|
2007
|
|
|
Mila zortzi ehun eta hogoita bederatziko auziaren txostenak dionaz, Maddi Korobil anhitz haurrez osatutako familia batean sortua zen, Arkaitz herrian, eta Auier Korobilen alaba zen, hau Sarjant deitua baitzen, Harispe marexalaren batalloneko soldado izana,
|
Espainiako
kanpainaren ondotik eskualde hartan kokatua. Gertakarien denboran, Maddiren ama zegoen familiaren etxaldeko jabe bezala, alarguntsa aspaldixka hartan, zazpi haur hazi behar izan gatik eramaiten zuena, berak hogoita hamazazpi urte zituela oraino eta Maddik aldiz, hemezortziak ez konplituak.
|
|
2012
|
|
|
Ogi joiteak egin gabe requete jantzitan joan zinezten amaren euskara oraindik ezpainetan por Dios y
|
España
eman duzue bizia kurutzada zela sinetsarazi dizute han zinutela ere zeruko saria benedika ditezela kanoiak ireki zirrituetan ebanjelioa loratzen bada
|
|
|
228 Santa Fe: Urrutiko ibarre hartan gerlan" caidos por Dios y por
|
España
" hil nafartar gazteak kurutzada faltsu batean.
|
|
|
Organbidexkatik Borkatxenbordaraino eta Ainhoako Santa Madalenatik Endarlatsaraino, nolako mendi lerroa eta nola
|
Espainia
eta Frantzia, honaindia eta haraindia marraztu diguten gogo bihotzetan. Muga harri eta zedarriak ongi markatu direla gure etxekoen baitan, iparra eta hegoa mendebala eta ekialdearekin nahasiz.
|
|
|
Berdin sistema uzkailtzeko posibilitate hurbila ikusteko, berdin mugimendu sozialen eragina haztatzeko, berdin bere buruan konfiantza atxikitzeko. Segur aski, duela hamabost urteko oldar iraultzaileak inertzia asko galduko du
|
Espainiaren
egoera demokratikoa Europan normalduko denean; laster desafio hori zutik izanen dugu gure aurrean.
|
|
|
Jarrera nazionalista soila ondo ekarria da Balkanetan gertatzen ari diren gertakariei begira. Muga arazoak tiroka" konpontzen" direnean, auzoan denek aurki ditzakegu garbitu nahi gaituzten" serbiar" potentzialak, eta Jugoslavian marxismoak eta federalismoak konpondu ez dituzten arazoak
|
Espainia
batuan oraindik larriagoak izan daitezkeela baieztatzeak ez dirudi astakeria.
|
|
|
13
|
Espainiako
kasua eta Konstituzioaren 8 artikulua ezagunak zaizkigu: depuratu gabeko armada frankistak Espainiaren demokrazia eta batasuna defendatzeko" misio" berezia ukan zuen, Mendebaldeko Konstituzioek armadari ematen dien leku normalaren gainetik.
|
|
|
13 Espainiako kasua eta Konstituzioaren 8 artikulua ezagunak zaizkigu: depuratu gabeko armada frankistak
|
Espainiaren
demokrazia eta batasuna defendatzeko" misio" berezia ukan zuen, Mendebaldeko Konstituzioek armadari ematen dien leku normalaren gainetik. Uruguayn, armada ez hunkitzeko legea erreferendum batek onartu zuen; baina Hegoamerikatako leku askotan, armadaren inpunitatea sistema blokeatzeko edo oztopatzeko gaitasunarekin uztartzen da:
|
|
|
Hegoaldeari begiratzen badiogu, Europako molde berrien arabera ez da ezer aldatzeko.
|
Espainiako
modeloa ez da modelo federalista, baina Espainiako komunitateek dituzten eskubideak oso handiak dira konparatzen badira aipatutako estandarrekin. Ez naiz ari Konstituzioak onar dezan autodeterminatzeko edo bereizteko eskubideaz:
|
|
|
Hegoaldeari begiratzen badiogu, Europako molde berrien arabera ez da ezer aldatzeko. Espainiako modeloa ez da modelo federalista, baina
|
Espainiako
komunitateek dituzten eskubideak oso handiak dira konparatzen badira aipatutako estandarrekin. Ez naiz ari Konstituzioak onar dezan autodeterminatzeko edo bereizteko eskubideaz:
|
|
|
Oso erraza da kontradikzio hori gainditzea nazionalista gisa pentsatzen bada, baina nazionalista zentzu puruan, ez guk geneukan zentzu" aldrebestuan", komunista ginelako eta internazionalismoaz sinesten genuelako. Gogoan dut trantsizio denboretan, oraindik Triunfo aldizkaria publikatzen zenean," La Capilla Sixtina" ren artikulu bat, eta han, lagun batekin ari zelarik," nola esan dezakek Gibraltar
|
Espainia
dela eta Ceuta eta Melilla ere Espainia direla?", besteak erantzun ziola" pentsa ezak espainol gisa," kito. Gure etsai nagusia lehen auzoa baldin bada, auzoa zanpatu da.
|
|
|
Oso erraza da kontradikzio hori gainditzea nazionalista gisa pentsatzen bada, baina nazionalista zentzu puruan, ez guk geneukan zentzu" aldrebestuan", komunista ginelako eta internazionalismoaz sinesten genuelako. Gogoan dut trantsizio denboretan, oraindik Triunfo aldizkaria publikatzen zenean," La Capilla Sixtina" ren artikulu bat, eta han, lagun batekin ari zelarik," nola esan dezakek Gibraltar Espainia dela eta Ceuta eta Melilla ere
|
Espainia
direla?", besteak erantzun ziola" pentsa ezak espainol gisa," kito. Gure etsai nagusia lehen auzoa baldin bada, auzoa zanpatu da.
|
|
|
Hemendik inferitu zen
|
Espainiak
aldatu zuela Europak onar zezan, eta aldakuntza horren osakin nagusi bat borroka armatuaren foku euskaldunari irtenbidea ematea izanen zela. Hain zuzen, ETAk nahi zuen irtenbidea (KAS Alternatiba), gauzagarri izanen zela nazioarteko ingurune horretan pentsatu zen.
|
|
|
Baina kalkulu faltsua zen bere bi elementutan, kontutan harturik Europak eta
|
Espainiak
demokrazia autoritario bera onartzen dutela, kapitalaren zerbitzuko eta antiterrorismoan finkatua. 1992ko urteaz izandako fedeak zer kalte ekarri duen ikusteko dago oraindino.
|
|
|
Beste arazo bat trantsizio modeloan datza (diktaduratik demokraziara).
|
Espainiako
trantsizio modeloa eredugarri bilakatu da nazioartean, hemen trantsizioaren (erreformaren) huts egiteaz apustuak egiten ziren bitartean. Modelo paktatuaren onartzeak borroka armatuko foku esanguratsuetan ere eman da (El Salvador), eta begiak zabaltzeko balio behar zukeen.
|
|
|
ETAk parada garrantzitsu bat ikusi zuen negoziaketa bortxatzeko, eta atentatu gogorrak egin zituen Katalunian; ezagunena, Vic-eko Guardia Zibilaren kuartelaren kontrakoa (hamar hil, haien artean bost haur). Ezker Abertzaleko giroetan, eta bereziki presoen lagun eta senitarte artean,
|
Espainiako
gobernuak negoziaketak onartzeko beste erremediorik izanen ez zuela aipatua izan zen eta esperantza nahikoa sortu ere.
|
|
|
1975eko Hendaiako" Mugalde" liburutegiaren aurka estreinatu ziren, trantsizio denboretako errebindikazio nahasiekin jarraitu eta GAL en 28 hildakoekin bururatu. GALek
|
Espainiako
Gobernua Sozialistarekin zituen loturak frogatutzat eman daitezke; ATE" botere faktikoen" kontrolpean zegoela ematen du; beste atentatu batzuk (Argala hil, adibidez, 1978ko abenduaren 21an) zerbitzu sekretuek zuzenki eginak izan bide dira.
|
|
|
85 Luis Roldan sozialista Guardia Zibilaren Zuzendari Orokorra izan zen; GALen kasuan ere inplikatu zuten. Ustelkeriaz dirutza ederra bildu zuen, 1993 dimisioa eman,
|
Espainiatik
joan eta 1995ean Bangkoken atxilotu zuten. 28 urte kartzela bildu zuen eta 2005etik bigarren/ hirugarren graduko onura penitentziarioak izan ditu.
|
|
|
87 ETAk indar militarra erakutsia zuen, eta kontaktuak bazituen
|
Espainiako
Gobernuarekin; gehiago dena, 1991ko abenduan su eten bat eskaini zuen elkarrizketak errazteko. Baina Gobernuaren jokaldi" nagusia" Bidarteko atxiloketa izan zen:
|
|
|
Argi da. Gure gazte garaian
|
Espainia
nazio bat zen baina ez kontzientzia nazional indartsu bat zuen nazio bat, eta Euskal Herrira zetozen etorkinak ere Extremadurako edo andaluz ziren, kontzientzia erregionalagoa zen nazionala baino. Estatuko nazioak artikulatzeko ere, oposizioaren eskema ez zen oraindik finkatua:
|
|
|
Nazionalismo horrek goiz ala berandu erreprimitu egin du nazionalismo iraultzailea, eta egiten ez badu Madrilek konpetentzia hori uzten ez diolako da. EAJren arazoa zera da,
|
Espainiako
estatuaren erasoen aurka jarrera erradikal bat hartzeko guztiz behartua egon behar duela. 1936an bezala:
|
|
|
asteko," guk ez dakigu zer egin..." 10, gero faxistak etorri eta nazionalistak fusilatu, eta fusilatzeak hasten direnean joaten da EAJ trintxeretara.
|
Espainiako
sistemak uzten badizkio bere gobernutxo, parlamentutxo, presupostutxo eta beste holako" txo" batzuk, polizia batekin gainera iraultzaileak zapaltzeko, lan hori egingo luke pozik.
|
|
|
Batetik abertzaleen isolamendua.
|
Espainiako
herriarekin gertatzen ari zaiguna, garai batean" los vascos que majos" eta orain" los vascos que cabrones". Nahi duzunagatik, baina gure eta espainolen arteko komunikazioa eten egin da.
|
|
|
Nahi duzunagatik, baina gure eta espainolen arteko komunikazioa eten egin da. Oso grabea da hori, lehen gure iraultza
|
Espainiako
iraultzaileekin elkartasunean emango zela uste baikenuen, ez baikenuen inondik ere pentsatzen Espainiako herri osoa aurka dugula. Zein puntutaraino ari den nazionalismo irrazionala sartzen Espainian, arrazoi batek esplikatzen du:
|
|
|
Nahi duzunagatik, baina gure eta espainolen arteko komunikazioa eten egin da. Oso grabea da hori, lehen gure iraultza Espainiako iraultzaileekin elkartasunean emango zela uste baikenuen, ez baikenuen inondik ere pentsatzen
|
Espainiako
herri osoa aurka dugula. Zein puntutaraino ari den nazionalismo irrazionala sartzen Espainian, arrazoi batek esplikatzen du:
|
|
|
Oso grabea da hori, lehen gure iraultza Espainiako iraultzaileekin elkartasunean emango zela uste baikenuen, ez baikenuen inondik ere pentsatzen Espainiako herri osoa aurka dugula. Zein puntutaraino ari den nazionalismo irrazionala sartzen
|
Espainian
, arrazoi batek esplikatzen du: formazioan dagoen nazio bat dela, lehen aipatzen nizunez.
|
|
|
Benoit Pecasteing, hila. o Frankismoaren aurkako borrokaren esanahia:
|
Espainiako
gerla, nazismoaren kontrakoa, Frantziako erresistentzia, dena lotua ikusten zen Franco hil arte bederen. o Gizarte mugimenduen eta ETAren arteko lotura bizia: nuklearraren kontrakoa, langileen mugimendu bera, feminismoa.. denak lotuak borroka armatuarekin; urte horietan mugimendu horiek esanahi baikorra zuten Europako ezkerrean, eta gure onurako lotzen zitzaizkigun.
|
|
|
Mendebaleko demokrazia defendatzeko jarrerak hartu du lehentasuna.
|
Espainia
sistema horren barnean sartzen delarik, euskal borroka armatua arbuiatzen da. Gauza ezkorren gainean finkatu bezala deskribatzen da:
|
|
|
• Euskal Herriko egoera: o
|
Espainiako
erregimena demokrazia bezala onartua dago. Tortura eta beste praktika bortitzak salbuespen gisa hartzen dira.
|
|
|
Halere, ez onartze honen funtsa ongi ulertu behar da; instituzio demokratiko burgesen oinarria boterearen delegazioa da, herriak (bozen bidez bereziki) instituzio finkatuetan dabiltzan politikariengan egiten duena, eta ETA HBk15 ez du kritikatzen delegazio edo ordaingoaren printzipioa. Argi eta garbi onartzen ez duena botere politikoaren kokatzea da, euskal instituzioak
|
Espainiakoen
menpean gertatzen direlako. Konflikto honen funtsa arazo nazional nazionalista dugu (bien aldetik), eta, eduki honi buruz, auzi honek ez du epe labur edo ertainean irtenbide definitiborik izango.
|
|
|
1995etik aitzina, lurraldetasuna eta autodeterminazioa abiapuntu," Alternatiba Demokratikoa" izanen da negoziatzeko proposamena. alor legislatibo eta legal berria lortu nahi duela ematen du. Alderantziz,
|
Espainiako
Gobernuak ez du oraindik horrelako urratsik egin, trantsizioaren lehen garaietan lortutako libertateak aski zaizkiolarik.
|
|
|
Gauzak horrela baldin badira, jarrera horren hautatzeak errazten du
|
Espainiako
gobernuarekin ulertze posible bat. Lehen esan dudanez, etsaigo nazionalistaren printzipioak negoziaketetarik kanpoan utzirik, ETAk onartuko luke ulertalorra sistema demokratikoaren baloreen barnean kokatzea, eta eztabaida joko erregela horien arabera eramatea.
|
|
|
Horrek ez du problema sobera handirik aurkezten ENAMen barnean, ikusirik zein diren afiliazio estrategiko eta afektiboak. Berriz (eta hau da kakoa negoziaketei begira) arazo larriak dakartza
|
Espainiako
uste publiko eta presio talde gogorrei begira. Hitz batez, AMNISTIA OROKORRAREN AUZIA planteatzen du: ETArentzat, epe labur eta argien ostean, kanpoan, kartzeletan edo klandestinitatean direnak guztiz legalki egon dira Euskadin, alderdi abertzaletan, administrazioan, eta hautetsien artean kargu publikoz jabetzeko inongo oztoporik gabe.
|
|
|
Amnistia orokor eta mugagabeak, tentsio handiak sortuko ditu.
|
Espainian
negoziatu nahi dutenek, kontrako indar horiek menderatzeko abagune berezi bat dute. Hortaz ere arituko gara.
|
|
|
Berriz, oraingo indar harremanak kontutan harturik, gobernu honekin izan daitezke kontaktuak eta elkarrizketak, baita lorpen partzialak ere. Baina ez negoziazioa garatu.
|
Espainiako
egitura demokratikoa dela eta, eta epe labur edo ertain batetan behintzat, alternantzia aldakuntza hauteskundeen inguruan gerta daiteke soilki. Han, uste publikoaren olde maioritario batek plebiszitatuko balu negoziazioaren bururatzea bere programan dukeen alderdi edo alderdi koalizioa, indarrik aski izango luke kontrako presio taldea eginkorki baztertzeko.
|
|
|
Horiek hola, negoziaketak epe aski luze baten barnean ikusi behar dira. ENAMen eginkizunak, beraz, kontaktu politikoetan eta iduri publikoan, abagune horrek markatzen dituen beharkizunak kontutan hartu ditu: Kontaktu politikoetan,
|
Espainian
inguratzen gaituen isolamendua apurtzeko, negoziazioa erreforma oldar baten barnean onar dezaketen alderdi eta indar sozialekin konpromezuen bila. Konstituzioa modu federalista batez aldatu nahi dutenak, erreforma sakonduz faxismotik datozen presio taldeak akabatu nahi dutenak, eta oraindik hausturaren alde direnak dira, ziur aski, kontaktu gai. Uste publikoari so, ETAri dagokio lan garrantzitsuena.
|
|
|
Egia esan, ENAMen barnean nagusi den interpretazioa lehena da, errealitate gogorrari dagokiona. Denbora luzez,
|
Espainia
oraindik diktadura militar bat dela esana izan da; estatuaren boterea militar antidemokratiko erdifaxistek bahitzen dutela, eta, insurrekzioaren ezinean, jendilaje hori makurtzera ekarriko duen gauza bakarra" higatzezko guda luzea" izango dela aldarrikatu da.
|
|
|
Kontzepzio hau, nire ustez, ez da soilki errealistagoa:
|
Espainiako
oraingo sistema, Europako beste demokraziekin parekagarria da; dituen jite bereziak (hala nola Ejertzitoaren Europan ez bezalako pisu politikoa) ez dira aski" diktadura militar" gisa kontsideratzeko, eta lortu duen nazio arteko ezagutza argi argia da. Inork ez du gehiago kontsideratzen Espainia diktadura bat bezala, eta nekez mantendu daiteke aitzin uste horren gainean finkaturiko politika bat (18).
|
|
|
Espainiako oraingo sistema, Europako beste demokraziekin parekagarria da; dituen jite bereziak (hala nola Ejertzitoaren Europan ez bezalako pisu politikoa) ez dira aski" diktadura militar" gisa kontsideratzeko, eta lortu duen nazio arteko ezagutza argi argia da. Inork ez du gehiago kontsideratzen
|
Espainia
diktadura bat bezala, eta nekez mantendu daiteke aitzin uste horren gainean finkaturiko politika bat (18).
|
|
|
Europako balore politikoen onartze horrek zuzen ukitzen du ejertzitoaren arazoa.
|
Espainian
, XIX eta XX. mendeetan, militarren interbentzionismo politikoa ikaragarria izan da: kolpe baten mehatxua ez da inoiz baztertu behar, tradizio batzuen inertzia historikoa ikaragarria baita.
|
|
|
Eta, horiek, hola, negoziaketen edukiaz ohitura demokratikoek markatzen dituzten zedarriak aski garbiak direla hartu da kontutan. Hitz batez: ETA HBk, beren burua eta beren ingurutako indar sozialen egoera eta etorkizuna zuzenki negozia ditzakete
|
Espainiako
gobernuekin. Berriz, ETA HBren eta Gobernuaren artean ezin erabaki ditzakete (bai aipatu edo bideratu, baina ez erabaki) ohitura demokratikoen arabera herri bozketen bidez trenkatzen diren arazoak: formula honen presentzia ezinbestekoa izango da.
|
|
|
(8) Halere, ez da sobera sinetsi behar 1992ko Europan behar den bezala onartua izateko
|
Espainiak
Euskadiko arazoa konpondu duenik. Ipar Irlandan hemen baino askoz bortizkeria gehiago gertatzen ari da, eta Bretainia Handia aspalditik da Europan.
|
|
|
(12) Ez dut nik pentsatzen" indar faktiko" horiek
|
Espainia
gobernatzen dutela, baina duten indarra Europan ohi den baino handiagoa da. Segur aski, GALek izan dituen potentzia eta gobernuaren aldetiko tolerantzia presio talde horrek sortu ditu.
|
|
|
baina nekadurak emandako gogo honek ez du edozein negoziaketaren alde direla esan nahi.
|
Espainiako
batasuna hautsi nahi duten eta inozenteen bizitza sakrifikatzen dutenen kontra piztu den gorrotoa ere zinezkoa da. Beraz, negoziaketaren ondorioa ETAren desagertzea bada, denak ados; baina Euskadi autonomoago batetan ETAko militanteak diputatu edo ministro ikustearekin, ez dira denak hain ados izango.
|
|
|
(14) ETA eta Euskadiko nazionalismo erradikala ez dira
|
Espainiako
problema nagusia, beste guztiak bigarren planoan uzten dituena, alegia. Lehen Bretainia Handia eta Ipar Eireko arazoa aipatu dugu, esateko nola Europako orekan barne arazoak estatuen ehiza partikularra diren, eta nola borroka leku kronikoen iraupenaz akomeatu daitekeen sistema.
|
|
|
(22) Konstituzioak autodeterminazioaren arazoa nola tratatzen duenari buruz, asko idatzi da. Pesimistek, arrazoiaz nire ustez, guztiz ukatzen duela diote, eta, errabiaz eta ironiaz,
|
Espainiako
batasuna begiratzeko artikulu 8.ak ejertzitoari ematen dion leku ezohikoa agertarazten dute. Optimistek, berriz, Estatutuaren xedapen gehigarriak eta erreformarako artikulu 168.ak zabaltzen dituzten posibilitateak azpimarratzen dituzte, erreforma federala lortzeko posibilitate gisa.
|
|
|
21
|
Espainian
Felipe Gonzalez zegoen gobernu-buru, 1982 eta 1986ko hauteskundeak irabazita. 1987an, Erkidego Autonomoan PSE sartu zen Ardanzaren gobernuan, PNVkin koalizioan.
|
|
|
Joko errealista da, baina joko horrekin ETA HB likidatuko dutenik ustea ez da errealista. Euskal abertzale horiek ere badute bere legitimitatea eta bere oinarri sozial eta ideologikoa,
|
Espainia
batua eta haren oraingo oinarriak onartzen ez dituztenak.
|
|
|
ETAk berehala baieztatu zuen Estatuan ez zela iraultza sozialistarik gertatuko: ezintasun horrek eten bat sortzen zuen Euskadiko eta
|
Espainiako
egoeren artean. Bestalde, monarkia eta demokrazia botere faktikoen nagusitza egokitzeko eta ezkutatzeko formatzat salatu zituen.
|
|
|
Historikoki, Hego Europa da lehen atala: Portugal,
|
Espainia
eta Grezia.
|
|
|
ETAren borroka isolatuta gelditua da: ETAren modeloa inor gutxik onartzen du
|
Espainian
, eta gero eta jende gutxiagok Hego Euskal Herrian, gizartearen aldakuntzak, apolitizazioa, kontrainsurgentzia eta Ajuria Eneko Hitzarmena direla medio. ENAMen militanteak, lagunak eta aliatuak dira, beste inor gabe, ETAren alde agertzen diren bakarrak.
|
|
|
ez" damutuarena" (1982ko lege 304), baizik eta" berezituarena" (dissociati 1987/02/18ko legea), esan nahi baita borroka armatu utzi edo harekin hautsi dutenena, arrazoi pertsonalengatik, baina inor salatu gabe eta zentzurik ez duen barkamen indibidualik eskatu gabe. Bide horretatik zebilen
|
Espainiako
epaile progresisten tendentzia, eta hortik zihoan nire artikuluan proposatu jarrera ere. Presoen inguruko komunitatean nahikoa eztabaida izan zen eta, azkenean, kolektiboak bide hori errefusatzea erabaki zuela jakina da.
|
|
|
Zer etsenplu behar da eman, jakinik mendean gaindi etengabe errepikatu direla?: Kronstadtko marinelak,
|
Espainiako
anarkistak, Trostky bera Mexikon eraila (Frida ikusi duzue?), Iraultza Kulturala, edota, ausarkeria sobera ez bada, La Guardia anaiak160?
|
|
|
Gure artean ibiltzeko jokamolde baliosa, baina gerla soziala irabazteko berdin balio du? XIX. mendeko bukaeratik, lehengo sindikatuetan gehiena izan zen anarkismoa gutxiengo bat bilakatu zen; gero Ukrainian,
|
Espainian
, berdin Italiako lantegi kontseiluetan, zerbait izan zen, baina, oro har, galtzaileen artean gelditu zaigu. Eraginkortasun eskasa lepora dakioke, eta eskas horren ontsa ulertzeko burgesen errepresioa eta estalinisten amorrua aipatu behar badira ere, komeni da barnagora joatea.
|
|
|
Erantzuna Ikasteko gogoa genuen, batez ere nazionalismo iraultzaileaz, Euskal Herriko historia politikoaz, iraultza sozialaz... Esperantza handia genuen
|
Espainian
diktadura botako genuela, Euskal Herria askatuko genuela eta munduan iraultza posible zela. Bestalde, klandestinitatean denek ezagutzen dituztenak ez dira hain atseginak:
|
|
|
Gero egin nuen hautua, autonomo libertarioena zen. Orduko oldar antiautoritarioaren barnean, eta
|
Espainian
frankismoaren diktadura bukaeran eta trantsizioaren hasieran, bazen oso mugimendu handia langileen auto eraketarako. Apustu egin genuen Euskal Herrian iraultza herrikoi eta antiautoritarioa posible zela.
|
|
|
Gatibu gaituztenekin itun berria egiteko asmo planifikatua dute.
|
Espainiaren
eraso faxistaren aurrean independentziaren aldeko jarrerak indartuko zirelakoan, eta horiei oztopo egiteko asmatu zen" Ibarretxe plana". (...) Euskadi Ta Askatasunak, borroka den bide malkartsu, gogor, batzuetan zail, baina beti eder horretan orain arteko erabakitasun berarekin jarraitzeko konpromiso irmoa berresten du.
|
|
|
Komunikabide europarrei so, trantsizioa etorri zitzaidan burura. Ezker abertzaleak esana zuen
|
Espainia
diktadura militar gelditu zela, eta munduan zehar, berriz, Espainia onartua zen diktaduratik demokraziara igarotzeko modelo bezala. Justizia aldetik, frankisten inpunitatea segurtatzeko eta Euskal Herriaren nahiak isiltzeko moduak ez ziren oso ohoragarriak, baina bistan zen Europak ez ziola deus eskatuko Espainiari, are gutxiago inongo defizit demokratikoren konpontzea.
|
|
|
Komunikabide europarrei so, trantsizioa etorri zitzaidan burura. Ezker abertzaleak esana zuen Espainia diktadura militar gelditu zela, eta munduan zehar, berriz,
|
Espainia
onartua zen diktaduratik demokraziara igarotzeko modelo bezala. Justizia aldetik, frankisten inpunitatea segurtatzeko eta Euskal Herriaren nahiak isiltzeko moduak ez ziren oso ohoragarriak, baina bistan zen Europak ez ziola deus eskatuko Espainiari, are gutxiago inongo defizit demokratikoren konpontzea.
|
|
|
Ezker abertzaleak esana zuen Espainia diktadura militar gelditu zela, eta munduan zehar, berriz, Espainia onartua zen diktaduratik demokraziara igarotzeko modelo bezala. Justizia aldetik, frankisten inpunitatea segurtatzeko eta Euskal Herriaren nahiak isiltzeko moduak ez ziren oso ohoragarriak, baina bistan zen Europak ez ziola deus eskatuko
|
Espainiari
, are gutxiago inongo defizit demokratikoren konpontzea. Komunitate europarrera bildu zuten, eta, integrazioaren eta olinpiaden data magikoak pasata, gu berdin astoak.
|
|
|
Badakizu, historian gaindi baikortasun iraultzailearen garaiak, aberatsak eta emankorrak izanik ere, bakanak eta laburrak dira...
|
Espainian
trantsizioa bermatu zen, eta garai nahasietan etxean gordeta zirenak berriz agertu ziren; Europan normal eta nagusi den sisteman, hau da kapitalismoa eta demokrazia errepresentatiboa lotzen dituen sisteman, jende" normal" horiek dagokien lekua hartu dute. Sindikatuak legalizatu ziren, eta nagusiekin akomeatu krisia eta langileria kontrolatzeko... ordenuzko alderdi nazionalistak, PNV bereziki, erreformaren autonomia beren gain hartu zuten, eta independentzia iraultzailearen ametsak eta estrategiak oztopatu zituzten...
|
|
|
Uste dut
|
Espainian
eta bere posesioetan izan genuen baikortasun berezia, diktaduraren bukaerarekin lotuta, oso fenomeno partziala zela, eta munduan gaindi garaitu duen iraultzaren aurkako giroak irentsi zuela gero. Marxismo autoritarioaren krisiak sinesgarritasuna kendu zion izpiritu iraultzaile osoari, eta egia izanik libertarioek aspalditik autoritarismo horren kritika egina genuela, krisi garaian kritika hori nahikoa konfidentziala gelditu da, eragin sozialik gabe.
|
|
|
Gertatzen dena gero kapitalisten artean ere kontradikzioak badirela, eta herriaren interesak defendatzeko ez ginela sektarismoan erori behar, ez ditugula paradak alferrik galdu beharrik. Eman dezagun
|
Espainian
gobernatzen duen PPen edo Nafarroako UPNen aurka. Puntu bateraino ulergarria da Nafarroako abertzale eta ezkertiar batzuen taktikoki biltzea, Nafarroa Bai175, guztiz atzerakoia den eskuin horren borrokatzeko.
|
|
|
Euskal Herria aberria, Nafarroa euskaldunen estatua. Haren ideia batzuk Ezker abertzalean erabiliak izan dira, partikularki
|
Espainiarekiko
harremanak etengabeko gerlaren bidez ikustekoak. non ez dugun beste lotura bat bilatzen autoritarismoaren bidea ontzat eta beharrezkotzat eman duen ezker abertzale ofizialarekin.
|
|
|
Eta, bukatzeko, bueltarik gabeko argudioa, erdaraz euskaraz baino argiagoa dena: " por Euskadi se muere y por
|
España
se mata".
|
|
|
188 2003ko abenduan Batasunak proposatu zuen autodeterminazioaren aldeko abertzale guztien elkartzea
|
Espainiako
hauteskundeei begira. ETAk ontzat eman zuen proposamena.
|
|
|
191 Ekintza terroristen gehiegikeriek egin kaltea ETAk zeharkako modu batez aitortzen hasi zuen" su eten partzialak" aldarrikatu zituenean: 2004an Kataluniarako, 2006an
|
Espainiako
hautetsientzat. Ezker abertzalean jende nahikoak pentsatzen du aitortza horiekin ETAk aski egin duela:
|
|
|
Postura askoz zabalagoa hartu zuen, Lizarratik abian status politiko berria lortzeko. ETAk herriarengan utzi zuen marko berria lortzeko protagonismoa, eta nola hitz horiek(" herriaren eskuetan utzi...") formula lanbrotsuak diren, EAJ eta EArekin elkar-lanari eman zion
|
Espainia
eta Frantziarekin hausteko ardura, instituzio nazional berriak sortzeko manua eta, garaipenez garaipen, autodeterminazioa eta presoen askatasuna lortzea. Tamalez, irrealismo hutsa zen eta hasieratik sartu zen ETA politika fikzioaren bidetik.
|
|
|
Nazioarteko espezialista gehienek oraingo ETA kondenatzen badute ere, oroitzen dira nola frankismoaren azken denboretan denek, frankistek salbu, onartzen zuten ETAren borroka askatasunaren onerako jotzen zuela; trantsizioaren hasieran eta 1975 arte bederen ETAk izan zuen eginkizun positiboa eta herriarekin identifikazio zabala aipatuak izan dira duela gutxi arteko historiografian. Oraingo
|
Espainian
, berriz, idazle gehienek ez diote deus onik ezagutzen ETAri. Espainian nazionalismoa berpiztu da eta alderdi konstituzionalek lotsagabeki nahasten dituzte sentimendu bakezaleak, demokraziaren defentsa eta nazionalismo espainola.
|
|
|
Oraingo Espainian, berriz, idazle gehienek ez diote deus onik ezagutzen ETAri.
|
Espainian
nazionalismoa berpiztu da eta alderdi konstituzionalek lotsagabeki nahasten dituzte sentimendu bakezaleak, demokraziaren defentsa eta nazionalismo espainola. Euskal Herriko ahobero batzuen laguntzaz, ezker abertzalearen fenomeno osoa, hasieratik eta zoko moko guztietan, era iraingarri, unilateral eta arinaz tratatzen dute, faxismo bat gisa.
|
|
|
legeak arrazoia ematen badie, Gobernuak legea aldatuko du!" bera: euskaldun horiek,
|
Espainiako
demokraziaren etsaiak, denak biolento, denak faxista.
|
|
|
Hau esan eta, egia egia: gurean gehien sendi dugun estatu terrorismoa ez da ETArena, ez da iraultzailea aparentziarik ere, baizik eta
|
Espainiako
gobernuena, zuzenki edo tolerantziaz. Batallon Vasco Español, ATE, GAL,... Estatuak sortu ditu eta Iparraldean bereziki pairatu ditugu; gainera, indar errepresiboek tortura eta exekuzio zuzenen kate luzea daramate, kasik zigorrik gabe; auzitegi berezien existentzia gauza legala da, eta, denbora berean, preso politikoei ematen zaien tratamendua da desberdin, bortitz eta ilegala.
|
|
|
133 Ohar nahikotxoa egin didate paragrafo honetaz, ematen baitu internazionalismoaren zama euskaldunen gainean ematen dudala, ahaztuta zein elkartasun gutxi datorkigun
|
Espainia
eta Frantziako mugimendu langile edo ezkertiarren aldetik. Ez dut ahaztua, arazo larria da, baina liburuaren gai nagusia gu eta gure jarrera da.
|
|
|
134
|
Espainiako
Parlamenturako hauteskundeetan.
|
|
|
137 1983 hasi zen presoen aurkako politika sistematikoa:
|
Espainiako
hegoaldera igorri, isolamendua, umilazioak... Dispertsiorako politika 1989an kontsentsuatu zen.
|
|
|
Eta presoen askatasuna ez da garaipen politiko militarraren ondorioa izanen. Epe laburrean edo ertainean, indar harremanak ez dira independentzia eta sozialismoaren alde, eta nekez ikusiko ditugu
|
Espainia
eta Frantziako gobernuak eta militarrak garaituak, Euskal Herriko independentzia onartzeko behartuak eta, ondorioz, preso guztiak askatzeko dokumentua izenpetzen. Helburuek mantentzen gaituzte, haien bila mugitzen ari gara, baina ez da oso egokia horien lortu arte presoek dauden egoeran jarraitu behar dutela onartzea.
|
|
|
139 Urte haietako EPPKen mezuetatik ateratako puntu batzuk: "
|
Espainia
eta Frantziako kartzelak euskal herritarrez betetzen dira etengabe. Eta Euskal Herriaren eskubideak errespetatzen ez direno, ez da etenik izango.
|
|
|
Zentzu berean, gatazka baten ondorioz gaude gu preso. Gatazka hori faltsuan ixten bada edota gu borrokara biltzeko izan ditugun arrazoiak ez badira gainditzen, gaurko asea eta biharko gosea izanen da; ziur dakigu berriro ere
|
Espainia
eta Frantziako kartzelak euskal herritarrez beteko direla. (...) Gure eskubideak ez baitira egoera zehatz baten trukean onar litezkeen aldarrikapenak.
|
|
|
145 Jurgen Habermasek ezagutarazi duen kontzeptua (1989).
|
Espainian
batzuek oso modu txirenez ulertu dute," konstituzionala" Espainiako konstituzio konkretuaren errespetua balitz bezala. Joxe Azurmendik beste pentsalari baten gaizki erabiltzeko manera salatzen du:
|
|
|
145 Jurgen Habermasek ezagutarazi duen kontzeptua (1989). Espainian batzuek oso modu txirenez ulertu dute," konstituzionala"
|
Espainiako
konstituzio konkretuaren errespetua balitz bezala. Joxe Azurmendik beste pentsalari baten gaizki erabiltzeko manera salatzen du:
|
|
|
Gaur egun, espainolen artean gero eta ahots gutxiago dago gure nortasun nazionalaren azken ondorioak onartzeko, demagun autodeterminaziorako edo independentziarako; bai bozketetan, baita intelektualitatearen barnean, gauza bera ikusten da; gurekiko erabiltzen den hizkuntza gero eta gehiago da ez ulertzearena, nazionalistak garela esateagatik derrigorrez integristak garela, erdi faxistak... Beraien aldetik ez dut ikusten konfliktoa ulertzeko inolako gogorik, arbuiatzeko baizik. Hori
|
Espainia
aldetik, eta gure aldetik harrituta nago ikusten dudanean nola, adibidez, Ezker Abertzalean edo Euskal Herriaren barnean ezkerreko sentsibilitate tradizionalarekin egiten diren gauza gehienetan, langile frontetan edo borroka sozialetan, diskurtso nagusia gero eta gehiago diskurtso nazionalista hutsa dela, gogor eta trinkoa. Hau da, nolabait pentsatzen da espainolekin dugun gatazkan irtenbide bakarra gure nortasuna bortxaz onarraraztea dela, eta ez dagoela espainolen aldetik nazioarte mailako laguntza posiblerik, guztiok elkarrekin Espainiako egoera politikoa aldatzeko aukerarik, gure eta haien onerako.
|
|
|
Hori Espainia aldetik, eta gure aldetik harrituta nago ikusten dudanean nola, adibidez, Ezker Abertzalean edo Euskal Herriaren barnean ezkerreko sentsibilitate tradizionalarekin egiten diren gauza gehienetan, langile frontetan edo borroka sozialetan, diskurtso nagusia gero eta gehiago diskurtso nazionalista hutsa dela, gogor eta trinkoa. Hau da, nolabait pentsatzen da espainolekin dugun gatazkan irtenbide bakarra gure nortasuna bortxaz onarraraztea dela, eta ez dagoela espainolen aldetik nazioarte mailako laguntza posiblerik, guztiok elkarrekin
|
Espainiako
egoera politikoa aldatzeko aukerarik, gure eta haien onerako. Ni ziur naiz Espainiak euskaldunei onartuko baligu autodeterminatzeko eskubidea, horrek demokraziaren bidean barnatzea ekarriko liokeela, eta beharbada iraultzaren bidean ere beste urrats bat.
|
|
|
Hau da, nolabait pentsatzen da espainolekin dugun gatazkan irtenbide bakarra gure nortasuna bortxaz onarraraztea dela, eta ez dagoela espainolen aldetik nazioarte mailako laguntza posiblerik, guztiok elkarrekin Espainiako egoera politikoa aldatzeko aukerarik, gure eta haien onerako. Ni ziur naiz
|
Espainiak
euskaldunei onartuko baligu autodeterminatzeko eskubidea, horrek demokraziaren bidean barnatzea ekarriko liokeela, eta beharbada iraultzaren bidean ere beste urrats bat. Beraz, gatazka anomikoa da bien aldetiko komunikazio ezean, gatazka hutsak batak bestea suntsitu nahi du, eta haren ezinean nahasmendu eta desordena moral eta kontzeptual handienak sortzen dituenean:
|
|
|
Komunikaziorik gabe eta ekintza itsusiekin, nekez onarraraz geniezaioke espainiar herriari biktima inozenteak justifikatuak direla, nahiz eta errepikatu Euskal Herriaren eta Estatuaren arteko gatazka dela eta atentatuak ikusi behar direla sintoma gisa edo nik dakita zer. Biktima inozenteak irensteko,
|
Espainiako
populuak gaur egun ez dauka ez gaitasunik, ez gogorik, ez eta justifikazio beharrik ere. Hori gertatzen denean dudarik ez dago komunikazioa txarra dela, mezu txarra igortzen dela:
|
|
|
Hori gertatzen denean dudarik ez dago komunikazioa txarra dela, mezu txarra igortzen dela: izan ere, Gobernu espainolari igortzen zaion mezu bortitza ez da aski makurrarazteko eta
|
Espainiako
populuari komunikabideen bitartez igortzen zaion mezua guztiz negatiboa da; mezu guzti horiek gatazka areagotzen du, baina haren zentzu anomikoan. Ez gaituzte ulertzen eta ez dute motiborik gu ulertzeko95 Arestian esan dut Euskal Herriaren eta Espainiaren arteko gatazka nazionala antifrankismoaren testuinguruan planteatu zela, hau da, bere eduki demokratikoan edo iraultza nahian, eta nonbait eduki orokor horrek eman ziola konfliktoari era konstruktibo batean manifestatzeko aukera.
|
|
|
izan ere, Gobernu espainolari igortzen zaion mezu bortitza ez da aski makurrarazteko eta Espainiako populuari komunikabideen bitartez igortzen zaion mezua guztiz negatiboa da; mezu guzti horiek gatazka areagotzen du, baina haren zentzu anomikoan. Ez gaituzte ulertzen eta ez dute motiborik gu ulertzeko95 Arestian esan dut Euskal Herriaren eta
|
Espainiaren
arteko gatazka nazionala antifrankismoaren testuinguruan planteatu zela, hau da, bere eduki demokratikoan edo iraultza nahian, eta nonbait eduki orokor horrek eman ziola konfliktoari era konstruktibo batean manifestatzeko aukera. Gaur egun alor amankomun bat aurkitu genuke euskaldunen eta espainolen artean.
|
|
|
Ezker Abertzalean, eta Izalen hausnarketara itzultzeko, barne egitura autoritarioak oso leku gutxi uzten dio barne kritika subertsiboari96, eta mugimendua oro har boterearen aurkako subertsioan dela zalantzagarri bilakatzen du. Hau da,
|
Espainiako
boterearen kontra dagoela, ez dago dudarik, eta horrela politika subertsiboa egiten du, baina botere egiturak oro kontutan hartuta, iruditzen zait Ezker Abertzalearen egitura ez dela subertsiboa. Dena dela, kritika libertario hori nigandik etorria, ez da gauza berria... eta ez dakit zenbaiti interesatzen zaion. elkarri:
|
|
|
Ideiarik ez... Hala ere, su etena ona da aurrera egiteko. Bestalde, su eten bat deitu eta gero laster amaitzen denean,
|
Espainiako
herriaren aurrean eta Euskal Herriko uste publikoaren zati baten aurrean ere, nonbait ipurdia airean geratzen dela su etena hautsi duena, gure kasuan ETA. Beraz su eten publikoak baditu bere arazoak.
|
|
|
Ezker Abertzalearen aldetik, adibidez. Bere ikuspegian, trantsizioa ez da
|
Espainian
bururatu; trantsizioak baditu defizit demokratiko batzuk eta, noski, indar faktikoen eraginez diren defizit horiek. Eta defizit demokratiko hori gainditu egin behar da jokoan sartu aurretik.
|
|
|
Beno, ba diskurtso hau aldatu egin behar da. Gaur egun bistakoa da
|
Espainia
Europako beste edozein demokrazia bezalako bat dela. Demokrazia parlamentarioan bizi gara, eta negoziatzeko haren bide normaletik ibili da; ezin espero dezakegu trantsizio denborari zegokion goi mailako akordioa, hau da boteredunen artean edo armatuen artean, gauzatzea.
|
|
|
Gatazkan gaudenez eta gatazka horrek iraungo duenez, azkeneko helburuak ez dira batere besteari onarrarazteko alorrak. Ezin joan gaitezke gaur egun negoziaketa batera eta
|
Espainia
baden edo ez den eztabaidatzen hasi, edo espainolak gara edo ez garan diskutitu. Bistan dago.
|
|
|
Printzipioz ez gara etsaiarekin ados, eta gatazka horri dagokio batez ere, azken helburuen lormenari. Aznar eta konpainia frankisten ondorengo zuzenak dira, haientzako
|
Espainia
, Espainia da, bere oraingo mugetan; beldur naiz sozialista askorentzat gauza bera dela. Guretzako Euskal Herria, Euskal Herri, eta ez gara espainolak, ez eta frantsesak ere.
|
|
|
Printzipioz ez gara etsaiarekin ados, eta gatazka horri dagokio batez ere, azken helburuen lormenari. Aznar eta konpainia frankisten ondorengo zuzenak dira, haientzako Espainia,
|
Espainia
da, bere oraingo mugetan; beldur naiz sozialista askorentzat gauza bera dela. Guretzako Euskal Herria, Euskal Herri, eta ez gara espainolak, ez eta frantsesak ere.
|
|
|
Horien ondorioz gertatu ziren euskal terrorismoaren aurkako lehen kaleko manifestazioak. Leku turistikoetan ere izan ziren atentatuak; ETA militarrak 1985ean hasi zuen"
|
Espainiako
interes turistikoen aurkako" bere kanpaina propioa. Urte horretan ere hedatu ziren bonba kotxeak; 1986an, telekomandoak.
|
|
|
1984an izan ziren herbesterako lehen deportazioak, hamar pertsona Panamara. 1986an,
|
Espainiara
zuzen. Errefuxiatu politikoen figura deseginda, han bukatu zen GALen aktibitatea.
|
|
|
Honek ez zuen deus egin, eta ETAk Blanco hil zuen 1997ko uztailaren 13an.
|
Espainian
eta Euskal Herrian jende anitz atera zen kalera ETAren aurka," a por ellos" oihukatuz.
|
|
|
Parada gisa,
|
Espainiaren
eta Euskal Herriaren garapen desberdinek eskaintzen omen digute non eta zer egin: Espainia nola den ikusita, independentziak oportunitate orokor gehiago ematen digu euskaldunei, eta, honela, autodeterminaziorako kontzientzia positiboa eta europazaletasuna elkarrekin doaz.
|
|
|
Parada gisa, Espainiaren eta Euskal Herriaren garapen desberdinek eskaintzen omen digute non eta zer egin:
|
Espainia
nola den ikusita, independentziak oportunitate orokor gehiago ematen digu euskaldunei, eta, honela, autodeterminaziorako kontzientzia positiboa eta europazaletasuna elkarrekin doaz.
|
|
|
Finean, ETAren eta botere faktikoen artean, epe labur batetan gainera, batasunaz eta boterez guztiz horniturik sortuko duten lau probintzietako Euskadi hori, Zeus-en kaskotik jaio zen Palas Atenea guztiz armatua bezain mitikoa da. Autodeterminazioaren eskubidea, berriz, Estatu osoari dagokio, Konstituzioaren aldatze edo egokitze bat eskatzen duelako (22). Printzipioz, guretzat, Euskadiko herria da autodeterminazioaren subjektu bakarra; printzipio hori gauzatzeko parada juridikoa, berriz,
|
Espainiako
Konstituzioak ukatu (gaur) edo erregulatuko (bihar?) du. Horregatik diot ze, negoziaketen alorrean, autodeterminazioaren arazoa Estatu osoari dagokiola.
|
|
|
3 Negoziatzeko abagunea: Segur aski,
|
Espainia
osoa ukituko duen aldakuntza politiko baten barnean (hauteskundeak?) gertatuko da. Koiuntura hori euskal mugimenduaren aldetik ere antolatu behar da eta, ikusten denez, EGOKITZE DEMOKRATIKO baten barnean izango da sinesgarri.
|