|
2017
|
|
|
Informazio behar hau (edo beste era batean esanda, ezagutza hutsunea) 2 galdera motatan sailka dezakegu: «Orokorrak» (ingelesez «Background» bezala izendatuak), arazo kliniko bati buruzko (gaixotasuna, tratamendua?) ezagutza orokorra behar dugunean sortutako galderak, edo «Espezifikoak» (ingelesez «Foreground»), paziente baten egoerari buruzko ezagutza zehatza behar dugunean sortutakoak.Galdera orokorrek
|
bi
atal dituzte: galdetzaileari dagokiona (nor, zer, nola, noiz, non, zergatik) eta arazo klinikoari dagokiona (gaixotasuna, tratamendua, etab.), galdera hauei testuliburu bat kontsultatuz erantzun dakieke (adibidez, espezialitateko eskuliburu bat). Galdera espezifikoak, berriz, praktika klinikoan sortzen dira, eta hauentzako erantzunek paziente jakin bati buruzko erabakiak hartzen laguntzen dute (2).
|
|
|
Iragazte prozesu bati jarraitu dioten beste tresna batzuk CATak dira («CriticallyAppraisedTopic»). CATa galdera kliniko baten inguruan antolatutako ebidentzia ikerketen laburpen estandarizatua da, eta
|
bi
helburu ditu: ikerketaren kritika eta emaitzen garrantzi klinikoaren adierazpena (5).?
|
|
|
Dimetiltriptamina heste hodian degradatua izango litzateke, IMAOekin batera hartuko ez balitz. Hori dela-eta, ezinbestekoa da
|
bi
landareak batera hartzea DMTak bere eragin haluzinatzailea mantendu ahal izateko. Ayahuascak, eragin lasaigarriak izateaz gain, entzumen eta ikusmen haluzinazioak sor ditzake.
|
|
|
Azken urte hauetan, uda heltzean, komunikabideek droga berrien berri ematen digute eta horien eragin arriskutsuak azpimarratu: duela hiru urte «droga kanibala» izan zen eta duela
|
bi
«flakka» deritzona. Baina, zein da egun droga berriek gizartearentzat ekartzen duten arriskua?
|
|
|
MIA jasaten duten gizonezkoek eta emakumezkoek jasotzen duten arreta antzekoa den jakiteko, aztertu ditugu BIHOTZEZ sarean 2012ko urriaren 1etik 2013ko apirilaren 30era eta 2014ko urriaren 1etik 2015eko apirilaren 30era modu prospektiboan jasotako datuak.
|
Bi
epe horiek hartzea erabaki da, BIHOTZEZ sareko koordinazio batzordeak ikuskatu baititu datu horiek, garai horietan EAEn gertatu diren IA guztiak jaso direla ziurtatuz eta datuen fidagarritasuna bermatuz.? –
|
|
|
Guztira
|
bi
epeetan 913 gaixo artatu ziren, 234 emakume eta 639 gizon. Emakumeen batez besteko adina gizonezkoena baino 10 urte zaharragoa izan zen.
|
|
|
1 irudian ikus daiteke
|
bi
epeetan zehar sarearen kalitatea neurtzen duten parametroen bilakaera sexuaren arabera, horretarako bi epeetako parametroen medianen kenketa egin da.
|
|
|
1 irudian ikus daiteke bi epeetan zehar sarearen kalitatea neurtzen duten parametroen bilakaera sexuaren arabera, horretarako
|
bi
epeetako parametroen medianen kenketa egin da.
|
|
|
Sarea eraginkorra izango bada, bere helburuetako batek izan behar du tarte hori murriztea (19). EAEko sarean ikusi da ez dela aldaketarik egon aztertutako
|
bi
epeen artean. Gizonezkoen artean, sintomak hasi eta LHMrako tartean 75 min (40) luzatu zen aztertutako lehenengo epean eta 80 min (45) bigarrenean.
|
|
|
2012ko azaroan eta abenduan, listeriosi taldekatze bat agertu zen
|
bi
haurdun eta haien jaioberrien artean.
|
|
|
|
Bi
haurdunek sukar agerraldi eta erditze goiztiarrak izan zituzten. Jaioberriek meningoenzefalitisa garatu eta, ondorioz, Donostia Ospitaleko Jaioberrien Unitatean ospitaleratuta egon beharra izan zuten.
|
|
|
Jaioberriek meningoenzefalitisa garatu eta, ondorioz, Donostia Ospitaleko Jaioberrien Unitatean ospitaleratuta egon beharra izan zuten.
|
Bi
emakumeak herri berekoak ziren, Tolosa, eta galdeketa epidemiologikoak ez zuen arriskuko elikagairik identifikatu. Elkarren artean antzeko zuten ezaugarri bakarra harategi bereko bezeroak izatea izan zen.
|
|
|
3 haurdun biltzen zituen, Elgoibar, Azpeitia eta Eibarko bizilagun zirenak. 3 emakume horietatik
|
bik
erditze goiztiarrak izan zituzten.
|
|
|
Estresaren aurrean erabilitako estrategien arabera,
|
bi
talde osatu ziren. Ingurunea gehiago esploratu eta aurkaria gehiago mehatxatu zuten saguek talde aktiboa osatu zuten; talde pasiboa, aldiz, geldirik eta defentsa sumisio jokaeretan denbora gehiago iragan zuten saguez osatu zen.
|
|
|
2015ean 8,8 milioi heriotza eragin zituen, hau da, 6 heriotzatik 1 kantzerrak eragin zuen. Gainera datozen
|
bi
hamarkadetan, kasu berrien kopurua% 70 haziko omen da (2).
|
|
|
|
Bi
nahasteek harreman estua dute. Hainbat ikerketaren arabera, nahaste depresiboen prebalentzia hirukoitza da minbizia igaro duten gaixoetan (3).
|
|
|
aurreko atalean aipatu bezala, zitokinek IDO aktibatzean kinureninaren deribatuen produkzioa areagotu egiten da.
|
Bi
dira kinureninaren deribatuak (18): funtzio babeslea duen azido kinurenikoa eta neurotoxikoa den azido kinolinikoa.
|
|
|
– Estres egoeran erabilitako estrategien arabera,
|
bi
talde osatzea: jokaera aktiboa edo pasiboa desberdinduz.
|
|
|
eskizofreniadun gaixo elebidunetan azterketa psikopatologikoa ama hizkuntzan eta bigarren hizkuntzan egitean topatu diren ezberdintasunak landu dituzten ikerketak identifikatu eta emaitzak laburbiltzea. Horretarako, Pubmed bilatzailea erabiliz (I) gaixo psikotiko (eskizofreniko, eskizoafektibo edota sintoma psikotikoak dituzten gaixo bipolar) elebidunekin egindako lanak eta (II)
|
bi
hizkuntzatan sintoma psikotiko positiboak (haluzinazio eta delirioak) alderatzen zituztenak eskuratu genituen, denbora edo lan motari lotutako mugarik ezarri gabe. Gaiaren gaineko 15 artikulu lortu genituen; gehienek nabarmendu zuten gaixo elebidunen sintoma psikotikoen aurkezpenean hizkuntzaren araberako ezberdintasunak zeudela.
|
|
|
Entzutezko haluzinazioei dagokienez, ezberdinak zirela ama hizkuntzan edo bigarren hizkuntzan, lehen hizkuntzan nagusiki entzuteko joerarekin ere. Gure testuinguru soziala elebiduna izanda, aurkikuntza hauek kontuan hartu beharrekoak direla uste dugu, eta gaixo psikotiko elebidunen azterketa psikopatologikoa
|
bi
hizkuntzak erabiliz egitea izango litzatekeela egokiena.
|
|
|
Most of the world, s population is
|
bi
or multilingual. Much has been written about the importance of language in the therapeutic relationship due to the impact of misunderstandings.
|
|
|
Inklusio irizpideak honakoak izan ziren: (I) gaixo psikotiko (eskizofreniko, eskizoafektibo edota sintoma psikotikoak dituzten gaixo bipolar) elebidunekin egindako lanak eta (II)
|
bi
hizkuntzatan sintoma psikotiko positiboak (haluzinazio eta delirioak) alderatzen zituztenak. Lanen eskasia dela-eta, ez zen ikerketa motan oinarritutako mugarik ezta argitaratze data mugarik ere ezarri.
|
|
|
Antikolinergikoek eragindako delirium bat egin zuen aurrerago, eta orduan haluzinazioak, mehatxagarriak izanda ere, gaztelaniaz aditu zituen. Psikosi toxikoak eragindako arousal maila baxuak gaztelania erabiltzeko gaitasuna bakarrik mantentzea eragin zezakeela proposatu zuten egileek, etiologia ezberdineko psikosi egoera
|
bi
horietan sumatu ziren ezberdintasunak azaltzeko.
|
|
|
Wang et al.ek 1998an (14), 6 gaixo eskizofrenikok osatutako kasu sorta bat deskribatu zuten. Sei gaixoetatik lau txinatar amerikarrak ziren eta
|
bi
latinoamerikarrak. Entzutezko haluzinazioen fenomenologia deskribatu zuten euren lanean, lehen edo bigarren hizkuntzaren lehentasun argirik hauteman gabe.
|
|
|
Horietatik 77 eskizofrenikoak ziren, 13k psikosi afektibo bat zeukaten eta 10ek etiologia organikoko psikosia. Gehienek(% 56) entzutezko haluzinazioak euren ama hizkuntzan bakarrik zeuzkaten,% 41ek
|
bi
hizkuntzatan (ingelesean eta ama hizkuntzan), eta% 15,2k baino ez zituen bigarren hizkuntzan soilik entzuten.
|
|
|
Azkenik Brown eta Weisman de Mamani k 2017 urtean (20) ikerlan
|
biren
emaitzak azaldu zituzten. Alde batetik, eskizofrenia edo nahasmendu eskizoafektiboa zeukaten 222 gaixo aztertu zituzten BPRS galdetegia erabiliz, haien lehen edo bigarren hizkuntzan.
|
|
|
Hau guztia ulertzen ere laguntzen du 2011 urtean argitaratutako metaanalisi batek (22). Elebidunetan hizkuntza
|
biek
garunean daukaten kokapena aztertu zuten ordura arte argitaratuta zeuden lanak erabiliz, eta subjektuak bigarren hizkuntzan zeukaten gaitasun mailaren arabera taldekatu zituzten. Gaitasun altuko elebidunetan hizkuntza biek garunean zeukaten kokapena antzekoa zen, nagusiki ezker hemisferioaren eremu frontotenporalaren parte hartzearekin.
|
|
|
Elebidunetan hizkuntza biek garunean daukaten kokapena aztertu zuten ordura arte argitaratuta zeuden lanak erabiliz, eta subjektuak bigarren hizkuntzan zeukaten gaitasun mailaren arabera taldekatu zituzten. Gaitasun altuko elebidunetan hizkuntza
|
biek
garunean zeukaten kokapena antzekoa zen, nagusiki ezker hemisferioaren eremu frontotenporalaren parte hartzearekin. Gaitasun baxuko elebidunetan, ordea, lehen hizkuntzak aipatutako antolamendua zeukan bitartean, bigarren hizkuntzaren igorpenean eremu zabalagoek hartzen zuten parte, eta deigarria zen eskumako hemisferioaren inplikazioa beharrezkoa zela, konpentsazio mekanismo bat izango balitz bezala.
|
|
|
Sintomen adierazpenean hautematen diren ezberdintasunen neurobiologia oraindik argi ez badago ere, ebidentzia nahikoa dago ondorioztatzeko ezen sintomen adierazpen ezberdina agertzen dela hizkuntza
|
bietan
, eta, beraz, desiragarria litzatekeela gaixo psikotiko elebidunen ebaluazioa kliniko elebidun batek egitea. Azterketa psikopatologiko osoa ez bada ere, garrantzitsua litzateke behintzat sintoma zehatzen azterketa edo sakontzea hizkuntza bietan egitea.
|
|
|
Sintomen adierazpenean hautematen diren ezberdintasunen neurobiologia oraindik argi ez badago ere, ebidentzia nahikoa dago ondorioztatzeko ezen sintomen adierazpen ezberdina agertzen dela hizkuntza bietan, eta, beraz, desiragarria litzatekeela gaixo psikotiko elebidunen ebaluazioa kliniko elebidun batek egitea. Azterketa psikopatologiko osoa ez bada ere, garrantzitsua litzateke behintzat sintoma zehatzen azterketa edo sakontzea hizkuntza
|
bietan
egitea. Horrekin loturik, Oquendok (23) psikoterapian bigarren hizkuntzaren erabilera bikoitza azaldu zuen hizkuntza independentziaren kontzeptutik abiatuta.
|
|
|
klinikoek azterketa psikopatologikoa egiteko orduan gaixo psikotikoaren
|
bi
hizkuntzak menperatzeak, eta hizkuntza batetik bestera pasatu ahal izateak, informazio zabalagoa eskuratzea ahalbidetu dezakeela uste dugu.
|
|
|
Hala ere, hizkuntzak independenteki zuen eragina ondorioztatzea zaila da; izan ere, gaixo gehienak euren aukerazko hizkuntzan artatu baitziren, eta ikertzaile horiek deskribatu zutenaren arabera, kulturak hizkuntzak baino eragin handiagoa izan lezake. Hala ere, ikerlan
|
bi
horiek bat datoz esatean profesionalen eta gaixoaren arteko gertutasunak atxikidura hobetzen duela. Gaixoa bere lehen hizkuntzan artatzeak gertutasun hori areagotu lezake, eta, ondorioz, atxikidura maila.
|
|
|
Laburbiltzeko, aztertutako ekarpenek
|
bi
puntu azpimarratzen dituzte. Alde batetik, badirudi gaixo psikotiko elebidunek, azterketa psikiatrikoa euren ama hizkuntzan egitean, bigarren hizkuntzan baino deliriozko sintoma ugariagoak edo larriagoak adierazten dituztela kasu askotan.
|
|
|
Badirudi hizkuntzek garunean duten kokapena eta hedapena hizkuntza horiek bereganatu diren adinaren eta egungo erabileraren araberakoak direla hein handi batean, eta aldagai horiek, edo subjektuek hizkuntza bakoitzean duten ezaguera, maila bederen, gutxi batzuek baino ez dute hartu kontuan. Esperimentalak diren ikerlan gutxiek, gainera, ez dute prozedura bera erabili; batzuek subjektu berari galdeketa
|
bi
hizkuntzatan egin dieten bitartean, intrasubjektu konparazioa gauzatuz, beste batzuek, Brown-en ikerketa kasu, lehen hizkuntzan egin diete batzuei eta bigarren hizkuntzan besteei, intersubjektu konparazioa eginez eta ausazko taldekatze barik. Berrikusketari dagokionez, beste hizkuntza batzuetan gaiari buruzko lanak argitaratuta badaudela ikusi dugun arren, ingelesez eta gaztelaniaz daudenak baino ez ditugu bildu.
|
|
|
Hori dela eta, ezin dugu esan argitaratuta dagoen informazio guztia batu dugunik berrikusketa honetan. Alabaina, mugak muga eta ikusitakoaren arrazoia edozein izanda ere, praktika klinikorako erabilgarria den aurkikuntza nagusia aipatutako
|
bi
puntuetan laburbildutakoa da, alegia, gaixo psikotiko elebidunak sintomen adierazpen ezberdina egiteko joera daukala bere bi hizkuntzetan, eta, beraz, egokiena azterketa psikopatologikoa bi hizkuntzak erabiliz egitea izango litzatekeela.
|
|
|
Hori dela eta, ezin dugu esan argitaratuta dagoen informazio guztia batu dugunik berrikusketa honetan. Alabaina, mugak muga eta ikusitakoaren arrazoia edozein izanda ere, praktika klinikorako erabilgarria den aurkikuntza nagusia aipatutako bi puntuetan laburbildutakoa da, alegia, gaixo psikotiko elebidunak sintomen adierazpen ezberdina egiteko joera daukala bere
|
bi
hizkuntzetan, eta, beraz, egokiena azterketa psikopatologikoa bi hizkuntzak erabiliz egitea izango litzatekeela.
|
|
|
Hori dela eta, ezin dugu esan argitaratuta dagoen informazio guztia batu dugunik berrikusketa honetan. Alabaina, mugak muga eta ikusitakoaren arrazoia edozein izanda ere, praktika klinikorako erabilgarria den aurkikuntza nagusia aipatutako bi puntuetan laburbildutakoa da, alegia, gaixo psikotiko elebidunak sintomen adierazpen ezberdina egiteko joera daukala bere bi hizkuntzetan, eta, beraz, egokiena azterketa psikopatologikoa
|
bi
hizkuntzak erabiliz egitea izango litzatekeela.
|
|
|
Hego Euskal Herria eremu elebiduna izanda ere, osasun sistemetan gaztelania da komunikazio hizkuntza eta idatzizko informazio kliniko gehiena hizkuntza horretan dago. Txosten eta eboluzio oharrak gaztelaniaz idatzi beharrak zaildu egiten du ahozko harremana beste hizkuntza batean ezartzea, eguneroko jardunean nekeza baita ahoz jaso eta idatziz gorde behar den informazioa
|
bi
hizkuntzatan maneiatzea. Joera hori aldatzea zaila da, gainera, gaur egun oraindik profesionalen zati handi batek ez du euskara menperatzen, eta dokumentazio klinikoa denek ulertzea gaztelaniak baino ez du bermatzen.
|
|
|
Dena dela, eta nekezagoa bada ere, ikusitakoaren arabera badirudi garrantzitsua litzatekeela gaixo eskizofreniko elebidunen azterketa psikiatrikoa hizkuntza
|
biak
erabiliz egitea, batez ere ama hizkuntza euskara dutenen artean. Horrela egiteak gaixo elebidunaren sintomen ikuspegi zabalagoa jasotzen lagun diezaguke.
|
|
|
Pankreatitis akutuaren bilakaera klinikoak
|
bi
fase ditu (5). Lehen astean, Hanturazko Erantzun Sistemikoaren Sindromea garatu liteke, nekrosiak eragindako bitartekariak direla-eta.
|
|
|
Pankreatitis akutua diagnostikatzeko, honako irizpide hauetatik
|
bi
izan behar ditu pazienteak (11): sabeleko mina, amilasa edo/ eta lipasa mailak oinarrizkoen gainetik hiru aldiz igotzea, eta irudi probetan bateragarria den emaitza izatea.
|
|
|
– Lehen
|
bi
egunetan baraurik egongo denez, hidratazio egokia mantendu behar dugu. Lehen egunean hidratazioak indartsuagoa izan behar du, eta betiere diuresia ondo neurtuz, aurrez azaldu den moduan paziente hauek hipobolemia garatzeko arrisku handia dutelako (21).
|
|
|
Sailkapen horrek baina, larritasun gutxiko pazienteak ere larrien taldean sartzen ditu, eta horregatik baztertua izan da. Badakigu pankreatitis akutu baten garapena baldintzatzen duten
|
bi
faktore nagusiak organo gutxiegitasunaren garapena eta pankrearen nekrosiaren infekzioa direla (33, 34). Horretan oinarriturik, bi sailkapen berri garatu dira azken urteotan, ezberdintasun txiki batzuk dituztenak elkarren artean:
|
|
|
Badakigu pankreatitis akutu baten garapena baldintzatzen duten bi faktore nagusiak organo gutxiegitasunaren garapena eta pankrearen nekrosiaren infekzioa direla (33, 34). Horretan oinarriturik,
|
bi
sailkapen berri garatu dira azken urteotan, ezberdintasun txiki batzuk dituztenak elkarren artean: Atlantako Sailkapen Berrikusia, eta Determinanteetan Oinarrituriko Sailkapena (35, 36).
|
|
|
Sailkapen sistema hauek baina, pazientearen bilakaeraren bukaeran soilik erabil daitezke, lehen momentuan ez dakigulako organo gutxiegitasuna garatuko duten ala ez, eta nekrosia infektatuko den ala ez. 1 taulan
|
bi
sailkapenok deskribatzen ditugu. Dena den, gure ikerketa taldeak ikusi du Determinanteetan Oinarrituriko Sailkapenak hainbat arazo dituela, talde berean bilakaera ezberdineko pazienteak sartzen dituelako:
|
|
|
Galdesortaz gain, gernuko kotinina mailak ere neurtu ziren haurdunaldiaren 32 astean. Kotinina nikotinaren metabolito nagusia da eta azken
|
bi
egunen tabako aktiboaren zein pasiboaren informazio objektiboa ematen du (22 orduko batez besteko bizitza organismoan). Bilboko Osasun Publikoko Laborategian EIA microplate test kit a (OsaRure Technologies Inc, Bio Rad) erabili zen.
|
|
|
Banaketa ez normala baina asimetrikoa sumatzen da, eskumara lerratutako banaketa. Aldi berean, laginaren gehienak, hiru laurdenak gutxienez, puntuazio txikia erakusten zuen
|
bi
azpieskalatan.? –
|
|
|
4 taulak ADHNaren lotura aldagai sozioekonomikoekin erakusten du. Mutilek
|
bi
azpieskaletan eta ADHN orokorrean puntuazio altuagoa edukitzeko arrisku handiagoa dute neskek baino, esanguratsua. Gurasoen ikasketak modu esanguratsuan lotzen dira ADHNaren puntuazioarekin; ikasketa baxuak dituztenean bi azpieskaletan eta, orokorrean, ADHN osoan, arrisku handiagoa ikusten da.
|
|
|
Mutilek bi azpieskaletan eta ADHN orokorrean puntuazio altuagoa edukitzeko arrisku handiagoa dute neskek baino, esanguratsua. Gurasoen ikasketak modu esanguratsuan lotzen dira ADHNaren puntuazioarekin; ikasketa baxuak dituztenean
|
bi
azpieskaletan eta, orokorrean, ADHN osoan, arrisku handiagoa ikusten da. Maila sozialarekin, berriz, lotura dago, baina ez da hain handia; aitek klase sozial baxua dutenean arreta defizita esanguraz umeek arrisku handiagoa dute.
|
|
|
Arreta defizitaren diagnostikoa egiteko baldintza (6 sintoma edo gehiago) 3 mutilek betetzen zuten; neska batek eta
|
bi
mutilek hiperaktibitatearen diagnostikoa eta bi mutilek ADHN mota nahasia erakusten zuten. Guztira 8 ume;% 2,5eko prebalentzia sumatzen da gure laginean,% 0,6 neskengan eta% 4,3 mutilengan (ez da taulan azaltzen).
|
|
|
Arreta defizitaren diagnostikoa egiteko baldintza (6 sintoma edo gehiago) 3 mutilek betetzen zuten; neska batek eta bi mutilek hiperaktibitatearen diagnostikoa eta
|
bi
mutilek ADHN mota nahasia erakusten zuten. Guztira 8 ume;% 2,5eko prebalentzia sumatzen da gure laginean,% 0,6 neskengan eta% 4,3 mutilengan (ez da taulan azaltzen).
|
|
|
Horrela, beste ikerketek tabakoaren eta ADHNaren arteko erlazio hori indargabetzen dute. Ildo beretik, oinarri genetikoa aztertu nahian,
|
bi
haurdunalditan zehar kontsumo ezberdina izan duen ama ikertzean (lehen haurdunaldian zehar erre du eta bigarren haurdunaldian ez du erre), ikusi da bi neba arreben artean ez dagoela ezberdintasunik; hau da, esposizioa jasan duen haurrak ez duela arrisku gehiagorik ADHNa izateko, esposizioa jaso ez duenak baino (10). Horrek faktore genetikoen edo nahaste faktoreen garrantziaz pentsarazten digu.
|
|
|
Horrela, beste ikerketek tabakoaren eta ADHNaren arteko erlazio hori indargabetzen dute. Ildo beretik, oinarri genetikoa aztertu nahian, bi haurdunalditan zehar kontsumo ezberdina izan duen ama ikertzean (lehen haurdunaldian zehar erre du eta bigarren haurdunaldian ez du erre), ikusi da
|
bi
neba arreben artean ez dagoela ezberdintasunik; hau da, esposizioa jasan duen haurrak ez duela arrisku gehiagorik ADHNa izateko, esposizioa jaso ez duenak baino (10). Horrek faktore genetikoen edo nahaste faktoreen garrantziaz pentsarazten digu.
|
|
|
Modu horretan, amaren tabakismoaren eta ADHNaren arteko lotura amarekin genetikoki erlazioa zuten haurren artean soilik ikusi zen eta genetikoki erlaziorik ez zutenen kasuan ez zen ADHNa izateko arrisku handiagorik ikusi, nahiz eta amak haurdunaldian zehar tabakoa kontsumitu. Hala ere,
|
bi
taldeetan esanguratsua izan zen haurraren pisu baxua: bai genetikoki lotura zutenek baita ez zutenek ere pisu baxua azaldu zuten tabakoarekiko eraginpean.
|
|
|
Gainera, lehen aipatutako ikerketa norvegiarraren arabera, ADHNaren kasu kopurua hainbat urtetan zehar egonkor mantendu den bitartean, erretzaileen kopurua murrizten ari da. Benetan tabakoak ADHNaren garapenean eragina izango balu,
|
bien
prebalentziak proportzionalak lirateke eta ez alderantziz proportzionalak errealitatean gertatzen den moduan (9).? –
|
|
|
Ikerketa honen emaitzen arabera, mutilek ADHNa izateko arrisku handiagoa dute, arreta defizitaren esparruan, batez ere. Arreta defizitaren diagnostikoa egiteko baldintza 3 mutilek betetzen zuten, neska batek eta
|
bi
mutilek hiperaktibitatearen diagnostikoa eta bi mutilek ADHN mota nahasia erakusten zuten. Guztira% 2,5eko prebalentzia sumatzen da gure laginean;% 0,6 neskengan eta% 4,3 mutilengan.
|
|
|
Ikerketa honen emaitzen arabera, mutilek ADHNa izateko arrisku handiagoa dute, arreta defizitaren esparruan, batez ere. Arreta defizitaren diagnostikoa egiteko baldintza 3 mutilek betetzen zuten, neska batek eta bi mutilek hiperaktibitatearen diagnostikoa eta
|
bi
mutilek ADHN mota nahasia erakusten zuten. Guztira% 2,5eko prebalentzia sumatzen da gure laginean;% 0,6 neskengan eta% 4,3 mutilengan.
|
|
|
Umeak 4 urteko pediatria kontrola egiteko kontsultara eramaten zituzten helduei ADHD DMS IV pasatu zitzaien.
|
Bi
azpieskala ditu DMS IV, arreta defizita eta hiperaktibitatea/ inpultsibitatea neurtzen dutenak, 0tik 27 puntu bitartean, bakoitzean. Menpeko aldagaien asimetria dela eta, erregresio binomial negatiboa erabili zen analisi estatistikorako.
|
|
|
Berrikuspen honetan, loezinerako farmazietan eskuragarri ditugun landareak bildu dira,
|
bi
taldeetan banatuz: loezina tratatzeko erabilgarriak diren landareak eta loezina tratatzeko erabilgarriak izan daitezkeen landareak.
|
|
|
Ikerketa gehienen arabera, baleriana aho bidez hartzean, lo latentzia apalki jaitsi eta loaren kalitate subjektiboa hobetzen da. Oheratu baino
|
bi
ordu lehenago 400 mg baleriana hartzen dituzten pazienteetan ikusi da onurarik handiena.Balerianaren sustraiak 150 konposatu izan ditzake, horien artean gehien ikertu direnak hauek dira: balepotriatoak, olio esentzialak, baleranona eta azido baleronikoa.
|
|
|
Entsegu klinikoek erakutsi dutenez, pasio lorearen lehortutako estraktu alkoholiko espezifikoaren 400 mg aho bidez egunean
|
bi
aldiz hartuz gero, 2 astetan zehar antsietate ez espezifikoa murrizten du. Efektu sedatzaileak erakutsi ditu, eta, teorikoki, beste landare sedatzaile batzuekin batera erabiltzen denean, efektu terapeutikoak zein eragin desiragaitzak handitzen dira.
|
|
2018
|
|
|
Defentsa mekanismo horiek berezkoak edo hartutakoak ala adaptatiboak izan daitezke. Berezko defentsa mekanismoen barnean berezko erantzun immunea dago,
|
bi
prozesu nagusi barne hartzen dituena: hantura edo inflamazioa eta fagozitosia.
|
|
|
Triptofano aminoazidoaren (serotoninaren aitzindaria dena) degradazioa katalizatzen du eta hori kinurenina bihurtu. Kinurenina degradatzean, neurotoxikoa den azido kinolinikoa (N metil D aspartato edo NMDA hartzaile glutamatergikoen agonista) sortzen da, baita beste
|
bi
metabolito ere, batek kalte oxidatiboa eragin dezakeelarik (8).
|
|
|
Teoria honek depresio endogenoaren etiopatogenia nerbio sistema zentralean gertatzen den aktibitate monoaminergikoaren (noradrenergikoa edota serotonergikoa) gutxitzearekin erlazionatzen du.
|
Bi
neurotransmisoreen sinapsietan, bai maila presinaptikoan bai maila postsinaptikoan, gertatzen diren hainbat mekanismoren asalduren ondorioz, tarte sinaptikoan erabilgarri dagoen noradrenalina edo/ eta serotonina kantitatea murriztua egongo litzateke (1 irudia); horrela, bi sistemen funtzioa kaltetuz eta horiekin erlazionatutako garuneko beste zati batzuetan ere eragina izanez, hala nola hipokanpo...
|
|
|
Teoria honek depresio endogenoaren etiopatogenia nerbio sistema zentralean gertatzen den aktibitate monoaminergikoaren (noradrenergikoa edota serotonergikoa) gutxitzearekin erlazionatzen du. Bi neurotransmisoreen sinapsietan, bai maila presinaptikoan bai maila postsinaptikoan, gertatzen diren hainbat mekanismoren asalduren ondorioz, tarte sinaptikoan erabilgarri dagoen noradrenalina edo/ eta serotonina kantitatea murriztua egongo litzateke (1 irudia); horrela,
|
bi
sistemen funtzioa kaltetuz eta horiekin erlazionatutako garuneko beste zati batzuetan ere eragina izanez, hala nola hipokanpoan (oroimenarekin erlazionatua), garunaren aurreko kortexean (PFC) (egoera animikoarekin erlazionatua), hipotalamoan (gosearen eta oroimenaren erregulatzailea) eta amigdalan (beldurraren eta antsietatearen prozesuekin erlazionatua).
|
|
|
Azken 40 urteetan egin diren ikerketen arabera, depresioaren ezaugarri sendoenetariko
|
bi
HPA ardatzaren feedback negatiboaren erregulazioaren desoreka eta kortisolaren hiperjariapena dira (10). Feedback horren bidez gertatzen den glukokortikoideen bidezko ardatzaren inhibizioa gutxitua dagoela proposatu da, beraz, HPA ardatza hiperaktibatua legoke (11).
|
|
|
|
Bi
bider ohikoagoa da depresioaren diagnosia emakumeengan gizonezkoetan baino, eta, ondorioz, baita farmako antidepresiboen erabilera ere. Hala ere, estresarekin lotutako nahasteen eta haien tratamenduaren inguruko ikerketa gehienak animalia arretan egiten dira, eta ikerketetako emaitzak gizon nahiz emakumeetara orokortzen dira gero.
|
|
|
Hori guztia kontuan izanda, lan honek
|
bi
helburu nagusi ditu:
|
|
|
Depresio sintomatzat hartzen da, eta animalietan sakarosaren lehenestea (sucrosse preference test, SPT) behatuz aztertzen da. Saguei
|
bi
edalontzi jartzen zaizkie aukeran, bata sakarosadun urarekin eta bestea ur hutsarekin. Depresio zantzua duten saguek ur gozo gutxiago edan ohi dute.
|
|
|
Analisi estatistiko guztiak Windowsentzako SPSS 22 programa erabiliz egin ziren eta esangura maila p< 0.05ean finkatu zen (p< 0.05*; p< 0.01**; p< 0.001***). Aldagai biologikoak eta jokabide aldagaiak aztertzeko
|
bi
faktoreko ANOVA erabili zen, eta estresaeta farmakoafaktoreen arteko elkarrekintza kasuetan Post hoc testa, Bonferroniren irizpideari jarraiki. Bibrisen analisia egiteko, kontingentzia taulak erabili ziren.
|
|
|
Estresak 5HIAA maila igo zuen (F [1,47]= 14.88; p= 0.000), eta benlafaxinak ere norabide berean eragin zuen igoera (F [1,47]= 4.32; p= 0.017) (5 grafikoa). Hala ere, ez zen
|
bi
faktoreen arteko elkarreraginik aurkitu.
|
|
|
Baina antsietatea behatzeko erabiltzen den OF proban ez da kontrol eta estresatuen arteko alderik nabarmendu. Litekeena da farmakoa edo seruma emateko peritoneo barneko ziztadek kontrolei antsietate zantzuak eragin izana, eta, hori dela-eta, OF proban
|
bi
taldeen artean ezberdintasun esanguratsurik aurkitu ez izana, baita sagu kontrolen pisu irabazia moteldu izana ere.
|
|
|
Gorputz masaren indizeari eta generoari dagokienez, estatistikoki desberdintasun esanguratsuak (p< 0.05) aurkitu ziren. Gizonezkoen kasuan portzentaje altuena gainpisuan aurkitzen zen, eta emakumezkoen kasuan, ostera, obesitatean, baina
|
bi
kasuetan portzentaje baxuena normaltasunean aurkitzen zen (1 irudia).
|
|
|
Partaideen% 67,8k egunean 2 baso ur edaten zituela adierazi zuen, bestalde% 12,5ek
|
bi
baso baino gutxiago edaten zuela. Gazteak ziren ur gehien edaten zutenak,% 25ek sei ur baso baino gehiago edaten zituen eta% 40k 4 baso bitartean.
|
|
|
Parte hartzaile gehienak pisu egokitik gora zeuden, eta programa horretan tratatzen ziren patologiak kontuan hartzen baditugu, espero izateko emaitza da, patologia guztiek erlazio zuzena baitute obesitatearekin. Beraz, ikerketa honetan lortutako emaitzak gizartearen joerekin bat datoz, zeren Espainian
|
bi
pertsonatik bat pisu egokitik gora aurkitzen baita (1,2).
|
|
|
Beren elikadurari buruzko iritzia galdetu zitzaienean, gazteen herenak adierazi zuen ez zuela elikadura onik; portzentaje hori, aldiz, asko gutxitzen zen nagusien kasuan,% 8,6koa izanik. Ezberdintasun handi horren arrazoi nagusiak
|
bi
izan daitezke: lehenengoa, gaur egungo gizartean jendeak, eta batez ere gazteek, gero eta denbora gutxiago eskaintzen diotela eguneroko jatekoa prestatzeari; horrela, janari azkarra edo aurrekoz prestatua jatea gero eta arruntagoa da.
|
|
|
Diabetesa pairatzen zutenen artean, deigarriena da% 3,8k ez zekiela zer zen gluzemia; horren arrazoiak
|
bi
izan daitezke. Alde batetik, posible da pertsona horiek hitz hori ez ezagutzea.
|
|
|
Jarduera fisikoa erregulartasunez praktikatzea eta nutrizio egoki bat izatea beharrezko
|
bi
tresna garrantzitsu dira gaixotasun askoren tratamendu eta prebentziorako. Gaixotasun horiek pairatzen dituzten pertsonek haien inguruan beharrezko ezagutza izatea ezinbestekoa da beren bizi ohiturak era egokian aurrera eraman ditzaten.
|
|
|
OMEk (Osasunaren Mundu Erakundea) gaur egungo egoera ikusita, obesitatea XXI. mendeko epidemia garrantzitsuenen artean egongo dela adierazi du. Espainiako azken datuek adierazten dutenez, helduen% 15ek obesitatea du eta% 37k gainpisua, horrek adierazten du
|
bi
pertsona heldutik bat pisu arruntetik gora aurkitzen dela (1,2). Obesitateak eragin zuzena dauka beste hainbat patologiatan, hala nola II motako diabetes mellitus ean (DM2), hipertentsio arterialean (HTA), arazo kardiobaskularretan, zenbait minbizitan eta arnas arazoak agertzeko arriskua ere ekar dezake (3,4).
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren euskarazko terminologia lanaren plangintzak
|
bi
ardatz ditu: EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa (2001ean sortua) eta Terminologia Batzordea (2002an Euskararen Aholku Batzordearen barruan sortua,?
|
|
|
|
Bi
hiztegiak UZEIk egin zituen, entitate horrek Eusko Jaurlaritzarekin, lehiaketa publikoa zela medio, sinatutako kontratuaren bidez. UZEIk hiztegien lehenengo bertsioa egin eta gero, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako Euskara Sustatzeko Zuzendaritzak, hiztegien kalitatea bermatze aldera, bi batzorde tekniko eratu zituen hiztegiok aztertzeko. Batzorde tekniko horietan hiztegiek jorratzen dituzten eremuetako adituek parte hartu zuten, hiztegien egileekin batera (UZEIkoak).?
|
|
|
Bi hiztegiak UZEIk egin zituen, entitate horrek Eusko Jaurlaritzarekin, lehiaketa publikoa zela medio, sinatutako kontratuaren bidez. UZEIk hiztegien lehenengo bertsioa egin eta gero, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako Euskara Sustatzeko Zuzendaritzak, hiztegien kalitatea bermatze aldera,
|
bi
batzorde tekniko eratu zituen hiztegiok aztertzeko. Batzorde tekniko horietan hiztegiek jorratzen dituzten eremuetako adituek parte hartu zuten, hiztegien egileekin batera (UZEIkoak).?
|
|
|
Adjektibo horiek maileguan har daitezke edo, bestela, euskarazko baliabideak erabilita eman daiteke horien adiera. Aukera
|
biak
maila berean onartu dira hiztegian.
|
|
|
entzefaloaren guneren batean odol zirkulazioaren etena. Laburbilduta, lehenengo orduetan duen eboluzioaren arabera,
|
bi
iktus iskemiko bereizten dira:? –
|
|
|
Amaren adinari, paritateari, gurasoen jatorriari (Espainia edo besteak), ikasketa mailari eta lanpostuari buruzko informazioa aurrez aurreko elkarrizketetan pasatutako
|
bi
galde sorten bitartez jaso zen.
|
|
|
|
Bi
aldagai horiek, hots, maila sozioekonomikoa eta paritatea, 1 eta 7 urteen bitartean ez dira lan honetan GParekin lotzen, baina adin horietan bi faktore azaltzen dira modu konstantean: adin gestazionalerako handia izatea eta lehenengo urtean hazkunde azkarra izatea.
|
|
|
Bi aldagai horiek, hots, maila sozioekonomikoa eta paritatea, 1 eta 7 urteen bitartean ez dira lan honetan GParekin lotzen, baina adin horietan
|
bi
faktore azaltzen dira modu konstantean: adin gestazionalerako handia izatea eta lehenengo urtean hazkunde azkarra izatea.
|
|
|
Errenta baxuko herrialdeetan adin ertaineko helduak (emakumeak batik bat) kalterik handiena jasaten dutenak. Errenta altuagoko herrialdeetan, aldiz, adin guztietan obesitateak antzera eragiten die
|
bi
sexuei, baina maila sozioekonomiko baxukoen artean obesitatearen prebalentzia altuagoa da (5).
|
|
|
|
Bi
baldintza horiez gain, SUIa lortzeko ezinbestekoa da komunitatean onartutako diagnosi, prebentzio edo tratamendurako beste baliabide egokirik eskura ez izatea, edo izanez gero, SUIrako hautagaiak gaixotasun arraroa pairatzen dutenentzako onura esanguratsua ekartzea.
|
|
|
Estimulazio elektrikoa erabiltzen duen prozedura bat da eta S3 foramenean berunezko kable bat ezartzean datza, zeina behin behineko estimulazioko gailu batera konektatua dagoen.
|
Bi
fase ditu: proba eta ezarpena.
|
|
|
Xingolen inguruan badira ikerketa ugari haien emaitzak aztertzeko. Eraginkortasunari dagokionez,
|
biena
antzekoa dela dirudi. 8.600 paziente barne zituzten 55 entsegu errandomizaturen errebisio sistematiko eta metaanalisi batean, urtebeteren buruan antzeko sendatze tasa objektibo eta subjektiboa argitaratu zen, sendatze tasa% 62 izan zelarik obturatzailean zeharreko xingolarentzat eta% 71 pubis atzekoarentzat (19).
|
|
|
– __ 1 Astean
|
bi
edo hirutan__ 2
|
|
|
GI mistoa: aurreko
|
bi
aurkikuntzak ikusi ditugunean.
|
|
|
· Tabakoa erretzea: tabakoa uzteak GIaren maiztasuna gutxitzen du eta gernu egitearen maiztasuna gutxi dezake(
|
biak
3 EM, C GG).
|
|
|
Emakumezkoetan gernu inkontinentzia (GI) sarritan agertzen den osasun arazo bat da, haien bizi kalitatea sendo asaldatzen duena; halere, lotsa edota informazio faltagatik ia erdiek ez dute kontsultatzen. Gernu inkontinentzia mota ezberdinak daude eta horien artean
|
bi
dira nagusiak: premiazko gernu inkontinentzia (PGI) eta estresagatiko gernu inkontinentzia (EGI).
|
|
|
Gernu inkontinentzia mistoa (GIM): aurreko
|
biak
batuta daudenean.
|
|
2019
|
|
|
antzeko bat lortzera, hau da, medikuak informazioa sartu eta ordenagailuak, magia antzekoa eginez, diagnostikoa eta pronostikoa asmatuko lituzkeela.
|
Bi
egile horiek, ordea, beste ikuspuntu berri bat proposatzen zuten: ordenagailuen sistemak, katalizatzaile?
|
|
|
Nahiz eta Ausazko saiakuntza klinikoak (RCT) jarraitu izaten tratamenduen efikazia/ efektibitatea eta segurtasuna ebaluatzeko gaur egun dugun tresnarik sendoena (gold estandarra), RCTetatik sortutako ebidentzia ez da nahikoa etengabe medikuntzan sortzen diren galdereei erantzun azkarra emateko, eta horrek aldakortasuna eta ziurgabetasuna eragiten du eguneroko osasun arretan.RWD datuek, zentzu honetan, abantaila dexente eskaini dezakete RCTekin alderatuta: merkeagoak eta azkarragoak izan daitezke (denbora errealean sortutako ebidentzia); RCTek erantzun gabe uzten dituzten zenbait galderei erantzuna emateko gaitasuna omen dute; normalean, RCTetan saiakuntzatik kanpo gelditzen diren paziente taldeen inguruko ikerketak RWDekin jorratu daitezke; askotan, RCTek egiten ez duten konparaketa, merkatuan dauden
|
bi
produktuen artekoa, RWDekin egin daiteke; RWD datuak erabiliz, medikamentuen benetako efektibitatea aztertu daiteke, beraz, ebidentzia sortu dezakete.
|
|
|
Sarritan, ikerketa metodoetan oinarritzen da gehiago, galderetan baino. Izatez,
|
biak
dira garrantzitsuak, eta azpiegituraren plangintzan kontuan izan behar dira bai sortzen ari diren osasun arretaren funtsezko galderak, bai EKren inguruan sortzen diren aukerak. Sortzen diren galderak gai hauen ingurukoak dira:
|
|
|
Euskadiko 2013ko Osasun Inkestaren arabera, obesitatearen prebalentziari dagokionez, desberdintasun sozioekonomikoak oso garrantzitsuak dira
|
bi
sexuetan, eta are nabarmenagoak emakumeengan. Prebalentzia handitu egiten da klase sozialean behera egitean.
|