|
2001
|
|
|
azken urteotan inoiz iru di ka tzerairitsi ez ginena posibilitate benetako bihurtu da euskalgintzan:
|
Espainiako
Estatuko aparatuek (alderdi, sindikatu, komunikabide, juje," pentsalari"...) euskaldunok urte askotan nekez eraikitako euskararen aldeko egiturak —txikiak eta ahulak oro har— suntsitzeko aukera benetako bihurtu da.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere,
|
Espainiako
estatu aparatuak garbi erakutsi zuen, trantsizio prozesua burutu ondoren, berak sendotuko zuen kulturaren helburua kultura gaztelaua Kultura gisa legitimatzera zuzenduko zela, eta horren inguruan egon zitezkeen zalantzak oro uxatzera. Alegia, Estatuaren kohesioa eta egonkortasuna lortzeko erreferenteak eraikitzera bideratuko zela, alde batera utzirik ezarritako kanonetatik aldentzen zen guztia, katalanez edo euskaraz kantaturik oso aukera gutxi zegoen 1970eko hamarraldiaren erdiaz geroztik egoitza Madrilen zuten multinazionaletan grabatzeko?, edota Ministerioak diruz lagundutako jaialdietan sartzera.
|
|
2013
|
|
|
Zestoako Udalak, Herri Batasunaren mozioa onartuz, senideei elkartasuna adierazi, eta Xabin Etxaide «herriko gudari» izendatu zuen. Gainera, «GAL talde hiltzailearen eta
|
Espainiako
Estatuaren aparatu errepresiboaren arteko lotura nabarmena» gaitzetsi zuen.
|
|
2015
|
|
|
Hain justu, Frantziako eta
|
Espainiako
estatu aparatuek euskal emakumeei buruz eman eta ematen duten irudiari behako bat ematea aski da eskema bertsua errepikatzen dela ikusteko, Pierre de Lancre tik hasi eta Ocho apellidos vascos film ustez xalo eta hiperarrakastatsuraino. Funtsean, mendeetako konstante batean, arauzkotik kanpoko emakumetasuna egozten diete Euskal Herriko andrazkoei:
|
|
2016
|
|
|
Haren alargunak, bere aldetik," bizitza osoko pentsioa" eskatu zion Espainiako Gobernuari, urtetan poliziarentzat lan egin zuela azalduz. Horrela, nabarmen utzi zuen
|
Espainiako
Estatuko aparatuak zorretan zeudela kriminal eta krimen horiekin guztiekin.
|
|
2018
|
|
|
Egoeraren azterketak agerian uzten duena da, naziotasunarekin lotutako berezitasunez haratago, ez dela nahikoa
|
Espainiako
estatuaren aparatu instituzionalaren jardunari erreparatzea Francoren erregimenpeko garaiko euskal literatura idatziaren alorreko zentsura indarrak aztertzerakoan. Eremu hispanikoan eraiki den Francoren erregimenpeko garaiko zentsuraren memoriaren oinarrian euskal testuingurura egokitutako deszentralizazio geografiko nahiz tenporala gauzatu beharra dago, fenomenoa bere osotasunean ulertu ahal izateko.
|
|
|
Idazle paristarrak pairatutako zentsura indar handienak Eliza katolikoa zuen jatorri, ez instituzio horrek gauzatutako debeku ekintza errepresibo jakinengatik soilik, oso murritza zen euskal irakurlegoak eta jendarteak, oro haregiaren diskurtsoa Eliza katolikoak mendeetan birsortutako zentsura dialektikaren mugak, alegiabarneratuta zuelako baizik. Horri gehitu behar zaio
|
Espainiako
Estatuaren aparatu zentsore instituzionalak eragiten zuen mehatxu gehigarria, irakurleek idazleak salatu baitzitzaketen. Horiek horrela, 50eko hamarkadan euskal jendarteak barneratuta zeuzkan askotariko zentsura dialektiken mugak, inkontzienteki zaharrenak (Eliza katolikoarenak), kontzienteki berriak (Espainiako estatuarenak).
|
|
|
Horren arrazoia, baina, ez zen izan Espainia barneko euskal lurraldeetan Francoren erregimenpeko zentsura instituzionalak gauzatutako ekintza errepresibo zuzena, ez baita sekula Mirandek sinaturiko idazlan baten harira instituzio horren zentsura zigorrik egon. Paradoxikoki, ukaezina da
|
Espainiako
estatuaren aparatu zentsoreak baina ez horrek soilikargitaratzeko ezintasunean eragina izan zuela, Archivo General de la Administracion en dauden unean uneko zentsura zigorrek jasotzen ez duten eragin zabal, sakon eta konplexua. Hala ere, Espainiako estatuaz gainera bazen tradizio luzeko beste instituzio bat euskal eremu zabalagoan eragiten zuena:
|
|
2021
|
|
|
* NBEko Lan Taldeko kideek Eneko Etxeberriari egindako galderetako bat zen ea familiak desagerpena
|
Espainiako
estatuko aparatuei esleitzeko daturik ote zuen.
|