|
2000
|
|
|
—Bai, batzuetan halakoa da bizitza, zeren eta, bizitza kalbario bat bihurtzen denean, heriotzak baizik
|
ezin
egin baikaitzake libre.
|
|
|
prest al zeundeke zu ere zeure oineko behatzaren ebakitzerat, baldin santaren behatzezurrez zure aita sendatuko banu? Zeren zure sinesterik gabe
|
ezin
egin baitezaket aitzina... eta zeren zure oferenda hori izan baitaiteke zure sineste faltaren ordaina"; eta, nola nik hain maite bainuen aita, erran nion: " Be hatza ez ezik, oin osoa ere bai";" Ez, ez", ihardetsi zidan hark," hatzarekin aski izanen duzu, zeren erlikiako gorpuzkiaren neurrikoa behar baitu, mirakuluaren eskertzeko, Jainkoari egin beharreko oferendak.
|
|
|
Baina zer egin nezakeen nik, disimulatu baizen? Zeren, alde batetik, nola gizon hura baitzegoen itsuturik eta guztiz hertsirik,
|
ezin
egin bainezakeen indiarren defentsa eta apologia garbia, sugeen putzuan akabatu zutèn indiar haiek bezala akabatu nahi ez banuen bederen, eta zeren, bertzetik, ez bainuen buruan Gorukiren iduria baizen, pentsaturik ezen zerbait egin behar nuela haren alde, neure burua galtzerat utzi gabe.
|
|
2003
|
|
|
Har ditzagun, adibidez, jesuiten misioetan egiten ziren penintentzia-prozesio apoteosikoak. Milaka lagunek parte hartzen zuten prozesio horietan, emakumeak atzean joaten ziren eta ezin zuten penitentziazko abiturik jantzi; horrela, gizonezkoek jantziaren (tunika, lepoko soka, arantzazko koroia...) eta diziplina edo azote publikoen bitartez adierazten zuten beren errukia, emakumeek, aldiz, aieneak eta imintzioak baino
|
ezin
egin zitzaketen. Eliza barruan gauez eta taldean egiten ziren azote-saioak ere gizonezkoentzat beste inorentzat ez ziren.
|
|
2004
|
|
|
Gizakiak natura balia badezake ere,
|
ezin
egin dezake edozein modutan. Zoritxarrez, ezin uka gizakiak baduela ahalmenik (ahalmen fisikorik esan gura dugu) natura suntsitzeko, maizegi ikusten dugun bezala.
|
|
2005
|
|
|
Horien erantzuna Jabetza Horizontalaren Legean (1960koa, 1999ko apirilaren 6an eraberritua) datza: testuak adierazten duenez, higiezinaren bizigarritasuna hobetuko bada, horrelako erreformak egiteari komunitateak uko
|
ezin
egin diezaiokeenez, igogailua jarri ahal izateko ez da ezinbestekoa boto guztien adostasuna erdiestea.
|
|
|
–Hemen gaudela susmatzen badute zeu ere arriskuan egongo zara, baina momentuz guk
|
ezin
egin dezakeguna egin dezakezu: aterpetxera joan eta Naroaren gauza guztiak bildu.
|
|
2007
|
|
|
Gizon gazteari amodioaren dardoak zitzaiz  kion orduan berean bihotzean sartu. Eta andereari gazteluan gauaren iragateko baimena eskain  tzen zion bitartean, bere baitarako pentsa  tzen zuen," mirail bat nik ahal banu hala luien donoa, neure gogoa nerakutson sekretuki han barna, han berean nakusen harena ere nigana, hutsik
|
ezin
egin nezan behin ere hargana".
|
|
2008
|
|
|
Areago, elikagai horiek ez dute espero daitekeen mesedea egiten hartzen duen pertsonak (emakumeak, eskuarki) osteoporosia edo deskaltzifikazioa nozitzen duenean, deus ere
|
ezin
egin baitezakete elikagai onuragarri horiek gaitzaren aurrerakada galarazteko.
|
|
|
Lurreko andre honek huts bat besterik
|
ezin
egin dezake,, andrek gizone-ki bezi hutsik ezin daidite? (III, 6).
|
|
|
Euskarazko herri-ipuin batzuetan" gaizkin" izeneko zomorro edo auskalozer batzuek jendeari lagundu egiten zioten bestela
|
ezin
egin zitzaketen lanetan (heriotza atzeratzeko ahala ere ba omen zuten bakarren batzuek). Bestalde, esan beharrik ez dago hobe-beharrez zenbat kalte egin den munduan.
|
|
2009
|
|
|
–Egingo ez du, bada, okerragora
|
ezin
egin zezakeen-eta?!
|
|
|
–Egingo ez du, bada, okerragora
|
ezin
egin zezakeen-eta...!
|
|
2010
|
|
|
Azkenik, zenbait jokabide saihestea garrantzitsua da, besteak beste, eztabaidatzea, etengabe aginduak ematea,
|
ezin
egin dezakeena gogoratzea edo paternalismoa erabiltzea.
|
|
|
Zaintzaile batek dudarik gabe gaixotasunaren garapena gelditzea edota gaixoasendatzea nahi izango luke. Ezintasuna, zaintzaileak gaixotasunaren garapenarenaurrean ezer
|
ezin
egin dezakeelako onarpenarekin erlazionatzen da. Hala ere, gaixorik dagoen pertsonarengatik gauza asko egin ditzake nahiz eta ezintasunakblokeatuta utzi.
|
|
2011
|
|
|
«Mirail bat nik ahal banu, hala luien donoa,/ neure gogoa nerakutson, sekretuki han barna. / Han berian nik nakusen harena ere nigana,/ hutsik
|
ezin
egin nezan, behin ere hargana».Gaur, telefono mugikor pantailadunei esker, edozeinek dauka eskuaren aldamenean bere maitea zertan dabilen ikusteko ahalmen hori, baina jada 1545an horrelako bideo-pantailarik, irudimenez bederen, izan eta egin zitezkeela esatea ez da gutxi. Agian, gu konturatu ez arren, garaztarrak urrunago ere eraman zuen bere aurreikusmena, eta halaxe ohartu zen etorkizunean, geure egunotan ere bai, euskarak kanpora, plazara, mundura irten eta mundu guztitik ibiltzeko aukeraz izango zuela.
|
|
|
Egia esan, UEUk ez zuen soilik Udako Ikastaroetarako materiala499 argitaratzen, sarritan Udako Ikastaroetan sortutako ideia eta proiektuetatik eratorritako materialak500 ere atera zituen. Kasu batean zein bestean, urtean zehar eginiko lanak ziren, eta maiz mintegi bidez prestatutakoak501 Baina arestian aipatu dugunez, ez zen ikastaro adina material inprimatzen, eta UEUk
|
ezin
egin zezakeen aldez aurreko planifikazio bat.
|
|
2012
|
|
|
– Etsipena. Ohiko bizimodua
|
ezin
egin dezaketela ikusten dute eta horrek ezinegona sorrarazten die; batez ere, susperraldia motela bada.
|
|
|
Bai. Ni bezalako diren pertsonek publiko diren gauzen analisia baizik
|
ezin
egin dezakete. Badira ihes egiten diguten bi gauza:
|
|
2013
|
|
|
Dionixiok ederki ipinia zuen, ordea, debekuaren marra: atsegin zuen, bai, Pankraxiren gorputza, baina
|
ezin
egin zezakeen bere: honaino bai, hemendik aurrera ez?
|
|
|
Hortaz, eraikuntza-industriak oraindik berea
|
ezin
egin zezakeen, eta eraikuntza-arazoei aurre egiteko eraginkorra izan ahal zen eraikuntzaren estandarizazioa arrotza izan zuten gerraosteko berreraikuntzako urteetan.
|
|
|
Dionixiok ederki ipinia zuen, ordea, debekuaren marra: atsegin zuen, bai, Pankraxiren gorputza, baina
|
ezin
egin zezakeen bere: honaino bai, hemendik aurrera ez...
|
|
2014
|
|
|
Desagertu... Hori da hain zuzen ere
|
ezin
egin dezakedana. Hain zaila da ulertzea?
|
|
2015
|
|
|
arima oso beldurti ikusten duenez gero, beronen gogoz kontra, neke handiak ematen dizkio, eta irabaziaz ateratzen du; eta gero, arima horretaz konturatzen denean, galdu egiten du beldurra, Hari bere burua gogotsuago eskaintzeko. Gutxi dela esan nahi nuen, asmoak eta hitzak egintzekin batera datozenekoarekin konparatuz, eta guztia batera
|
ezin duenak
egin dezala apurka-apurka; bere borondatea makurraraziz joan dadila, otoitzetik ezer onik atera nahi badu: baztertxo hauetan aukera onik asko izango baituzue hori egin ahal izateko.
|
|
|
Nondik eta nola ez daki; baina horrelaxe gertatzen da, eta hark irauten duena ezin du alde batera utzi; eta kentzen denean, lehen bezala irudikatu nahi izan arren, alferrik da, irudikapena delako hau eta ez presentzia, hau ez baitago haren esku; eta honela dira naturaz gaindiko gauzak. Eta hemendik dator Jainkoak mesede hau egiten dion hark bere burua ezereztzat izatea, gauza emana dela konturatzen delako eta berak ez duela han ez kentzerik ez ipintzerik; eta honek askoz ere apaltasun eta maitasun handiagoaz gerarazten du Jaun hain ahaltsu hau, hemen ulertu ere
|
ezin duguna
egin dezakeena, zerbitzatzeko; jakintzarik handiena izanda ere, ulertzen ez diren gauzak daude.
|
|
|
Aurretik esan den bezala, gai honen gaineko eskumena Estatuari dagokio, bai oinarrizko legeria ezartzeko orduan bai erregimen ekonomikoari dagokionez, baina horrek ez du esan nahi autonomia-erkidegoek zerbitzuen exekuzioa
|
ezin
egin dezaketenik. Euskal Autonomia Erkidegoak, bere aldetik, gai honen inguruan, honako hau jasotzen du bere estatutuaren 18 artikuluan:
|
|
2016
|
|
|
Kale erabileraren datuak behar bezala aztertu eta alderatu ahal izateko beharrezkoa da informazio diakronikoa izatea, bilakaerak ikustea. Lehen ere aipatua dudanez, Aian ez dugu aurreko daturik ezagutzen eta
|
ezin
egin dezakegu datuon alderaketatik aurreko batzuekin. Interesgarria zatekeen, herriaren deskribapeneko atalean ikusi dugun hizkuntza gaitasunean, euskararen etxeko erabileran eta euskararen transmisioan izaten ari den beherakadak kale eta leku publikoetako erabileran ere eraginik baduen aztertzeko.
|
|
|
" Dijoala katua uretara, igari egiten badu, ongi; itotzen baldin bada, ongi; baña ez dezayogun lepora lokari bat lotu, gero igari
|
ezin
egin dezakela esateko".
|
|
2017
|
|
|
Orain gu bideazkoak gara; egin dezakegu penitentzia. Baina infernuan daudenek ez dute halako eskurik eta ez botererik;
|
ezin
egin dezakete haiek penitentziarik. Iragan zaie haiei bere denbora, bukatu dira haien feriak.
|
|
|
Eta nola infernuan daudenek ez baitzuten egin hemen penitentziarik, eta han, beste munduan,
|
ezin
egin baitezakete, halatan konplitzen dira orain han hemen egin zitzaizkien mehatxuak.
|
|
|
Eta hauek guztiok, bere egitez eta izanez, obra onak dira. Ordea, nola pertsona hilak
|
ezin
egin baitezake obra bizirik, eta zu orduan zeure ariman hila baitzaude, halatan zure orduko obra on haiek ere dira hilak eta deus gutxi balio dutenak. Eta hala, errukarri da bekatorea bere alfer lanagatik ere, zeren bekatutan dagoenean, anitz obra on egiten duelarik, zeren bekatutan dagoela egiten dituen, ez baitzaizkio kasik deus baliatzen.
|
|
|
-Omnia possum in eo, qui me confortat. Ez da gauzarik, neure adore-emailearekin batean
|
ezin
egin dezakedanik.
|
|
|
Beraz,
|
ezin
egin diezaiokegu guk geure Jainkoari ordainketarik. Zeren nola baita Jainkoa guztien gaineko ongi-egilea eta dugun guztia harengandik baitugu, hala, dugun guztia eta ahal dagigun guztia hari diogu zor.
|
|
|
-Fugiamus Israel, Dominus enim pugnat pro eis contra nos. Dagigun ihes, bihur gaitezen gibelera,
|
ezin
egin dezakegu nahi dugunik; zeren Jainkoa bere alde dute jende hauek.
|
|
|
Ez dakusazu biziaz etsi hurran dudala? Lorik ere
|
ezin
egin dezakedala. Joan dira, joan, lehengo gogoeta haiek, orain bestek ematen dit gogoeta eta egiteko.
|
|
|
-Otoi, orain presenteon barkatu behar didazu;
|
ezin
egin dezaket oraino zuk diozuna. Zeren, buruan sartu baitzait fantasia bat, konplitu behar dut fantasia hura; gogora baitzait gutizia bat, iragan behar dut gutizia hura.
|
|
|
Beraz, bazter gehienetatik hartua da halakoa, alde guztietatik harrapatua da, zeren bere burua ere etsai baitu, eta berak beregandik
|
ezin
egin baitezake ihesik.
|
|
|
-Qui modestus est in senectute, cum aetate plurimum iubetur, non magnam suae modestiae mercedem arbitror habiturum. Ez dut uste pertsona zaharrak probetxu anitz izango duela bere zahartzean onest, modest, pausatu eta sosegatu izateaz, zeren adinak bera hartara laguntzen baitio, adinak berak hartaratzen baitu; nahiago badu ere,
|
ezin
egin baitezake bestela.
|
|
|
Ordea, nolatan ez duzue egiten?
|
Ezin
egin baitezakezue. Beraz, ezinari esker, eta ez zuen borondateari.
|
|
|
Zaharra ezin barau daiteke, belauniko oraziotan ezin dagoke, erromerian ezin dabilke. Azken batean, zaharrak, bere zahartasuneko eritasunekin eta arrazadurekin, penitentziazko obrarik
|
ezin
egin dezake. Nola izango da, bada, orduan bere eginbidea egiteko on eta gai?
|
|
|
Egizu penitentzia sendo zareno, bekatu ere egin dezakezuno. Zeren, bestela, baldin zuk egin nahi baduzu penitentzia eri zarenean, hiltzerakoan, bekaturik ere
|
ezin
egin dezakezun denboran, ez dituzu orduan zuk uzten bekatuak, baina behatuek zu uzten zaituzte.
|
|
|
Ez dadila egon, beraz, inor penitentziarik egin gabe eta bekatuak utzi gabe bekaturik
|
ezin
egin dezakeen denboraraino; ez dadila egon bortxaren begira.
|
|
|
Halatan ikusiko duzu, gazte-denboran bekatu batean ohitu denari, zahartzean ere eta deus
|
ezin
egin dezakeenean ere, gogoa bederen, eta bekatu hartaz mintzatzeaz atsegin hartzea bederen badatxekiola. Zeren san Agustinek dioen bezala (De vita eremitica ad sororem, 28 k.):
|
|
|
–esan zuen erdeinuz?. Menturaz gizonak
|
ezin
egin dezake ezer zergatirik gabe. Holaxe, plazer duelako?
|
|
|
Adibide bat jarriko dugu adierazi nahi duguna kolpetik irudikatzeko: gaur egungo gazte askorentzako Odolaren Mintzoa ez da aurkezpenik tragikoena izan zuen liburu eder bat, Usurbilgo hardcore talde bat baizik.236 Sinetsi
|
ezin duenak
egin beza bilaketa interneten eta Google izeneko orakuluak erakutsiko dio soinuz eta irudiz: metal doinuen bitartez mintzo da orain odola.
|
|
2018
|
|
|
Gure XXI. mendeko gizarte honetan, euskaldun elebidun batek, nahi izanda ere,
|
ezin
egin dezake bere bizimodua oso-osorik euskaraz, ezta udalerririk euskaldunenean ere. Egia esanda, globalizazioak hizkuntzen arteko nahas-mahasa hedatu du bazter guztietara.
|
|
|
hutsik
|
ezin
egin nezan behin ere hargana.
|
|
|
Zalu haitzulora iritsi baino lehenago harrapatuko zuen. Ezintasunezko amorru batean begiratu besterik
|
ezin
egin nezakeen beraz, bidetik kanpo egon, eta hurbiltzen zitzaidanean amorrua baretu.
|
|
2019
|
|
|
Bitarte horretan, gizon beltz haietako bat, hara joanik, akitutako gizona makilaka altxarazi nahian ari zen. Nazka eman zidan, gizon hark kolpe haien mende hiltzera etsi besterik
|
ezin
egin zezakeela iruditzen zitzaidan. Ez, ordea.
|
|
|
Horregatik aritzen zen lanean arkitekto moduan bulego batean. Ez zituen proiektuak sinatzen, baina ez zegoen ezer berak
|
ezin
egin zezakeenik. Denek zekiten hori bulegoan.
|
|
|
Egun batez ez dute atsedenik hartu zamarien apatxek lehen belar kimuak zapaldu arte. Orduan, itsasotik iristen zaien brisara kresaltsua sentitu dute basamortuko haize lehorrari aurre egiten, eta jaunik boteretsuenak ere inoiz
|
ezin
egin liezaiekeen oparia izan da haien azalarentzat. Zalditik salto egin duenean, Leixuri lurra musukatzeko zorian egon dela begitandu zaie Aizeri eta Hodeiri, baina berehala entzun dute azken egunetan oso ezagun bihurtu zaien zarata.
|
|
|
Beraz, ohikoei hauek edo azken urteotan berreraiki CVC erro guztietatik seguruenak soilik erantsiz ere erro-eredu honen zifrak tauletakoak halako bi edo izango lirateke. Aldiz, bisilabo analizaezin eta fosilen kopuruak behera baino
|
ezin
egin lezake (dagoeneko asko egin du, egin ere), azken 15 edo 20 urteotako saioetan ikusi bezala, usu CVC monosilaboen alde: esaterako, Mitxelenaren* ardano* ar-dan-o bezala berranalizatzean dugu horrelako bat;* ena-/ anezur(> hezur/ azur)* berna-zur-era daramagunean bisilabo mailegatua eta ondare zaharreko monosilaboa kentzen ditugu trisilaboen zerrendatik...
|
|
2020
|
|
|
Ez dago instituzio politiko, judizial edo polizialik katalan nazioaren borondate subiranista suntsi dezakeenik: " És una qüestió de la més pura democràcia i d´apoderament d´un poble sotmès per un imperialisme nacionalista que disposa de molts mitjans al seu abast però que mai podrà doblegar la voluntat del poble català." Horrek ez du esan nahi Espainiako instituzio espainolistek kalte handia
|
ezin
egin diezaiekeenik eta desesperazio handia ere ekar ez diezaiekeenik, eta ez du esan nahi halaber ez dutela konturik eman beharrik izango benetan demokratikoak diren instituzioen aurrean-egungo Europar Batasun politikoa ezaguturik, ez da sinesteko erraza baina beste instantzia batzuek ere salatu dute Jordi Cuixart-i Ho tornarem a fer liburuan irakurri diodanez; esaterako, Nazio Batuen Erakundea...
|
|
|
Eta beste behin auzoko senar-emazte batzuk lotu zituen, zitalak zirelako eta harriak jaurtitzen zizkiotelako. Haiei berei kenduriko ileak baliatu zituen korapiloak egiteko, larrutan
|
ezin
egin zezaten. Senarra ondoan ez zuenean, emaztea ezin zen bera gabe bizi, baina bertan zegoenean, halako moduan hasten zitzaion gorputz osoa inurritzen non hil egin behar zuela sentitzen baitzuen senarrak beragana hurbiltzeko imintzioa egin orduko, ezin baitzuen hura hurbiltzerik jasan.
|
|
2021
|
|
|
Barrea eragin lezake, ziurrenik, frankoen gortean bizitzera joan zen neskatoa, Auñemendikoen antzera, larruekin jantzita eta mendi arteko" ekanduak" gordetzen imajinatzeak177, baina Agirrek erabateko euskalduna jarri nahi dio irakurleari begien aurrean, betegina oso, bere Herriari inolako traiziorik
|
ezin
egin diezaiokeena. Ikus, adibidez, nola mintzatu zitzaion euskal neskato santua Amando gotzainari" ezkontzarako berbea emon ebanean":
|
|
|
Anaiak balira bezala besarkatu zituen ofizialak, begietan ia malkoak zituela Urrezko diru bana oparitu zien askatutako presoei. Azkeneko momentuan, bat-batean, merkataritza-ontzien jabeei beren ondasun pertsonal guztiak itzuli baino gutxiagorik
|
ezin
egin zezakeela adierazi zuen. Ustekabeko eskuzabaltasun horrek taldeak alde egiteko unea zertxobait atzeratu zuen; haien lehenengo ibilaldia oso laburra izan zen.
|
|
|
Nola zen zuen dotrina koxkorra? â³ Quammen honek dio, eta beste askok ere bai, e?!... gu naturaren parte garela,
|
ezin
egin dezakegula nahi dugunik, eta horixe egin dugula, nahi dugun guztia, eta umiltzea dagokigula orain. ⣠Emetzea!
|
|
2022
|
|
|
urratsfaltsurik
|
ezin
egin dezakedala
|
|
2023
|
|
|
Horrela, Newmanen ustez-bere idazkietan ageri diren gai teologiko eta tentsio erlijiosoak alde batera utzita-," gogamenaren garapen orokorrak" lehentasuna du" ikerlan profesional eta zientifikoaren" gainetik, uste baitu" gizon-emakume ikasiek ezikasi edo ezjakinek egin
|
ezin dutena
egin dezaketela" (vii, § 6).
|