|
2000
|
|
|
Egia esan, nahi den guztia ez da aurrera eramaten, eta oraindik gauza asko dago egiteke. Edozein modutan, kontuan izan behar
|
dugu
gure inguruan orain dela urte gutxi arte ez zela ezer egiten eta orain, pixkanaka bada ere, ingurune babestuak kudeatzen hasi gara.
|
|
|
Hauteskundeetarako deia egiten bada PSE EEk bere proposamen politikoa autonomista eta aurrerazalea egingo du euskal gizarteak dituen arazoak konpontzeko. Ganoraz eta ilusioz aurkeztuko
|
dugu
gure hautagaia, euskal herritarren gehiengoaren sustengua jasoko duelakoan, Eusko Jaurlaritza berria gure hautagaiaren inguruan eraikiko denaren itxaropenez. Bestelakoan, Alderdi Sozialistak ez badu gehiengoaren sustengua jasotzen, ez dugu inolako aukerarik baztertzen.
|
|
|
Ba al dago zurrunbilo horretan aurrera egiterik? Bai, eta horretarako aurkeztu
|
dugu
gure trantsizio proposamena. Honetan dauden klabeak oso zehatzak dira.
|
|
|
Suerte handia
|
dugu
gure irakurleekin. Irakurle errenazentistak dauzkagu:
|
|
|
Haur antzerkiaz gain, kutsu soziala duten gaiak taxutzeko asmoa ere badute. " Konpromiso soziala eta etikoa oso kontuan hartuko
|
dugu
gure ekoizpen guztietan. Nire ilusioa bi punturen arteko oreka aurkitzea da, erdibide bat, hau da, ez dugu inor gutxi erakarriko duen antzezlanik nahi, baina ezta zerbait zeharo komertziala ere, konpromisoari uko egin gabe publikoarentzat erakargarria den zerbait baizik.
|
|
|
Giza baliabideetan nahiko justu gabiltza. Baina lerro nagusiak markatzen saiatu gara eta horietatik bideratuko
|
dugu
gure politika datozen lau urteotan.
|
|
|
XIX. mendeko ipuin bilketetan, Iparraldean batez ere, ipuin bat agertzen da Drakularen istorioa dena, maitemindu eta posesioaren gorabehera berbera kontatzen duena. Baina hortaz jabetzeko, lehendabizi ikusi behar dugu tradizio europearra ez dela guretzat arrotza, eta jakin behar
|
dugu
gure tradizioko gauzak beste herrialdeetan egiten den bezala irakurtzen. Zoritxarrez gure tradizioa zentzu linguistiko soilean irakurri dugu, edo zentzu etnografikoan, baina ez dugu oraindik ere gure tradizioaren irakurketa literariorik egin.
|
|
|
Orain arteko gure politikariak gehiegi nahastu izan dira elkarren arteko taldekerietan, beharrezkoena geroko bazterturik. Izan ere, herri nortasunez, zer
|
dugu
gure hizkuntza gutxitua baino baliagarriagorik. Orokorki, denok gara Europaren osagarri, hemen ez da inor sobera eta arrazoia ez dago gehiengoen edo indarraren baitan, elkar errespetatzean eta errespetaraztean baizik.
|
|
|
ONUk, Unescok eta bereziki Erret Dekretu horrek eskaintzen dizkiguten ahalmenez ondo baliaturik, zuhurki jokatu beharra
|
dugu
gure Hegoaldeko herriaren aurrean eta, premiazko deritzagunean, politikariei betearaztea eskatu (Horretarako ikus: Euskera, XXIV, 1978, 131 orrialdeak).
|
|
|
Antzeko zerbait dugu eginkizun geure kulturarekin. Betidanik jakinizan
|
dugu
gure Euskal Herriko kultura bagenuela. Orain sakonagoaztertuta, parametroak eta edukiaren egitura marraztuz gero, hobeki erabiltzeko etagaratzeko aukera dugu.
|
|
|
Frankismoaren lehen urteetako arrastoa begiratzeko, badugu gaur tresnarik.Orduan gauzatutako hizkuntz politikaren historiarako langairik franko bildu zuenBenet ek (Benet 1973, 1979), eta ezaguna
|
dugu
gurean ere (Torrealdai 1982, 1998). Bada hor perla ederrik (Torrealdai 1998: 85, 93, 97, 104, 106).
|
|
|
Zortzigarrena, gure gaia den soinuen alorrean, gizakiok oso eraginkorra densistema garatzen dugu. Soinu patroia atxikitzen
|
dugu
gure adimenean, ekoizpeneanegon litezkeen interferentzia eta baldarkeria guztiak saihesteko bidean, eta honela, patroi hauen antzeko soinuak erabiliz, eraginkorki komunikatzea ahalbideratzen dugu.Beraz, hiztun arrakastatsua izateko, patroi hauek eraikitzeko prozesu bat jarri behardugu abian, kasik jaiotzearekin batera. Honetarako aukera guztiak aurreikusten ditugu, edozein hizkuntzatako soinuak bereizteko moduan jartzen dugu gure adimena; baina, ondoren, murrizketa prozesu batean murgiltzen gara, dago (z) kigun hizkuntz (et) akosoinuak bereizteko soil soilik (seigarren puntuan emandako arrazoiengatik).
|
|
|
Soinu patroia atxikitzen dugu gure adimenean, ekoizpeneanegon litezkeen interferentzia eta baldarkeria guztiak saihesteko bidean, eta honela, patroi hauen antzeko soinuak erabiliz, eraginkorki komunikatzea ahalbideratzen dugu.Beraz, hiztun arrakastatsua izateko, patroi hauek eraikitzeko prozesu bat jarri behardugu abian, kasik jaiotzearekin batera. Honetarako aukera guztiak aurreikusten ditugu, edozein hizkuntzatako soinuak bereizteko moduan jartzen
|
dugu
gure adimena; baina, ondoren, murrizketa prozesu batean murgiltzen gara, dago (z) kigun hizkuntz (et) akosoinuak bereizteko soil soilik (seigarren puntuan emandako arrazoiengatik). Honek ezdu esan nahi gortu egiten garenik; alta, gure sentikortasun linguistikoa gortu egiten dagureak ez diren fonemak bereizteko.
|
|
|
" Hastan kaliz hau eneganik...", harik eta, ihes egiterik izan ez zuenean, bertze hitz haiek erran zituen arte: " Egin bedi..." Baina, baldin bizitza, malda behera delarik ere, malda gora bada, zergatik bihurtu behar
|
dugu
guk are malda gorago...?
|
|
|
zergatik ezin daitezke protestantak eta katolikoak elkarrekin bizi, nola bizi izan baitziren gure odola zuten hiru anaia haiek, jaun Esteban, jaun Eusebio eta jaun Pedro? Haiek baino gutiago izan behar ote
|
dugu
guk. Bai, bazekiat ezen gure lana ez dela egun bakarrekoa izanen, zeren eta ez baitut pentsatu ere egin nahi zer gertatuko litzaidakeen, baldin mementu honetan etxean erranen banu protestant naizela...
|
|
|
Ez da batere erraza aipatzea gure lanean egunero dauden aldaketak eta egitera behartuta gauden moldaketak zeintzuk diren. Kontuan izan behar
|
dugu
gure artean denak ez garela berdinak, zentro bakoitzak helburu ezberdin batzuk bete behar dituela, erabiltzaile ezberdinak ditugula, medio ekonomiko eskasak gustatuko litzaigukeen mailara iristeko, eta abar. Baina testu honetan zertzelada orokor batzuk besterik ezin izango ditugu aurkeztu, etxean beheko sua erabiltzetik mikrouhin labea erabiltzerako jauzia baino handiagoa ematen ari baikara liburutegi eta dokumentazio zentroetan.
|
|
|
Hala ere gizarteak informazio munduko profesionalez duen irudia eta honekiko dituen konnotazio negatiboak ez ditugu ahantzi behar (tradizioa, kontrola, ordena, arauak...). Hau guztia gure formazio jarrai honetan kontuan izan behar
|
dugu
gure informazio kudeatzaile irudi berriaren barruan. Hau aldatzen ari da, erabiltzailea profesionalarekiko gero eta hurbilago dago, zentroko kolekzioa ez da propioa lehen maiz gertatzen zen bezala, gure lanean katalogazioa ez da helburua, bitartekoa baizik...
|
|
|
Bonaparteren garaia agortu, eta, aldaketa batzuen ostean, Kode Zibil soilaren izentazioa jaso zuen hark. Hala ezagutu ohi da eta halaxe ezagutzen
|
dugu
guk ere, Frantziar Iraultzaren lege emaitza hori.
|
|
|
Erakunde horietarako jarri dugun egitasmoak, beteko al du gure helburua? Barkamena galdatzen
|
dugu
gure lan xumeentzako, horien atzetik izan ditugun gogo gorabeherak. Gure egitekoan jarri diren itxaropen zintzoen azpian gelditu gara, zalantzarik gabe.
|
|
|
Gogoa, bistan da, duela berrehun urte gizarte berri baterako euskarri izan zena, hain zuzen ere, Kode Zibil haren nondik norako nagusiak euskaraz ematea izan da. Portalisek asmo horrekin paratu zuen testu egokia gidari jarri
|
dugu
gure zereginean, aurkezle eta atarikorik bikainena berori izan dakigukeelakoan.
|
|
|
Bizitzaren balioak zientziatik kanpo geratzen dira, baina hori zientziaren zurubi edo eskaileratik igo ondoren bakarrik dakigu. Hemen mistikoaren sustraia topatzen
|
dugu
gure harridurarako:
|
|
|
Erosoago eta etxekoago sentitzen gara leku batzuetan besteetan baino, ezin dugu hori ukatu. Min egiten digu erdaren nagusigo larderiatsuak, geure herrian erdara beltzean aritu beharrak, karral karral, baina osorik maite
|
dugu
gure eguraldiaren mapa, gure aberria, eta gure aberri osoaz gara, ezertaz arduratzerik dugun neurrian, arduratzen. " Aberria ala hil!" esaten da, baina hil eta gero ere hezur hozten ez den maitasuna da abertzaleak aberriari diona, Lauaxetaren eta bion kasuek erakusten dutenez.
|
|
2001
|
|
|
Famatua den pertsona baten familia, familia da, ez famatua bera. Horregatik, batzutan ez
|
dugu
gure lekua aurkitzen horrelako ekitaldietan, batez ere protagonismoa guri ematen digutenean. Beste aldetik ere, oso maite duzun pertsona baten bizitza, aurpegia, edo ahotsa behin eta berriro berbizitzea gogorra da.
|
|
|
Baina horregatik ez dut uste gizakia gutxiago maitatzen dudanik. Ikasi egin behar
|
dugu
gure miseriak aitortzen eta onartzen. Maitasuna ere hor dago.
|
|
|
" Lur bat haratago" libertatearen sinboloa da, baina Irigoienek edo Joanes Etxegoienek dioenez askotan ez
|
dugu
gure burua ezagutzen eta gure buruaren esklabo bihurtzen gara. Irakurleak jakin behar du lur bat haratago doala, utopiaren bila zabal zabalik.
|
|
|
Tresna, orduan eta hobea, orduan eta nereago, landuago, lanerakoago. Gure gauzak gureak ez diren hitzez jazten ditugu sarritan, eta gureak ez diren hitzetatik hasita geureganatzen
|
dugu
gurea dean gauza hori. Baina ez da gurea, ze demontre!
|
|
|
Horrek bere zailtasunak ditu. Memento honetan, eztabaida kontzeptuala dela pentsatzen
|
dugu
guk, bai kuantitatiboki bai kualitatiboki. Lehenik, herri bat dagoela aitortu behar dugu denok.
|
|
|
Broma gisa beti esan ohi
|
dugu
gure hurrengo ikuskizunaren erronka alde batetik, dirutza bat egitea dela eta bestetik, berriz, ez dadila halako dirutza egiten ari garenik nabaritu. Baina, orain serio, pittin bat nire buruaren jabe izatea litzateke erronketako bat.
|
|
|
Horietako une batean gaudelakoan nago. Oso une garrantzitsua bizi
|
dugu
gure herrialdean eman biezaio bakoitzak nahi duen interpretazioa «gure herria» kontzeptuari, une klabea bizi dugu eta ziur nago oraingoan, zailtasunak badaude ere, gatazkaren azpian dagoen arazo politikoa konpondu behar dugula. Gatazkatik ateratzera eramaten gaituzten gero eta osagai politiko gehiago ikusten ditut.
|
|
|
Norberaren ahuldadeekin lan egitea eskatzen duenez adore handia behar da, eta ondorioz, ez dut uste mundu guztia gai denik horri aurre egiteko. Dena den, guztiok
|
dugu
gure barruko pailazoa aurkitzeko ahalmena, gure bizitzari komikotasun puntua bilatzeko. Niretzat bizitzak hiru tonu ditu:
|
|
|
Musulmanak gugana bezainbat egokitu
|
dugu
gure gizartea eurengana. Baina oraingoz hemengo legea eta sistema ez dago etorkinak hartzeko prestatua.
|
|
|
Bere desprestigioa gero eta handiago da ordea, herri honek ETA bere lekuan jarriko du denbora luze baino lehen. ETAren jarduera luzerako edo motzerako izan, guk tinko jarraituko
|
dugu
gure aldarrikapenetan, lehendakariak esandako bidetik.
|
|
|
Bizitza exilioa bada, ez gaude Joseba Sarrionandiaren exilioaz hitz egiten soilik, harenaz hitz egiten dugun neurri berean hitz egiten
|
dugu
gure exilioaz. Zer da, baina, guztion exilioa?
|
|
|
Badira animalia superstiziosoak, usoak besteak beste, onurarekin lotzen dituzten ekintzak behin eta berriz errepikatzen dituztenak, bat ere logikarik izan ez arren; animaliek hori egiten badute, nola ez
|
dugu
guk egingo?
|
|
|
Kiniela elkarte bateko buru naiz eta gaur goizean galdu egin
|
dugu
gure kinielaren frogagiria.
|
|
|
Hemen kokatu
|
dugu
guk goi mailaren hasiera. Oinarrizko maila eskuratuta, hortik normaltasun mailara abiatzen garen unean.
|
|
|
3 Ikastea ere eraikitzea da. Soilik ikasten
|
dugu
guretzat esanguratsua dena, etazerbait berria ikasteak gure ezagutza sistemaren desoreka dakarkigu. Bestalde, gaitasunak eskuratzeaz ari garenez, ikasleak errealitatean egin dutenaren aurrean jarri ditugu, ezin baitira prozesuzko edukiak modu teorikoan ikasi4.
|
|
|
Euskaraz liburu bat edo bi idatzitako emazte idazleak dauzkagu; obra oso eta luzeak, diren bezalakoak? eman digutenik ez, ordea, oraino.Hori
|
dugu
guk ere desafioa!
|
|
|
Marcel Rochas (1955) hil ostean, bere emazteak eman zion perfumegintzari jarraipena, Madame Rochas (1960) perfumearekin, Femme modukoa baino apurtxo bat arinagoa. Gaur egun oso ondo saltzen den Eau de Rochas (1970)
|
dugu
gure artean. Azken garai honetan aldaketa batzuk sartu dituzte, Mystère (1978), Eau de Rochas pour Homme (1993) eta Tocade (1994) perfumeak sortuz.
|
|
|
Ahalik eta jarduera ezberdin eta aberasgarrienak antolatzen, beti ere geure ahalaren arabera; kontzertu, hitzaldi, zine ekitaldi, antzerki, erakusketa, bilera leku, ikastaro leku, entsegu leku, baratza, eta abar… 4 Zer asmo dituzue etorkizunerako? Proiektu berririk ba al duzue. Epe laburrera antzeko bidean joatea nahi eta espero dugu.Etengabeko mugimendua gara, talde gisa bizidun garen aldetik, geure izaeraren bila, etengabeko birdefinitze prozesu batenbarruan ulertzen
|
dugu
gure proiektua eta bizi dugunmomentuaren arabera etorriko dira asmo eta ekintzak berriak.
|
|
|
‘Bai, arrazoia duzu, ’ ametitu du Imanolek eztabaidarik gabe, arrebaren errietari irribarre apalez erantzunik. ‘Lagunduko
|
dugu
gure mutila... ’
|
|
|
Estatutu estu zorrotz bat, hitzez hitz bete behar duguna. Guk, adibidez, ezin
|
dugu
gure lana afizioz edo debozioz egin: debekatuta daukagu gozamena:
|
|
|
Itzulpen ugari izan
|
dugu
gure artean euskal literatura hasi zenez geroztik. Itzulpen horiek, ordea, biziro zabaldu eta ugaritu dira azken urteotan.
|
|
|
Are gehiago antze sailetik jakintza sailera gatozenean: ez
|
dugu
gure ametsean erdararen oihartzuna baizik entzuten euskal hitzetan. Jakintza liburuak egin dituztenek erdarazkoak itzuliaz eta antolatuaz egin dituzte, erdara erabili baitute gehienbat haiek ere gure antzera beren ikastaldietan eta erdaraz mintzatzen baitira hitzez nahiz izkribuz beren baitarik zerbait sortu edo aurkitu dutenean beren lankideei jakinarazteko.
|
|
|
Bestela esan, zordun gara zenbait kultura sailetan, duguntxo pixkaren zordun, nahiz euskaraz nahiz erdaraz mintza, eta zorrak aitortzea eta ezagutzea dagokio zordun onari, pagatuko ez baditu ere. Horrelako eginkizunetarako ez
|
dugu
gure artean ez gogorik ez girorik izan. Erruduna nor den jakiteak ez du axola handirik, baina hori ondo jakinaren gainean dugula abiatu behar dugu bide horietatik.
|
|
|
Guztiok, ezjakinean edo jakinaren gainean? irakasle genuena galdu
|
dugu
guk eta zeukan haberik sendoenetariko bat galdu du euskarak. Euskal literaturaren oroitzapenak lurrean diraueino ez da noski itzaliko haren izena eta omena.
|
|
|
Oraingo agerraldi honek, gainera, hobetua ez ezik, hobeagotua deitzea merezi luke. Ez ditugu, izan ere, aurrerakada makalak egin 30 urte hauetan, eta ongi irabazia
|
dugu
gure aldetik zerbait hobetzeko eskubidea. Lehen agerralditik bigarrenera, besteak beste," gauza" gauz bihurtu zen," eleiza" eleiz eta" neskatxa" neskatx.
|
|
|
Ait’ama familiakoak, ezar barna gogoan, zuen haurreri behar duzuela eskuara irakatsi. Atchiki behar
|
dugu
gure mintzaira eder paregabea, atchiki ere gure ohidura guziak. Chede hortarat heltzen laguntzeko, esku menean ukanen duzue Petain Marechalaren bizia.
|
|
|
Eta ari eta ari... Euskararen normalkuntza renalde egiten dugun honetan ez al
|
dugu
gure mea culpaere adierazi behar. Ez al da bide hori, geroago azalduko dudanez, euskalgintza indartsu baterako zubirik egokiena?
|
|
|
Bestalde, esperientziaren mailan dagoen ezer ez dugu hartu behar azken oinarri gisa. Honekin, ordea, ez
|
dugu
gure esperientzia gutxienean ere zabaltzen, baina esperientzia zabaltzeko bidean laguntzen digu, norabide egokia hartzen laguntzen digu. Ideiek, beraz, mugapen hauekin ere esperientziaren zabalpenari laguntzen diote; zentzu horretan beharrezkoak dira, eta hauxe litzateke" dedukzioa", hau da, beren legeztapena.
|
|
|
Handiak eta ttikiak. Batzuk berdelak beste batzuk atunak; baina den denok
|
dugu
gu baino handiagoa den beste arrain bat gu jateko zain.
|
|
2002
|
|
|
Jakina, etsipen horren arrazoiak aipatzeari ekiten zion gero. " Gerra
|
dugu
gure artean, behin agirian eta behin isilka, burruka maltzurra dabil euskaltzaleen artean. Aztoratuak ditugu norbaitzuk, nahigabetuak eta etsaiak beste zenbait.
|
|
|
Nork daki, zer ikusteko eta zer ikasteko gauden oraindik. Ezagutzen ote
|
dugu
gure euskera hizkuntza bezala. Ez ote gabiltza indoeuropear hizkuntzen arauz eta izariz euskera neurtu edo mugatu nahiz?
|
|
|
Hainbat desobedientzia modu dago. Hemen gaudenok «zibila» deitu dugun honetan ikusten
|
dugu
gure burua, ontzat jotzen ditugu bere konnotazio gehienak, bakar batzuetan ezberdintasunak ditugu, nolabait. Nik konnotazio moralei ematen diet garrantzia handiena, nahiz Rafak esan bezala bere interpretazioak gurpil zoro batera eraman gaitzakeela jakin.
|
|
|
Zeren eta euskaltzaletasunak, politikatik etorria izan arren, pertsona bezala osorik hartzen zaitu. Eta guk behar
|
dugu
gure nortasun hau hemen lehen mailakoa izatea, gehiengoan edo gutxiengoan, baina beste edozein aukera bezain lehen mailakoa.
|
|
|
Ados nago, etengabe egin behar da aurrera eta, oro har, hala dela uste dut. Normalizazioa ez
|
dugu
guk lortuko, baina kontua da belaun bakoitzak aurreratu behar duela, eta hurrengoari egoera hobeagoa utzi. Beste kontu bat da tentsio puntu hori lortzeko egin beharreko diskurtsoa zein den.
|
|
|
Egun osoa pasatu
|
dugu
gure lagun ezkutuari oparia egiten. Ezin omen genion ezer erosi.
|
|
|
AZKEN batean, Laura Mintegik aipatzen duen argitaletxe bakoitzaren" zalditeria", metafora ulergarriagoa izan dadin," indioilartegia" bezala ikusten
|
dugu
guk. Argitaletxeek zein idazleek, egileek zein argitaratzaileek, lumak, koloreak, egindako bidea eta abar jartzen dituzte agerian batak bestea limurtzeko.
|
|
|
Ikerketa honekin hasi dugun ibilbidean aurrera jarraitzeko asmoa
|
dugu
guk, oraingoz ibilbideak hurrengo urratsak zehaztuak dituelarik: bizindarraren edo osasunaren adierazle eta osagai gehiagoren identifikazio, haztapen eta neurketa.
|
|
|
(...) Etsai gorrotagarri bat hiltzen delarik, poza sentitu ohi dugu; lagun maite bat hiltzen delarik, pena; lagunetarako jaio eta bizitza latzaren halabeharrez gugandik gero eta urrunagotzen ikusi dugun pertsona bat hiltzen denean, ordea, sentimendu eta arrazoiaren nahasmendu eta kontradiziotan trabatuta nabaitu ohi
|
dugu
gure burua.
|
|
|
Postontzi bat dago bertan, arroka bloke batzuen artean. Larrun oso gertu ikusten
|
dugu
gure aurrean, iparraldean. Gauden lekua eta bere artean, Lizuniaga dugu, oinen azpian.
|
|
|
Heste lodiaren pusketa bat mozten badizute eta poltsa batekin pasa behar dituzu eguna eta gaua, bada, jakina egoera larria dela». Herrikideek' halaxe nahi
|
dugu
guk txostenak azaltzea' adierazi zioten. Medikuak, berriz' zuek esango didazue nola egin behar dudan txostena edo?' erantzun omen zien.
|
|
|
Gure irudirako, bigarren adiera da gaur egunean hedatuena eta zentzu horretan erabiliko
|
dugu
gure ikerlanean ere: eleberri esperimentalaren ostean sortzen den joera aniztasuna adierazteko hain zuzen.
|
|
|
Par. Bainan" handitasuna existitzen ezpa da" eta" tipitasuna izan ere ezpa da" eta horrelakoak erraiten ditugunean, ¿ ez othe
|
dugu
guk erran gauza bakhoitza differente dela erabakitzen?
|
|
|
Lehenik eta behin ikasteko eskubidea dutela jakin dezaten lan egiten
|
dugu
guk eta gero, benetan ikas dezaten.
|
|
|
Mina arindu nahian, erostera eta gauza jakin bat edukitzera bideratzen
|
dugu
gure haserrea.
|
|
|
Eta testuinguru horretan kokatzen da garapen jasangarriaren erronka. Izan ere, gaur egun hazkunde ekonomikoa ez
|
dugu
gure ongizatearen igoeraren sinonimotzat hartzen; gure ongizatean beste aldagai batzuek erebiziki eragiten baitute: besteak beste hezkuntzak, osasunak, aisiak eta, jakina, ingurumen garbi eta ederrak.
|
|
|
horrek ez du aparteko arretarik sortu, ez gure arteko unibertsitateetan ezta kanpoko unibertsitateetan ere. Gutxienez, ez
|
dugu
gure artean inon ereaurkitu gatazken konponbidea monografikoki aztertzen duen zentrorik edo programarik: ez masterrik, ez gradu ondoko ikastarorik, ezta doktorego programarik ere.
|
|
|
Lanbide guztietako profesionalei bezalaxe, irakasleoi ere heldu zaizkigugizarte aldakor honen zipriztinak. Ondorioz, gure hasierako formazioa zaharkituageratu zaigu, eta dagoeneko guztiok sentitu
|
dugu
gure, jakintzak, eta, egitenjakiteak?
|
|
|
Guk, irakasleok, beraz, kontrajarrita dauden bi joera horietako batean kokatuko
|
dugu
gure esku hartze didaktikoa: aplikazionismoan (teoria edo materialenaplikazio hutsa egiten dugunean) edo inplikazionismoan (gure ikasgelan gertatzendena behatu, ondorioak atera eta, ikaskuntza eman dadin, bitartekoak jartzenditugunean).
|
|
|
Hedabideek elkartu duten gizartea osatzen
|
dugu
guk guztiok. Horiei esker, elkarren berri gehiago dakigu.
|
|
|
Gaur egun ez dago munduaren konplexutasun osoa globalizazio ekonomikoaren parametro hutsetatik ulertzerik. Inoiz izan den globalizazio handiena
|
dugu
gure artean; izan ere, horretan ahalegintzen dira korporazio transestatalak eta hedabide erraldoiak. Horren aurrean, hala ere, indartsu agertzen dira euren identitateari eta lokalismoei eutsi gura dieten herriak eta norbanakoak.
|
|
|
Leihotik begiratzean ikusten duguna, gertatzen ari dena da. Gertatzen ari den hori ez
|
dugu
guk erabaki. Baina hedabideek erabaki egiten dute, ez gertatzen dena (sarri askotan baita hori ere), gertatzen denaz esan beharrekoa baino, hots, erakutsi beharrekoa.
|
|
|
Tira! Gure semea baino maiteago dugun ezer besarkatu eta onartu
|
dugu
gure bihotzean. Gainera, mutiko hori ez da nire semea, anaiarena baino; eta horrek, gazte gaztetarik ditu atsegin nik atsegin ez ditudanak.
|
|
|
izendapena kategoria sailkapen estandarretan erabiltzen dena da (ikus SUC tags sistemako Supplementary tags atala edo CREA ko Miscelánea). Izen bera mantendu
|
dugu
guk ere, baina laburtzapenak dira berez hemen bildu ditugunak UZEIk (1988) proposatutako banaketaren arabera. Hala ere, suprakategoria bezala planteatu dugu hau, ondoren bakoitzak dagokion kategoria nagusia hartuko baitu.
|
|
|
Hamabi ontziratzaile baino ez daude probintzian, eta Malagako erlauntzetan egiten den ezti gehiena Alemanian kontsumitzen da, Fernando de Miguel Guadalhorce Erlezainen Elkarteko idazkariak nabarmendu zuenez. «Askok gure kontura saltzen
|
dugu
gure ekoizpena, bizi garen tokiko auzoetan, baina beste batzuek materiala Alemaniara bidaltzen duten banatzaileei saltzen diete. Bitxiena da gaur egun saltoki handietan saltzen den eztia Txinatik datorrela».
|
|
|
Bizkarreko mina, belaunetakoa, muskuluetakoa, barizeak larriagotzea eta, are, zelulitisa ere, oinetako horiek etengabe erabiltzea bultzatzen duten patologietako batzuk dira. ‘Kontsulten kopurua nabarmen handitu da takoiaren moda itzuli orduko, eta asko borrokatu behar
|
dugu
gure pazienteekin’, dio Alfredo Velascok, Basurtuko Ospitaleko angiologian eta kirurgia baskularrean aditua denak. Ez da bakarra.
|
|
|
Hain zuzen ere, Espainia, kasu eta garai batzuetan, benetako paradisu bihurtu da erosle nazionalentzat eta atzerritarrentzat, baina hori amaituko da zerga hau ezabatuz gero. Kutsadura Matrikulazio zerga murriztu edo desagertu egin dela jakiteak positiboa dirudi, baina, egia esan, gutxi ikusiko
|
dugu
gure zorroan. Ingurumen arazoak gero eta larriagoak dira, eta automobilaren industriak ahalegin ekonomiko handia egiten du arlo horretan, eta, beraz, administrazioek ez diote eragiten haien presioari.
|
|
|
Uztondoak erretzea oso ohikoa da, eta, horri esker, galdu egiten
|
dugu
gure lorategiko lurzoruak aberasteko aukera. Horretarako, konpost pilulu bat prestatuko dugu, aurrerago lurra ongarritzeko erabiliko duguna.
|
|
|
Hori lortzen dugunean, 4 asteko piloa pausatzen utziko dugu, senda dadin eta ongarri gisa erabiltzeko prest egon dadin. Aurreko aholkuei jarraiki, zortzi astean prest izango
|
dugu
gure lorategi edo baratzerako ongarri perfektua.
|
|
|
Kilometroak 2000 antolatu genuenean, euskal hezkuntza nola interpretatzen genuen azaldu genuen eta berriro gogora ekarri nahi dugu gaur. Ozenki azaldu nahi
|
dugu
gure erreferentzia ez dela PPren kalitatearen legea kritikatuz geldituko zaiguna. Ikastolok aspalditxotik ari gara naziogintzan, gure eguneroko lanean.
|
|
|
Urteak igaro ondoren denok onartuko
|
dugu
gure umeek aukera osoak dituztela oinarrizko ikasketak euskaraz burutzeko, euskara institutuetan ere ikas daitekeela, eta unibertsitatean ere hainbeste arlotan, hori ez dizut esan beharrik zuri. Hori hala gertatu da hainbeste jenderen lanari esker, eta hainbeste lagun buru belarri sartu zirelako, bere sakeletan diruaren ordez ilusioa zutela, euskal hezkuntza sistema berriak sortzen, zegoen hezkuntza ofizialari ia ia baliabiderik gabe lehia egin nahian.
|
|
|
Hola sortu ziren ikastolak, adibidez, aitzindari nekaezinak ziren batzuen ahaleginen fruitu oparoa. Ondorioz, eta gauzak onerako aldatu direnean, historia osoan baliabide izan ez dituen horiek ditu euskarak, eta egiten diren ikerketei begira, euskaldun gehiago
|
dugu
gure artean urterik urte. Gazte gehienak gai omen dira euskaraz egiteko ez bada ere, euskararen ulertzeko bederen.
|
|
|
Baina ez da gai izan arau horiek eta hiztegi hori patxadazko argitalpen egoki batean denon eskura jartzeko: zerbait begiratu nahi denean, edo kontsultatu, karpetak eta agiriak behar dituzu eskura, eta Wally aurkitu nahi duzunean nola ibili behar duzun goiti eta beheiti non dagoen ez dakizula, irudi guztiek jertse berdina baitute, halatsu ibili behar
|
dugu
guk ere arauak non dauden ezin aurkitu, arau batek zer esan eta besteak nola aldatu duen aurretik esana ongi ez dakigula, Diogenesen ikasle norabaiteratu baten gisa, gure eltzerma eta guzti eskuetan. Eta hiztegi horrek beste buelta bat behar du, baina gaur egun erakusten dugun abiadurarekin urteak eta urteak ditugu, munduak aurrera presaka egiten duen bitartean, fundamentuzko zerbaiten mahai gainean jartzeko.
|
|
|
Entzuten den hizkerak, anitzetan, ez du ez gatzik ez piperrik, indargabea da eta ñabardurak falta zaizkio. Moteldua eta ahuldua
|
dugu
gure hizkuntza. Baina horrekin bat eginik ere, baditut beste gogoeta batzuk gai honen inguruan.
|
|
|
Begira, adiskide: bizi osoa hizkuntzarekin kezkaturik ibili, eta azkenean jakin
|
dugu
gu garela, euskal hizkuntzalariok, hizkuntzaren ahuleziaren errudun, eta ez" Los 40 principales". Aitortzen dizut ezustea gertatu zitzaidala hau guztia.
|
|
|
Alde batetik, egia da gure unibertsitateen egitura eta ezaugarri nagusiak besteenak bezalakoak direla; beraz, konpondu beharreko arazoak eta gabeziak ezin daitezke desberdinegiak izan. Beste alde batetik, baina, Euskadiko zientzi eta teknologi sistemaren ezaugarriak, bere aldeko eta bere aurkakoekin, aztertuta daude, eta ikusi
|
dugu
gure egoera desberdina dela, eta, beraz, gure beharrak ere desberdinak direla. Azken batean, herri jakin batean egin behar dena ez da beste herrietan egin behar denetik oso desberdina, prozedura eta baliabide mota eta kantitatearenikuspuntutik.
|
|
|
Hau, bai, egiten
|
dugu
gure unibertsitateetan. Lehen esan bezala, horretarako daude egituratuak; eta gabezia, arazo eta behar handiak dauden arren, nik esango nuke irakastea dela hoberen egiten dugun unibertsitate jarduera.
|
|
2003
|
|
|
Ikasteko
|
dugu
gure bizimodua sustengaezina dela. Galipotak beldurra ematen digu baina gero eta petrolio gehiago gastatzen dugu.
|
|
|
" Jendea zergatien bila etortzen da teatrora, eta ez badizkiozu ematen arraroa zarela esaten dute. Obrak ekialdeko kutsua duela diote batzuek, espirituala dela... bada Euskal Herrian betidanik izan
|
dugu
guk halakorik. Gauza da yankiak etorri zirela eta mundu arrazionalista bat ezarri digutela:
|
|
|
Bertsozale Elkartearen inguruan bertsolari batzuk batera eraman
|
dugu
gure txori kantari izaera eta aldi berean kolektiboko inurri lana. Batzutan tentsioan egon da artistaren indibidualtasuna eta mugimendu kulturalean lan egitea aldi berean.
|
|
|
Halakoetan hain argi badute herri kirolen garrantzia, lagundu dezatela benetan bizi dadin, bestela laster politikoek eurek jaso dute harria! Geuk zaindu behar
|
dugu
gurea, kanpotik ez dira etorriko gurea babestera.
|
|
|
«Aurkaria konbentzitzeko alta, iritzi publikoa gure alde behar dugu. Guk iritzi bat
|
dugu
gure aurkariaz, baina gure helburua erdiesteko iritzi publikoak aurkariaren jarreran eragin behar du. Lehen helburua iritzi publikoa gure dinamikaren alde jartzea da, beraz.
|
|
|
Eta zer? Hori ere landu egin behar da, eta ez
|
dugu
gure telebistetan horren aldeko apustu handirik ikusten. Alderantziz esango nuke, gero eta urriagoak dira sail kulturalak eta nagusiagoak tele zakarkeriak.
|
|
|
Etxeko txikienak gogoan plazaratu du Ibaizabal argitaletxeak Merce Aranegak idatzi eta marraztu eta Jose Antonio Sarasolak euskaratu duen «Txit oilo bitxia» bilduma. Oraingo honek «Txit oilo bitxia Txinatik iritsia eta tximinoak» du izenburutzat, eta bertan, oihan baten erdian aurkituko
|
dugu
gure oiloa, bere maleta misteriotsuarekin. Gutxien uste duenean, lurrezko bola bat jaurtikiko dio burura jolasean zarataka dabilen tximino talde batek.
|
|
|
Ez
|
dugu
gure burua ongi ezagutzen, ez, behintzat, behar bezainbeste.
|
|
|
Bizitza osoa emango
|
dugu
gure lagunaren jaki nahiena zein den isil isilik ikertzen edo, bestela, berari galdetuko diogu, honela denbora asko eta balizko gaizki ulerturen bat aurrezteko.
|
|
|
Izan ere, uste
|
dugu
gure ikerketaren muinak aldarrikapen ekologisten formaberri bat erakutsiko duela. NIMBY fenomenoa (Not In My Back Yard, Ez GureEtxeko Baratzean) oso aztertua izan da mundu akademikoan, herri, batik bat?, baina uste dugu Euskal Herrian nahiko berria dela eta ez dela aztertu geroan izan dezakeen indarra eta presentzia, eta horrek, azpiegituren politikapublikoetan (eta enpresen egitasmo pribatuetan) edukiko duen eragin ezinbestekoan.
|
|
|
Paradigma honek, uste
|
dugu
guk, balio digu Mugimenduak, maiuskulaz, azaltzeko, hau da ekologismoa, feminismoa, antimilitarismoa eta abar, edota bestemodu batez esanda, mugimenduen industriak, McCarthy eta Zalden terminologian (Casquete, 1998:
|
|
|
Bi izan ziren bertan hartutako erabakiak. Lehena, hausnarketa prozesu bat zabaltzea, «UEUren barruan aztertu behar
|
dugu
gure geroa». Bigarrena, Monreali eskutitza bidaltzea, eskainitako agiria idatz zezala eskatuz eta UEUra joango ziren EHUko irakasleen zerrenda bidaliz, beraien egoitza eta bidaia gastuak estaltzeko.
|