|
2005
|
|
|
Baina bada artikulu bat, non esaten den Europako eskumenak estatu guztien gainetik daudela eta horietatik eratorriko diren legeak, estatuetako legedi guztien gainetik egongo direla. Beraz, hori
|
ere
Konstituzio baten adierazpena da.
|
|
2006
|
|
|
Zera hitzartu zuten: Eskubide pertsonalak bermaturik zeuden 1837ko konstituzioan, Justizia
|
ere
konstituzioak modu berezituan antolatzen zuen. Guztiak horretan ados.
|
|
|
Gauza bera esan liteke PLOren 3.1.e. artikuluak dioenaz, arau berezien aurka doan publizitate debekatua jasotzen baitu. Izan ere, debeku horiek izaera tautologikoa dute, publizitatea ezin baita inolaz
|
ere
Konstituzioaren eta legearen aurkakoa izan («legezkotasun printzipioa») (EK 20 art.). Beraz, esan den bezala, bi artikulu horiek (3.1.a. eta e.) soberan daude zenbaiten iritziz, zeren legeak eta ordenamendu juridikoak horiek babestu nahi dituztenak babesten baititu (Fernández Novoa, 1989: 93; De la Cuesta, 1995:
|
|
|
Publizitatearen Lege Orokorraren 3.e. artikulua soberan egon liteke duen izaera tautologikoa dela-eta PLOren 3.a. artikuluari buruz esan dugunagatik, biek Konstituzioaren 20 artikuluko legezkotasun printzipioa urratzen duen publizitatea debekatzen baitute. Konstituzioaren aurkako publizitatean arau horien eraginkortasuna zalantzagarria bada
|
ere
Konstituzioan aldez aurretik babesturiko printzipio bat defendatzen delako, garrantzitsuena izango da Konstituzioan jasotakoa garatzeko araua zein den zehaztea, hau da, lege arrunta ala erregelamendu bat izan behar duen jakitea. Hori dela eta, nahikoa da lege arrunt bat edo erregelamendu bat erabiltzea oinarrizkoak ez diren eskubideak eta gizarte eta ekonomia politikaren printzipio arautzaileak garatzeko.
|
|
2007
|
|
|
Aurrekotik salbuetsita daude 30 artikulua, 149.1.7 artikuluan xedatutakoaren babesean eman dena; bigarren xedapen gehigarria, 149.1.18 artikuluaren babesean; hirugarren eta laugarren xedapen gehigarriak, 149.1.13 artikuluaren babesean; eta X. kapitulua eta bigarren xedapen iragankorra, 149.1.6 artikuluaren babesean; guztiak
|
ere
Konstituzioko artikuluak.
|
|
|
Lanbide elkargoen jardueraren kontrolari dagokionez, kontuan izan behar da horien izaera juridiko berezia dela bide (sektore oinarri pribatuko korporazio publikoak dira), horien egintzen araubide juridikoa batzuetan zuzenbide publikokoa izango dela (eta, beraz, egintza horien aurkako errekurtsoak administrazioarekiko auzietako auzitegietan aurkez daitezke), eta beste batzuetan, zuzenbide pribatukoa (egintzak gainerako auzitegi arrunten mende egongo dira). ...an ezarritako auzitegi arrunten aurreko errekurtso bereziaren ondoreetarako, ezta babes errekurtsoaren bidez ere (14 artikulutik eta EKren I. tituluko bigarren kapituluaren lehenengo ataletik kanpo dagoelako), baina lanbide elkargo batek aipatu berri dugun oinarrizko eskubideren bat urratzen badu, auzitegi arrunten aurrean errekurtso berezia erabiltzeko eskubidea egongo da, baita babes errekurtsoa
|
ere
Konstituzio Auzitegian; izan ere, lanbide elkargoari, babes errekurtsoaren kasuan, Konstituzio Auzitegiak esanbidez aitortu dio ente publikoaren izaera, KALOren 41.2 artikuluan ezarritakoaren arabera, azaroaren 12ko 93/ 1980 KAA?. Era berean, eta GEEHren 6.1 artikuluaren ondoreetarako, pertsonen izaera zibileko eskubide eta betebeharrei eraso egin ahal dieten lanbide elkargoen erabakien aurka errekurtsoa aurkez daiteke Estrasburgoko Auzitegian, horren inguruko jurisprudentziak ezartzen duen moduan (GEEAE hauek:
|
|
|
Berdintasun printzipioa partikularren arteko harremanetara ere luzatzen da, horiek
|
ere
Konstituzioaren eta antolamendu juridikoaren gainerako arauen mende baitaude (EKren 9.1 art.). Hala ere, printzipio horren eragingarritasuna txikiagoa da partikularren arteko harremanetan botere publikoekin dauden harremanetan baino, baina horrek ez du esan nahi partikularrak printzipio honen aplikazio esparrutik eta Konstituziora bildutako bereizkeriaren debekutik kanpo daudenik (uztailaren 16ko... Egia da printzipioaren eragingarritasuna partikularren artean ñabartuagoa dela, borondatearen autonomiatik eratorritako beste balio batzuekin bateragarria izan behar baita (martxoaren 9ko 34/ 1984 KAE; urriaren 10eko 177/ 1988 KAE; urriaren 19ko 171/ 1989 KAE; martxoaren 9ko 28/ 1992 KAE).
|
|
|
...u Nagusiaren Antolaketa eta Funtzionamendurako 1986ko apirilaren 22ko Erregelamendua onesten dutenak, ekainaren 7ko 1/ 1995 Erregelamendua, Karrera Judizialari buruzkoa, eta horren aldarazpenak, uztailaren 26ko 1/ 2000 Erregelamendua, Auzitegietako Aginte Organoei buruzkoa, etab.), eta Konstituzio Auzitegiak emandakoak, KALOren 2.2 artikuluan ezarritakoaren arabera (eta izaera hori dute hain zuzen
|
ere
Konstituzio Auzitegiko osoko bilkuraren akordioek, indarreko Antolaketaren eta Langileen 1990eko uztailaren 5eko Erregelamendua eta horren geroko aldarazpenak onetsi zituztenek 1994an, 1999an, 2001ean, 2002an eta 2003an). Erregelamendu horiek Legearen mende baino ez daude (BJLO edo KALO), eta gainerako legeekin duten lotura eskumen printzipioak zehazten du, eta ez hierarkia printzipioak; izan ere, organo horien erregelamendu ahala ez da Gobernuak duen ahal bera, EKren 97 artikulua dela bide (108/ 1986 KAE, uztailaren 29koa).
|
|
|
Hau da, kasu horretan, aldez aurretik Konstituzioa eraldatzen ez bada, ezin da tratatua egin. Konstituzioaren gailentasuna bermatzeko, tratatuen aurka, lege lerruneko gainerako arauen aurka bezala, konstituzio aurkakotasun errekurtsoa edo arazoa plantea daiteke; izan ere, logikoa denez, horiek
|
ere
Konstituzioaren mende daude (otsailaren 14ko 28/ 1991 KAE).
|
|
|
«a posteriori» gorengo lerruna hartzen duen lege arrunta, baina aldi baterako bakarrik, klausula anbiguo baten bidez zehaztua (Batzordeak bere egitekoak amaitu arte). Eta hori oso larria bazen, are larriagoa zen Konstituzioaren aurreko beste lege batekin gertatzen zena, horri
|
ere
Konstituzioak «a posteriori» konstituzio lerruna aitortu zion bigarren xedapen iragankor horretan?. Izatez, Errepublikak Konstituzioa bera baino lehenago onetsi zuen:
|
|
|
Era berean, Narváezek
|
ere
konstituzio eraldaketa proposatu zuen. Eraldaketa horren xedea, oinarrian, Senatuaren eraketa berrantolatzea zen, Bravo Murillok 1852an proposatutakoaren ildotik.
|
|
2008
|
|
|
Printzipio hau
|
ere
Konstituzioak berak ezarri du, aurrekontuek Estatuaren sektore publikoaren gastu eta sarrera guzti guztiak barneratu behar dituztela xedatuz. Bestela esanik, aurrekontu bakarra egongo da Estatua osatzen duten Administrazio edo agente guztientzat.
|
|
|
Konstituzioak garbi esaten dizu non dagoen subiranotasuna. Baina baita
|
ere
Konstituzio horrek esaten dizu Gipuzkoak, Bizkaiak, Arabak, eta Nafarroak badituztela eskubide historiko batzuk. Aldaketa sakona nahi baduzu, zuk joan behar duzu Madrilera Euskadin lehenago paktu bat eginez alderdi politiko guztiekin, eta Konstituzioak ematen dituen tresnak erabiliz.
|
|
2009
|
|
|
Bizikidetzarako exijentzia etiko eta demokratikoa da. Horrela bakarrik, Konstituzioa bera ez ezik Autonomia Estatutuak ere aintzakotzat hartuz alegia, bete eta errespeta dezakete legeria eta bloke konstituzionala, herri aginte horiek ez bailukete ahantzi behar Autonomia Estatutuak
|
ere
konstituzio blokearen osagaiak direla.
|
|
2010
|
|
|
Datozen egunetan beste erkidego batzuek
|
ere
konstituzio kontrakotasun helegite gehiago aurkez dezaketela iragarri du. Zehazki beste lau jarriko direla uste du, tartean Gaztela eta Leongoarena.
|
|
2012
|
|
|
Publizitatearen Lege Orokorraren artikulu horri (3 art.), bestalde, kritika egin zaio babesten duena Konstituzioak berak ere babesten duelako (EK 20.4 art.). Gauza bera esan liteke PLOren 3.1.e artikuluak dioenaz, arau berezien aurka doan publizitate debekatua jasotzen baitu. Izan ere, debeku horiek izaera tautologikoa dute, publizitatea ezin baita inolaz
|
ere
Konstituzioaren eta legearen aurkakoa izan («legezkotasun printzipioa») (EK 20 art.). Beraz, esan den bezala, bi artikulu
|
|
|
Orokorraren 3.a) artikuluari buruz esan dugunagatik, biek Konstituzioaren 20 artikuluko legezkotasun printzipioa urratzen duen publizitatea debekatzen baitute. Konstituzioaren aurkako publizitatean arau horien eraginkortasuna zalantzagarria bada
|
ere
Konstituzioan aldez aurretik babesturiko printzipio bat defendatzen delako, garrantzitsuena izango da Konstituzioan jasotakoa garatzeko araua zein den zehaztea, hau da, lege arrunta ala erregelamendu bat izan behar duen jakitea. Hori dela-eta, nahikoa da lege arrunt bat edo erregelamendu bat erabiltzea oinarrizkoak ez diren eskubideak eta gizarte eta ekonomia politikaren printzipio arautzaileak garatzeko.
|
|
|
Urte batzuk lehenago liberalismoaren ikur zirenen helburua, oraingoan, Erresuma absolutista eta beraz antiliberala indartzea zen. Eta horrela, Fernando viiak berriz
|
ere
konstituzio liberala kendu eta aginte absolutista ezarri zuen. Baina 1823ko absolutismoak bere bilakaera izango zuen.
|
|
|
Azkenik, bestelako gaietan Bizkaian
|
ere
Konstituzio espainiarra beste toki guztietan bezala sartu zen indarrean: de igual aplicación que en el resto de la Nación.
|
|
|
Puntu bateraino, ETA HBk berak legitimatu ohi du jarrera hori, batez
|
ere
Konstituzio Espainola Euskadik onartu ez duela lehen mailako argudio gisa behin eta berriz erabiliz, eta ETAk duen herri sostengua HBk lortutako boz kopuruekin uztartuz. Egoeraren normalizazioak, egiten bada, indar gehiago emango dio oinarrizko balore honi:
|
|
2015
|
|
|
Gauza okerra litzateke beste biderik bilatzea baita norbaitengandik besterik ikasi nahi izatea ere. Hiru gauza baizik ez dira izango zabal azalduko ditudanak, eta hauek
|
ere
Konstituzioan bertan datozenak; oso garrantzitsua da, izan ere, haiek gordetzea hainbeste doakiguna dela uler dezagun, Jaunak biziki gomendatu zigun bakea izateko, bai barrutik eta bai kanpotik: bata elkarrenganako maitasuna da; bestea, sorkari guztietatik askaturik egotea; bestea, berriz, benetako apaltasuna; eta azken aipatu badut ere, berau da garrantzitsuena eta beste biak biltzen dituena.
|
|
|
Gauza okerra litzateke beste biderik bilatzea baita norbaitengandik besterik ikasi nahi izatea ere. Hiru gauza baizik ez dira izango zabal azalduko ditudanak, eta hauek
|
ere
Konstituzioan bertan datozenak; oso garrantzitsua da, izan ere, haiek gordetzea hainbeste doakiguna dela uler dezagun, Jaunak biziki gomendatu zigun bakea izateko, bai barrutik eta bai kanpotik: bata elkarrenganako maitasuna da; bestea, sorkari guztietatik askaturik egotea; bestea, berriz, benetako apaltasuna; eta azken aipatu badut ere, berau da garrantzitsuena eta beste biak biltzen dituena.
|
|
|
Konstituzioak, nahiz eta definizio zehatzik ez eman, gaiarekin zerikusia duten zenbait xedapen jasotzen ditu, adibidez, 39.1 artikulua, non familiaren babesa jasotzen den; 43 artikulua, osasunaren babesa jasotzen duena? baina batez
|
ere
Konstituzioaren 41 artikulua kontuan hartu behar da (Mulas, 1984: 69).
|
|
2020
|
|
|
Akordioan, gainera, usurpazio egoera guztiz ezezaguna zela adierazten zen; herrialdeko historia hurbilean aurrekaririk gabekoa zela eta «Konstituzioan esanbidezko irtenbiderik» ez zuela. Ez zegoen, haien esanetan, legearen arabera hautatutako lehendakaririk ez eta hori konpontzeko konponbide espresik
|
ere
Konstituzioan. Zer egin, orduan, ustezko hutsune juridiko konstituzional horren aurrean?
|
|
|
Akordioan, gainera, usurpazio egoera guztiz ezezaguna zela adierazten zen; herrialdeko historia hurbilean aurrekaririk gabekoa zela eta" Konstituzioan esanbidezko irtenbiderik" ez zuela. Ez zegoen, haien esanetan, legearen arabera hautatutako lehendakaririk ez eta hori konpontzeko konponbide espresik
|
ere
Konstituzioan. Zer egin, orduan, ustezko hutsune juridiko konstituzional horren aurrean?
|
|
2021
|
|
|
Kuriosoa da: amak eta izebak ez dute odol bera eta hala
|
ere
konstituzio beraren gainean egin zuten zin denboran oso atzera; nire ama eta nire izebaren arteko lotura nire aita den arren, bataren senarra eta bestearen anaia, bera da konstituzio horren gainean esku osoa jarri ez duen bakarra. Ez dakit esaten nor den bertako eta nor den bertakotzeko balore, eskubide eta erantzukizun horien arabera bizitzeko men egin duen atzerritarra.
|
|
|
Une bakoitzean markatzen diren planteamendu estrategikoei balio dieten ala ez, horren arabera neurtzen da haien erabilgarritasuna. Estatuak
|
ere
konstituzio bermatzaile gisa mantentzen du Armada". 75
|
|
2023
|
|
|
Juana MarÃak, Juanita orduan, hamasei urte ere ez zeuzkan; etxean, heroiak frantsesen kontrako gerran bildutako garaipenak baino gehiago, askatasunaren alde erakutsitako konpromiso erabatekoa nabarmendu zuten. Hain zuzen
|
ere
Konstituzioarekiko atxikimenduak behartu zuen Fernando VII.aren kontra borrokatzera; horren ondotik, Fran  tziako erbestealdia etorri zen eta Riegoren altxamenduak bideratu zuen, azkenik, haren itzulera. Hala bada, hura ote zen bizitzak memorian zizelkatua zion heroiaren irudia?
|
|
|
Printzipio hau
|
ere
Konstituzioak berak ezarri du, aurrekontuek Estatuaren sektore publikoaren gastu eta sarrera guzti guztiak barneratu behar dituztela xedatuz. Bestela esanik, aurrekontu bakarra egongo da Estatua osatzen duten Administrazio edo agente guztientzat.
|