|
2009
|
|
|
Eta nola gertaera batek bultzatu zuen euskararen aldera. Honela gogoratzen zuen Antoniok
|
berak
1999ko azaroaren 18an, Deustuko Unibertsitateak Honoris Causa doktore izendatu zuen biharamunean:
|
|
|
Eta, hori gutxi balitz bezala, herri prosazko 71 obra argitaratu ditu ondoren, 76 liburukitan:
|
berak
idazten jarritako herri idazleek onduak gehienak; guztira 33 idazle.Azken batean, ordea:
|
|
|
Elkarte berri horren xedea Interneteko. eus domeinua lortzea da, euskararen eta euskal kulturaren identitate zeinua izan dadin. Dagoeneko lortua dute
|
beren
hizkuntza eta kulturarentzat katalanek. cat domeinua eta guk ere antzeko bidea urratu nahi genuke.
|
|
|
Hitzarmen horren arabera, Akademiak hizkuntzari buruzko ikerketak egin eta argitalpenak prestatuko zituen, Udalaren dirulaguntzarekin. Orduan sinatu zen dokumentuan, Gasteizko toponimia ikertzeko egitasmoa
|
beren
beregi aipatu zen. Lanak aurrera jarraitu du Cuerdaren ostean izan diren bi alkateekin ere:
|
|
|
Mendetako prozesu hori dela eta, lurraldeari begira hurbil dauden baina elkarren artean ondo baino hobeto bereizita dauden hizkuntzak sortu dira. Literaturaren bidez, hizkuntza horiek aurrera egin dute, eta, aldi berean, aberastu eta
|
beraien
muga linguistikoetatik kanpora zabaldu dira, kalitate artistikoa ere irabazi dutelarik.
|
|
|
Erakusketak hizkuntza horien ezaugarrietako batzuk eta
|
beraien
historiaren adierazpen garrantzitsuenetako batzuk laburbiltzen ditu. Gainera, Europan dauden hizkuntza erromanikoen mapa erakusten da, eta aragoierari, katalanari, okzitanierari eta euskarari buruzko informazio anitza ematen da.
|
|
|
transkribatu egin ditugu (edo, letraz letrako aldaketa egiten badugu, transliteratu egin ditugu). Eta hori guk asmatu behar al dugu? Ez ote dute errusiarrek
|
berek
, edo nazioarteko erakundeek bestela, moduren bat alfabeto zirilikoan idatzitako hitzak latindar alfabetora aldatzeko. Horixe da, hain zuzen ere, egin beharreko lehenengo galdera. Munduan badira beste alfabeto batzuk, horrelako arazorik sortzen ez dutenak.
|
|
|
Badagoelako nazioartean onartutako transkripzio sistema estandar bat; horregatik, latindar alfabetoa erabiltzen duten hizkuntzetan sistema horixe baliatzen da.Har dezagun, beraz, lehengo galdera: ez ote dute errusiarrek
|
berek
, edo nazioarteko erakundeek bestela, moduren bat alfabeto zirilikoan idatzitako hitzak gure alfabetora aldatzeko. Bai. Errusiak badu sistema ofizial bat, ISO nazioarteko erakundeak nazioartean erabiltzeko emandako sistema bera (ISO 9).
|
|
|
Konplexua da, eta zeinu batzuk ezin dira gure ohiko hitzak bezala idatzi ordenagailuan. Zeinu diaktritiko bereziak erabiltzen dira; horregatik, ISO erakundeak eta Errusiak
|
berak
proposatu duten sistemak ez du arrakastarik izan ohiko erabileran, eta idazkera hori ez da ikusten ez gaztelaniaz, ez frantsesez, ez ingelesez... ohiko testuetan (komunikabideetan, eskola liburuetan, literatura lanetan...).
|
|
|
Zenbait girotan erran komuna da hizkuntza komunikazio tresna hutsa dela eta, beraz, politikaren esparrutik erabat kanpo egon lukeela. Baieztapen bera modu gordinagoan agertzen da batzuetan, alegia, hizkuntza
|
berez
|
|
|
gorago azpimarratu dugun legez, zinez ugariak dira jokoan sartzen diren faktoreak; arazo nagusia, hain juxtu ere, eragile horietako bat isolatu nahi izatea da, ardura nagusia (bakarra, sarri) hari egotziz; hurrengo pausoa eragile zehatz horren gainean (direla hizkuntzalariak, direla politikariak, direla kazetariak...) erruak pilatzea izaten da, hots, borrokak areagotzera baino ez daraman bidea. Zeren gezurra ematen du ikusteak txekiarrek
|
beren
ortografia eztabaidatzeko erabiltzen duten kar saindua... ikusiko ez bagenu oso antzeko kasuak Espainian, Holandan, Frantzian, Norvegian, Azerbaijanen, Galizian edo Euskal Herrian bertan. Ez, auzoan ez dabiltza txakurrak zapatekin.
|
|
|
Bigarren ikastaro hau, Toponimia gizarteratzea: aukerak eta egindako lana izenekoa, askoz ere praktikoagoa izatea nahi du batzordeak, eta horretarako gonbidatu dira euskara teknikari batzuk
|
beraien
udaletan egindako lana ezagutarazteko. Guztiek daukate abiapuntu berbera, lehenago egindako ikerketa, baina geroagoko erabilerak bereizten ditu, gizartean jartzeko momentuan dauden aukera desberdinez baliatu baitira.
|
|
|
aukerak eta egindako lana izeneko ikastaroa egin zen Durangoko Landako Guneko Elkartegian. Ikastaro honen helburua guztiz praktikoa izanik, euskara teknikari batzuk gonbidatu zituen batzordeak hitz egitera,
|
beraien
udaletan egindako lana ezagutarazteko. Ikastaroa EUDELen laguntzaz antolatu zen.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak
|
beren
beregi aitortzen dute Unesco Etxearen barruan lanean ari den Munduko Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedra. Hala, katedra hori kontuan hartuta, bi erakundeok hainbat egitasmo burutzeko konpromezua hartzen dute.
|
|
|
Gogoratu behar da otsailaren 26ko 573/ 1976 Erret Dekretuak aitorpen ofiziala egin zion Euskaltzainidiari Euskararen Erret Akademia gisa Araba, Gipuzkoa, Nafarroa eta Bizkaian; harrezkero, Euskaltzaindia da euskararen arloan erakunde eskuduna, hizkuntza bera ikertu eta babesteko. Geroago, Euskal Autonomia Erkidegoko Autonomia Estatutuak eta Nafarroako Foru Komunitatearen Euskara Legeak
|
beren
beregi aitortu dute Euskaltzaindia erakunde aholku emaile ofiziala dela, euskarari dagokionez, bi erkidegoetan.
|
|
|
ren urriko lau zenbakietan Euskara Saila babestuko du. Eta, hirugarrenik, Argiak
|
beren
beregi emango du Euskaltzaindiaren 90 urteurrenari buruzko informazioa, batez ere urrian, hil horretan egingo baita Donostian Akademiaren sorrera ekitaldiaren 90 urte ospatzeko ekitaldia.
|
|
|
Jakina denez, Euskera Euskaltzaindiaren agerkari ofiziala da eta hiru zenbaki argitaratzen dira urtero. Horietatik bik lehenak eta hirugarrenak Akademiaren lana eta bizitza akademikoa biltzen dituzte, eta bigarrenak, aldiz, ikerketa lanak eta liburu aipamenak jasotzen ditu
|
beren
beregi.
|
|
|
Horietatik bik lehenak eta hirugarrenak Akademiaren lana eta bizitza akademikoa bilduko dituzte. Bigarrenak, aldiz, ikerketa lanak eta liburu aipamenak jasoko ditu
|
beren
beregi.
|
|
|
Atal hau Imanol Muruak landu du eta, berak azaldu duenez, Euskaltzaindiak zer egin duen, eta zer egiten ari den orain, azaldu dugu. Batzorde, egitasmo eta lantaldeetako arduradunei hitza emateko ahalegin berezia egin dugu,
|
beraien
ahotik azal zezaten lan guztien nondik norakoa.
|
|
|
Bestalde, euskaltzainei arreta berezia eskaintzen die liburuak. Euskaltzain guzti guztien berri ageri da, izan diren eta direnek
|
beren
lekua daukate. Guztira, 88 euskaltzain oso, 82 ohorezko eta 315 urgazle.
|
|
|
Euskal Herrian azken urteotan indartu den fenomeno bat jorratuko da
|
beren
beregi: etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen.
|
|
|
Iaz burututako Jardunaldietan euskararen egoera eta bilakaera aztertu ziren kontsumoaren arloan. Aurten, berriz, Euskal Herrian azken urteotan indartu den fenomeno bat jorratuko da
|
beren
beregi: etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen.
|
|
|
Hyacinthe de Charencey kontea() euskalgintzaren urrezko aroan dagoen pertsonairik enigmatikoenetakoa da. Izan ere, ez dakigu ia ia ezer berari buruz, Georges Lacombek() haren heriotzean RIEVen idatzitako hilberriaz gain, eta, nonbait, ematen du Lacombek
|
berak
ere ezer gutxi zekiela haren bizitzaz, honela aitortzen baitu bere txostenaren hasierako oharrean: Nous prions nos lecteurs de vouloir bien excuser le vague, l' incomplètude, voir l' inexactitude intermittente de la présente nécrologie, écrite sur le front avec nos souvenirs pour toute documentation.
|
|
|
Ziur aski gainera, hilberri hori ere bere gain hartuko zuen bera zelakoan Charenceyri buruz gehien zekiena euskaltzaleen artean, berau izan baitzen urte batzuk lehenago, RIEVen bertan, konte jaun honek Bonaparte printzearekin izan zuen gutuneria argitaratu zuena. Areago, Villasantek
|
berak
ez du Charencey aipatu ere egiten bere Historia n (1979), eta horrek oraindik itxura misteriosoagoa konferitzen dio, topikoa izan baita gure artean pentsatzea Villasantek aipatzen ez zuena ez zela existitu ere egiten.
|
|
|
Aurkezpena Edu Zelaietak
|
berak
egin du, Andres Iñigo Euskaltzaindiaren Nafarroako ordezkariarekin eta Xabier Azanza Euskarabideako zuzendari kudeatzailearekin batera. Ekitaldian, Juanjo Zearreta euskaltzain urgazle eta Euskaltzaindiaren kudeatzailea zena gogoan izan dute.
|
|
|
2005eko azaroaren sinatutako tratuaren arabera 2008ko azaro abenduan hasi eta 2009ko urtarrilean azkenengo hondarrak bilduz Gipuzkoako Aldundira (Koldo Mitxelena) ekarri zen kaxa multzo handi hura, orain eta handiago eta ederrago iruditzen zaigu, egia esateko. Antoniok
|
berak
ezetz esaten bazuen ere, ondo genekien bilduma harrigarria zela hark urteen buruan maisukiro eginikoa. Alegia, ez zela hura ahuntzaren gauerdiko eztula, ez zela dozena bat karpetetan bil zitekeen paper zahar multzoa.Hala ere, pazientzia eta begirune handiz orain karpetaz karpeta ordenatzen eta katalogatzen ari direnean, harik eta handiagoa, ederrago eta tantaiagoa iruditzen zaigu gure kultura arduradunen eta erakundeen aitorpen eta saririk merezi izan ez duen artxiboa.
|
|
2010
|
|
|
Bere Santutasunaren bedeinkaziozko hitz bat itzulpenaren egileentzat, batez ere
|
beren
premia espiritualetan hura erabiliko duten guztientzat, adoretuko dituena, gainera, ez dezaten alperrik gal Erregio nabarmenki katoliko honen herri tradizioan dugun altxorra, izango litzateke Akademia honek gure Aita Santuaren ontasunetik jasoko lukeen saririk ederrena. (Euskaltzaindia, 1959ko ekainaren 25eko gutuna)
|
|
|
Kardenal Tardinik sinatua da eta 1959ko urriaren 29ko data du. Beraz, ez da zuzena esatea «orain arte ez da agertu eta[...] ez da inoiz aipatua izan», haren kopia Euskaltzaindiak
|
berak
argitaratu baitzuen. Barkazioa eskatzen dizuegu nahigabeko hutsagatik.
|
|
|
Euskararekiko zaletasuna, berak azaltzen zuenez, horrexegatik piztu zitzaion, hain zuzen ere: amak bazekielako eta Jorgek
|
berak
txikitatik entzun zuelako euskara Otsagabian. Hortik sortu zitzaion ikastolen munduarekiko gertutasuna ere.
|
|
|
Resurreccion Maria Azkue saria,
|
berez
, 1986an sortu zuen Bilbao Aurrezki Kutxak eleberri, olerki eta saio modalitateekin, eta 1990a arte iraun zuen. Urte haietan ez zen gaztetxoentzako saria, helduentzakoa baizik.
|
|
|
Sara urte dexentetan eta bere bizitzaren azken hamarkadetan Ataun eta Iruñea beraren gizatasun eta jakinduriaz aberastuko ziren gero. Egia esan, denok aberastu ginen bera bizi izan zen bitartean, bera bezalako pertsona zintzo eta jakintsuek ez dute mugarik izaten eta
|
beraien
ondasun orokorra toki guztietara zabaltzen da.
|
|
|
Aztarnen bila etengabe aritu gure jakintsua eta pasatu zen leku guztietatik bere aztarna joriak utzi zituen gizon handi hark, On Jose Migelek, bai beraren lanetan eta baita
|
berak
formatu zituen ondorengo ikertzaile argi eta ikasiengan ere.
|
|
|
Aurtengo sarituak Artean ospe handiko izan ditugun Chillida eta Peña Gantxegi izan dira. Eduardo Chillida Juantegi eskultorea eta Luis Pedro Peña Gantxegi arkitektoa gizon ospetsu izan zitzaizkigun bizi ziren bitartean eta gero ere bai, haien obrek gurekin baitiraute
|
beren
materialitate gogorrean eta beraien espiritualitate bigunean.
|
|
|
Aurtengo sarituak Artean ospe handiko izan ditugun Chillida eta Peña Gantxegi izan dira. Eduardo Chillida Juantegi eskultorea eta Luis Pedro Peña Gantxegi arkitektoa gizon ospetsu izan zitzaizkigun bizi ziren bitartean eta gero ere bai, haien obrek gurekin baitiraute beren materialitate gogorrean eta
|
beraien
espiritualitate bigunean.
|
|
|
Gasteizko Foru Plaza lehorragoa da
|
berez
eta klima horren garaiari adostu behar zaio obraren onarpenaren tempoa. Bitarte luze honetan harrizko obrarekin batera landatu ziren platanoak goratzen ari dira eta haiekin batera obra osoaren onartze orokorra.
|
|
|
Erakunde biek erraztasunak emango dizkiote elkarri
|
beren
ikerketa ondareak erabiltzeko. Mondragon Unibertsitatearentzat, Euskaltzaindia aholkulari ofiziala izango da euskara gaietan.
|
|
|
Bernardo Atxagak
|
berak
eta Andres Urrutia euskaltzainburuak egin dute gaurko aurkezpena. Hirugarren zenbakia eskuan, aurreko bien kalitateari eutsi egin zaiola ziur dago Erlea ko zuzendaria.
|
|
|
Gaia zenbait ikuspegitatik aztertuko da, ikerketa eta esperientzia desberdinak ikusiko dira, eta, gazteei buruz hitz egiteaz gain, gazteei
|
beraiei
emango zaie hitza. Hala, mahai inguru bat ere egingo da, Kike Amonarrizek moderatuko duena.
|
|
|
Ekitaldi horien artean, bereziki aipatzekoa da Amerikatik helduriko lagunak, Eulogio Chavez, Hilarion Chinahuanca, eta Flora Oyardo Bolibiako aimara hiztunak, Manuel Paza eta Ileana Soto Ekuadorko kitxuadunak, Edna Patricia Delgado, Rudy Camposeco eta Romelia Isém Mó Guatemalako maia hiztunak azaroaren 24an, Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzara egindako bisita. Guztiek esperientzia luzea izan dute
|
beren
hizkuntzen irakaskuntzan, ikerketa edota kudeaketan.
|
|
|
Pertsona horiek guztiok interes handia erakutsi zuten Euskaltzaindiak euskararen batasunaren alde egiten duen lana jakiteko, bertoko esperientzia, ahal den neurrian, eta zeinek bere herriko egoera sozio-kultural bereziei egokituz,
|
beren
herrietara eramateko asmoz. Idazkariak euskaldunok ere duela 35 bat urte, Israelera eta egindako bidaietan, gauza bera egin genuela azaldu zien, eta, nolabait, guk aspaldian juduengandik izandako zorra, oraingoan haiekin kitatu nahi genuela.
|
|
|
Bukatzean Jon Artzak, Akademiaren argitalpenen banatzaileak, Euskaltzaindiaren argitalpen batzuk eskaini zizkien.
|
Berek
ere, liburu interesgarriak utzi zituzten Akademiaren bibliotekarako, Amerikako jatorrizko hizkuntzen gramatika eta egoeraz.
|
|
|
Joan Mari Torrealdaik
|
berak
azaldu du burutu den lanaren nondik norakoa, gaur, Bilboko Udaletxean eginiko agerraldian. Ekitaldi berean, Iñaki Azkuna Bilboko alkateak eta Andres Urrutia euskaltzainburuak bi erakundeon arteko lan hitzarmena sinatu dute.
|
|
2011
|
|
|
Hitzarmen horren arabera, Akademiak hizkuntzari buruzko ikerketak egin eta argitalpenak prestatuko zituen, Udalaren dirulaguntzarekin. Orduan sinatu zen dokumentuan, Gasteizko toponimia ikertzeko egitasmoa
|
beren
beregi aipatu zen. Lanak aurrera jarraitu du Cuerdaren ostean izan diren bi alkateekin ere:
|
|
|
Oro har, herritarrek hizkuntza mailan izan dezaketen edozein zalantza argitzeko kontsulta zerbitzu informatikoa da JAGONET. Hala ere, euskara lanean eguneroko tresna duten sektore profesionalei zuzendua dago nagusiki (irakasleak, kazetariak, itzultzaileak...)
|
beren
lanak garrantzia handia baitu hizkuntzaren modernizazioan eta estandarizazioan.
|
|
|
Xabier Lete, Jose Arratibel eta Jose Ordorika gogoan, Jean Haritschelharri elkarrizketa, Josu Iztuetaren objektuak, Miren Agur Meabe, Anari, Igor Estankona eta Jon Casenaveren poema banaren atzeko aldeak, Joxemari Iturralde, Piarres Antziart, Aingeru Epaltza, Jabier Muguruza, Bernardo Atxaga, Andres Urrutia, Felix Ibargutxi edota Pello Esnalen artikuluak eta ipuinak, besteak beste. Aurreko zenbakietan agertutako izen batzuekin batera, beraz, izen berriak aurkitzen dute
|
beren
ahotsa Erlea aldizkariaren 4 zenbakian.
|
|
|
Aurreko urteetan bezala, aurten ere Garabide Erakundeak eta Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultateak ikastaro berezi bat antolatu dute Jatorrizko Hizkuntzen eta Identitatearen Garapenerako Aditu Programaren inguruan. Horren helburua, Ameriketan
|
beren
hizkuntza propioak finkatu, estandarizatu eta bultzatzen diharduten amerindiar herriei laguntzea izan da. Horretarako, herri hizkuntzak irakaskuntzaren bidez suspertzeko programa horretan oinarri teorikoak, estrategiak eta metodologiak irakasten zaizkie, gero bakoitzak bere herriaren egoera sozio kultural bereziari aplika diezazkion.
|
|
|
Euskaltzaindiko idazkariak, Xabier Kintanak, ongi etorria eman eta Akademiaren egoitza erakutsi zien,
|
beren
galderak erantzunez. Oso interesaturik egon ziren Mikel Gorrotxategik, Onomastika Batzordeko idazkariak, pertsona izenak eta deiturak ofizialki erabiltzeko emandako pausoak entzuten, bai eta bertoko toponimia jatorra berreskuratzeko egindako gestioekin ere.
|
|
|
Era berean xeheki jakin nahi izan zituzten Euskaltzaindiaren antolakuntza eta kargu hartze, hautatze eta ohorezko izendapenen gorabeherak ere. Era guztietako galdera interesgarriak egin zituzten, eta maiz
|
beren
oraingo egoera salatu ere bai.
|
|
|
Euskararen batasuna lortzeko bidea eta emandako pausoak ere hurbiletik jakin nahi izan zituzten, haiek ere esperientzia horretaz baliatzeko, guztiek, nola edo hala,
|
beren
hizkuntzetan antzeko arazoak dituzte eta. Argitzeko, euskaldunok ere lehenago, beren antzera, galdezka eta informazio bila ibili ginela esan genien, Finlandia, Israel eta Georgiako kasuak eta aztertzeko.
|
|
|
Euskararen batasuna lortzeko bidea eta emandako pausoak ere hurbiletik jakin nahi izan zituzten, haiek ere esperientzia horretaz baliatzeko, guztiek, nola edo hala, beren hizkuntzetan antzeko arazoak dituzte eta. Argitzeko, euskaldunok ere lehenago,
|
beren
antzera, galdezka eta informazio bila ibili ginela esan genien, Finlandia, Israel eta Georgiako kasuak eta aztertzeko. Amaitzean, Jon Artzak, argitalpen banaketaren arduradunak, Euskaltzaindiaren liburu eta agerkari batzuk eman zizkien oparitan.
|
|
|
Amaitzean, Jon Artzak, argitalpen banaketaren arduradunak, Euskaltzaindiaren liburu eta agerkari batzuk eman zizkien oparitan.
|
Berek
ere, esker onez, beren hizkuntzen gramatika batzuk utzi zizkioten Euskaltzaindiari.
|
|
|
Amaitzean, Jon Artzak, argitalpen banaketaren arduradunak, Euskaltzaindiaren liburu eta agerkari batzuk eman zizkien oparitan. Berek ere, esker onez,
|
beren
hizkuntzen gramatika batzuk utzi zizkioten Euskaltzaindiari.
|
|
|
Jorratzen direnak ondokoak dira: batetik, lurra, euskal gizakia bizi den lurra; lur horretan erne diren belar, landare, zuhaixka eta zuhaitzak; lurrak
|
berez
edo gizakiaren eraginez ematen dituen uztak; eta bestetik, euskal gizakiarekin belaunez belaun bizikidetza estuan bizi izan diren animaliak, euren parte esanguratsuak eta euren inguruko prozesuak.
|
|
|
Horregatik, anitz izan ziren omenaldi hunkigarri horrekin bat eginez parte hartu eta esker ona agertu ziotenak: baserritarren ordezkariek
|
beren
etzebizitzetarako bideak egiteko edota hobetzeko gestioetan emandako laguntza; txistulari eta dantzariek musika arloan emandako klaseak;
|
|
|
Katedraren inaugurazio ofiziala irailaren 16an egingo bada ere, hilaren 9tik 16ra bitarte, hainbat ekitaldi egingo dira Unibertsitatean. Besteak beste, Atxagak
|
berak
mintegi bat zuzenduko du.
|
|
|
Aitzol eta bere lagunak. Euskal Pizkundearen urtearen barruan, hauxe da,
|
beraien
esanetan, Euskal Herriko Unibertsitateak eta Euskaltzaindiak eskain dezaketena: garai horretaz, orain arte gehiegi aztertu ez den alderdiari buruzko gogoeta.
|
|
|
Arabako Aldundiaren izenean, euskararen normalizazioaren alde mintzatu da: . Euskaltzaindiak
|
berak
bezala, guk geuk ere gure konpromisoa berresten dugu. Horrela, Arabako Lurralde Historikoan euskararen ezagutza eta erabilera bermatuko dituen giza sarea sustatzen eta ehuntzen laguntzen jarraituko dugu?.
|
|
|
Aisialdia baliabide ahaltsua da hizkuntza normalkuntzarako. Izan ere, haur eta gazteek aisialdian hizkuntzekin zer nolako harremana duten eragingarria izango da
|
beren
motibazioetan, jarreretan, baita hizkuntza gaitasunean ere. Proiektu honen bidez aisialdian aritzen diren entitateetan eragitea izan da helburua.
|
|
|
Hori ikusteko eta erakusteko Ruiz Urrestarazuk toponimia historikoa hor hemenka arakatu du Araban zehar. Araba osoan barreiatuta, landare izena daramaten herriek IX. mendetik hona,
|
beren
izen euskaldunarekin jarraitu dute tinko. Euskaltasun hori XX. mendera arte bizi izan zen Arabako iparraldean.
|
|
2012
|
|
|
Ipar Euskal Herriko gazteriaren argazkia egin ostean, ondorio batzuk atera dituzte egileek, horien artean hauek: gazteria, elkarteak edota kirola eskuduntzan daukaten tokiko elkargoek
|
beren gain
har dezatela euskarari tokia ematea, aisialdi eremuetan, hizkuntza teknikarien bitartez; hizkuntza politika publikoak lagun ditzatela aisialdiak euskalduntzen diharduten eragileak eta molde berezian eragin handia duten egiturak: Uda Leku, euskal hedabideak, kirol elkarteak, festibalak.
|
|
|
eta. Zenbait gai nagusi?. . Hedapen ahalegin hau edukiz zabaltzen saiatuko gara, herritarrek
|
beren
informazioa osatuz joan daitezen. Atal honetan, EHSean nahiz hurbileko diziplinetan adituak ez direnak ditugu gogoan (eta, adibidez, ez ditugu ahaztu nahi irakasle eta kazetariak)?.
|
|
|
Hirugarren liburukian tradizioko bizimodu eta ingurumenaren inguruko gai edo kontzeptuak landu ziren: batetik, lurra, euskal gizakia bizi den lurra; lur horretan erne diren belar, landare, zuhaixka eta zuhaitzak; lurrak
|
berez
edo gizakiaren eraginez ematen dituen uztak; eta bestetik, euskal gizakiarekin belaunez belaun bizikidetza estuan bizi izan diren animaliak, euren parte esanguratsuak eta euren inguruko prozesuak.
|
|
|
Lan berriak, ordea, askoz informazio gehiago eskaintzen du: Hiztegi Batuko lehen 20.000 hitzak dauzka,
|
beren
definizio, kategoria gramatikal, espezialitate, erregistro eta euskalki markekin, aditz erregimenekin, eta benetako erabileratik jasotako adibideekin, hots, irakurleari euskal hitzak egoki erabiltzen lagunduko dioten informazio guztiekin.
|
|
|
Esan bezala, Euskaltzaindiaren Hiztegia. Adierak eta adibideak lanak Hiztegi Batuko lehen 20.000 hitzak dauzka,
|
beren
definizio, kategoria gramatikal, espezialitate, erregistro eta euskalki markekin, aditz erregimenekin, eta benetako erabileratik jasotako adibideekin. Ibon Sarasolak azaldutakoaren arabera, azken urteetan argitaratu diren euskal hiztegi elebakarrak kontuan hartu dira.
|
|
|
Horrez gain, Deustuk eta Euskaltzaindiak euren ikerketa funtsak erabiltzeko aukera izango dute, baita, bereziki, euren artxiboak eta liburutegiak ere. Bi erakundeek
|
beren
argitalpenak elkarrekin trukatzeko mekanismo egokiak ezarriko dituzte, horrela, zeinek bere liburutegiko euskal gaien funtsak sendotu eta osatu ahal izateko.
|
|
|
Horretarako, Itxaro Sorozabal, ikastetxearen zuzendaria, eta bertako irakasle diren Mari Jose Zabala eta Agurtzane Zalbidea andreak, Euskaltzaindira etorri dira.
|
Beren
asmoa: euskararen eta Euskaltzaindiari buruzko berbaldi batzuk antolatzea.
|
|
|
Era berean, euskararen jatorriaz, eboluzioaz eta inguruko hizkuntzekiko harremanez dakizkigun datuak eman zizkien, gure hizkuntzaren ezaugarri eta berezitasunak nolakoak diren jakinarazteko. Ondoren, ikasleen txanda etorri zen, eta euskaltzainari
|
beren
galderak egin zizkioten, oso interesgarriak: Akademiak arauak nola eta zertarako ematen dituen, euskararen bizitzaz, deitura batzuen esanguraz etab. Amaitzeko, euskaltzainak neska ikasleek eginiko galdera interesgarriei erantzuten jardun zuen, argibideak eta emanez..
|
|
|
Hirugarren liburukian tradizioko bizimodu eta ingurumenaren inguruko gai edo kontzeptuak landu ziren: batetik, lurra, euskal gizakia bizi den lurra; lur horretan erne diren belar, landare, zuhaixka eta zuhaitzak; lurrak
|
berez
edo gizakiaren eraginez ematen dituen uztak; eta bestetik, euskal gizakiarekin belaunez belaun bizikidetza estuan bizi izan diren animaliak, euren parte esanguratsuak eta euren inguruko prozesuak.
|
|
|
Lan berriak, ordea, askoz informazio gehiago eskaintzen du: Hiztegi Batuko lehen 20.000 hitzak dauzka,
|
beren
definizio, kategoria gramatikal, espezialitate, erregistro eta euskalki markekin, aditz erregimenekin, eta benetako erabileratik jasotako adibideekin.
|
|
2013
|
|
|
Joan zen udazkenean, Hiztegi Batuaren lehen itzuliko sarrerak eta azpisarrerak
|
beren
kategoria gramatikal, adiera, adibide, espezialitate marka eta erabilera oharrez hornituak dituen Euskaltzaindiaren Hiztegia. Adierak eta adibideak argitaratu zen, eta lanean ari da lantalde bat orain webguneratu den eduki osoa era berean prestatzen.
|
|
|
Opari moduan, eskaini zaizkion liburuen artean, euskal pertsona izenak zein deiturak modu ofizialean administrazioan agertzeko, Euskaltzaindiak argitaraturiko bi liburu eskaini dizkio idazkariak, bere herrian antzeko zerbait egiteko orduan lagungarri gerta dakizkiekeelako. . Europako kolonialistek oraindik harro irakasten dute
|
beren
eskoletan beren kolonietako jendeei berek gure kontinentetik hara eramandako hizkuntza inperialak (espainola, ingelesa, portugesa,...) irakatsi zietela, baina aldi berean, ezkutatu egiten dute horrek zer nolako kalteak eragin zituen han, bertako hizkuntzak eta kulturak galtzen ere lagunduz. Gu pozik geundeke, ahal dugun neurri apalean, geure etsenpluaz eta animuaz, beren jatorrizko hizkuntza nazionalak suspertzen, indartzen eta berreskuratzen lagundu ahal bagenie?
|
|
|
Opari moduan, eskaini zaizkion liburuen artean, euskal pertsona izenak zein deiturak modu ofizialean administrazioan agertzeko, Euskaltzaindiak argitaraturiko bi liburu eskaini dizkio idazkariak, bere herrian antzeko zerbait egiteko orduan lagungarri gerta dakizkiekeelako. . Europako kolonialistek oraindik harro irakasten dute beren eskoletan
|
beren
kolonietako jendeei berek gure kontinentetik hara eramandako hizkuntza inperialak (espainola, ingelesa, portugesa,...) irakatsi zietela, baina aldi berean, ezkutatu egiten dute horrek zer nolako kalteak eragin zituen han, bertako hizkuntzak eta kulturak galtzen ere lagunduz. Gu pozik geundeke, ahal dugun neurri apalean, geure etsenpluaz eta animuaz, beren jatorrizko hizkuntza nazionalak suspertzen, indartzen eta berreskuratzen lagundu ahal bagenie?
|
|
|
Opari moduan, eskaini zaizkion liburuen artean, euskal pertsona izenak zein deiturak modu ofizialean administrazioan agertzeko, Euskaltzaindiak argitaraturiko bi liburu eskaini dizkio idazkariak, bere herrian antzeko zerbait egiteko orduan lagungarri gerta dakizkiekeelako. . Europako kolonialistek oraindik harro irakasten dute beren eskoletan beren kolonietako jendeei
|
berek
gure kontinentetik hara eramandako hizkuntza inperialak (espainola, ingelesa, portugesa,...) irakatsi zietela, baina aldi berean, ezkutatu egiten dute horrek zer nolako kalteak eragin zituen han, bertako hizkuntzak eta kulturak galtzen ere lagunduz. Gu pozik geundeke, ahal dugun neurri apalean, geure etsenpluaz eta animuaz, beren jatorrizko hizkuntza nazionalak suspertzen, indartzen eta berreskuratzen lagundu ahal bagenie?
|
|
|
–Europako kolonialistek oraindik harro irakasten dute beren eskoletan beren kolonietako jendeei berek gure kontinentetik hara eramandako hizkuntza inperialak (espainola, ingelesa, portugesa,...) irakatsi zietela, baina aldi berean, ezkutatu egiten dute horrek zer nolako kalteak eragin zituen han, bertako hizkuntzak eta kulturak galtzen ere lagunduz. Gu pozik geundeke, ahal dugun neurri apalean, geure etsenpluaz eta animuaz,
|
beren
jatorrizko hizkuntza nazionalak suspertzen, indartzen eta berreskuratzen lagundu ahal bagenie, esan die idazkariak.
|
|
|
Ekuadorren, gaztelaniaz gainera, hizkuntza asko mintzatzen dira, eta gaurko gobernuaren eraginez, haietako asko ofizialkideak dira
|
beren
eskualdeetan, kitxua batez ere. Hizkuntza hori tipologiaz eranskaria da, eta bere deklinabide eta gramatikan euskararekin antz handia dauka.
|
|
|
adierazten duen dokumentua da, gaineratu du Iñaki Dorronsorok. Funtsean, eta hala adierazi du
|
beren
beregi euskaltzainburuak,, egun pozgarria da. Pozgarria, hitzarmenak egonkortasun bat ematen digulako.
|
|
|
Bi erakundeok elkarri
|
beren
ikerketa funtsen ondarea erabiltzeko aukera eskaintzen diote, bai eta, bereziki, beren artxibo eta bibliotekak ere. Gainera, beren argitalpenak elkarrekin trukatzeko mekanismo egokiak ezarriko dituzte, horrela zeinek bere bibliotekako euskal gaien funtsak sendotu eta osatu ahal izateko.
|
|
|
Bi erakundeok elkarri beren ikerketa funtsen ondarea erabiltzeko aukera eskaintzen diote, bai eta, bereziki,
|
beren
artxibo eta bibliotekak ere. Gainera, beren argitalpenak elkarrekin trukatzeko mekanismo egokiak ezarriko dituzte, horrela zeinek bere bibliotekako euskal gaien funtsak sendotu eta osatu ahal izateko.
|
|
|
Bi erakundeok elkarri beren ikerketa funtsen ondarea erabiltzeko aukera eskaintzen diote, bai eta, bereziki, beren artxibo eta bibliotekak ere. Gainera,
|
beren
argitalpenak elkarrekin trukatzeko mekanismo egokiak ezarriko dituzte, horrela zeinek bere bibliotekako euskal gaien funtsak sendotu eta osatu ahal izateko.
|
|
|
Hala, atzo eta herenegun, bi hitzaldi eman ziren: astelehenean, ekainaren 17an, Bernardo Atxagak
|
berak
hitz egin zuen; atzo, Ibon Sarasola eta Inazio Mujika mintzatu ziren; eta gaur, ekainaren 19an, 19:00etan, Iñaki Irazu eta Joxean Goikoetxea arituko dira. Bestelako ekimenak ere egiten ari dira aste osoan zehar.
|
|
|
Elkarlanean arituko dira
|
beren
bibliotekako funtsak sendotzeko gisan. Horrexetarako, euskal kultur erakundeak eta Euskaltzaindiak argitalpen trukea eginen dute, bakoitzak plazaratzen dituen dokumentuen ale bana batak besteari helaraziz.
|
|
|
Bakoitza, bere arlotik, eta nahiko genukeen hizkuntza politikaz ariko zaizkigu. Euskalgintzako talde hauek,
|
beren
eguneroko lanarekin euskararen indartzean eta sendotzean ikaragarrizko ekarpena egiten dute, eta ongi dakite hizkuntza politika egokiak beren lanaren uzta emankorragoa izan dadin zenbateraino lagun dezakeen.
|
|
|
Bakoitza, bere arlotik, eta nahiko genukeen hizkuntza politikaz ariko zaizkigu. Euskalgintzako talde hauek, beren eguneroko lanarekin euskararen indartzean eta sendotzean ikaragarrizko ekarpena egiten dute, eta ongi dakite hizkuntza politika egokiak
|
beren
lanaren uzta emankorragoa izan dadin zenbateraino lagun dezakeen.
|
|
|
Hitzarmen horren arabera, Akademiak hizkuntzari buruzko ikerketak egin eta argitalpenak prestatuko zituen, Udalaren diru-laguntzarekin. Orduan sinatu zen dokumentuan, Gasteizko toponimia ikertzeko egitasmoa
|
beren
beregi aipatu zen. Lanak aurrera jarraitu du Cuerdaren ostean izan diren hiru alkateekin ere:
|
|
|
Gainerako hizlariek ere
|
beren
poza adierazi dute. Pello Ugaldek, Laboral Kutxarentzat proiektuan parte hartzea, ohorea?
|
|
|
Hirugarren liburukian tradizioko bizimodu eta ingurumenaren inguruko gai edo kontzeptuak landu ziren: batetik, lurra, euskal gizakia bizi den lurra; lur horretan erne diren belar, landare, zuhaixka eta zuhaitzak; lurrak
|
berez
edo gizakiaren eraginez ematen dituen uztak; eta bestetik, euskal gizakiarekin belaunez belaun bizikidetza estuan bizi izan diren animaliak, euren parte esanguratsuak eta euren inguruko prozesuak.
|
|
|
Bernardo Atxagak
|
berak
sinatzen duen Objektuak atala Antonia Manot Jon Paredes Manot Txikiren amari eskaini dio, eta hori, bere hitzetan,, oso atal berezia da. Nire ustez gaineratu du hemen egon zen momentu bat, bi komunitateak elkartzeko aukera izugarria eman zuena, eta hori. Txiki?
|
|
2014
|
|
|
Hala, bada, gaineratzen du,. Euskaltzaindiak erabiltzaile horiei
|
beren
tresna mugikorren bitartez webguneko edukiak kontsultatzeko aukera eman nahiz, tresna mugikorretarako bertsio berria kaleratzea erabaki du?. Hori da, hain zuzen ere, Akademiak orain aurkeztu duena.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko gazteriaren argazkia egin ostean, ondorio batzuk atera zituzten egileek, horien artean: gazteria, elkarteak edota kirola eskuduntzan daukaten tokiko elkargoek
|
beren gain
har dezatela euskarari tokia ematea, aisialdi eremuetan, hizkuntza teknikarien bitartez; hizkuntza politika publikoak lagun ditzatela aisialdiak euskalduntzen diharduten eragileak eta molde berezian eragin handia duten egiturak: Uda Leku, euskal hedabideak, kirol elkarteak, festibalak.
|
|
|
Bi erakundeak elkarlanean arituko dira
|
beren
bibliotekako funtsak sendotzeko gisan. Horrexetarako, argitalpen trukea eginen dute, bakoitzak plazaratzen dituen dokumentuen ale bana batak besteari helaraziz.
|
|
|
Beraz, aipatu gaztelaniazko luna ascendente/ descendente edo frantsesezko lune montante/ descendante adierazleak euskaraz emateko, ezin dira ilgora eta ilbehera erabili; hitz berriak sortu behar lirateke, esate baterako goranzko ilargi eta beheranzko ilargi, dagoeneko zenbaitek egin duen bezala. Adierazi nahi dugu, dena den, horiek ez direla,
|
beren
horretan, astronomia arloko termino zientifikoak (bai, ordea, goranzko/ beheranzko nodo).
|
|
|
Euskararen giltza sendo, irmo eta mundura zabalik eguneroko bizitzan datzala esan du euskaltzainburuak. Hori dela-eta, bai gaur omendutakoei, bai
|
beren
senide eta lagunei ere, gonbita argia egin die: Ekin eta jarrai".
|
|
|
Ohorezko euskaltzain berriek diploma eta Euskaltzaindiaren ikurra jaso dituzte. Esker oneko hitzak ere izan dituzte, eta
|
beren
poza adierazi dute.
|
|
|
Bermeoko komentuan bizi izan zen. Arrantzaleen kapilau izan zen eta
|
beraiekin
joan izan zen itsasora, afrikar portuetan izapide kontuetan laguntza emateko. Bilbon bizi zela, 1967tik aurrera, euskararen inguruko ikerketa lana areagotu zuen.
|
|
|
Beraz, egun Nafarroan euskaldun izatea hautua da. Aukera hori hiztunek
|
berek
egiten dute mintzairarekin eratzen dituzten atxikiduren bidez.
|
|
|
–Nor bere garaian eta bere herrian profeta izaten ez bada ere, azkenean urteek berari arrazoia eman eta merezi zuen lekuan jarri dute, bera bizi zenean batzuek hori aitortu nahi ez arren. Orain, haren obrarik esanguratsuena, Harri eta Herri, berriz ere plazaratzen dugu, lehen argitaraldiaren berrogeita hamargarren urteurrenean, eta horrela Bilbok, Bizkaiak, Euskal Herri osoak omenaldia eskaintzen diote
|
beren
poetari, aldi berean euskaldun guztiok zor dizkiogun aitortza eta eskerrak emanez?.
|
|
2015
|
|
|
Euskaltzaindiaren eta Eusko Legebiltzarraren arteko hitzarmenean,
|
beren
beregi agertzen da bi erakundeok ikastaroak eta jardunaldiak egingo dituztela, Eusko Legebiltzarreko langile eta parlamentarien hizkuntza prestakuntza areagotzeko asmoz.
|
|
|
Jon Zarate Euskararen alorreko errektoreordeak ere bat egin du
|
berak
baino lehen hitz egin dutenekin, eta gaur sarituak izan diren tesiak argitaratzeko lanean ari direla azpimarratu du.
|
|
|
Jakina denez, Arrazolan izan zen Euskal Herrian munduan egin zen lehen meza euskaraz. . Kristau Dotrinaz batera euskeraz alfabetatzen eta euskal kontzientzia sortzen ahalegindu nintzan?, idatzi zuen Retolazak
|
berak
. Honela esan du gaur Baraiazarrak:
|
|
|
Hirugarren liburukian (2011n argitaratua) tradizioko bizimodu eta ingurumenaren inguruko gai edo kontzeptuak landu ziren: batetik, lurra, euskal gizakia bizi den lurra; lur horretan erne diren belar, landare, zuhaixka eta zuhaitzak; lurrak
|
berez
edo gizakiaren eraginez ematen dituen uztak; eta bestetik, euskal gizakiarekin belaunez belaun bizikidetza estuan bizi izan diren animaliak, euren parte esanguratsuak eta euren inguruko prozesuak.
|