|
2007
|
|
|
gutxi gehienak, P. La, tte jaun aphezak ekharri dauzkit etcherat. Ez
|
dugu
guk eskuen zabaltzea baizik ukhan. Horra zertako hemen bihotzaren erditik milesker handi bat erraten diogun jaun aphez maiatzagarri eta langile handi horri352.
|
|
2008
|
|
|
Aditzen semantika kontuan hartzen badugu, mota askotako aditzak ditugu (informazio hori, hain zuzen, hiztegiak eman behar digunez, ez
|
dugu
guk hemen kontuan hartuko, aditzen forma edo itxuran eraginik ez duen bitartean). Horietako batzuk inkoatibo dei tzen ditugu.
|
|
|
honetan, behintzat, aurrea hartu beharra dago. On bazaigu ala ez bazaigu, hori da etorkizuna, eta horretarako prestatu behar
|
dugu
gure euskara zaharra.
|
|
|
Baina Azkuek apezaren abantaila zuen. Prakadunek kofesatzen ikasi ez dugulako hobe
|
dugu
gure berriemaile ezagunenekin ibiltzea.
|
|
|
Mintza jardun horiek, ahozko mintza jardun diren heinean, hizkuntza praktika aldetik aztertu gura ditugu. Ahozko genero honen ezaugarri formalak aztertzeko lana hartu
|
dugu
gure gain. Badakigu hiztuna, den hiztun sortzaileena delarik ere, hizkuntzak mugatuta bere jarduna molde jakinetan egitera behartua dagoela.
|
|
|
Dudarik ez, Euskaltzaindia da, datuok aztertuta, proposamen berrien' arrakasta' neur tu eta dagozkion erabakiak hartzeko erakundea. Denboraren poderioan, arrakasta duten hitzak erabileran parte izango direlako, eta arrakasta izan ez dutenak baztertu eta benetan erabiltzen direnak onartzeko lasaitasuna izango dugulako, gure hiztegigintza, apurka apurka, deskribatzaileagoa izango da (ez erabat, ez dago guztiz deskribatzailea den hiztegirik) eta harrotasunez esan ahal izango
|
dugu
gure hiztegiek euskaldunok erabiltzen duten lexikoa jasotzen dutela. Hala izan bedi.
|
|
|
Eta errealitate horretatik, premien, nahien eta ezinen dialektika horreta tik? abiaturik plazaratu nahi
|
dugu
gure gogoeta, gure kezkak eta nahiak zuengana tzeko. Horregatik, honela bataiatu dugu txostena:
|
|
|
Nornahik zernahi erranik ere, holakoa
|
dugu
gure Euskal Herria, aspaldiko arbasoek egin bezalakoa. Zenbaitek nahi bailuzkete oro zatikatu herri batean, hemen bizipideak, hor sinesteak, han kulturak, eta kirolak edo herrigintzak, ez dutea horiek herri huni bekoz beko behatu sekulan, ikusiz hoik direla herri baten bizia, ez batere nahasketan saltsatuak bainan, aitzitik, elgarri polliki lotuak eta josiak, gu aldiz, giren bezala, herri horren seme alabak.
|
|
|
Emok emaileari, egiok egileari, dio esaera zaharrak. Halaxe egin nahi izan
|
dugu
guk ere, zure euskaltzainkideok, zurekin batera Akademiaren egitekoetan ari garenok, omenaldi akademikoa antolatu dugunean. Helburua argi dugu:
|
|
|
Hiriburu literarioaren izpiritua hor dago, bitartean, gure autoreen eleberrien eta olerki liburuen orrialdeetan flotatzen, balizko gorputz fisiko baten zai. Halakorik gorpuzten ez den bitartean beti izango
|
dugu
gure literaturan atzerriko hiriburu literario handietara edo auzo Espainiako hiriburu nazionalera unibertsaltasun bila jotzeko beharra edo tentazioa artikulu honetan azaltzen saiatu garenez.
|
|
|
–Réveil> > ez da geldituko agertzetik boska ondoan. Kontrarat, bere izenak erraiten duen bezala, deithua da Eskual herriko intresez okupatzerat, eta hortaracotz khondatzen
|
dugu
gure adichkide ezagun eta estranyeren gainean aisago egiteko abia tzen dugun obra, erreusitzeko esperantzan.?
|
|
2009
|
|
|
Lexikoaren Behatokian, Euskaltzaindiaren koordinaziopean jarri ditugu IXA taldea, Elhuyar eta UZEI. Gu ez gara merkatuan, eta nola halako espazio neutroa eta itzal handikoa eskaintzen dugu, indarrak biltzeko, kasu honetan hirurentzako onuragarria izango den proiektua gauzatzeko. Eskema honetan ere sartu behar
|
dugu
gure burua.
|
|
2010
|
|
|
Ez da lerra arriskurik (irrist arriskurik) gabeko erronka izan. Besteak beste, ez
|
dugu
gure artean ildo honi jarraiki eginiko lanik, eta, beraz, hortik ezer gutxi izan du egileak bere azterketaren xedea gauzatzeko. Halaz ere, ahalegindu da marko teoriko eta metodologiko berriak azaltzen eta egokitzen.
|
|
|
beste egile batzuren sermoien artean ezagun da zeintzuk diren Agirrerenak. Guk ez
|
dugu
gure lana Agirreren estilo pertsonalean kokatu, oraingoan, nahiz eta onartzen dugun estilo pertsonalaren eta taldekoaren arteko hartu emanak funtsezkoak direla; izan ere, egiletza indibidual eta kolektiboen arteko tentsioetan ontzen dira generoak. Hartu eman horiek nola artikulatzen diren argibiderik badu Bajtin ek:
|
|
|
eragina baizik. Hiritar gehienok nahi
|
dugu
gure seme alabek ahalik eta ikasketa maila altuena eskura dezaten. Ikasketa horiek euskaraz izatea desio dugu, horrezaz gainera, gutako hainbatek.
|
|
|
Ele biko hiztun elkartea osatzen dugu gaurko euskaldunok eta, euskara zeharo ahultzen eta galtzen ez bada bidean, ele biko hiztun elkartea osatzen jarraituko
|
dugu
gure (eta gure seme alaben) bizi denbora guztian. Horretan ez dago dudarik:
|
|
2012
|
|
|
Euskal itzultzaileek esandakoak aztertu ondoren, Leizarragaren lehen euskal itzulpenetik Sarrionandiaren garaira arte zer euskaratu den aztertuko dugu atal honetan. XX. mendearen bukaerara arteko euskal itzulpen guzti guztien azterketa egiteak luzeegi joko ligukeenez, eta lan honen gai nagusia kontuan harturik, nolabaiteko hautaketa bat egin behar izan dugu, eta testu edo itzulpen literarioetara mugatu
|
dugu
gure azterketa. Itzulpen literarioen barruan ere beste banaketa bat egin dugu, eta liburu gisa argitaratutako itzulpenak eta aldizkarietan kaleratutakoak bereizi.
|
|
|
Orain artean liburu gisa argitaratutako itzulpenetara mugatu
|
dugu
gure azterketa; izan ere, han hemengo aldizkarietan plazaratutako itzulpen solte guztiak biltzen hasteak beste lan baterako adina lan emango liguke. Hala eta guztiz ere, beharrezkoa iruditu zaigu batez ere frankismo garaian aldizkarietan argitaratutako itzulpenen aipamen bat egitea.
|
|
|
Izan ere, Gideon Touryk gogorarazten duen bezala,, assumed translation? edo, ustezko itzulpenek?, benetakoak ez izanagatik, informazio baliotsua eman dezakete gizarte batek itzulpena ulertzen duen moduari buruz, eta baita, gaineratuko
|
dugu
guk, itzultzaileak itzulpena hautematen duen moduari buruz ere. Touryren iritziz, beraz, xede hizkuntzan itzulpen gisa aurkeztutako testu oro itzulpen gisa aztertu behar da, nahiz eta apokrifoa izan eta sorburu hizkuntzan testu baliokiderik ez eduki.
|
|
|
Oraingo agerraldi honek, gainera, hobetua ez ezik, hobeagotua deitzea merezi luke. Ez ditugu, izan ere, aurrerakada makalak egin 30 urte hauetan eta ongi irabazia
|
dugu
gure aldetik zerbait hobetzeko eskubidea. (LIB I:
|
|
|
Eta beraz Koldo Mitxelenak, komunikagarritasunari begira, baliabide honekin lortzen dituen efektuak agerian jarriz, litekeena da egungo euskal prosara edo testugintzara argirik ekartzea. Hau guztia erakutsi nahiz, hain zuzen ere, egitura mota hau ahalik eta modurik agortzailenean aztertzera jo
|
dugu
gure hipotesia egiaztatzen ala gezurtatzen duten frogatzeko asmoz.
|
|
|
Goian esana dugu ahozkotasunak berbaldia osatzen duten elementuak (enuntziatuak, erantsiko
|
dugu
guk) maila berean jartzeko joera duela; maila bereko osagaiak elkarren segidan metatuz edo pilatuz osatzen dela, alegia.
|
|
|
13), eta kontuan izanik Mitxelenaren beraren jatorrizko artikuluen idazmoldean (ortografiazkoetan, adizkietan...) errainua izan dutela aldian aldiko Euskaltzaindiaren gomendio erabakiek, zilegi ikusten dugu argitaraldi gaurkotua hautatzea. Erabaki horretan, gainera, oso gogoan izan
|
dugu
gure aztergaiari eman nahi izan diogun izaera praktikoa; hau da, egungo euskal irakurlea izan dugu batez ere begi aurrean.
|
|
|
Gu geu ere, aztergaiaren izaeraz jabeturik eta ikusmolde teoriko horien ekarria geure eginez, ez gara perpausera mugatuko. Diskurtso15 mailan kokatzen
|
dugu
gure aztergaia eta maila horretan aztergai dugun unitatea, testua, izango da, horixe baita esatariaren intentzio asmoen emaitza osoa eta, beraz, ez da harritzekoa testu gramatikak jorratutako adigai eta ikusmoldeak geureganatzea.
|
|
|
laburdura, frantsesez. Phrase insèrante? edo enuntziatu parentetikoa tartekatua izan den enuntziatua aditzera emateko erabiliko
|
dugu
guk ere. Frantsesez, Baqué Milletek PI siglez laburtzen du (Baqué Millet 1997).
|
|
|
Goian sakonduriko horrekin guztiarekin agerian jarri nahi izan
|
dugu
gure tesi lanean enuntziatu parentetikoa diogunean ez garela Oviedoko eskolakoek aztergai dituzten funtzio intzidentalaren gertakariaz ari, terminologiaz harago hizkuntza maila ezberdineko gertakariak baitira. Halaz ere, jarraian ikusiko dugu enuntziatu parentetikoei eman izan zaizkion ezaugarriak aztertzean, intzidentala, intzisoa eta enuntziatu parentetikoa terminoen azpian agertzen diren gertakariak nahasian dabiltzala.
|
|
|
Halakoa egin digu oraingoan Junes Casenave Harigile zuberotarrak. Tenore berean hartu
|
dugu
guk ere euskararen akademian, uste baitut eskertzeko modukoak direla haren ahalegina eta obra, hain zuzen ere, Euskaltzaindiak Euskaltzainak izeneko bilduman barruratzen dituena ohore handiz.
|
|
2013
|
|
|
Euskara aldetik, estilo biziki aberatsekoa eta herrikoia erabiltzen zuen, Lafittekzioen bezala, hitz jokoz betea, itzuli bereziz betea («style à pirouettes»), alegiazko elkarrizketekin, interjekzioekin eta abar. Hiriart Urrutiren estilo aberats hori konfirmatzen
|
dugu
guk ere. Dudarik gabe, haren testuak irakurtzea plazer hutsa zen, iruditzen zaigu mintzatzen entzuten dugula, predikua egiten duen apaiza entzuten dugula.
|
|
|
Lehen lehenik ez da mirakulu gerlaren iraute luzeak bihotzak hausten baititu han hemenka; oro ilhuntzen, batzu nahasten. Ez
|
dugu
guk soldadoen eta bertzen lan dorpea den baino ttipiago eginen: gerla hau izigarria da.
|
|
|
Gure etsaiak flakatuak ditugula; ez dutela gehiago gizonik aski gure oldarrari bi tokitan ihardokitzeko. [?] Gizon hainiz galdu behar izan
|
dugu
guk ere; bainan hoien odola ez da debaldetan ichuri; higatu ditu etsaiak, eta erakusten dauku orai zenbatetaraino diren flakatuak.
|
|
|
Ohartu gara frantses izaerak eta euskaldun izaerak presentzia handia zutela artikulu horietan, eta baita beste elementu batek ere, hala nola erlijioak. Hiru ardatz mota horien inguruan egituratu
|
dugu
gure ikerlana, hiruek presentzia eta garrantzia zeukatela ikusi dugulako.
|
|
2016
|
|
|
Aintzina, oihartzuna izan zen. Aintzina aldizkariarekin hasiko
|
dugu
gure ikerketa azpimarratuz aldizkariak bi garai izan dituela, bigarren gerlaren aitzinekoa(), eta 1942an hasi zena. Bigarren Mundu Gerra eguneroko bizitzan dela, pixka bat gehiago galdu du plaza euskaldunak Iparraldean.
|
|
|
Ondoren, ekarpen teoriko batzuk jasoz, begirada berezia bota nahi izan diogu ekoizpen horri. Ardatz nagusi horietan osatzen
|
dugu
gure lana.
|
|
|
UNESCO erakundeak ikusgarrien arteaz proposatzen duen definizioa aipatuko
|
dugu
gure ikerketa eremuaren mugatzeko gisan, definizio honek ezagutza ematen baitio herriek sortzen dituzten espresiobideei. Hau izanik gure ikerketaren lerroetan, oinarri gisa erabiltzea komeni izan zaigu:
|
|
|
Hemen agertuko dugu halaber Louis XIII.ak, hamazazpigarren mendean hartu zuen erabakia, esanguratsua baita antzerkiarekiko botereak zuen jarreraz. Ez
|
dugu
gure gaia boterearekiko problematika batean sartzen, baina antzerkiak ideien eta usaien astintzeko zuen tradizioa azpimarratu nahi dugu. Hau edozein gizartetan, gaietan, eta edozein ikuspuntutatik, hizkuntza nagusi edo eta txikiaren tokitik.
|
|
|
Jorratu zituen eremuak oso zabalak ziren. Alderdi anitzeko gizona zela azaldu
|
dugu
gure lehen lerroan. Hau da Larzabalen ezaugarri nagusietako bat.
|
|
2021
|
|
|
lizeo eta unibertsitateko ikasle eta irakasleek, kazetariek, idazleek berek eta, erabiltzaile berezitu horiez gain, publiko zabal batek euskal kulturaz ditugun egun guzietako solasetan. Molde konziente batez edo partez bederen gehiegi pentsatu gabe, euskal literaturaren historiaz urteetan zehar eraikia izan den" kondaketa nagusi" bat erabiltzen
|
dugu
gure egitekoetan.
|
|
|
Ohart gaitezen, bide batez, segurki diogula hor, eta ez segurik. Beraz, behintzat eta segurik parekoak izanik ere, harridurazko esaldiotan idazle bakan batzuek behintzat erabili arren, ez
|
dugu
guk horrelako adibiderik aurkitu segurik ekin. Aldiz, oso arrunta gertatzen da segurki halakoetan.
|
|
|
Armairua da, biblioteka izateak, liburuak edukitzeko izateak bereizten duena beste armairu mota batzuetatik, ala altzari jakin bat, aldi berean armairu eta biblioteka dena? Hitz Elkarketa/ 3 lanean atributu elkartutzat hartu zen, eta hala egin
|
dugu
guk ere; baina erraz onartuko luke beste irakurketa ere: hau da, koordinazio elkartutzat hartzea.
|
|
|
Ondoren, multzo berezia eskaini zien 1992ko sailkapenean (Hitz Elkarketa/ 4). Horixe egin
|
dugu
guk ere; hirugarren multzo gisa aztertu.
|
|
|
Nekez mintzo zen, urriki zitzaion ateratzen elea; haren idaztietan, halaber, ez da ezagun idazlearen antzik (J. Etxepare); Mediterraneoa ezagutzen
|
dugu
guk ere[...] Lau dago eta naro bere hedadura guzian. Bere hedadura guzian, halaber, urdin urdina da (J.
|
|
|
Egia da ez dagoela oraindik batasun osorik kontu honetan, baina lokailu deitu beharrean diskurtso markatzaile (DM) deitzea egokiagoa ikusten dugu orain, hori baita kanpoko hizkuntzetan gehien erabiltzen den terminoa. Egokia ikusi
|
dugu
guk ere euskaraz termino hori erabiltzea, geroago emango ditugun arrazoiak direla eta.
|
|
|
Ezinbestean Alberdi (2014b) eta bere ikerketa taldeak egindakoa aipatu behar da hemen. Berak ere diskurtso markatzaile terminoa proposatzen du, eta hori erabiliko
|
dugu
guk aurrerantzean.
|
|
|
32.2.2.1b Morfemaren eskuineko izena mugagabean emana da beti, eta hura da konparazioaren ardatza (zuek adina urte; han bezainbat kirolari; zuk (duzun) beste diru); izena zenbakarria denean kopurua adierazten du sintagmak (Zuek adina lagun ez ditugu) eta zenbakaitza denean kantitatea (Zuek adina diru
|
dugu
guk). Izenordainaren funtzioa bete dezake morfema konparatiboak (Aholkuak behar dituzu?
|
|
|
34.5.3a (alegialdia) motako adizkia duten baldintzazko perpausei baldintza errealak deitu izan zaie, eta gertakari edo egoera gertatuak edo gertakorrak aipatzen dituzten proposizioetan oinarritzen dira. Azterketa egiteko nagusiki aspektu marken arabera bideratuko
|
dugu
gure aurkezpena, aldia ere kontuan izanez. Baldintza errealen sailkapena honela egin daiteke:
|
|
|
Eta bai ez kontrastean: Gudura bihurtu behar
|
dugu
gure bihotza betikotz garbitu nahi dugun bizio haren kontra; harenzat ez xoilki herra saindu bat kontzebi dezaguntzat, baina oraino hura mespretxatzekotzat (Haraneder).
|
|
|
13.3.5b Batzuetan gure buruarekin (sing.) ari garela erabiltzen ahal
|
dugu
gu (pl.) ere: Lasai, Patxi, baretu gaitezen behingoan!; Berriz ere sartu dugu hanka eta abar.
|
|
|
Nolakoak, ordea? (Larramendi); Aita Melani, jendarmeek ez ahantzia, ez
|
dugu
guk ere ahantzi behar. —Paulina ere hor dun, bai!
|
|
|
30.6.2.1g Zenbait" ordain" erabil daitezke adierazpen perpaus osagarrien lekuan; adibidez, hori determinatzailea edo hala adberbioa: Hori entzun dugu; Hala esan digute; Hori jakin
|
dugu
guk; Hala jakin dugu guk. Azpian instrumentala dutenek, berriz, horretaz har dezakete perpaus osagarriaren" ordain" gisa:
|
|
|
30.6.2.1g Zenbait" ordain" erabil daitezke adierazpen perpaus osagarrien lekuan; adibidez, hori determinatzailea edo hala adberbioa: Hori entzun dugu; Hala esan digute; Hori jakin dugu guk; Hala jakin
|
dugu
guk. Azpian instrumentala dutenek, berriz, horretaz har dezakete perpaus osagarriaren" ordain" gisa:
|
|
|
Beste bietan beste mota bateko komunztadura egiten da: diat erabiltzen
|
dugu
gure solaskidea gizona bada, eta dinat, berriz, andrea delarik, baldin hizkera alokutiboa aukeratzen bada. Baina solaskidea andrea edo gizona izateak ez du deus zerikusirik aditzaren argumentuekin.
|
|
|
Operadore hauen artean sailkatuko lirateke argumentu indartzaileak (berez, egiatan...), batetik, eta zehaztaileak (bereziki, adibidez...), bestetik. Baina esan
|
dugu
gure sailkapenean zehaztaileak birformulatzaileen sailera pasatu ditugula.
|
|
2023
|
|
|
12 Eta kontuan izanda ikasgela dela irakasleak kudeatzen duen berariazko eremua, uste dugu hor eman behar zaiela hitz egiteko aukera; eta hitz egiteaz ari garenean, ez gara ari modu inprobisatuan eta noizean behin galdetzeaz eta betiko hiztunak erantzuteaz. Ahozko jarduera solte espontaneo eta libreak ongi daude, baina guk nahi
|
dugu
gure ikasle guztiek hitz egitea eta, gainera, beren jarduna hobetzeko, grabatzea, bideoak ikasleek ere ikustea eta balorazioetan alderdi positiboak nabarmentzea (lorpenak); euskarazko ahozko ekoizpenak hobetzen joan ahala, hitz egiteko gogoa handitu egingo dela pentsatzen baitugu. Horrenbestez, diskurtso, erregistro eta testuinguru ezberdinetan moldatzen ikastea.
|