|
2007
|
|
|
Horiek hola, gauden ephe labur P. La, tte apezgei geroztik apeztuaren itzulkuntzari beha. Zor dakogu,
|
ez
bakarrik hoberena athera delakoa, bainan oraino berekin dakarzan erakaspenentzat... La, tte jaunaren hizkuntzan aurkitu ditugu hitz batzu, eskualdunek nekez onhartu ondoan, laster erortzera utzi zituztenak...
|
|
|
Eta besteak Ybarnegaray eta La Rocque, horien alderat itzuli ziren. Eta hor beste gehientsuenak,
|
ez
bakarrik abertzale garbi zirenak, oso gutxi baitziren, heiek ez zuten hortan interesik bainan beste guztiekin behar ziren konpondu; La, tte bat, ez zen, baitezpada, ez doriotista ez larrocquista, baina ez zuen lagunik, bakarrik gelditu zen643.
|
|
2008
|
|
|
Lakarra bera kanpo konparaketagintzan erro teoriaren bat edukitzearen abantai laz jabetu da, eze ezagunak eta usuko diren kritikaz gain (lehen aipatu ditugunak) erroarekiko adostasuna ere erabili daiteke edozein ahaidetasun teoria epaitzeko orduan. Adibidez, karvelikoa eta euskararen arteko ahaidetasuna egiantza gutikoa da
|
ez
bakarrik kognatutzat eman diren kideek,, ondo aipatuak izan diren neurrian, jaki na?, soinu egokitasunik aurkezten ez dutelako, baita bi hizkuntzek duten erro eredua arras ezberdina delako ere.
|
|
|
Aspaldi aipatu diegu, azkenen goz, maiatzean, Trebiñu uriko Udaletxean, Henrike Knörr, Jose Antonio Gonzalez Salazar, Koldo Zuazo eta Roberto Perez de Viñaspre mahaikideei. Interesgarria izan go bailitzateke aztertzea Trebiñuko artziprestazgoa; buru Argantzon, hartzen bailituz te,
|
ez
bakarrik egungo barrendegiko parrokiak, 1955erarte Kalahorrakoak bestalde, sekula santan ez Burgoskoak, gehi Gasteizko elizbarrutia sortu arte XIX. mendearen erdialdean, baita ere Arabako zenbait herri, hala nola, Urizaharra. Portal, euskal idaz lea ez ote zen Urizaharrako semea izango eta bukatu Trebiñuko artzipreste Argantzonen?
|
|
|
Bide azpiegituren eragina ere ikertzeke dago. Beste gai garrantzitsu bat, zenbait aipamen egin baditut ere, euskararen muga historikoen bazterrak,
|
ez
bakarrik toponi mian, baita ere antzinako dokumentazioan eta beste... ikertu beharra dago, bereziki, aipatu ditudan eskualde horietakoak
|
|
|
9.> Erromantzearen aldetik lexiko arloan Carmen Isasik aztertu ditu nafar erro mantze eta bizkaitar erromantzeen artean agertzen diren harreman historikoak (pres tatzen),
|
ez
bakarrik gaskoitik (¿ ala nafarretik?) datozen maileguak (ostalaje, > logaje,
|
|
|
Nik gaurkoan lexikoaren arloari buruz batez ere(
|
ez
bakarrik, baina bai parterik handienean) hitz egingo dut, beste hainbat kontakturen ondorioak alde batera utziz,
|
|
|
Terreno berri horixe da lokalizazioarena eta hizkuntza ingeniaritzarena. Hor egin dena hizkuntzalaritza izango da noski, baina ingeniaritza ere bai, eta
|
ez
bakarrik ingeniaritza teknikoa baizik eta prozesuen ingeniaritza ere bai.
|
|
|
Guri lan alfe rra litzaiguke, osoki alferra.
|
Ez
bakarrik Frantzian, baina oraino munduko bertze eskual de guzietan izen bera, edo bertsua, du apaldiskoan gaitz horrek:
|
|
|
Orain arte, bagenuen euskarazko terminologiaren banku bat, EUSKALTERM deitzen dioguna. Banku hau, nolabait esateko, terminoen makro hiztegi bat da, eta hor daude bilduta
|
ez
bakarrik UZEIk argitaratu dituen hiztegiak, baita ere lehen azal du ditudan batzordeetan adostutako guztiak. EUSKALTERM doan eskaintzen da Internet bidez. Jendeak zenbat erabiltzen duen ikus dezazuen, gutxi gorabehera hile an 30.000 kontsulta izaten ditu.
|
|
|
1796 urteko fogerazioetan, etxe erroldetan alegia, ena> dun etxe hauek agertzen dira: Antartorrena, Barkineroena, Elbirena, Mari> Sarnena, Txope > rena, Gauntzena, Marundena, Pantaleonekoa, Gernikenekoa, Mikelenekoa (1704an Mikelena), Blasenekoa, Txominzarrenekoa, Agustinenekoa, Errandoena (izen bereko etxea guk geuk ere ezagutu dugu Abadiño Zelaieta herrigunean, orain dozena bat urte bota dutena; beraz, argi dago Errando> ponte izena
|
ez
bakarrik Nafarroan, Bizkaian ere oso ezaguna zela garai batean), Matioena, Beresiena. Herritxo bat izateko eta, nolabait kalean, asko dira.
|
|
|
Egia da izan zuela defendatzailerik, esate baterako Koldo Mitxelena, eta itzultzailea ere aurkitu zuela Jon Etxaiderengan.
|
Ez
bakarrik gerraondorengo belaunaldietan: Toma Agirre. Barrensoro, k haren hainbat pasarte argitaratu zituen Euzkadi egunkari nazionalistan (1933an. Baroja idazlearen begi ninietan?
|
|
|
Udako Euskal Unibertsitatearen sorreran ba du zer ikusi handia Euskaltzaindiak, azken antolatzaileak ahaztu badute ere eta erakunde akademikoaren barnean, dudarik gabe, Jeanek, zeren eta bera izan bai zen 1973an, buruorde izateaz gain IKASeko presidente eta Bordeleko Unibertsitateko irakasle gisa baimenak lortu eta bideratu zituena.
|
Ez
bakarrik hori, aurreko hiru urtetan Baionako Euskal Asteen buru eta arima izan zen Jean eta kokagune babestua Euskal Museoa zeinetan zen zuzendari. Noski ez zuen berak bakarrik antolatu han bai ziren eraketa lagun P. Xarritton, Manex biak:
|
|
|
Hego Euskal Herritik frankotan Bidasoa Pirineoz haraindiko ezaguera eskasa, okerra edo fokloriko samarra izan dugu. Batzuk saiatu gara zehatzago ezagutzen,
|
ez
bakarrik historiko geografikoki, edo sozialki, baita Errepublikaren aginte izaera piramidala nola eratuta dagoen ere. Hor ere trebeziaz jokatzen jakin du, hasi udal mailatik, departamendura, Akitaniako eskualdera eta Estatukoraino.
|
|
|
Hor ere trebeziaz jokatzen jakin du, hasi udal mailatik, departamendura, Akitaniako eskualdera eta Estatukoraino.
|
Ez
bakarrik harremanez, baizik eta kudeaketaz ere, ahantzi gabe Euskaltzaindiaren erakunde akademikotasuna ezagutarazten. Oroitzen naiz 1970 hamarkadaren hasieran, Euskaltzaindiak Euskal Museoan ospatzen zuen ageriko ekitaldi batean nola aurkeztuak izan ginen Grenet aitaren, alegia, Baionako auzapezaren, aitzinean, Juanito eta biok:
|
|
|
Asko aipatuko nituzke, baina bat azpimarratzekotan Bearnoko hiriburuan,. Parlament de Navarre? delako jauregian, Euskaltzaindiak egin zituen hileroko eta ageriko batzarrak izan ziren, bertan bildu bai ziren,
|
ez
bakarrik zazpi herrialdeetako euskaltzain oso, ohorezko eta urgazle, baizik ere zazpietako herri agintariak ere: François Bayrou, Pirineo Atlantikoetako presidentea; J. A. Ardantza, Euskadiko lehendakaria; Jose Alberto Pradera, Bizkaiko eta Eli Galdos, Gipuzkoako diputatu nagusiak, Arabako Kultura diputatu Pedro Ramos eta Nafarroako Gobernuaren izenean, Markotegi kontseilaria.
|
|
|
L. Villasanteren ildotik, kolegialtasun hori erarik zabalenean eraman zuen beti,
|
ez
bakarrik Arautegi edota Barne Erregeletan agertzen diren bakoitzaren ahalak errespetatuz, baizik eta agintea gehiago delegatuz. Filosofia hori, sail eta batzorde buru eta euskaltzainekin ere eraman izan du, kasu hauetan, behin baino gehiagotan, liberalegia zela kritikatu niolarik.
|
|
|
a) Maiztasun ugaria du, mugatzaile hurbildun IS hori aurrean izenlagunaz orniturik dagoen kontestuetan, eta berariaz hurkotasuna adierazten duen ene, > zure> edo era horretako posesiboren batez lagundurik dagoenetan askoz erregularragoa da. Lehen graduko mugatzaileari (au) ene|neure> posesiboek laguntzen diote (a); bigarrenekoari (ori),
|
ez
bakarrik zure> |> zuen> gradu berekoak, ezpada baita batzuetan lehen graduko ene k (b). Baina ok> pluralekoa, gradu biak hartzen baititu, batagaz zein besteagaz erabilia da (c):
|
|
|
Lazarragaren lekukotasunak erakusten digu, aldi baten zabalera handiagoa zuela atzizki horrek, gutxitzaile bezala, euskaran, eta sartaldean bereziki.
|
Ez
bakarrik lurraldez, baita ere hitz kategoriekiko. Landuchioren hiztegian, ostera, txo> dugu atzizki gutxitzaile orokorra.
|
|
|
Baina
|
ez
bakarrik Frantzian Erdi Aroan zehar Roland pertsonaia ospetsu bilakatu zen europear literatura anitzetan, eta horrela aurki daiteke Konrad der Pfaffe k 1170 urte inguruan Das> poema epikoa alemanez moldatua 9094 dituena, eta zeinak Waschonier> delakoak aipatzen
|
|
|
¿ Gure Erri onetan daukaguzan iragarrietatik, nok ezautuko leuke zein Erri dan? Gaur
|
ez
bakarrik urietan, baita elizate eta baserririk oskol ezerezenetan bere erderaz egiten dira iragarri onek. Ardantegietan, gozategietan, iostun dendetan, edozein saltokitan irakurten doguz erderazko iragarriak.
|
|
|
Beraz erdi umezurtz geratu zen oso laster. Erdi umezurtz baina
|
ez
bakarrik, azkuetarren etxean zenbait kide bizi baitziren garai hartan: Alfontso() anaia zaharrena, arreba bi, Sol() eta Aurora(), eta, jakina, ama Karmen.
|
|
2009
|
|
|
Dena den, 1981eko abenduan eskutik utzi arte makina bat titulu eman izan ditu, milaka asko (zehazki, 2008ko azaroan emandako azken tituluak 7.115 zenbakia zuen). Eta
|
ez
bakarrik irakaskuntzarako tituluak, hainbat administrazio publikotan euskaraz aritzeko gaitasun agiriak ere bai.
|
|
|
Badaukagu zer esana eta zer egina. Bide horretatik joan nahi nuke,
|
ez
bakarrik Estatu mailan, Europa mailan ere bai, hasteko behintzat. Uste dugu gauzatu behar dela bi urtean behin topaketak, biltzarrak edo mintegiak antolatuz, esperientziak trukatzeko eta esperientzia horiek gizarteari transmititzeko.
|
|
2010
|
|
|
Bigarren ohar harrigarria hau da, elebakar ez direnetan, kasik ikasle elebidun bezainbat hirueledun badela: %31 eta %28, 5 hurrenez hurren,
|
ez
bakarrik etorkinetan bai eta ere herritarretan. Zergatik?
|
|
|
Eleaniztasunaren fenomeno hau, gero eta indartsuago izanen dela pentsa dezakegu,
|
ez
bakarrik immigrazioaren eraginez. Herritarretan ere elebakarrak guttiago dira.
|
|
|
Gatazka ideologikoa, beraz, lehen krisia izan zen ikastolentzat eta ikastolen mugimenduarentzat, eta ondorio handiak izan zituen barnean.
|
Ez
bakarrik barrura begira ordea. Garaiko euskarazko komunikabideetan oihartzun handia izan zuen auziak, eta, kanpora begira, ikastolen erreferentzialtasuna lausotu zuen.
|
|
|
–Kilometroak ez zen diseinatu bakarrik festa bat izateko?, Josu Erguin sortzailearen esanetan. . Han parte hartzen zuen bakoitzak, bere gorputzarekin esfortzu bat egingo zuen, izerdi tanta batzuk aterako zituen ikastolaren alde;
|
ez
bakarrik dirua emanez, baizik eta baita zerbait eginez ere?.
|
|
|
1981 ikasturtean, berriz, 69.935 ikasle, ikastolen elkarteen arabera. Baina
|
ez
bakarrik ikasleei zegokienez. Ikaslegoaren parean ikastoletako irakaslegoaren handitzea ere eman zen.
|
|
|
Ataka hartan, Autonomia y control de la escuela pública en Europa izeneko mintegia burutu zen Donostian 1987ko udaberrian, ikastolek antolatuta. Oso arrakastatsua izan zen, eta
|
ez
bakarrik Euskal Herriko eragileak zein Europako adituak bildu zirelako bertan. Gobernu berriarekiko tentsioak jarraitzen bazuen ere, topaketa haren ostean elkarrizketa bide bat zabaldu baitzen Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren eta ikastolen mugimenduaren artean.
|
|
|
Ikastolak, ordea, bere ibilbideari eta bilakaerari buruz hausnarketa egin duenez, eta hausnarketa horretan literatura zientifikoan erreferentziak bilatu dituenez, berea aurkitu du, bi eredu horien aldean ezberdina. Eta ezberdina, ez soilik titulartasunaren kontzepzioari dagokionez;
|
ez
bakarrik eskola antolamenduari dagokionez; ez bakarrik gauzak bizitzeko eragatik; ezberdina baita curriculumean eta ondorengo zereginetan ere.
|
|
|
Ikastolak, ordea, bere ibilbideari eta bilakaerari buruz hausnarketa egin duenez, eta hausnarketa horretan literatura zientifikoan erreferentziak bilatu dituenez, berea aurkitu du, bi eredu horien aldean ezberdina. Eta ezberdina, ez soilik titulartasunaren kontzepzioari dagokionez; ez bakarrik eskola antolamenduari dagokionez;
|
ez
bakarrik gauzak bizitzeko eragatik; ezberdina baita curriculumean eta ondorengo zereginetan ere.
|
|
|
Eta hezkuntza proiektua esaten dugunean ez dugu bakarrik esaten alde curricularra, pedagogikoa; eskolaren kontzepzioa bera ere hartzen dugu aintzat. Eta beste eskola ereduetatik desberdinak diren ezaugarriei dagokienez, desberdinak dira
|
ez
bakarrik diseinuan, baizik eta ikastolek modu ezberdinez gauzatzen dituztelako?.
|
|
|
lehenik, lurralde guztietako ikastolek behar dituzten hezkuntza zerbitzuak denon artean eraikitzen eta berritzen badakigula; bigarrenez, ikastola ereduaren I+G+B egitasmoa geure etorkizunerako giltzarria dela edonolako proiektua garatzean; eta azkenik, lurralde bakoitzaren sentiberatasunak eta kolektibo osoarenak bateragarriak direla?. Ikastolen mugimenduaren hazkundea, 2003tik 2009ra bitarteko aldian, I. Plan Integrala kudeatzeko ekitaldian alegia, ikaragarria izan da, eta
|
ez
bakarrik EHIKren kasuan, gainerako ikastolaerakundeen datuetan ikus daitekeenez: 2003an 7 milioi euroko aurrekontua zeukan, eta 2009an, berriz, 18 milioi euroko aurrekontua.
|
|
2012
|
|
|
Fableac edo aleguiac Lafontainenetaric berechiz hartuac (1852). Alegien euskal itzultzaile gehienek bezala, Goyhetchek ere helburu didaktiko eta moralizatzailearekin egin zituen itzulpen haiek, eta
|
ez
bakarrik haurrentzat, baizik eta batez ere helduentzat. Asmo moralizatzaile horrekin justifikatzen du, gainera, alegia ezegokiak ez itzuli izana:
|
|
|
Izenburu horrekin aurkeztu zuen Orixek Iruñeko Udalak 1928an antolaturiko literatura sariketara Cervantesen Don Quijote de la ManchaEuzkadi obraren IX. atalaren itzulpena. Sariketan parte hartu zuten hamazazpi lanetatik bost izan ziren sarituak, horien artean lehena Orixerena.75 Epaimahaiaren erabakiak biziki poztu zuen, noski, itzultzailea, baina
|
ez
bakarrik bere lana irabazle suertatu zelako, baizik eta batez ere huraxe izan zelako Euskal Herrian itzulpenei sarrera ematen zien lehen literatura sariketa. Saria jaso eta berehala. Certamen y un cursillo.
|
|
|
Egia, horrela, ederrarekin eta onarekin lotuta dago: , egia, ona ta ederra, bada, iru aizta dira, ta ondore zuzenez alkarregandik banandu eziñak; olerkariak augaitik atsegin bitsetan gure gogoa jarri
|
ez
bakarrik, egia zer dan erakutsi ta onbidez zuzenazo bear gaitu? (Onaindia 1959c:
|
|
|
Nietzscheren pentsamenduak poetaren barne barnean aurkitu zuen non sustraitua, eta handixe gobernatuko zuen poetaren mundu ikuspegi zabalena. Nietzscheren arrastoa hain sakona izango da, ezen
|
ez
bakarrik Miranderen imajina bat baino gehiago tankeratu zuen, baizik eta zedarri ideologikoak ere betiko finkatu zizkion poetari (Aldekoa 1994: 10).
|
|
2013
|
|
|
Seminarioan lan berezia egin zuen antzerkia bultzatzeko, ikasle gazteekin, horrela gazteak ezagutu ahal izateko eta haiekin adiskidetzeko. Hain segur
|
ez
bakarrik antzerki sail horren eraginez, baina Hiriart Urrutik bere helburua erdietsi zuen nolazpait. Gazteekin halako harreman bat lortu zuen, bereziki zenbait ikaslerekin atxiki zuen harreman hori, haiek ikasketak bururatu eta ere.
|
|
|
Baina, gerlatik landa bederen, ez bide zuen harreman ona gerlan ibili ziren Eskualduna ko berriemaileekin, Piarres Xarritonenarabera. «Badirudi gizon horrek «gerlari ohiekin» eta
|
ez
bakarrik Etcheparekin harreman aski hotzak zituela». Jean Saint Pierrek hartu zuen Adémaren lekua, eta Xarritonen arabera, Etxeparek Eskualduna astekariarekin izan zuen harremana hobetu zen, zuzendaria aldatzean.
|
|
|
Horregatik, gerlaren kontakizun «eztitu» bat egiten zuten, soldaduek jasaten zituzten bortizkeriak isilaraziz, «gatazkaren irudi onargarri bat eraikitzen parte hartzen» zutelako, bestela herritarrek pentsa baitzezaketen haien ahaideak alferrik hil zirela. Baina soldaduek berek ere auto-zentsura antzeko helburuekin egiten zuten, hots, ez zituzten lekukotasun gogorregiak kontatzen,
|
ez
bakarrik zentsuraren beldurrez, baina bereziki etxekoak ez zitezen gehiegi kezka.
|
|
|
Onetsiko omen ditu laster, onez onean, gure galdeak oro: hustuko Belgika, halaber Serbia; Frantziari bihurtuko,
|
ez
bakarrik gerla huntan aztaparretarat bildu departemenduak, bainan oraino ondar gerlan kendu Alsace lorraine dohakabea; Polonia bere gain utziko; Autrixiari manatuko, hainbertze gizalde baitauka hunek bere zedarrietan, eman dezeien orori beren buruaren jabegoa.754
|
|
|
Herrimina diogunean, ohartu behar dugu etxeko supazterrak zuen garrantziaz.
|
Ez
bakarrik supazterrak, baizik eta sukaldeak, eta denak elkarren kontra berotzeak. Hots, supazterra eta sukaldea funtsezko lekuak ziren; berotasun fisikoaz gain, bihotzeko berotasuna ekartzen zuten.
|
|
|
Hiriart Urrutik azpimarratu zuela nola Korsika garai bat arte ez zen frantses, eta garai batetik goiti frantses zen. Kasu honetan, «guretua» hitzak garrantzi handia du,
|
ez
bakarrik Korsika frantsestu zela erraten ari zelako eta gisa hartan Frantziaren lurralde ikuspegian Korsika integratzen zuelako, baizik eta«guretua» horrekin Korsikaren jabe ikusten zuelako bere burua. Eta ez euskaldun gisa, baizik eta frantses gisa.
|
|
|
42 urte zituela eta berez ez zela sura joan behar, baina bere baitarik joan omen zela, emaztea haurdun zuen soldadu baten lekua hartzeko. Artikulu interesgarria da,
|
ez
bakarrik heriotzaren eta ehorztearen kronikarengatik, baina baita ere eman zituen hainbat xehetasunengatik, Fismeseko eritegia eta hilerriari buruz. Babaquy zortzi egunen buruko zauritu zuen obus batek.
|
|
|
Xehetasun horiekin guztiekin, gerlarien gerlaz aparteko beste jardueren berri eman zien irakurleei. Giroaren kokatzeko balio zuten, elementu guztien ezagutzeko,
|
ez
bakarrik gerlari buruzko informazioak emateko. Hain segur, herritarrek jakin nahi zuten beren seme, aita, senar edo anaiak zertan zebiltzan, eta informazio horiekin zerbait gehiago jakin zezaketen.
|
|
|
Lehen zatian Eskualduna astekariari eta gerlari buruzko bilaketa bat egin da. Bibliografia funtsezkoa izan da lan horren osatzeko, baina
|
ez
bakarrik. Eskualduna ren historia zehazteko, gorago aipatu diren iturri guztietara eta gehiagotara joan behar izan da, puzzlea xehetasunez xehetasun osatzeko.
|
|
2014
|
|
|
Ez naiz metrikaz ari, ez jakintsuen iritzian jaso zituen kanpo eraginez edo eragin politikoez; ari naiz hitzei jariatzen zaizkien sentimenduez, ari naiz barruko borroka pertsonalaz, kontraesanez, asmoez, ametsez eta ameskeriez, lilurez, ari naiz sortzaile baten lana era batera eta ez bestera osatzera bultzatzen duten elementuez. oi nazea dago poetaren bertso lerroetan, arrangura bere herriaren gatik, bere sustraiengatik, kexa bere garaikideek erakusten zio ten ulertu ezinagatik, sumina dago langileriarengatik, gizakiek bizi dituzten justiziarik gabeko eta desberdintasuneko egoerengatik, eta gai horietan mugarik ez dago. Baina esperantza ere badago bertso lerro horietan, eta maitasun handia familiarenganako, eta
|
ez
bakarrik etxepe berean bizi denarentzat, baita klanarenganako eta tribuarenganakoa ere. Maitasun gero eta handiagoa, utopia ren lekua heldutasunak hartzen duen neurrian.
|
|
2015
|
|
|
esaterako.
|
Ez
bakarrik periferikotzat jotako literaturak, baita erdiguneko gisa hartutakoak ere ailegatu izan dira, inoiz, berandu mugimenduen garapenera.
|
|
|
Bigarren aukeraren aldeko justifikazioak ere ez dira falta, eta
|
ez
bakarrik, produkzioa urria dela eta, antologiaren orriak kosta ahala kosta, edozein moduz, bete beharrarena. Horrelako zerbait ere badagoela ezin ukatu, baina ez da arrazoi bakarra eta, inola ere ez, garrantzitsuena.
|
|
|
Antologia jarraitutasun printzipioa da (Guillén, 1985/ 2005: 41), sakabanatzean, barreiatzean, ordena ezartzen duena, eta testuak elkarrenagana hurbilduz, euren arteko harreman berriak,
|
ez
bakarrik bisualki, azaleratzen dituena.
|
|
|
|
Ez
bakarrik komunitatearen barrurantz, baita kanporantz begira ere. Antologiak balio lezake, itzulpenari esker eta elkarkomunikazio ekintzaz, euskal ekoizpen literario bildua eta hautatua beste komunitate linguistikoen aurrean aurkezteko, elkarrekiko ezagutza, harremana eta erkaketa partekatua sustatuz.
|
|
2016
|
|
|
Letek kanpora begiratzeko beharra azpimarratu zuen sorkuntzak berrikuntza lantzeko zela errateko. Lukuk hori egin duela erraten du eta euskara egoera berrian dagoela azpimarratzen du, kultura nagusien erasoa jasaten,
|
ez
bakarrik lege baten eskasez, baizik eta instituzioek ez baitituzte euskal sorkuntzak nahiko laguntzen, karrikan euskara ez baitute sustatzen, ez eta eremu publikoetan, publikoak ez baitu ulertzen. Baldintzak aldatu dira, baina Lukuk proposamen berriak aitzinatzen ditu eta horiek jarraitu behar direla pentsatzen dugu sortzaileen eta publikoaren arteko loturen zaintzeko, euskara eremu publikora berriz hedatzeko indarrak berpizten diren bitartean, loturak eten ez daitezen.
|
|
|
Fenomeno horrek manera batean esplikatzen du zergatik kultura munduko adituek zailtasunak zituzten antzerki horiek definitzeko, kritikatzeko. Argi berri bat ekartzen du harreraren ulertzeko, egunerokotasunetik kanpo aukera berria eskaintzen baitzitzaion ikusleari, honek bere baitako erreferentzia kultural eta estetikoen araberan hartzen zuen gaia,
|
ez
bakarrik bizi zen fenomeno kolektibo horretatik harrera orokorraren barnean koka genezakeena.
|
|
|
Eztakit mugimentu horren barrenean sarturik nagoenik. Nik uste dut baietz, buru belarri sarturik nagoela,
|
ez
bakarrik barrenean egon nahi dudalako, baita besteek sartzen nautelako. 535
|
|
|
Larzabal kolektibotasun horretan sartzen da, Etxahun legendan sartzen lagundu nahi izan zuen. Loturak baditu herriko taldeekin, baina helburuan finkatuak ditu dagoeneko, antzerkia baliatuko zuen
|
ez
bakarrik irri egiteko baizik eta euskaltasuna ezagutarazteko eta kasu honetan ahantzia izan zen poetaren duintasuna ezagutarazteko.
|
|
|
Egun batez ohartu nintzen auzoko buzoka bat zabilala ene esposari hurbiltxo.
|
Ez
bakarrik ohartu, baina segurtatu gure ohatzean urtxo amak bi geritzaile bazituela...
|
|
|
Uste dut ehun ta hogei bat obra, handi eta ttiki, luze eta labur idatzi izan ditudala. Obra batzu badira asko laburrak, zeren eta garai batez antzerkiak egiten ziren
|
ez
bakarrik antzoki batetan, baizik eta nonahi, eta horrela anitz antzerki idatzi dut haurrentzat, eta hek dira nahi eta nahi ez laburrak. Askotan egun erdi bat aski nuen antzerki bat idazteko, laburra baldin bazen, eta ez nituen hain ongi behar den bezala egiten antzerkiak.325
|
|
|
NIKA.
|
Ez
bakarrik ni, baina hainitz gazte gira hola mintzo, izan gaiten euskaldun ala ez euskaldun... Zuk hemengo jendearen kontra egiten duzun politika, makurra da.
|
|
|
Bertan eliza eta erretore etxea eraiki zituen. Zokoan izugarrizko lana egin zuen,
|
ez
bakarrik bere eliza eta etxea eraikitzeko, baizik eta hor bizi den jendearekin harreman sanoak sortzeko. Roger Idiartek eta Piarres Xarritonek honen lekukotasuna eman digute.
|
|
2019
|
|
|
Halako proiektuek jarraipen berezia behar dute eta horretarako dinamizatzaile bat egotea nahitaezkoa da:
|
ez
bakarrik proiektuaren garapenaz arduratuko dena, baizik eta bertan parte hartuko duten klub eta taldeentzako erreferente izango dena. Etengabeko hartuemana dago bi aldeen artean.
|
|
|
Asko dago egiteke,
|
ez
bakarrik Araban, baina zazpigarren alaba izatea akuilu berezi bilakatzen zaigu gure euskaltzaletasunean; eta lotsarik gabe, ausardiaz eta imajinazioz, gaur aipatutako hainbat ekimen martxan jartzera eraman gaitu azken urteotan.
|
|
|
Araban, oro har, hizkuntzak oso presentzia urria zeukan herrialdearen parte handienean, eskuina hegemonikoa zen, dinamismo euskaltzalea ere ez zen oso indartsua. Nafarroan, aldiz, askoz ere eremu zabalagoa hartzen zuen euskara bizirik zegoen lurraldeak; ezkerreko mugimendua bizia eta askotarikoa zen; bazen euskararen aldeko tradizio bat, eta
|
ez
bakarrik iparraldean edo eremu euskaldunenetan: baita hiriburuan ere, herrialdearen bihotz politiko, ekonomiko eta sozialean.
|
|
|
Hori [euskara batuaren aldeko hautua] oso gai garrantzitsua izan zen gobernu hartan [Eusko Jaurlaritzaren sorreran, Carlos Garaikoetxea lehendakari zela]. Erabaki arazotsua, baina
|
ez
bakarrik hatxearen kontra edo euskalkien alde zeudenengatik. Nola antolatu behar duzu nazio bat, hezkuntza sistema, hedabideak eta abar, hizkuntza kultu komun batekin ez bada?
|
|
2020
|
|
|
Beraz, idilioa gaiaren eta formaren aldetik eredu literarioa da, baina
|
ez
bakarrik. Idilioa ere izen arrunta da:
|
|
|
Piarres Lafitte Ipar Euskal Herriko irakurleeii zuzentzen zaiela pentsa daiteke, baina
|
ez
bakarrik, baitezpada. Izan ere, 1975ean Eñaut Etxamendi kantari ezaguna baita mugaz bi aldeetan.
|
|
2021
|
|
|
Horren arrazoia euskalki kontua da: Hegoaldeko idazle askok, horien artean gipuzkoar klasikoek, Larramendi eta Kardaberaz barne (bai eta Mendiburu, nahiz hizkeraz gipuzkoarra ez den), ez dute inoiz erabiltzen bait,
|
ez
bakarrik(... berandu etorri baita) ez beste menderagailu bat indartuz. Hortaz, zergatik ekin nekez agertuko da baitaurrizkia idazle horien testuetan.
|
|
|
Betiere, gero ikusiko denez, bizidun/ bizigabe bereizketa hau hitz egiteko modua da, sailkapen mota bat egiteko modua, kontua ez baita hain sinplea, hori baino pixka bat nahasiagoa da. Besteak beste, bizidun marka hori pertsonen izen bereziek (Eider, Mari, Patxi) ere badute, eta
|
ez
bakarrik, hortaz, izen arrunt batzuek. Esan dezagun, bestetik, izen zenbakaitzen artean badirela neurgarriak (irin) eta neurgaitzak (maitasun) (§ 12.3.7).
|
|
|
Banako erabilerak Iparraldean pisu handiagoa izan du, eta pertsona hitzaren baliokidetzat ere erabili izan da; Hegoaldean maizago, berriz, multzokari gisa. Hola, esate baterako, Jende baten ohorearen kontra; Nork daki beste zenbat mila jenderekin; Hiru jenderen izenak ditut galdo; Etxe bakarretik hiru, lau jendetaraino eraman zituena... ageri dira idazle klasikoetan8 Gaur egun multzokari gisa gehiago erabiltzen9 bada ere, ez dira falta banako moduko adibideak, eta
|
ez
bakarrik Iparraldeko idazleen artean: Hogeita bost mila jende Iruñako Aberri egunean; Euskadiko jende askok ez du igarri ere egiten daukagun euskal sentimendua; Hogei mila jende pasatu ziren...
|
|
|
Jakina, hitz horiek anbiguoak ere izan daitezke zenbait kasutan: hola, argi hitza, nolakoa den testuingurua, bonbilla bat izan daiteke, edo kandela bat,
|
ez
bakarrik leihotik sartzen zaigun hori. Eta kasu horietan, noski, ez da eragozpenik bost argi horiek piztu!
|
|
|
Gaur goizean irratian entzun dugu Lehendakaria Madrilera joango dela. Eta
|
ez
bakarrik entzun, irakurri ere egin dugu egunkarian hiri hartara joateko asmoa duela; Hau guztia ere irakurri dugu: Lehendakariak Madrilera joateko asmoa duela.
|
|
|
42.8a Koherentzia duen testu baten barnean kokatuak dauden perpausen artean ere gertatzen dira harremanak,
|
ez
bakarrik perpausen barneko elementuen artean. Esan dugunez, harreman hori juntagailuen edo menderagailuen bidez gertatzen bada, lotutako perpaus horiek perpaus elkartu bat osatuko dute:
|
|
|
Bakotxak badauka eskuan liburu ttipi bat, [hartan kondu guziak baitire] (J. Etxepare); Orok ezagutua den liburu ttipi pollita, [zointan
|
ez
bakarrik delako ithurria, bainan oraino hemengo azinda[...] beltzak berak hain amultsuki goresten baititu] (J. Etxepare).
|
|
|
Azken batean, predikatu jakin batek
|
ez
bakarrik goberna ditzake menderagailu mota bat edo bestea hartzen duten adierazpen perpaus osagarri jokatuak. Baita, hemendik aurrera ikusiko dugun bezala, adierazpen perpaus osagarri jokatugabeak ere, edo beste mota bateko osagarriak (horiek ere jokatuak zein jokatugabeak):
|
|
|
Bai ez kontrastean ere erabiltzen da: Argitu nahi zaitut, ez baitezpada ene buruaren garbitzeko, baina Jesu Kristok goretsi duen bertute bat ez dezazun zuk apalets (Laphitz); Inbentarioa ez zen egina deusen ebasteko, bainan bai deus gal ez zedin (Hiriart Urruti); Eta Angirok Japonia utzia zuen
|
ez
bakarrik ihesari emateko, baina bihotzean sendi zuen karga nolazpait bidean uzteko (Narbaitz). Galdegai ez delarik aditz nagusiaren eskuinean ematen da maiz, horrelakoetan ohikoa denez:
|
|
|
38.3i Hiztun guztiek onartzen ez badituzte ere, batzuentzat onargarriak dira lako perpausaren barruko osagai bati buruzko galderak, eta
|
ez
bakarrik oihartzun galdera gisa: Nor etorri delako zaudete pozik?; Zer ikusi dutelako hasi dira korrika?; Zeinen aurka jokatu behar dutelako daude hain urduri Aviron taldekoak?
|
|
|
Hona beste adibide bat ergatibozko sintagma ere tartean duena: [...] ordena asko bere izenteetan ditu Aita Santubak berak, zeintzubetan eragozten jakuen Eleisa gizonai,
|
ez
bakarrik alako lekubetan dantzan egitia, ez bada baita besteen naasteko dantzia berarijaz ikustia bere (Frai Bartolome).
|
|
|
Esamolde honen bigarren zatian forma ugaritasun handia aurkitzen dugu euskalkietan eta autoreetan. Ez ezik eta pareko itzuliekin bezalaxe,
|
ez
bakarrik ekin —eta beste aldaerekin— ere bigarren zatian ere erabil daiteke, eta hau da erabiliena mendebaldeko adibideetan. Azal daitezkeen aukera guztien bilduma egiteko asmorik gabe, erakusgarri modura hona molde nagusi batzuk:
|
|
|
–
|
ez
bakarrik... baita (bai eta) ere: Jan zuen Franziskok zeruko janari hartatik eta indarberritu zen, ez ordea gorputzean bakarrik, baita ere ariman (Beobide).
|
|
|
–
|
ez
bakarrik... bai eta... ere: Etsaiagan aditzera ematen da ez bakarrik deabrua, bai eta beste lagun urkoari bekaturako bidea, oina edo eskandaloa ematen diezan guztiak ere (Agirre Asteasukoa).
|
|
|
– ez bakarrik... bai eta... ere: Etsaiagan aditzera ematen da
|
ez
bakarrik deabrua, bai eta beste lagun urkoari bekaturako bidea, oina edo eskandaloa ematen diezan guztiak ere (Agirre Asteasukoa).
|
|
|
–
|
ez
bakarrik... ez eta... ere: [...] ez zieten jaramonik egiten, ez bakarrik eurei, ezta erromatarren esamesei ere (Astarloa).
|
|
|
– ez bakarrik... ez eta... ere: [...] ez zieten jaramonik egiten,
|
ez
bakarrik eurei, ezta erromatarren esamesei ere (Astarloa).
|
|
|
–
|
ez
bakarrik... baina ezta... (ere):
|
|
|
Irugarrengo: eztaijela pekatarijak blasfemadu Jaunaren izen beneragarrija,
|
ez
bakarrik euren juramentu, eta birauakaz, baina ezta euren pekatu eta bizi modu txarragaz (Astarloa); Oneek, ez bakarrik eztauke zer baru egin biarra egiten dabeen egunian; baña ezta egiten eztabenian bere (Astarloa).
|
|
|
Irugarrengo: eztaijela pekatarijak blasfemadu Jaunaren izen beneragarrija, ez bakarrik euren juramentu, eta birauakaz, baina ezta euren pekatu eta bizi modu txarragaz (Astarloa); Oneek,
|
ez
bakarrik eztauke zer baru egin biarra egiten dabeen egunian; baña ezta egiten eztabenian bere (Astarloa).
|
|
|
–
|
ez
bakarrik... baina... (ere):
|
|
|
(ere): [...] gure erlisionerat gonbertitua,
|
ez
bakarrik izenez, bainan izaitez, urrats eta sendimendu on guziez (Hiriart Urruti); Ez bakarrik herritik herrira, bainan etxetik etxera gaitzeruak desberdinak dira (Duvoisin). Ekialdeko erabilera nagusia eta ia bakarra dugu hau, mendebaldeko idazle bakarren batek erabili badu ere.
|
|
|
(ere): [...] gure erlisionerat gonbertitua, ez bakarrik izenez, bainan izaitez, urrats eta sendimendu on guziez (Hiriart Urruti);
|
Ez
bakarrik herritik herrira, bainan etxetik etxera gaitzeruak desberdinak dira (Duvoisin). Ekialdeko erabilera nagusia eta ia bakarra dugu hau, mendebaldeko idazle bakarren batek erabili badu ere.
|
|
|
– ez... bakarrik... baizik...: Bekatuaren izenez ez da obrazkoa bakarrik aditzen, baizik gogoz, hitzez, eskuz edo beste edozer gisatan egiten dena (Agirre Asteasukoa); Eta zergatik eskatzen dugu
|
ez
bakarrik digula egunorokoa, baizik egun eman degigula (Gerriko). Molde hau gipuzkerazko testuetan ageri da, batik bat.
|
|
|
A. Irazusta).
|
Ez
bakarrik... baizik eta: Ezagupide horiek xeheki bilatu eta argiki eman nahi ditugu, ez bakarrik elizakoak hartzeko, baizik eta azkenetan daudenen egin beharrak egiteko, nola ordenuak eginarazteko (Larreko).
|
|
|
Ez bakarrik... baizik eta: Ezagupide horiek xeheki bilatu eta argiki eman nahi ditugu,
|
ez
bakarrik elizakoak hartzeko, baizik eta azkenetan daudenen egin beharrak egiteko, nola ordenuak eginarazteko (Larreko). Ez... bakarrik,... baizik:
|
|
|
–
|
ez
bakarrik... ezpada (ze): Egiten dabee pekatu mortal dendari, zapatari, errementari, eta beste honelako ofizikoko askok, ez bakarrik gastetan dabe euren irabazi guztija ardao, joko eta beste ekandu zitaletan, ezpada eztabe ardurarik hartu nahi, euren umiai irakasteko euren ofizijua, edo besterenbat (Astarloa);[...] bene benetako malko hari mingotsak isurtzen ditugu, eta ez bakarrik ez dauka lekurik besteen pozak geure barruan, ezpada ze mingostasun barriak emoten deuskuz (Agirre).
|
|
|
– ez bakarrik... ezpada (ze): Egiten dabee pekatu mortal dendari, zapatari, errementari, eta beste honelako ofizikoko askok,
|
ez
bakarrik gastetan dabe euren irabazi guztija ardao, joko eta beste ekandu zitaletan, ezpada eztabe ardurarik hartu nahi, euren umiai irakasteko euren ofizijua, edo besterenbat (Astarloa);[...] bene benetako malko hari mingotsak isurtzen ditugu, eta ez bakarrik ez dauka lekurik besteen pozak geure barruan, ezpada ze mingostasun barriak emoten deuskuz (Agirre).
|
|
|
– ez bakarrik... ezpada (ze): Egiten dabee pekatu mortal dendari, zapatari, errementari, eta beste honelako ofizikoko askok, ez bakarrik gastetan dabe euren irabazi guztija ardao, joko eta beste ekandu zitaletan, ezpada eztabe ardurarik hartu nahi, euren umiai irakasteko euren ofizijua, edo besterenbat (Astarloa);[...] bene benetako malko hari mingotsak isurtzen ditugu, eta
|
ez
bakarrik ez dauka lekurik besteen pozak geure barruan, ezpada ze mingostasun barriak emoten deuskuz (Agirre).
|
|
|
Ohart gaitezen, azkenik, ez ezik/ ezen/ eze eta
|
ez
bakarrik dituzten esamolde hauen ordez erabili izan direla eta erabil daitezkeela z gainera, z gain, z landa eta antzeko beste postposizio batzuk ere. Baina lehenek mintzagaiak elkartzen dituzte, edo perpausak; postposizioak, aldiz, sintagma bati eransten zaizkio perpaus bakarraren barnean.
|
|
|
28.4.7b Emendiozko esamoldeak (ez ezik/ ez ezen/ ez eze/
|
ez
bakarrik...). Baina emendioa adierazten duten edo indartzen duten hizkuntza baliabideen multzoa ez da ere, bai eta ez elementuen konbinazioetara mugatzen:
|
|
|
Horrelakoak dira, adibidez, lehenengo juntagaian ez ezik/ ez ezen/ ez eze duten egiturak: Opari mordoa jaso du, gurasoengandik ez ezik, baita izeba osabengandik ere, edo lehenengo egituran
|
ez
bakarrik dutenak: Ez bakarrik ogia, ura ere behar zuen bidaiariak.
|
|
|
Opari mordoa jaso du, gurasoengandik ez ezik, baita izeba osabengandik ere, edo lehenengo egituran ez bakarrik dutenak:
|
Ez
bakarrik ogia, ura ere behar zuen bidaiariak. Emendiozko esamolde deitzen ditugu:
|
|
|
|
Ez
bakarrik...
|