|
2001
|
|
|
Hiru nobelen artean, bigarrena, 100 metro, dugu, dudarik gabe, harrera hoberena izan duena.
|
Ez
bakarrik hiruren artean argitaratuena izateagatik, beste hizkuntzetara itzuli zen lehenengo euskal nobela izateagatik ere bai (lau hizkuntzatara, hain zuzen) 11.
|
|
2002
|
|
|
Gerra Zibilak ondorio izugarriak izan zituen Hegoaldeko euskal literatur produkzioan. Espainiar eleberrigintzaren kasuan, J. M. Martínez Cacherok" Gerra Zibilaren urte antzuak" aipatu zituen eta G. Sobejanok guda urteetan eleberri esanguratsurik argitaratu ez izana aipatu zuen, baina euskal kasuan ondorioak askoz dramatikoagoak izan ziren,
|
ez
bakarrik hildako eta erbesteratuengatik, baita irabazleek ezarri zuten errepresio itzelagatik ere. Izan ere, garai hartan debekatu egin ziren euskal izenak, baita hilerrietako hilobietako euskarazko inskripzioak ere, eta kalean, administrazioan, kulturan... frankismoak zentsura zorrotza ezarri zuen.
|
|
|
Par. Oraiko aldira heltzean, zaharrago bilhakatzeak ez othe mugarik, eta hunelatan
|
ez
bakharrik bilhakatzen ezta, iadanik zaharrago ere ez othe da, izan. Aintzinatze horreri iarrai ba dadikio, nehoiz ere ezlizateke oraikoan lothuz, aintzinatzen denak bia gauza hunkitzen baititu batetan:
|
|
|
Par. Bata eztiteke izan, ez baldin ba da; bainan anhitz gauzetaz kutsatua izan dedin
|
ez
bakharrik ezer eragozpenik eztu, aitzitik, hunela izaitea beharreko da," ezten bata"" hauxe" ba da, eta ez bertze gauzarik. Bata ez baldin ba da, eztena haur ezpa da, eta halako gauza hura bertze ba da, hortaz tutik ere mintzatzeko biderik ezpaitukegu.
|
|
|
* Euzkadi, VI ixango da. Eta
|
ez
bakarrik eztabe ikasten baita geure umiai euzkeltzaletasuna kendu be. " Veraneante" ok gauz anditzat etsiten doguz, eta origaitik euren antzak artutiarren geu be, ume ta nagosijaguok, geyenok orixe baño eztogu egiten:
|
|
|
(Beti, neuk baño be sarrijagotan erderaz ekiten yautzak ¡ gixon orreik guzurrezkuakedo dozak! ¡ nai be etxuat nik olakuakaz batu!" Eta onelangoxe egi garratzak be entzun egin biar ixaten dira,
|
ez
bakarrik aberkide eztiranen aguetatik, baita aberkide zintzo zintzuak diranai be. Eta egija bat ixaten da ta zer erantzun jakin ez, ta ixildu egin biar ixaten gara gixon areik aldeztu barik.
|
|
2003
|
|
|
Idazleak bere eskuz eginiko marrazki bikainak dira liburuaren taiukera didaktikoaren beste ezaugarrietariko bat. Arte plastikoetan zuen ezaguera eta trebeziaz baliatu zen,
|
ez
bakarrik koadroak pintatu edo eskulturak egiteko, baita berak eginiko liburuak ilustratzeko ere. Eta gure artistak, testua sortzerakoan duen umorea marrazkietan ere berdintsu islatzen daki.
|
|
|
Irakurlea ohartuko denez, Kirikiño kazetariaren geriza behin baino sarriago dakusagu Oskillasoren narratiba laburrean. Ez dago gogorarazi beharrik, mañariar kazetaria benetako idazletzat zuela eta haren estiloa txit gogoko,
|
ez
bakarrik zerion umore ederragatik. Batez ere esango nuke beraren hitz jario naturalagatik.
|
|
|
Euskara irakasteko duen balioaz ostean, berebiziko interesa du obra horrek gramatika aldetik egiten dituen ohar eta adierazpenengatik. Ez da ahaztu behar, Oskillaso, hizkuntzaren gaineko luzaroko gogoeten ondorioz, euskararen ezaguera sakona eta zehatza izatera iritsi zela,
|
ez
bakarrik entonazio eta fonetika fonologia arloetan, baita sintaxi eta lexikologia eremuetan ere. Alde horretatik beraren gramatika alderdiko ekarria guztiz interesgarria da hizkuntzalari eta literaturazaleontzat ere.
|
|
|
Jakina da hizkeren doinu eta entonazioaren gaiaz eta interes handia zuela. Garrantzia handia ematen zion puntu horri,
|
ez
bakarrik dialektologia mailan, ezpada euskararen ikaskuntzan ere bai nahikoa da bere VascH obrako ereduak begiztatzea, zeren hizkuntza naturalaren ezaugarritzat baitzeukan. Ezaguna da, bestalde, Nafarroa aldeko herri euskaldunetan ere ibili zela inkestak egiten (Barranka aldean, besteak beste), hango euskalki eta azpieuskalkien fonetika eta doinuak ikertzen.
|
|
|
Edizio txukuna da, garai hartan egin ohi zen inprimatze pobrearen aldean.
|
Ez
bakarrik azaleko beraren pinturagatik edo barruorrietan han hemen txertatu dituen marrazkiakatik. Liburuaren diseinua bere osoan da ederra.
|
|
|
Halan ta guztiz ere dana entzun behar dute adi adi ayudanteek, ajola gutxi catedráticoek dioten guztia lehendik irakurrita eduki edo eurek baino hobeto ezagutzen badute gaia, ajola guti kirtenkeririk handienak entzun behar badituzte ere. Baina
|
ez
bakarrik adi adi entzun, hori ezta ezer, noizik behin baietzko burukadak ere eman behar dituzte. Eta dotrinako umeek ezagutzen duten gauza bat bada ere," Ooo!
|
|
|
Eta joan egin zinan. Baina
|
ez
bakarrik.
|
|
|
Orain ardura deutsan gauza bakarra da dana ateratea, eta edozer egiteko prest dago hori lortzeko. Konfiantza apur bat emoten badeutsagu, agian bere buruagaitik ikasiko dau, eta
|
ez
bakarrik bere ama ez haserretzearren... Entzun, ni ez naz erraz aztoratzen, baina holan jarraitu ezkero, egun baten bere bizi guztian damutuko jakon zer edo zer egingo dau.
|
|
|
Eta Bilbon bertan zehaztugabeko presentzia. Egunkari guztietan
|
ez
bakarrik Euskal Herrikoetan, baita mundu osokoetan ere gai bera agertzen zen aspalditxotik: lurbestekoak.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, estrategiok irakurleei irakurketan laguntzea dute helburu, bideratu egiten dituzte testua gauzatzeko eta esanahia ezartzeko. Eta
|
ez
bakarrik estrategiok irakurketa baldintzatzen dutelako, inportanteak dira egilearen planteamendu literario eta ideologikoen berri ematen digutelako.
|
|
|
Lehen liburuko lehen ipuina da, beraz. Ipuin hau, hasieran egoteak salatzen duen bezala, garrantzitsua da
|
ez
bakarrik liburu horren hasiera delako, baizik eta 1990 urtera arteko lan guztien hasiera delako. Hasiera honek lan horien guztien irakurketa bideratzen du.
|
|
|
Bernando Atxagak, Etiopia lanean, antzinate hori erabat suntsitu zuen," anphora" hautsiz," anphora" poesia klasikoaren metafora izanda. Eta
|
ez
bakarrik poesia klasikoarekin, poesia eder eta sublimearekin, Arestirekin ere hautsi zuen, Arestiren harriak eta harea (Etiopiaren metafora) bihurtuz.
|
|
|
" Europan mila herri txiki, mila populu desberdin daude.
|
Ez
bakarrik Balkan aldean, baita Mediterraneoko uharteetan ere. Bat da Errokaltar.
|
|
|
Kultura guziak ditu argitu behar Ebanjelioak,
|
ez
bakarrik Erromako apezeriarena. Ez bakarrik XIX. mendekoa.
|
|
|
Kultura guziak ditu argitu behar Ebanjelioak, ez bakarrik Erromako apezeriarena.
|
Ez
bakarrik XIX. mendekoa. Laparra bezala lehenagoko leihorrari lotuak egoiteko partez ez ote genuke Jesusen manuari obeditu behar:
|
|
|
Zoriontsuak zuek, laidostatzen eta gaizki erabiltzen zaituztenean, zernahi gaixtakeria gezurrez erranen dutenean zuetaz!!!
|
Ez
bakarrik gaizki erabiliak edo laidostatuak, baina hori gezurrez! Trufa baino handiago musika!
|
|
|
Hain segur, bainan bizi pribatuak baino zorion gehiago ekartzen dio gizonari elkartasunak. Bestekin bizitzeko programatuak baikara eta
|
ez
bakarrik gure zokoan. Hori zaio ahanzten gure gizarteari.
|
|
|
" Ni zuekin izanen naiz egun oroz munduaren azken eguneraino." (Mt 28,20) Fedea zabalduz doa gaur egun, historian sekulan egin ez duen bezala.
|
Ez
bakarrik heren munduko herrialde atzeratuetan. Teknika aldetik mundu guziaren aitzindari diren Estatu Batuetan ere bai, jadanik aipatu bezala.
|
|
|
Fedearen irakaskuntza dute aipagai.
|
Ez
bakarrik haurren katekesia, baina helduena ere bai. Hots, gauzak denek ulertzeko gisan errateko, apezpikuek erraten digute beren ustez Jesusen Berri Ona nola hedatu, intelektualki bederen.
|
|
|
Gero, ezkontza horren fruitua baita haurra, haur horrek ere eskatzen duela ezkontza ezin hautsia izatea, eta
|
ez
bakarrik beren zorionak. Haur batek aita eta ama biak beharrezkoak dituela eta berriki irakurtzen nuen bezala, dibortziatuen haurra sinistratua dela.
|
|
|
Gure seminarioetan, Parisko (edo Madrilgo) liburuak baitira nagusi! Paris (Madril)
|
ez
bakarrik munduko, baina Elizako zilkoa balitz bezala! Zenbat dira Iparraldean Gasteizko Frantses (Francisco de Vitoria †1546) ezagutzen duten apezak?
|
|
|
Bibliako ttuttutik edanetatik, bai eta Euskal Herriko kulturatik hazia zuen bere gogoa.
|
Ez
bakarrik giro orokor batean, baina haur denboran etxeko sehi zeukan ortzaiztar emazte haren gandik: garai haietako familia handietan, ama baino gehiago, sehiarekin bizi ziren haurrak.
|
|
|
|
Ez
bakarrik apez eta apezpikuak bainan aita sainduak ere bai. Anastasio (399) bere aitaren segida hartu zuen Inoxente I.ak (401), Aita Saindu kargutan.
|
|
|
Gosea zer den badaki,
|
ez
bakarrik barur egin duelarik bainan ere bide bazterreko gari landan buruxken moztera ekarri duelarik goseak apostoluekin, bihitu eta hala hala jateko (Lk 6,1). Egarria ere bai:
|
|
|
Espainiako neurri bera!
|
Ez
bakarrik alkoholika eta drogatuetan, baina ere familia" onetan": mediku, polizia, aktore, kantari....
|
|
|
Hona zer dioen Jondoni Petrik: " Zuek esklaboak, zaudezte errespetu osoz zuen nagusien menpeko,
|
ez
bakarrik on eta bihozbera direnen menpeko, gogorrak direnen menpeko ere bai." (2,18)
|
|
|
325ean Nizeoko Kontzilioan apezpiku batzuk nahi izan zieten beren emaztearekin etzatea debekatu ezkonduak ziren apez eta apezpikuei. Bera ezkondua ez zen Egiptoko apezpiku xahar bat, Paphnuce, zutitu zen eta erran ez zitekeela zuhurtzia horrelako zamarik ematea,
|
ez
bakarrik Eliza gizonen bainan ere hauen emazteen bizkarrean, eta apezpiku xaharraren ikusmoldea onartu zuten.73
|
|
2007
|
|
|
Bada hiri horretarako eginiko euskal dotrina bat, 1828an bertako abadeek inprimarazi zutena, eta 80ko hamarkadan berriro argitaratu zena. XIX. mendearen azken herenean euskara egiten zen oraindino,
|
ez
bakarrik Laudion, baita Murgian eta Larrea aldean ere.
|
|
|
Mendozara sano nekatuta ailegau naz.
|
Ez
bakarrik bidea luzea izan dalako. Osterantzean be, kantsauta nago.
|
|
|
Memorialean ikuskizunak, erakusketak, dantzaldiak, foroak, mintegiak, ikastaroak eta jaialdiak egiten dabez, doan gehienak. Kulturea sustatu gura dabe alderdi guztietan,
|
ez
bakarrik artea, baita Latinoamerikaren ganeko jakituria be, horretarako gogoa biztu gura dabe. Eraikinetako baten Mexiko, Ekuador, Bolivia, Peru, Guatemala eta Brasileko hainbat kultura jaso dabe, musika tresna, jantzi, erreminta eta abarren bidez. Ederra da memoriala, eraikinetako hormak zuriak dira eta formak kurboak dira, gozoak.
|
|
2008
|
|
|
" Neure burua irakasletzat euki dot, azkenera eta gehiago,
|
ez
bakarrik nekiena transmititzen nekielako; konektatzeko erreztasuna lortu nebalako".
|
|
2009
|
|
|
Bizkaiko Refranes eta Ipar ekialdeko Proverbes bildumak dira zaharretan baliotsuenak,
|
ez
bakarrik errefrau generoaren aldetik, baita euskal hizkeraren aldetik ere, batez ere gure hizkuntzaren historia argitzeko.
|
|
|
Eta Txomin Txikik, errementariari kinu zital bat eginda, atera eban gure demoninoa zorrotik. Tabernan irabaziko dirua
|
ez
bakarrik, beste zorro bete urre be ekarri behar izan eutsan.
|
|
2011
|
|
|
Beste behin Kanalatik bueltan etozala txalupea irauli jaken. Musika banda horrek halan iraun eban, harik eta gaixotasunak musikaririk gehienak eroan arte; eta orduko sasoian,
|
ez
bakarrik Busturiko jaiak, baita inguruko herrietako jaiak be girotzen ei ebazan.
|
|
|
Zer esanik be ez, ni hasi eta gerokoak. Eta
|
ez
bakarrik egunak, izenak... baita zein ordutan izan ziran eta euria zan ala aterri egoan be. Ez zan egongo makinarik be ha baino zehatzagorik.
|
|
|
Oraindino faxisten diktadurea indarrean inoizkorik indartsuen eta garratzen beharbada egoaneko urteak ziran hareek, eta Hildago kapitanak Gernikako kuarteletik egiten zituan razziak zirala eta gorriak ikusi ebezan Markina eta inguruetan, beste leku batzuetako antzean,
|
ez
bakarrik herritarrek, abade eta eleizgizonek be bai. Nazional katolizismoaren morroi leiala ei zan kapitan hori, baina ankerra eta errukibakoa eleiz giroko erakundeakaz be.
|
|
2015
|
|
|
Botereak behartzen du egile honen edo haren zabalkuntza.
|
Ez
bakarrik batzuk dirudunak eta besteak gizarajo batzuk direlako. Kritika arbitrarioa delako ere bai.
|
|
|
Xaguxarran ere ez dago horrelakorik eta ba du beharrik, proiekto zabal bat izan daitekeen neurrian. Uste dut komeni zaigula Xaguxarran ere biltzea, baina
|
ez
bakarrik dauden lanak ikusteko, edo zenbat orri beteko diren jakiteko!
|
|
|
|
Ez
bakarrik hori. Sepulturara eroaten ebezan baita ogiak:
|
|
|
Gerra aurretik hasita egoan; gero, gerra denporan eta gerraoste guztian, liburuak erosteari eta erosteari ekin eutsan.
|
Ez
bakarrik euskal liburuak, osteango liburuak be baeukazan. Han egon gintzazan egun bi edo hiru, liburutegi guztia jasoten Patrickegaz.
|
|
|
Geroago Juan Mari Uriarteren eraginez, don Antonio Añoveros obispo zala, 1977an Eleizbarrutiak hartu eban erabagia eta sortu eban erakunde bat, Eleizbarrutiaren legedian oinarrituta, ofizialtasuna eukana;
|
ez
bakarrik alderdi kanonikotik, baita konkordatoaren arabera onartuta egoana zibil aldetik be, nortasun zibila eukana.
|
|
|
Horreek guztiok senadu antzera babestu eben erakunde barri hau. Eta
|
ez
bakarrik babestu, adierazoten emon eben, beharrezkoa zala, bai Eleizearentzat, bai Euskal Herriarentzat, holako erakunde bat eukitea euskerearen eta euskal kulturearen promozinorako. Liburuxkatxo bat atera genduan hasierarako, testigantza horreekaz plazaratzeko.
|
|
|
Niretzat sano interesgarria izan zan hileok Parisen emotea.
|
Ez
bakarrik ikasten dozunagaitik, ikasi be bai, baina hartuemonakaitik batez be. Montparnasse ko errezidentzian egon nintzan biziten, erredentoristen etxean.
|
|
|
Baina
|
ez
bakarrik pinturea, musikea be bai. Guk geunkan irakasle bat Filosofian, don Pablo Bilbao, musikazale handia.
|
|
2018
|
|
|
Gaztearena ala adinekoarena izan, itxura denez gorri desberdina; nondik ateratzen zen arabera, asko esan nahi zuela!, odol gorri mehe bizia edo lodia izan daitekeela. Neska gaztearen etorkerako hileko odolen eta andre helduaren erretiroko joakerako odolen artean ere alde handia zegoela,
|
ez
bakarrik kolore gorri motan, baita lodieran, eta bai usainean ere.
|
|
|
Atzo goizekoa ez zen beste haien lagun batek ere agertu zuen handik burua;
|
ez
bakarrik gurekin batera afaltzeko, zeren, erakutsi zuenetik, beste zerbaitetara ere gerturatua baitzen gure artera. Afari bitartean, itsaso zabaleko ur handietako kontuak jorratzen zihardutela, helduberriak, hauts zuri zorrotxo bat eta basodilatadore pirulak eman zizkion Patroiari.
|
|
2019
|
|
|
emazteak tratu txar psikologikoak eta manipulazioa bizi dituela eta, besteak beste, gizarte patriarkalaren ohorearen zutabeari eutsirik, Senarrak haren biziaren gaineko erabakiak hartzera iritsiko dela. ...an honetan, genero indarkeriaren inguruko ikasketen ekarpenez horniturik irakurriko dugu Saizarbitoriaren idazlan hori, eta gure helburua izango da erakustea Ramon Saizarbitoriaren lanen oinarrian, bikote harreman gatazkatsuen gaiaren bidez, egileak gure gizarteko maitasun erromantikoaren eta genero irizpide guztiz hedatuen inguruko hausnarketa egin duela, haren manipulazio gaitasunaz ari zaigula,
|
ez
bakarrik lehen Bihotz bi. Gerrako kronikak liburuan, baizik eta Gorde nazazu lurpean (2000) liburuko Bi bihotz, hilobi bat eta Rossettiren obsesioa lanetan.
|
|
2020
|
|
|
Gerra aurrean eskola horreetan euskeraz irakasten zan, ingurua euskalduna zanean. Eroso, Ugarte, Ereño eta Asteitzako umeak hara joaten ziran, eta
|
ez
bakarrik gerra aurrean, gerra ostean eskola nazional modura egokitu eta jardunean jarraitu eban, 70eko hamarkadan ikastetxeak batzeko programa barriak ezarri arte.
|
|
2021
|
|
|
" Baliabideak falta dira, eta
|
ez
bakarrik ekonomikoak; izan ere, batzuetan ezin ditugu erabakiak gure kabuz hartu. Ikastetxe berri batera zoazenean, sarritan zehaztuta dago aurrez ze liburu irakurri.
|
|
|
Modu berean eta ondorioz, irakaslea ahalduntzen lagun dezakeela horrek baieztatzen du IE11 k: "
|
Ez
bakarrik sortzea materiala, irakaslea ahalduntzea ere bilatu dugu".
|
|
|
" Hori irakaskuntza munduan, baina familietako, etxe barneko bizimodu horietan nire ustez konfinamenduak eta horrelakoek erakutsi dute denbora hartzeak zer nolako inportantzia duen gaur egun, eta beraz, libratzen dugun eta guretzat hartzen dugun denbora hori
|
ez
bakarrik eskaintzea hainbeste denbora lapurtzen diguten pantailei eta birtualtasunari, ezta?".
|
|
|
Eta Ipar Euskal Herrian berriz landu behar da norberaren balioa. Askok ez du euskararik entzun nahi ere izan buruan daukalako oraindik,
|
ez
bakarrik iragana, baizik eta gaitzetsi behar den zerbait dela. Ipar Euskal Herritik hori lehendabiziko urratsa, beraz, pentsa ze urrun den literatura horretatik.
|
|
|
Biziagotu behar da hori. Pasarazi behar da
|
ez
bakarrik beharra, horren ezagutzaren beharra, baizik eta zergatik eta zertarako den beharrezko, zer nolako plazera edo gustua lortzen den. Nik beti plazer hitza erabiliko dut, plazera, gustua...
|
|
|
" Hezkuntzak orokorrean, eta
|
ez
bakarrik literaturan, baliabideak eman behar ditu txirristaren gainean jartzeko, eta gero haiek botako dira, eta nahi badute berriz igoko dira eta berriz botako dira. Baina lehen bultzada hori eman behar du.
|
|
|
Saiatu naiz Literatura arloa ere sartzen, nahiz eta testugenero batetik landu, kronika adibidez; baina kronika literarioak ere badaude[...]. Eta gero lantzen ditugu beste gauza batzuk,
|
ez
bakarrik kazetaritza kronika, eta ez bakarrik denborazko esaldiak edo denborazko loturak, edo aditzondoak, edo horrelako aditz motak, eta abar. Era berean, hori era literarioago batean ere erabili daitekeela.
|
|
|
Saiatu naiz Literatura arloa ere sartzen, nahiz eta testugenero batetik landu, kronika adibidez; baina kronika literarioak ere badaude[...]. Eta gero lantzen ditugu beste gauza batzuk, ez bakarrik kazetaritza kronika, eta
|
ez
bakarrik denborazko esaldiak edo denborazko loturak, edo aditzondoak, edo horrelako aditz motak, eta abar. Era berean, hori era literarioago batean ere erabili daitekeela.
|