|
2000
|
|
|
Kriptan ez dago barne telefonorik, ez dago leihorik, eta bi ateak itxita daude. Idazleak azalpenak eten ditu; jendea lasai dago, hainbesteko lasaitasun batean, ezen, akademiko xahar ospetsua halako trantzean
|
ikusita
, ezin baita erabateko patxadaz egon. Batzuek, egoeraren aurrean, irribarre egiten dute ezkutuan, egoera, ongi pentsatuta, irrigarria baita zeharo; baina hasieran laguntzeko gogoa handiagoa da irribarrerakoa baino.
|
|
|
Entzuleek, bere baitan bizi diren edo hiltzen ez direlako hiltzen ote diren eztabaida  tzen ari direla, bat batean, argi zerutiar orlegi moduko bat
|
ikusi
dute ate zirrikitu batetik sartzen. Poliki hurreratu dira atera; irekita dago; kezka eta zalantza dator berriz ere jendearen gogoetara:
|
|
|
Hori horrela izanik, espiralak konotazio zuzenak ditu ekologiarekin, naturarekin eta sorkuntzarekin, eta ajerezak, kontzeptu horiek deuseztu ez, baina ez ditu onartzen, garaietan aurrera egin ahala eta bere praktika asko zabaldu eta herrikoitu delarik, ikuspegia zertxobait malgutu den arren. Praktikan, baina, espiralki joka  tzea guztiz debekatuta dago, non edo non ez gaur, ez hemen, mugimendu horren aurrean itsuarena egiteko joera
|
ikusi
bada ere. Bi jokalari abailduekin ez dago itsuarena egiten ibili beharrik.
|
|
|
horixe da bidea. Bada, neronek
|
ikusi
nuen jauzilariak ere preparazio berbera egin bide zuen bere kirol bizimoduan; ala beharbada ez, hori ez dago sekula ziurtasun erabatekoz jakiterik, batik bat halako kirol berezi bati buruz hitz egiten dugunean. Tira, nolanahi izanik ere, ziur dakit (han eta hemen galdetu nuelako) nik ikusi nuen eski jauzilariari, Marius Lippiri alegia, izugarri gustatzen zitzaiola Paul Delvaux pintore belgikarra, eta Jaume Muxarten koadro bat baino gehiago zuela zintzilikaturik bere etxeko egongela funtzionalean.
|
|
|
Bada, neronek ikusi nuen jauzilariak ere preparazio berbera egin bide zuen bere kirol bizimoduan; ala beharbada ez, hori ez dago sekula ziurtasun erabatekoz jakiterik, batik bat halako kirol berezi bati buruz hitz egiten dugunean. Tira, nolanahi izanik ere, ziur dakit (han eta hemen galdetu nuelako) nik
|
ikusi
nuen eski jauzilariari, Marius Lippiri alegia, izugarri gustatzen zitzaiola Paul Delvaux pintore belgikarra, eta Jaume Muxarten koadro bat baino gehiago zuela zintzilikaturik bere etxeko egongela funtzionalean. Marius Lippi Ipar Europakoa zen, Siziliakoa oker ez banago.
|
|
|
Apurka apurka gogora emanik, haria biltzen joan nintzen: laino artean, nireak ez zirela uste izan nuen ametsen artean azaldu zitzaizkidan behialako irudiak, erabateko argitasunez
|
ikusten
nituen orain; gorputz hartu, eta begirada zauritzen zuen erraldoi baten antzekoak egin ziren. Jada ezin nion ikuskizun hari ihes egin:
|
|
|
Ez al nintzen bada ordurako konturatu agure maingua panpina gaizto bat besterik ez zela? Ez al nuen akaso haren lastoz  ko bihotza
|
ikusi
–Ez al nuen, menturaz, nik neuk esan panpinari berari esan ere harriduraz ikuskatzailea mamu harrigarri bat zela?
|
|
|
Zergatik ez zen handik trenik edo auto bakar bat ere pasatzen? Zergatik ez zen
|
ikusten
etxerik, fabrikarik, bizi aztarnarik batere. Ostertza besarkatzen zuten gari sail eskerga haiek benetan ote ziren ahanzturaren bazka?
|
|
|
Ba ote zekiten tren hura ez zihoala inora? Zergatik esan zidan txartel saltzaileak zeina, izan ere, ez baitzen betikoa, beste bat baizik, garaiagoa eta lotsagabeagoa eta libertinoagoa inondik ere, nik ordura arte sekula
|
ikusi
ez nuena bidaia on bat izan nezala, ez baninduen ezagutzen. Gizalege hutsez?
|
|
|
" Zer gertatzen da?, zer gertatzen da?". Eta hala ondorioztatu nuen itsu hark nik baino hobeto
|
ikusten
zuela, eta lelo hura kontrazeinu garrantzitsu bat zela ezbairik gabe. Poztu egin nintzen hura errepikatu izanaz, hark bide ematen baitzidan atzera gerrikoa kendu eta itsua ederki astintzeko, amorruz eta irmoki oraingoan, buruan nahiz soin adarretan.
|
|
|
Garaipen hark, gainera, indartsu egin ninduen ni, eta ahul egin zituen gainerako arerioak: anker eta zorrotz sentitu nintzen, eta halaxe
|
ikusi
ninduten haiek. Ni haiek bezain mertzenario izan nintekeen, edo gehiago.
|
|
|
Ni haiek bezain mertzenario izan nintekeen, edo gehiago. Eta, egiaz, hain harri eta zur gelditu ziren horrenbeste errai eta horrenbeste odol
|
ikusirik
, non hilarenganako oinazezko edo elkartasunezko edota maitasunezko keinurik egiteko kemenik gabe gelditu baitziren, edo nireganako gorrotozkorik nahiz gaitzespenekorik gabe. Menderatuta neuzkan; ez zitzaidan, ordea, oraindik garaipenik ospatzea komeni.
|
|
|
Begiak itxi, eta negar egin nuen. Gero, denbora puska baten buruan,
|
ikusi
nahi izan nituen urruntasunean, ordurako ilunduraz zikindua zen ostertzean, argi gorri, ilun, keinukari ezagun batzuk, zeru itsu urrutikoan galdu eta atzera azaltzen zirenak, gero eta hurbilago, askoz ere hurbilago, jada kasik hain lizun eta kontaezin.
|
|
|
Zer besterik pentsa nezake? Psikiatrak lotura estua
|
ikusten
du. Nik, dena dela, honetaraz gero ez dut interes berezirik argitzeko doktorearen tesia zuzena ala okerra den.
|
|
|
Barkatuko zait ahalkea. Nolanahi ere, esan nahi nuke kabalen munduarekin zerikusi gehiago
|
ikusten
diodala terapia modu horri, medikuntzarekin baino. Konforme nago psikiatrarekin.
|
|
|
Arazo larri bat zeukaten beren semetxoarekin, egoera guztiz ezohiko bat. Nik, baina, inozentziaren xalotasunez, ez nuen inon kontraesanik
|
ikusten
. Niretzat arazo bakarra ura zen.
|
|
|
Nik: Inporta ez bazaizu, zurekin batera
|
ikusi
nahi nuke partidua. Polita izan liteke.
|
|
|
Zeruaren amildegian berdeak
|
ikusten
zaizkit begiak, esan ohi zuen William Lang paraxutistak, hegazkinetik jauzi egin aurretik. Errezo moduko bat zen, amuletoa.
|
|
|
William Langek, ordea, marroiak zituen begiak, ez berdeak. Zergatik esaten zuen orduan berdeak
|
ikusten
zitzaizkiola begiak. Arrazoi asko leudeke itaun horri taxuzko erantzun bat emateko, baina nork berak aurki beza gustukuen lukeena, nik ez dut-eta sekretu hori argituko.
|
|
|
Baina utz ditzadan burubide hauek; Will Langekin ari nintzen. Eta zer esan dezaket nik, bada, William Langez, neuk gizon hura sekula
|
ikusi
ez banuen. Ezer handirik ez.
|
|
|
Zeru hain urdinerantz begira gelditu ginen guztiok, espazioan zuloren bat aurkitu nahian bezala, aterpe aingerutiarren bat. Gero, denok batera, jauzilariek (e) lur hartzen zuten alderantz jiratu genuen burua, han Arcadius Lippi
|
ikusiko
genuelakoan. Baina ez.
|
|
|
Bagoia akordeoi baten antzera ximurtu zen, eta leihatilan pausaturik zeuden euliek sexu jotzeari utzi zioten. Alarma urrunen batek jo zuen orduan, militarretik edo desegokitik zerbait bazuena, ez dakit ongi; begiak ireki nituen, ezbaikor, segur aski garunetatik azaleratzen zitzaidan izerdiaz blai, eta
|
ikusi
nuen, begiratu erdi hauskara erdi urdin batez, esku odolez beteetatik erori zitzaidan liburua, eta poztu ere egin nintzela egia da. Baina ez zuen luze iraun poz hark; nire solaskidea agure ile urdindu bat, sorbalda erorixe eta begiratu aratz garbikoa hilotz zen zoru grisean bi ilara harantzago.
|
|
|
Ikuskizun hura aipatu nion orduantxe, eta isiltzeko agindu zidan hark, ezker besoa falta zuela, eta ezintasun hark zeharo mingosten ziola aldartea. Nik, gauzen alderdi ona ez ezik komikoa besterik
|
ikusten
ez dakien honek, galdetu nion, irrimirri apur batez baina betiere errespetuz, ea zein aldartez ari zitzaidan, kosmikoaz ala beste batez, probintziar idazle gaixo bat besterik ez nintzela eta azal ziezadala arren astiroago puntu hura. Ubel eta triste jarri zen, eta ilean artesia egiten hasi zen abilezia txalogarriz.
|
|
|
Izuak harrapatuta nengoen. Bi euli
|
ikusi
nituen beiraren kontra sexu jotzen, doilorki, maitasunik gabe. Leihatilaz kanpora begiratu nuen azken aldiz, eta begiz jo nituen jada gogoan ez ditudan arren txori irazekiak, paperezko loreak eta aingeruren bat lurraren ezki berandutuen gerizpean.
|
|
|
Iragarkiek azaltzen zutenez, meeting handi bat ospatzen zen. Edo, zuzenago esateko, ospatua zen; zeren, jada ilunabarra zelarik (baina artean ere argiak, han hemenka, urrekoloreko albainuak barreiatzen zituelarik), jenderik gehiena joana baitzen, frogarik interesgarrienak
|
ikusi
eta gero, pentsatzen dut. Harmailetan ikusle gutxi topatu izanak ere aurrera egitera bultzatu ninduen, eta halaxe eseri nintzen, bada.
|
|
|
Egia. Baina, behingoz, ez nuen pentsamendua xaxatu nahi, kirolarien saioak zertan ziren
|
ikusi
baino. Urrun nengoenez, zelaira ahalik eta gehien hurbil  tzea erabaki nuen.
|
|
|
Egindako bidea atzera egin, eta ezkaratzeko atearen parez pare gelditu nintzen, giltzak, giltzak esanez. Aurkitu nuen halako batean giltzari zilarrezkoa, eta hara non
|
ikusten
dudan orduantxe, atearen markoan txintxetaz josia (horretarako propio kortxo bat dagoen arren), zera bat, eskela bat. Gure herriko ohitura malapartatua da, inor hiltzen denean, zenduaren argazkia eta datuak hil ohar batean bildu eta jartzekoa herriko ezkaratze guztietan.
|
|
|
Igogailuaren zarata leunak inkontzienteki altxarazi ninduen. Lasterka abiatu nintzen eskaileretan gora, bizilagunek
|
ikus
ez nintzaten. Eta zergatik ez naute, bada, ikusiko?
|
|
|
Lasterka abiatu nintzen eskaileretan gora, bizilagunek ikus ez nintzaten. Eta zergatik ez naute, bada,
|
ikusiko
–Hilda nagoelako.
|
|
|
Ezin uka dezaket: neure zer guztiak paper beldurgarri hartan hizki larriz eta argazkiz inprimatuta
|
ikusteak
zeharo inpaktatu ninduen, erraz ulertuko den moduan. Ez nuen inoiz halako shock latzik jaso.
|
|
|
Ez dakit, ordea, beldur nintzen ala itolarri hits batek estutzen ninduen itsutzeraino. Gauza da, halako joan etorri urdurietan nenbilela, ama eta arreba
|
ikusi
nituela, halako batean, ezkaratzetik irteten. Estura adierazten zuten haien mugimenduek eta ibilkerek.
|
|
|
Aitaren egin zuen harrira arrimatu aurretik; zerurantz goratu zituen begiak gero. Nik ez nion, ondoko ikusleek bezala, irribarre pikarorik
|
ikusi
. Gehiegitxo zehaztea litzateke hori.
|
|
|
|
Ikusi
edo erosi, jauna. Ikusteko ez dago sartu beharrik.
|
|
|
Ongi. Nik ongi
|
ikusten
dizut.
|
|
|
Bada, ez nizuke esaten jakingo. Baina,
|
ikus
dezagun: ziklotimiarik?
|
|
|
Hemen denetarik daukagu.
|
Ikusten
, hau?
|
|
|
Baina izaera hori ere, disimuluaren bitartez, ondo eraman omen zuen, gabezia hartaz inor ez konturatzeko moduan eraman ere; hain ongi ikasi omen zuen disimulatzen, non baieztapen apodiktiko biribil eta injeniotsuak adierazten ez ezik, buruz ikas zitezkeen gauza ez ohiko guzti guztiak ikasi baitzituen, hala nola zientziari buruzko jakinkizun guztiak. Alde horretatik, gizaki bakar, pribilejiatua zen, jainkoen ezpalekoa; bere memoria eidetikoari esker,
|
ikusten
zuen oro garunetan artxiba  tzen zuen, argazki kamera baten azkartasunaz eta objetibitatez. Baina, Ana Morena, gure beste Einstein txiki ezezaguna, dohakabe sendaezin bat zen, sofrikarioz beteriko arima herratua.
|
|
|
eskuetakoak, jatorrizkoen aldean, handiagoak ziren, ilunxeagoak, biribilagoak eta, batez ere, zainduagoak! Luzaz gelditu zen eskuetako azazkalei begira, sorgorturik,
|
ikusten
zuenari arrazoiren bat aurkitu nahian, eskuei jira eta buelta eraginez, hatzak gora eta behera mugituz, orain astiro, bizkor geroxea  go, esku desitxuratu haiek begien onespena jaso zezaten zain. Behaketa luzearen ondoren, irribarre sineskaitz bat sortu zen Brown jaunaren ezpainetan, eta afaria prestatzearekin batera erabaki zuen aurkikuntzaren berri inori ez ematea, batik bat uste osoa zuelako loaldi goxo batekin dena bere onera etorriko zela.
|
|
|
Azken pentsamendu arin baina lasaigarri hura buruan zebilkiola, komunera abiatu zen, boxeolari itxura zemaion bainu soineko batean bilduta. Pasabide luzeko leihotik
|
ikusi
zuen euria ari zuela, gogoz eta haizetsu. Bat batean, beste askotan gertatu ohi zitzaion bezala, Edmundo de Oryren bi aerolito etorri zitzaizkion gogora:
|
|
|
Eskulana, eskuez lan egitea. Horrexegatik urratu zion garrasi malkats batek eztarria; laztu, gorputz osoko ilea, bizarra kentzera joan, eta xaboi apartsua gotorki zabaltzen ari zela, bere eskuak
|
ikusi
zituenean. Ispiluak itzultzen zion irudia ezin sinetsirik, zuzen zuzenean egin zuen behaketa, bitartekorik gabe.
|
|
|
Bizpahiru zenbaki txikiagoak, ordea. Hantxe bertan zapatak erantzi, eta oinekin zer arraio gertatzen zen
|
ikusteko
zorian egon zen, baina espaloiaren kuxidadeak eta autozentsurak halako lotsagabekeria bat egitetik libratu zuten. Bazekien, gainera, zer gertatu zitzaion, konprobaziotan ibili beharrik gabe.
|
|
|
takoirik gabe ibiltzea erabaki zuela, adibidez. Baina inor ez zen ezertaz ohartu, eta Brown jaunak ahaztu egin zituen estura haiek guztiak lanean jardun zuen bitartean; eta etxeratzerakoan, jabetu zen hurbilago
|
ikusten
zuela orain espaloi zorua, eta hanka haiek bereak baino askoz ere indartsuagoak zirela, gihartsuagoak, horiek kuadrizepsak eta izterrak, hura nekerik gabeko abaila, riii raau, eta besoak ere berdin, ikusi besterik ez zegoen bizeps haien taxua eta sendotasuna, mendi gailur leunak, horixe pentsatu zuen bere kabutan Brown jaunak, ispiluaren aurrean besoak luzatu eta bildu ordu erdiz jardun zuen goiz...
|
|
|
takoirik gabe ibiltzea erabaki zuela, adibidez. Baina inor ez zen ezertaz ohartu, eta Brown jaunak ahaztu egin zituen estura haiek guztiak lanean jardun zuen bitartean; eta etxeratzerakoan, jabetu zen hurbilago ikusten zuela orain espaloi zorua, eta hanka haiek bereak baino askoz ere indartsuagoak zirela, gihartsuagoak, horiek kuadrizepsak eta izterrak, hura nekerik gabeko abaila, riii raau, eta besoak ere berdin,
|
ikusi
besterik ez zegoen bizeps haien taxua eta sendotasuna, mendi gailur leunak, horixe pentsatu zuen bere kabutan Brown jaunak, ispiluaren aurrean besoak luzatu eta bildu ordu erdiz jardun zuen goiz urratu berrian.
|
|
|
Bazen beste arrazoi bat ere, garrantzitsuena beharbada: ez zuela ordura arte sekula gabardinarik izan, are gutxiago gorri ilunik, eta gabardina ardokolore dizdizariak berealdiko poza eragin zion, eta horregatik jantzi zuen
|
ikusi
ahalakoan, lehen bi arrazoietan erreparatu ere egin gabe. Astelehena zen, eta Brown jauna ohartu zen, edo bulegoko idazkari pinpirinak ohartarazi zion, oso guapo zetorrela ile kolore berriarekin, tonu beltzaxka harekin, ilunxeegia aukeran, baina ondo hala ere, halako erokeriak ere egin behar izaten zirela noizean behin, bizian behin badarik ere, asperduraren gurpil geldiezinak irentsiko ez bagaitu.
|
|
|
Egun hartako lanak bukatu, eta etxera erretiratu zen. Gogoz kontra afaldu zuen, eta, afaltzen ari zela, konturatu zen ezin zituela makarroiak irentsi, haiek plateran
|
ikusi
hutsarekin sekulako goragalea etortzen zitzaiola. Gogor egin zion bere buruari baina, eta, azkenerako, denak bota zituen.
|
|
|
Gainerako sentzumenak noiz aldatzen joan zitzaizkion, alegia aste hartako zein egun jakinetan, ez genuke zuhurtasun osoz esaten jakingo, baina gutxi gorabeherako hurbilketa batek ere guztiz eusten dio kontakizunaren espirituari eta hariari eta erakargarritasunari, eta berdin izango da eta berdin ez bada, berdintsu adierazten badugu asteartean aldatu zitzaiola usaimena beti ere, hori bai, ustekabean; asteazkenean, ikusmenar; ostegunean, entzumena; eta ostiralean, ukimena; beste era batera ere izan zitekeen noski, hori ez dago ukatzerik, eta akaso lehenago aldatuko zitzaion en  tzumena ikusmena baino, eta ukimena, beharbada, ez zitzaion ostiralez mudatuko, neurri handi batean ukimena esku berrien jabetzarekin aldatuta zeukalako, aldez edo moldez, ordurako. Nolanahi ere eta ordenaren gorabehera bigarren mailako zer bat dela garbi geldi dadila nahi genuke, bost egunen buruan halako aldaketa bortitz eta guztizko batek gizaki batengan sor dezaken desosegua, noraeza eta nekea izugarria dela kontuan izanik, bada esan behar dugu Brown jaunak oso ongi bereganatzen jakin zuela horrek berekin zekarren guztia bizitzeko eta gauzak
|
ikusteko
eta ikasteko modu berri bat, lehen egunetan batik bat. Orain gutxiago entzuten zuen, gehiago usaintzen, ez zitzaion camember gazta gusta  tzen eta asko, berriz, Margarita pizza; laztu egiten zitzaion ilea ile beltz motz kixkur antzekoa, ez jada horaila foam zati bat uki  tzean, eta bistak arintzera egin ziola iruditzen zitzaion, hobeto ikusi ez baina begiak lehen baino azkarrago mugitzen zitzaizkiola, artega bezala, urduriago.
|
|
|
Nolanahi ere eta ordenaren gorabehera bigarren mailako zer bat dela garbi geldi dadila nahi genuke, bost egunen buruan halako aldaketa bortitz eta guztizko batek gizaki batengan sor dezaken desosegua, noraeza eta nekea izugarria dela kontuan izanik, bada esan behar dugu Brown jaunak oso ongi bereganatzen jakin zuela horrek berekin zekarren guztia bizitzeko eta gauzak ikusteko eta ikasteko modu berri bat, lehen egunetan batik bat. Orain gutxiago entzuten zuen, gehiago usaintzen, ez zitzaion camember gazta gusta  tzen eta asko, berriz, Margarita pizza; laztu egiten zitzaion ilea ile beltz motz kixkur antzekoa, ez jada horaila foam zati bat uki  tzean, eta bistak arintzera egin ziola iruditzen zitzaion, hobeto
|
ikusi
ez baina begiak lehen baino azkarrago mugitzen zitzaizkiola, artega bezala, urduriago. Eta ikusmenak eman zion Brown jaunari lanik handiena, beste laurek baino hagitzez gehiago, konturatzerako joan egiten baitzitzaizkion begiak, lotsagabeki eta jendetasun arrastorik gabe, edozein lekutara edo egoeratara, eta batez ere emakumeen bularretara zenbat eta beteago, orduan eta lotsagabeago, eta neskatoen titietara; gizonezkoei ere kontu handiz erreparatzen zien, baina ez guztiei, soslai jakin batera atxikitzen zirenei bakarrik, eta haien beroki eta gabardina barrenetara begiratzen zien finko finko eta urduritasunez, zerbait aurkitu nahian bezala, gauza gorderen bat...
|
|
|
Sobera legoke esatea, hala ere, bigarren asteburu hartan, gauzak erabat desberdin joan zirela, eta desberdin joate hartan funtsezko zama izan zuela noski sentzumenen aldaketak. Sukaldaritza kontuak, edo, hobe esan, janariari buruzko gustuak adibidez, zeharo aldatuta zeuden; horretan pasatu zuen larunbat arratsalde osoa, etxean eskura zituen jaki guztiak prestatzen eta probatzen, eta, betekada sekulako baten ondoren, jabetu zen lehen atsegin zituen gauza asko orain ezin zituela begi bistan
|
ikusi
ere egin, eta, alde horretatik, haren gastronomia kulturak beherakada nabarmena jasan zuela, oso txirotze tristea. Horrek bezain beste edo gehiago tristetu zuen beste aurkikuntza batek:
|
|
|
begi berri haiek onez eraman zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik. Kultura txirotze hari bai iritzi zion benetan tristea eta penagarria, eta analfabetismoaren atarian sentitzeak seko hondoratu zituen haren animo lehen ere ajetuak, eta halaxe, beste zereginik gabe eta oharkabean, negarrari eman zitzaion luzaroan, eta, halako batean, artean ordu txikietan, besaulkitik jaiki, eta, ordura arte sekula egin ez bezala, telebista piztu zuen; han
|
ikusi
zituenak eta hura ikusten berak egin zituenak geldi bitez geure artean, ez dira-eta lau haizetara barreiatzekoak.
|
|
|
begi berri haiek onez eraman zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik. Kultura txirotze hari bai iritzi zion benetan tristea eta penagarria, eta analfabetismoaren atarian sentitzeak seko hondoratu zituen haren animo lehen ere ajetuak, eta halaxe, beste zereginik gabe eta oharkabean, negarrari eman zitzaion luzaroan, eta, halako batean, artean ordu txikietan, besaulkitik jaiki, eta, ordura arte sekula egin ez bezala, telebista piztu zuen; han ikusi zituenak eta hura
|
ikusten
berak egin zituenak geldi bitez geure artean, ez dira-eta lau haizetara barreiatzekoak.
|
|
|
Zenbat iraungo zuen jaitsierak, erraza edo zaila izango zen ibilbidea, ibiliak berak esango zion, ez beste ezerk. Noragaldua sentitu zen une batez, hala ere, Brown jauna, zein arrastori jarraitu ongi
|
ikusten
ez zuela. Zer egin behar zuen orain?
|
|
|
Berez etorriko al zen, besterik gabe, ala berak ere aktiboki esku hartu zuen? Zalantza haien guztien erdian, baina, gauza bat ezinago argi
|
ikusten
zuen: aurpegi berri harekin ordurako zuela atzera bulegora itzuli, jada ez zelako Brown lankidea, beste gizon bat baizik.
|
|
|
Negarrari ekin genion gero, Edurtxo Caterpilarrek behin eta birritan adierazi zigun arren amonatxo haurdunena parodia bat zela, halako antzerki satiriko bat. Baina guk eta horrexegatik jakin nuen beste hiru gonbidatuen izaeraz eta minduraz beste begi batzuekin
|
ikusten
genuen oro, anestesiaren edo maitasunaren begiekin, guk edaniko ardoaren ozpinduak zer berezi bat, hondar berezi bat utzi baitzuen gugan, sentiberatasun isuria biziki areagotzen zuena; guk, hortaz, ezin ikus genezakeen graziarik halako satira beltz batean, edota azafatek beren borondate on guztiarekin egun batzuk atzera erakutsi ziguten show gaztaina lerden beroarekin, hienaren larrutzeari edo Af...
|
|
|
Negarrari ekin genion gero, Edurtxo Caterpilarrek behin eta birritan adierazi zigun arren amonatxo haurdunena parodia bat zela, halako antzerki satiriko bat. Baina guk eta horrexegatik jakin nuen beste hiru gonbidatuen izaeraz eta minduraz beste begi batzuekin ikusten genuen oro, anestesiaren edo maitasunaren begiekin, guk edaniko ardoaren ozpinduak zer berezi bat, hondar berezi bat utzi baitzuen gugan, sentiberatasun isuria biziki areagotzen zuena; guk, hortaz, ezin
|
ikus
genezakeen graziarik halako satira beltz batean, edota azafatek beren borondate on guztiarekin egun batzuk atzera erakutsi ziguten show gaztaina lerden beroarekin, hienaren larrutzeari edo Afrikako ume gosetuen gainean egiten ziren txiste gordinei irribarrerik txikiena ere egiten ez genien modu berean.
|
|
|
Lagunak nituela jakinik, hurbil hurbil genituen arriskuen berri ematera deliberatu nintzen, ilunpea nagusi zela aprobetxatuz. ...ain egin ondoren, eskopeta prestatzen duen irrika amorruzkoarekin bezalaxe, piztu egin ziren argi guztiak sekulako zalapartaz, eta ni ahoa bete hortz gelditu nintzen (zentzu figuratuan har bedi, mesedez, adierazpidea), esaldi hasi berri bat alboan neukan gizasemeari ulertezin egin zitzaiona, dudarik gabe, zeren, oker ez banago, medikuak erretzea debekatua ziola erantzun baitzidan xalo xalo, sekula
|
ikusi
dudan esku keinurik tristeena eginez, bai, orduantxe esaldi hasi berri bat airean gelditu zelarik, edo, hobe esan, aireak eraman zuelarik. Gertakari txiki ezusteko hark nire baitan sortu zuen ondoeza ez dut orain aditzera emango; soil soilik esan behar dut, betidanik gogaitu izan nauen komunikazio inkomunikazio dikotomiak sortzen dituen arazo nire ustez konponezinekin akordatu nintzela orduan ere ezinbestean, eta, atzera, nire teoria ezkorra, nahi bada, eta agian atzerakoi samarra ere bai, baina ez horregatik okerra edota enpirismorik gabea sendotu egin zen, kasik errefutaezin bihurtzeraino.
|
|
|
Ez zegoen luzaroko emakume orojakile hura. Zeharo abailduta
|
ikusi
nuen. Eta niri, orain, bat batean, ez zidan besaulki hark traza onik ematen.
|
|
|
Eta niri, orain, bat batean, ez zidan besaulki hark traza onik ematen. Non
|
ikusi
nituen nik halako aulkiak. Zertarako zeuzkan erdi ezkutuan bezala kable edo soka moduko haiek?
|
|
|
Sinets al zitekeen, benetan, titi bizkarroi mintzo entzumen xurgatzaile haiena? Supituan, Ana Morena han goran eserita
|
ikusirik
, erruki izara batek estali zituen nire begi argi unatuak, eta irribarre sortzez garbi bat egin zen nire ezpainetan, irribarre elkarkidetasunezko bat nolabait adierazteko; ezen, Ana Morenaren amarruaz jabetzearekin batera, ohartu bainintzen emakume haren ausardiak gehiago balio zuela, inondik ere, ustezko memoria eidetikoak baino, mila aldiz gehiago gainera; ausardia behar zen, gero, gezur txiki h... Eta dagoeneko harrapatua zutela jakinik ere, ez al zen, bada, urkamendira igo, inoiz ez ahazteko moduko sendotasun harroz!
|
|
|
Ana Morena ez zen gehiegitxo kexatu, oro galdua duenaren etsipenarekin askatu zuen bularretako bikoitza, eta airean utzi zituen lau bular dilindariak, tilin eta talan, denbora luzez. Exhibizionismo puntu bat ere
|
ikusi
uste izan nuen dohakabe haren jardunean, halako jaidura hozkirritsu bat. Baina ez nion ametitu nire buruari pentsamendu makur hura, zakarkeria matxista atzerakoi hura.
|
|
|
Deerek eten zion, zorrotz: " Zuri,
|
ikusten
dudanez, asko gustatzen zaizu ukimena, bai, gehiegi, gauza onerako. Ez zara, bada, zeu, ninfomana oroxurgatzaile bat izango?
|
|
|
Baietz erantzun nion neure buruari, duda izpirik gabe gainera, ezen gaixotasun haren sintomarik behinena autoestimaren desagertze erabatekoa baita, horrexekin batera agertzen delarik gutxiagotasun konplexu latz hori.
|
Ikusten
den bezala, nahikoa izan nuen aurkezpenarekin, bi gauza bederen eguna bezain argi ikusteko: bata, gonbidatuarekin eramango zuten jokabidea ezinago maltzurra izango zela; bigarrena, Armando Bonilla bene benetan gaixo zegoen gizasemea zela.
|
|
|
Baietz erantzun nion neure buruari, duda izpirik gabe gainera, ezen gaixotasun haren sintomarik behinena autoestimaren desagertze erabatekoa baita, horrexekin batera agertzen delarik gutxiagotasun konplexu latz hori. Ikusten den bezala, nahikoa izan nuen aurkezpenarekin, bi gauza bederen eguna bezain argi
|
ikusteko
: bata, gonbidatuarekin eramango zuten jokabidea ezinago maltzurra izango zela; bigarrena, Armando Bonilla bene benetan gaixo zegoen gizasemea zela.
|
|
|
Lasaitasuna aginduko zuen Zuzendaritzak. Zinpeko zaindariak ere adiago
|
ikusi
ahal izan nituen, ehuntsu bat, zartailuarekin erdi jolasean bezala, titiriteroen antzera, baina disziplinaren legea ezarriz, ez gehiegizko erakustaldiz, ez; nahikoa izan zuten bi tximino lizun eta errutilo hegatsgorri kantari bat garbitzearekin, bakea egin zedin. Sakrifizioa gure onerako izango zelakoan, bazterrean utzi nituen behingoz nire kontzientzi eragozpen bazterrezinak.
|
|
|
Elefantearen laudorio zintzo haren ondoren, harmaila gotikoetan zeuden ikusle elefantez mozorrotuek zein bene benetako elefanteek, tronpak zerurantz ezin ikusgarriago altxaturik, blues espiritual bat jo zuten, eta gainerakoak txaloen bidez eraman genuen doinu bihozkor haren konpasa, eta hainbat metxero eta poxpolo ere
|
ikusi
ahal izan nituen piztuta, ordurako gainean genuen ilunsenti hauskara argitu nahian bezala, argi gorri txiki bat hemen, bestea harantzaxeago, halako errosario dizdizari bat osatuz bezala. Amaitu zen ereserkia, hustu ziren gure belarriak, joan ziren itzaltzen poliki poliki, eta lanturu isil batean, su koloretsuak, eta bat batean hotza sentitu genuen guztiok biho  tzean, hotz gordin adieraztezin bat, ukiezina, hilkutxetako hotza bezalakoa.
|
|
|
Nire aholkuei jarraituz, bada, akabatu zuten behingoz basilisko beldurgarria, eta hantxe jarri zuten zintzilik, urkamendian, den denek ongi
|
ikusteko
moduan. Etenaldia amaitu eta programak bere martxa jarraitu zuen gero.
|
|
|
Bere kabuz, diruaren akuiluz, etorriko zenik ere izango zen apika; ez naiz ni horien artean zenbatzekoa, Jainkoak ongi daki hori edo jakingo luke, aspaldian hila ez balitz; era berean, dagoeneko ohartuta egongo da irakurlea Oinazeak orduak luze ditu programa ez zela programa arrunt bat; zerbait izatez gerotan, gehiago zela epai bat, non gonbidatuak eta irakurleak jakin behar luke gonbidatu hitz horri zein zentzu eman ez baitzuen defentsarako aukerarik txikiena ere, nire aurretik joan ziren gizagaixo guztien paraderoak ezinago argi erakusten duen moduan. Baina epai bat zenik ere ez nuen bete betean uste; beste errezelo batzuk egiteko ere
|
ikusten
bainituen han hemenka arrazoiak, oraindik adierazi ezin dizkizudanak bestalde, baina denboraren joanak egia bihurtu zituenak nire begien argitan. Berririk aurreratu ez, baina nahikoa da begien bistan degoena irakurleari azaltzearekin:
|
|
|
Ondoezak jota bezala eseri nintzen urkamendi aulkian, automata baten itxura betean, odolgabetua, eroria, ordurako ni neu ez banintz bezala. Baina ez nengoen urduri, eta aulki hartan esertzearekin batera halako koraje ezkutu batek hartu zituen nire barrenak, dena galdua
|
ikusten
duenaren koraje gartsu hil edo bizikoak. Halaxe pentsatu nuen ataka larri hartan:
|
|
|
Eta nik ez ezik, beste jende batzuek ere bai. Ezen, ustezko harritzarra tankera hartan erori eta ez zela txikitu
|
ikusirik
, ikusle batek eta bik eta hiruk programaren faltsukeria salatu zuten, eta biluzik, larru gorritan, sarreraren dirua itzultzea eskatu zuten. Hiru dohakabe atzipetu haiekin zer egin zuten ez dut dagoeneko oroimen garbirik, baina ez nintzateke oso oker ibiliko baieztatuko banu, hodi zabal ezkutu ba  tzuez baliaturik, halako gas mota hotz hotz bat bideratu zutela protestagileengana lekuko fidel gisa erabil dezaket nire ezker eskuko hatz txiki une harez geroztik izoztua, minutu eskasen buruan seko izozturik utzi zituztelarik, hitza ahoan dilindan zutela.
|
|
|
Udazkenetik badator karabana erraturik, Apunte eta azkurak eta Urliaren eskuak, olerki liburuak; Eldarniotan, ipuin sorta eta Zer gerta ere, nire nobela oso amaitu gabea, azken hau, erabaki berri dudanez, sekula argitaratuko ez dena.
|
Ikus
dezakezun bezala, irakurle, letren erresuman sartu izana nire lotsagabekeriaren eskutik zuri dezaket soil soilik, eta egun zabaltze urdin bat bezain argia da ez naizela ni deitua izango Parnasoko ezti gozoak dastatzera. Nire liburu hauek guztiak eta samintasunik gabe dio  tsut hau, oinak lurrean jarrita erreak izan litezke, suntsituak, eta ez luke horregatik literaturaren ozeanoak malko pare bat baino galduko:
|
|
|
Emakumea da gizonak duen zerarik onena, idatzi zuen Lope de Vega handiak, eta arrazoi zuen. Emakumea da gizonon musa, geriza, talaia, arnasa, argia, jomuga eta galmendia; emakumea da biziaren sortzailea, fruitu arbola, lorea eta haizea, begiez
|
ikus
dezakeguna oro. Eta diren horretantxe errespetatu ditut nik beti, eman didatena esker onez jasoz, gehiago eskatu gabe, ezer eskatu gabe.
|
|
|
Eta jendea pixka bat berotu zen. Edurtxo Caterpilar eta Patxi Otsotzarmendi ez ziren bat etorri euren bizi filosofiak aldarrikatzeko orduan, Deere jauna barrez jardun zuen, lagun bien errieta txikia
|
ikusiz
. Banekien.
|
|
|
Kapitulina, Melezio eta Flumenzio, nire anai arrebak. Eta besarkatu egin ginen laurok, argiak piztu zituzten, eta ipini zuten Albinoniren Adagioa, eta, hitz larri urreztatuez, Ezustea Ezuste idatzi zuten platoko hormetan, berrogeita lau urtez elkar
|
ikusi gabe
, eta negar egin genuen gogotik, mononukleosiak jota, eta estasiatu egin nintzen Kapitulinaren alitosi ahaztezinean, Melezioren alopezia berdingabean, Flumenzioren piorrea maitagarrian.
|
|
|
Non zeuden? Zergatik ez genituen gehiago
|
ikusi
–Zergatik ez ziren gure aldean gelditu?
|
|
|
Noizbait irten ziren, baina, hiru errege magoak, eta Otsotzarmendi jaunak hartu zuen atzera hitza programaren nondik norakoak eta helburuak eta audientzia maila aipatzeko, eta adierazteko, era berean, etortzear zela oraindik interesgarriena, biziena, hunkigarriena, eta jarraitzeko, beraz, bertan kieto, sekula
|
ikusi
gabekoak behingoz, eta ezin hobeto gainera, ikusi nahi izanez gero. Eta, hurrena, Maria Morena aipatu zuen teatralitate handiz, eskuin besoa bere osotasunean luzatuz eta besapeko izerdi orban lotsagarria nabarmen erakutsiz, ene irudikotz, baina ez aurretik han zeuden ikusle ordurako desmadratzen nahiz odolusten hasiei fin portatzeko esateaz ahaztu gabe, isiltasun eta errespetu osoz.
|
|
|
Noizbait irten ziren, baina, hiru errege magoak, eta Otsotzarmendi jaunak hartu zuen atzera hitza programaren nondik norakoak eta helburuak eta audientzia maila aipatzeko, eta adierazteko, era berean, etortzear zela oraindik interesgarriena, biziena, hunkigarriena, eta jarraitzeko, beraz, bertan kieto, sekula ikusi gabekoak behingoz, eta ezin hobeto gainera,
|
ikusi
nahi izanez gero. Eta, hurrena, Maria Morena aipatu zuen teatralitate handiz, eskuin besoa bere osotasunean luzatuz eta besapeko izerdi orban lotsagarria nabarmen erakutsiz, ene irudikotz, baina ez aurretik han zeuden ikusle ordurako desmadratzen nahiz odolusten hasiei fin portatzeko esateaz ahaztu gabe, isiltasun eta errespetu osoz.
|
|
|
Hori esanik, beste irudi bat egin zuen habanoaren keaz, irudi triste bat; eta, jarraian, eta ni umilatzeko asmo huts hutsarekin, krokodrilo sugejalearen irudia egin zuen alegia, ke irudigintzan non plus ultra modura hartzen den artelana, bikain egin ere, aitor dut; esan beharrik ez dago keinu jostalari fribolo honekin ikusle den denak patrikaratu zituela, atzera, Otsotzarmendi jaunak, eta txaloz eskuak txikitu beharrean aritu zitzaizkiola guztiak, Deere izan ezik, ezin konta ahala minutuz. Zer egin nezakeen nik egoera nola zegoen
|
ikusita
–Zer egin nezakeen nik erantzun txandarik ere ez banuen?
|
|
|
Irudimen sukartsuenak ere ez luke lizunkeria laurdenik ere irudikatzerik izango (eta uste dut horrekin nahikoa esanda dagoela). Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa
|
ikusi
ziren gordinkeriak ikusi eta gero. Eta ikusi aditza erabili dut, bai, jendeak ikusi egin zuelako ikuskizuna, eta ikusiz gozatu; baina niri ez dit noski aditz horrek balio, nik ez bainuen ikusi, pairatu baizik, desgogara guztiz, eta min handia eragin zidaten ikusitako hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egiten zirela egunen nekean, eta beti ematear ziren urra  tsetan; eta ezpain haiek nola irekitzen ziren, nola egiten zioten irribarre argi ilun hauskara azkengabeari ikusi behar izan nuenean, munduaren azken muga irudikatu nuen ene baitan, muga hori non ez baitago ezeren kontzientziarik, non izua eta haserrea soilik existitzen baitira.
|
|
|
Irudimen sukartsuenak ere ez luke lizunkeria laurdenik ere irudikatzerik izango (eta uste dut horrekin nahikoa esanda dagoela). Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak
|
ikusi
eta gero. Eta ikusi aditza erabili dut, bai, jendeak ikusi egin zuelako ikuskizuna, eta ikusiz gozatu; baina niri ez dit noski aditz horrek balio, nik ez bainuen ikusi, pairatu baizik, desgogara guztiz, eta min handia eragin zidaten ikusitako hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egiten zirela egunen nekean, eta beti ematear ziren urra  tsetan; eta ezpain haiek nola irekitzen ziren, nola egiten zioten irribarre argi ilun hauskara azkengabeari ikusi behar izan nuenean, munduaren azken muga irudikatu nuen ene baitan, muga hori non ez baitago ezeren kontzientziarik, non izua eta haserrea soilik existitzen baitira.
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. Eta
|
ikusi
aditza erabili dut, bai, jendeak ikusi egin zuelako ikuskizuna, eta ikusiz gozatu; baina niri ez dit noski aditz horrek balio, nik ez bainuen ikusi, pairatu baizik, desgogara guztiz, eta min handia eragin zidaten ikusitako hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikust... Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. Eta ikusi aditza erabili dut, bai, jendeak
|
ikusi
egin zuelako ikuskizuna, eta ikusiz gozatu; baina niri ez dit noski aditz horrek balio, nik ez bainuen ikusi, pairatu baizik, desgogara guztiz, eta min handia eragin zidaten ikusitako hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso... Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. Eta ikusi aditza erabili dut, bai, jendeak ikusi egin zuelako ikuskizuna, eta
|
ikusiz
gozatu; baina niri ez dit noski aditz horrek balio, nik ez bainuen ikusi, pairatu baizik, desgogara guztiz, eta min handia eragin zidaten ikusitako hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, e... Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. Eta ikusi aditza erabili dut, bai, jendeak ikusi egin zuelako ikuskizuna, eta ikusiz gozatu; baina niri ez dit noski aditz horrek balio, nik ez bainuen
|
ikusi
, pairatu baizik, desgogara guztiz, eta min handia eragin zidaten ikusitako hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egi... Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. Eta ikusi aditza erabili dut, bai, jendeak ikusi egin zuelako ikuskizuna, eta ikusiz gozatu; baina niri ez dit noski aditz horrek balio, nik ez bainuen ikusi, pairatu baizik, desgogara guztiz, eta min handia eragin zidaten
|
ikusitako
hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egiten zirela egunen nekean, eta beti ematear ziren urra  tsetan; eta ezpain... Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. ...ikusi aditza erabili dut, bai, jendeak ikusi egin zuelako ikuskizuna, eta ikusiz gozatu; baina niri ez dit noski aditz horrek balio, nik ez bainuen ikusi, pairatu baizik, desgogara guztiz, eta min handia eragin zidaten ikusitako hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak
|
ikustearekin batera
, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egiten zirela egunen nekean, eta beti ematear ziren urra  tsetan; eta ezpain haiek nola irekitzen ziren, nola egiten zioten irribarre argi ilun hauskara azkengabeari ikusi behar izan nuenean, munduaren azken muga irudikatu nuen ene baitan, muga hori non ez baitago ez... Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. ...in akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egiten zirela egunen nekean, eta beti ematear ziren urra  tsetan; eta ezpain haiek nola irekitzen ziren, nola egiten zioten irribarre argi ilun hauskara azkengabeari
|
ikusi
behar izan nuenean, munduaren azken muga irudikatu nuen ene baitan, muga hori non ez baitago ezeren kontzientziarik, non izua eta haserrea soilik existitzen baitira. Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Nik barrundatzen nuen orduko ederki ezagutzen bainuen Deere jaunaren egarri galbideratua laster joko ziola eraso zitala, eta ez nuen nire ustean hutsik egin. Ana Morena gaixoa, argi erraldoi haien pean, nola hala saiatu zen Deereren itaun gaiztoei erantzuten; arbel txikian idatzi zituen erantzun guztiak, bere laburrean, eskas suertatu ziren, ezgai, eta orduan Julen Deereren errezeloek gorputz hartu zuten ikusle odolberoengan, eta neskatxa iruzurgile lotsagabe baten gisa
|
ikusi
zuten ia guztiek. Edurtxo Caterpilarrek, ordea, egoerak har zezakeen traza gaiztoaz jabeturik, hitz hartu zuen segituan, eta adierazi zuen Ana Morena andreari ez zitzaiola nahikoa beta eman bere gor mututasunaren nondik norakoak azaltzeko, eta legezkoa zela aukera hura eskaintzea.
|
|
|
Gauza gehiago ere pentsatu nituen, haratago dagoen hotzaz, arimaren hotzaz egin nuen hausnar, eta halatan nintzela, atsedenaldia iragarri zuten Oinazeak orduak luze ditu programako arduradunek, eta emankizuna ez ezik, nire pentsamenduen haria ere eten zuten. Begi malkoz itsutuak jaso nituen izartegira; ez zen izarrik
|
ikusten
ahal zeru gorenean; terrala usteltzen zen patioko haritzen beso luzeetan.
|
|
|
Gero eta bertago zeudela gugandik, eta gero eta begiratu gaiztoagoak egiten zizkigutela? Nire begiek eguna bezain argi
|
ikusten
zutena, ez al zuten, bada, gainerako gonbidatuek ikusten. Eta, ikusten ez bazuten, zergatik ez zuten ikusten?
|
|
|
Gero eta bertago zeudela gugandik, eta gero eta begiratu gaiztoagoak egiten zizkigutela? Nire begiek eguna bezain argi ikusten zutena, ez al zuten, bada, gainerako gonbidatuek
|
ikusten
–Eta, ikusten ez bazuten, zergatik ez zuten ikusten?
|
|
|
Nire begiek eguna bezain argi ikusten zutena, ez al zuten, bada, gainerako gonbidatuek ikusten? Eta,
|
ikusten
ez bazuten, zergatik ez zuten ikusten. Itsu zirelako, ala itsu plantak egiten zituztelako?
|
|
|
Nire begiek eguna bezain argi ikusten zutena, ez al zuten, bada, gainerako gonbidatuek ikusten? Eta, ikusten ez bazuten, zergatik ez zuten
|
ikusten
–Itsu zirelako, ala itsu plantak egiten zituztelako?
|
|
|
Obsesio zaharren loratzea ote zen? Nolanahi izanik ere, ez zitzaidan burua gehiegi berotzea komeni, eta, gogoeta patxadatsuago baten ondoren ulertu nuen beste hiru gonbidatuak eta neu itsasontzi berean gindoazela, eta gure kapitain gaiztoen eskuetan gorriak
|
ikusi
genituela laurok nola laurok ere, aurreko hiruren antzirudira. Eta, jarraian, begietara irudi bat, eskuetara dardar bat, belarrietara intziri orlegi bat:
|
|
|
Auto bat
|
ikusi
nahi nuke, automobila.
|
|
|
Ikusi edo erosi, jauna?
|
Ikusteko
ez dago sartu beharrik.
|
|
|
Garbi zegoen, ez nuen kezkatu beharrik. Eta gauean Kandidoren gorputz zauritua
|
ikusten
nuenean, ez zela nire errua, baina ez nuen lorik egiten.
|
|
|
Aurrera bakarrik. Ez nuen nolanahi hautsiko ongi portatzeko aitak eman zidan agindua, eta gainera, zer demontre!, nire lagunek ere
|
ikusi
ninduten, eta oso aukera gutxi nuen haien aurrean norbait nintzela agertzeko. Astiro edan behar nituen egun hark ekarri zizkidan aurrerapenak.
|
|
|
Elizan konturatu nintzen ez nuela amonarik gehiago
|
ikusiko
. Baina badakit, aurrerago, begiak itxi eta kolpean irekitzen jarduna naizela amona ikusiko ote nuen.
|
|
|
Elizan konturatu nintzen ez nuela amonarik gehiago ikusiko. Baina badakit, aurrerago, begiak itxi eta kolpean irekitzen jarduna naizela amona
|
ikusiko
ote nuen. Begiak ixteak beste mundu batean murgiltzen gaitu.
|
|
|
Eta abeslariek Ego sum luze hura amaitu zutenean, ireki nituen begiak. Amonaren heriotza baino lehen hainbestetan izana nintzen elizan, eta ez nuen aingeru tripoil hura behin ere
|
ikusi
. Aingeruaren pitilin zuri hura ikusi eta bekatu beldur infernu nahasi beltz batean ito zen nire burua, eta negarrari ekin nion.
|
|
|
Amonaren heriotza baino lehen hainbestetan izana nintzen elizan, eta ez nuen aingeru tripoil hura behin ere ikusi. Aingeruaren pitilin zuri hura
|
ikusi
eta bekatu beldur infernu nahasi beltz batean ito zen nire burua, eta negarrari ekin nion.
|