|
2007
|
|
|
Baldwin garapen soziokognitiboari buruzko ikerketaren aitzindaritzat hardaiteke, 1895 urtean ezagutzaren garapena eta gizarte garapena uztartzen dituenteoria proposatu baitzuen. Horren arabera, ez da batere egokia ezagutzarengarapena eta gizarte garapena bereiztea, biak pertsonaren eta ingurune sozialarenarteko
|
eragin
trukearen ondorio baitira. Eragin truke hori erreakzio zirkularrenbidez gertatzen da.
|
|
|
Adibidez, hauxe esan zuen: pertsona batek bere burua zein munduabesteekin dituen
|
eragin
trukeen ondorioz ezagutzen dituela.
|
|
|
Watson-ek (ikus 3.2.1.3 atala) determinismo anbientala aldezten zuen; hau da, gizabanakoainguratzen duen munduaren eraginaren jasaile pasiboa dela. Bandura k (1977,1986), berriz, elkarrekiko determinismoa proposatzen du; hau da, giza garapena, pertsonaren (haren gaitasun kognitiboak, ezaugarri fisikoak, sinesmenak, jarrerak, nortasuna, eta abar), haren jokabideen (mintzamena, mugimendu gaitasunak, eragin truke sozialak, eta abar), eta inguruko testuinguru fisikoaren eta sozialarenarteko
|
eragin
trukearen ondorioa dela (Vasta, Haitz eta Miller, 1996; Shaffer, 2002). Izan ere, pertsonaren ezaugarriak, usteak eta antzekoak dira pertsonabultzatzen dutenak bere gizarte inguruan dauden aukera guztien artetik bat edobeste hautatzera.
|
|
|
Hainbat autorek (besteak beste, Baldwin, 1906; Mead, 1934) uste dute munduratzean jaioberriak ez duela bere burua beste pertsonengandik eta objektuetatikbereizten; hau da, nahiz eta beste pertsonekin zein objektuekin jarduerak egin, hasieran ez du ulertzen bere ekintzak pertsona eta objektu horietatik bereizirikdaudenik (Carpendale eta Lewis, 2006). Mead ek (1934), adibidez, aldezten zuenNia jaioberriak ingurukoekin dituen
|
eragin
trukeen ondorioz garatzen dela. Ikuspegi kognitibo estrukturalaren jarraitzaile batzuek ere zalantzan jarri zutenjaioberriak besteengandik bereizteko gaitasuna izatea (besteak beste, Piaget, 1970; Lewis eta Brooks Gunn, 1979).
|
|
|
Teoria horiek kritika gogorrak jaso dituzte, ez dituztelako kontuan hartzengenero roletan kulturen artean zein barnean agertzen diren ezberdintasunak, ez etaazken hamarkadetan Mendebaldeko gizarteetan genero rolen inguruan gertatudiren aldaketak (Durkin, 2005). Hala, egungo azalpen biologikoek onartzen dutegenero rolen eta sexu ezberdintasunen garapena aldagai biologikoen eta sozialenarteko
|
eragin
trukearen ondorio dela (Geary, 1998; Kenrick eta Throst, 1993; Kenrick eta Luce, 2000; McDonald, 1988 in Durkin, 2005).
|
|
|
Carol Gilligan ek (1982), esate baterako, nerabeek abortuari buruzko narrazioetan hartuko lituzketen erabakietan oinarrituz, garapen moralaren honako sekuentzia hau eratzen du: Nia zaintzeabiziraupen pertsonala ziurtatzeko (moral aurrekonbentzionala); besteak zaintzeazarduratzea, norbera ongi ikusia izateko (moral konbentzionala); norbera eta besteakzaintzea,
|
eragin
trukearen ondorio den aldetik (moral postkonbentzionala).
|
|
|
obeditzea eskatzen duten eta eginbeharrakdakartzan haurraren kanpotik ezarritako arau zehatzen araberako morala.Bosgarren urtearen inguruan hasten da garatzen, eta hamaikagarren urtera arteirauten du. Haurraren irudikapen egozentrikoaren eta helduaren autoritatearenarteko
|
eragin
trukearen ondorio da moral horren izaera heteronomoa. Heteronomiamoral horren adierazpen bat errealismo morala litzateke.
|