|
2000
|
|
|
|
Ez
bakarrik idatzian. Bertsolari batek ez du berba egiten berdin etxean edo lagunekin.
|
|
|
Teknikari gutxi dago eta beraien formazioa urria da. Federazioaren aldetik lan handia egin behar dugu oraindik; ikastaroak egiten dira teknikariak prestatzeko...
|
ez
bakarrik teknikariak epaileak ere hezi egin behar dira... Pilotaren inguruan dabilen jendea heziketarik gabe dabil, bai teknikariak, epaileak eta baita klubetan zuzendaritzan ibiltzen dena ere.
|
|
|
Telebista komertzialek ezin dezaketena egin, alegia. Baina
|
ez
bakarrik euskal gaiak jorratzeko, beste makina bat gai ere hor egonik, natura, historia edo antropologia direla. Goi mailako bi profesional ditu gainera, Mirentxu Purroy «Mundo. hoy» saioko arduraduna (ikus ARGIAko 1743 alea) eta Koldo San Sebastian, ETBrentzat 300 dokumentaletik gora egin dituena.
|
|
|
Ni kezkatzen nauena,
|
ez
bakarrik Euskal Herrian, mundu osoan baizik, literatura katakunbetako jarduera bilakatzea da. Gero eta gehiago ikusten dira" Gran Hermano" bezalako fenomenoak:
|
|
|
Eta, bestela, beharbada ez zenuke egingo. Eta
|
ez
bakarrik lantxo hori, ez zenuke ezertxo ere egingo.
|
|
|
Gutxi batzurentzat bai. Baina oso gutxi dira,
|
ez
bakarrik hemen, mundu osoan baizik. Zenbat dira benetanestresik gabe nahi dutena idazten dutenak, urtero derrigor liburu bat idaztera beharturik ez daudenak?
|
|
|
Muskildin edota Urdiñarben euskalduna izatea gauza naturala zen, Maulen ez.
|
Ez
bakarrik eskuararen aldetik, hiriko gauza ere bazen, baserriko izaitea izugarria zen. Hartara, errebeldia amini bat sortu zen eskualdunon baitan.
|
|
|
Nik bertze bide bat hautatu nuen. Ene ikusmoldetik artegintzan arazoa izanen dugu aitzinantzean, artea ez baita kontsumitzen den gauza bat,
|
ez
bakarrik bederen. Artea herriarekin sortu behar da, herriak ez badu artea sortzen, arte sortzaileak galtzaile geldituko gara.
|
|
|
Niri asko gustatzen zait musika egitea. Laburretarako lana egiteagatik kontent naiz eta luzemetraia egin nahi badut, istorioa konplexuagoa delako da eta, bide batez, diru gehiago dagoelako eta
|
ez
bakarrik zuretzako baita musikariei ordaintzeko ere. Izan ere, askotan ezagunak ditudan bibolinjoleak baliatu behar izan ditut zerbait egiteko; alegia," trapitxeoan", eskean ibili behar izan dut.
|
|
|
irakurleak erabakitzen du pertsonaia bat hiltzen den edo ez, eta horren arabera aldatzen da istorioa...
|
Ez
bakarrik literaturan. Mila bider pentsatu dut Dallaseko J.R. pertsonaia gaiztoa hartu eta Falcon Crest en sartuko balute, horrek jendeari morbo handia emango liokeela.
|
|
|
Arretaz lan eginda. Alde batetik ongi ulertu behar da testua, eta horrek esan nahi du
|
ez
bakarrik hitzak ulertzea, baizik eta baita" background" a ere. Alegia, horren atzetik hizkuntzak eta kulturak duen karga guztia, ageriaren atzetik dagoen karga kultural eta erreferentziazkoa jasotzea.
|
|
|
Eta guztiok ezagutzen dugu futbolzaleen grina.
|
Ez
bakarrik futbolean egiten dutenena, erabat ulergarria nahi bada, haien jokoa ikuste hutsarekin su eta gar dariela jartzen direnena baizik. Zaharragoak horrelakoxeak izanda, haurrengandik zer espero?
|
|
|
Desajuste hori bukatu behar da, zer ikasia bai baina zer irakatsia ere badugu, asko. Komeni zaigu ahalegin hori egitea, eta
|
ez
bakarrik etxean beste prestigio bat izateko. Geurea kontatu, ingeleseratu.
|
|
|
Dena dago egiteko.
|
Ez
bakarrik jaialdiak, aro bakoitzaren ikerketa egin behar da, beste formatoetako bertsoak, bat bateko bertsoak eta bertso jarriak; gure egungo entzuleen ikerketa sozio sikologikoa; barne prozesua, nola egituratu errimak...
|
|
|
Liburuaren aurkezpenean bertan, jendearen iritziz behintzat, agian bi toki diferenteetan egon gaitezkeen Koldo Izagirre eta biok egotea niretzako oso inportantea izan zen. Iruditzen baitzait gero eta gehiago gabiltzala bakoitza berean, eta ematen du kokapen ideologikoak eragin erabatekoa daukala, edo pasatu dugun urte eta erdi lasai horren ostean berriro ere dena hondatzeko arriskua dagoela,
|
ez
bakarrik goi mailakoa, baizik eta maila pribatuan ere bai.
|
|
|
|
Ez
bakarrik elibitasuna onartu, baizik, ONU erakundearen arabera, gaur egun hain beharrezko diren teknika eta tresneriei ere bere lekua eskainiz. Arestian aipatu dudan Antonio Tovar hizkuntzalariak La lucha de lenguas en la Península Ibérica liburuan ongi zioen bezala:
|
|
|
Are gehiago, irratiek eta telebistek telekomunikazioekin bat egitera jotzen dute gero eta indar handiagoz. Testuinguru berri honetan ekimen publikoaren zeregina ez da lehen bezalakoa.Eutsi egiten dio irrati eta telebista sistemaren atal baten eragile zuzena izateari, sistema publikoarena, alegia, nahiz eta, orain, enpresa pribatuekin lehian?, baina, horrekin batera, gero eta garrantzi handiagoarekin, sektorearen bilakaera, bereosotasunean, eta
|
ez
bakarrik sistema publikoarena, bideratuko duten joko arauakezartzean datza bere zeregina.
|
|
|
Enpresa egituraren gaiak, esan bezala, komunikazio sistema osoa hartzen duaintzat, eta
|
ez
bakarrik ikus entzunezkoa. Komunikabideak kultur industria dira, etaberen gestioan merkatu tarte, kostu efizientzia eta errentagarritasuna bezalako faktoreek gero eta garrantzi handiagoa hartzen joan dira, eta baita enpresen arteko kontzentrazio eta nazioartekotze prozesu zabalak eragiten ere.
|
|
|
Hala ere, Hegoaldeko lau lurraldeak modu nabarmenean erakusten dituen mapaberezituan, Nafarroa txikiegia ikusten dute askok,
|
ez
bakarrik iparraldeko nafar lurrak (Nafarroa Beherea) falta direlako, Espainiako Nafarroa bera ere grafikoki azpidimentsionaturik agertzen delako baizik. Nafar azaleraren errepresentazio mediatikotrukatuaren aurrean gaude?
|
|
|
(iii) Filosofiaren beste alorretan ere gauzatu da eragina, honen adibide direlarik hizkuntza juridikoaren azterketa pragmatikoak edota zientziagintzarako kode deontologikoen aldarrikapena, beste askoren artean. Baina
|
ez
bakarrik filosofian, beste gizarte zientzietan ere baizik. Pedagogian, harantzago joan gabe, batxilergoan Zuzenbidea ikasgai gisa sartzeak ekarrikolituzkeen onuren inguruko eztabaidak laster eduki dezake ondorioa gurean, epe labur batean nahitaezko irakasgai bihurtuz.
|
|
|
Gaur egun, eta era adierazgarrian, nazionalitatearen gaiarekin lotutako eztabaidarik entzutetsuenak migrazioen ingurukoakdira: nazioa osatzeko irizpide desberdinak daudela kontuan izanik, bertaratzen direnetorkinen eskakizunei nola erantzuten dioten estatuek, eta horrek nazioaren irudikatzean zer nolako ondorioak izan ditzakeen; hots, zein eragina izan dezakeennaziotasunean bertan, etorkinei
|
ez
bakarrik hiritartasuna, baizik eta nazionalitateaere emateak8 (Stolcke, 1996; Brubaker, 1992). Ez dira, baina, eztabaida mamitsuakbakarrik.
|
|
|
Inguru berri bat exploratzerakoan, amak, edo ohiko zaintzaileak? segurtasunik ematen ez dionean eta lasaitasunik ere
|
ez
bakarrik geratzean, haurrarenatxikimendua segurtasunik gabekoa edo atxikimendu estukoa dela esaten da.Atxikimendu estua agertzen duten bi eredu edo talde bereizi dira:
|
|
|
Maila kontzeptual batean, helduekin egindako eredu hauek harremana zutenlehen aipatutako Ainsworth en ereduekin haur mailan (segurua, anbibalentea etaiheslaria). Eta
|
ez
bakarrik hori: era enpirikoan, gurasoen ereduak eta haurrenereduak korrelazioa zutela ikusi zen (esaterako, garrantzi kentzaileak zirengurasoen kasuan, haur iheslariak izateko joera ageri zen).
|
|
|
Beraz, atxikimendu seguruak, ebolutiboki, aukerarik adaptatiboena dela dirudi. Baina ikuspuntu eboluzionistaren arabera, egokiena litzateke haurraren haurtzaintza testuinguru ezberdinetara egokiturik egotea, eta
|
ez
bakarrik testuinguru sentikor eta arduratsu bakar batera (Hinde, 1982; 1991).
|
|
|
pertsonak direla, nazioak, legeak, bertuteak, bekatuak(?), haienarteko erlazioak eta abar. Interpretatu egiten ditu errebelazioa omen den ikuspegitik, eta
|
ez
bakarrik izakiak eta gizakiak nolakoak diren, nola aritu behar diren baizik, etanola amaituko omen diren ere. Gure inguruko errealitateari buruz aritzeko unean, fedearen oinarria eskatzen du erlijioak, sinesmen itsua, bizitzaren ikaspenean eta irakaspenean frogaezina dena.
|
|
|
Neure erabakiarenfruitua da, unibertso osoan eta eternitate guztian neu bakarrik naizen eta beti neubakarrik izango naizen honen banakotasuna, diferentzia. Nire nor,
|
ez
bakarrik zer, izatea.
|
|
|
Egungo zientzia eremuan ematen diren ezaugarrien edo baldintzen artean, bat bere, egoera dimentsioaniztuna? da, nahiz eta espresio hau bera ere esanahi anitzekoa izan.Egungo zientziagintzan,
|
ez
bakarrik dimentsio asko kontuan hartu eta erlazionatu behardira, baizik dimentsio bakoitza ere nahiko modu anitzean edo konplexuan kontsideratubehar da. Omenaldi honetako kontesturako, dimentsio batzuk aukeratuko ditut, adibidemoduan, horretarako hizkuntzarekin oro har, eta euskararekin bereziki gure kasuan, ondoeta erraz lotzen direlako.
|
|
|
eta jazarpen politikoak eginazuten bidearen erdia. Hurrengo torpedoak(
|
ez
bakarrik metaforikoak) hizkuntzaindigenoaren, estatusa, bera ukitu zuen, euskara ez baitzen (ezin baitzen izan!) hainbeste, balore, ren eramaile ziren heroien hizkuntza eredugarria, sasiuni bertsalismoaren aldarean sakrifikatzeko, akatzeko eta baztertzeko zerbait baizik, pelikuletakoazken, indio?
|
|
|
(edo, ustiaketa kapitalista?) kontzeptuak ezin ditzake injustiziaguztiak bildu. Orain arte, ustiaketa kapitalista?
|
ez
bakarrik, baina batik bat bai. Estatu baten barneko gertakizun soziala izan da.
|
|
|
Elizak, berriz, XVI. mendean, jarduera teokratikoari jarraituz, barbaroen lurraldeak bere esku omen zituen-eta, kristau printzeei ematen zizkien lur haiek, konkistazitzaten. Ondorioz, kristau konkistatzaileek
|
ez
bakarrik lurren jabe egiteko, baitapertsonen jabe (esklabu bihurtuz) egiteko eskubidea ere ba omen zuten. Horrela, Sepulveda k zioenez:
|
|
|
Astra eta Eurostat sateliteen bidezko irrati hedapenari esker, gure telebista aparatuek ehundik gora kanal jaso ditzakete, horietako asko dohainik jaso ere. Asko emendatu dira aukerak Mendebaldeko herrietan, eta
|
ez
bakarrik entretenimenduaren alorrean, informazioan espezializaturik dauden estazioak ere baitira. Sky News edo CNN bezalako tele emandegiek oso sare hedatua dute munduko hainbat estatutan zehar albisteak gertatzen diren une bertsuan eman ahal izateko.
|
|
|
Brél ek107 dioen moduan, eskolak sustrairik gabeko pertsonak sortzen zituen,, dépaysés chez eux?. Eta
|
ez
bakarrik, patois, en aurkako borrokaren bidez hau funtsezkoa izanik, lehen ikusi dugunez; eskolak eta honen barruan, irakasleak Frantziarentzat traumatiko suerta zitezkeen kultur identitateen aurka egingo zuen era berean, zentzu honetan, irakaskuntzak izaera nazionala zuen kontzientzia kolektiboa modelatuz. Badaezpada ere, Estatuak beharrezko neurriak hartu zituen irakaslea helburu horietatik desbidera ez zedin, eta kontrolpean izan zuen ikuskaritzak, konstituzioa eta legeen kontra ezer egiten ez zela egiaztatzeko kontu handia izan zuen108
|
|
|
Eta, nahi gabe, Urbiainen gertatuak etortzen zitzaizkidan bururat, zeren urbiaindarrak ere bertze tigre baten beldur baitziren —eta ‘bertze’ diot,
|
ez
bakarrik Indietako tigre hura bertze tigre bat zelako, bertze mota eta bertze molde batekoa zelako ere bai, handiagoa eta piztiagoa—, noiz eta hark Urbiaingo basoetarat ihes egin baitzuen, eta zeren baitzirudien ezen urbiaindarrak eta indiar gorriak, guztiak ere beldur berak lotzen zituela: munduaren punta batean eta bertzean orduan ere berdin!
|
|
|
hitz handi hark, ordea, haragiaren bakardaderat eraman ninduen eta haragiaren gauerat... eta gau argigabearen gatibu izaiterat, ororen buruan. Eta nola ez ninduen eramanen, bada, libertate ustezko hark,
|
ez
bakarrik haragiaren kontu haietan, baina bizitzaren bertze kontu guztietan ere, gaurik gautsuenerat, baldin, kontzientziak" kontuz!" erraiten zidanean, baita asmo onenarekin ere, debeku baten aitzinean bezala sentitzen banintzen, eta baldin debekuaren haustea bihurtzen bazen orduan ene lehen nahia eta gutizia, hartan ene libertate partikularra jokoan balego bezala, jakin ere gabe ezen n...
|
|
|
Eta Uraitzetik beti itzultzen zen liburu edo manual debozionezkoren batekin, edo erlijionezko bertze edozein libururekin, zeinetarik ikasten baitzituen etsenplu batzuk, noiznahi den baliatzen zituenak. Eta, hala eta halatan, osaba Joanikotek prismak eta piramideak eta bertze iduri geometrikoak irakatsi zizkigun denboran, amak ere ez zuen okasionea galdu erraiteko ezen gizartearen organizazinoa piramide bat bezalakoa zela, Faraoiek Egipton eraiki zituztenen parekoa, eta haiek zutik zirautela,
|
ez
bakarrik harrizkoak zirelako, baina filosofia naturalaren eta geometriaren legeak ere errespetatu eta bete zituztelako, oina lur zolan pausaturik eta punta goian; eta kontrara eraikitzea erokeria zela, zeren, alde batetik, ezinezkoa baitzen puntu ez-egonkor baten gainean deus ere jaso nahi izaitea, ergelik ergelenak ere ederki uler zezakeen bezala, eta, bertzetik, zeren, eraiki ahal izanen balitz... Eta bere argudioen indartzeko, erantsi eta eratxiki zuen:
|
|
|
—Zergatik behatzen didak horrela, munduko bekataririk handiena banintz bezala...? Zeren eta Bordeleko marinel zahar hark lezione hura eman zidanetik, bertze lezione batzuk ere ikasi baititut neure kabuz apur bana, halako moldez, non ez baitut jada bekatutzat,
|
ez
bakarrik neskatxei eta emaztekiei so egitea, baina ezta haien ukitzea eta haiekin amoriotan erortzea ere, zeren edertasuna, ikusteko ez ezik, ukitzeko ere egin baitzen eta hartaz amorosteko ere bai... eta, beraz, ez nauk hik uste duan bekataria, ez horregatik bederen! Bertze anitz gauzagatik bai, beharbada, baina horregatik ez.
|
|
|
—Eta
|
ez
bakarrik berrikuntzetarako. Detektibe gisa ere ez duzu sobera balio.
|
|
|
—Kaka ederra egin zian Soria lehenago garbituta! Eta
|
ez
bakarrik hiri defendatzeko parada eman zialako. Brigada Zientifikokoak oporretatik itzuli dituk, eta, atzo aipatu zidatenez, armaren gainetiko azterketa aski izanen zitzaiguan hiltzaileak prestatu nahi zigun muntaia gezurtatzeko:
|
|
|
Ikusi gabe iragan bi asteetan, ilea moztu eta harrotasun kalkulatu baten ariora atondua zuen. Orrazkera berriak ongi ematen ziola erratekotan egon nintzen, eta
|
ez
bakarrik egia zelako. Etxetik lekutu nintzenez geroztik, erredakzioburuak bestondo egun batean baino gehiago ninduten izutzen gure arteko topaldi urrietako isiluneek.
|
|
|
—Eta laguntza,
|
ez
bakarrik Gertakarietan. " Gure irakurleak oporretan" sailaren ardura ere eman zioagu.
|
|
|
—Gogor egin behar izan zioat. Eta
|
ez
bakarrik hari. Izeba gaizkitua zela eta etxera gindoazela erran diedalarik, zer eta zorioneko aqua parkera noiz joanen ote ginen, horrela erantzun bi ttikiek.
|
|
|
Bart, ordu ttikitan, gelara Adela eta Esther etorri beharrean, Adela etorri da, baina
|
ez
bakarrik, bere lehengusu Luisekin baizik. Adelak, barre artean, isiltzeko agintzen zion, baina Luisek, musukatu bitartean, komunera zuzendu du.
|
|
|
Euskal alderdi politikoek, gizarte eragileek eta norbanakoek euskalduntzea helburua duen erakundeari erakutsitako sostengua berebizikoa izan da. Horrelako batasunaren beharra sumatzen zen aspaldian eta, EAJko ordezkariek esan zuten bezala, euskal gizartean denon ahaleginez lorturiko adostasun politikoa eta gizartekoa haustea ezkutatzen da Garzonen eta Espainiako botere faktikoen jardunbidearen atzean, betiere euskalgintza eta politika nahastuz, eta euskal gizartearen edozein herrigintza edo kultur mugimendu susmopean jarriz, eta
|
ez
bakarrik Espainia mailan, bertako askoren ustean ere bai. Gaur egun dena justifikaturik egotea lortzen ari dira bide horretatik.
|
|
|
Euskaltzaindiari berari ere norbaitek sartu dio ziria, zeren Euskaltzaindia.org, Euskaltzaindia.com eta Euskaltzaindia.net domeinuak ez dira bereak, baizik eta beste erakunde batenak. Eta hainbat adibide,
|
ez
bakarrik erakunde publikoen kasuan, enpresa pribatuenean ere bai.
|
|
|
Txepetxak bertsolariaren kantua erakarri baldin bazuen ere, naturako gauza ikusgarriek hartu izan dute gure kantagintza," Arboletan den ederrena da/ oihan beltzean pagoa"...
|
Ez
bakarrik kantagintza, baita prosa ere: " makal zugatzaren irudira zuzen, pagorik lodiena baizen zabal, arte gogorra bezela trinko, gorosti hezearen antzera zimel...".
|
|
|
Bigarrena, uste dut munduaren ikusmolde russelldarra ezin dela ekonomia printzipioaren ikuspuntutik sostengatu. Guztiz ados gaude Ockhamen labanarekin —" entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem" printzipio zaharrarekin—, erreal gisa onartzen baditugu
|
ez
bakarrik orain esperientziatzen ditugun objektu baten ezaugarriak, baita ezaugarri posible ororen multzo infinituarenak ere.112
|
|
|
Carnapen iritziz, posible da bi sistema modu postulatzea, bere oinarria objektu fisikoak edo objektu psikikoak izatearen arabera. Oro har, eraikuntza sistemak garatzeko dauden aukeren ikuspegi orokor bat lortu ahal izateko, sistemaren zenbait moduen araberako oinarriaren arazoa eztabaidatuko dugu orain, eta
|
ez
bakarrik hemen erabiliko dugun modua. Oinarria osatuko duten objektu fisikoen hautaketarako hiru abagune seinalatuko ditugu, hirurak soilik adibideak izanik, beste abagunerik salbuetsi gabe horrekin.119
|
|
|
Diziplina ezberdinak hauetariko batean sartzen ote ziren ikusteko, haiek aztertu beharra zegoen, ea Vienako Zirkuluak proposaturiko frogak gainditzen zituzten. Eta
|
ez
bakarrik metafisika, baita teologia edo etika diziplinak ere; soziologia ere analizatzear zegoen, eta psikologia, ekonomia, historia, denak egiaztagarritasun frogaren azpian kokatuz. Ikus ditzagun kasu batzuk.
|
|
|
Gure egungo ikuspuntutik, [egiaztagarritasun printzipioaren] aurkezpen hau, lehenbiziko hurbilketa lez onargarria izan arren, ez da guztiz zuzena. Bere gehiegizko sinplifikazioa dela bide, hizkuntza zientifikoa gehiegizko mugaketara eraman zuen,
|
ez
bakarrik enuntziatu metafisikoak, baizik eta esanahi faktualezko zientzi enuntziatuak ere arbuiatuz. Gure egungo eginkizuna egiaztagarritasun baldintza eraldatzearena legez aurkez liteke.
|
|
|
Arazo hori gainditzeko, Ayerrek hasierakoa baino egiaztagarritasun printzipio emankorragoa, baina ez Lewisena bezain liberala, aurkeztu zuen. Proposamen berri honek zioenez," adierazpen bat egiaztagarria eta, ondorioz, esanahiduna da, bertatik eta beste premisa batzuetatik, baina
|
ez
bakarrik premisa hauetatik, behaketazko adierazpenen bat ondoriozta badaiteke" 80 Horrela, bada, orain enuntziatu baten egiatasuna edo faltsutasuna determinatzeko egokiena behaketa da. Haatik, nolanahi, metafisikak berriro ere aurkitzen ditu argudioan arrakala nahiko zabalak egiaztagarritasunaren eraikinean sartu ahal izateko, bertsio berri honek edozein enuntziaturi eslei baitiezaioke esanahia.
|
|
2001
|
|
|
hor dagoen hitzaren indarra.
|
Ez
bakarrik elkarrizketetan, oso biziak eta indar handikoak diren arren. Garai hartan hitzari ematen zitzaion balioaz ari naiz.
|
|
|
Guk badakigu inposizio indirektoa, BEZa hain zuzen, zerga oso bateratua dela Europa mailan eta geroz eta bateratuagoa izango dela. BEZ ezberdinak ezartzeko maniobra marjinak oso txikiak izango dira,
|
ez
bakarrik guretzat, baita Estatuarentzat eta Europako beste estatuentzat. Konbergentzi prozesu bat dago martxan.
|
|
|
Argi dago maiatzaren 13ko hauek ez direla gurean izan diren beste hauteskunde autonomikoak bezalakoak. Eta
|
ez
bakarrik probokatuak direlako. Gasteizko Legebiltzarrera begira izandako azken hauteskundeak abertzaleen arteko akordio historiko baten zeinupean etorri baziren, denborak bere ahulezia agerian utzi bazuen ere, oraingoak hemen ezagutu ditudan ideologizatuenak dira.
|
|
|
Ba ez: guztiz esperientzia atsegina eta positiboa izan da;
|
ez
bakarrik nik neuk ondo pasatu dudalako, baizik eta konturatu naizelako idazleon ghetto estutik kanpora ere badirela literaturazaleak, testuak maitatu eta haiekin gozatzen dakitenak. Esan dezadan egia osoa, badaezpada:
|
|
|
TRESNA politikoak alboratzen zituen jarrera militar honek eragin zitzakeen «kalte kolateralak» mesprezatu egin zituen ezker abertzalearen zuzendaritzak. Helburu estrategiko borobilak lortu nahian, euskal gizarteak urtez urte eta neke askoren ondoren jaso dituen eraikinak lurreratzeko batere erreparurik ez zen izan(
|
ez
bakarrik Erkidegoan; begira bestela Nafarroa eta Iparraldeko abertzaleek esaten dituztenak).
|
|
|
Urtebete daramagu hau antolatzen. Baina
|
ez
bakarrik Kilometroak 01 en egun hori. Urte osoan ere ekitaldiak egon dira.
|
|
|
Jendea harritu egin zen lehenengo eta bigarren diskoen artean egon zen aldaketarengatik, eta
|
ez
bakarrik zentzu kualitatiboan, estilo aldaketa bat egon baitzen. Noski, bigarrenetik hirugarrenera ez dago hainbesteko aldaketarik soinuaren aldetik, baina nik uste dut eboluzio bat egon dela eta positiboa dela eboluzionatzea.
|
|
|
Hiru nobelen artean, bigarrena, 100 metro, dugu, dudarik gabe, harrera hoberena izan duena.
|
Ez
bakarrik hiruren artean argitaratuena izateagatik, beste hizkuntzetara itzuli zen lehenengo euskal nobela izateagatik ere bai (lau hizkuntzatara, hain zuzen) 11.
|
|
|
|
Ez
bakarrik dieta orekatua izatea, baita jateko behar adina denbora hartzea ere.
|
|
|
Nabigatzeko programa gehientsuenek(
|
ez
bakarrik edukiak kontrolatzeko berariazkoek) artxibo historikoa gordetzen dute, bertan bisita gehien hartu dituzten web guneak agertuz.
|
|
|
Sistemak, berez, legez kanpoko alderdirik ez du,
|
ez
bakarrik fair use (bidezko erabilera, hau da, erabiltzaileak, pertsonalki baliatzeko, diskoen segurantzi kopia gordetzeko eskubide osoa duen alderditik) deitzen den horretatik begiratuta; baita, ordea, bere obra inongo eragozpenik gabe zabaldu nahi duten egileei eskaintzen dien aukeragatik ere.
|
|
|
Herrialde pobreek
|
ez
bakarrik nahi dute globalizazioaren karrera honetan parte hartu, baizik eta gainera esan diezaietela jakintza berriro orekatu egin behar dugu eta garatzeko aukera eman behar diegu.
|
|
|
5 Irakurmenaren lanketak, bere ezagutza eta bitartekoetan konfiantza izateraadoretu behar du ikaslea. Hemen garrantzi handikoa izango da ikasleen aurre ezagutzak aktibatzea, baina
|
ez
bakarrik testuaren gaiari buruzkoak, baitatestu mota horren ezagutza eskemei buruzkoak ere baizik.
|
|
|
Gure kasuan, ordea, bigarren kezka nagusibat ageri da, ikas prozesuaren amaieran euskara erabiltzen duen euskalduna lortunahi dugulako. Euskararen berreskuratze prozesuak euskara erabiltzen dueneuskalduna eskatzen digu, eta
|
ez
bakarrik euskara ezagutzen duena. Ondorioz, komunikazioak garrantzi handia hartzen du ikas prozesuan, hizkuntzak komunikazio tresnak besterik ez direlako, eta ikasleak behar komunikatiboak asetzekobaliagarria dela frogatzen duen neurrian erabiliko duelako.
|
|
|
Hizkuntzanaditua izan du, baina ez derrigorrez ikasleak ikasi nahi duen hizkuntzan; hizkuntza bat zer den, nola aztertzen den, zein unitate dituen, kulturarekin zeinerlazio duen, eta erlazio hori nola gauzatzen den jakin du. Ikasten jakinbeharko du;
|
ez
bakarrik berak nola ikasten duen; horrez gain, zein bide dauden, zein estilo, zerk zer ekartzen duen eta eginkizun bakoitzak zein ondorio duen ere.Labur esanda, hitz batean, ikaskuntzan ere aditua izan du. Horrez gain, hori guztia trasmititzen jakin du.
|
|
|
2 Irakasleak, berriz, ikasgelan sortzen diren eta ekoizten diren testu guztiak besteikuspegi honetatik ere begiratu ditu, egokiak diren ala ez erabakitzeko.Beraz, hizkuntz forma jatorrei erreparatu behar zaie,
|
ez
bakarrik forma egokiakerabiltzeko, baizik eta benetako forma kultural egokiak zeintzuk diren jakitekoere.
|
|
|
Irakasle gisa dugun esperientziari begiratzen badiogu, garbi dirudi, gauregun eta Euskal Herrian? arrakasta/ ez arrakastaren arteko muga markatzen duena, neurri handi batean, baina
|
ez
bakarrik, estrategia sozialetan egon daitekeela.
|
|
|
batetikesan behar da, jakintzagai historikoa dela, arkeologiaren helburua azken fineanhistoria egitea delako. Bigarrenik aipatu behar da, iraganeko aztarna materialakbere informazio iturria direla; baina, kontuz,
|
ez
bakarrik indusketakoak, baita artxiboetako agiriak ere. Hirugarrenik, muga kronologikoei dagokienez, beti bezala, muga artifizialak erabiltzen direla esan behar da, eta tradizioz3, aurrehistoriabukatu eta ondoko garaian kokatzen dela arkeologia historikoaren hasiera, erromatarrekin alegia, eta bukaera Aro Garaikidekoa den arkeologia industrialean.Azkenik diziplina zientifikoa dela, teknika eta metodo zientifikoak erabiltzendituelako (analisi estratigrafikoa, altxaerako irakurketa, lurraldearen analisia...).
|
|
|
Lehenengo eta behin, esan, Gizona bere bakardadean nobelaren irakurketaaskoz ere arinagoa dela; baina
|
ez
bakarrik Hamaika Pausorekin alderatuta, baitaObabakoak berarekin alderatuta ere. Non dago Gizona bere bakardadean edo Zeruhoriek bezalako irakurketa arin eta erraz horren sekretua?
|
|
|
ez dira lotuta geratzeko: «euskaran eta euskalkulturan ditugu erroak, baina erroak ez dira hersteko, baizik eta beste erro batzutara irekitzeko» (NENH, 147 or.). Horrexegatik, tradizioa onartzen denean, berezabaltasunean onartzen da, hots
|
ez
bakarrik, hemengoa?, baita, kanpokoa, ere:
|
|
|
Ez hain aspaldi Nazio Batuen Erakundeak aurkezturiko Giza Garapenari buruzkotxostenaren atal batean agertzen da, argiki, 1999ko uztailaren 13ko Egunkariakdioen eran, «Pauso nabarmenik ez d (el) a izan berdintasunaren alde» azken urteotan, eta
|
ez
bakarrik hirugarren munduko herrietan. Alderantziz, atzerakada handiakpairatu dira emazteen lanaren (gure Iparraldean %25 langabetuen artean %60 emakume gazteak dira), osasunaren (Frantzian Weil legea hautsi nahiz dabiltza lobbyintegristak), gorputzaren erabiltze eskubidearen (Alabamako epaile batek emanduen jujamenduak ez dio emazteari «orgasmorako neholaz ere funtsezko eskubiderik onartzen»), politikagintzako agerpena segurtatzearen (Elisabet Badinter andereakuota direlakoen aurka dago) eta kirolaren (behin gizon eta emakumeen Tourrakgarai berean egiten zirenean, entzun zen Marc Madiot txirrindularia erraiten, emaztea bizikleta gainean biziki itsusi zela) alorretan.
|
|
|
Euskal Herrian emazteek idatziriko literaturari lekua onartzen baldin bazaio, horrek erran nahiko du, literaturaren kontzeptua bere osotasunean aldaturik kausituko dela; orduan, edozein izanik izkiriatzailea, liburua bere edukiaren balioazjujatuko da, eta emazteena
|
ez
bakarrik urrikiz, mespetxuz edo ixilkeriaz tratatuko.Aitaren itxura mitikoaz gerizaturiko sozietate batetik munduaren ikusmoldeenugaritasuna baietsiko duen eremu irekiago bat date orduan euskal kultura: balizkoahalmen literario (hizkuntzen aldetik ere) guztien biltoki eta garatoki.
|
|
|
Estatusa faktoreari dagozkion aldagaiak, hiztun komunitatearen prestigiosozialari, estatus soziohistorikoari eta hizkuntzaren eta kulturaren prestigioarilotuak agertzen direnak dira. Hizkuntzaren eta kulturaren prestigioari dagokionez,
|
ez
bakarrik bere lurraldean duen prestigioa, baizik eta baita nazioartean duena ere.Hiztun komunitateak orduan eta status altuagoa izan, bizitasuna kolektibitatebezala jarrera hartzea ulertuko litzateke. Nahiz eta faktore demografiko eta laguntza instituzionalekoak bezain neurterraza ez izan, gertakari soziopsikologikoekadierazten dute talde estatus altuak taldeko kideentzat identitate sozial positiboagoaekar dezakeela, eta, aldiz, estatus baxuko kideentzat hori zailagoa dela (Sachdeveta Bourhis, 1987; Tajfel eta Turner, 1979).
|
|
|
1) diziplinarteko ikuspegia jarraitzen dela, ikusmira diziplinanitza gaindituta, batez ere hizkuntzarekiko soziologia eta psikologia sozialaren ikuspegiak integratuz; modu horretan, elkarrekikotasuna indartzenda; 2) aldagai mota nagusiak bereizterakoan, batez ere mota hauek azpimarratzea: a) objektiboki gizartean gertatzen den ukipen egoerari buruzkoak; b) objektibokigertatzen diren aldagaiak gizabanakoek nola barneratzen dituzten, edo sozializazioarekin lotzen direnak; c) sozializazioaren ondoren gizabanakoek nolako prozesuak bizitzen dituzten (batez ere prozesu psikosozialak kontuan hartuz) azaltzea; d) gizabanakoek izango dituzten portaerak; 3) aldagai mota hauen artean gertatzenden lotura adieraztea, eta aplikazio maila ezberdinen arteko artikulazioa enpirikokiziurtatzea (Doise, 1982) eta inklusio bilakaera (Azurmendi, 1997) halako linealtasun kausalaren bidea proposatuz: ...zabalenetatik hasita maila partikularrentzako bideari jarraituz ulertzea; 4) modu horretan, gizabanakoen portaerak, aplikazio maila partikularrena kontsideratuz?, beste aldagai moten artekoondorioak izango dira, hala portaerak testuingurualki ematen diren prozesuen arteko eta bitarteko emaitzak bezala ulertuz, psikologian eta psikologia sozialeanohikoa den bezala; 5) portaeren artean sartzen dira,
|
ez
bakarrik 2Hren jabekuntza, baita 2Hren erabilera, edo hizkuntzaren eta kulturaren arteko portaerak ere; 6) feedback moduko bukle bat irekitzen da, gizabanakoaren portaeratik hasi eta prozesu psikosozialeranzko bidea jarraituz, hala, bilakaerak eta aldakuntzak esplikatzeko ere bidea irekiz; 7) prozesu psikosozialen artean, identifikazio sozialari, edoidentitate etnolinguistikoari, erdigunetasun be...
|
|
|
Azkeneko urteetako lanetan ere motibazioa eta, motibazioarekin batera, jarrerak ere mantentzen dira 2Hren jabetzea aztertzerakoan,
|
ez
bakarrik ukipenezko2Hetara aplikatuz, baizik eta baita atzerriko 2Hetara ere aplikatuz. Gainera, 3Hmota batez ere hasi dira mintzatzen:
|
|
|
Emaitzen orokortasuna areagotzeko, garrantzitsua litzateke ikerketa hau bestelagin batzuetan burutzea,
|
ez
bakarrik lagin ezberdinetan lorturiko emaitzak konparatzeko aukera izateko, baita azpipopulazio bakoitzerako plangintza egokiagoakburutu eta aplikatzeko ere.
|
|
|
1 Gizabanakoen prozesu eta portaera psikosozialak azaltzeko identitate pertsonalaren teoriak (IPT) (Mead, 1934) zeuzkan arazoen ondorioz, ISTasortzen da; horrela, gizabanakoek dituzten taldearteko harremanei garrantzia ematen zaie, eta
|
ez
bakarrik gizabanakoen arteko harremanei (Tajfel, 1972, 1978). Hala ere, ISTak IPTren ezaugarri batzuk mantentzen ditu: 1) Gizabanakoen nortasunean daukan eragina, 2) Identitatearen sormeneangertatzen diren konparazio prozesuak, 3) Identitatearen funtzionamenduaren izaera erlazionala eta elkarmenpekoa.
|
|
|
a) aitatasuna, belaunaldiz belaunaldi transmititutako kategoria historikoak, b) ondarea, talde etnikoak definitu eta mugatzen dituzten ezaugarriak, bai aitatasunak historikoki ematen dituenak eta baita eskuratu daitezkeenak ere, eta d) fenomenologia, etnien arteko ukipen egoeran gertatzen diren taldearteko eta taldebarneko esperientziak. Etnizitatea ulertzeko, neurri batean, beharrezkoa da despertsonalizaziofenomenoa; despertsonalizazioaren bitartez talde etnikoetako kideek bat egitendute,
|
ez
bakarrik orainaldian taldea osatzen duten kideekin, baizik eta iraganeaneta etorkizunean taldea osatuko dutenekin ere. Euskal identitateari buruz egindakoikerketa gehienetan (Azurmendi, J., 1995, 1998; Intxausti, 1998; Azurmendi, 1999) Fishman-en ikuspegia erabiltzen da.
|
|
|
Arduradun horiek ikuspegi teorikoagoadute, gertaerak eta portaerak prozesuen bitartez aztertzen dituztelako. Gainera, ikuspegi zabalagoa dute,
|
ez
bakarrik soziologikoa, baita psikologikoa eta psikosoziala ere. Gisa honetako ikerketak gehienbat unibertsitate eremuan egin dira.
|
|
|
1990eko hamarkada hasieran, orain arte garatutako hizkuntz politika eta plangintzan hausnartzeko beharra ikusten da,
|
ez
bakarrik instituzio ofizialetatik, baitaerakunde sozialetatik ere.
|
|
|
Horregatik, gerorako proposamena izan daiteke euskaltestuinguruan ere beharrezkoak izan daitezkeen azpilaginak bereizi etaaztertzea, helburu ezberdinen arabera behintzat, gutxienez euskararen normalizazioan plangintzek eragina izan dezaten. Jadanik esanda dago hori, aipatutako bi tesietan;
|
ez
bakarrik esan, baizik eta azpipopulazioak, azpilaginak, edo populazio tipologiak zeintzuk izan daitezkeen ere, enpirikokilortu eta proposatzen dira (Arratibel, 1999; Garcia, 2000), gerorako ikerketa lan hori erraztuz.
|
|
|
Gaixoak eta haren emazte edo lagun sentimentalek ebaluatu zuten eraginkortasuna”. “Erekzioaren disfuntzioa gaixotasun bat da,
|
ez
bakarrik erekzioa duen pertsonari eragiten diona, baita bere emazteari edo bikotekide sentimentalari ere”, adierazi du Udo Jonas irakasleak, Hannoverko (Alemania) Medikuntza Fakultateko Urologia Saileko buruak.
|
|
|
López Barrioren iritziz, garrantzitsua da adin txikikoetan ohitura onak hartzea eta ikasleak kutsadura akustikoaz kontzientziatzea. Haren iritziz, eskolan ere zarata dago,
|
ez
bakarrik kanpotik datorrena, baita barrutik ere, ikasleek ikasgeletan edo korridoreetan hitz egitean erabiltzen duten tonuagatik. Hala ere, espezialista horrek azpimarratzen du gaur egungo zarata arazoaren eragile nagusia “aireko nahiz ibilgailuetako trafikoa” dela, “gutxitzen ez dena”.
|
|
|
Horrez gain, lurrean bigungarri egoki bat jartzea gomendatzen da: pinu azala, lastoa, hosto lehorrak edo beste elementu batzuk(
|
ez
bakarrik naturalak: horretarako berariaz prestatutako konposatu artifizialak daude).
|
|
|
Elikagaien segurtasun krisiari buruzko oinarrizko definizioekin hasi zen, hala nola dioxina belgikarren lehen kasuetatik hasi eta “behi eroen” gaitzeraino, osagai mediatiko indartsuetaraino eta ondorio sozialetaraino.
|
Ez
bakarrik segurtasunik ezaren sentsazioagatik, baita elikaduraren sektorean ondorio ekonomikoengatik ere. Orain arte, Espainiako kasurik esanguratsuena “behi eroen” gaitza izan da, lehen urtea bete baitu.
|
|
|
Arrisku mikrobiologikoak Arrisku mikrobiologikoak Esneak, bere osaeragatik, balio biologiko handia du, %4 inguruko laktosa kontzentrazioa du, karbohidrato hori hainbat mikroorganismo sakarolitikok erabil dezakete, %3 germen proteolitikoek erraz metaboliza dezaketen proteinak eta %3 mikroorganismo lipolitikoek digeri dezaketen gantza. Horren ondorioz, mikroorganismo ugari hazi ahal izango dira bertan, arriskugarriak izan daitezkeenak edo ez, haien gaitasunaren arabera,
|
ez
bakarrik esnean ugaltzeko, baizik eta gainerako mikroorganismoekin lehiatzeko. . Nabarmendu behar da kutsadura bideak askotarikoak direla:
|
|
|
Erakunde ekologistaren asmoa da, ekimen horren bidez, energia garbia eskala handian garatzea Espainian, hori izan baitaiteke klima aldaketaren konponbideetako bat. Era berean, eguzki energia eskala handian erabiltzea nahi du,
|
ez
bakarrik teknologia fotovoltaikoaren bidez, baita eguzki teknologia termikoaren bidez ere. Horretarako, Gobernuari eskatzen dio energia horrentzat prima bat ezar dezala, haren errentagarritasuna bermatzeko.
|
|
|
izenburuak aholkatzen, inpresioak trukatzen... Gero, bakoitza bere etxera, bere maitetxoarekin. Eta ziur nago Miren alai eta maitekorra egongo zela berearekin, ni nirearekin egongo nintzen bezala Esan ohi da lagunak mantendu behar direla bikotekidea galtzen baduzu
|
ez
bakarrik gelditzeko. Ni haratago joango naiz:
|
|
|
Agirietan ditugun hutsarteak hizkuntza atzeraka ibiltzetik datoz, eta
|
ez
bakarrik erromantzearen aurrean lurra galdu duelako: izkribuetan bigarren mailakoa da, honengatik izen bereziak berak ere pasarte bakanetan ageri dira gehienetan, edota areago oraindik, erromantze moldez ematen dira, honelakorik baldin bada, eta ez euskaraz.
|
|
|
Jean Bordaxar baten kasutik haratago, dena den, euskal gizartearen ikustatea edo eskertasuna garrantzizkoak dira kultur egile berriak ager daitezen.
|
Ez
bakarrik ikusgarri landuak, ia ia ausartuko nintzateke erraiterat" korapilatsuak" —Matalaz, esaterako— sortzeko; bai, ordea, kantu berriak asmatzeko, He rria Ohoretan bezalako antzezlanak idazteko, maskaradetan gauza berriak sartzeko eta besterik...
|
|
|
Cree ek, aldiz, herri desberdinak daudela diote: Quebeceko herria, Cree herria, Inuit herria, Innu herria..., eta horietako bakoitzak bere autodeterminazio eskubidea du,
|
ez
bakarrik quebectarrek(" Sovereign Injustice", Interneten).
|
|
|
Batez bestean, hu rrengo egunekoa eta eskualde zabal baterako nahiko ondo asmatzen dute. Ete
|
ez
bakarrik hurrengo egunekoa, egun batzuk aurretik ere eguraldia aurresaten da, hori bai, arrakasta gutxiagorekin. Horrelakoetan, eredu klimatikoaren bereizmena 50 km ingurukoa izaten da.
|
|
|
Horrela esplikatu nahi du Pedro Muñozek bere liburuan
|
ez
bakarrik euskalduntzea baizik eta ETAren buruzagitzan edo militantzian agertzen diren abizen erdaldunen integrazioa. Txillardegiren" Alvarez" deiturak eta Txelisen" Alvarez Santacristina" deiturek(" tambien de ascendientes maquetos descarados", dio berak) salatzen duten" kanpokotasuna" nola konpentsatu?
|
|
|
Ikuspegi horretatik, absurdua da hizkuntz politika planteatzea bera.
|
Ez
bakarrik irrealista delako, %25ek gainerako guztiei inposatzea. Bigarren arrazoi honegatik gehiago:
|
|
|
Arriskuak arrisku, ez nau larritzen astinaldiaren gogorrak, haserrealdiren bat edo beste salbu, lasai nago. Eta
|
ez
bakarrik euskaldunon euskararekiko egoskortasunak konfiantza ematen duelako. Honek eusteko balio du, ez ordea irabazteko.
|
|
|
Kasta hereditarioen sortzeak jarraituz gero, eta globalizazioaren presioak kasta hauek sortzen baldin baditu,
|
ez
bakarrik EEBBetan, demokrazia zaharretan ere, orduan mundu orwelldarrera joango gara. Mundu horretan ez da Anaia Handia bezalako nazioz gaindiko anaiarik izango, ezta Insog bezalako kredo ofizialik ere.
|
|
|
Beharrezkoa da —derrigorrezkoa— intsumisioa.
|
Ez
bakarrik gure eskubide linguistiko pertsonalak zanpatu nahi dizkigutelako; gure gurasoen memoriari lotsatu gabe begiratu nahi badiogu eta gure seme alaben aurrean geure buruaren jabe garela erakutsi nahi badugu behintzat, ez dago beste irtenbiderik. Edo bestela esanda:
|
|
|
Ni maitagogo naiz" (lehenago esan dugunez gorputzduna dela aipatu beharrik gabe, hau da, izaki gorpurtzduna gizaki egiten duenari eutsiz). Eta erantzun horrekin gizakiaren izaera eta gizakiaren jardun oro azalarazten dugu funtsean,
|
ez
bakarrik ona egitearena, baita ere egiaren eta ederraren bilatze, erabiltze eta sortzearena, beti ere maitatuz. Kantek —norbaitek bai? — ez dio erantzun zuzenik ematen gizakiaren izaerari buruzko galdera honi eta beste erantzun luzapenezko hau ipintzen dio aurretik:
|
|
|
Nik sarkin bat aurkitzen dut sarri nire gogoan.
|
Ez
bakarrik nire gorputzaren guretatik sortua, edo nire nahimenaren nahietatik, edo beste gizakiek eta gizarteak eragiten dizkidaten joeretatik; baita ere nire gogoan bertan sortzen edo azaltzen den sarkina. San Agustinen eta Tomas Akinotarrarengandik103 hasi eta Kant104 geroztik Erich Fromm105 bera arte, aldiz, gehienak gehienetan, nolabait, aburu batekoak aurkitzen ditut nik:
|
|
|
Gogoan eduki beharra dago aztergai, zer zen, non, zelan zegoen —ni zigotoan, eta gero beti nigan— ni naizen honen eraketa harrigarri hori burutzeko gauza izan zen gidari orokorra.
|
Ez
bakarrik zigotoko kromosomak eta abar lanean ipintzeko gai, zigoto osoa baizik; hau da, hasieratik eta bizi naizen artean nire gidari holistikoa dena baizik, giza ataletan, zelula, kromosoma, DNA, gene eta abarretan gertatzen diren guztien hasierako, funtsezko gidaria, arau idazle nagusia. Zigotoa izanik lehenbiziko zelula, zigotoko nonbaiten (kromosometan adibidez) egon duela zerbait kodez idatzia esango dute zientzialari batzuek, baina ia aipatu gabe kode arauen idazle nagusia, ezer harrotu gabe zigoto osoaren ibilera/ eraldatze bilakaeraren berri —bere kromosoma multzoa eraldatzea barru—, aldi orotan izaki osoaren gida buru bakar, orokor, iraunkor, holistikoa denaren berri.
|