
Lege organiko horrek bere buruari aitortu zion beren beregi «berehalako eraldaketaren izaera, adingabeen eraldaketarako legeria eraberritua zati batez bada
|
ere
aurreratzen duena, eta horrez geroko lege neurriak eskatzen dituena». Horren ondorioz, argi dago lege organiko honen egokiera, hauxe baita premiazko lege eraldaketa hori.
|
|
|
Artikulu horren arabera, orobat, nahitaezkoa da adin hori baino gazteagoko adingabeen erantzukizun penala beren beregi arautzea lege berezi batean. Eskabide horri
|
ere
erantzuna emateko onetsi da lege organiko hau. Dena den, Zigor Kodeak puntu honetan xedatzen duena osatu beharra dago bi esangura berezitan.
|
|
|
Hortik hasi behar da erantzukizuna eskatzeko aukera, eta hori hamalau urtean finkatu da. Horretarako oinarria da haurrak adin hori baino gazteagoak izan eta egiten dituzten arau hausteak ondoriorik gabekoak izatea, eta, gizarte asaldura sor dezaketen kasuetan
|
ere
, egoki dira horiei erantzuna emateko familiarteko eta laguntza zibilen esparruak, estatuko epai antolakuntza zehatzailearen parte hartzerik gabe.
|
|
|
5 Modu berean, lege organiko hau idazteko irizpen eragileak izan dira, besterik ezin eta, Konstituzio Auzitegiaren doktrinan barneratuak, batez
|
ere
, otsailaren 14ko 36/ 1991 eta martxoaren 17ko 60/ 1995 epaietan. Bi bion oinarri juridikoak aintzat hartu dira.
|
|
|
Hor daude, besteak beste, adingabeen epaitegietan eginiko prozedurek bete behar dituzten bermeak eta oinarrizko eskubideei zor zaien begirunea. Hala
|
ere
, hori guztia prozedura arruntari egin dakizkiokeen bestelako moldaketei kalterik egin gabe, moldaketa horiek ahalbidetzen baitute prozedura motaren izaera eta helburua kontuan hartzea. Zenbait neurri hartzera dator hori, neurriok ezin baitira zehatzaileak izan, aurrezaintza berezira zuzendutakoak baino, adingabea birsartzeko eta haren
|
|
|
Lege organiko hau, zalantzarik gabe, xedapen zehatzailea da, arauak hausten dituzten adingabeei benazko erantzukizun juridikoa eskatzea garatzen baitu. Nolanahi
|
ere
, Zigor Kodean eta bestelako zigor lege berezietan delitu edo falta gisa tipifikaturiko egintzei dagokie erantzukizun hori. Arauak hausten dituen adingabeari erreakzio juridikoa zuzentzen zaio, eta erreakzio horrek esku sartze hezitzailea izan nahi du, indar berezikoa, adinekoen zigor zuzenbidearen osterantzeko xede funtsezkoak beren beregi baztertuz, hala nola, egintzaren eta zehapenaren artean proportzioa izatea edota arauen jasotzaileei larderia eragitea.
|
|
|
Ildo beretik, adingabeen epaileari ahalmen zabalak eman behar zaizkio, auzi nagusiaren agiri eta lekukotza esanguratsuenak auzira batzeko. Biktimen interes eta premiak direla eta, legeak ezarri du, modu iraultzaile batez bada
|
ere
, ekintzen arduraduna zein adingabe izan eta horrekin erantzukizun solidarioa dutela haren guraso, tutore, hartzaile edo zaintzaileek. Epaileak erantzukizun hori molda dezake.
|
|
|
Epaileak erantzukizun hori molda dezake. Edonola
|
ere
, legeak gogoratu du aplikagarriak direla azaroaren 26ko 30/ 1992 Legea, Herri Administrazioen Araubideari eta Administrazio Prozedura Erkideari buruzkoa, eta abenduaren 11ko 35/ 1995 Legea, Indarkeriazko Delituen eta Sexu Askatasunaren aurkako Delituen Biktimak Laguntzeko eta Sorostekoa.
|
|
|
Biktimei prozeduretan esku hartzeko aukera ematen zaie, besteak beste, frogak proposatu eta egiteko, ondorioak formulatzeko eta errekurtsoak jartzeko. Hala
|
ere
, parte hartze hori modu mugatu batez ezarri da, adingabeen arloan ez baita onartzeko modukoa gizabanakoek alderdi akusatzaile izateko duten eskubidea, horretarako diren prozesu eskubide eta karga guztiekin. Hemen ez dago, ez ekintza kriminalaren ondorioz kalteturik gertatu direnen akzio partikularrik, ezta herritarren akzio popularrik ere, kasu horietan gizarte eta estatuaren interes lehenetsia bat adingabearenarekin.
|
|
|
Hala ere, parte hartze hori modu mugatu batez ezarri da, adingabeen arloan ez baita onartzeko modukoa gizabanakoek alderdi akusatzaile izateko duten eskubidea, horretarako diren prozesu eskubide eta karga guztiekin. Hemen ez dago, ez ekintza kriminalaren ondorioz kalteturik gertatu direnen akzio partikularrik, ezta herritarren akzio popularrik
|
ere
, kasu horietan gizarte eta estatuaren interes lehenetsia bat adingabearenarekin.
|
|
|
Horrek bermatzen du zehapena ezarriko dela errugabetasun presuntzioa gainditu ondoren, baina heziketa irizpideak eta adingabearen interesa balioesteko irizpideak oztopatu gabe, irizpideok ezinbestekoak baitira prozesu honetan. Aldi berean
|
ere
, gutxieneko esku hartzearen printzipioa malgutasunez erabiltzen da. Horrek esan nahi du aintzakotzat hartzen direla prozedura ez irekitzeko aukerak edo prozedura horri uko egitekoak, aldez aurretiko konponketa edo araua hautsi duenaren eta biktimaren arteko adiskidetzea, eta ezarritako neurriaren baldintzapeko etetea edo neurri hori betearazpen bitartean ordeztea.
|
|
|
Adingati guztietan hartu behar du parte. Une oro, espedientearen edukia zein den jatzake, eta, zenbait egintza burutzen bakin behar du, frogabideak proposa didira adingabearen interesa balioesteko eta neurria betearazteko, egintza horietan guztietan parte hartuko du; neurria aldatzeko eska dezake, modu berean
|
ere
.
|
|
|
Kautela neurriak hartzeaz denaz bezainbatean, hori alderdiak aurkatasuneko entzunaldian hala eskatuta burutuko da; entzunaldi horretan, bereziki balioetsiko da, beste behin
|
ere
, adingabearen goreneko interesa.
|
|
|
Horrek ziurtatu eta sendotu egingo du babes judizialaren eragingarritasuna, legeak proposatzen dituen helburuen eretzean. Ildo beretik
|
ere
, doktrina bateratzeko kasazio errekurtsoa azpimarratu behar da. Errekurtso hori kasurik larrienei erreserbatzen zaie, adinekoen gaineko prozesu penalarekin bat eginez.
|
|
|
Errekurtso hori kasurik larrienei erreserbatzen zaie, adinekoen gaineko prozesu penalarekin bat eginez. Horrela, adingabeak zehatzeko zuzenbidearen eremuan
|
ere
, doktrina batasunaren bermea indartu da, Auzitegi Gorenaren jurisprudentzia dela medio.
|
|
|
Eginkizun hori burutzean, adingabeen epaileak nahitaezko kontrola izango du erakundeon gainean. Lehen esana geratu den bezala, hezkuntza eta heziketaren arloko espezialistek adingabearen interesari erreparatu behar diote; izan
|
ere
, espezialista horiek hurbilagoko esparruetan dihardute, estatua bera baino hurbilago, hain zuzen. Alderdiek hala eskatuta, eta epaitegiko talde teknikoei eta autonomia erkidegoko erakunde publiko eskudunari entzun eta gero, adingabeen epaileak ahalmen zabalak erabil ditzake, ezarritariek beste batzuekin ordezteko.
|
|
|
13 Legearen testuinguruan, berebiziko interesa sorrarazi dute eragindako kaltea konpontzeko gaiek, bai eta delitugilearen eta biktimaren arteko adiskidetzeek
|
ere
. Halako egoeretan, gutxieneko esku hartzearen printzipioa aplikatu behar da, eta talde teknikoak bitartekaritza eginkizuna burutu behar du.
|
|
|
Horren guztiaren ondorioz, gerta daiteke espedientea ez hastea, espediente hori largestea edo ezarritako neurria bukatzea. Berriro
|
ere
, nabariro hobetsi dira hezkuntza irizpideak eta birgizarteratze irizpideak, gizarte defentsaren gainetik, defentsa hori, aurrezaintza orokorrean oinarritzen den neurrian, beharbada etorkizunerako kaltegarri gerta baitaiteke.
|
|
|
...itza judizialean egintza bat bakarrik burutzen da, eta, egintza horretan, epaileak adingabeari adierazten dio, zehatz mehatz eta argiro argiro, adingabe horrek burututako egitateak zergatik diren onartezinak gizartearen ikusmiratik; adingabe horri azaltzen dio egitate horiek zer nolako ondorioak izan dituzten edo izan zitzaketen berarentzat eta biktimarentzat; eta, etorkizunerako, zenbait gomendio
|
ere
ematen dizkio.
|
|
|
Kasurik adierazgarrienetan, egitate horiek indarkeriaz, larderiaz edo gizabanakoak arriskuan jarriz burutu dira. Neurri honen lehentasuneko helburua da ingurune zehatz bat prestatu eta ingurune horrek hezkuntza baldintza egokiak izatea, adingabearen jokabideak gizartearen kalterako zein joera edo gabezia izan eta halako joera edo gabeziak berriro
|
ere
orientatzeko. Horretarako, aldi batean behintzat, noiz eta nahitaezkoa denean, araua hautsi duen adingabeari ezarriko zaio haren askatasuna fisikoki murrizten duen erregimen berezia.
|
|
|
Murrizketa hori handiagoa edo txikiagoa izan daiteke, eta, horren arabera, barneratze mota desberdinak ezarri dira, jarraian azalduko den bezala. Edozein kasutan
|
ere
, barneratzeak norberaren segurtasunerako giroa sortu behar du horretan parte hartzen duten guztientzat, dela profesionalentzat, dela araua hautsi duten adingabeentzat.been garapen psikologikoa behar beza Horregatik, nahitaezkoa da egotaldiaren baldintzak zuzenak izatea, adingalakoa izan dadin.
|
|
|
Egunete hezkuntzako zenbait jarduera burutan adingabearen gizarte hezkuntzako proiektuaren mamia gauzatzea. Dena den, adingabea joan daiteke beste toki batzuetara
|
ere
, aisialdiko nahiz kulturako beste baliabide batzuk erabiltzeko. Hortaz, adingabeari neurri hau ezartzen zaionean, adingabe horrek bere etxean edo familiaren etxean izan dezake oraindik bizilekua, edo, bestela, harrerako erakundean.
|
|
|
Neurri erantsia da motor bizikletak edo ibilgailu motordunak gidatzeko baimena edo berori eskuratzeko eskubidea, edota ehizan aritzeko edo arma motetatik edozein erabiltzeko administrazio baimenak kentzea. Neurri hori ezar daiteke, baldin eta egintzak lotura badu adingabeak egiten duen jarduerarekin eta jarduera horrek
|
ere
administrazio baimena behar badu.
|
|
2004
|
|
|
Gainerako auziek epaiketa arruntaren bidea jarraitu behar dute, horrek ere ezaugarritzat dituela baterakuntza, hur hurrekotasuna eta ahozkotasuna. Edonola
|
ere
, gaia kasu askotan prozeduraren irizpide erabakigarri izan arren, muntak badu oraindik ere zeregin garrantzitsua. Munta finkatzeko erregelak esperientzian oinarritu eta nabarmen aldatu dira, horien edukia eta egitura hobetuz; orobat, ahaleginak egin dira hasierako zehaztugabetasuna bakarrik gerta dadin prozesuaren balioa gutxi gorabehera ere zenbatuezinekoa denean.
|
|
|
Gainerako auziek epaiketa arruntaren bidea jarraitu behar dute, horrek ere ezaugarritzat dituela baterakuntza, hur hurrekotasuna eta ahozkotasuna. Edonola ere, gaia kasu askotan prozeduraren irizpide erabakigarri izan arren, muntak badu oraindik
|
ere
zeregin garrantzitsua. Munta finkatzeko erregelak esperientzian oinarritu eta nabarmen aldatu dira, horien edukia eta egitura hobetuz; orobat, ahaleginak egin dira hasierako zehaztugabetasuna bakarrik gerta dadin prozesuaren balioa gutxi gorabehera ere zenbatuezinekoa denean.
|
|
|
Edonola ere, gaia kasu askotan prozeduraren irizpide erabakigarri izan arren, muntak badu oraindik ere zeregin garrantzitsua. Munta finkatzeko erregelak esperientzian oinarritu eta nabarmen aldatu dira, horien edukia eta egitura hobetuz; orobat, ahaleginak egin dira hasierako zehaztugabetasuna bakarrik gerta dadin prozesuaren balioa gutxi gorabehera
|
ere
zenbatuezinekoa denean.
|
|
|
Prozedura Zibilari buruzko 1881eko Legeak prozesuaren atariko eginbideak ezarri zituen, baina eginbide horiek erabat zaharkituta zeuden eta ez ziren erabilgarriak; izan
|
ere
, urriak ziren legeak agindutako jokabide prestatzaileak ez betetzeagatik sortutako ondorioak, nahiz eta auzitegiak bidezkotzat jo interesdunak eginbideok eskatzea. Arrazoi horiek direla bide, prozesuko zuzenbide zibila eraldatzeko ekimen zehatz batzuek bazter utzi zuten erakunde hori.
|
|
|
Batetik, eska daitezkeen eginbideak gehitu dira, baina zehaztugabeak izatera iritsi gabe. Bestetik, justifikatu gabeko ezezkoa ematen bada, orduan, kalte galeren ondoriozko erantzukizunaren aldean eragingarritasun askoz
|
ere
handiagoa duten ondorio praktikoak ezarri dira, baina horien bitartez gehiegiko hertsatzea eragin gabe.
|
|
|
Prozesuaren hasierako uneetan, demandarekin edo alderdia bertaratzearekin batera, prozesuko baldintza jakin batzuk egiaztatzeko agiriak aurkezteaz gain, oso garrantzitsua da, aurkako alderdia jakinaren gainean egon dadin, auziaren edukiari buruzko agiriak aurkeztea. Gainera, aurkeztu beharreko agirioi legeak gehitu die alderdien uzientzat oinarrizko egitateak (esaterako, hitzak, irudiak eta zenbakiak) jasotzen dituzten bideak eta tresnak, bai eta egitateei buruzko irizpen idatziak eta beste txosten batzuk
|
ere
. Era berean, arau berriek agindu dute demanda kasu batzuetan onartzeko zein agiri behar eta agiri horiek aurkeztea.
|
|
|
Horrekin bat etorriz, auzitegiei ahal eta beste idazki eta tresna horien berri izan ez duelako edo horiek lortzea ezinezko izan zaiolako; baina, horren ormena eman zaie agiriak kontuan hartzea komenigarri ez dela erabakitzeko, baldin eta, jarduna aurrera joan ahala, egiaztatu ez badira agirion berri ez izatea eta horiek lortzeko ezintasuna. Agiria aurkeztean gaitzustea edo prozesua luzatzeko asmoa dagoela erabakiz gero, auzitegiak isuna
|
ere
ezar dezake.
|
|
|
Auzitegiak idazkiak eta agiriak helarazitzat joko ditu, horrek jakin dakienetik kopiak eman zaizkiola prokuradoreen elkargoak antolatutako jakinarazpen zerbitzuari. Horrela, zentzuz arindu da jurisdikzio organoen lana, eta, batez
|
ere
, jurisdikzio izaerarik gabeko langileen lana; egia esan, lan hori alferrekoa da, ez dator bat jurisdikzio organoen eta jurisdikzio izaerarik gabeko langileen eginkizunekin, eta oztopo galanta da horiek beste lan batzuk egiteko. Gainera, gorago esan bezala, sistema berriak «hutsarteak» ezabatzea ahalbidetuko du, behin idazkiak eta agiriak aurkeztu eta horiek helarazi direla egiaztatuta, zenbatzen hasiko baitira gerogarrenean prozesuko edozein jardun gauzatzeko epeak.
|
|
|
Badirudi egokiagoa dela frogaren gaineko arauak jurisdikzio jarduera adierazleari buruzko xedapen orokorretan kokatzea, ez, ordea, prozedura mota zehatza ezarri duten xedapenetan. Horretarako, kontuan hartu behar da frogaren gaineko arauak orokorrak direla lehen auzialdiko prozesu adierazle guztietan, bai eta, hala denean, bigarren auzialdikoetan
|
ere
.
|
|
|
Jarraitzeko, prozedurako aldeei dagokienez, berrikuntza garrantzitsua dakar legeak; izan
|
ere
, froga zatika gauzatu beharrean, orain froga osoa gauzatu behar da epaiketan edo ikustaldian, eta, egiaztatutako arrazoiak direla bide, jendaurreko ekitaldi horietan gauzatu ezin diren eginbideak ekitaldiok baino lehenago gauzatu behar dira, epaileak eta magistratuak bertan egongo direla oso osorik bermatuz. Halaber, 1881eko Legeak arau bakarturen batean aipatu zituen froga aurreratua eta froga ziurtatzea, lege honetan, berriz, osotoro arautu dira.
|