|
2001
|
|
|
" Ni multikulturalista naiz» esaten dizutenean, eta zuk euskaraz hitz egiten baldin badiozu, besteak erdaraz baino ez du jakingo. Gainera gutxiengoa bazara, zuri botako dizute zabor ideologiko guztia, euskaldunak karlistak direla esango dizute, eta bitartean, errepresentazio kazetari boteretsu horien familia gehienak ultrakarlistak izan dira; eta esango dizute mundura itxiak gaudela, hain justu
|
bi
hizkuntza dakizkigun euskaldunok gara itxiak, eta bakarra dakien Cuencako hori dago zabalik mundura!
|
|
2002
|
|
|
Berez zerbait ederra eta aberasgarria den hori, konpondu beharreko eta konpondu ezinezko arazotzat jotzen da. Ezagutzen al du inork munduan kasuren bat non
|
bi
hizkuntza jakitea hizkuntza bat bakarrik jakitea baino kaltegarriago gerta daitekeen. Hori da batzuetan euskaldunen kasua.
|
|
2003
|
|
|
Erabat faltsua da, nafar guztien eskubide berdintasunaren printzipioan oinarriturik, hizkuntza gaitasun printzipioa zapuztea. Administrazioaren lanpostuak zerbitzu lanpostuak dira eta, hortaz, lurraldeko
|
bi
hizkuntzak jakitea balioetsi behar da eta lanpostu batzuetarako euskara jakitea nahitaezko baldintzatzat eman.
|
|
2004
|
|
|
Funtzionaltasunean oinarrituriko hizkuntza jokaeraren araua, Agotek zioen moduan, hizkuntza erabileraren lege bihurtzen baldin bada, euskaldunak ez dauka lekurik ele bitan eratu nahi den gizarte molde honetan. Euskara gutxiagok edo gehiagok jakiteak badu noski eragina honetan guztian, zuzen zuzena gainera, baina
|
bi
hizkuntzen jakite maila berdindu arteko prozesu soziolinguistiko luze bezain korapilatsuan ez da garbi ikusten jakite maila hori bera ere nola berma daitekeen euskarari buruzko jarrera balio demokratikoetan oinarritzen ez bada. Erran nahi baita, erdaldunen aldetik nagusi diren jarrera eta jokabideak diren bezalakoak izanda, oro har, ez dagoela modurik hizkuntza erabilerari buruzko jarraibideak aldatzeko.
|
|
2005
|
|
|
Euskara Euskal Herriaren ondare soziala da eta bizirik izatea ona da guztiontzat;
|
bi
hizkuntzak jakinda bakarrik aukera dezakegu zein hizkuntza erabili.
|
|
2008
|
|
|
Bi komunitateek
|
bi
hizkuntzak jakingo balituzkete askoz hobe, baina horretarako borondate ona behar da. Euskaldunok hain puristak izateari utzi behar diogu, eta hau lurralde elebiduna izanda, bakoitzak esfortzua egin behar luke guztiz integratzen.
|
|
|
Bi hizkuntza erabiltzen eta bakoitzari lotuta doan kultura eskura dugunok hauxe esango genuke: etorkinen erabateko integrazioa izateko, Euskal Herriko
|
bi
hizkuntzak jakin eta erabili behar dira. Horren arabera, bietako bat ez dakienak (eta argi dago euskara izango dela gehienetan jakingo ez dena), harrera gizartearen aberastasun kulturalaren zati funtsezko batean ez du sarbiderik izango.
|
|
2009
|
|
|
Doktrina hori Konstituzio Auzitegiak zuzendu zuen zera xedatuz: " herritarrek hizkuntzak erabil ditzaten bermatzeko, ez lekarke arazorik botere publikoek funtzionario lanpostu jakin batzuetarako
|
bi
hizkuntzak jakitea beharrezkotzat jotzea edota hori merezimendutzat hartzea bestelako merezimenduekin batera". (KAE 82/ 1986).
|
|
2014
|
|
|
Askotan oso erraz pasatzen baikara gaztelerara, guri bost balitzaigu bezala. Beti hizkuntza aldaketa norabide berean eginez, eta ez dago esan beharrik zein den norabide hori, badirudi herri honetan
|
bi
hizkuntza jakiteak buruhausteak baino ez dizkigula sortzen. Honela jarraitzen du Sanginések,"... baina badakigu pertsona desberdinak garela hizkuntza batean edo bestean.
|
|
|
Gauzak honela,"
|
bi
hizkuntza jakin eta erabiltzeak gure hitz egiteko moduan eragina.
|
|
|
Kontuak horrela, euskara ere hizkuntza ukipenean bizi da, eta euskaraz dakiten guztiek euskaraz gain beste hizkuntza bat, behintzat, badakite, hau da, esateko ia ez dago euskaldun elebakarrik. Gauzak honela,"
|
bi
hizkuntza jakin eta erabiltzeak gure hitz egiteko moduan eragina izaten du. Hizkuntzek elkarri eragiten diote eta interferentziak sortzen dira.
|
|
|
519 Mitridatesek hogeita
|
bi
hizkuntza zekizkiela, Renanek ulertzen du, que ces vingt deux langues étaient parlées par vingt deux nations soumises à son empire?. Mitridatesen inperioa ez baitzen oso zabala, Renanek uste du, qu, il s? étendait sur les nations du Caucase, vraies montagnes de langues, comme les appelle Aboulféda, où chaque petite tribu a la sienne?
|
|
2015
|
|
|
Eta plano berean jarri nahi badituzu, alderantziz litzateke kontua: hizkuntza hegemoniko bakarra den gaztelania edo frantsesa eta gure eskubideak, eskubide linguistikoak, eskubide sozialak; hizkuntza handiak dira inposatzen direnak hemen, nik
|
bi
hizkuntzak dakizkit, zurean hitz egin dezaket, zuk nirean?".
|
|
|
Horrela ikusi eta ikasi dugu: guk
|
bi
hizkuntzak dakizkigu, eta ez zaigu ezer kostatzen hizkuntzaz aldatzea. Baina, betiere, geuk utzi behar alde batera geurea, geuk erakutsi behar begirunea, geuk aldatu behar txipa, geu jaitsi behar espaloitik eta geu makurtu behar beti besteen aurrean.
|
|
|
‘elebitasunik gabeko diglosia’ delakoaren bidez, kontzeptua nahasgarria bada ere. Izan ere, elebitasuna egon badago,
|
bi
hizkuntzak jakin gabe ezin baita funtzioen arabera batean edo bestean aritu. Euskal Herrian, diglosia hizkuntza ordezkapenerako bidean pitzatzen hasi zen.
|
|
2016
|
|
|
Kontzeptu hau jarri du mahai gainean:
|
bi
hizkuntzak jakiteko betebehar zibikoa. «Bizikidetzaren izenean euskararen ezagutzaren unibertsalizazioaren alde egiten duen diskurtso bat da, eta euskaraz ez jakiteko eskubidea gaitzesten duena.
|
|
|
«Baina motibazio ezberdinarekin: herritarren eskubideak bermatzeko inportantea dela denek
|
bi
hizkuntzak jakitea. Identitate balioetan sartu gabe».
|
|
|
–Goazen euskara ikasten, bakoitzak aukera dezan?». Alegia, benetan hautatu ahal izateko
|
bi
hizkuntzak jakin behar direla; ez dakienak ezin duela aukeratu. «Bazterketaren diskurtso hori alboratu egin behar da.
|
|
|
Oroitu behar da Jean Mixel Barnetche erretorak liburu bat egina duela eliza huntaz eta liburu hori eskura daitekela beraren ganik. Dena den ondarearen egun horrentzat eskerrak handizki Marie Christine Amestoy andereari (lan handia baitu eginik ikerketetan),
|
bi
hizkuntzetan jakin baitu xeheki entzulegoari ondare horren berri emaiten nehor aspertu gabe.
|
|
2017
|
|
|
" Herri agintariek erabakiko dute zein lantokitarako izango den beharrezko
|
bi
hizkuntzak jakitea." azkenik, bi hizkuntza ofizialak ezagutzea derrigorrezkoa ez den lanpostuetara sartzeko bi hizkuntza ofizialen ezagutza meritu gisa baloratuko dela jasotzen da.
|
|
|
ezagutza, erabilera eta motibazioa (Sánchez Carrión, 1987). ...t identifikatzen (Martinez de luna eta Jausoro, 1998). izan ere, eaeko gizartean legitimitatea gaztelaniak du, hots, denek dakite gaztelania eta euskara batzuek baino ez. gizarteko aldagaiak dira hiztunak hizkuntza bat edo beste erabiltzera bultzatuko dituztenak eta, egoera diglosiko batean, indar horiek norberaren jarrerak eta borondateak baino sendoagoak dira. beraz, elebidunen kasuan, nahiz eta
|
bi
hizkuntza jakin, bakoitzaren jokaera linguistikoa ondorengo faktoreek baldintzatuko dute: hizkuntza bakoitzaren ezagupen maila, hizkuntza bakoitzak gizartean betetzen duen funtzioa, hizkuntza ordezkapenaren maiztasuna eta arrazoiak eta hizkuntza batek bestean duen interferentzia (Mackey, 1989).
|
|
|
396?
|
Bi
hizkuntza badakizkizu baina bakarrean alfabetatuta bazaude, alfabetatuta zauden hori zabalduko duzu, maiteena bestea izan arren?. Juan Luis Zabala,. Hogeita bost txio eta hiru aldarri independentziarako?, Berria,.
|
|
|
Kasu honetan elebitasuna hitza erabiltzen da, baina diglosia erabili behar da. Hiztunak
|
bi
hizkuntza dakizki, baina era desberdinean: batak gero eta funtzio gehiago betetzen ditu, besteak gelditzen direnak baizik ez. Ez daude parekaturik; beraz, diglosia bat dugu (18), ez elebitasuna, hiztun eta gizarte mailetan dagoen egoera, gaitasuna desberdina delako mintzaira batean eta bestean.
|
|
|
. Horrela sekulan baino gehiago agertuko da bizi publikoan, baina ez luzaz. Gainera
|
bi
hizkuntzak dakizkiten errientak eskas dituzte. Udalerriek ahal bezala kudeatuko dituzte aitzinetik parrokien esku zeuden eskola txikiak, eta irakaskuntzak asko behera eginen du monarkiaren itzuleraino, baita modu zaharreko bi erregeen denboran ere.
|
|
2018
|
|
|
Batzuek erantzun dute aterabidea ez dela hori, baizik eta Euskal Herri kontinentaleko eskoletan irakastea euskara, sistematikoki. Beste batzuen ustez, euskaldunek
|
bi
hizkuntza jakin behar dituzte ongi: euskara eta ingelesa; ez besterik.
|
|
2021
|
|
|
Beraz, banakoaren eleaniztasunak dimentsio estrategikoa du Europarentzat. EBren iritzian, funtsezkoa da herritarrek, gutxienez, lehen hizkuntza ez diren beste
|
bi
hizkuntza jakitea.
|
|
2022
|
|
|
● Euskaraz lan egitea aukerako zerbait bezala planteatzen dute batzuek," Egin dezala nahi duenak", eta hori ondo legoke baldin eta euskara eta gaztelania maila berean baleude, denok
|
bi
hizkuntzak jakingo bagenitu eta bietan egiteko eta funtzionatzeko aukera bermatuta balego. Hori lortzen ez den bitartean, ordea, euskarari berariaz lagundu eta bultzatu ezean, aukeran ematen denean, euskara beti izango da galtzaile eta gaztelaniaren menpeko.
|
|
|
Alderantziz: gurean bezala, munduko gizarte gehienetan
|
bi
hizkuntza jakitea ohikoa da. Euskaldun guztiok bi hizkuntza (gutxienez) ikasi eta erabiltzen ditugu gure eguneroko bizitzan.
|
|
|
Kepa Erdozia, Mikel Santesteban eta Adam Zawiszweski Bigarren kapituluan, Joana Achak txikitatik
|
bi
hizkuntza dakizkiten Euskal Herriko eskoletako haurrek idazten eta irakurtzen nola ikasten duten azaltzen du. Hirugarren kapitulua Marie Pourquiek idatzi du. Bertan, hizkuntz arazoak dituzten Euskal Herriko haur nahiz heldu elebidunen ekoizpena eta ulermena nola gauzatzen diren azaltzen da. Laugarren kapituluan, Miren Arantzeta ikertzaileak pertsona elebidunei diagnosia eta terapia bi hizkuntzetan emateko beharraz ohartarazten gaitu. Bosgarren kapitulua, Mikel Santestebanek eta Miriam Ugartek idatzi dute.
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntzen bilakaera ezagutuko ez bagenu, bi hizkuntza ofizial dauden lurralde batean bizi diren biztanleek
|
bi
hizkuntzak jakingo dituztela pentsatuko genuke askok (ulertu bai, behintzat), eta herritarrek batean zein bestean lasai hitz egin dezaketela, egoera mota guztietan. Baina euskararen errealitateak oso konplexuak dira, lege, babes zein ezagutza aldetik.
|
|
|
Hizkuntza politika ainguratzeko oinarri juridiko sendoagoak lituzkeen sistema berri baterantz jotzea dugu erronka zehaztu behar dutela zein lanpostutarako den nahitaezkoa
|
bi
hizkuntzak jakitea. Epaiek hizkuntza araudiari bizkarra ematen diote, ez dagokien legegile rola hartuz.
|
|
|
Herri honetan
|
bi
hizkuntza dakigunok hizkuntza bakarra dakitenak baino tontoagoak omen gara. Hala entzun diot lagun bati uda honetan.
|