|
2000
|
|
|
Ahalegin horietan, batetik zein bestetik garrantzi handia dute hedabideek, etahorixe da liburu honek erakutsi nahiko lukeena. Eragina zenbatekoa den neurtzea zailaden arren,
|
ezin dugu
ukatu nortasunen eraikuntzan eta birsorkuntzan hedabideen lanaoso kontuan hartzekoa denik. Horixe da bederen gure abiapuntua, eta hortik datorkigugai honekiko interesa.
|
|
|
Bigarren eremu publiko honek oztopo handiak aurkitzen ditu beregarapenean. Jadanik aipatua dugun izaera minoritarioari, hizkuntza ezagutzen ezdutenak
|
ezin baititu
integratu?, hiztun guztiak integratzeko zailtasuna gehitzen zaio.Honen arrazoia honetan datza: hizkuntza-komunitatea osatzen duten kide guztiakharremanetan eta kontaktuan jartzeko euskarri eta espazioen ahulezia; eta horretanzeresan handia dute gorabehera politikoek, muga juridiko politikoen existentziak, eta ekonomikoek, merkatuaren egituraketak?.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza, 1995). Begi-bistakoa dugu nortasunen mundua osokonplexua dela, eta horregatik
|
ezin dela
inkesta soil batez neurtu. Gure asmoa ez da ordea euskalnortasunaren egoeraren analisi sakona egitea, ezta urrunetik ere, nortasun horrek oinarri ezberdinakdituela erakustea baizik.
|
|
|
Hasieran esan dugun modura, anitza bezain koloretsua da irratigintzaren egoeraHego Euskal Herrian. Hala ere,
|
ezin dugu
albo batera utzi Madrildik emisioak igortzendituztenen pisua. Izan ere, nahiz eta hemendik bertotik hainbat programa egin, nagusidira ikuspegi zentralista eta Estatu osorako emisio bakarra dutenak, besteak beste: SERen musika-programazioa eta eskaintza konbentzionala, Espainiako Irrati Nazionalaren emanaldi desberdinak eta Onda Cero, Cadena 100 edo Radio Popularrenemanaldiak.
|
|
|
telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz ematen dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are gehiago La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud-Ouest eskualdeko egunkariaren euskal argitalpenera mugatuz. Hala ere, gehienetan
|
ezin dugu
aniztasunaz hitz egin gaien aukerari zein aurkeztu eta komentatzekoerari dagokienez, ez eta zuzendua zaien irakurleei eskaintzen zaizkien gaurkotasunezko berrien begirada eta ideia nagusiei dagokienez ere. Hauxe gertatzen zaie bereziki deszentralizatuak diren hedabide publikoei (France 3 Euskal Herri, Radio FrancePays Basque) baina baita ere, maila txikiago batean baina?
|
|
|
Gure kasuan, gainera, denbora-epe desberdinak hartzen dutelako, CIESek 14 urtetik gorakoak eta Sofres AMek 4tik gorakoak hartzen ditugulako kontuan; eta, Sofres AMridagokionez, Euskal Autonomia Erkidegoko emaitzak bakarrik izan ditugulako eskura. Edozelan ere, etakonparazio gisa, hona hemen Sofres AMk 1999rako, EAEn, kaleratutako audientzia-kopuruak: TVE1 22, 5TVE2 8, 2TELE 5 23, 3ANTENA 3 20, 3CANAL+ 2, 0ETB1 5, 4ETB2 15, 6Bestelakoak 2, 8Lur Otxoantezana Petuya-k euskaratua.La Semaine du Pays Basque eta Sud-Ouest lehenik eta behin ezberdintzen dituena, bataren asterokoagerpena da, horrela
|
ezin baita
izan, eskualdeko egunkariarentzat benetako lehia. Batak momentuanbildutako gertaerez hitz egiten du, besteak, aldiz, ezin izaten ditu gaurkotasunaren, puntu beroak, gertatzen diren unean aipatu, baina urruntze-ikuspuntua eta beharrezko denbora izaten ditu bere esanakhobeto garatu eta oinarritzeko.
|
|
|
Egunero 129.435 zabaltzen ditu batez beste (OJD, 1999). Kazeta honekHego Euskal Herrirako hiru edizio nagusi dituen arren (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa), lehen biak dira kuantitatiboki garrantzi handiena dutenak5 Bi herrialde horietaneskuratzen dituen salmenta-kopuruak kontuan hartuta (23.466 eta 103.355 ale, hainzuzen ere),
|
ezin da
ukatu bertako egunkari hedatuena dela.
|
|
|
Gipuzkoako irakurleen joera ere nahiko markatua da, EL DIARIO VASCOrenaudientzia ikusita. Hemen, egunkari-irakurleen kopurua altuagoa da (%60, 7) etagainera, duplikazio-maila %16koa; beraz, egunkari bat baino gehiago irakurtzendutenen presentzia
|
ezin da
ahaztu. Bizkaian DEIA bigarren egunkaririk indartsuenabada, Gipuzkoan GARAk betetzen du leku hori.
|
|
|
Bestalde, politikari buruzko albisteetan, Bizkai, Arabaeta Gipuzkoako egunkariek gehiago azpimarratzen dute Hegoaldea Euskal AutonomiaErkidegoa baino, baina ez dute berdin jokatzen egunkari nafarrek: hauentzat EuskalHerria-Espainia harreman politikoa Nafarroa-Espainia harremanaren terminoetan definitzen da lehenik, nahiz eta bigarren erreferentzia (Hegoaldearekikoa)
|
ezin
ezkutatuduten.
|
|
|
Egunkari abertzaleen arteko alde hau ulertzeko,
|
ezin dugu
ahaztu bakoitzarenatzean edo aldean dagoen proiektu politikoa. DEIAren kasuan, gogora dezagun azkenbi hamarkadetan EAJk Gernikako Estatutuaren aldeko apustua egin duela, eta Estatutuhorrek Baskongaden eta Nafarroaren arteko etena berrindartu duela.
|
|
|
Alde honetatik, honakoak dira agintzen duten arauak: pertsona atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia)
|
ezin du
kapitalaren %25etik gora izan ala pertsona fisiko edo juridikobera ezin da hedadura-eremu bertsua duten FMko irrati-zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura-eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman ahalko zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil-soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati-eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada.
|
|
|
Alde honetatik, honakoak dira agintzen duten arauak: pertsona atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala pertsona fisiko edo juridikobera
|
ezin da
hedadura-eremu bertsua duten FMko irrati-zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura-eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman ahalko zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil-soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati-eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada.
|
|
|
Eta hedadura-eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman ahalko zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil-soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati-eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada. Azkenik, pertsona fisiko edo juridiko batek
|
ezin du
sozietate emakidadun bat baino gehiagotan parte-hartzegehiengodunik izan, hedadura eremu bertsua duten FMko irrati-zerbitzuen ustiapena egiten dutenean.
|
|
|
|
Ezin
dakioke Estatu-mailako irrati eta telebista lurrazaleko analogiko baten baimen-titularitateaeman, ezta kable-sare baten ustiapenerako baimena ere, honako balizko egoeretatik bi baino gehiagotanegongo litzatekeen inori:
|
|
|
|
Ezin
dakioke eremu geografiko zehatz batetan lurrazaleko irratia edo telebista lokal analogikoa eragiteko baimena eman, ezta kable-sare baten ustiapenerakoa ere, honako balizko egoeretatik bi baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
|
Ezin
dakioke Estatu mailako lurrazaleko irrati-edota telebista-zerbitzu digital baten titularitateaeman, honako balizko bi egoera baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
|
Ezin
dakioke lurrazaleko irrati eta telebista digital lokal bat eragiteko baimena eman, eremu geografiko zehatz baten gainean honako balizko bi egoera baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Plangintza tekniko hau, ordea, Estatuak ez du oraindik finkatu; hortaz, gaur egun Estatu osoanemititzen ari diren ehundaka telebista lokalak legez kanpo daude, inork ez baitie oraindik frekuentziarikesleitu. Autonomia Erkidegoek
|
ezin dituzte
horiek emateko deialdiak zabaldu Plangintza hori gabe.Alabaina, zenbait Autonomia Erkidegok horiek emateko araudiak xedatu ditu, hala nola, Nafarroakoak (313/ 1996 Foru Dekretua, irailaren 9koa).
|
|
|
– Pertsona (fisiko zein juridiko) bakar batek
|
ezin du
kapital osoaren edo botoguztien %49 baino gehiago izan, ez Estatu osorako emititzen duten lurrazaleko telebista analogikoen soziateteen kapitalean, ezta satelite bidezkoenetanere.
|
|
|
– Estatu osorako emititzen duen lurrazaleko telebista baten titularra
|
ezin
daaldi berean beste lurrazaleko telebista-zerbitzu baten titularra izan, nazionala izan zein lokala izan?; bai, ordea, satelite bidezko telebistena (bizerbitzurena, gehienez jota ere).
|
|
|
– Estatu osorako emisio-baimena duen lurrazaleko telebista batean kapitalarenedo boto-eskubideen %15etik gora duen pertsonak
|
ezin du
beste baimenenbaten titularra den sozietate batean kapitalaren edo boto-eskubideen %15baino gehiago izan; aldiz, sozietate bitan %5etik gora izanez gero, ezinlezake hirugarren batean portzentaje horretatik gorako parte-hartzerik izan; satelite bidezko zerbitzuetan ere antzeko mugak daude indarrean, nahiz etaportzentajeak %30era igotzen diren lehenengo kasuan eta %5ean geratzendiren bigarrenean.
|
|
|
– Telebista lokal analogikoen kasuan
|
ezin
dezake pertsona bakar batek kapitalaren erditik gora izan, baldin eta telebistaren hedapen-eremua 200.000 eta 6milioi biztanleren artekoa bada.
|
|
|
– Atzerritarrek
|
ezin dute
frantsesez jardungo duen irrati edo telebista lurrazalekoa eragiteko baimena duen sozietatearen kapitalean edo botoetan %20tikgorako parte-hartzerik izan.
|
|
|
– Lurrazaleko irrati analogikoen kasuan sozietate batek
|
ezin du
, bera titularraden zerbitzu guztien eta horien programazioak ematen dituzten emisorenentzulego potentzialak batuta, 150 milioi biztanlerengana baino gehiagorengana heldu guztira.
|
|
|
– Lurrazaleko telebista lokal analogiko zein digitalen kasuan, sozietate bakarbatek
|
ezin
lezake eremu geografiko (partean zein osoki) baten gaineanemisio-modalitate berean emititzeko bi emakida izan.
|
|
|
– Kableari dagokionean, sare baten titularra
|
ezin
liteke aldi berean beste batena ere izan, baldin eta guztira 8 milioi biztanletik gorako biztanleria potentzialera helduko balitz.
|
|
|
Xedapen garran-tzitsuak dira, halaber, sozietateei dagozkienak etakontzentrazioarekin eta nazioarteko-tzearekin zerikusia dutenak. Alde honetatik, bazkide bakar batek
|
ezin du
kapitalaren %49 baino gehiago bere esku izan, eta informatzera behartuta dago parte-hartze esan-guratsua izatea dakarren edozein operazioz39.Atzerritar bazkideen (Europako Batasu-netik kanpokoak, alegia) esku egon daitekeenkapital-zatia, bestalde, ezin da %25etik gorakoa izan.
|
|
|
Xedapen garran-tzitsuak dira, halaber, sozietateei dagozkienak etakontzentrazioarekin eta nazioarteko-tzearekin zerikusia dutenak. Alde honetatik, bazkide bakar batek ezin du kapitalaren %49 baino gehiago bere esku izan, eta informatzera behartuta dago parte-hartze esan-guratsua izatea dakarren edozein operazioz39.Atzerritar bazkideen (Europako Batasu-netik kanpokoak, alegia) esku egon daitekeenkapital-zatia, bestalde,
|
ezin da
%25etik gorakoa izan.
|
|
|
Azkenean, zehaztutako 43 demarkazio horietako bakoitzean 2 lizentzia eman dira. Bat, zuzenean, Telefonicari, eta bestea horietako bakoitzean zabaldu den lehiaketa publikoan; Telefonica, ordea,
|
ezin da
zerbitzua eskaintzen hasi, kudeatzaile berriari lizentzia emaneta 24 hilabete igaro arte45 Emakidak 25 urtetarako dira, gerora bost urtetarako nahibeste alditan luza daitezkeenak. Kable-sistemen kudeatzaileek eskaintzen dutenzerbitzuaren gaineko zenbait betebehar dituzte.
|
|
|
-Publizitate-emisioen gaineko mugak eguneko emisio-denbora osoaren %20taneta orduko 17 minututan finkatzen dira, gehienez jota ere (tele-salmenta etaautopromozioa aintzat hartuta); publizitateko iragarkiak bakarrik aintzat hartuta, horiek
|
ezin dira
emisio-denbora osoaren %15etik gora izan; publizitate etatele-salmentara emandako denbora ezin da orduko 12 minututik gorakoa izan51.Publizitateari dagokionean, halaber, mugatu egiten da alkohol eta tabakoarena.
|
|
|
-Publizitate-emisioen gaineko mugak eguneko emisio-denbora osoaren %20taneta orduko 17 minututan finkatzen dira, gehienez jota ere (tele-salmenta etaautopromozioa aintzat hartuta); publizitateko iragarkiak bakarrik aintzat hartuta, horiek ezin dira emisio-denbora osoaren %15etik gora izan; publizitate etatele-salmentara emandako denbora
|
ezin da
orduko 12 minututik gorakoa izan51.Publizitateari dagokionean, halaber, mugatu egiten da alkohol eta tabakoarena.
|
|
|
-Kontraprogramazioa ekiditeko eta ikusleen informazio-eskubideak babesteko, programazioak, beranduenez, emisio-eguna baino hamaika egun lehenago emanbehar dira aditzera, eta
|
ezin dira
ordutik aurrera eraldatuak izan, ezustekoenkasuaz eta programatzailearen borondatez kanpoko arrazoi bat dela medio ezbada52.
|
|
|
Batetik, erabiltzen den euskara apurra, euskarari eta euskal kulturari buruz hitzegiteko erabiltzen da, batez ere; eta kasuren batzuetan horretarako bakar-bakarrik. Ildohorretatik, egunkariek eskainitako euskarazko informazioen artean,
|
ezin
ahaztu bigarren maila batean gelditzen direla, oso atzeraturik gelditu ere, politikari, ekonomiarieta kirolari buruzko albisteak.
|
|
|
iritzi-emaileak dira edo kolaboratzaileak. Protagonisten arlo horretan,
|
ezin
ahaztu, beraz, bigarren maila batean gelditzen direla, osoatzeraturik gelditu ere, erakundeetako ordezkariak eta egunkarietako profesionalakberak ere.
|
|
|
Ezagutzaren sorrerari buruz hastapeneko gogoeta garatzen ari zelarik, KarlMannheim aspaldian ohartu zuen, ezen gizabanakoaren eta taldeen ideiak eta errepresentazioak
|
ezin direla
isolaturik ulertu. Ideiak elkarren eragile dira, batek besteazehazten du.
|
|
|
Ideiak elkarren eragile dira, batek besteazehazten du.
|
Ezin dira
ez ideiak ezta errepresentazioak ere, berez, zerbait isolatu etalotugabetzat hartu; aitzitik, osotasun sistematiko baten partaidetzat hartu behar dira, parte bat bestean bermatzen baita1 2.
|
|
|
Ezarriak zeuden aurrekari teoriko hauetatik abiaturik, eta gizarte garaikideetanhain hedadura zabala lortu duten hedabideen eraginaz kezkaturik, autore asko hedabideek ideia eta errepresentazioak osatzeko eta inposatzeko duten indarra azpimarratzenhasi ziren eta, halaber, egungo errealitatearen eraikuntza soziala hedabideen eraginaaztertu gabe ulertu
|
ezin dela
erakusten. Gaur egun, ikertzaile gehienek asumitzen dutehedabideek eragin erabakiorra dutela gizakiaren errealitatearen kontzeptzioan4.
|
|
|
Estatua eta, beraz, botereaduten nazio askotatik hedabide nazioazgaindikoek izan dezaketen eragin kulturalariburuz kezka sortu baldin bada7, Estaturik gabeko nazioen egoera are kezkagarriagoada. Beren gutxitasun-egoeratik,
|
ezin diote
aurre egin beste nazio indartsuagoenerrepresentazio eta eraikuntza mediatikoei. Egoera ezorekatu horretan, txikiarentzatmunduaren errealitateak erakusten duen definizioak, hots, munduak hartzen duenerrepresentazioak, irizpide eta agindu politiko nazional arrotzak ditu.
|
|
|
askeakizan nahi dugu, eta, filosofikoki oso modan izan ez arren, libertatearen behar horialdarrikatzen dugu.
|
Ezin baita
burujabetzaz hitz egin, askatasunaren kontzeptuakontuan hartu gabe. Hortaz, herri gisa, eta baita pertsonalki ere, libertatea dugu helburu.
|
|
|
–China no puede ser gobernada del mismo modo que la republica deLucca?, esaten zuen Voltairek oso modu plastikoan. Estatu haundietan
|
ezin den
milasaio sozial proba genezake guk, askatasunean, justizian, lanaren organizazioan, begiratasun poliziakoan, garraioetan, heredentzia eta jabego kapituluetan, urbanismoan, edozertan. Horixe bakarrik nahi dugu.
|
|
|
Biak eskutiklotuta doaz, banandu ezinik. Baina, dikotomikoki aztertu
|
ezin diren bezala
, ez dakomeni bata bestearekin nahastea.
|
|
|
(iii) Politikaren oinarriztapena/ justifikazioa gaur egungo une historikoandemokraziaren legeetan dago. Filosofikoki horren aurka borroka egin daitekeenarren14, politikagintzan
|
ezin
bide da horren gainetik salto egin. Baina demokrazia-mota asko dago, eta konstrukto bat dela onartu dugunez, eztabaidagarria da oso.Eta hemen kokatzen dira, hain zuzen ere, konstituzionalismoaren bertuteetako batzuk.
|
|
|
Nazionalismoa erronka berrietarako berregituratu behar bada eta erronka zaharretarako bere burua indartu behar badu, hortxe daukaaukera bat (ez bakarra, noski). Onartu egin dugu estatua eta nazio oro konstruktoakdirela, baina gaur egun Espainia eta Euskal Herria maila bereko konstruktoak direnik
|
ezin dugu
esan. Gure egoerak alde eta kontra dauzkan faktore guztiekin, alternatiba bat eraikitzeko gauza izan behar dugu.
|
|
|
Kapitalismoaren laugarren globalizazioa jarduera industrialean, finantza-elkartrukeetan eta banaketarako sistemetan gauzatzen da bereziki; gaur egungolurralde industrializatuetan kokatzen da, eta nahiz Asian, nahiz Iparramerikan etanahiz Europan, makroeskualde horien barnean garatzen da bereziki, Afrikako kontinente ia osoa eta Amerika Latinako zonalde zabalak baztertuz. Baina, hori bai, nahiz eta mundu-mailako prozesu integratzaile orekatua
|
ezin
bideratu, mundu barneko zonalde eta jarduera guztiak baldintzatzen ditu.
|
|
|
Gertatzen ari dena zientzia eta teknologiarenhedapen, naturala? dela sinetsarazi nahi digute adituek, eta, ondorioz,
|
ezin direla
–aurrerapenak, gelditu.
|
|
|
Lehengo iraultza teknologikoek gizarte-egiturak eta boterearen banaketa aldatudituzte. Teknozientziaren hedapenak eredu kapitalistarekin zerikusi handia izan dueta konputagailuen hedapena ere marko horretan gertatu da4 Beraz,
|
ezin gara
harritu, informatika eta telematika sortzen duten gizartearen antolaketa-modua kapitalista baldin bada. Beste ondorio garrantzitsuen artean, herri garatuen eta ez-garatuenzerrendan, eta herrien burujabetasunean, eragin handia izango du azken iraultzahonek.
|
|
|
Ondorio gisa, gaur egun Internet-eko egitura zeharo inperialista da. Herrienburujabetasunari ez dio lekurik uzten, eta
|
ezin da
etorkizun demokratikoagoa iragarri. Aditu kritikoak ezinbestekoak dira analisi-mota berriak sortzeko, teknofanatikoen diskurtsoa gezurtatzeko eta irtenbide teoriko-praktikoak asmatzeko.
|
|
|
–Estatuentzat komunikazioak beren aginduetara dauden esparru oso itxiak izan dira beti.Aurrerantzean, subiranotasun zarpail honek ihes egin diezaieke, bazkide egiteko bitarteak eskuratzenez badituzte,
|
ezin baitute
jabe bakarrak izan? [Nora -80].
|
|
|
|
Ezin da
ukatu teknologia informatikoak oso eragin handia duela gizartean.Besteak beste, egitura sozialean eta organizazio politikoan. Aldaketa sakonak gertatzen diren bitartean, gizarteak ez du aldaketen inolako kontrolik.
|
|
|
Subjektu eta eragiketa pribatuak, bainaobjektu soziala. Gure irudikoz, ordea, burujabetasun nazionala ez da egoiliar isolatuen burujabetza pertsonalen batura; hau da, burujabetasun nazionalari subjektu soziala dagokio, eta ekintza edo objektu pribatuen batuketa
|
ezin da
inoiz soziala izan.
|
|
|
Orain azaldutakoa laburbilduz eta errepikatuz, monetaren funtzio homogeneizatzailearen bi ondorio burujabetza nazionalarekin daude loturik. Eszenatoki sozialgisa, espazio ekonomiko nazionala
|
ezin da
soilki produkzio-eta kontsumo-ekintzapribatuetatik sortu. Bestalde, homogeneizazioa elkartrukearen aurreko baldintzabada, eta hala dela uste dugu?, produkzioan zehaztu behar da.
|
|
|
Estatuen ekonomiak, bakoitza bere aldetik, espazio monetario ezberdinakbadira, orduan espazio politikoa
|
ezin da
nazioarteko harremanen espazioa izan.Merkatu nazionala moneta nazionalaren azaleran zehazten den era berean, nazioarteko moneta bat, moneta nazionalen moneta, sortu behar da, nazioarteko moneta-espazio ekonomiko berezia sor dadin.
|
|
|
Moneta nazional batzuek
|
ezin dute
nazioarteko espazio monetariorik sortu.Berezko espazio monetariorik gabe, lurralde-ekonomia ez litzateke ekonomianazionala izanen; moneta-batasunik gabeko biztanleria baten eragiketa ekonomikoek, isolaturik edo bildurik, ezin osa dezakete inolaz ere erkidego horren subiranotasunerako euskarri objektiborik. Tresna teoriko-praktikoa, moneta batua, izan ezean, alferrik lirateke borondate politikoa, araudi legalak eta ekonomiaz kanpoko gainerako faktoreak.
|
|
|
Moneta nazional batzuek ezin dute nazioarteko espazio monetariorik sortu.Berezko espazio monetariorik gabe, lurralde-ekonomia ez litzateke ekonomianazionala izanen; moneta-batasunik gabeko biztanleria baten eragiketa ekonomikoek, isolaturik edo bildurik,
|
ezin
osa dezakete inolaz ere erkidego horren subiranotasunerako euskarri objektiborik. Tresna teoriko-praktikoa, moneta batua, izan ezean, alferrik lirateke borondate politikoa, araudi legalak eta ekonomiaz kanpoko gainerako faktoreak.
|
|
|
Baina
|
ezin ditugu
ahaztu aldaketa kualitatiboak: inbertsio publikoak egitekoerabaki-irizpideak edota enpresa eta zerbitzu publikoen kudeaketaren helburu estrategikoak, merkatu-irizpideen bitartez zehazten hasi izan dira.
|
|
|
Hau guztia, noski, politikoki menderaturik gaudelako ari da gertatzen. Izanere,
|
ezin gara
euskaldun gisa bizi (frantses-euskaldun edo, euskainol, edo auskalozer demontre izan behar dugu betiere...) eta are gutxiago euskaldun soilik iraun, ezgaur egungo munduan, ezta datorrenean ere, estatu batek ematen duen bermeazbaliatzeko aukerarik gabe behintzat.
|
|
|
Nonbait, bigarren mailako nazionalitate horiei
|
ezin zaie
autodeterminazio-eskubide politikoa onartu, subiranotasuna espainiar herriari soilik baitagokio. Alta, estaturik gabeko nazio horiek ezin dira beren buruaren jabe izan legez.
|
|
|
Nonbait, bigarren mailako nazionalitate horiei ezin zaie autodeterminazio-eskubide politikoa onartu, subiranotasuna espainiar herriari soilik baitagokio. Alta, estaturik gabeko nazio horiek
|
ezin dira
beren buruaren jabe izan legez. Ezin dituzte beren gerorako egitasmoak askatasunaz kudeatu bakarrik, eta espainiar tutelapean jarraitzeko tenorea onartu beharra daukate betiere.
|
|
|
Alta, estaturik gabeko nazio horiek ezin dira beren buruaren jabe izan legez.
|
Ezin dituzte
beren gerorako egitasmoak askatasunaz kudeatu bakarrik, eta espainiar tutelapean jarraitzeko tenorea onartu beharra daukate betiere. Hiru hitzetan adierazita, askatasuna ukatzen zaie.
|
|
|
Sartre-ren begiradapean (bere jarraitzailea zen A. Memmi-k zioen bezala) kolonizatuen ikusmira
|
ezin da
ordezkatu; eta Euskal Herria kolonia zapaldua dugu, kulturalki ikusita batez ere.
|
|
|
Beraz, aurreko honek beharko luke nazioarteko nolabaiteko lege-babesa, lehenago edo beranduago etorriko dena. Baina estatuen praxia hori ez dela-eta, gutxiengoen aldeko borroka
|
ezin da
bereizi demokraziaren aldeko borrokatik, gizaeskubideen aldeko borroka izanik.
|
|
|
esaera zaharra gogora ekarriz, hauxe esangonuke auzi honi buruz: euskal herritarrak badirela, inork ez du zalantzan jartzen.Horietako asko, nahiz eta ez denak, nazionalistak direla, hori ere
|
ezin da
zalantzanjarri. Hartaz, ondokoa geratzen zaigu galdetzeko:
|
|
|
Selekzio hau pasaden astelehenean Guggenheim-en aurkeztu genuen, eta jada norgehiagokainternazionalak antolaturik ditugu.Federazio internazionalean parte hartzeko eskubidea daukagu; espainiarfederazioak eta CDSak(. Consejo Superior de Deportes? delakoak) boikoteatzen gaituztenez, ordea,
|
ezin
; nahikoa izango zen abstenitu egingo baziren, baina oso beligeranteak dira.
|
|
|
–
|
Ezin ditugu
txapelketa espainiar edo frantsesak antolatu; gure ardura gizarteakontzientziaraztea da, pankartak ateratzea eta abar, nahiz eta arazoak sortu poliziarekin. Urrats instituzionalak ematea gure politikarien ardura da, baina horiekMadrilera begira daude; esaterako, Villar eta abar.
|
|
|
Hori gainditzeko zer egin, Erkidegoko erakundeetatik azter daiteke. EAk, EHk eta EAJ-PNVk Erkidego Autonomikoan lan komunaegiten badute, lan horrek emaitzak ematen baditu, eta jarrera demokratiko batenbidez gauzak egiten baldin badituzte, zergatik
|
ezin dugu
pentsatu nafarrek erehorretaz ohartuko direla eta, pixkanaka-pixkanaka, hori Nafarroako Legebiltzarreanislatuko dela. Prozesu luzea izango da, baina UPNk gaur egun Nafarroan duen pisupolitikoa izateko, guk ere zerbait gaizki egingo genuen, ezta?
|
|
|
inkorpora zaitez zu nigana, ni naizelako lehenengoa eta jatorrizkoa, ez??. Orduan, gure planteamenduan, Euskal Herri osoarentzat egiten da proiektupolitikoa, eta gero atxikimendu-prozesua dator,
|
ezin duzulako
inor behartu prozesuan parte hartzera, eta ezin da eskubide kolektibo bat bermatu eskubide indibiduala zapalduz; aitzitik, biak lotu behar dira. Beraz, nahiz eta Nafarroako gehiengobatek gure prozesuan parte ez hartzea erabaki, gutxiengoak parte hartzeko eskubidea izango luke.
|
|
|
inkorpora zaitez zu nigana, ni naizelako lehenengoa eta jatorrizkoa, ez??. Orduan, gure planteamenduan, Euskal Herri osoarentzat egiten da proiektupolitikoa, eta gero atxikimendu-prozesua dator, ezin duzulako inor behartu prozesuan parte hartzera, eta
|
ezin da
eskubide kolektibo bat bermatu eskubide indibiduala zapalduz; aitzitik, biak lotu behar dira. Beraz, nahiz eta Nafarroako gehiengobatek gure prozesuan parte ez hartzea erabaki, gutxiengoak parte hartzeko eskubidea izango luke.
|
|
|
|
Ezin
, bada, euskal nazioarentzat hain garrantzitsua den gaia ukitu Iparraldeko ahotsen bat entzun gabe. Baina Abertzaleen Batasuna autodeterminazioaren ingurukobarne-eztabaidaren erdi-erdian aurkitu genuen!
|
|
|
Eta horrekbere ondorio politikoakizanen ditu. Hor dago botere ekonomiko bat, euroaren kudeaketaren bitartez; baina kudeaketa horrekbadu bere alde politikoa, aurrekontuen politika, etamomentuan hori estatuetan finkatzen bada ere, egoera horrek
|
ezin
dezakeluzaro iraun. Jadanik lehenarazoak sortu dira kanporako proiekzioan, Europa
|
|
|
Dugun aukera bakarra, gainontzeko euskaldunekin kontatzea da.Autodeterminazio-eskubidea maila ekonomikoan eta maila politikoan gauzatubeharko genuke. Adibidez, hezkuntzan, orain dagoen egoeran Seaskak
|
ezin
dezakeiraun, ekonomikoki itoa izanen da: frantses hezkuntza sisteman integratzearen bideahartzen du ala gainontzeko Euskal Herriko ikastolekin kontatzen du.
|
|
|
Guri dagokigunean, arteari lotuta dagoenari eutsi nahi diogu. Artean bezala, jarduerak errepikaezinak diren neurrian, estandarizatu
|
ezin diren
neurrian, beraienberri eman nahi bada, beren hastapenetatik azaltzea iruditu zaigu modurikegokiena. Eta horretarako, gaur egun edozein hiritan aurki daitezkeen eta teoriamailan ere bereizten diren teknika eta jarduera ezagunenen berri eman nahi izandugu, bertan aritzen diren profesional eta espezialistei beren gaia aztertzea eskatuz.Sakontasunez, teknika bakoitzaren atzetik zein oinarri teoriko dauden eta gizakiaeta patologiaren zein ulermen dagoen adieraztea izan da gure nahia.
|
|
|
Estatuaren ikuspegitik, psikoterapia-mota modura, psikoterapien multzoarenelementu bat edo azpimultzo modura sailkatuta dago psikoanalisia, eta ez arrazoirik gabe; eta ikuskera honi bi multzoen kanpokotasun xehe eta bakuna kontrajartzeak
|
ezin
gaitzake ase. Bien artean ebaketa badela eta ebakidura hori hutsik ez dagoela uste dut.
|
|
|
Betidanik gauza jakina da, hitz egiteak sendatu egiten duela batzuetan. Gauzajakina da gaizki egotea edo eri egotea, bestela hitz egin
|
ezin denean
hitz egitekomodu bat dela agian. Gaur egungo hizkuntzan, somatizatzea?
|
|
|
Hemen modu sinpletu batean oroitarazten dudana, desiraren grafoa deituan Lacan-engan aurkituko duzuena besterik ez da.Grafo honek bi solairu ditu. Hau beheko solairua da, gutxienekoa ere bai; horrekesan nahi du, zirkuitu horretatik iragatea
|
ezin
ekidin daitekeela; goiko solairura iragatea, aldiz, aukerakoa da, horrela esan badaiteke (2).
|
|
|
Lacan-ek italieraz planteatzen duen. Che vuoi?? galdera formulatzen den gunean, goiko zirkuituan, beharrezkoa da analista ez dadin sostenga inolako aurretikoerantzunetan, hau da, inolako aurreiritziren mirabe izatea ezinezkoa dakion.Eragiketa analitikoa bera baino goragoko inolako helbururen zerbitzutan
|
ezin
daiteke egon. Analistaren gogoaren zerbitzutan egon daiteke soilik.
|
|
|
Analistaren gogoaren zerbitzutan egon daiteke soilik. Inolako diskurtsoerakundeturen edo inolako identifikazio sozialen egile
|
ezin
daiteke izan. Eta horida,. Analista al naiz?
|
|
|
atsotitzaren arabera. Analistak
|
ezin
prometa lezake ez zoriontasunik, ez harmoniarik, ez nortasunaren garapenik, plazerraren printzipiotik harantzago begiztatzen duen neurrian. Subjektuaren desira gardentzea prometa lezake noizbehinka.Eta existentzian intsistitzen duena argitzen lagundu dezake.
|
|
|
Honek inoiz bultza lezake analista arrazoi terapeutikoengatik efektu analitikoak baretzera. Edozein subjektuk
|
ezin
dezake egin edo ez du egin behar analisibat, eta albora uzten dut analistaren erantzukizun sozialaren erregistroa. Zer eginbehar du, subjektu batentzat bere, gozamenaren plus-a?
|
|
|
Horrenbestez, pertzepzioa gorputz-sentipenenmendean dago:
|
ezin dugu
inguramena sumatu hark zentzumen-organoen bidezgure gorputzean duen eraginaren bidez izan ezean, sentiberatasun exterozeptiboadugu hau?. Modu berean, ezin dugu geure gorputza sumatu, dauzkagun barne-sentipenen bidez ez bada, hauek sentiberatasun propio eta interozeptiboakdira?.
|
|
|
ezin dugu inguramena sumatu hark zentzumen-organoen bidezgure gorputzean duen eraginaren bidez izan ezean, sentiberatasun exterozeptiboadugu hau?. Modu berean,
|
ezin dugu
geure gorputza sumatu, dauzkagun barne-sentipenen bidez ez bada, hauek sentiberatasun propio eta interozeptiboakdira?. Hortaz, subjektuaren sentiberatasun-maila eta sentitzen duenarensakontasuna bere pertzepziora iristen uzten dien sentipenen, eta haiekin bateragertatzen diren kualitate emozionalen?
|
|
|
Ipurmamiakestuturik edukitzeak atzera egitea adierazten du, eta nahitaez du eragina funtziosexualean eta sentipen sexualen deskargan, pelbisaren mugimendu kulunkariak etadesiraren indarra inhibitzen dituelako. Bizkar sorgorrek
|
ezin dituzte
sentimenduakberen gain edo barne hartu. Bizkarrean sentipenik ez duen pertsonak ezin du beresumina abiarazi animalien modura, bizkarra konkortuz eta alde horretako ileaklaztuz.
|
|
|
Bizkar sorgorrek ezin dituzte sentimenduakberen gain edo barne hartu. Bizkarrean sentipenik ez duen pertsonak
|
ezin du
beresumina abiarazi animalien modura, bizkarra konkortuz eta alde horretako ileaklaztuz.
|
|
|
Askatu
|
ezin
daitekeen edozein emozio stress bat da organismoarentzat; askapena bilatzen duen presio iraunkorra da. Tristezia eta zauri afektiboakmalkoen bidez arintzen dira.
|
|
|
Negarrak barneraturiko guraso debekuren batekintalka egiten baldin badu, normalean negarra adierazten duten giharrak uzkurtuegiten dira, eta justu kontrako funtzioa betetzen dute; aho, eztarri, bular etasabeleko giharrak izaten dira horiek.
|
Ezin
adieraz daitekeen sentimendua suminabaldin bada, bizkar, sorbalda eta masailezurretako giharrak gogortu egiten dira.Emozioaren eta tentsio muskularraren arteko lotura hain da benetakoa, non esanbaitaiteke zein bulkada edo zein sentimendu dauden erreprimituta paziente batententsio muskularrak aztertuz. Gorputzaren irakurketa da hori, gero aipatuko dudanbezala.
|
|
|
Eta zangoek karga emozional astunegiari
|
ezin
euts diezaioketenean, onartuegiten da nork bere burua erortzen uztea, zama hori deskargatzeko: orduanposiblea da ostera altxatzea, integritateak kalterik hartu gabe.
|
|
|
Osterantzean, erantzun gisa, hor datoz buruko minak, zorabioak, erortzekoangustia, eta hainbeste kitzikadurari
|
ezin
eutsi izatearen angustia: maitasun-esperientziaren aurkako borroka hasi berri da.
|
|
|
Badirudiakatsen bat dagoela gorputzaren esperientziak era psikikoaz, funtzioimajinarioaren bidez? lantzeko gaitasunean, haiei esanahi bat
|
ezin
emandakiekeelarik, hartara, hurrengo esperientzietarako erreferentziak eraikitzeko.Irudikapen psikikoak gidatu ez dituen bulkadak ezin dira behar den bezalakanporantz bideratu harreman edo erlazio baten bidez; aitzitik, bulkadek gorputza, haren organo eta funtzioak hartzen dituzte lagun, sintomak eta gaixotasunaksortzeko. Sintoma horiek ez dira tentsio muskular neurotikoen laztasunakeragindako bestelako sintoma somatikoekin nahasi behar.
|
|
|
Badirudiakatsen bat dagoela gorputzaren esperientziak era psikikoaz, funtzioimajinarioaren bidez? lantzeko gaitasunean, haiei esanahi bat ezin emandakiekeelarik, hartara, hurrengo esperientzietarako erreferentziak eraikitzeko.Irudikapen psikikoak gidatu ez dituen bulkadak
|
ezin dira
behar den bezalakanporantz bideratu harreman edo erlazio baten bidez; aitzitik, bulkadek gorputza, haren organo eta funtzioak hartzen dituzte lagun, sintomak eta gaixotasunaksortzeko. Sintoma horiek ez dira tentsio muskular neurotikoen laztasunakeragindako bestelako sintoma somatikoekin nahasi behar.
|
|
|
Sentimendu horiek, terapian zehar, aztertuak eta adieraziak izaten dira, bai fisikoki bai hitzen bidez. Baina gauza beragertatzen da torax, sorbalda eta besoetan eragina duten tentsioekin, neurritasun etauzkurdura horrek hauxe esan nahi duelarik: ?
|
Ezin ditut
besoak zureganantz luzatu, beharrezkoa dudan samurtasuna eskatzeko. Eta era berean ezin ditut luzatu, zubesarkatzeko eta neure samurtasuna emateko?.
|
|
|
–Ezin ditut besoak zureganantz luzatu, beharrezkoa dudan samurtasuna eskatzeko. Eta era berean
|
ezin ditut
luzatu, zubesarkatzeko eta neure samurtasuna emateko?. (Tonella, 1994, 37 or.) Alabaina, gerta daiteke pazientea horretaz kontziente ez izatea, bere premiak ukatzea etaautosufizientzia erakustea.
|
|
|
Horretan laguntzen duten bi funtzio nagusiakarnasketa eta mugimendua dira. . Erabat bizirik egoteak, diosku Lowen-ek, sakon arnasa egitea, askatasunez mugitzea eta osotasunez sentitzea esan nahi du.Bizitza preziatzen baldin badugu,
|
ezin dugu
begien bistako egia horien aurreanezikusiarena egin? (Tonella, 1994, 37 or).
|
|
|
Besteondoko honekin ere bat dator: hitzek
|
ezin dute
bizipena deskribatu, gehieneztranskribatu eta sekula ez bere osotasunean.
|
|
|
Konfluentziahaur jaioberriaren egoera betiko luzatzea bezalakoa da (edo lehenago, sabelekoegonaldia), bereizketaren arriskuak ekidinez. Fanatismo-era guztietan ageri da, nazionalistak, ideologikoak eta era guztietakoak?, eta egunerokotasunean, desberdintasunen edozein ukaziotan,, izaera horrekin
|
ezin zara
nire semea izan?, botatzen duen aitaren kasuan bezala.
|
|
|
Hirugarren fase honetan, emozioak, sentimentuak eta bezeroak bere existentzia arriskuan ikustenduelako, zenbait gertaera saihesteko joera izan dezake. Baina, bezeroakgainditu
|
ezin duena
esaten duenean, ekidin duena uzteko eta experientziabizitzeko gaitasuna du?... 22
|
|
|
Hala ez bada,
|
ezin da
eragotzi?
|
|
|
Main-ek eta beste autore batzuek (1981) A, B, C ereduen barruan
|
ezin
sailkazitekeen talde txiki bat (%13) aurkitu zuten. Geroko lan batean, autore bertsuek (1985) atxikimendu-eredu berri bat egiaztatu eta garatu zuten, D taldea, haurbatzuek Egoera Arrotzean agertzen zuten portaera deskribatzeko.
|
|
|
Ondorio gisa, estres-egoeraren aurrean, ekidin-zaleen akatsa era zuzeneanlaguntzarik ez eskatzea da, ez dakitelako, edo
|
ezin
eska dezaketelako.Anbibalenteak, aldiz, emozio negatiboen barruan kateaturik aurkitzen dira, eta ezinibil daitezke era konstruktiboan harremanaren barruan (Sroufe, 1990). Horrelaegiterakoan, laguntza eskaintzen duten harremanei uko egiten diete subjektu hauek (anbibalenteek eta ekidileek), arrazoi ezberdinengatik, eta horrela, estresa etapsikopatologiaren kontrako babes-aukera garrantzitsu bat galtzen dute.
|
|
|
Objektibitatea eskuraezina den zerbait gisa agertzen daazkenik, eta behatzaileak testuinguruan duen eragina kontuan hartzen ez dutenazterketek baliagarritasunik ez dute. Printzipio hau Mekanika Kuantikoarenazterketan jardun zuen fisikariaren izenean, Heisenberg-en Ziurgabetasun-Printzipioa izenaz da ezagutua, eta Zukav-en hitzez esateko, hauxe inplikatzen du:
|
ezin
dezakegula zerbait behatu, zerbait hori aldatu gabe. Objektu behatua aldatugabe, naturak bere bidea nola jarraitzen duen behatzen bazterrean (eraginik izangabe) jardun dezakeen behatzaile independenterik ez dago (Zukav, 1991, or. 123). Teorizazio hauen inguruan sortzen den hausnarketak Bateson-enganako itzulerabat eta komunikazioaren teorien berriztatze bat dakar berekin, eta orientaziozientifiko ezberdinetan garatutako jarrera epistemologikoa den Konstruktibismoaren Familia-Teoriaren aplikazioa eragiten du.
|
|
|
Fokapen sexologikoak, klinikoen formakuntzaren arabera, zailtasun sexualakpairatzen dituzten pertsonen eskaerei eusteko garaian, diziplina terapeutikoezberdinak batera ditzake. Hau honela izanik,
|
ezin
esan dezakegu fokapen honidagokion berezko eredu terapeutikoa dagoenik; horren ordez, jatorri psikodinamikoaren, sistemen teoriaren, terapia kognitiboaren eta abarren tekniketatikdatozkigun ekarpenen integrazio eklektikoa dago.
|
|
|
Horrek Freud-en pentsamendua fantasia-errealitatea aurkakotasunetik bideratu du eta errealitate psikikoaren ideiaerrealitate materialaren aurka jarri du. Errealitate psikikoa existentziaren eraberezia da, eta
|
ezin da
errealitate materialarekin nahasi (1900).
|