|
2000
|
|
|
Reno, Hollywood,... Honela, Hollywood eta biok izenburuan,
|
biok
hitzaren atzean Euskal Herriari eginiko erreferentzia aurki genezake.
|
|
|
hitza" patua" ikasteko. 7 Eta nahasten dituzun
|
bi
hitz bereizteko (sartu atera, piztu itzali, gelditu gidatu, galdetu galdu, esate baterako) zer trikimailu erabiltzen duzu. Galdera hau hasiberrientzako da, ez?
|
|
|
|
Bi
hitz dira Ipar Euskal Herriko hedabideen paisaia nahikoa ondo karakterizatzendutenak: aberastasuna eta aniztasuna.
|
|
|
Isilik geratu zen une batez, eta gero
|
bi
hitz:
|
|
|
Ikus daitekeenez, neurri batean Estatutik naziora doan bide honek bat egiten du tradizio frantsesarekin; edo hobeto esanda, Fichte-k honen eredua bere pentsamoldean integratzen du, zentzu horretan tradizio erromantikoaren eta tradizio frantsesaren antinomia gaindituz.
|
Bi
hitzetan, eta ondorio gisa, Fichte-k funtsezkoa den errealitatearen aurrean jartzen gaitu: nazioa hezigarritasunarekin loturik dago; hots, hezkuntza nazionala nazioarentzako den hezkuntza gisa11.
|
|
|
bata eskolan irakasten ziren edukiei dagokiena, eta irakasleriarekin lotuta dagoena bestea.
|
Bi
hitzetan, eta lehenengo gaiari helduz, goi mailako lehenengo irakaskuntzan Frantziako historiari zein geografiari Guizot legeak emandako garrantzia azpimarratu behar da: –L' instruction primaire supérieure comprend nécessairement... les éléments de lhistoire et de la géographie, et surtout de lhistoire et de la géographie de la France?
|
|
|
Horrela, urtebete pasatu eta gero, Cadiz-ko Konstituzioaren espiritua jaso zuen. Informe Quintana? izenez ezagutzen den dokumentua ezinbesteko erreferentzia puntua izan zen, XIX. mendeko eskola legeriaren zutabea baitzen115 Besteak beste, hitzaurrean irakaskuntza sistemaren baldintza politikoei buruz planteatzen zena azpimarratu litzateke;
|
bi
hitzetan esanda, hezkuntza sistema nazionalaren argumentazio politikoaren ardatzak nazioa hartzen du abiapuntutzat, helburua herritarrak egitea izanik. Bestalde, aipatu berria dugunarekin zuzenean loturik dagoen uniformitatearen gaia ere. Informe, aren ezaugarri nagusienetarikoa dugu:
|
|
|
Dekretu proiektuaren txostenean121, Konstituzioa goraipatuz, irakaskuntza egitura politiko berrien sostengutzat hartu zen; izan ere, nazioak behar zituen erakundeek ez zuketen inongo zentzurik izango, hezkuntza sistema nazionala eraiki ezean.
|
Bi
hitzetan laburtuz, eraiki nahi zen Estatu Nazioaren zutabea izango zen hezkuntza nazionala:
|
|
|
Harri eta zur geratu zen aita, begiak zabal, zeren eta, bere bidaietarik itzultzen zen bakoitzean, beti edireiten baitzuen gure ama bere zerbitzurat, haren obligazinoetarik eta postutik den mendrenik ere higitu gabe, morroi neskameei bere manuak emaiten, txilina noiznahi eskuan —ekarri pitxer bat ur eta garbiontzia honat!, eraman etxeko jaunaren zaldia harat! —, bere senarrari deus ere falta ez zekion amoreakatik. Honek, halarik ere, ez zizkion amari argibideak eskatu, eta, etsiak hartua bezala,
|
bi
hitz haiek erraiterat mugatu zen:
|
|
|
—Gauza bat ez dut ulertzen, aita Bartolome: zergatik egin duzun mezako sermoian
|
bi
hitz euskaraz, eta bertze guztia gaztelaniaz, urbiaindar gehienek gaztelaniaz hitzik ere ez dakitenean...
|
|
|
Pentsa dezakezun bezala, jaun Marcelen eta aita Bartolomeren eskola emaiteko moduak arras diferentak ziren: biak ziren katolikoak, eta
|
biak
hitz egiten trebeak, antzetsuak eta jasoak, baina jaun Marcel, buztina bezala, moldagarria zen, eta aita Bartolome, harria bezala, zurruna eta guztiz moldagaitza:
|
|
|
MINTZATU natzaizu apur bat aitona Nikolasez, mintzatu natzaizu apez don Frantziskoz, eta orain
|
bi
hitz erran nahi nizkizuke geure aitari buruz.
|
|
|
Eta, gauzak hala badira, ez al zaizu iduritzen ezen bertze
|
bi
hitz horiekin ere —galtzaile eta garaile—, antzeko zerbait gerta litekeela.... Edo jada Salamancan erran nizuna erran behar ote dizut berriro, eta oroitarazi behar ote dizut, halatan, nola akabatu zuen gure aitak, bere burua beti garailetzat izan zuenak...?
|
|
|
Zezena geldi zegoen, hilik; toreatzailea, berriz, jaiki egin zen eta, jaikitzean, ohartu nintzen ezen beso bular ingurua odoletan zuela. Hurbildu zitzaizkion peoiak; jaitsi zen Villagrandeko dukearen medikua tribunatik; jaitsi zen, harekin batean, kalonje jaun don Claudio... baina toreatzaileak ezetz erraiten zien guztiei, ez zuela deus ere, eta dukeari
|
bi
hitz erran nahi zizkiola. Eta, ongi zuèn besoa morroi baten lepo inguruan ipintzen zuela, tribunarantz abiatu zen, haren laguntzarekin.
|
|
|
Jauregia, finean, talaia ezin hobea zen, nondik begizta baitzitekeen, han urrunean, urroztarren dorretxea, baita, legoa laurdenerat edo, Urbiaingo herria ere, zeinaz
|
bi
hitzen erraiterat obligaturik bainago, gure jauregiaren historia Urbiani guztiz loturik egon izan denez: " guztiz loturik" erran dizut, eta ez" guztiz nahasirik", zeren eta, liburuan barrena ikusiko duzun bezala, umetarik irakatsi baitziguten nor zen nor inguru haietan, jaunak beti jaun eta menekoak meneko.
|
|
|
—Ez duk erraza ene bizitza
|
bi
hitzetan laburtzea, baina entseiatuko nauk. Hik badakik, Joanikot, ene esperantzen berri, eta nola etorri nintzen Italiarat mundua jan beharrean.
|
|
|
—baina, ohartu zenean ez berak ez osabak ezpatarik ez zutela, gaineratu zuen—: Edo, ezpatarik ezean, muturka eta ukabilka —eta, azken
|
bi
hitzak erraiterakoan, kraskatu egin zitzaion boza, barrendik bertze zerbait kraskatu balitzaio bezala.
|
|
|
Mementu hartan Fernando Pachecorekin geunden, eta hari aditu genionetik jakin ge nuen ezen gizon haiek bigarren semeak zirela eta Espainiatik etorriak —Avilatik eta Zamoratik—, aberasteko edo kargu inportant baten erdiesteko asmotan, nahiz eta azkenean fortunak bere lekurat ekarri zituen eta, halatan, xede apalagoetarat etsi behar izan zuten —Joxe Aberasturik ere egin zuen bezala, itxura guztien arabera—, zeren kapataz gisa trabailatzen baitziren, bazter haietako jauntxo boteretsu batzuen lurretan; eta jakin genuen, halaber, ezen aldian behin etortzen zirela, bai jendearekin eta bai balizko erosleekin hainbat tratu egiteko, zeinetarik gehienak beren etxaldeetako ganaduarekin loturik baitzeuden, bai jan edanen eta bertze hornizoin batzuen erosteko eta beren nagusien etxalekuetarat garraiatzeko... baita kalapitaren bat sortzeko ere hainbatetan, zeren guztiak ere baitziren, ostatatzen gintuen gizonaren erranetan, gizon gaitzak eta ondikozkoak, gerlatiak eta maliziatiak, okasinotsuak eta inkontru gaixtokoak. Eta, nahiz eta bigarrentsuak ziren, goraki mintzatzen ziren beren buruez, klar eta ozen, eta lau haizeetarat kanpatzen eta famatzen zituzten beren bertuteak eta bertutezko obrak, zeren zaldun zalduntzat eta kontu kontuzkotzat baitzituzten beren buruak, halako moldez, non
|
bi
hitz haiek enplegatzen baitzituzten noiznahi den, bertzeen aitzinean: zaldunak gaituk eta zaldunak gaituk... haien Espainiako etxeek mendez mende pilatu eta juntatu zituztèn merituekin eta tituluekin batean, zeinak errezitatzen baitzituzten arrosarioaren letaniak balira bezala.
|
|
|
BART gauean, lotarakoan, behin eta berriro etorri zaizkit bururat, aldarearen azpian ezkutatu nuen nafar gaztearen hitzak, noiz eta erran baitzuen: " Espai niako soldaduetarik ihesi nabil, zeren nik bizia eman baitezaket Nafarroaren alde, baina Nafarroatik kanpoan ez zait deus ere galdu... eta zeren ene aitonetarik bat Ka ta luniarat joan eta Katalunian hil baitzen, eta nik ez dut haren eredurat akabatu nahi", eta gaur, berriz,
|
bi
hitz skribatu nahi nizkizuke, nafar gazteak erranari buruz.
|
|
|
nola Sarako erretoreak Etsai zeritzan deabruarekin ikasi zuen Salamancako haitzuloetan, norat joan baitzen Teologiaren eta magiaren ikasterat, bere anaia batekin eta bertze lagun batzuekin, eta nola, ikastekoak ikasi ondoren, ikasleetarik batek geratu behar izan zuen deabruaren zerbitzuan, beronekin egin tratuaren arabera; eta ikasleek hartarakotz zotz egin zuten, eta Axularren anaietarik batek geratu behar izan zuen; eta, orduan, anaiaz urrikaldurik, Axularrek erran zion deabruari ezen geratuko zela bera, haren orde; eta, anaiaren orde han berean geratzen zelarik, manatu zion deabruak Axularri ezen atera zezala ura osin batetik, baliaturik galdara batez, zeinak baitzuen hondoan galbahe bat, eta manatu zion, halaber, ezen, noiz eta galdetzen baitzion non zegoen, ihardets zezala Axularrek: " Hemen nago!"; baina, orduan, nola gartzela hartarik eta trabailu ezin nekeago hartarik ihes egin nahi baitzuen, bururatu zitzaion Axularri ezen
|
bi
hitz haiek irakatsi behar zizkiola galbaheari; eta irakatsi zizkion Axularrek galbaheari bi hitz haiek eta, hala, Etsai urrun samar ikusi zuèn egun batean, pentsatu zuen ezen hura zela bere ordua, eta entseiatu zen, ondorez, handik itzurtzerat eta ihes egiterat; eta bazihoan Axular kanporantz, eta galdetu zion deabruak: " Non hago?", eta galbaheak ihardetsi zion:
|
|
|
nola Sarako erretoreak Etsai zeritzan deabruarekin ikasi zuen Salamancako haitzuloetan, norat joan baitzen Teologiaren eta magiaren ikasterat, bere anaia batekin eta bertze lagun batzuekin, eta nola, ikastekoak ikasi ondoren, ikasleetarik batek geratu behar izan zuen deabruaren zerbitzuan, beronekin egin tratuaren arabera; eta ikasleek hartarakotz zotz egin zuten, eta Axularren anaietarik batek geratu behar izan zuen; eta, orduan, anaiaz urrikaldurik, Axularrek erran zion deabruari ezen geratuko zela bera, haren orde; eta, anaiaren orde han berean geratzen zelarik, manatu zion deabruak Axularri ezen atera zezala ura osin batetik, baliaturik galdara batez, zeinak baitzuen hondoan galbahe bat, eta manatu zion, halaber, ezen, noiz eta galdetzen baitzion non zegoen, ihardets zezala Axularrek: " Hemen nago!"; baina, orduan, nola gartzela hartarik eta trabailu ezin nekeago hartarik ihes egin nahi baitzuen, bururatu zitzaion Axularri ezen bi hitz haiek irakatsi behar zizkiola galbaheari; eta irakatsi zizkion Axularrek galbaheari
|
bi
hitz haiek eta, hala, Etsai urrun samar ikusi zuèn egun batean, pentsatu zuen ezen hura zela bere ordua, eta entseiatu zen, ondorez, handik itzurtzerat eta ihes egiterat; eta bazihoan Axular kanporantz, eta galdetu zion deabruak: " Non hago?", eta galbaheak ihardetsi zion:
|
|
|
Ordea, mila xehetasunetan galdu gabe,
|
bi
hitz erran nahi nizkizuke, libertateari buruz biak, zeren mementu haietan huraxe izan baitzen enetzat gauzarik inportantena: gizon librea nintzela!
|
|
|
Baina, emazteki hura hautatu aitzin, Gorukirengatik ere galdetu nuen. Eta ene laguna handik gutirat agertu, eta bazter baterat eraman nuen, non nigar xopinka hasi baitzitzaidan, ezpainetan
|
bi
hitz bakarrik zerabiltzala: ihes egin nahi zuela oihanerat, ihes egin nahi zuela...
|
|
|
Handik aitzina, osaba Joanikot behin baino gehiagotan joan zitzaion galdegite harekin, pipa piztua eskuan... Ordea, aitonak ezentzuna egiten zion, edo bertze gauza bat entzuten zion, agian, zeren aitonak tabako gehiago eskatzen baitzion edo katoliko eta protestantei buruzko bertze errepuesta hura emaiten zion... edo errepuesta haren azken
|
bi
hitzak, hobeki: " Ipurdian zuloa!", hizketan gero eta gehiago nekatzen zelako, benturaz, edo auskalo zergatik, zeren zer dakit nik zer gertatzen zen aitonaren buruan...
|
|
|
Aitzina egin nahi duenak aitzina egin behar du eta ez gibela beha bizi, lezioneren bat ateratzeko ez bada... Eta hauxe duzue,
|
bi
hitzetan, gerla haietarik nik ateratzen dudan lezionea: " Nafarroa galdu zen, baina Nafarroak irabazi zuen".
|
|
|
Baina halakoak gara: badakigu ezen lohitzen eta likisten garela, noiz eta egin beharrekoa egiten ez baitugu, baina, halarik ere, noiz eta, erretorikaren bidez,
|
bi
hitz airoski lotzen ikasten baitugu, berehala lotzen gatzaizkio, hitzen ederraz eta urrearen distiraz, geure lohiaren eta geure likitsaren beztitzeari eta haren estaltzeari, eta apaintzen dugu geure satsa eta geure simaurra arrosa lurrinztatu batez. Eta, hitzen errepikatzearen errepikatzeaz, uste dugu eta sinesten dugu hondarrean ezen azala dela barrena, eta barrena azala... harik eta, halako batean, berez eta halabeharrez, gauza bakoitzak bere lekurat egiten duen arte —azalak azalerat eta mamiak mamirat—; eta ohartzen gara orduan ezen gure lohia eta gure ustela ez dela bertze alderat behatuagatik desagertzen, eta geure lohiarekin eta geure ustelarekin egin behar dugula aitzina —geure mugetarik eta geure hauskortasunetik—, eta besoak ditugula, geure muga horiei buru egiteko, zeren, geure deusezetik bertze deusez bat amoroski besarkatzen dugunean, erortzen dira mugak eta loratzen zaigu bihotzean eguzki bizi gori bat, urrerik urretsuena baino distiratsuagoa dena, nola loratu baitzitzaion Kristori Kalbario mendian, bere bakardadetik eta bere deusezetik munduaren deuseza besarkatu zuenean.
|
|
|
Eta hatsarrerat jo nuen eta hatsarreko
|
bi
hitz haiek irakurri nituen berriro: " Seme maitea"... eta nola sentitu nuen ezen osabak arrazoin zuela!, zeren eta halakoa baitzen ene nortasunaren eta ene izatasunaren zuhaitza:
|
|
|
Baieztapena, hala ere, oihuka ari nintzela alegia, hain zen funtsik gabea, ez baitzitekeen eldarnio bat baizik, bizi ninduen lokamutsaren atal berantiar bat, errealitatearekin inolako estekarik ez zuena. Nire horretan, errealitea
|
bi
hitzetara bihurtzen zen: mina eta egarria.
|
|
|
Anaiak erranaren berri eman nion
|
bi
hitzetan.
|
|
|
K.L. idaz  le gazteak, oraindik mahaiburuan eserita, azken egunetan hamaika aldiz errepikatu duen esaldia irakurri du, irribarre eroriz: " Bukatzeko, jaun adiskideak, nire liburua
|
bi
hitz dotoretan laburbildu banu, hauxe esango nuke: nire liburua soineko bat da, egunerokotasunaren absurduan ehundua, ironia sotilaren urrezko hariz josia, eta jolasa du titare, injenioa anteojo, trajedia gerriko, eta ezustea andere lirainaren gorputz...
|
|
|
Aski nuen
|
bi
hitz horiek esatea, eta Migelek, Antonek eta hirugarren kankailuak etxera alde egingo zuten. Nire espiritu aluak galdu zuen Kandido.
|
|
|
Eta zer erru ote nuen nik,
|
bi
hitz bitxi horiek eztarrian ito bazitzaizkidan?
|
|
|
Euskarazaintzaile batzuei
|
bi
hitz Iparraldeko euskal idazleak gaur Baionako euskal irrati telebistak Kulturaren bilakaera Iparraldean
|
|
|
Rikardo Arregi’ri erantzunez. 26 zk. (1967), 3 Sinistu ezinean iges egin behar. 27/ 28 zk. (1967), 16 Estrukturalismoaz zenbait hitz. 29 zk. (1968), 15 Gerediaga Elkarteak eratutako biltzar kideei. 31/ 32 zk. (1968), 66 Txaho Zuberotarra eta Lehenengo Karlistada (Zenbait izkriburen berri). 33 zk. (1968), 18 Txekoslobakia. Hizkuntzaren pizkundeaz
|
bi
hitz. 35 zk. (1969), 58 Euskalerriko Atlas Etno Linguistikoa. 32 zk. (1984), 139 Euskararen erabilpenaren azterketaz. 36 zk. (1985), 69
|
|
|
IGARA Txekoslobakia. Hizkuntzaren pizkundeaz
|
bi
hitz. 35 zk. (1969), 58
|
|
|
OIHARTZABAL, Beñat Euskara batuari iparraldetik behatuz. 76 zk. (1993), 79 Euskaltzaindiaren X. Biltzarra Iruñean. 32 zk. (1984), 163 Euskarazaintzaile batzuei
|
bi
hitz (Orain eta Hemen). 9 zk. (1979), 95.
|
|
|
|
Bi
hitzetan esanda, ezabatze prozesu baten pauso laburrak. Urte gutxiren buruan, euskal zuzenbide zibila noraezean jarria, lur azpiko kobazuloetan ehortzia.
|
|
2001
|
|
|
Euskal Herriko Karmeldarren hiruhilabetekariaren azken zenbakian honako lan hauek topatuko dituzue, besteak beste: ...ot; Aita Narziso (Jose Antonio Garate Mugika) Bere jaiotzaren ehungarren urtean"; Iñaki Martiartuk osatutako" Lehenengo egutegi bizkaitarraren errefrau zaharraren txortea"; Patxi Uribarrenek Pedro Pujana Agirregabiriaz, iaz Bilboko Liburu Azokaren" Urrezko Luma" izandakoaz, eginiko lana; Patxi Juaristiren" Baloreen aldaketa Euskal Herrian"; Jabier Erizeren"
|
Bi
hitz abiadura handiko trenaz"; Luis Arostegiren" Tolerantzia"; Andoni Olearen" Arsko abade santua"; Patxi Uribarrenek 1887an Basaurin jaio eta 1963an Indian hil zen Aita Aureliano Landeta Azkuetaz duen iritzia eta Agustin Zubikarai idazle ondarrutarraren olerkiak.
|
|
|
|
Bi
hitz horien arteko esanahi desberdintasuna ezagutu nahi duenak, urriaren 21a arteko epean Gasteizko Vital Kutxa aretora gerturatzea du egokiena. «Eskulturaren iraultza XX. mendean» izenburupean 27 artisten maisu lanak bildu dituzte, eskultura modernoaren bilakaeraren erakusle.
|
|
|
9 Hemendik aurrera literatur kritikan errusiar formalistez geroztik onartua den" historia/ diskurtso" dikotomiaz baliatuko gara.
|
Bi
hitzetan adierazteko, testu narratiboek kontatzen dutenari (pertsonaia batzuek leku eta espazio batzuetan burutzen dituzten istorioak) HISTORIA deritzo.; eta eduki hori testuan azaleratzen den moduari (narratzaile mota desberdinak erabiliz, fokalizazioez baliatuz, denbora) maiztasun/ hurrenkera) desberdinekin,...) DISKURTSOA.
|
|
|
Pertsonaien atal honekin amaitu baino lehen, pertsonaia nagusienen, hots, Daniel Zabalegiren eta Iñaki Abaituaren taiuketa narratiboaz
|
bi
hitz esan nahiko genituzke. Gure iritziz, pertsonaia hauen sendotasun deskriptiboa eta garapen narratiboa benetan nabarmenak dira.
|
|
|
2 Garai horretako kronikak irakurrita, garbi dago
|
bi
hitz horien arteko esanahi ezberdintasunaoso txikia dela.
|
|
|
beste bide bat hartu zuen: abenturaren, poetikotasunaren, narrazioaren etapoesiaren bidea,
|
bi
hitzetan esateko. Alde horretatik, belaunaldi berriak ez zuengustuko, «istorioa bera baino, kontatzearen abentura» erreibindikatzen zuen Saizarbitoriaren estilo narratiboa.
|
|
|
Zein kontzepzio, bada?
|
Bi
hitzetan, aurreko mendean jaio eta mende honekinbatera indartuz joan den literatur kontzepzioa, lehenxeago ere aipatu duguna. B.Atxagak behin baino gehiagotan azaldu duenez (Obabakoak eta Groenlandiakolezioa lanen barruan, esaterako), erromantikoengandik zetorren originaltasunareneta jenialtasunaren kontzepzioei aurre egingo zaie teknikaren garrantzia onartuzeta originalak izateko pretentsioa alboratuz, dena esanda baitago, bai Asteasukoidazleak bai lurretakoak maiz gogorarazi dutenez (are gehiago, dena esandadagoela ere esanda dago jada Sarrionandiak Hitzen ondoezako. Orijinaltasuna, hitz sarreran iradoki legez).
|
|
|
Irudia: Wikipedia “Makrobiotika” hitza Oshawak (XX. mendearen hasierako ekialdeko filosofoa) egindako
|
bi
hitz grekoren elkartzetik dator, eta erregimen zerealista bereizteko eskola du: ‘Makro’ berdin handia edo luzea, eta ‘Bios’ berdin bizia.
|
|
|
Rosmarinus latindar izena
|
bi
hitzek osatzen zutela uste izan zen: ros (ihintza) eta marinus (itsasokoa); izan ere, erromeroa landare mediterraneoa izanik, kostatik asko urruntzen ez dena, uste zen ahots hura, hots, rosmarinus, fenomeno hori adieraztera zetorrela.
|
|
|
Barnean, itsasoko hezetasun gazia somatzen zen; oso atsegina zen sukaldeko zurezko mahai gainean zegoen pentzeetako lore sortaren usaina, beste urrin batzuekin nahasten zen. Landareak hain amultsuki eskaintzen zituen ontzian,
|
bi
hitz itsasirik ziren altzairuan: Josefina?
|
|
|
Berehala konturatu da entzutearekin nahikoa duela. Armendarizen amak
|
biengatik
hitz egiten baitu. Edozertaz.
|
|
|
Ongi da. Begira,
|
bi
hitzetan esango dizut: oihal bateko zimurra edo tolesaren alde bakoitza...?
|
|
|
|
Bi
hitz
|
|
|
|
Bi
hitz bukatzeko Oihenarten hizkerari buruz. Beti bateko polemika gai gogaikarri hau ezinbestean ukitzen dut, ez gehiegi luzatzekotan, zorigaiztoz ezin utzizkoa delako.
|
|
|
|
Bi
hitz, bukatzeko, hizkerari buruz. Jatorra da liburu honetakoa:
|
|
|
|
Bi
hitz esango ditut, eta askozaz gehiago behar lirateke, argitaldarien lana goratzeko. Ezin hobeki atera du liburua, txukun eta dotore, Valverde etxeak, eta Antonio Valverderen edergarriek ez dute nire laudorio kaxkarren premiarik.
|
|
|
Urkixoren gaia, izenburuak argi eta garbi adierazten duenez, ez zen euskara izan zuzen zuzenean. Gogoan zuena ez zen hizkuntza eta hizkuntzaren gorabeherak, hizkuntzaren inguruan egina zegoen eta egiten ari zen ikerlana baizik, filologia eta hizkuntzalaritzaren aldetik hain justu,
|
bi
hitz hauek orduan (Urkixoren ingurunean batik bat) edo hitz horiek aditzera ematen dituzten gogoetak aski ongi bereizten ez ziren arren. Ordukoez eta etorkizunekoez ere mintzatu zen, ezinbestean, hizkuntzari buruz, garai hartako eztabaida latzen oihartzuna Oñatira zekarrelarik.
|
|
|
|
Bi
hitz, azkenik, lan honen egiturari buruz. Hiru kapitulu nagusitan sailkatu ditugu" iritzi publikatu" horri dagozkion pasarteak:
|
|
|
Immanuel Kantek ezagutzaz egin duen ikerketa handia
|
bi
hitzetan laburbildu balitz, hauexek aukeratuko nituzke: aniztasuna eta batasuna.
|
|
|
Gogoa maitari izanik, izaki berberaren esanahi
|
biak
hitz batean biltzen ditut: maitagogoa.
|
|
2002
|
|
|
|
Biak
hitz egiten ari zarete «eskubide guztiak guztiontzat» gisako terminoekin, baina gero ezin horren inguruan elkar lanik egin.
|
|
|
Iritzi artikulu hau ahitzeko,
|
bi
hitz: urterik urtera esku artetik joaki zaigun hizkuntzaren altxor menderen mende ondu hori berreskuratu eta geurekotu behar dugu, baina euskara kalitatezko eta moderno bati ateak hertsi gabe.
|
|
|
Hala ere, aurrera jarraitu baino lehen, beharrezkoa irizten diogu goiko lerroetan zehaztu dugun eleberri tipologiari buruz
|
bi
hitz esateari. Literaturaren historia eta azterketa kritikoak irakurtzera ohituta dagoen edonork badaki irizpide ugari eta kontrajarrien arabera iker daitezkeela eleberriak.
|
|
|
Numerus clausus horiek ez dira berdinak eskola guztietan.Horrela, Leioako Erizaintza Eskolan sartu ahal izateko gutxieneko nota Donostiakoa baino altuagoa denez, nota altua lortu arren Leioako Eskolan onartuakizan ez diren Bizkaiko ikasleek Donostiako Erizaintza Eskolan matrikulatzen dira, euskaldunei berez legokiekeen portzentajea beheratuz. Beraz,
|
bi
hitzetan esanda, defacto pairatzen ari dira barruti konpartitua. 2000/ 01 ikasturterako matrikulazio kanpainan nabarmena izan zen euskal eta erdal lerroen bilakaera denbora aurrerazihoan heinean.
|
|
|
|
Bi
hitz Willis en paradigma azaltzen hasi baino lehen. Ondorengo azalpeneanparadigmaren une ezberdinak deskribatuko ditut, une bakoitza zer den eta ikaslezein irakaslearen zereginak zein diren.
|
|
|
Bada, gaitz horri aurre egin nahian eta haren sendagarri, hasiginen HARTU HITZA hau sortzen. Beraz,
|
bi
hitzetan: HARTU HITZA hitzahartu eta hizketan jarduteko aukera da, gela barruan euskaraz jarduteko aukera, jakina; horixe da eta ez besterik.
|
|
|
frankismoaren errepresioa salatzea edota abertzaletasun ezkertiarrarensorrera eta garapena txalotzea.
|
Bi
hitzetan, literatura historiko gisa sailkatzen ditugun argitalpenek, nahiz eta datu eta ikuspegi berriak eskaini, ad probandumegindako liburuen kutsua dute; hots, beren egileek aldez aurretik zituzten pentsamenduak eta ideiak frogatzeko idatzitako liburuak ziren.
|
|
|
Robert Lindsayk, New Yorkeko Helen Hayes ospitaleko Barne Medikuntzako buruak, azaldu zuen osteoporosia BMD galeraren eta hezurren barne arkitekturako aldaketen konbinazio bat dela.
|
Bi
hitzetan, «eskeletoaren hauskortasuna handitzearen erantzule dira», eta horrek haustura arriskutsuak eragin ditzake. Osteoporosiak munduan 200 milioi emakumeri eragiten die, eta 50 urtetik gorako haustura jasateko arriskua% 40 inguru handitzen da.
|
|
|
Behin harako bidean, nola zetozkidan buru ezpainetara etengabe Sarak idatzitako gutunaren azkeneko hitzak: behar zaitut, behar zaitut, behar zaitut...
|
bi
hitz, amodiozko bi kolpe bezala, infinituraino errepikatuak, sistole eta diastole perfektuan!
|
|
|
Ea
|
bi
hitz egiteko aukera dugun. Deirik ez pasatzeko agindu diot idazkariari.
|
|
|
Amak hartzen du.
|
Bi
hitz entzun orduko, badakit aita dela. Abokatuarekin hitz egin al duen, galdetzen dio amak.
|
|
|
Kritikari buruzko
|
bi
hitz (gehiago)
|
|
|
Nekagarria da behin eta berriz entzuteain posatzen diguten unibertsitateari buruzko erretolika, unibertsitate horrekiko alternatibarik ez daukagunean.
|
Bi
hitz horiek, Euskal Unibertsitate a, egoki isla dezaketebehard ugun unibertsitatea, baina ez dira aski. Guk uste dugu unibertsitate espainol eta frantsesarekiko alternatiba posible dela, bainaalte rnatiba diseinatu eta egin gabe dagoela.
|
|
|
Benthamen
|
bi
Hitz atze luzeak hogeita bat Gutunak baino bi aldiz luzeagoak, eta are luzeagoak, dira bien ala biak. Gutunak atzerriko herri batean idatzi zituen, eta han Benthamek ezin zituen eskuratu hainbat liburu edo bestelako erreferentzia material; presaka idatzi zituen, eta damutuko ez bazen, gutxienez errepasatu eta osatu egingo zituen, bere denbora librean.
|
|
2003
|
|
|
Txema Auzmendiren ilobarekin, Miguel Angelekin, hitz egin genuen larunbatean, Soto del Realeko espetxean osaba bisitatu ostean. Oso animatua aurkitu zuen,
|
bi
hitzetan: " Bere saltsan".
|
|
|
Deskontzentzazioaz
|
bi
hitz. Koldok arrazoi du prefetaren figuraz ari delarik. Prefeta estatuaren pertsonifikazioa baita, eta denbora iragan ahala botere politikoa ere hartu du.
|
|
|
Lerro horiek irakurtzean iduritu zait bi ikuspegi arrunt kontrajarri badirela gure kasuan eta, biak berdin kaltegarriak baitzaizkit, nahi nituzke
|
bi
hitzez argitu:
|
|
|
Bi hitzarmenen lehen artikuluak finkatzen zuen bada,
|
bietan
hitz berekin, munduko populu guztiei doakien Autodeterminazio eskubidea, frantses garbienean erranez: Tous les peuples ont le droit de disposer d, eux mêmes.
|
|
|
Izan ere, Hiribarrenek, Iztuetak bezalatsu, herritar euskaldunei beren iragana ezagutarazi nahi zien. Liburuaren sarreran,. Escaldunei
|
bi
hitz hastean?, adierazgarriro, herritar arruntek euskal historiaz zuten jakintza eza deitoratzen zuen Hiribarrenek:
|
|
|
Bioteknologiaren aplikazioei buruz europarrek pentsatzen dutena
|
bi
hitzekin labur daiteke: interesa eta eszeptizismoa.
|
|
|
Mellitus, bestalde, latinezko hitz bat da, «eztia bezain gozoa» esan nahi duena.
|
Bi
hitzen arteko elkarketa ez da uste bezain metaforikoa. Diabetesa duen pertsona baten gernuan azukre asko dago (glukosa).
|
|
|
Horregatik, hortik hasi nahi nuke, gauzak bereizten. Nik badakit orain bat batean berriz koadrilara itzultzea gogorra izan daitekeela, baina nirekin
|
bi
hitz egitea, neska...
|
|
|
Bide berean: "
|
Bi
hitzetan esateko, erranen nuke, tamalez Euskal Herriak ez duela informazio eredu bakar bat, baizik eta bi dituela43". Espainola eta frantsesa, uste dut.
|
|
|
Hipotesi moduan aurreratu daiteke ezen komunitate sentsazioa sortzearen arlo hori ahul xamar dagoela gure artean; izan ere, euskararen aintzatespen soziala dudazkoa baita gaur eta hemen. Hizkuntzen aintzatespenei buruz hitz egiterakoan, gehien bat
|
biri buruz
hitz egin ohi da: sentikorraz eta arrazionalaz, biak arriskuan, nik uste.
|
|
|
Dirua ere bai, Arruti, esan zion orduan Urrutikoetxeak, dirua ere bai. Baina Damian ederki jabetu zen, dirua asko izanda ere, esandako beste
|
bi
hitzek gordetzen zutela portaera haren giltza eta sekretua: ere bai.
|
|
|
ere bai.
|
Bi
hitz horiek esaten ez zuten guztian ezkutatzen zela, batez ere, emakumeak Oxford Klubeko sarera eramaten zituen oldarra.
|
|
2004
|
|
|
Lagun batek dioen moduan, espainiar trantsizioa
|
bi
hitzetan laburbildu daiteke: hasi, Carrero Blancoren aurkako ekintzarekin hasi omen zen.
|
|
|
|
Bi
hitz arranguratsu Galeusca hiriaz
|
|
|
Elkarketak ezin dira
|
bi
hitz baino gehiagokoak izan, artikuluak eta partikulak zenbatu gabe.
|
|
|
Eta pirtzinarena, egia esan, nik ez nion erreparatu ere egin Iratiren zilborrari, neska. Zurekin eta beste lagun batzuekin geundela azaldu zela guregana eta
|
bi
hitz egin genituela. Besterik ez dut gogoan, Joana.
|
|
|
Haatik, ikuspegi horren laburra larrutzeko, beste bi ordezkari landatu nahi ditugu hemen. Eta lehendabizikoak
|
bi
hitz darabiltza jarrera hori definitzeko: tranpa, batetik; utopikoa, bestetik.
|
|
|
aldeko euskalkietan,
|
bi
hitz erabili zituela, bata irakaslari irakasle profesiona la izendatzeko, eta irakasle, pedagogo profesionala ez den maisua izendatze ko. Bi hitz horiek, Pierre Lhanderen hiztegian oharrarazten den bezala, Harri et kalonjea 1878an egiten hasitako eskuizkribuzko hiztegian baitatoz, litekeena da Arana Goiriren lanak ezagutzea eta hortik hartuak izatea. Odolkiak ordai netan izaten direnez, Oxobiren esaera honekin ematen diote bukaera beren orri biko idazkiari:
|
|
|
aldeko euskalkietan, bi hitz erabili zituela, bata irakaslari irakasle profesiona la izendatzeko, eta irakasle, pedagogo profesionala ez den maisua izendatze ko.
|
Bi
hitz horiek, Pierre Lhanderen hiztegian oharrarazten den bezala, Harri et kalonjea 1878an egiten hasitako eskuizkribuzko hiztegian baitatoz, litekeena da Arana Goiriren lanak ezagutzea eta hortik hartuak izatea. Odolkiak ordai netan izaten direnez, Oxobiren esaera honekin ematen diote bukaera beren orri biko idazkiari:
|
|
|
Idazkerari dagokionez,
|
bi
hitzetan eta biak letra larriz. [...] 1
|
|
|
|
Bi
hitz bukatzeko
|
|
|
|
Bi
hitz bakarrik azkeneko fonemaz, euskararen normalizazio bidean sortu dituen eztabaidak argitzeko.
|
|
|
Euskal prosodiaz
|
bi
hitz
|
|
|
Finlandiaz
|
bi
hitz
|
|
|
Hizkuntzaren aldetik, errusiera nagusitzen zitzaion suomierari.
|
Bi
hitzetan esateko, beraz: Finlandiarik gehienak, Sueziaren eragina zuen:
|
|
|
Txekoslobakiaz
|
bi
hitz orain
|
|
|
Israel ez
|
bi
hitz
|
|
|
Esan ditzagun orain
|
bi
hitz hebreoaren pizkundeaz.
|
|
|
Listua irensten saiatu nintzen... eta orduan nire begiek flakostaren gerrikoan katigaturiko txaparekin egin zuten topo. Txapa obalatua zen, nikelezkoa itxuraz, eta agentearen zenbakiaz gain,
|
bi
hitz zituen irarrita: Geheime Staatspolizei.
|