|
2000
|
|
|
Ezdakit, bada, oso ondo nola esan, ugari baino ugariago baitira burura datozkidan kontuak: beren buruaz beste egiten dutenak, erasotuak, legearen izenean birrindutakogazteak,
|
emakumeekin
egiten dituzten basakeriak, etengabea da laztura... Esateko baino ez naiz gauza; izan ere, larritasuna handitzen zait ohartzean neure ingurumarikoek, gutarrek, harreman sozialetan gaitzesten dutena edo gaitzetsi bide dutena, gero lagunarteko harremanetan berrekoizten dutela.
|
|
|
Berehala damutu nintzen deus iruzkindu izanaz. Tomas bere bizitzako une ezberdinetan
|
emakumeekin
nonbait izandako garaipenen berri ematera abiatu zen, bere ohiko jarioaz, ingurukoek entzuteko bezain ozen. Istorio gehienak ezagunak nituen, eta gainera ez nengoen horretarako.
|
|
|
Ergelkeria bera galdegin behar beti? Oraindik ez zara ohartu
|
emakumeekin
ez zaiola tentetzen?
|
|
|
Azken hamar urteetan, gutienez ere lau aldiz jarri behar izan zuen telefonoan, Ximurraren andre Josefinari zinez zin egiteko senarrak gaua berarekin egina zuela burutik buru, laguna goizean, auskalo nondik, atzarri samarrik etxeratutakoan. Ttipiren zaintzapean gure emazteak ez ziren nonbait gu bertze
|
emakumeekin
lardaskatuko ginen beldur.
|
|
2001
|
|
|
Eta horretarako, Juan Martin bidaialagun eskasa da, nobelaren amaieran aurpegiratuko dion bezala, Juan Martin ez baita ausartzen bidaiatzera= bizitzera (213). Beste
|
emakumeekin
ez bezala, Victoriarekin nostalgiarik sentitu ez duen arren (213), emakume honekin arriskatzeak merezi duela somatu duen arren, bere obsesioetan (literaturan) ezkutatu besterik ezin du egin (69). Rossettiren obsesioa n aipatzen den Hjalmar Söderberg idazle suediarraren Doktor Glas (1905) nobelako protagonistari gertatutakoaren antzera, Juan Martini ere" bizitza begien aurretik" pasa zaio.
|
|
|
Felix, burges donostiar guapo, arrakastatsueta intelektualarena; eta Antton, bere aurkako aurpegia: baserritar akonplexatua,
|
emakumeekin
dituen harremanak Felixen bitartekoak izanik, eta bestelakoak, imajinarioak. Felixekin dependentziazko harremana du.
|
|
|
Beherakada hori 45 eta 70 urte bitarteko
|
emakumeekin
egindako ikerketan ikusi zen.
|
|
|
Soja kontsumitzeak kolesterol maila “txarra” apur bat jaistea ekar lezake, kolesterol maila normala edo pixka bat altua duten adineko emakumeengan, American Journal of Clinical Nutrition ek argitaratutako azterlan baten emaitzen arabera. Jaitsiera txiki hori ikusi zen 45 eta 70 urte bitarteko
|
emakumeekin
egindako ikerketa batean. Isoflaboiak hartu zituzten —zomaren osagai bat—, eta hiru bat hilabetez aberastu ziren.
|
|
|
Senarra hil du. Senarrak, motiborik gabe jo egiten zuen, etengabe haserre ematen zion, beste
|
emakumeekin
inongo lotsarik gabe beraren aurrean ibiltzen zen.
|
|
|
Barran portugesa agertu zen eta hiru garagardoak zerbitu zizkigun. Gero, han bazterrean esamesetan ari ziren bi
|
emakumeekin
hitz egitera joan zen, guk zotzetara jokatzen genuen artean.
|
|
|
Tratuari dagokionez... Ez dut uste talibanek baino samurrago jokatuko zutenik
|
emakumeekin
.
|
|
2003
|
|
|
Eta zer egiten dugu gernu infekzioak behin eta berriz dituzten
|
emakumeekin
–Antibiotikoak hartzen baditu eta gaixotasunean behin eta berriz erortzen bada, ez al da porrot egiten ari tratamendua?
|
|
|
Gizonezkook, horrela, maitale ohiek osatzen duten mamuen segizio horretako partaide bihurtzen gara. Bakarrik bizi garenok,
|
emakumeekin
tarteka baizik oheratzen ez garenok, azterketa batean parte hartzen dugun sentipena izan ohi dugu. Badakigu, musu baten epela ezpainetan eta maindireen artean izerdi lurrin gozoa utziz alde egin duen emakumeak ebaluaketa bat egingo duela bidean eta, etxera bezain pronto, leihoaren argitan eseri eta bere egunerokoan, kontaduria sentimentala eramateko duen liburuan, zure nota idatziko duela:
|
|
|
Guretzat ez zegoen bizitza sozialik herrian. Kuarteleko
|
emakumeekin
ibiltzea zeneukan zuk, baina ez zenuen egiten. Ni, ilunabarretan, Elizondora jaisten nintzen astean bitan, helduei euskarazko klaseak ematera.
|
|
|
Azkenik, egarritua nintzela eta, kanilatik ur doi bat edan nuen:
|
emakumeekin
zerbait lortu nahian  hizketan hasten naizenean, berealdiko egarria sortzen zait; esango nuke Blanca dela salbuespen bakarra.
|
|
2004
|
|
|
Uste nuen idazlea librea zela nahi zuena idazteko nahi zuen bezala, eta irakurleak esango ziola asmatu zuen edo ez. Iruditzen zait
|
emakumeekin
zerikusia duen guztira halako zuzentasun politiko bat iritsi dela, gauzei bere izenarekin »edo nik nahi dudan izenarekin» deitzea debekatzen duena, literaturan oso pobrea eta tristea izan litekeena, eta hori puskatu nahi izan dut. Bigarren aipamenari buruz hauxe:
|
|
|
Spehr eta Schwane irakasleek, gainera, beste azterketa batzuk egin zituzten hOR17 hartzaile usaintsua ere sudurrean aktibatzen dela baieztatzeko. Besteak beste, 488 ikaslerekin (21 eta 37 urte bitarteko gizon eta
|
emakumeekin
) esperimentu bat egin zuten, usain zelulek usain bera dutela baieztatzeko. Boluntarioak taldetan banatu ziren.
|
|
|
Nahiz eta andropenia testosterona librearen odolean ez dagoena azterketa soil baten bidez hauteman, medikuek proba hori pazienteen %9, 2ri baino ez zioten agindu. Ignacio Moncada doktorearen, Sexu Osasunerako Espainiako Elkarteko urologo eta Andrologiako Espainiako Elkarteko kidearen iritziz, hormona maskulinoen azterketari ematen zaion garrantzi urriak “duela 25 urte
|
emakumeekin
gertatzen zen egoera berera eramaten gaitu”. Nolanahi ere, kontsultara joan zirenen %25 tratamenduren batekin atera zen.
|
|
|
–Tira, hirekin ez nian arazo handirik izan: esan niean ez duala edaten, ez erretzen, ezta
|
emakumeekin
ibiltzen ere. Ea apaiza al hintzen galdetu zidatean eta!
|
|
|
–Askotan gauza bera pentsatzen diat neuk ere, ez pentsa. Kezka gutxiago izanen nikek
|
emakumeekin
. Berrogei urte izanik, bihotzeko afera hauek ez dituk-eta batere osasungarriak!
|
|
|
Bai, handik hasi beharra nuen neure igoaldia, baloia berriro eguzki bihurtuz, nire sistema planetario partikularrean, Urrutik aholkatu bezala, futbolean lor nezakeèn arrakasta izan baitzitekeen
|
emakumeekin
izandako lehen porrota ahazteko modurik onena.
|
|
|
Baina, zorionez, kasu haiek guztiak, nola edo hala nabarmentzea bilatzen zutèn
|
emakumeekin
zeuden lotuta, esana baitut nik ere neure neurriak hartzen nituela.
|
|
|
" Lehengoan reportaje batean, esan zuen, esan zuten txerriek gauza asko erakutsi digutela. Hara, txerriekin hasi omen ziren zesareak egiten, gero, dena ondo zihoala eta,
|
emakumeekin
probatu zuten. Hik ba al henkien hori?...
|
|
2005
|
|
|
Gizon gunea gizonen rolak aztertzeko, hausnarketak egiteko, emakume eta gizonen arteko berdintasuna aldarrikatzeko, gizon eredu tradizionala gainditzeko... sortu du Urtxintxak. Bostgarren saio honen hasieran, parte hartuko duten zortzi gizonek (Ibon barne) maiatzean Urtxintxako
|
emakumeekin
egingo duten asteburuko lantegiaren data finkatzen ari dira. Ordurako ari baitira pixkanaka prestatzen, saio hauen bidez. «Asmoa da ordura bitarte gaia pixka bat lantzea, eta beraz, emakumeen eskarmentu horren guztiaren aurrean moldatzeko gai izatea.
|
|
|
Behean daudenek, emakumeek, ikusten dutena da guk zapaltzen ditugula eta askatzeko bidean jartzen direnean, lehenengo lana da gizonei aurre egitea, zeren gizonak gainean jarrita gaude hori oztopatzeko. Lortuko bagenu gure zapaltzaile rolari uko egitea eta bat egitea
|
emakumeekin
eta munduko beste gizaki guztiekin, gizaki parekideek osatutako gizarte batean egongo ginateke», azaldu du Arrizabalagak Gizon gunean. Baina nola mantendu da hori dena urteetan zehar?
|
|
|
Sarritan izaten dut hizpide ingurukoekin. Inguruko
|
emakumeekin
, dena esateko. Lagun batek dio berak zahartzarorako zein irudi aukeratu jakin nahi lukeela.
|
|
|
TVE n telebista saio bat zuzentzen lehen emakumea izan zinen. Zer moduz moldatzen zinen lankideekin,
|
emakumeekin
eta gizonekin?
|
|
|
Ia betidanik izan naiz feminista eta duela hamar urte nabil
|
emakumeekin
lanean. Emakumeok, eta are gehiago feministok, betidanik ezagutzen dugu arazoa.
|
|
|
Lehen hezkuntzan ikasten zuten neska eta mutilen kopurua antzekoa zen, baina goi mailako hezkuntzan ikasten zuten nesken kopurua izugarri murriztu zen, salbuespen bakarrak izanik Magisteritza Eskolak (1969an, 27696 neska eta 23703 mutil), Arte Eskolak (6161 neska eta 5772 mutil), Arte Dramatiko Eskolak (1802 neska, gehienak dantza ikasten eta ez arte dramatikoa eta 209 mutil, gehienak arte dramatikoa ikasten) eta Musika Kontserbatorioak (19743 neska eta 9516 mutil). Tradizionalki
|
emakumeekin
lotu egiten ziren fakultateetan, nesken kopurua oso gutxirengatik zen mutilena baino altuagoa: Farmazia (3335 neska eta 2210 mutil), Filosofia eta Letrak (13976 neska eta 10534 mutil), etab. Neska ikasle gehiago zituzten zentroak tradizionalki emakume profesioekin lotu zirenak ziren.
|
|
|
Luigi Cavalli Sforza genetista italiarrarentzat, etorkin neolitikoek kontinente osoa kolonizatu zuten duela 7.500 urte, nekazaritza berekin eramanez; baina ikerketa berriak aukera horren kontra egiten du. “Science” artikuluaren egileek uste dute iritsi berriak Paleolitoko ehiztari biltzaileen taldeetako
|
emakumeekin
elkartu zirela, ugariagoak eta kolonoek baino hazkunde demografiko handiagoa zutenak. Horregatik, lehenengo baserritarren “N1a” leinua diluitu egin zen, europar modernoen artean arraroa izan arte.
|
|
|
Gizon bati gerta dakiokeen lotsarik handiena: bere neska laguna lesbiana bihurtzea, bere erruz gizonak utzi eta
|
emakumeekin
oheratzen hastea. Jakiten bazen, kalera ere nintzen irten.
|
|
|
Taldeak sortzeko bigarren aukera hurrengo hau da: Emakume Abertzale Batzan andre askok parte hartu zuten idazten, mitinak ematen,
|
emakumeekin
berba egiten eta EAJ ren ideologia zabaltzen. 1922 eta 1931 urte tarteetan ibili ziren talde honetan; amatasuna goratu eta seme alaba abertzaleak hezi, horiek ziren haien helburuak. Emakumeek abertzaletasun eta ohitura zaharren alde jokatu behar zuten politika alorretik kanpo, ohiko lanak utzi gabe eta gizonezkoen lekua hartzeko asmo barik.
|
|
|
Miren Lourdes Oñederrak bidaia erabiltzen du emakume protagonistaren barnean sartzeko, gizon eta emakumeen arteko harremanak eta ezin ulertuak azalarazi nahi ditu. Urtaroek markatzen dute denbora (denbora ziklikoa
|
emakumeekin
lotutakoa da; denbora lineala, gizonekin lotutakoa), bigarren pertsona erabiltzen du irakurlea istorioan murgiltzeko, konplize bihurtuz. Sonia Gonzalezek Bernardo Atxagaren euskal hirira garamatza, andrazkope rtsonaiak erabiltzen ditu bazterretako istorio ezkutuak kontatzeko, hiriaren ‘beste’ aurpegia emakumeen begietatik begiratuz (marjinetatik marjina kontatzen digu).
|
|
|
Zuk ez duzu nigan pentsatzen, beste
|
emakumeekin
larrua jotzean. Esan egia:
|
|
2006
|
|
|
Bada, esan behar diogu: nola, emakumeok
|
emakumeekin
zuzenean lotutako gaiak bakarrik jorratu ditzakegu. Ez al gara gai, ba, esparrua mugatu gabe pentsatzeko?
|
|
|
Gurasotasunerako trantsizioan ikusten dugun beste desberdintasun batlitzateke bikote harremanaren satisfazioaren galera gizonen kasuan txikiagoa izatendela
|
emakumeekin
alderatuta (Belsky, Spanier eta Rovine, 1983; Levy Shiff, 1994), seguru asko gizonek behar emozional fisiko gutxiago bizitzen dituztelakogarai honetan. Bestetik, Feldman eta Nash ek (1984) aurkitu zuten gizonekaipatzen zituztela aldaketa positibo gutxiago haien gurasoekiko harremanetan etaaldaketa negatibo gutxiago ere hartutako rol berrietan.
|
|
|
Oozitoen dohaintza obarioen funtzio egokia ez duten
|
emakumeekin
gomendatzen da, baina kasu honetan oozitoak ezin dira gorde; beraz, hartzaile bakoitzakemaile bat behar du izan. Emaileek 18 eta 35 urte bitartean izan behar dituzte, etagizonezkoei egiten zaizkien proba berak egiten zaizkie.
|
|
|
Laugarren elementuari habitat iraunkor eta osasungarria esaten diogu, eta horrekin lotuta daude espazio komunitarioen erreforma, ura, ingurumen osasuntsua, etxebizitza duina eta migrazioak eta giza eskubideak. Kasu honetan, etorkinen gizarte antolamenduko prozesuak antolatzen saiatzen gara, bai jatorrian bai helmugan, batez ere Marokon eta Ekuadorren, ez bakarrik
|
emakumeekin
, baita hemen Espainian etorkinak diren eta arazo larriak dituzten indigenekin ere. Zer arazo dituzte Marokoko emakumeek gure herrialdean?
|
|
|
GKEak ikerketa honetan salatu duenez, ez dago neurri eraginkorrik osasun arloan genero indarkeria goiz detektatzeko; biktima guztiek kalitatezko baliabideak eskuratzeko zailtasunak dituzte; haiekin harremanetan dauden profesional guztiek ez dute derrigorrezko prestakuntzarik, eta epaitegi espezializatuek eragin txikia dute araudi berria egin aurretik emakumeek zituzten oztopoak kentzeko. Genero indarkeriaren biktimen, profesionalen eta hainbat komunitatetako
|
emakumeekin
lan egiten duten erakundeetako ordezkarien testigantzaren bidez, Estatuak gaitz horri emandako erantzunean legea indarrean sartu zenetik izan diren aldaketak aztertzen ditu AIk bere txostenean. “Emakumeek arreta desberdina jasotzen jarraitzen dute bizi diren komunitatearen arabera, eta kolektibo batzuk oraindik ere diskriminatzen dira laguntza, babesa edo justizia eskuratzeko”, salatu zuen atzo Esteban Beltrán Amnistia Internazionalak Espainian duen zuzendariak.
|
|
|
Ez da pentsamendu berria, ikerketa 1986an jarri baitzen abian eta bertan osasun arloko profesional gehiagok (50.000) parte hartu baitute gaixoek baino. Orain
|
emakumeekin
gertatu den bezala, 2 motako diabetesa diagnostikatutako 1.200 pazienterekin amaitu zen gizonen azterketa.
|
|
|
Printzipioz, baztertuta edo baztertzeko arrisku larrian dauden langabeentzako jarduerak dira. Hala ere, egia da profil nagusia
|
emakumeekin
, etorkinekin, toxikomano ohiekin edo gaixo mentalekin lotuta dagoela. Aspalditik, gure programek ez dute kolektiboen arteko desberdintasunik egiten, pertsona bakoitza banan banan hartzen da" Pertsona bakoitza banan banan hartzen da" talde itxiak sortzen saiatu behar da, inguruko errealitatetik (plurala eta kultura aniztuna) aparteko ekintzak egin ahal izateko.
|
|
|
Erabiltzen ari garen sistema komunitatearentzako tresnak sortzera bideratuta dago, eta, ahal dela, muga geografikorik gabe eskura daitezke. Gainera, komunitate zabalagoetan lan egiten dugu, ez bakarrik
|
emakumeekin
, baita haurrekin, helduekin, gizonekin, adinekoekin, enpresekin, minusbaliatuekin eta abarrekin ere. Azken finean, landa eremuetan eta mugarik gabe lan egitea da helburua, eta bakea eta gizarte oreka sustatuko dituen balio hizkuntza bera erabiltzea.
|
|
|
Eta hor ez dago adostasunik. Onartzen da estrogenoak eta progestagenoak modu jarraituan emateak eragin babeslea duela koloneko minbiziari eta aldakako hausturari aurre egiteko, eta ez dagoela alde nabarmenik minbizia endometriala edo gaixotasun koronarioa izateko arriskuari dagokionez, tratamendua ez jarraitzea erabakitzen duten
|
emakumeekin
, baina ez da gauza bera gertatzen beste patologia batzuekin. The Lancetek argitaratutako metanalisi baten arabera, non lau azterlan handi hartzen baitira kontuan, guztira 20.000 emakume kontrolatuta bost urte baino gehiagoan, ordezko hormona terapia ematea bularreko minbizia, biriketako enbolismoa eta garuneko iktusa izateko «arrisku erlatibo handiago»arekin lotu daiteke.
|
|
|
Intermón Oxfamek eBayn antolatutako enkante batean, Nikaraguako
|
emakumeekin
proiektu baterako dirua bilduko da.
|
|
|
eBay salmenta atarian on line ongintzazko enkante bat dago, Intermón Oxfam ek antolatua, oso osorik Nikaraguako Terrabona, San Isidro eta Matagalpa hegoaldeko udalerrietako
|
emakumeekin
lankidetzan aritzeko hezkuntza proiektua finantzatzeko funtsak biltzeko. Ekimen solidario honen bidez, eremu horietako landa emakumeek beren eskubide ekonomiko, sozial, politiko eta kulturalak ezagutu, sustatu eta defendatu nahi dituzte.
|
|
|
Sidneyko Unibertsitateak Australian egindako azterlan baten arabera, erditzean ematen den injekzio epidurala amagandiko edoskitze tasa txikiagoekin lotzen da, bai epe laburrera, bai luzera. “International Breastfeeding Journal” aldizkarian argitaratu zen lan honek erakusten duenez, era horretako analgesia hartu ez zuten
|
emakumeekin
alderatuta, erditzean epidurala hartu zuten emakumeek joera handiagoa izan zuten lehen astean amagandiko edoskitzearekin lotutako arazoak izateko, eta sei hilabete baino lehen utzi zioten bularra emateari. Azterketa Australian 1997ko martxotik urrira bitartean erditu ziren 1.280 emakumetan oinarritzen da, eta horietatik %33k epidurala jaso zuen.
|
|
|
–Arrakasta handiagoa izanen zenuke
|
emakumeekin
–trufatu zen Ane– Badakizu, polizia gogorrek txoratu egiten gaituzte...
|
|
|
Nire garai zoroetan denetik egindakoa naiz, baita
|
emakumeekin
oheratu ere, baina ez naiz lesbiana, eta ez nuen inorekin nahasteko gogorik. Eskertu nion gauzak garbi azaldu izana, sedukzio txoro eta merkeetan ibili gabe, baina ezetz.
|
|
|
Gizontzen hasi besterik ez, eta morrosko handi eta indartsua bilakatu zen, basati samarra, inguruko jendea menderatu eta bere esanetara jartzeko nahiko trebetasunarekin eta herriko nahiz kanpoko neskekin eta
|
emakumeekin
larrutarako irrika erabatekoarekin.
|
|
|
Bata Rasputinen magnetismoari buruzkoa da; izan ere, ez baita batere ohikoa nekazari ezjakin, zikin eta aker usaineko batek Grigori Yefimovitxek
|
emakumeekin
zuen arrakasta edukitzea. 2002 urtean San Petersburgon zabaldutako museo batek argitu dezake zertxobait kontu hori, han erakusten baitute Rasputinena omen zen zakila formoletan kontserbatua:
|
|
|
Bazkal ordua zen, haur batzuk etxera joanak, beste batzuk zain zeuden komedorera sartzeko, haur gehienak gela batean zaintzen dituzten
|
emakumeekin
zeuden, ez hala bost urteko Koskaren iloba eta bere adineko neskatiko bat eta beste bi putiko, patioan zeuden haiek.
|
|
|
Berak ez zuen, esaterako, sekula soldata bat irabazi behar izan bizirauteko; aberatsa baitzen jaiotzez, ez zuen kezka ekonomikorik sekula eduki. Ez zuen inoiz eduki tratu handirik beste gizon edo
|
emakumeekin
; gazteagotan saiatu zen, bai, zenbait harreman lantzen, jende arruntak kausa deitzen duen horietakoren batean, hutsez, engaiatzen, baina horrek ez zuen luze iraun. Nekagarri zitzaion besteekiko tratua; ez ulertzen ez zituelako gizakia mugiarazten duten motibazioak, ez; nekagarri zitzaion, besterik gabe, emozioa, sentipena, umorea, forma jakin batean bildu behar izatea, egoera zehatz bati erantzun bat eman behar izatea, erantzun horrek beti eskatzen zuelako, ezinbestez, gorputz jarrera bat, esku baten keinua, aurpegiko giharren konposizio bat; eta B, nagi izateaz aparte, ez zen inoiz seguru egoten ematen zuen erantzunaren egokiaz.
|
|
2007
|
|
|
Ugaritu egin dira lurren desjabetzeak, herritik ihes egin beharra, hilketak, taldekako masakreak, mehatxuak, bortxaketak... baita lurren kutsadura ere, herrietako jendeari alde eginarazteko. Wayuutarron antolakuntzagatik, gizonekin baino gehiago
|
emakumeekin
egin dute topo mertzenarioek.
|
|
|
Askabide elkarteak urteak daramatza prostituzioan dabiltzan
|
emakumeekin
lanean, haien beharrizanak ezagutu eta ahal den heinean laguntzeko asmoz, informazioa emanez batez ere. Marian Arias kideak esan digunez," lanbidea ala esplotazioa" eztabaida ez dago inola ere itxita elkarte barruan.
|
|
|
Laurehun emakumeri egindako azterketa batek erakutsi du, ordea, PGSa egin duten emakume gutxiago geratu dela haurdun, PGSa egin ez duten
|
emakumeekin
alderatuta. Zelula kentzeak enbrioiari kalte egin diezaioke nolabait, eta, ondorioz, behin uteroan dagoenean, enbrioiak garatzeko zailtasun handiagoak dituela pentsatzen dute azterketaren egileek.
|
|
|
Urrun erabat Robert Redford edo Richard Gere ren gaitasun, natural, etatik, nola uler daiteke
|
emakumeekin
izandako arrakasta?
|
|
|
Borroka oso luzea. Ez dakit borroka egiten duen, niretzat beti izan baita atsegina
|
emakumeekin
lan egitea. Emakume indiarrak duintasun handia du eta emakume gogorra da, irekitasun handia du eta duen guztia partekatzeko gogo handia.
|
|
|
Ofizialki, 2.500 euro horiek PFEZren kenkariaren aurrerakina dira, baina, berez, zuzeneko diru-laguntza da, guztientzat berdina, eskatzailearen errenta edozein dela ere. Kotizatzen ez duten amentzako laguntza kotizazio gabeko prestazio gisa tramitatuko da, eta beste horrenbeste gertatuko da Euskadiko eta Nafarroako
|
emakumeekin
, berezko zerga erregimenen ondorioz. Txekea 3.500 eurokoa da guraso bakarreko familientzat, familia ugarientzat, seme alaba ezgaituak dituztenentzat edo amak %65eko edo gehiagoko ezgaitasuna duenean.
|
|
|
Murtziako Virgen de la Arrixaca Unibertsitate Ospitaleko Kardiologia Zerbitzuko Bihotz gutxiegitasuneko Unitatean egindako azterlan batek informazio gehiago ematen du sexuak bihotz gutxiegitasunean duen eraginari buruz. Batez ere,
|
emakumeekin
zerikusia duena. Bihotz gutxiegitasunaren (KI) diagnostikoan alta emandako 412 gaixo (157 emakume eta 255 gizon) aztertu ziren, eta aldagai kliniko, analitiko, ekokardiografiko eta terapeutikoen bilakaera erregistratu zen, batez beste 20 hilabetez.
|
|
|
– Aitortzen dunan unean, erdiz baizik ez baldin bada ere, hire bizitza osoa logikoa bilakatzen dun, bakartasuna, normaltasun lehiaren haraindiko gizonenganako asperdura, norberaren baitako ahalke dorpea, ez jakin zergatik eta nondik hazten zaigun preseski ahalke hori,
|
emakumeekin
seguritate eztian izatearen sentimendua eta mila gauza oraino. Aitortzaren istantean damutzen ahal haiz hirea ez den joko alor batean jostatu haizelako, hireak ez diren arauak errespetatu beharraz, horrek dakarren ezintasuna sari.
|
|
2008
|
|
|
Sobretxoa hatz punttekin kutxara bultzatzeko garaia heltzen den bakoitzean Charles Bukowskiren Hautagai politiko baten aurpegia publizitate panelean poema etortzen zait gogora. " Hor dago:/ aje handiegirik ez/
|
emakumeekin
borroka gehiegirik ez/ neumatiko hustu gehiegirik ez/ ez zuen inoiz pentsatu suizidioan". Zerri mozkor misoginoa zen Bukowski eta idatzita utzi zituen gauza asko lotsa pizteko modukoak dira gaur egundik begiratuta ziurrenik idatzi ziren garaitik ere bai, baina guk ez genuen hura bizi izan.
|
|
|
Bere buruari eta inguruan zituenei arazoak sortzeko abilidadea zuen Charles zaharrak. Oka eragiten dit
|
emakumeekin
zuen jarrerak. " Haginetako mina hiru aldiz gehienera/ inoiz ez zuen otordurik huts egin/ inoiz ez zen kartzelan egon/ inoiz ez maiteminetan".
|
|
|
Eta doluminak azaldu dizkiet. Berrogeita hamargarren hamarkadaren amaieran industria zurrunbiloak Arrasatera ekarritako etorkinentzat presaz eta premiaz eraikitako auzoko taberna tipikoa da eta gustuko dut egunari bertan ekitea, tipologia desberdinetako gizon
|
emakumeekin
mintzatzeko aukera ematen baitit.Denetariko hizkuntzak entzuten dira lokalean, gaztelania nagusi den arren, ez baitira bezeroen ahoan euskara, andaluziera, galegoa eta extremeñoa ere falta izaten. Fagorreko katera goizeko txandan sartu behar den sevillanoa, Berria egunkariaren aleak etxez etxe banatzen dituen burgalesa, ONCEko kupoiak saltzen dituen soraluzetarra, kafesneak edo txupitoak ateratzen dizkigun salmantinoa, bere amets eroak ozen kontatzen dizkigun arrasatearra, gaupasako hondarrak artean uxatu gabe dituen olitearra, eta pieza desberdinetako puzzlea osatzen dugun beste asko.
|
|
|
Dirudienez, preso arruntekin," emakume galduekin" bereziki, izaten zen jokabidea diziplina gogorraren bitartez makurraraztearena preso politikoei ere ezarri nahi omen zien. Baina Saturrarango
|
emakumeekin
jarrera horrek ez zuen balio izan, behin eta berriz zigorrak ezarri bazizkieten ere isolamendu ziegetan sartzea, batez ere. Lehen hilabeteetan lehia gogorra izan zuten presoek eta serora horiek, lehendabizikoek bere status politikoaren onespena erdietsi zuten arte.
|
|
|
Ez da berdin gertatzen, ordea, zistitisa duten
|
emakumeekin
.
|
|
|
Inguru jakin batera ondo egokitzen diren banakoak sortzen ditu eboluzioak, eta gauza bera egiten dute algoritmo genetikoek. Adibidez, duela mila urteko gizon
|
emakumeekin
alderatuta, haiek baino hobeto moldatzen gara gaurko gizartean, baina ez ginateke hain ondo moldatuko bat batean garai hartan esnatuko bagina... Algoritmo genetikoek ematen dituzten soluzioak ez dira beti onenak izango, baina egoera jakin batean oso ondo moldatuko dira.
|
|
|
Nataliak mila zati eginik behar zuen bihotza: aita gorrotatzen zuen seguruenik, Gerardoren irudia zekarkiolako,
|
emakumeekin
desleial jokatzen zuèn gizonarena, baina maitatu ere egin behar zuen aita, aldi berean, ez bakarrik iraganeko oroitzapen onak zituelako, amari egin ziòn traizioarekin ama bera martirizatzen zuelako ere bai:
|
|
|
Zer zen, bada, gizon haren hitz jarioa, ehiza galaitasunaren armekin lotzen zuena, mezuak doinuarekin, hitzak irriekin eta gatza piperrarekin, emakumeekiko harremanen nolabaiteko ideia finkatzeko? Hain egon zen arestian ziur Nazario negozioen eremuan, tentsioaren mende, bai, baina ez tentsioak menderatuta?, eta hain kolokan geroxeago beste negozio hartan, zeinak emakumeak eta
|
emakumeekin
landu beharreko estrategiak baitzituen helburu?! Nazariok buruan behar zituen Aquileo Cañizaresek esandako hitzak, baina bazirudien, aldi berean, burura iritsi orduko nahastu zitzaizkiola, biraka hasi ere bai, adimenak bakoitza bere lekuan jarri beharrean, zorabio ulergaitz baten atarian sentitu zen arte.
|
|
|
Baina gizon hori, don Aquileo Cañizares? gizon hori bai, ezagutzen dut, eta ez da batere fidatzekoa, beti ibiltzen baita fama txarreko
|
emakumeekin
–eta, begiak Nazarioren begietan josi eta ahots tonua eztitzen zuela, gehitu zuen?: Berorrek, ordea, lore garbi bat merezi du?
|
|
|
bi gizonen egoteko moduak ere argi eta garbi adierazten baitzuen bien arteko aldea, Aquileok bere saltsan eta bere jokoan sartuta zirudien bitartean, Nazariok, aldiz, jokoz kanpo. Nola ez zen, baina, jokoz kanpo egongo, baldin eta hura
|
emakumeekin
harremanetan jartzen zèn lehen aldietakoa bazen. Gaztetan elizkoia izan zen, ez zen, haatik, inoiz santujale izan, bai arauzale?, langile porrokatua izan zen, zentzuduna izan zen, erotasun puntu bat ere bazuen, egia esan, amets baten aitzakian Dobaingo lantegira joateko!?, norabide bakarreko gizona zen, Eliza, etxea eta fabrika, hiru kontzeptu, hiru soka bezala, txirikorda berean?
|
|
|
Nazarioren bizitzari buruzko film koloreetako batek ongi baino hobeto erakutsiko zuen Nazariok adineko
|
emakumeekin
lasai hitz egiten zuela, baina bere adinekoekin nekez; are gehiago: halakoetan, adin bertsuko emakumeekin edo gaztexeagoekin mintzatzen zèn aldi bakanetan?
|
|
|
Nazarioren bizitzari buruzko film koloreetako batek ongi baino hobeto erakutsiko zuen Nazariok adineko emakumeekin lasai hitz egiten zuela, baina bere adinekoekin nekez; are gehiago: halakoetan, adin bertsuko
|
emakumeekin
edo gaztexeagoekin mintzatzen zèn aldi bakanetan, noiznahi urduritu eta lotsagorritzen zen; baina Nazario, beharbada, Beñardo bezalakoa zen alor hartan, jendaurrean bertsotan aritzeko gai zena ez zen atsegin zuèn neska bati maitasuna adierazteko gai izan, Beñardok berak bertso batean aitortu zuenez!?, nortasunaren gainerako ezaugarrietan arras desberdina zen arren; Honoratok, berriz, apaizgaitegirako bidea hartu zuen, emakumeei aurre ez egiteko modu bat ere izan zitekeena.
|
|
|
Beharbada klandestinitateak heziko zituela horrela, pentsatu nuen, aurrean dutena arakatzen, imintziorik txikiena interpretatzen, ikusten denaz harago begiratzen. Baina bazekiten begi horiek abegikorrak izaten ere, bazekiten aurrean zutena balakuz hartzen, eta jakingo zutela pentsatu nuen,
|
emakumeekin
batez ere, gurtzaileak izaten. Emakume gazte batekin bizi zen.
|
|
|
Zangoetan zituen ile horail ñimiñoak kontatzen jardun nuen aldi batez. Denbora pasa gomendagarria da, ile gutxiko
|
emakumeekin
batez ere. Lasto kolorekoak zituen Nadiak izterretan gora; ilunxeagoak, gorriztak, bakanak, lotsagabeagoak sexuaren jiran.
|
|
|
Ohitua zegoen jendearen baitara sartu eta zalantzak sumatzen, beldurrak atzematen edo adorea neurtzen. Jakingo zuen, noski, seguru nengoen,
|
emakumeekin
batez ere, begiradarekin lausengua, begirunea edo mirespena adierazten, baina gizonezkoekin gehienetan, nirekin behintzat, begirada ikertzailea erabiltzen zuen. Nire galderaren berri, nire erabakiaren berri nik baino lehen jakingo zuela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Zerbait hartzeko gera gaitezke edo buelta bat emateko, atera zitzaidan eta harritu egin ninduen neure ausardiak. Lotsatiok ez dugu izaten erdibiderik
|
emakumeekin
. Nire benetako ahotsarekin zerbait esaten nion lehen aldia zen eta azkar ohartu zen.
|
|
|
Beharbada horregatik ari da taldez eta alderdiz etengabe aldatzen. Gauza bertsua gertatzen zaio
|
emakumeekin
. Hauek erraz onartzen dute.
|
|
|
Ohitua zegoen gazteagoekin ere unibertsitatean txantxetan aritzen. Eta gaztetandik zuen adurra
|
emakumeekin
.
|
|
|
Jarraipen zehatzak egin dizkiogu eta arlo horretan bederen harro egoteko moduko emaitzak lortzen ditu. Azken bolada honetan bere ehiza eremua zabalduz joan da eta ideologiaz erabat urrun zeuden
|
emakumeekin
ateratzen ari zen. Segurtasuna arriskuan jartzen duela aurpegiratzen zioten bakoitzean proselitismoa egin behar zela erantzuten zuen berak.
|
|
|
Segurtasuna arriskuan jartzen duela aurpegiratzen zioten bakoitzean proselitismoa egin behar zela erantzuten zuen berak. Xarma du eta atsegina izaten daki
|
emakumeekin
. Alderdian bertan asko dira haren atzetik dabiltzanak.
|
|
|
ABEL: Gure Unaik ere espabilatu beharra zaukak, baldar hutsa duk
|
emakumeekin
.
|
|
|
MIMI k zerbitzatu egiten dio. GERMAN ek ingurura begiratzen du, eta non konturatzen den bere hiru
|
emakumeekin
geratu dela. Denak isilik geratu dira bat batean.
|
|
|
Baina ez da hala. Ezgaitasuna duten pertsonak talde ahulenetako bat dira,
|
emakumeekin
, haurrekin eta errefuxiatuekin batera. Horregatik, arreta berezia behar dute.
|
|
|
Ana Ferrán Tierra, Agua y Sol elkartearen arduradunak dioenez," turismo solidarioa giza garapenari eta ingurumenaren kontserbazioari laguntzeko modu bat izan daiteke". Herrialde bateko biztanleekin harreman zuzena izateak inguruko bizimodua sakonki ezagutzera gonbidatzen gaitu, gizarteko geruza pobreenekin eta, bereziki,
|
emakumeekin
eta haurrekin afektu, berdintasun eta elkartasun loturak ezartzera. " Hauek dira gure helburuak", zehaztu du Ferránek.
|
|
|
Bat alarguna da eta bestea bananduta dago. Beren txakur emeekiko loturari esker,
|
emakumeekin
dituzten harremanak azaltzen dira: maitasuna, indarkeria eta errutina.
|
|
|
Tomentzat bizitza zoragarria da. Arrakasta du alor guztietan, baita
|
emakumeekin
ere. Hannah da haren lagunik onena, eta hura sei asterako Eskoziara joaten denean gauzak aldatu egingo dira.
|
|
|
Tomentzat bizitza zoragarria da. Arrakasta du alor guztietan, baita
|
emakumeekin
ere. Hannah da haren lagunik onena, eta hura sei asterako Eskoziara joaten denean gauzak aldatu egingo dira.
|
|
|
Unibertsitatean irakasle izan nuen Carmenek, askotan errepikatzen zigun zein arriskutsua den konparazioaren jolasa borroka feministarentzat. Gu zein ondo gauden argudiatzeko bi konparazio mota egiten dira; beste herrialde eta kulturetako
|
emakumeekin
egiten den zeharkako konparazioa, eta historian gure aurretik bizi izandako emakumeekin egiten den atzera begirako konparazioa. Konparazio hauek arrisku bikoitza dute; alde batetik, zalantzan jarri litzateke konparazioen funtsa bera, izan ere, bi konparazioak, oker dauden bi aurreiritzitatik abiatzen dira, begirada etnozentrista batetatik mendebaldean emakumeon egoera beste gizarte batzuetan baina hobeagoa denaren ustetik, eta historian zehar emakumeon egoera etengabe hobetzen doanaren ideiatik.
|
|
|
Unibertsitatean irakasle izan nuen Carmenek, askotan errepikatzen zigun zein arriskutsua den konparazioaren jolasa borroka feministarentzat. Gu zein ondo gauden argudiatzeko bi konparazio mota egiten dira; beste herrialde eta kulturetako emakumeekin egiten den zeharkako konparazioa, eta historian gure aurretik bizi izandako
|
emakumeekin
egiten den atzera begirako konparazioa. Konparazio hauek arrisku bikoitza dute; alde batetik, zalantzan jarri litzateke konparazioen funtsa bera, izan ere, bi konparazioak, oker dauden bi aurreiritzitatik abiatzen dira, begirada etnozentrista batetatik mendebaldean emakumeon egoera beste gizarte batzuetan baina hobeagoa denaren ustetik, eta historian zehar emakumeon egoera etengabe hobetzen doanaren ideiatik.
|
|
|
Garrantzitsua izango litzateke antzeko konparazioak egiten ditugun bakoitzean, hauek daukaten arriskua gogoan izatea. Eta norbaitekin konparatzekotan, konparatu gaitezen gu baina hobeto omen dauden
|
emakumeekin
.
|
|
|
Izan ere, nik ez dut Guadacantoko dukea ezagutzen; jakin ere ez dakit, egia esan, Guadacanton dukerik badagoen ala ez... Baina gizon hori, don Aquileo Cañizares... gizon hori bai, ezagutzen dut, eta ez da batere fidatzekoa, beti ibiltzen baita fama txarreko
|
emakumeekin
–eta, begiak Nazarioren begietan josi eta ahots tonua eztitzen zuela, gehitu zuen–: Berorrek, ordea, lore garbi bat merezi du...
|
|
|
Zer zen, bada, gizon haren hitz jarioa, ehiza galaitasunaren armekin lotzen zuena, mezuak doinuarekin, hitzak irriekin eta gatza piperrarekin, emakumeekiko harremanen nolabaiteko ideia finkatzeko? Hain egon zen arestian ziur Nazario negozioen eremuan –tentsioaren mende, bai, baina ez tentsioak menderatuta–, eta hain kolokan geroxeago beste negozio hartan, zeinak emakumeak eta
|
emakumeekin
landu beharreko estrategiak baitzituen helburu...! Nazariok buruan behar zituen Aquileo Cañizaresek esandako hitzak, baina bazirudien, aldi berean, burura iritsi orduko nahastu zitzaizkiola, biraka hasi ere bai, adimenak bakoitza bere lekuan jarri beharrean, zorabio ulergaitz baten atarian sentitu zen arte.
|
|
|
Guztiek esaten zuten Nazario nortasun helduko gizona zela, adin bat zuena, bai, baina bi halako zituela zirudiena; alor hartan, ordea, haur babesgabe baten antz handiagoa zuen... bi gizonen egoteko moduak ere argi eta garbi adierazten baitzuen bien arteko aldea, Aquileok bere saltsan eta bere jokoan sartuta zirudien bitartean, Nazariok, aldiz, jokoz kanpo. Nola ez zen, baina, jokoz kanpo egongo, baldin eta hura
|
emakumeekin
harremanetan jartzen zèn lehen aldietakoa bazen. Gaztetan elizkoia izan zen –ez zen, haatik, inoiz santujale izan, bai arauzale–, langile porrokatua izan zen, zentzuduna izan zen –erotasun puntu bat ere bazuen, egia esan, amets baten aitzakian Dobaingo lantegira joateko! –, norabide bakarreko gizona zen, Eliza, etxea eta fabrika –hiru kontzeptu, hiru soka bezala, txirikorda berean– ipartzat zituena; Nazario Orberen mundu hartan, baina, emakumeak –emeak– ez zuen artean bere tokia hartu –beste kasu bat zen amarena eta izeba Ursularena, zeinek Nazariorentzat emetasun babeslearen ikur behar baitzuten–, eta ez neskak eta emakumeak ikusten ez zituelako, jakina –jaialdi hartan ere ongi zuzentzen zituen begiak gorputz eme lirainetara, begirada iheskor bezain desioz beteetan–, baizik eta hura bigarren mailako kontutzat zuelako –iradoki ere, iradoki zion behin batean izeba Ursulak, jakin min hutsez edo, Nazariok hogeita hamar urte bete zituenean doi, ea ez zuen familia bat osatzeko asmorik, eta Nazariok:
|
|
|
Nazarioren bizitzari buruzko film koloreetako batek ongi baino hobeto erakutsiko zuen Nazariok adineko
|
emakumeekin
lasai hitz egiten zuela, baina bere adinekoekin nekez; are gehiago: halakoetan –adin bertsuko emakumeekin edo gaztexeagoekin mintzatzen zèn aldi bakanetan– noiznahi urduritu eta lotsagorritzen zen; baina Nazario, beharbada, Beñardo bezalakoa zen alor hartan –jendaurrean bertsotan aritzeko gai zena ez zen atsegin zuèn neska bati maitasuna adierazteko gai izan, Beñardok berak bertso batean aitortu zuenez! –, nortasunaren gainerako ezaugarrietan arras desberdina zen arren; Honoratok, berriz, apaizgaitegirako bidea hartu zuen, emakumeei aurre ez egiteko modu bat ere izan zitekeena.
|
|
|
Nazarioren bizitzari buruzko film koloreetako batek ongi baino hobeto erakutsiko zuen Nazariok adineko emakumeekin lasai hitz egiten zuela, baina bere adinekoekin nekez; are gehiago: halakoetan –adin bertsuko
|
emakumeekin
edo gaztexeagoekin mintzatzen zèn aldi bakanetan– noiznahi urduritu eta lotsagorritzen zen; baina Nazario, beharbada, Beñardo bezalakoa zen alor hartan –jendaurrean bertsotan aritzeko gai zena ez zen atsegin zuèn neska bati maitasuna adierazteko gai izan, Beñardok berak bertso batean aitortu zuenez! –, nortasunaren gainerako ezaugarrietan arras desberdina zen arren; Honoratok, ... Hala, bada, hiru anaiek berezko zerbait ote zuten –generen bat edo–, lotsarako joeraren markaz markatzen zituena, beste sexuarekiko harremanetan?
|
|
|
Nataliak mila zati eginik behar zuen bihotza: aita gorrotatzen zuen seguruenik, Gerardoren irudia zekarkiolako,
|
emakumeekin
desleial jokatzen zuèn gizonarena... baina maitatu ere egin behar zuen aita, aldi berean, ez bakarrik iraganeko oroitzapen onak zituelako, amari egin ziòn traizioarekin ama bera martirizatzen zuelako ere bai: amak ere ez al zuen, bada, bera ere –Natalia– martirizatu bere gaixoaldi krisialdietan?
|
|
|
Aitortu beharra daukat: arazoak ditut
|
emakumeekin
, eta azkenengo 25 urtean sekulakoak. Herritik kanpoko panorama ikusita, eta herrian bertan gauzak nola aldatu diren ikusita, ez dut jakiten maiz emakume bati" hi" esan edo" zu" esan.
|
|
2009
|
|
|
istorio sinplea da nobelakoa. Joango da gizon bat ipularretako auzo bateko putetxera; igoko ditu lau solairu, eta bakoitzean sexu harremanak izango,
|
emakumeekin
, gizonekin, haurrekin eta bestelako jostailuekin, baita tartean, analepsi bat eginez, gazteago zenean ezagutu zituen neska mutilekin ere. Parte hori kenduta, istorioa lineala da, eta ez du bestelako konplikazio narratiborik.
|
|
|
gurean ere mutilak neskak baino askoz gehiago dira. Baina azken hiru urteotan uigur
|
emakumeekin
trafikatzen hasi dira, 17 urte bitarteko 200.000 emakume ezkongabe bidali dituzte ekialdera. Baldintza izugarrietan daude, hiru hilean deus kobratu barik egoten dira eta gero 10 euro irabazten dituzte hilean.
|
|
|
Ez dira den denak berdin, baina GKEak neokolonialismoaren tresnak dira, baina benetan. Pentsa, adibidez, probatu nahiko zenukeela
|
emakumeekin
lan bat egitea haurren egiteko kontrolaren aldetik: aski da GKE bat horretaz arduratzea dena gaizki ateratzeko.
|