|
2000
|
|
|
Frantses lurraldetik kanpozegoen gune batetik emititzera behartuta zegoen. Zeren eta garai hartan, Estatuarenirrati telebistaren monopolioa kolokan jartzen hasi ziren irrati libre eta piratak,, frantses
|
ikus
entzunezko sistemaren lehen elementu aztoratzaileak? 33 Zehaztearren, Radio Adour Navarrek, Radio Popular de Loyolaren (Donostia) igorlearen antena orduak alokatzen zituen, COPEren (Espainiar eliza) sare indartsuaren kate begiadenarenak hain zuzen. Radio Adour Navarreren hizkuntza aukerek bere egokitze gaitasuna eta handinahia erakusten dute.
|
|
|
Zentzu honetan, ikus entzunezko komunikazioa aske gisa postulatzea, ez da inoiz ulertzen ekimenpublikoa garatzeko oztopo gisa, legean behintzat. Alderantziz,
|
ikus
entzunezko sistemak dituenbetebeharrak ongi betetzeko ezinbesteko oinarri gisa ere agertzen da sistema publikoa bera. Hala etaguztiz ere, ez da ahaztu behar Frantzia izan dela bere irrati/ telebista sistema publikoaren atal batpribatizatzera jo duen Europako lurralde bakarra (komunikazio legearen 1986ko eraldaketa, hain zuzenere, TF telebista kate publiko nagusia pribatizatzeko asmo hori bideratzeko egin zen).
|
|
|
|
Ikus
entzunezko sistemak asko aldatu dira azken hamarkadetan. Desregulazioaren eta teknologiaren garapenaren eskutik, askoz konplexuago bilakatu dira.
|
|
|
Zer nolako irrati eta telebista sistemak ari dira eratzen? Nola ari da bideratzen
|
ikus
entzunezko sistemaren bilakaera. Eta ondorioz, nola baldintzatzen edomugatzen dute Euskal Herriko komunikazio esparrua?
|
|
|
Hortaz,
|
ikus
entzunezko sistemaren gaineko araudiari Euskal Herriaren balizkoikus entzunezko esparruaren ikuspuntutik begiratuta, lehenik eta behin azpimarratubeharrekoa, zatiketa politikoa bera da. Bi Estatuen artean banatuta egoteak bi araudieta, ondorioz, bi ikus entzunezko sistema arras ezberdinen artean banantzen ditu Ipareta Hego Euskal Herria, Frantziar eta Espainiar Estatuetako sistemen artean, hainzuzen ere.
|
|
|
Hortaz, ikus entzunezko sistemaren gaineko araudiari Euskal Herriaren balizkoikus entzunezko esparruaren ikuspuntutik begiratuta, lehenik eta behin azpimarratubeharrekoa, zatiketa politikoa bera da. Bi Estatuen artean banatuta egoteak bi araudieta, ondorioz, bi
|
ikus
entzunezko sistema arras ezberdinen artean banantzen ditu Ipareta Hego Euskal Herria, Frantziar eta Espainiar Estatuetako sistemen artean, hainzuzen ere. Esandako horrengatik guztiagatik, irrati eta telebista sistemen bilakaera, eta hortaz, baita araudi markoena ere, oso ezberdinak izan dira batean eta bestean.Desregulazioa, garapen teknologikoa eta deszentralizazioa, eta lurralde batean zeinbestean ikus entzunezko sistemen eraldaketak gidatu dituzten indarrak, lurralde horietako bakoitzeko tradizio eta egituratze modu historiko, politiko eta mediatikoetantxertatuta eman dira, eta beren artean antz txikia duten irrati/ telebista egiturak dirahorren ondorio.
|
|
|
Bi Estatuen artean banatuta egoteak bi araudieta, ondorioz, bi ikus entzunezko sistema arras ezberdinen artean banantzen ditu Ipareta Hego Euskal Herria, Frantziar eta Espainiar Estatuetako sistemen artean, hainzuzen ere. Esandako horrengatik guztiagatik, irrati eta telebista sistemen bilakaera, eta hortaz, baita araudi markoena ere, oso ezberdinak izan dira batean eta bestean.Desregulazioa, garapen teknologikoa eta deszentralizazioa, eta lurralde batean zeinbestean
|
ikus
entzunezko sistemen eraldaketak gidatu dituzten indarrak, lurralde horietako bakoitzeko tradizio eta egituratze modu historiko, politiko eta mediatikoetantxertatuta eman dira, eta beren artean antz txikia duten irrati/ telebista egiturak dirahorren ondorio. Egoera oso ezberdinetan jartzen ditu honek Hego eta Ipar EuskalHerria beren ikus entzunezko sistemak gidatu edota, gutxienez, baldintzatzeko orduan, eta aipatutako balizko Euskal Herriko ikus entzunezko komunikazio esparrua irudikatzeko orduan.
|
|
|
Esandako horrengatik guztiagatik, irrati eta telebista sistemen bilakaera, eta hortaz, baita araudi markoena ere, oso ezberdinak izan dira batean eta bestean.Desregulazioa, garapen teknologikoa eta deszentralizazioa, eta lurralde batean zeinbestean ikus entzunezko sistemen eraldaketak gidatu dituzten indarrak, lurralde horietako bakoitzeko tradizio eta egituratze modu historiko, politiko eta mediatikoetantxertatuta eman dira, eta beren artean antz txikia duten irrati/ telebista egiturak dirahorren ondorio. Egoera oso ezberdinetan jartzen ditu honek Hego eta Ipar EuskalHerria beren
|
ikus
entzunezko sistemak gidatu edota, gutxienez, baldintzatzeko orduan, eta aipatutako balizko Euskal Herriko ikus entzunezko komunikazio esparrua irudikatzeko orduan. Bakoitzaren ezaugarri nagusiak aipatuko ditugu jarraian.
|
|
|
Frantziako
|
ikus
entzunezko sistemaren antolamendu oinarriak aipatutako komunikazio askatasunaren gaineko legearen lehen artikuluan bertan zehazten dira.Ikus entzunezko komunikazioa askea dela xedatzen da bertan, bere lehen esaldian.Hurrengo paragrafoan, ordea, askatasun hori interes orokorreko irizpideen araberamugatu beharra dagoela zehazten da, kontuan hartuz honako oinarri hauek hain zuzen: gizakien duintasun... Eta horretara dator, hain justu ere, legea, ikus entzunezko jarduera askeari mugak ezarri eta joko arau orokor batzuk finkatzera.
|
|
|
Baina
|
ikus
entzunezko sistemak eratu eta antolatzeko ahalmenaren aldetik, Autonomia Estatutuen arabera, Erkidegotik Erkidegora diferentziak egon badira ere, autonomien harmonizazioarekin lehenengo eta telekomunikazioen liberalizazioarekingero, desberdintasun horiek leuntzen joan dira praktikan (GRETEL 2000, vol I: 465).
|
|
|
Espainiar Estatuko
|
ikus
entzunezko sistemaren araupetzeari dagokiolarik, hemenez da oinarrizko lege bat egon, Frantzian bezala, gerora egindako garapen legislatiboguztiaren abiapuntu edota bilgune izan dena. Aitzitik, lege multzo zabala dago, zerbitzu horien hedapen eremu eta emisioan erabilitako teknologia ezberdinen arabera, non, halaber, Estatu, Erkidego eta Udalen artean eskuduntzen banaketa ezberdinakegiten diren.
|
|
2004
|
|
|
Gauez zein egun argiz, edozein ordutan eta etxetik irten gabe, beste hizkuntzak ikasteko aukera ematen dute ordenagailuek eta
|
ikus
entzunezko sistema berriek.
|
|
|
gure komunikazio sistemaren parte inportantea da dagoeneko, baina are garrantzitsuagoa izango da etorkizunean. Ez da erraza ikusten nola berbidera daitekeen egungo egoera, dagoeneko kate handien interesak hain garatuak daudela, are gutxiago erakunde autonomikoek estatuaren aurrean dituzten mugekin
|
ikus
entzunezko sistema propio bat araupetzeko. Baina, edozein modutan, derrigorrezkoa ikusten dugu, EAEn behintzat, ikus entzunezko sistemaren gaineko orain arte ez bezalako legegintza eta instituzionalizazio propio bat eraikitzea, Ikus entzunezkoen gaineko euskal lege bat eta Ikus entzunezkoen Euskal Batzorde Goren bat, alegia, gauza izango liratekeenak ikus entzunezko sistemarako, eta haren baitan telebistagintza lokalentzako, irizpide eta politika printzipiobe rri batzuk ezartzeko.
|
|
|
Ez da erraza ikusten nola berbidera daitekeen egungo egoera, dagoeneko kate handien interesak hain garatuak daudela, are gutxiago erakunde autonomikoek estatuaren aurrean dituzten mugekin ikus entzunezko sistema propio bat araupetzeko. Baina, edozein modutan, derrigorrezkoa ikusten dugu, EAEn behintzat,
|
ikus
entzunezko sistemaren gaineko orain arte ez bezalako legegintza eta instituzionalizazio propio bat eraikitzea, Ikus entzunezkoen gaineko euskal lege bat eta Ikus entzunezkoen Euskal Batzorde Goren bat, alegia, gauza izango liratekeenak ikus entzunezko sistemarako, eta haren baitan telebistagintza lokalentzako, irizpide eta politika printzipiobe rri batzuk ezartzeko.... Nafarroako Legea eta Batzordeakhorren adibide izan litezke, baina bada eredu egokiagorik non begiratu, hala nola Kataluniako CAC (Consell de l’Audiovisual de Catalunya).
|
|
|
Ez da erraza ikusten nola berbidera daitekeen egungo egoera, dagoeneko kate handien interesak hain garatuak daudela, are gutxiago erakunde autonomikoek estatuaren aurrean dituzten mugekin ikus entzunezko sistema propio bat araupetzeko. Baina, edozein modutan, derrigorrezkoa ikusten dugu, EAEn behintzat, ikus entzunezko sistemaren gaineko orain arte ez bezalako legegintza eta instituzionalizazio propio bat eraikitzea, Ikus entzunezkoen gaineko euskal lege bat eta Ikus entzunezkoen Euskal Batzorde Goren bat, alegia, gauza izango liratekeenak
|
ikus
entzunezko sistemarako, eta haren baitan telebistagintza lokalentzako, irizpide eta politika printzipiobe rri batzuk ezartzeko. Nafarroako Legea eta Batzordeakhorren adibide izan litezke, baina bada eredu egokiagorik non begiratu, hala nola Kataluniako CAC (Consell de l’Audiovisual de Catalunya).
|
|
2005
|
|
|
Liencresko dunek (Kantabria) 195 hektarea besterik ez dituzte, eta Huas de Ruiderak, Gaztela Mantxan, 372 hektarea. Dibulgazioaren, bisitarien arretaren eta ingurumena errespetatzeko eta babesteko kontzientzia sustatzearen ikuspegitik, ezinbestekoa da interpretazio zentroak egotea (langile espezializatuek kudeatzen dituzten eta aretoz hornituta dauden higiezinak, hainbat material pedagogikoren bidez (panelak, marrazkiak, maketak, erreprodukzioak,
|
ikus
entzunezko sistemak eta interaktiboak, Parke Naturalaren aberastasunak eta ezaugarriak). Espainian dauden 113 zentroetatik herenek baino gehiagok ez dute horrelako ekipamendurik, eta horrek bisitariari parkea ezagutzeko eta gozatzeko aukerak mugatzen dizkio.
|
|
2008
|
|
|
Zeregin horretan, EITBk, Euskal Herriko ikus entzunezko panoraman eragile nagusiena den heinean, erantzukizun handia duen arren, beharrezkoa ikusten da
|
ikus
entzunezkoen sistema osoa arautuko duen erakunde publikoa sortzea, lehenago aipatu dugu CSA edota Kataluniakoaren tankeran.
|
|
2009
|
|
|
Horren ondorioz, kanta adierazpen erritmiko konplexu bihurtzen da, ikono bihurtutako" frontman" moduko batek interpretatua, zeina,
|
ikus
entzunezko sistemak tartean daudelarik, irudi gisa proiektatua baita. Kanta, beraz, diskurtsoa tinbre eredu gero eta errepikorragoen eta aurreikusten errazagoen bidez modulatzeko aukera ematen duen ikus entzunezko komunikazio sistema bat da.
|
|
2011
|
|
|
Ai ene! Eta hemendik ze urrun dagoen... euskaradun! Zer eta nola iragarriOrain txikikeria bat irudituko zaio bati baino gehiagori filmak nola iragarri zaizkigun ikustea, baina nago, bere huskerian, kontu horrek asko esaten duela gure
|
ikus
entzunezkoen sistemari diogun atxikimenduaz. Egunkari honek irailaren 10ean argitaratu zuen Zinemaldiko egitarauan ez zen ageri zein filmek zituen gaztelaniazko (eta ingelesezko) azpidatziak.
|
|
|
nola etxean propio sortutakoez, hala kanpoko produkzio euskaratuez. Euskarazko
|
ikus
entzunezkoen sistemaz dihardut, zehazki esateko, polisistemaren teoriatik begiratuta esango genukeenaz. Eta zer sartzen dugu termino potolo horretan?
|
|
2013
|
|
|
(?)
|
ikus
entzunezko sistemaren gaineko araudiari Euskal Herriaren balizko ikus entzunezko esparruaren ikuspuntutik begiratuta, lehenik eta behin azpimarratu beharrekoa, zatiketa politikoa bera da. (?) Bi estatuen artean banatuta egoteak(?) ikus entzunezko sistema arras desberdinen artean banantzen ditu Ipar eta Hego Euskal Herria, Frantziar eta Espainiar estatuen artean, hain zuzen ere.
|
|
|
(?) ikus entzunezko sistemaren gaineko araudiari Euskal Herriaren balizko ikus entzunezko esparruaren ikuspuntutik begiratuta, lehenik eta behin azpimarratu beharrekoa, zatiketa politikoa bera da. (?) Bi estatuen artean banatuta egoteak(?)
|
ikus
entzunezko sistema arras desberdinen artean banantzen ditu Ipar eta Hego Euskal Herria, Frantziar eta Espainiar estatuen artean, hain zuzen ere. (?) Irrati eta telebista sistemen bilakaera, eta hortaz, baita araudi markoena ere, oso ezberdinak izan dira batean eta bestean.
|
|
|
Ikus entzunezko produkzioaren inguruan Euskal Herrian eratu den enpresa, teknikari, sortzaile eta zerbitzuen industri sare edo ehuna aintzat hartu beharrekoa da, bai haren dimentsio ekonomikoan, aberastasun eta enplegu iturri gisa, bai, batez ere, dimentsio kulturalean, ikus entzunezko kultur edukien sorburu eta bideratzaile gisa. Izan ere, gaur egungo
|
ikus
entzunezko sistemetan edukien produkzioa industri atal autonomo gisa egituratzen da kasurik gehienetan, eta, beraz, ikus entzunezko industria antolatu, osasuntsu eta jasangarri bat izatea ezinbesteko baldintza da euskal kulturaren garapenerako ere.
|
|
|
Eduki eta eredu berri horiei erantzun die Euskal Herriko
|
ikus
entzunezko sistemak, oro har, eta produkzio sektoreak, zehazki; baina, edozein kasutan, zinemaz eta telebistarako produkzioaz jardungo dugu hemen batez ere, horiek baitira gaur gaurkoz industriaren funtsa eta muina, eta horietan jokatzen baitira oraindik ere neurri handi batean gure kultur erronka nagusiak. Amaiera aldera aipatuko dira horien erronkak.
|
|
2015
|
|
|
Kontsumo portaeran gertatzen ari diren aldaketa horiek agerian uzten dute «telebista ikuste»aren esangura soziala etengabean aldatzen ari dela. Horrek guztiak, eragin zuzena dauka, ez bakarrik kontsumopatroietan (non, noiz, zertarako, zenbat denboraz?), baizik eta
|
ikus
entzunezko sistema osoan ere.
|
|
|
Hori bai, agerian gelditu da digitalizazioaren alderdi teknologikoa azpimarragarria den bezala, ez dela txikiagoa teknologia horien bereganatzean jendeak jokatzen duen papera (Prado, 2009). Populazioak berrikuntza horiek zelan egiten dituen bere eta edukiak nola, zein tresnaren bidez, zergatik, noiz eta non erabiltzen dituen baldintzatzen dute
|
ikus
entzunezko sistema osoaren etorkizuna.
|
|
|
Interneten garaikidea den telebistak deitura mantendu arren, bere izaera birdefinitzen dabil egunetik egunera eta berarekin batera
|
ikus
entzunezko sistema osoarena. Digitalizazioaren eta konbergentziaren indar berriek errotiko aldaketak ekarri dituzte ekoizpenean, transmisioan eta errezepzioan.
|
|
2020
|
|
|
Bere hitzaldiaren titulua honakoa: Broadcastetik Broadband era,
|
ikus
entzunezkoen sistema berria, hizkuntza, kultura eta burujabetza. Ikus entzunezkoen industrian oinarritu zen erabat, eta ezinbestean hartu beharreko bi tren erraldoi aipatu zituen:
|
|
|
Deskribatu dugun agertokian, non
|
ikus
entzunezko sistema digitalizatzen eta eraldatzen ari den, gero eta garrantzitsuagoa izango da Euskadiko eta Kataluniako korporazio publikoek elkarrekin lan egiteko duten gaitasuna. Besteak beste, ikus entzunezko beste korporazio publiko batzuekin Europan aliantzak ezartzea sustatzeko, helburutzat harturik esperientziak nahiz irtenbide teknikoak eta antolakuntzazkoak partekatzea, koprodukzioen sorrera indartzea edo OTT plataforma komunak ezartzea edukiak denon artean banatzeko.
|
|
|
Banda zabal mugikorreko –5G– telekomunikazioen hedapen berehalakoak are protagonismo sozial handiagoa emango dio ikus entzunezkoen industriari. Euskadiko edo Kataluniako gizarteen modukoentzat, agertoki horretan hizkuntza eta kultura politikak zehazteko, ezinbestekoa izango da eskumenak sendotzea, espektro erradioelektrikoaren erregulazioa kudeatu edo kokudeatzea, baita
|
ikus
entzunezko sistema publikoa birsortu, eguneratu eta indartzea ere. • Hitz gakoak:
|
|
|
• Hitz gakoak: hizkuntzaren erabilera sozialak, ikus entzunezko industria, iraultza digitala, espektro erradioelektrikoa, banda zabal mugikorra,
|
ikus
entzunezko sistema publikoa.
|
|
|
Gehiegizko zehaztasunetan erori gabe, lau aipa ditzakegu. Estatuko politikak eta 1970eko hamarkadaren amaieran definitutako autogobernu autonomikoaren ereduaren agortzea; azken 20 urteetako bilakaera demografikoa; murgiltze linguistikoko politikek hezkuntza sisteman dituzten mugak, eta
|
ikus
entzunezko sistemaren eraldaketa. Lau faktoreak dira oso oso konplexuak.
|
|
|
Are gehiago elkarreraginean. Artikulu honetan, komunikazioen iraultza digitalak
|
ikus
entzunezko sisteman ekarritako eraldaketaren efektuetan jarriko dugu arreta. Eraldaketa hori bizkortu egingo da banda zabal –broadband6mugikorraren hedapenarekin, 5Ga ezartzean.
|
|
|
3
|
IKUS
ENTZUNEZKO SISTEMAKO ALDAKETAK ETA KULTURA KONTSUMITZEKO OHITURA BERRIAK
|
|
2023
|
|
|
Kontratazio eta instalazio epeek 2024ko maiatzera atzeratu dezakete kulturgunearen irekiera. Udalak dio 150.000 euro gehiago dituela agertokia, argiztapena eta
|
ikus
entzunezkoen sistemetarako.
|